علوم و تکنولوژی محیط زیست: 10 (10)

دسترسی آزاد مقاله

1 - بهینه سازی مصرف انرژی در بخش ساختمان با استفاده از شبکه عصبی و الگوریتم PSO (مطالعه موردی شهرستان بندرعباس)
فخری اله یاری آزیتا بهبهانی نیا حسین رحامی مریم فراهانی سمیرا خدیوی

10.30495/jest.2021.53494.5103

زمینه و هدف: مصرف انرژی در ساختمان ها یک سوم مصرف انرژی سالانه کشور را تشکیل می دهد، بنابراین ارائه راهکارهایی که بتواند مصرف انرژی را در این بخش کاهش دهد، حائز اهمیت است.روش بررسی: با استفاده از پرسشنامه و نظرات کارشناسان، پارامترهای موثر در بهینه سازی انرژی در سازمان چکیده کامل

زمینه و هدف: مصرف انرژی در ساختمان ها یک سوم مصرف انرژی سالانه کشور را تشکیل می دهد، بنابراین ارائه راهکارهایی که بتواند مصرف انرژی را در این بخش کاهش دهد، حائز اهمیت است.روش بررسی: با استفاده از پرسشنامه و نظرات کارشناسان، پارامترهای موثر در بهینه سازی انرژی در سازمان نظام مهندسی ساختمان بندرعباس شناسایی شد. متغیرهایی مانند جنس مواد دیوار و سقف، مساحت و نوع پنجره ها، ضخامت عایق دیوار و سقف انتخاب شدند. حالت های مختلف با نرم افزار Design Builder بررسی شد. با آموزش دو شبکه عصبی مجزا نحوه اتصال ورودی ها به دو خروجی مهم یعنی میزان انرژی و دی اکسید کربن بدست آمد. و بهینه سازی با استفاده از الگوریتم PSO انجام شد.یافته ها: در مدل به دست آمده دیوار آجری با ضخامت عایق 5 سانتی متر، سقف تیرچه با ضخامت عایق 5 سانتی متر، شیشه سه جداره، نسبت پنجره های شمالی و شرقی به دیوار در یک جهت 70 درصد، نسبت پنجره جنوبی به دیوار جنوبی بین 41 به 43 است. درصد و نسبت پنجره غربی به دیوار غربی بین 65 تا 67 درصد است که در آن میزان انرژی و دی اکسید کربن حداقل است.بحث و نتیجه گیری: اگر انرژی به عنوان تابع هدف انتخاب شود، نتایج به‌دست‌آمده از PSO کاملاً با نتایج بهینه‌سازی برای زمانی که تابع هدف مقدار دی اکسید کربن است، مطابقت دارد. این دو تابع با یکدیگر همسو هستند و بهینه سازی یکی منجر به بهینه سازی دیگری می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - کاهش انتشار ترکیبات آلی فرارتجهیزات فرآیندی صنایع پتروشیمی با اجرای برنامه LDAR
مجید اسماعیلی کیوان صائب

10.30495/jest.2021.47364.4823

زمینه و هدف: توسعه روز افزون صنعت پتروشیمی موجب افزایش میزان انتشار ترکیبات آلی فرار(VOC) به محیط زیست شده است و مشکلات جدی برای سلامتی عموم مردم، کاهش کیفیت هوا و افزایش گرمایش جهانی را به همراه داشته است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی، تعیین و کاهش میزان نشت ترکیبات چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه روز افزون صنعت پتروشیمی موجب افزایش میزان انتشار ترکیبات آلی فرار(VOC) به محیط زیست شده است و مشکلات جدی برای سلامتی عموم مردم، کاهش کیفیت هوا و افزایش گرمایش جهانی را به همراه داشته است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی، تعیین و کاهش میزان نشت ترکیبات VOC در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است.روش بررسی: در این تحقیق از برنامه LDAR که نتایج آن مبتنی بر استفاده از دو آنالایزر مجهز به آشکارساز PID و دوربین مادون قرمز می باشد در پتروشیمی در سال 1395 استفاده شد. همچنین جهت تعیین میزان نشت ترکیبات نیز از روش اول EPA-21 استفاده شده است.یافته ها: مقدارکل نشتی ممکن در واحد پتروشیمی منتخب با در نظر گرفتن کلیه تجهیزاتی که دارای پتانسیل بالقوه انتشار آلاینده ها هستند، میزان 401/727 تن در سال برآورد شد، در حالی که با اندازه گیری و تعیین دقیق اجزاء دارای نشتی میزان انتشار محاسبه شده، 16/320 تن درسال است که با انجام برنامه LDAR این میزان نشت رفع و حذف گردید.بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایجی که جهت تخمین انتشار آلاینده های از روش محاسباتی تایید شده EPA در واحد پتروشیمی منتخب به دست آمد، مشخص گردید که وضعیت واحدهای مورد بررسی بسیار بهتر از متوسط جهانی می باشد و شیرآلات و اتصالات بیش ترین سهم را در انتشار ترکیبات آلی فرار دارند. با توجه به یافته های تحقیق حاضر، می توان نتیجه گرفت که اجرای صحیح و کامل برنامه LDAR ، نه تنها باعث کاهش انتشار VOCs و بهبود وضعیت اقتصادی خواهد شد، بلکه باعث کاهش هزینه ها و تولید محصولی بهتر و پاکترمی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - طراحی،شبیه‌سازی و مقایسه دو سیستم تجدیدپذیر به کمک انرژی‌های خورشیدی، سوخت زیستی و زباله سوز جهت تولید توان و آب شیرین در جزیره ابوموسی
محسن رستمی مسعود بهزادی نیا امیرحمزه فرج الهی

10.30495/jest.2022.53423.5098

زمینه و هدف: با رشد جمعیتو تغییر الگوی جوامع به سمت مصرف انرژی و منابع بیشتر، کمبود ذخایر سوخت های فسیلی، کاهش دسترسی به منابع آب تازه، و افزایش آلاینده های زیست محیطی، بشر نیاز استفاده از روش های نوین تولید انرژی و پاک جهت رفع نیاز خود را بیشتر احساس کند که سیستم های ا چکیده کامل

زمینه و هدف: با رشد جمعیتو تغییر الگوی جوامع به سمت مصرف انرژی و منابع بیشتر، کمبود ذخایر سوخت های فسیلی، کاهش دسترسی به منابع آب تازه، و افزایش آلاینده های زیست محیطی، بشر نیاز استفاده از روش های نوین تولید انرژی و پاک جهت رفع نیاز خود را بیشتر احساس کند که سیستم های انرژی تجدیدپذیر یکی از مهمترین راه حل های موجود برای این مشکلات می باشد. روش بررسی: پژوهش پیش رو به روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد کاربردی بوده که برای بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر در دو طراحی شامل انرژی های خورشیدی، سوخت زیستی و زباله سوز جهت رفع بخشی از نیاز برق و آب شیرین جزیره ابوموسی در استان هرمزگان می باشد. شبیه سازی طراحی ها بوسیله نرم افزارهای مهندسی MATLAB, TRNSYS, AspenTech انجام و بررسی فنی-اقتصادی توان و آب شیرین تولیدی به همراه اثرات زیست محیطی ناشی از هر دو طراحی نیز گزارش و تحلیل شد. یافته ها: با توجه به نتایج شبیه سازی دو طراحی که در سال 1399 انجام شد، مشخص شد که طراحی دو شامل نیروگاه زباله سوز-سوخت زیستی، توان، آب شیرین بیشتری نسبت به طراحی اول تولید می کند و می تواند مدیریت زباله در منطقه را نیز تسهیل بخشد، در حالی که طراحی اول شامل کلکتور خورشیدی-سوخت زیستی با وجود توان تولیدی کمتر، انرژی پاک تر و با نتایج اقتصادی بهنری را تولید می کند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده هر دو طراحی پتانسیل رفع بخش عمده ای از نیازهای منطقه را دارا می باشند و بر اساس سیاست های راهبردی و توسعه پایدار می توان هر یک از طراحی های پیشنهادی را طبق اولویت های حال حاضر منطقه انتخاب نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - مقایسه جاذب های معدنی و آلی بر پایه پلیمر زیست سازگار درحذف کدورت آب
مریم خائف افشار علی حسینی سیدامین میر محمدی فرهاد امانی زاده فینی

10.30495/jest.2022.57572.5245

زمینه و هدف: کاهش غلظت ذرات معلق کلوئیدی به عنوان عامل کدورت آب همواره یکی از اهداف اصلی در طراحی تصفیه خانه های آب می باشد. هدف از تحقیق حاضر مقایسه منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار و معدنی در حذف کدورت موجود در آب است. روش بررسی: در دامنه زمانی دی تا اسفند سال چکیده کامل

زمینه و هدف: کاهش غلظت ذرات معلق کلوئیدی به عنوان عامل کدورت آب همواره یکی از اهداف اصلی در طراحی تصفیه خانه های آب می باشد. هدف از تحقیق حاضر مقایسه منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار و معدنی در حذف کدورت موجود در آب است. روش بررسی: در دامنه زمانی دی تا اسفند سال 1399 نمونه های مورد آزمایش از رودخانه کرج پس از مرحله آشغالگیری در تماس با مقادیر متفاوت از جاذب ها در موقعیت و شرایط یکسان قرار گرفت، تا علاوه بر پیدا کردن غلظت بهینه مقایسه درستی بین عملکرد جاذب در جذب کدورت انجام گیرد. همچنین برای طراحی آزمایش، تحلیل و بررسی داده ها،آنالیز واریانس از نرم افزار Minitab استفاده گردید. یافته ها: آب رودخانه کرج با کدورتNTU 86/85 در تماس با غلظت های مختلفی از آلومینیوم سولفات و کلرورفریک به عنوان منعقد کننده معدنی، نشاسته و کیتوسان مدیوم به عنوان منعقد کننده های آلی پلیمری زیست سازگار قرار گرفت0 غلظت های5/6 و10 میلی گرم در لیتر به ترتیب بهترین غلظت های کلرورفریک و آلومینیوم سولفات و غلظت هایmg/lit 2/5 ازکیتوسان و نسبت 6 به 4 میلی گرم بر لیتر از مخلوط کیتوسان - نشاسته بهترین غلظت ها در جذب کدورت می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از داده های آزمایش نشان می دهد ترکیب درصدهای مختلفی از کیتوسان-نشاسته بهترین عملکرد را در حذف کدورت ناشی از ذرات کلوئیدی از آب دارا می باشند. به گونه ای که ترکیب 60% کیتوسان مدیوم و 40% نشاسته دارای بهترین درصد حذف ذرات کلوئیدی و کدورت(90%) می باشد و در مقایسه با جاذب هاب معدنی عملکرد بهتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - کارکرد مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی جنگل‌کاری اقاقیا در دوره‌های برگ‎دار و بی‌برگی
سینا ضیایی شندرشامی آمنه میان آبادی سید محمدمعین صادقی

10.30495/jest.2022.60309.5368

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی گونه غیربومی اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) در دوره های برگ دار و بی برگی در پارک جنگلی چیتگر بود. روش بررسی: یک قطعه‌نمونه دایره ای شکل با وسعت 5/0 هکتار در پارک جنگلی چیتگر انتخاب شد و بار چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران‌ربایی گونه غیربومی اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) در دوره های برگ دار و بی برگی در پارک جنگلی چیتگر بود. روش بررسی: یک قطعه‌نمونه دایره ای شکل با وسعت 5/0 هکتار در پارک جنگلی چیتگر انتخاب شد و باران، تاج بارش و ساقاب به مدت دو سال (1 دی 1392 تا 30 آذر 1394) در این قطعه نمونه اندازه گیری شد. سپس مبادرت به محاسبه مقادیر پارامترهای اکوهیدرولوژیک تاج پوشش و تنه درختان شد و در نهایت کارآیی مدل Gash اصلاح شده در برآورد باران ربایی بررسی شدند. یافته ها: مقدار متوسط باران ربایی در دوره برگ&lrm;دار (7/12 درصد) به طور معنی داری بیشتر از دوره بی برگی (7/9 درصد) بود. مقدار ضریب 2R بین مقادیر باران ربایی برآورد شده و اندازه گیری در دوره بی برگی بیشتر از دوره برگ&lrm;دار حاصل شد. براساس کلیه آماره های ارزیابی مدل، کارکرد مدل Gash در برآورد باران ربایی در دوره بی برگی بهتر از دوره برگ&lrm;دار حاصل شد. بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش، مدل Gash اصلاح شده قابلیت مناسبی در برآورد باران ربایی در دوره بی برگی از خود نشان داد و دلیل احتمالی خطای زیاد برآوردی مدل در دوره برگ&lrm;دار، عدم اندازه گیری مستقیم پارامتر درصد تاج پوشش است. تعیین دقیق مقدار باران ربایی، به عنوان اتلاف آبی تاج پوشش، به فرآیند برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیران جنگل و منابع آب در انتخاب گونه مناسب برای جنگلکاری ها کمک مهمی می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی و مقایسه سیستم‌های متداول ارزیابی پایداری محلات
سما براتی کیانوش ذاکرحقیقی آرش بغدادی

10.30495/jest.2022.53961.5112

زمینه و هدف: بسیاری از جوامع، به طور عمده در جهان توسعه یافته از برنامه ها و سیستم های ارزیابی پایداری محلات برای سنجش میزان موفقیت خود در نزدیکی به اهداف توسعه پایدار استفاده می کنند. ویژگی ها و موفقیت این سیستم ها در میزان پوشش ابعاد مختلف پایداری موضوعی است که باید م چکیده کامل

زمینه و هدف: بسیاری از جوامع، به طور عمده در جهان توسعه یافته از برنامه ها و سیستم های ارزیابی پایداری محلات برای سنجش میزان موفقیت خود در نزدیکی به اهداف توسعه پایدار استفاده می کنند. ویژگی ها و موفقیت این سیستم ها در میزان پوشش ابعاد مختلف پایداری موضوعی است که باید مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گیرد. در این پژوهش با هدف شناخت، بررسی و مقایسه محدودیت ها و قابلیت های سیستم های ارزیابی پایداری محلات به بررسی انتقادی چهار مورد از سیستم های شناخته شده در این زمینه یعنی LEED-ND،BREEAM-Communities ، CASBEE-UD و DGNB-NSQ پرداخته شده است. روش بررسی: در این پژوهش با بررسی گسترده متون و قیاس تطبیقی از چهار سیستم ارزیابی پایداری محلات و با استفاده از روش تحلیل محتوا به مسائلی از قبیل مقایسه ساختار و طبقه بندی، وزن موضوعات و معیارها، میزان پوشش پایداری و غیره پرداخته شده است. پس از مقایسه کلی سیستم های ارزیابی پایداری محلات، چارچوب مقایسه ای بر مبنای چهار بعد توسعه پایدار شهری در قالب 8 موضوع شکل‌گرفته است. لازم به ذکر است این پژوهش در سال 1399 انجام شده است. یافته ها: علی رغم مشاهده ساختار درخت مانند در سیستم ها، تفاوت در اهمیت موضوعات و میزان پوشش پایداری قابل مشاهده است. بررسی ها نشان داد بیش از 68% معیارهای ارزیابی بر بعد محیطی تأکید داشته و دو موضوع کاربری اراضی- بافت شهری- چیدمان ساختمان ها با بیش از 20% و منابع (انرژی، آب، مصالح) با بیش از 13%، موضوعات مهم و تأثیرگذار در روند ارزیابی محلات شناخته شدند. این در حالی است که در خصوص سایر موضوعات رویکرد سیستم ها متفاوت بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد سیستم های مورد بررسی علی رغم ارائه روش های عملیاتی مفید در راستای ارزیابی پایداری به دلیل تمرکز بیش از حد بر بعد محیطی و به همان نسبت غفلت از سایر ابعاد پایداری، در ارزیابی پایداری محلات به صورت یکپارچه کارا نبوده و نیاز به بلوغ بیشتری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - اثر شوکهای مصرف برق بر آلودگی محیط زیست و رشد اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب منا: مقایسه تطبیقی با رهیافت PVAR
محمدحسن قزوینیان کامبیز هژبر کیانی علی دهقانی فاطمه زندی خلیل سعیدی

10.30495/jest.2022.43474.4621

زمینه و هدف: تولید، اعم از تولید صنعتی و کشاورزی، بدون وجود شبکه های زیربنایی اقتصادی امکان پذیر نیست. نیروی برق با توجه به تغییرات پدید آمده در صنایع و تبدیل نیروی محرکه مکانیکی به الکتریکی، پیدایش موتورهای برقی و گسترش ابزارهای ماشینی، نقش بسیار مهمی در توسعه صنعتی کش چکیده کامل

زمینه و هدف: تولید، اعم از تولید صنعتی و کشاورزی، بدون وجود شبکه های زیربنایی اقتصادی امکان پذیر نیست. نیروی برق با توجه به تغییرات پدید آمده در صنایع و تبدیل نیروی محرکه مکانیکی به الکتریکی، پیدایش موتورهای برقی و گسترش ابزارهای ماشینی، نقش بسیار مهمی در توسعه صنعتی کشورها ایفا می کند. از دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی، مهمترین عوامل موثر بر رشد اقتصادی عبارتند از: سرمایه و نیروی کار اعم از متخصص و غیرمتخصص، در تئوریهای جدید رشد، عامل انرژی نیز وارد مدل شده است. هدف اصلی مقاله حاضر مقایسه تطبیقی اثر شوکهای مصرف برق بر آلودگی محیط زیست و رشد اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب منا می باشد.روش بررسی: مقاله مورد نظر از نوع توصیفی، تحلیلی و استنتاجی بوده و روش مورد استفاده در دستیابی به هدف مقاله استفاده از رهیافت خود رگرسیون برداری مبتنی بر داده های پانلی PVAR طی دوره 2016-1992 و همچنین کشور ایران طی دوره 2016- 1985 با استفاده از روش خود رگرسیون برداریVAR می باشد.یافته ها : مصرف برق، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نیروی کار و موجودی سرمایه رابطه مستقیم و معنی داری با رشد اقتصادی دارند ولی آلودگی محیط زیست رابطه معکوس و معنی داری با رشد اقتصادی ایران دارد.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که ﺷﻮک افزایش مصرف برق در کشورهای منتخب منا پس از یک کاهش نامحسوس در تولید ناخالص داخلی سرانه به طور متناسب منجر به افزایش آن در دوره های بعدی می گردد، ولی در ایران رشد را به طور خیلی ملایم افزایش می دهد. همچنین اثر این شوک بر آلودگی محیط زیست در کشورهای منا سبب کاهش نسبتا ملایم آن شده ولی در ایران سبب شده است که آلودگی محیط زیست در سطح بالاتری نسبت به قبل قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - بررسی اهمیت طراحی باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاهها در راستای ارتقاء مطلوبیت فضایی: نمونه موردی دانشگاه سیستان و بلوچستان
پیمان گلچین محسن کافی نیلوفر سارانی

10.30495/jest.2019.44644.4684

زمینه و هدف: هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اهمیت و تاثیر حضور باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها به عنوان یکی از مناظر شبه طبیعی دست کاشت بر مطلوبیت فضایی و سلامت روح و روان کاربرانش می باشد. در این راستا، دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید.روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اهمیت و تاثیر حضور باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها به عنوان یکی از مناظر شبه طبیعی دست کاشت بر مطلوبیت فضایی و سلامت روح و روان کاربرانش می باشد. در این راستا، دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید.روش بررسی: در این پژوهش، روش اعمال شده شامل جمع آوری و تحلیل اطلاعات بوده که به صورت کتابخانه ای، میدانی و تهیة پرسشنامه انجام گرفت. از 24 بوستان موجود در دانشگاه، 6 بوستان جهت تحقیق انتخاب شدند. برای محاسبۀ جامعه آماری از فرمول کوکران استفاده شد و جامعۀ آماری 376 نفری جهت انجام تحقیق و تهیۀ پرسشنامه محاسبه گردید. در مرحلۀ بعد، داده های به دست آمده از پرسشنامه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از این بررسی در جداول و نمودارهای جداگانه ای تنظیم گردید.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بوستان کوهستان به عنوان موثرترین و بوستان قائم غربی به عنوان کم تاثیرترین بوستان شفابخش در ارتقاء و بهبود مطلوبیت فضایی محوطۀ دانشگاه سیستان و بلوچستان انتخاب شدند. حضور پوشش گیاهی متنوع و غنی به عنوان مهمترین معیار از میان 5 ویژگی اصلی باغ های شفابخش توسط مصاحبه شوندگان جهت استفاده و نیز موثر در ارتقاء مطلوبیت فضای محوطه دانشگاه شناخته شد.یافته ها نشان داد که مشاهده و یا استفاده نمودن از مناظر شبه طبیعی بخصوص مناظر بوستان های موجود می تواند تاثیرات روحی و روانی مثبت داشته باشد و سبب بهبود سلامت روحی و روانی آنها گردد. همچنین دیدن مناظر شبه طبیعی متنوع و استفاده از آنها در محوطه دانشگاه ها می تواند باعث ایجاد انگیزه در دانشجویان به منظور یادگیری بهتر مطالب آموزشی شود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق، می توان به این نتیجه رسید که طراحی و احداث بوستان های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها می تواند از طریق ارتقاء کیفیت بصری و مطلوب نمودن کیفیت فضاهای محوطه دانشگاه سیستان و بلوچستان باعث ایجاد تاثیرات مثبت بر سلامت روح و روان کاربرانش گردد. از این رو طراحی و احداث اینگونه باغ ها در محوطۀ دانشگاه ها توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تدوین چارچوب مدیریت تالاب‌ها مبتنی بر رویکرد زیست بومی (مطالعه موردی: تالاب بین المللی انزلی)
ژاله امینی بهرام ملک محمدی حمیدرضا جعفری

10.30495/jest.2022.50015.4957

زمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و به‌عنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع را با م چکیده کامل

زمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و به‌عنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع را با مشارکت تمامی ذینفعان به‌ویژه جوامع محلی ارتقا می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر تدوین چارچوب مدیریتی در تالاب بین المللی انزلی با رویکرد زیست بومی است که برای اولین بار مطالعه شده است. روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که براساس اطلاعات و داده های موجود تدوین شده است. چارچوب این مطالعه براساس اصول دوازده گانه اتحادیه جهانی حفاظت برای رویکرد زیست بومی در تالاب انزلی به عنوان منطقه مورد مطالعه در سال 1398 اجرا شد. همچنین برای تحلیل ذینفعان از نرم افزار گفی(Gephi) استفاده گردید. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که چارچوب مدیریت زیست بومی در هفت بخش پیش برنامه ریزی، شناخت، آنالیز، برنامه ریزی، اجرا، پایش و ارزیابی طراحی شده است که هر بخش دارای عناصر مرتبط می باشد. ارتباطات، قدرت و ساختارهای انجمنی بین ذینفعان در این پژوهش بصورت شبکه (هر یک از ذینفعان بعنوان گره و ارتباطات آنها یال گراف) نشان داده شد. بحث و نتیجه گیری : ذینفعان اصلی شناسایی شده دولتی، غیر دولتی، مردم محلی، قوه قضائیه و قوه مقننه می باشند. در این پژوهش مراحل اولیه چارچوب تدوین شده است؛ که شامل پیش برنامه ریزی، شناخت، و بخشی از عناصر آنالیز برای مدیریت مشارکتی است و سپس ذینفعان پس از تایید و اصلاح اطلاعات موجود، در تدوین برنامه اجرا، پایش و ارزیابی بصورت مشترک در کارگاههای مشارکتی اقدام می نمایند. همچنین با توجه به وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد می شود چارچوب تدوین شده در سایر تالاب ها و منابع مشترک طبیعی بخصوص مناطق حفاظت شده استفاده گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - ‌مدل‌سازی زیتوده جنگل‌های شاخه‌زاد بلوط غرب با استفاده از متریک‌های استخراج شده از داده‌های لایدار هوایی
فرزاد یاوری هرمز سهرابی

10.30495/jest.2022.35674.4254

زمینه و هدف: یکی از مهمترین داده‌های فعال سنجش از دوری برای استفاده در کمی کردن ویژگی‌های مختلف توده ها جنگلی داده‌های لایدار است. از جمله حوزه های فعال تحقیقاتی سنجش از دور، امکان سنجی برآورد زیتوده درختان با استفاده از متریک‌های مختلف داده‌های لایدار هوایی است. روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهمترین داده‌های فعال سنجش از دوری برای استفاده در کمی کردن ویژگی‌های مختلف توده ها جنگلی داده‌های لایدار است. از جمله حوزه های فعال تحقیقاتی سنجش از دور، امکان سنجی برآورد زیتوده درختان با استفاده از متریک‌های مختلف داده‌های لایدار هوایی است. روش بررسی: زیتوده درختان در 127 قطعه نمونه مربعی به روش منظم تصادفی در دو منطقه کم تراکم و پرتراکم به ابعاد 900 متر مربع برای اندازه گیری موجود در قطعات نمونه برداشت شد. داده های لایدار برای یافتن وحذف هر گونه خطا بررسی، DTM [1]، DSM [2]و CHM[3] از این داده ها استخراج و شاخص های آماری مختلف از ارتفاعی داده های لایدار برای هر قطعه نمونه استخراج شد. به منظور برآورد زیتوده رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته‌ها: نتایج دقت متوسط برای براورد زیتوده توسط داده‌های لایدار نشان داد به شکلی که مقدار ضریب تعیین و جذر میانگین مربعات خطا (بر حسب تن در هکتار) در برآورد زیتوده با داده های لایدار برای برگ، سرشاخه، شاخه، تنه وکل درخت در کل منطقه به ترتیب (58/0 و 28)، (54/0 و 23)، (68/0 و 35/1) (68/0 و 53/1) (65/0 و 69/3) بود. بحث و نتیجه گیری: به دلیل خطای بالا در مشخص کردن نوک تاج درختان در توده های پهن برگ و مخصوصا توده های شاخه زاد به دلیل ارتفاع کم و شکل غیرهندسی تر، برآورد ارتفاع و سایر مشخصه ها در این توده ها با خطای زیادی همراه است. رسیدن به دقت‌های بالا مستلزم تحقیقات بیشتر است. [1]- Digital Terrain Model 4- Digital Surface Model 5- Canopy Hight Model پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - نقش بوم سازگان جنگلی در تنظیم آب جاری(مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوژیان خرم‌آباد)
امیر مدبری علی مهدوی حمید امیرنژاد

10.30495/jest.2019.39573.4458

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آث چکیده کامل

زمینه و هدف: اکوسیستم های طبیعی از طریق کارکردهای متعدد خود، خدمات و کالاهای بسیاری را در اختیار جوامع بشری قرار می دهند. یکی از جنبه های مهم خدمات اکوسیستم ها تأثیر آن ها در تنظیم چرخه ی هیدرولوژیک و کمک به نفوذ و نگهداشت آب در خاک و پیشگیری از جریان آن بر سطح خاک و آثار آن از جمله فرسایش خاک و بروز سیل است. کمی کردن خدمات اکوسیستمی و برآورد ارزش اقتصادی آن ها تأثیر زیادی بر تنظیم روند بهره برداری از این منابع دارد. هدف از پژوهش حاضر برآورد نقش و سهم جنگل در تنظیم آب جاری، نگه داشت آب در هر یک از زیرحوزه های آبخیز نوژیان و برآورد ارزش اقتصادی این عملکرد به عنوان یکی از مهم ترین کارکردهای اکوسیستم جنگلی است.روش بررسی: به این منظور با استفاده از مدل تجربی جاستین و با در نظر گرفتن سناریو حذف پوشش درختی به صورت قطع یکسره، اثر این تغییرات بر مقدار رواناب ناشی از بارش سالانه بررسی شد. در ادامه ارزش اقتصادی این کارکرد با استفاده از روش هزینه جایگزین برآورد شد. لازم به ذکر است که این پژوهش در سال 1398 انجام شده است.یافته ها: براساس نتایج، ارزش اقتصادی سالانه ی کارکرد هر هکتار از جنگل های منطقه در تنظیم آب جاری 1416473ریال برآورد شد.بحث و نتیجه گیری: برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل‌های زاگرس ایران حاکی از نقش بسیار مؤثر اکوسیستم‌های جنگلی در تنظیم آب است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - ارزیابی کیفیت آب زیر رمینی با استفاده از نرم افزارAqQA و تعیین مناسب ترین روش پهنه بندی(مطالعه موردی دشت رفسنجان)
علی نشاط راضیه غلامرضایی

10.30495/jest.2020.48944.4916

زمینه و هدف: تعیین کیفیت آب یکی از اصول مدیریتی حوضه ها و یکی از مهمترین موضوعات زیست محیطی و اجتماعی جهت مصارف شرب و کشاورزی می باشند. این مطالعه با هدف بررسی و طبقه بندی فراسنجهای مختلف خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی دشت رفسنجان و در سال زراعی 1397 خورشیدی انجام شد.روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: تعیین کیفیت آب یکی از اصول مدیریتی حوضه ها و یکی از مهمترین موضوعات زیست محیطی و اجتماعی جهت مصارف شرب و کشاورزی می باشند. این مطالعه با هدف بررسی و طبقه بندی فراسنجهای مختلف خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی دشت رفسنجان و در سال زراعی 1397 خورشیدی انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه ، به منظور بررسی کیفیت آب دشت رفسنجان ، داده های کیفیت آب که توسط شرکت آب منطقه ای استان کرمان از 33 حلقه چاه منطقه بین سالهای 1381 تا 1395 جمع آوری شده بودند ، توسط نرم افزار AqQA مورد تجزیه و تحلیل و به کمک نمودارهای پایپر، شولر، ویلکاکس، دروو و استیف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت .یافته ها: سپس به وسیله سامانه اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) مناسب ترین روش درون یابی جهت پهنه بندی کیفیت آب از میان روش های وزن دهی عکس فاصله (IDW) با توانهای 1 ، 2 و3 ، تابع شعاعی (RBF)، تخمین گر عام (GPI)، تخمین گر موضعی(LPI) و روش کریجینگ انتخاب گردیدند .بحث و نتیجه گیری: نتایج تجزیه و تحلیل کیفی آب بر اساس نمودار پایپر نشان داد که منطقه مورد مطالعه دارای رخساره Na - Cl بوده ودر گروه آبهای شور قرار می گیرد.. تفسیر نمودار دروو نیز نشان داد که میزان املاح محلول در آب منطقه بیشتر از 1000 میلیگرم در لیتر بوده ، که حاکی از زیاد بودن املاح در آب منطقه دارد . همچنین، نتایج نشان دادند که میزان شوری در منطقه مورد مطالعه در حد بسیار زیاد بوده و دلیل آن غالب بودن یون های کلر وسدیم در آب منطقه است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی فرآیندهای تصفیه پساب کاستیک دورریز پالایشگاه نفت بندرعباس
رقیه علمی آرزو نجائی امیر فرشی محمد ابراهیم رمضانی ابراهیم علایی

10.30495/jest.2021.61154.5406

زمینه و هدف: رهاسازی پساب‌های کاستیک دورریز واحدهای پالایشگاهی بدون اعمال روش‌های تصفیه به دلیل دارا بودن ترکیبات سمی فراوان و اکسیژن‌خواهی شیمیایی (COD) زیاد، آثار سوء محیط‌زیستی به دنبال دارد. در این پژوهش دو فرآیند اکسیداسیون هوای مرطوب (WAO) و خنثی‌سازی با اسید سولف چکیده کامل

زمینه و هدف: رهاسازی پساب‌های کاستیک دورریز واحدهای پالایشگاهی بدون اعمال روش‌های تصفیه به دلیل دارا بودن ترکیبات سمی فراوان و اکسیژن‌خواهی شیمیایی (COD) زیاد، آثار سوء محیط‌زیستی به دنبال دارد. در این پژوهش دو فرآیند اکسیداسیون هوای مرطوب (WAO) و خنثی‌سازی با اسید سولفوریک (DAN) به منظور تصفیه فاضلاب کاستیک دورریز پالایشگاه نفت بندرعباس در جنوب ایران مورد بررسی و بهینه‌سازی قرار گرفتند.روش بررسی: این فرآیندها در آزمایشگاه به ترتیب بوسیله‌ی یک راکتور شیشه‌ای و یک راکتور با حجم 500 میلی‌لیتر به صورت نیمه پیوسته، به مدت 18 ماه، از شهریور 1398 انجام شد. آزمایش‌های فرآیند تصفیه مربوط به دو روش بر روی تعدادی از فاکتورهای مهم انجام شد و برای بهینه‌سازی نتایج آزمایش‌ها از نرم‌افزارDesign Expert استفاده شد. برای طراحی آزمایش‌ها از روش باکس-بنکن (BBD) استفاده شد.یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که فرآیند WAO کاهش 43 درصدی COD را نشان داده، پارامترهای دما و فشار، بیشترین تاثیر را در کاهش COD کاستیک دورریز داشته و فرآیند DAN موجب کاهش 68 درصدی COD گردیده و پارامترهای pH و دما بیشترین تاثیر را داشته‌اند.بحث و نتیجه‌گیری: فرآیند WAO روشی محیط‌زیست دوست‌تر بوده و فرآیند DAN به دلیل رایج بودن، آسانی انجام آزمایش‌ها، نیاز کمتر به تجهیزات و هزینه کمتر، پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - بررسی تاثیر کمی اعمال ضوابط شاخص‌های آسایش حرارتی بر میزان مصرف انرژی در ساختمان‌های مسکونی شهر ایلام
بهروز صالحی عبدالحمید قنبران بهناز شفیعی شهلا نوری سیما فردوسیان

10.30495/jest.2020.40064.4476

زمینه و هدف: حدود 44 درصد مصرف انرژی در بخش ساختمان است به همین دلیل توجه به شاخص های آسایش حرارتی و راهکارهای غیر فعال می تواند تاثیر زیادی در میزان مصرف انرژی در مناطق مختلف داشته باشد. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت آسایش حرارتی در شهر ایلام و ارائه راهکارهای ساختمانی چکیده کامل

زمینه و هدف: حدود 44 درصد مصرف انرژی در بخش ساختمان است به همین دلیل توجه به شاخص های آسایش حرارتی و راهکارهای غیر فعال می تواند تاثیر زیادی در میزان مصرف انرژی در مناطق مختلف داشته باشد. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت آسایش حرارتی در شهر ایلام و ارائه راهکارهای ساختمانی متناسب با وضعیت اقلیمی این شهر است.روش بررسی: این پژوهش در سال 1397 با استفاده از روش توصیفی و شبیه سازی انجام شده است. برای دست یابی به ویژگی های معماری همساز با اقلیم در شهر ایلام از تحلیل داده های آماری 28 ساله (1393- 1366) ایستگاه سینوپتیک این شهر، ضوابط ارائه شده در چهار شاخص آسایش حرارتی استفاده شده است. نرم افزار Design Builder برای مشخص شدن میزان کمی تاثیر راهکارهای ارائه شده در شاخص های ماهانی و گیونی استفاده گردید.یافته ها: با به کارگیری راهکارهای غیرفعال ارائه شده در شاخص های ماهانی و گیونی، ساختمان می تواند هشت ماه از سال در طی روز و پنج ماه از سال در طی شب بدون مصرف انرژی در محدوده آسایش قرار گیرد. به علاوه جهت قرارگیری ساختمان، درصد نسبی بازشوها و استفاده از مصالح سنگین در دیوارها و سقف ها بیشترین تاثیر را در کاهش مصرف انرژی ساختمان دارند.بحث و نتیجه گیری: رعایت ضوابط ارائه شده در شاخص های ماهانی و گیونی در جهت گیری ساختمان و بازشوها می تواند سبب کاهش 20 درصدی در مصرف انرژی ساختمان شود، همچنین جایگزین کردن مصالح سنگین به جای مصالح متداول در جداره های ساختمان می تواند به میزان 39 درصد مصرف انرژی را کاهش دهد. به طور کلی با بهره گیری از اصول طراحی اقلیمی می توان به میزان 52 درصد میزان مصرف انرژی را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - بررسی آلایندگی فیزیکی-‌شیمیایی آب چاه در روستاهای اطراف دماوند با بهره-گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی
محدثه حدادی مریم رفعتی مجتبی صیادی

10.30495/jest.2022.54092.5117

زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف ا چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف این پژوهش تعیین آلایندگی و تغییرات کیفی آب چاه ها در روستاهای اطراف شهرستان دماوند با کمک GIS بوده است. روش بررسی: 11 حلقه چاه در روستاهای مشا، چنار شرقی، لومان، وادان، زان، آینه ورزان، جابان، سربندان، آرو، سیدآباد و اسلام آباد طی دوره های ترسالی و خشک سالی سال 1397 نمونه برداری شدند. سپس با استفاده از روش های درون یابی IDW، اطلاعات چاه ها را به سطح تعمیم داده و نقشه مورد نظر تهیه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آب موجود در چاه های منطقه برای مصارف شرب و کشاورزی در حد خوب است. بر اساس نقشه های GIS، آلوده ترین چاه در روستای وادان واقع شده است که میزان EC و سدیم در آن بالاتر از حد استاندارد بوده و علت آن نیز ساختار زمین شناسی جنوب شهرستان و برداشت بی رویه آب این چاه است. از نظر شاخص GWQI مشخص شد که روستاهای آینه ورزان، زان و سیدآباد در هر دو دوره بررسی، به دلیل داشتن عدد کیفی کمتر از 20 نسبت به سایر نواحی از نظر حفر چاه در آینده مناسب تر است. بحث و نتیجه گیری: از آن جایی که دماوند دارای اراضی کشاورزی و باغات زیادی است که به صورت دوره ای مورد سم‌پاشی قرار می‌گیرند و مصرف کودهای شیمیایی در آن زیاد است، لذا می توان احتمال داد که در آینده، وضعیت این چاه ها از حد آستانه خارج شوند، هرچند براساس نتایج این پژوهش در زمان نمونه برداری، وضعیت این چاه ها مطلوب بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - مسوولیت بین المللی سرمایه گذاران خارجی در ارتباط با محیط زیست
مجتبی انصاریان شیرین شیرازیان

10.30495/jest.2019.36469.4307

قلمروی اجرای حقوق سرمایه گذاری و حقوق محیط زیست مشابه است. تا مولفه های محیط زیست؛ هوا، خاک و آب وجود نداشته باشد امکان هیچگونه سرمایه گذاری، تولید، انباشت سرمایه و مصرف نیز وجود نخواهد داشت. به همین جهت هرشخصی با هر نقشی باید در فرایند نگهداری و بهروزی محیط زیست اقدام چکیده کامل

قلمروی اجرای حقوق سرمایه گذاری و حقوق محیط زیست مشابه است. تا مولفه های محیط زیست؛ هوا، خاک و آب وجود نداشته باشد امکان هیچگونه سرمایه گذاری، تولید، انباشت سرمایه و مصرف نیز وجود نخواهد داشت. به همین جهت هرشخصی با هر نقشی باید در فرایند نگهداری و بهروزی محیط زیست اقدام نماید که در این میان نقش سرمایه گذاران برجسته است.امروزه بر تمام بازیگران محرز گشته که ورود آن ها به بازار رقابتی بازرگانی بین الملل و ارتقای سطح رفاه جامعه و امنیت در تمام ابعاد آن نیازمند جذب سرمایه گذاری خارجی است. بسیاری از کشورها که خواهان جذب هر چه بیشتر سرمایه به داخل کشورشان هستند اقدام به تصویب قوانینی می کنند که هرچند سرمایه گذاری را تشویق می کند از سوی دیگر، محیط زیست را در بلند مدت به سمت نابودی می کشاند. شرکت های فراملی نیز به سرمایه گذاری در سرزمین هایی تمایل دارند که مقررات زیست محیطی آسان تری دارند.تنها ورود هرچه بیشتر سرمایه، نفع عمومی را تامین نمی سازد بلکه حضور سرمایه با مصرف صحیح و به موقع و حفاظت از محیط زیست است که منافع ملی و جهانی را تحقق می بخشد.پژوهش حاضر این پرسش را مطرح می کند که چگونه می توان غیر از دولت ها و سازمان های بین المللی برای سایربازیگران همچون سرمایه گذاران خارجی درصورت تخریب محیط زیست مسوولیت بین المللی قایل شد؟ چنین فرض شده است که درصورت تخریب محیط زیست حتی بارضایت کشور سرمایه پذیر باید مسوولیت بین المللی برای سرمایه گذار قایل شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بررسی اثرات نوع و مقدار ماده اولیه و روش عمل‌آوری کمپوست بر سرعت تجزیه و کیفیت آن
محی‌الدین گوشه ابوالفضل آزادی فاطه مسکینی ویشکایی

10.30495/jest.2022.56152.5191

زمینه و هدف: از بین بقایای گیاهی تولید شده در استان خوزستان دو منبع باگاس نیشکر و کاه گندم فراوان‌ترین هستند. باگاس نیشکر از جمله بقایای گیاهی است که می‌توان از آن به عنوان مواد اولیه تشکیل دهنده کمپوست، بهره جست. یکی از فوائد تهیه کمپوست از این ماده جلوگیری از دپوی آن چکیده کامل

زمینه و هدف: از بین بقایای گیاهی تولید شده در استان خوزستان دو منبع باگاس نیشکر و کاه گندم فراوان‌ترین هستند. باگاس نیشکر از جمله بقایای گیاهی است که می‌توان از آن به عنوان مواد اولیه تشکیل دهنده کمپوست، بهره جست. یکی از فوائد تهیه کمپوست از این ماده جلوگیری از دپوی آن در محل تولید است زیرا به دلیل خاصیت خود‌اشتعالی باعث بروز آتش‌سوزی و آلودگی محیط‌زیست می‌شود. ارائه روشی که بتواند روند تبدیل این ماده به یک ترکیب مثمر و بی‌خطر را تسریع نماید، حائز اهمیت است. بنابراین این تحقیق با هدف مقایسه کیفیت کمپوست حاصل از دو نوع بقایای گیاهی باگاس و گندم و میزان مصرف آن‌ها و همچنین به حداقل رساندن دوره زمانی تهیه کمپوست با استفاده از روش‌های مختلف انجام گرفته است. روش بررسی: برای این منظور، پروژه‌ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب آماری بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور (خوزستان) اجرا شد. در این آزمایش، اثر دو نوع ماده اولیه (کاه گندم، و باگاس نیشکر) و دو مقدار ماده اولیه (20 و 40%)، و همچنین سه روش تهیه کمپوست شامل، ۱) روش مرسوم، ۲) روش سریع، و ۳) روش غنی شده بر مدت زمان تهیه و کیفیت کمپوست بررسی گردید. یافته‌‌ها: نتایج نشان داد که، زمان تهیه کمپوست در روش غنی شده نصف دو روش دیگر (2 ماه در مقایسه با چهار ماه) است. و بهترین ترکیب نیز استفاده از40% باگاس نیشکر، 40% فیلترکیک نیشکر و 20% کود گاوی است. بحث و نتیجه گیری: لذا توصیه می‌گردد برای تهیه کمپوست از کاه گندم و یا باگاس نیشکر و از روش غنی شده یعنی استفاده از قارچ تریکودرما و باکتری ازتوباکتر استفاده گردد. بهتر است از ترکیب 40% کاه یا باگاس، 40% فیلترکیک نیشکر، کمتر از 20% کود گاوی و بقیه از کود گوسفندی و یا کود مرغی استفاده شود. تبدیل باگاس نیشکر از خطرات خوداشتعالی این ماده در محل دپو و در نتیجه آلودگی زیست‌محیطی ناشی از آن جلوگیری می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - مرگ و میر درختان در فاز تحولی تشکیل روشنه در روند تحول توده‌های راش (مطالعه موردی جنگل‌های اسالم)
زینب پورقلی صدیقه غنایی فریبرز ایراندوست کیومرث سفیدی خسرو ثاقب طالبی فرشاد کیوان بهجو

10.30495/jest.2022.24723.3380

زمینه و هدف: آگاهی از شرایط توده و جایگزینی تدریجی گونه‌های درختی در مراحل و فازهای تحولی، اطلاعات مناسبی در زمینه دخالت‌های پرورشی در راستای مدیریت همگام با طبیعت فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مطالعه خشکه دار در جنگل ، با هدف برآورد کمی و کیفی میزان خشکه‌د چکیده کامل

زمینه و هدف: آگاهی از شرایط توده و جایگزینی تدریجی گونه‌های درختی در مراحل و فازهای تحولی، اطلاعات مناسبی در زمینه دخالت‌های پرورشی در راستای مدیریت همگام با طبیعت فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مطالعه خشکه دار در جنگل ، با هدف برآورد کمی و کیفی میزان خشکه‌دارها و مرگ و میر درختان در فاز تشکیل روشنه در روند تحول توده های کمتر دست‌خورده راش انجام شد. روش بررسی: به منظور بررسی مرگ و میر درختان و ویژگی‌های کمی و کیفی خشکه‌دارها در فاز تحولی تشکیل روشنه در جنگل‌های اسالم، سه قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب و سپس آماربرداری صد درصد از مشخصه‌های خشکه‌دارها، شامل گونه، نوع، قطر و ارتفاع یا طول و درجه پوسیدگی آن ها انجام شد. پس از تعیین نوع گونه، خشکه دارها براساس میزان پوسیدگی در یکی از کلاسه های پوسیدگی طبقه‌بندی شدند. همچنین خشکه دارها به چهار کلاسه قطری کم قطر، میان قطر، قطور و خیلی قطور طبقه بندی شدند. به منظور بررسی نرخ مرگ و میر در طبقات قطری از نسبت تعداد درختان خشک به تعداد درختان زنده در هر طبقه قطری استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد در این فاز از تحول توده بیشترین میزان نرخ مرگ و میر در طبقه قطری 95 سانتی‌متری و در کلاسه قطری بزرگتر از 75 سانتی‌متری رخ می دهد. میانگین تعداد و حجم در هکتار خشکه دارها در مجموع سه قطعه نمونه به ‌طور متوسط به ترتیب 13 اصله و 03/36 مترمکعب در هکتار به دست آمد. همچنین 68 درصد از فراوانی خشکه‌دارها به صورت خشکه دار افتاده و 32 درصد آن ها خشکه دار سرپا بودند. بر اساس نتایج حجم خشکه‌دارهای سرپا و افتاده، به ترتیب، 7/50 و 3/49 درصد است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به حضور بیش از نیمی از خشکه‌دارها در این فاز تحولی در مراحل ابتدایی پوسیدگی قرار داشتند و اینکه مرگ و میر درختان در این فاز در طبقات قطری بالا رخ می دهد، که این موضوع سبب ایجاد روشنه در پوشش تاجی درختان می گردد. باز شدن تاج پوشش حاصل از افتادن خشکه دار، عامل مؤثری در استقرار نهال و رویش بذور جنگلی می‌باشد. بنابراین توصیه می شود نتایج این بررسی در انتخاب درختان در شیوه جنگلشناسی تک گزینی مورد عمل قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - ارزیابی تغییرات پارامترهای فیزیکوشیمیایی و وضعیت تروفی تالاب بین المللی انزلی بر اساس شاخص کارلسون (TSI )
رباب احمد زاده محمد دهدار درگاهی نعمت ا... خراسانی فروغ فرساد محمد رضا رحیمی بشر

10.30495/jest.2021.49362.4923

زمینه و هدف: تالاب بین المللی انزلی مهمترین تالاب حوضه جنوبی دریای کاسپین است و عواملی مانند حجم زیاد ازت و فسفر ورودی، آن را به سمت پرغذایی سوق داده است، هدف اصلی در این مقاله بررسی روند پرغذایی تالاب انزلی و بررسی تغییرات سطح تروفی در فصول و بخشهای مختلف تالاب می باشد چکیده کامل

زمینه و هدف: تالاب بین المللی انزلی مهمترین تالاب حوضه جنوبی دریای کاسپین است و عواملی مانند حجم زیاد ازت و فسفر ورودی، آن را به سمت پرغذایی سوق داده است، هدف اصلی در این مقاله بررسی روند پرغذایی تالاب انزلی و بررسی تغییرات سطح تروفی در فصول و بخشهای مختلف تالاب می باشد .روش بررسی: در این تحقیق طی سال 1397 در 5 ایستگاه به طور فصلی فاکتورهای نیتروژن کل، فسفر کل، عمق دید سکشی و کلروفیل a نمونه برداری و اندازه‌‌گیری شد و با استفاده از شاخص تروفی کارلسون ،سطح تروفی بخشهای مختلف تالاب محاسبه گردید.یافته ها: بر اساس آزمون ANOVA یکطرفه و توکی، میانگین داده های pH از نظر مکانی و فاکتورTN از نظر زمانی دارای تفاوت معنی دار می باشند (05/0 >p). فاکتورTP از نظر زمانی و مکانی، تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد. با توجه به نتایج حاصل تمامی بخشهای تالاب انزلی در حالت یوتروف است و بیشترین مقادیر TSI (TN/TP) در بخش مرکزی 49/70 تالاب گزارش شده است که بر اساس شاخص کارلسون و استانداردOECD در مرحله هایپرتروف قرار دارد، با توجه به شاخص تروفی کارلسـون بر اسـاس فسـفر کل(TP) تمامی بخشهای تالاب، در شرایط هایپرتروف قرار گرفته اند که بالاترین مقدار آن در بخش شرقی تالاب 36/93 به ثبت رسیده است و بیشترین مقدار 18 /19 = TN/TP در کل تالاب در فصل تابستان گزارش شده است.بحث و نتیجه گیری : روند پرغذایی تالاب انزلی در سال 1397 مانند گذشته روند رو به رشدی را داشته و در بسیاری از بخشهای تالاب در مرحله نهایی ( هایپرتروف ) قرار دارند. نظارت بر بار ورودی رودخانه ها، ترویج کشاورزی پایدار، جلوگیری از تغییر کاربری زمینها، میتواند از این روند رو به رشد جلوگیری کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - بازشناسی رمزگان کالبدی در ساختار سراهای بازار تهران از دیدگاه بینامتنیت (نمونه موردی: سراهای امیر و نواب)
هدی صادقی محمد رضا بمانیان سارا حمزه لو

10.30495/jest.2022.54344.5128

زمینه و هدف: بازارهای سنتی ایران با وجود تغییرات بسیار در زندگی شهری و گذر زمان، همچنان جایگاه ویژه خود را درون شهرها حفظ نموده است. در این میان، بازار سنتی تهران یکی از نمونه های بازارهای کشور از لحاظ قدمت، وسعت، موقعیت جغرافیایی و سیاسی از دوران قاجار است که به سبب مع چکیده کامل

زمینه و هدف: بازارهای سنتی ایران با وجود تغییرات بسیار در زندگی شهری و گذر زمان، همچنان جایگاه ویژه خود را درون شهرها حفظ نموده است. در این میان، بازار سنتی تهران یکی از نمونه های بازارهای کشور از لحاظ قدمت، وسعت، موقعیت جغرافیایی و سیاسی از دوران قاجار است که به سبب معماری منحصربه فرد ساختار کالبدی آن، کیفیتی مطلوب را به فضای شهری بخشیده است. لذا بررسی ارتباط بین لایه های متن( سراهای امیر و نواب) با استفاده از نظام رمزگان کالبدی و دلالت های معنایی از دیدگاه بارت برای شناخت عمیق لایه های زیرین معنایی اثر، هدف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی انجام شده و از روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش نشانه شناسی لایه ای از دیدگاه بینامتنی به بررسی لایه های مختلف متن مورد نظر (اثر معماری) پرداخته است. در این تحقیق لایه های متن( عملکرد، فرم و معنا) سراهای امیر و نواب در سه دسته اصلی: دلالت صریح، دلالت ضمنی و دلالت ایدئولوژیک، مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: نیز حاکی از آن است که هر لایه متن دربردارنده لایه های متعدد معنایی است که با کنارهم قرارگرفتن لایه ها در محورهای زمانی مختلف و پیوستگی لایه های پیشین ایجاد شده است و به کمک خوانش بینامتنی میتوان علاوه بر شناخت لایه های سطحی اثر، به درک عمیق لایه های پنهان معنا پی برد. بحث و نتیجه گیری: بازشناسی رمزگان کالبدی متن معماری با تاکید بر روابط بینامتنی (تحلیل با انواع دلالت ها و لایه های سطحی و زیرین) و نظام نشانه ای کالبدی و نظام رمزگان معنایی صورت گرفته است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات