-
حرية الوصول المقاله
1 - مرور تطبیقی چگونگی تحقق پذیری طرح های توسعه روستايي با رویکرد پایداری محیطی
بهناز رحیمی حسین زینتی سید امیر حسین گرکانی سجاد امیریدر این پژوهش مرور تطبیقی طرحهای توسعه با رویکرد پایداری را مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهیم داد و به دنبال پیدایش راهکارها و مدلهای جدید توسعه خواهیم گشت که به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت همگام باشند و به جوامع و محیط زیست کمک کنند. برای تدوین چگونگی تحقق پذیری پایداری مح أکثردر این پژوهش مرور تطبیقی طرحهای توسعه با رویکرد پایداری را مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهیم داد و به دنبال پیدایش راهکارها و مدلهای جدید توسعه خواهیم گشت که به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت همگام باشند و به جوامع و محیط زیست کمک کنند. برای تدوین چگونگی تحقق پذیری پایداری محیط روستایی با رویکرد زیباشناختی و شناسایی فرایند و مولفه های مرتبط، از این روش استفاده شود. جامعه آماری این مطالعه نظاممند شامل کلیه مقالات پژوهشی در حوزه پایداری محیطی و طرح های توسعه¬ی نواحی روستایی منتشر شده،حاصل از مطالعات کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفته است.علت انتخاب قالب مقاله از بین پژوهش¬های انجامشده علتی روششناختی و متناظر با واقعیت عینی بوده است. مرور پژوهشهای پیشین نشاندهنده ضعف چارچوبهای موجود در رابطه با چگونگی تحقق پذیری هویت روستایی مبتنی بر رویکرد زیباشناختی است. هدف این تحقیق، چگونگی تحقق پذیری هویت روستایی با رویکرد مرور نظام مند است. پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی است، و با رویکرد مرور نظامند ادبیات مرتبط با مولفههای هویت، منظر و زیبا شناختی روستایی در فاصله سالهای 2000 تا 2022، با استفاده از 3 کلیدواژه مشخص و استراتژی شفاف و از پیش طراحی شده، از 5 پایگاههای اطلاعاتی، جمعآوری شد. پس از غربالگری و ارزیابی کیفی، تحلیل نهایی روی 37 مقاله انجام شد. از سوی دیگر روش فراتحلیل مستلزم شناسایی ارتباط بین مولفه ها است که این امر منوط به شناخت مولفه ها شود. تحقق پذیری پایداری محیطی در طرحهای توسعه روستایی نیازمند هماهنگی اقتصادی، اجتماعی و محیطی است که به حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگی و تضمین کیفیت زندگی مردم محلی میپردازد. این اهداف با همکاری بین دولت، جامعه محلی و سازمانهای محیط زیستی قابل دستیابی هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - A Comparative Study of Development Plans in Iran and South Korea during Last Four Decades with Emphasis on Economic and Political Development
Reza Ghaderi Alireza Mohseni Tabrizi Mohammad Hossain PourianiThis study aims to a comparative study of development plans of Iran and South Korea over the past four decades with an emphasis on economic and political development using comparative historical; research method. Theoretical framework is derived from Amartya Sen, Shils أکثرThis study aims to a comparative study of development plans of Iran and South Korea over the past four decades with an emphasis on economic and political development using comparative historical; research method. Theoretical framework is derived from Amartya Sen, Shils and Adrian Leftwich theories. Results of this study depict that under development approach of South Korea, priority has been considering development infrastructures, caring about educations and training workforce, caring about proper relationship between government and private sector, modification of monetary and financial systems appropriate to development, export promotion and development strategy. On the other hand, in Iran, the timing of the process of restoring stability and peace to the political arena is always a major obstacle to economic growth. The changes in political and ideological management, the definition and management of the economic system, the leap from the private economy to the state, have imposed massive fluctuations on the economy. For this reason, comparing the two countries studied, it can be concluded that Iran did not succeed in the process of economic-political development. In Iran, despite certain conditions, especially after the Islamic Revolution, events such as the Iran-Iraq war; foreign pressures; the imposition of economic sanctions; the reduction of relations with foreign markets; and so on, appeared as barriers to development and caused Iran's failure in her developmental programs, while South Korea has been successful according to the accurate plans. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - Position of Rural Development in Development Plans
Mostafa Azkia Shokouh Dibaji ForooshnaiIn Iran, new centralization characteristic, especially during Pahlavi dynasty, has been convergence and its vast use in bureaucracy. Historical sociological studies have consensus on the issues of centralization, power centralization, and political sovereignty in Iran; أکثرIn Iran, new centralization characteristic, especially during Pahlavi dynasty, has been convergence and its vast use in bureaucracy. Historical sociological studies have consensus on the issues of centralization, power centralization, and political sovereignty in Iran; however, these issues have some divisional interruptions and different levels of strength in some parts of the history. This essay was aimed to critically investigate rural development plans before and after the Iranian Revolution. To do so, based on a library study, construction programs before the Revolution since 1941 and after the Revolution were examined in development plans. The results indicated that, before the Revolution, rural construction plans were centralized and top-down, lacked indigenous studies and sociological attitude, and had technical attitude toward rural issues. After the Revolution, first, a kind of increasing participation was experienced in the form of social mobilization, influenced by the transformations occurring at the macro level of society. There was no sign of bureaucracy in this period; but, gradually, following the transformations, the participation model again took the guided-from-the-outside form. In general, in the five-year post-revolution development planning, deviation from the execution of approved plan, limitation to some executive measures, and executing previous projects despite content changes have been evident. Rural development plans do not have sufficient budgetary allocations, are not written according to the pathology of previous plans, and no organization or institution accounts for their lack of execution. In other words, lack of access to the goals does not bind the approvers. More details are discussed below. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - Comparing Social Dimensions of Quality of Life in Development Plans of the Country
Saeed Pesaran Razzagh Mehrdad Navabakhsh Reza EsmailiThe article aims to present “quality of life social dimensions” position in different development plans of the country after the Islamic revolution. Main objective of the article is to compare quality of life social aspects in each development plan. Content أکثرThe article aims to present “quality of life social dimensions” position in different development plans of the country after the Islamic revolution. Main objective of the article is to compare quality of life social aspects in each development plan. Content analysis method is used in the article taking into account the concept or notion analysis unit existing in the text of development plans. Main findings of the research are: In the First Development Plan, social and economic security has enjoyed the most consideration and then social empowerment has been prioritized. Other aspects have enjoyed quantitative measures in the plan. In the second development plan of the country, social and economic security has also been taken seriously into consideration and then social persistence has been prioritized. Social integration dimension has been improved in comparison with the First Development Plan and continued its development trend in subsequent plans. In the Third Development Plan, social and economic security considered as the first priority while the social integration dimension remained at the subsequent rate, however social solidarity enjoys its lower rate in the Third Development Plan. In the Forth Development Plan, social and economic security followed by the social empowerment. Social integration dimension still remains at a considerable position in this plan, while the social solidarity dimension for the first time has been given more importance in the development plans. In the Fifth Development Plan, dimensions of social empowerment, social integration, and social continuity enjoy higher consideration. social and economic security remained at the forth position while social solidarity dimension demonstrates lower rate in comparison with the Forth Plan .In the Sixth Development Plan, once again we witness the social and economic security dimension at the top level and preserve social integration dimension status as the fifth plan. While the social solidarity dimension gets closer to dimensions of social empowerment and social continuity, however it still remains at the lower rate of this category. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - مطالعه تطبیقی برنامه های توسعه ایران و کره جنوبی در چهار دهه گذشته با تاکید بر توسعه اقتصادی- سیاسی
رضا قادری علیرضا محسنی تبریزی محمد حسین پوریانیپژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی برنامههای توسعه ایران و کره جنوبی با تاکید بر توسعه اقتصادی سیاسی و با استفاده از روش تحقیق تطبیقی تاریخی انجام شده است. چارچوب نظری برگرفته از نظریات آمارتیاسن ، شیلزوآدریان لفت ویچ است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که در مسیر توسعه ک أکثرپژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی برنامههای توسعه ایران و کره جنوبی با تاکید بر توسعه اقتصادی سیاسی و با استفاده از روش تحقیق تطبیقی تاریخی انجام شده است. چارچوب نظری برگرفته از نظریات آمارتیاسن ، شیلزوآدریان لفت ویچ است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که در مسیر توسعه کره جنوبی، توجه به زیرساختهای توسعه، اهمیت دادن به آموزش و پرورش و تعلیم نیروی کار، توجه به رابطه صحیح بین دولت و بخش خصوصی، اصلاح سیستم پولی و مالی متناسب با توسعه، استراتژی تشویق و توسعه صادرات ، در اولویت قرار داشته است. از سوی دیگر در کشور ایران، زمان بر بودن فرآیند بازگشت ثبات و آرامش به عرصه سیاسی همواره مانعی بزرگ بر سر راه رشد و بالندگی و توسعه اقتصادی به حساب میآید. تغییرات مدیریت سیاسی و ایدئولوژیک و به عبارت جامع تر توسعهی سیاسی در نحوه تعریف و اداره سیستم اقتصادی از قبیل جهش از اقتصاد خصوصی به دولتی نوسانهای شدیدی بر روند اقتصاد تحمیل نموده. به همین دلیل در مقایسه دو کشور مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که ایران در روند توسعه اقتصادی- سیاسی کامیابی مورد انتظار را نداشته است. در ایران با وجود شرایط خاص خصوصاً بعد از انقلاب اسلامی (اواخر 1970به بعد)؛ جنگ ایران و عراق، فشارهای خارجی، تحمیل تحریمهای اقتصادی، کاهش ارتباط با بازارهای خارجی و... به عنوان موانع توسعه و علل ناکامی ایران مطرح بوده اند. در حالی که کره جنوبی بنا به برنامه ریزیهای انجام شده درنیل به اهداف توسعه اقتصادی سیاسی خود موفق و کامیاب بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر تحقق برنامههای پنجساله ششم توسعه در حوزه نهاد خانواده
رضا خدابخش مهرداد نوابخش علیرضا کلدی پروین سوادیاننهاد خانواده از برنامه های توسعه متاثر میشود، اگر مداخلات حاکمیت را در امورات مرتبط با خانواده قاعده مند نشود برای خانواده مشکلاتی در مقیاس کلان به وجود می آید. توجه و حمایت از جامعه تقویت نهاد خانواده می تواند عامل موثر موفقیت برنامه های پیشرفت کشور در همه عرصه ها شو أکثرنهاد خانواده از برنامه های توسعه متاثر میشود، اگر مداخلات حاکمیت را در امورات مرتبط با خانواده قاعده مند نشود برای خانواده مشکلاتی در مقیاس کلان به وجود می آید. توجه و حمایت از جامعه تقویت نهاد خانواده می تواند عامل موثر موفقیت برنامه های پیشرفت کشور در همه عرصه ها شود. مقاله حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر تحقق برنامه های پنج ساله ششم توسعه در حوزه نهاد خانواده، است. روش تحقیق مطالعه حاضر پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری صاحبنظران حوزه برنامه های توسعه و خانواده، بوده است. که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و گلوله برفی و سپس سهمیهای 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و دادهها، براساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS22، نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتهاند. در بخش یافته ها، طبق آزمون پیرسون نشان داده شد که بین عوامل سیاسی، مدیریتی، سازمانی، قانونی و عوامل فنی با تحقق برنامه های خانواده رابطه معناداری وجود دارد. همچنین با استفاده از مدل معادلات ساختاری عوامل مدیریتی (0/78)، عوامل فنی (0/69)، عوامل فرهنگی (0/63)، عوامل محیطی(0/44)، عوامل سیاسی (0/37) بر تحقق برنامه های خانواده تاثیرگذار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در بر داشتن ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی
سعید پسران رزاق مهرداد نوابخشهدف اصلی در مقاله مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در برداشتن ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی می باشد. روش به کار گرفته شده در این مقاله، روش تحلیل محتوا بوده و واحد تحلیل، مضمون و یا مفهوم موجود در متن احکام برنامه های اول تا ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده أکثرهدف اصلی در مقاله مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در برداشتن ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی می باشد. روش به کار گرفته شده در این مقاله، روش تحلیل محتوا بوده و واحد تحلیل، مضمون و یا مفهوم موجود در متن احکام برنامه های اول تا ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده است. یافته های اصلی تحقیق عبارتند از: بُعد امنیت اقتصادی- اجتماعی در برنامه ششم توسعه بیشترین حضور و دربرنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بُعد همبستگی اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بُعد ادغام اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه اول و دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است( حضور این بعد در برنامه های سوم تا ششم تقریبا مشابه هم است). بُعد توانمندسازی اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را نسبت به سایر برنامهها به خود اختصاص داده است(در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم پذیرش بیشتری از خود نشان داده اند). بُعد تداوم پذیری اجتماعی در برنامه پنجم توسعه و سپس برنامه چهارم بیشترین حضور و در برنامه های اول و نیز دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است(در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم تا حدودی از خود شباهت نشان داده اند). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مطالعه تطبیقی برنامه های توسعه ایران و کره جنوبی در چهار دهه گذشته با تاکید بر توسعه اقتصادی- سیاسی
رضا قادری علیرضا محسنی تبریزی محمدحسین پوریانیتحقیق حاضر با هدف مطالعه تطبیقی برنامههای توسعه ایران و کره جنوبی با تاکید بر توسعه اقتصادی سیاسی انجام شده است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از نظریات آمارتیاسن ، شیلزوآدریان لفت ویچ است. مطابق با آراء نظری این صاحبنظران بویژه لفت ویچ، دولت های توسعه گرا چند ویژگی دارند أکثرتحقیق حاضر با هدف مطالعه تطبیقی برنامههای توسعه ایران و کره جنوبی با تاکید بر توسعه اقتصادی سیاسی انجام شده است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از نظریات آمارتیاسن ، شیلزوآدریان لفت ویچ است. مطابق با آراء نظری این صاحبنظران بویژه لفت ویچ، دولت های توسعه گرا چند ویژگی دارند اعم از:1- نخبگان توسعه گرا 2-استقلال نسبی دولت 3-قدرت دیوان سالارانه 4-جامعه ضعیف مدنی 5-بستر بین المللی. روش تحقیق تطبیقی تاریخی انجام شده است و تکنیک مورد استفاده؛ فیش برداری و اسناد و آمارهای موجود بوده است .یافته های پژوهش نشان دادند موانع و بازدارندگی ها در برنامه ها توسعه ایران عبارتند از نبود تعریف روش از توسعه برنامه،تعدد اهداف و انعطاف پذیری برنامه ها، نظام آماری و اطلاعات غیر شفاف و ناکارآمد، برنامه های بلندپروازانه و غیر واقعیف فقدان نگاه آینده شناسی در تدوین برنامه توسعه، مشخص نبودن اولویت ها،فقدان استراتژی توسعه صنعتی، عدم مشارکت در بخش خصوصی، است همچنین نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که در مسیر توسعه کره جنوبی، توجه به زیرساختهای توسعه، اهمیت دادن به آموزش و پرورش و تعلیم نیروی کار، توجه به رابطه صحیح بین دولت و بخش خصوصی، اصلاح سیستم پولی و مالی متناسب با توسعه، استراتژی تشویق و توسعه صادرات، در اولویت قرار داشته است. از سوی دیگر در کشور ایران، زمان بر بودن فرآیند بازگشت ثبات و آرامش به عرصه سیاسی همواره مانعی بزرگ بر سر راه رشد و بالندگی و توسعه اقتصادی به حساب میآید. تغییرات مدیریت سیاسی و ایدئولوژیک و به عبارت جامع تر توسعه سیاسی در نحوه تعریف و اداره سیستم اقتصادی از قبیل جهش از اقتصاد خصوصی به دولتی نوسانهای شدیدی بر روند اقتصاد تحمیل نموده است. به همین دلیل در مقایسه دو کشور مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که ایران در روند توسعه اقتصادی- سیاسی کامیابی مورد انتظار را نداشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در بر داشتن ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی:
سعید پسران رزاق مهرداد نوابخشاین مقاله به دنبال نشان دادن جایگاه ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در برنامه های توسعه کشور بعد از انقلاب اسلامی است. ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی عبارتند از امنیت اقتصادی- اجتماعی، همبستگی اجتماعی، ادغام اجتماعی، توانمندسازی اجتماعی و تداوم پذیری اجتماعی. هدف اصلی در مقاله مقا أکثراین مقاله به دنبال نشان دادن جایگاه ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در برنامه های توسعه کشور بعد از انقلاب اسلامی است. ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی عبارتند از امنیت اقتصادی- اجتماعی، همبستگی اجتماعی، ادغام اجتماعی، توانمندسازی اجتماعی و تداوم پذیری اجتماعی. هدف اصلی در مقاله مقایسه برنامه های توسعه کشور از نظر در برداشتنابعاد اجتماعی کیفیت زندگی می باشد. روش به کار گرفته شده در این مقاله، روش تحلیل محتوا بوده و واحد تحلیل، مضمون و یا مفهوم موجود در متن احکام برنامه های اول تا ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده است. یافته های اصلی تحقیق عبارتند از:بُعد امنیت اقتصادی- اجتماعی در برنامه ششم توسعه بیشترین حضور و دربرنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بُعد همبستگی اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است. بُعد ادغام اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه اول و دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است( حضور این بعد در برنامه های سوم تا ششم تقریبا مشابه هم است). بُعد توانمندسازی اجتماعی در برنامه چهارم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را نسبت به سایر برنامهها به خود اختصاص داده است(در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم پذیرش بیشتری از خود نشان داده اند). بُعد تداوم پذیری اجتماعی در برنامه پنجم توسعه و سپس برنامه چهارم بیشترین حضور و در برنامه های اول و نیز دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است(در این بعد نیز برنامه های سوم تا ششم تا حدودی از خود شباهت نشان داده اند). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - واکاوی اثربخشی سیاستهای دولت در توسعهی اجتماعی و فرهنگی نواحی روستایی با تأکید بر برنامههای پنجسالهی توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مطالعه موردی: شهرستان آستارا
فرشته عبادالهیان سیده صدیقه حسنی مهر رفعت شهماری اردجانی حسین اصغریدر ایران بالاترین اسناد در حوزهی سیاستگذاری توسعهی مناطق مختلف و بهویژه روستاها، مربوط به برنامههای پنجسالهی توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. در این راستا، ارزیابی میزان تأثیر این برنامههای توسعه در تحقق توسعهی مناطق روستایی میتواند نقش سیاستگذاری د أکثردر ایران بالاترین اسناد در حوزهی سیاستگذاری توسعهی مناطق مختلف و بهویژه روستاها، مربوط به برنامههای پنجسالهی توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. در این راستا، ارزیابی میزان تأثیر این برنامههای توسعه در تحقق توسعهی مناطق روستایی میتواند نقش سیاستگذاری دولتی را در توسعهی روستاها مشخص نماید. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر سیاستهای دولت بر توسعهی اجتماعی-فرهنگی روستاهای شهرستان آستارا با تأکید بر برنامههای چهارم، پنجم و ششم توسعه نگارش شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-اکتشافی میباشد. جامعهی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل روستایی استان گیلان و شهرستان آستارا بوده که با استفاده از فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد، 70 نفر بهعنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. همچنین در راستای تحلیل اطلاعات از آزمونهای تی تکنمونهای و تی دو نمونهای در نرمافزار SPSS استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در طول برنامهی چهارم و پنجم نرخ باسوادی روستایی از 74/1 به 72/14 درصد، تعداد روستاهای دارای مراکز بهداشت و درمان به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت روستایی از 05/1- به 86/6، تعداد مدارس راهنمایی از 2 باب به 4 باب و تعداد روستاهای دارای کتابخانه نیز از 2- به 2 درصد افزایش داشته است. همچنین در پایان برنامهی ششم شاهد تغییرات جزئی در شاخصهای مورد بررسی نسب به برنامهی پنجم میباشیم. بهطور کلی میتوان اثربخشی برنامههای توسعهی مورد بررسی، بهویژه برنامهی پنجم را در توسعهی اجتماعی-فرهنگی روستاهای شهرستان آستارا مثبت ارزیابی کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری ایران
مسعود صفایی پور جعفر سعیدیمقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرحهای توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزشها و معیارهای این طرحها همچون مایه حیات و روح هویتبخش هر شهر خودنمایی میکند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ا أکثرمقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرحهای توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزشها و معیارهای این طرحها همچون مایه حیات و روح هویتبخش هر شهر خودنمایی میکند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ایران میگذرد. گذشت این سالها به معنای آن است که بسیاری از این طرحها، دورهی زمانی پیشبینیشده و حتی فراتر از آن را طی کردهاند. روش پژوهش: این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات اسنادی و کتابخانهای به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری ایران با تأکید بر حوزههای مشارکت، منابع مالی، تهیه، تصویب و اجرا، میپردازد. یافتهها و نتیجهگیری: علیرغم همهی تمهیداتی که در عناوین طرحها و محتویات آنها صورت گرفته، این طرحها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بودهاند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که ضعف ساختاری مدیریت شهری، عدم سلسلهمراتب در نحوه تصمیمگیری و اجرا، بها ندادن به مشارکت مردم در برنامهریزیهای ملی- منطقهای، مهیا نبودن زمینههای مالی اجرای طرحها، عدم توجه به امکانات و موانع مالی و اعتباری مورد نیاز برای اجرای طرحها و عدم توجه کافی به واقعیتها، در تهیه طرحها با ناکارآمدی آن ارتباط متقابل وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - بررسی تأثیر هویت اجتماعی محلات در طرحهای توسعه شهری
شیما قمری سید موسی پورموسویاهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهمآمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستمها و زﯾﺮسیستمهای ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامهریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامهریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘ أکثراهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهمآمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستمها و زﯾﺮسیستمهای ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامهریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامهریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻣﯿﺎن سیستمهای فرادست و فرودست را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﻫﻤﯿﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪاوم ﻃﺮحها در ﺟﻬﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ ﮐﺮدن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اداره ﺷﻬﺮﻫﺎ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ و برنامهریزان در زﻣﯿﻨﻪ اﻣﻮر ﺷﻬﺮی و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻃﺮحهای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی در ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺑﺨﺸﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنهای ﻣﺴﺌﻮل در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮ، ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺮحهای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی، ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﺻﻼح ﻧﺎرﺳﺎییها را دو ﭼﻨﺪان ﻣﯽﮐﻨﺪ. روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش بر حسب هدف کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی میباشد. جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان شهری مرتبط با هویت اجتماعی شهر است. یافتهها: در این پژوهش جهت آزمون فرضیهها بعد از جمعآوری اطلاعات لازم اقدام به تدوین پرسشنامه با توجه به شاخصهای هویت بصری گردید. جهت روایی و پایایی پرسشنامه بعد از اخذ اعتبار بخشی از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه با استفاده از تحلیل عاملی و گرفتن پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در سطح قابل قبول برابر 742/0 بدست آمد. در بخش تحلیل استنباطی، با توجه به خروجی آزمون کلموگروف اسمیرنوف از آزمونهای میانگین دوجمله ای برای فرضیههای یک و دو به دلیل غیر نرمال بودن و از آزمون T تک متغیره برای فرضیه سه به دلیل نرمال بودن جهت تأیید یا رد فرضیات تحقیق استفاده شده است. لازم به ذکر است که تحلیلها با استفاده از نرمافزار SPSS انجام شده است. نتیجه گیری:نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد هویت اجتماعی شهر و ابعاد آن تأثیر محسوسی بر اسناد برنامههای توسعه شهری تهران نداشته است. لذا توجه به اهمیت هویت اجتماعی در حوزه مدیریت شهری با کاربست مطالعه تجربیات کشورهای مختلف میتوان گامهای مثبتی در این زمینه برداشت؛ اما متأسفانه بررسیها این پژوهش نشان میدهد، علیرغم اهمیت این موضوع و تدوین آن در طرح جامع شاهد بیتوجهی متولیان این حوزه در سطح اجرایی و عملیاتی شدن آن در هستیم. البته قابل تأمل است که اخذ یک رویکرد سیستمی و همهجانبه نگر که در آن تمام ابعاد باهم مورد توجه قرار داده شود، لازم و ضروری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بررسی ابعاد زیستمحیطی و جایگاه محیطزیست شهری در برنامههای توسعه ایران
سعید ملکی جعفر سعیدیمقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیستمحیطی در برنامهریزیها، فعالیتها و اقدامات توسعه در شهرها، میتواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیطزیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. بهتبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالشهایی فرا ر أکثرمقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیستمحیطی در برنامهریزیها، فعالیتها و اقدامات توسعه در شهرها، میتواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیطزیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. بهتبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالشهایی فرا روی محیطزیست کشور وجود دارد که بررسی و شناسایی آن میتواند باعث تعیین راهکار در جهت مدیریت و ارتقاء کیفیت محیطزیست کشور گردد. روش پژوهش: تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق حاضر بررسی ابعاد زیستمحیطی و جایگاه محیطزیست شهری در برنامههای توسعهای کشور است. یافتهها: این تحقیق با نگاهی کلی به جایگاه محیطزیست در برنامههای توسعه کشور، جایگاه محیطزیست شهری را در این برنامهها مورد تأکید قرار میدهد. با بررسی برنامههای توسعهای کشور آنچه آشکار میباشد، لزوم توجه به جایگاه محیطزیست در روند تدوین و تصویب قوانین برنامهای است. نتیجهگیری عواملی چون ناهماهنگی در اجرا، نبود زیرساختهای لازم، مدیریتهای موازی، عدم تدوین آییننامه اجرایی در زمان مناسب و پیشی گرفتن ملاحظات اقتصادی نسبت به ضرورتهای حفظ محیطزیست منجر به کاهش اثربخشی مواد قانونی مصوب در برنامهها گردیده است.همچنین وظیفه حفظ محیطزیست شهری در برنامههای توسعه و مدیریت شهری، دستخوش ناهماهنگیها و بیتوجهیهای متعددی شده است. از اینرو تصمیمگیری در خصوص ساماندهی و اصلاح وضع موجود با استمداد از قوانین جدیدتر، موضوعی است که باید در تقویت جایگاه واقعی مدیریت شهری، توسعه شهری، طرحهای توسعه و تبیین وظایف هر یک از عناصر دخیل در حفظ محیطزیست شهری اعم از شوراها، شهرداریها، نهادهای دولتی، بخش خصوصی و غیره بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ضرورت دیگر هم تغییر مکانیسم نظارت و ارزیابی عملکرد برنامههای محیطزیست به ایجاد سیستم متمرکز در سازمان حفاظت محیطزیست و تکمیل اطلاعات آن توسط سایر دستگاههای ذیربط است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - بررسی شیوه حفاظت محیط زیستی در طرح های توسعه شهری با استفاده از رویکرد انتقال حق توسعه
مجتبی رفیعیان زهراالسادات اردستانیزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و أکثرزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و مسوولین را تا حد ممکن به بکارگیری این رویکرد ملزم می کند. روش بررسی: براساس رجوع به اسناد معتبر بین المللی و علمی و با استناد به پروژه های در حال انجام در جهان در این زمینه، سازوکارهای مداخلاتی در رویکرد انتقال حق توسعه مورد شناخت و بازبینی قرار خواهد گرفت و همچنین چگونگی بکارگیری معیارها، مولفه ها و شاخص های مورد توجه این موضوع برای حفاظت محیط زیستی بیان خواهد شد. یافته ها: رشد فزاینده برنامه های توسعه، چه آگاهانه و چه خود به خودی، به هشدارهای محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی منجر شد. در پاسخگویی به مسایل و بحران های ناشی از آن ها، مفاهیم و رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح گردید که یکی از آن ها رویکرد انتقال حق توسعه می باشد. بحث و نتیجه گیری: این رویکرد باعث می شود تا مالکان داوطلبانه در حفاظت مناطق طبیعی و حساس محیطی و فضاهای باز و زمین های کشاورزی شرکت کنند و دولت نیز مجبور به پرداخت غرامتی نشود. در این مقاله سعی بر تشریح این رویکرد، اهداف و مکانیزم های آن گردیده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - انعکاس جایگاه و اهمیت میانرشتهایها در مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و برنامههای توسعه کشور
سولماز نورآبادی مهدی سبحانی نژاد محبوبه فناخسروعصر حاضر، عصر تحولات گوناگون علمی و تکنولوژیکی در جهان است. از استلزامات همنوا شدن با پیشرفتهای علمی متنوع روز، بهرهمندی از میانرشتهایها است. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به روزافزونی بهرهگیری از میانرشتهایها بهویژه در آموزش عالی کشورمان، میانرشتهایها أکثرعصر حاضر، عصر تحولات گوناگون علمی و تکنولوژیکی در جهان است. از استلزامات همنوا شدن با پیشرفتهای علمی متنوع روز، بهرهمندی از میانرشتهایها است. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به روزافزونی بهرهگیری از میانرشتهایها بهویژه در آموزش عالی کشورمان، میانرشتهایها از چه جایگاه و اهمیتی در مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر اسناد بالادستی برخوردارند؟ برای پاسخ به این پرسش؛ ضمن استفاده از روش پژوهش کیفی، مطالعهای توصیفی- تحلیلی و استنتاجی انجام شد. در این تحقیق پس از ارائه توصیفی از میانرشتهایها در آموزش عالی و آشنایی با شورای مذکور، به تحلیل اسنادی مصوّبات مرتبط، پرداخته شد. یافتهها نشاندهندة اولین کاربست میانرشتهایها، در مصوّبات اوایل انقلاب (1358) با عنوان خدمات میانرشتهای در آموزش عالی و کاربست دیگر آن در مصوّبه سند نقشه جامع علمی کشور (1389) است. تحلیل محتوای مصوّبات نیز انجام و در گام بعدی، برنامههای پنجسالة اول تا پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بهمنظور بررسی میزان تأکید اسناد قبل و بعد از تشکیل شورا، به همراه اسناد بالادستی دیگر مطالعه شد. بر اساس یافتهها چنین نتیجهگیری شد که این شورا جزء پیشتازان توجه به میانرشتهایها بوده که با ایجاد شرایط مطلوب، این توجه دوباره ظهور یافته و قبل از سایر نهادهای علمی وارد این بحث شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - آسیبشناسی ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامههای پنجساله توسعه بخش آموزش عالی به منظور ارائه راهبردهای مناسب
مصطفی اجتهادی رسول داودیچکیده هدف این پژوهش شناسایی آسیبها و موانع ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامههای توسعه بخش آموزش عالی به منظور ارائه راهبردهای مناسب است. برای نیل به این هدف نظر سه گروه از نمونۀ آماری یعنی مدیران ارشد دولتی، صاحبنظران مدیریت و برنامهریزی، مدیران و کارشناسان أکثرچکیده هدف این پژوهش شناسایی آسیبها و موانع ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامههای توسعه بخش آموزش عالی به منظور ارائه راهبردهای مناسب است. برای نیل به این هدف نظر سه گروه از نمونۀ آماری یعنی مدیران ارشد دولتی، صاحبنظران مدیریت و برنامهریزی، مدیران و کارشناسان اداری جمع آوری گردید که دو گروه اخیر به روش نمونهگیری هدفدار قضاوتی انتخاب شدند. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری دادهها شامل سه نوع تحلیل محتوا، توصیفیـ پیمایشی و توصیفیـ همبستگی است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش علاوه بر مطالعه متون و پیشینه آن، از طریق تحلیل متن مصاحبههای مدیران ارشد و پرسشنامۀ محققساخته بهدست آمد و از طریق شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی تحلیل گردید. به طور کلی نتایج به دست آمده از پژوهش نشان دادند که موانع و آسیبهای اصلی ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامههای توسعه از ساختار وظیفهای آن ناشی شدهاند. این موانع شامل مواردی چون؛ عدم انطباق ساختار با ویژگیهای برنامهها، عدم انطباق ساختار با محیط اجرای برنامهها و عدم انطباق ساختار با اهداف برنامهها میباشند که برایندی از ساختار وظیفهای نظام آموزش عالی و محدودیتهای آن هستند. بدین منظور سه راهبرد فرهنگ مشارکتی، مدیریت ترکیبی یا نظاممند و ساختار ماتریسی به ترتیب اهمیت به عنوان راهبردهای رفع آسیبها و موانع ساختاری نظام آموزش عالی در اجرای برنامههای توسعه معرفی شدند، بهطوری که راهبردهای سهگانه ضمن همبستگی با همدیگر، بر اساس الگوی رگرسیونی نقش بزرگی را در آسیبزدایی ساختار این نظام بازی میکنند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تحلیلی بر خوانش اجتماعات تابآور در برابر بحران زلزله (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)
امیر بخشی زاده اکبر عبدالله زاده طرف نورمحمد منجزیپرسمان و انگاره نوشتار حاضر آمیزهای است از نگرش پیشرانهای اجتماعی تابآور در برابر بحران زلزله؛ امری که با فزونی جمعیت شهرنشینی و توسعه شهری رنگ میگیرد تا از این طریق سازمانهای متولی مدیریت شهری در برابر مدیریت بحران زلزله مورد توجه قرار دهند. در حالی ابعاد این مسال أکثرپرسمان و انگاره نوشتار حاضر آمیزهای است از نگرش پیشرانهای اجتماعی تابآور در برابر بحران زلزله؛ امری که با فزونی جمعیت شهرنشینی و توسعه شهری رنگ میگیرد تا از این طریق سازمانهای متولی مدیریت شهری در برابر مدیریت بحران زلزله مورد توجه قرار دهند. در حالی ابعاد این مساله گسترش روزافزون یافته است که یکی از ویژگیهای آن درگیری گفتمان پیشرانهای دخیل در سامان دادن به این پدیده است که خود بر دامنه اهمیت آن افزوده است؛ بنابراین هدف پژوهش کاربست این انگاره بر منصه جغرافیایی کلانشهر تبریز بوده است، تا از این رهگذر بتواند با شناسایی پارامترهای مؤثر بر تابآوری منطقه در برابر خطر زلزله به آسیبشناسی زمینههای دسترسی به آن بپردازد. پژوهش حاضر بر اساس هدف در زمره تحقیقات کاربردی، به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارشناسان حوزه مدیریت بحران و تابآوری شهری است که بر اساس نظرات 35 متخصص در دسترس و آشنا با مدیریت بحران و تابآوری شهری پرسشنامه نهایی وارد نرمافزار میکمک (Micmac) میگردد و از روش سوات در جهت شناسایی نقاط کلیدی شناخت عوامل در جهت رسیدن بر تابآوری اجتماعی در پهنههای مستعد شناساییشده کلانشهر تبریز استفاده میشود. نتایج تحقیق نشان داد که امر دانش و آگاهی اجتماعی، آموزش و مهارت و قابلیت و دسترسی به خدمات مهمترین پیشرانهای موثر بر خلق اجتماعات تاب آور شهر تبریز میباشند. استفاده از توان آگاهی در جهت مشارکت مرمی برای مقابله با سوانح طبیعی مانند زلزله و افزایش تاباوری بسیار مهم است. چرا درصورتیکه افراد از آگاهی و مهارت کافی برخوردار و توانمند شده باشند، میتوان امیدوار بود که هنگام وقع زلزله خواهند توانست با واکنش و رفتار مناسب، جان خود و نزدیکان را حفظ و کمتر دچار آسیب جانی، مالی و روحی شوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - سیاستگذاری طرحهای توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه
مرتضی علی مهدوی کریم حسین زاده دلیر بشیر بیگ باباییبا توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرحهای توسعه شهری و فراز و نشیبهایی که تهیه و اجرای این طرحها داشته، بازنگری و ارزیابی آنها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسیهای انجام شده در مورد اجرای طرحها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرح أکثربا توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرحهای توسعه شهری و فراز و نشیبهایی که تهیه و اجرای این طرحها داشته، بازنگری و ارزیابی آنها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسیهای انجام شده در مورد اجرای طرحها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرحهای جامع از شهرها به دست دادهاند، فاصله و تفاوت قابل توجهی وجود دارد. مرور فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرحهای جامع شهری در ایران نشان دهنده وجود برخوردی متمرکز، آمرانه در تهیه آنهاست. هدف سیاستگذاری طرحهای توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه است. نتایج نشان میدهد برای تحقق راهبردهای در طرحهای توسعه شهری، باید الزامات مدیران شهرداری در مشارکت شهروندان در جهت چابک سازی بسترهای قانونی، اجرایی و نهادی با در نظر گرفتن استقلال شهرداری و تشدید ترتیبات نهادی در تحقق سرمایه اجتماعی درون نهادی و میان نهادی مبادرت ورزید تا سازگاری و انسجام لازم در طرحهای توسعه شهری را داشته باشیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - Integrating Climate Change Adaptation and Mitigation with Urban planning for a Livable city in Tehran
Mojtaba Rafieian Saba SheikhiClimate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of t أکثرClimate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of the constraints which cities face them in this subject by analyzing the case of Tehran. City has a commitment to decentralization, transparency, accountability and participation. There are some new programs and plansin urban planning which has evolved to include a broad vision of urban challenges and responses, a commitment to environmental sustainability and a strategic plan that has involved multiple stakeholders. This paper describes the principles for integrating climate change adaptation and mitigation with urban planning which can be useful for urban authorities. Then it analysesthe many measures implemented in Tehran over the last years, which provide a solid foundation for more systematically addressing adaptation. It also describes the significant challenges faced by the city’s administration, especially around funding, data and the challenge of responding to pressing and competing interests.Tehran city is still struggling to complete greenhouse gas inventories andit has, however, implemented several specific mitigation measures and tries continuously to place this issue on the government’s agenda.However, Tehran’s particular way of responding to current development challenges has put in place the flexibility, creativity and commitment needed for adaptation, regardless of whether this is made explicit or not. The results of this study reveal thatTehran’s policies have had continuity and consistency, despite being frequently revised over years, because each administration has built upon the progress of its predecessor. This is quite unusual; it is more common for there to be a revision of all that has been accomplished and for the need to point out the negative aspects of the previous administration and to differentiate from it. But according to policies that developed and leading countries in field of climate change adaptation and mitigation, Tehran can create a basis for including adaptation measures in local environmental and development plans. Some solutions in this area are: effective governance; institutional capacity; innovative planning and legal frameworks; holistic approaches to urban environmental problems and local development issues; a capacity to work with the urban poor; and an engaged civil society. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - جستاری در کارآمدی برنامه ریزی توسعه با رویکرد آسیب شناسی و شناخت جایگاه حقوقی آن
مهدیه صانعی خیرالله پروینمهدیه صانعی[1]- خیرالله پروین[2] تاریخ دریافت: 23/10/1398- تاریخ پذیرش:7/11/1398 چکیده: حقوق اقتصادی عمومی، با توسعه اشتراک موضوعی دارد هردو با الهام از اقتصاد ، برای پرورش انسان شکوفا ، بر عقلانیت تاکید دارند . برای تحقق توسعه، شفافیت ، نظارت و پاسخگویی نیاز است حقوق أکثرمهدیه صانعی[1]- خیرالله پروین[2] تاریخ دریافت: 23/10/1398- تاریخ پذیرش:7/11/1398 چکیده: حقوق اقتصادی عمومی، با توسعه اشتراک موضوعی دارد هردو با الهام از اقتصاد ، برای پرورش انسان شکوفا ، بر عقلانیت تاکید دارند . برای تحقق توسعه، شفافیت ، نظارت و پاسخگویی نیاز است حقوق یکی ازمکانیزم های آن را ، "برنامه ریزی توسعه" می داند که پیش زمینه رسیدن به توسعه است . از منظر هدفمندی و عقلانیت که لازمه برنامه ریزی مناسب است ، در حوزه جایگاه آن در قوانین و مبانی نظری با پرسشی روبرو است که آیا برنامه ریزی توسعه در ایران از این عناصر بهره مند است؟ سپس برای تحقق توسعه با ابهاماتی مواجه هستیم . در این مقاله، ضمن واکاوی مفهوم برنامه ریزی و ترسیم جایگاه آن در نظام حقوقی، آسیب شناسی حقوقی - اقتصادی برنامه ریزی توسعه در ایران تحلیل می شود . [1]- دانش آموخته دکتری، حقوق عمومی،گروه حقوق، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران mahdie.saneei@yahoo.com [2] - استاد و عضوهیئت علمی، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران ، ایران: نویسنده مسئول khparvin@ut.ac.ir تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - هدف شناسی و امکان شناسی توسعه اجتماعی در ایران
زهره شهبازی مهدی مبارکی نجمه سادات مصطفویاستدلال این مقاله این است که غلبه رویکرد پس ماندی به توسعه اجتماعی در ایران ناشی از ضعف در هستی شناسی، هدف شناسی و امکان شناسی و عدم اجماع نظری و تجربی در این حوزه است. بنابراین در صدد آن است ضمن بررسی ظرفیت ها و پتانسیل های موجود تحقق توسعه اجتماعی در اسناد بالادستی و أکثراستدلال این مقاله این است که غلبه رویکرد پس ماندی به توسعه اجتماعی در ایران ناشی از ضعف در هستی شناسی، هدف شناسی و امکان شناسی و عدم اجماع نظری و تجربی در این حوزه است. بنابراین در صدد آن است ضمن بررسی ظرفیت ها و پتانسیل های موجود تحقق توسعه اجتماعی در اسناد بالادستی و قوانین کشور با هدف انجام بخشی از امکان شناسی توسعه اجتماعی جهت کمک به ترسیم دقیق هستی شناسی و هدف شناسی، این مفهوم و ابعاد آن را در مجامع بین المللی با استفاده از روش فراترکیب در الگوی نوبلت و هیر، ردیابی نمود. برای این منظور کلیه اسناد بالادستی توسعه در ایران و اسناد نهادهای بین المللی مطرح در این حوزه بررسی گردید. نتایج نشان داد با وجود مناقشات، پس از اعلام موضع درخصوص وضعیت اولیه، اهداف و مداخله در حوزه توسعه اجتماعی در ایران، می توان آن را از طریق ترکیب عقلانی و منطقی سیاست های رشد و سیاست های بازتوزیعی توسط دولت به دست آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - ارزیابی اثرات سیاستهای دولت طی برنامههای چهارم و پنجم توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر معماری مساکن نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان آستارا)
فرشته عبادالهیان سیده صدیقه حسنیمهر رفعت شهماری اردجانی حسین اصغریبا توجه به هزینههای بالای ساخت و مقاومسازی مسکن برای روستانشینان، سیاستگذاران اعتبارات و تسهیلات ساخت و مقاومسازی مساکن روستایی را در قالب انواع طرحها و برنامهها مدنظر قرار دادهاند. در این بین، بالاترین اسناد در حوزهی سیاستگذاری توسعهی مناطق مختلف و بهویژه رو أکثربا توجه به هزینههای بالای ساخت و مقاومسازی مسکن برای روستانشینان، سیاستگذاران اعتبارات و تسهیلات ساخت و مقاومسازی مساکن روستایی را در قالب انواع طرحها و برنامهها مدنظر قرار دادهاند. در این بین، بالاترین اسناد در حوزهی سیاستگذاری توسعهی مناطق مختلف و بهویژه روستاها در ایران، مربوط به برنامههای 5سالهی توسعهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. در این راستا، ارزیابی میزان و نحوهی تأثیر این برنامههای توسعه در مناطق روستایی میتواند نقش سیاستگذاری دولتی را در توسعهی روستاها مشخص نماید. از طرفی، بررسی تأثیرات انواع سیاستها در مقاومسازی مساکن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ارزیابی تأثیر آنها در معماری مساکن روستایی خلأ پژوهشهای گذشته میباشد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر سیاستهای دولت بر معماری مساکن روستاهای شهرستان آستارا با تأکید بر برنامههای چهارم و پنجم توسعه نگارش شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کمی-کیفی با ماهیت توصیفی-تحلیلی میباشد که در راستای جمعآوری و تحلیل اطلاعات از روش کیفی زمینهیابی مردمنگاری (مشاهده، مصاحبه، عکسبرداری و فیشبرداری) و آزمون T در نرمافزار SPSS استفاده شده است. جامعهی آماری تحقیق نیز شامل مساکن روستاهای شهرستان آستارا میباشد که حجم نمونه بر اساس روش کوکران 384 مسکن برآورد گردیده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اعتبارات مسکن در دسترس اکثر روستانشینان بوده و موجب استحکام و دوام مساکن روستاهای شهرستان آستارا گردیده است. با این حال از سایر اثرات این اعتبارات میتوان به کاهش سطح فعالیتهای زیستی در واحد مسکونی، کاهش تعدد اتاق و سطح زیربنای مساکن، تغییر در نوع پلان و همچنین کاهش استفاده از فناوریهای بومی در ساخت مساکن اشاره کرد. از طرفی، نتایج حاکی از شهری شدن شکل روستاها و کاهش هویت در کالبد آنها و همچنین کاهش ارزشهای فرهنگی و تطابق با الگوی کهن و سنتی زمینه و منطقهی مورد مطالعه در طراحیهای جدید واحدهای مسکونی میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - آسیبشناسی برنامههای پنجم و ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در زمینه تامین مسکن گروههای کم درآمد شهری
جمیله توکلی نیا سعید ضرغامییکی از چالشهای کنونی شهرها به ویژه شهرهای واقع در کشورهای جهان سوم درکنار سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی مسئله مسکن و تامین مالی مسکن برای گروههای کم درآمد است. به تبع این شرایط مسئله مسکن و تامین آن نیز در شهرهای ایران یک چالش مهم است. از این رو این پژوهش به دنبال بررس أکثریکی از چالشهای کنونی شهرها به ویژه شهرهای واقع در کشورهای جهان سوم درکنار سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی مسئله مسکن و تامین مالی مسکن برای گروههای کم درآمد است. به تبع این شرایط مسئله مسکن و تامین آن نیز در شهرهای ایران یک چالش مهم است. از این رو این پژوهش به دنبال بررسی سیاستها، نگرشها و عملکردهای برنامه توسعه کشور جهت آسیب شناسی آن در بخش مسکن و به ویژه مسکن گروههای کم درآمد است. نتایج پژوهش گویای آن است که در برنامه پنجم توسعه با تغییر دولت شاهد تغییر سیاست از عرضه محوری به تقاضا محوری هستیم. در سالهای ابتدای این برنامه مهمترین رویکرد اجرایی به مسکن کم درآمدها پروژه شکست خورده مسکن مهر بود که با تغییر دولت به دلیل مشکلات این پروژه در تامین مسکن گروههای کم درآمد کنار گذاشته شد. اما هیج برنامه جایگزین در ارتباط با مسکن گروههای کم درآمد ارائه نگردید فقط به بازنگری طرح جامع مسکن بسنده شده و پنج برنامه جدید به آن اضافه گردید. طی بازه زمانی برنامه پنجم توسعه، تورم مسکن افزیش و درنهایت بازار مسکن با رکود روبه رو شد. رویکردهای در پیش گرفته شده در بازار مسکن عملا نتوانست به تامین مالی گروههای کم درآمد شهری کمک نماید. برنامه ششم توسعه نیز با اهداف بیشتر از برنامه پنجم نگارش شد. این برنامه در چهار محور به موضوع مسکن گروههای کم درآمد پرداخت که در آن میان سیاست و راهبردهای در پیش گرفته شده جهت نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری مطلوب ارزیابی میشود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - تبیین نقش عوامل موثر بر عدم تحقق اهداف طرح توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر لمزان)
محمد آور مرضیه موغلی محمد ابراهیم عفیفیطرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار میروند. بهرغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای تو أکثرطرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار میروند. بهرغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای توسعه ی شهری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدوده انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلنگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامهریزان شهری اقدام به شناسایی موانع شد. معیارهای اصلی پژوهش عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح. معیارها در قالب پرسشنامه دلفی فازی در اختیار جامعه آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. از مدل سلسله مراتبی (AHP) فازی، به منظور اولویتبندی معیارها استفاده شد. نتایج نشان داد که در بین زیرمعیارهای عامل موانع و مشکلات مدیریت شهری، زیرمعیار ضعف بدنه مدیریتی و عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری در رتبه اول و زیرمعیار بهبود ارتباطات بیرونی و درونی در رتبه آخر قرار گرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات تصویب طرح، زیرمعیار تصویب از بالا و فقدان قدرت نفوذ نمایندگان مردم در تصویب طرح در رتبه اول و زیرمعیار نبود هماهنگی و همسویی در رتبه آخر قرارگرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح، زیرمعیار طولانی بودن فرآیند تهیه در رتبه اول، و زیرمعیار نبود اطلاعات کامل و به روز در رتبه آخر قرار گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - کاربست رویکرد آیندهپژوهی در میزان تحقق پذیری اهداف طرحهای توسعه شهری (مورد مطالعه: طرح جامع شهر نورآباد ممسنی)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمد ابراهیم عفیفیطرحهای جامع شهری به عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار می أکثرطرحهای جامع شهری به عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار میباشد. پرداختن بـه این مبحـث، به عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق‎پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار میرود و به برنامهریزان کمک می‎کند بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرحهای جامع، آشنا شوند. هدف این رساله ارزیابی تحقق‎پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روشپیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی صورت گرفتهاست. در این پژوهش نیروهای پیشران با توجه به نظر کارشناسان، و سپس با استفاده از نرمافزار آیندهپژوهی (Micmac) بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویتبندیشده است. برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرم‎افزار سناریونگاری ویزارد استفاده شده است. ده عامل در ستون اثرگذاری مستقیم مشخص شدهاندکه بیشترین نقش را در تحقق‎پذیری طرح جامع شهر نورآباد داشتهاند. در وضعیت سناریوهای بدست آمده، وضعیت نامطلوب بر نقش مطلوب برتری دارد. در کل از 100 درصد حالت بررسی شده، حدود 20 درصد از وضعیتها دارای حالت خوشبینانه، 22 درصد حالت وضعیت ایستا و 58 درصد حالت دارای وضعیت بدبینانه می‎باشند. سناریوی بدست آمده، سناریوی شماره یک می‎باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - ارزیابی میزان تحققپذیری طرحهای توسعه و عمران ناحیهای در ایران (مورد مطالعاتی: طرح توسعه و عمران ناحیهای ساوه)
هاشم داداش پور نگین حاجی وندیهدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی میزان تحقق پیشنهادهای طرح ناحیهای ساوه (تهیه شده در سال 1375)؛ بر اساس اسناد موجود در وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با طرح ناحیه ساوه، طرح آمایش استان مرکزی و نتایج سرشماری ها و اطلاعات سازمان آمار ایران است. به این ترتیب، در این تحقیق با ب أکثرهدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی میزان تحقق پیشنهادهای طرح ناحیهای ساوه (تهیه شده در سال 1375)؛ بر اساس اسناد موجود در وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با طرح ناحیه ساوه، طرح آمایش استان مرکزی و نتایج سرشماری ها و اطلاعات سازمان آمار ایران است. به این ترتیب، در این تحقیق با بهره گیری از رویکرد ارزشیابی و با استفاده از ارزیابی چندمعیاری و ابزار تحلیل سلسله مراتبی AHP و دوقطبی فاصله ای به ارزیابی میزان تحقق مؤلفههای پیشنهادی طرح ناحیهای ساوه پرداخته شده است. بر اساس مدل تحلیل تحقیق سه مؤلفه اجتماعی-جمعیتی، اقتصادی و کالبدی-فضایی به عنوان معیارهای اصلی بررسی تحقق پذیری طرح انتخاب و شاخصهای ارزیابی بر اساس این سه مؤلفه تدوین گردیدند. ارزیابی میزان تحقق پیشنهادها نشان می دهد در بین مؤلفههای ذکر شده به ترتیب حوزه کالبدی-فضایی، اقتصادی و اجتماعی-جمعیتی تأثیر بیشتری در محقق شدن پیشنهادهای طرح ناحیهای ساوه داشتهاند؛ در رابطه با مؤلفههای اجتماعی-جمعیتی بر اساس پیشنهادات طرح ناحیهای ساوه وضعیت شاخص "جمعیت شهری"، در رابطه با شاخصهای اقتصادی، "میزان شاغلین بخش خدمات" و در رابطه با شاخصهای کالبدی-فضایی، شاخصهایی چون" مراکز شهری"، "مراکز روستایی"، "راههای چهارخطه"، "آموزش عالی"،"خانه بهداشت"، "بیمارستان"، "پهنه کشاورزی" و" پهنه صنعتی" بهترین وضعیت تحقق را داشتهاند. در مجموع میتوان گفت با وجود آنکه هنوز چند سال از افق طرح ناحیهای ساوه باقی مانده پیشنهادهای طرح تا حد مطلوبی محقق شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن: با رویکرد گرندد تئوری
محسن اسماعیلی کمال رهبری منشهدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن است. بر همین اساس در بخش مبانی نظری معیارهای برنامهریزی مشارکتی، توسعه پایدار و بوم- محوری استخراج و جمعبندی نظری شد. این پژوهش داراي رویکردي کیفی بوده و از روش نظریه داده بنیاد (گرندد تئوري) به عنوان رو أکثرهدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن است. بر همین اساس در بخش مبانی نظری معیارهای برنامهریزی مشارکتی، توسعه پایدار و بوم- محوری استخراج و جمعبندی نظری شد. این پژوهش داراي رویکردي کیفی بوده و از روش نظریه داده بنیاد (گرندد تئوري) به عنوان روش تحقیق استفاده شده است. روش گردآوري دادهها، مطالعه اسناد بالادستی و مصاحبههاي عمیق و باز با 15 نفر از نخبگان آگاه از موضوع مورد بحث است. مصاحبهها در ابتدا به صورت اکتشافی و توصیفی بودهاند و به تدریج پس از انجام هر مصاحبه، کدگذاري دادههاي حاصل از مصاحبهها انجام میگردید. براي تحلیل دادهها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاري باز، محوري و انتخابی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که تئوري جوهری مدل مطلوب ارتقاء کیفیت مسکن داراي هشت مؤلفه: مکانیزمهاي مؤثر طراحی سیاستها، برنامهها و طرحهای توسعه، مکانیزمهاي مالی، مکانیزمهای نهادی-قانونی، مکانیزمهای شفافسازی ضوابط و مقررات، مکانیزمهاي آموزش در دو سطح نخبگان دانشگاهی و نخبگان مردمی، مکانیزمهای ارزشی و فرهنگی، مکانیزمهاي اصلاح ساختار مسکن و استقرار مدل مطلوب ارتقاء کیفیت مسکن میباشد که توسعه و موفقیت کیفیت مسکن در گرو تعامل و ارتباط با مکانیزمهای تعریف شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - تحلیل نقش کنشگران طرحهای توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی شهری با مدل مکتور (مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زنجان)
مجید حضرتی محمدتقی حیدری جعفر مهدیونیکی از اهرمهای اصلی در موفقیت طرحها و برنامههای توسعه شهری، هماهنگی میان سازمانها و کنشگران توسعه شهری است. چرا که، تمرکزگرایی یا تعدد سازمانها و نهادهای اداره کننده شهری موجب سردرگمی و اتلاف منابع شهری و ناموفق بودن تهیه و اجری طرحهای توسعه شهری خواهد شد. این مقا أکثریکی از اهرمهای اصلی در موفقیت طرحها و برنامههای توسعه شهری، هماهنگی میان سازمانها و کنشگران توسعه شهری است. چرا که، تمرکزگرایی یا تعدد سازمانها و نهادهای اداره کننده شهری موجب سردرگمی و اتلاف منابع شهری و ناموفق بودن تهیه و اجری طرحهای توسعه شهری خواهد شد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی بدنبال تحلیل نقش کنشگران طرحهای توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی در منطقه3 شهر زنجان است. گردآوری دادهها با مطالعات میدانی و کتابخانهای انجام شد. جامعه آماری با روش نمونهگیری گلوله برفی 30نفر انتخاب شد. برای تحلیل دادهها از تحلیل عاملی، مدل معادلات ساختاری و مدل چندموضوع-چندبازیگر با نرمافزارSPSS، SmartPLS و Mactor استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای الگوی توسعه شهری مطلوب با ضریب 824/0؛ آلودگی با ضریب 833/0 ؛ توسعه گردشگری با ضریب 837/0؛ و تقویت امنیت با ضریب 829/0 بیشترین ارتباط و همبستگی را با تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری داشته است. همچنین، بیشترین تأثیر کنشگران برای سازه اجتماعی با ضریب تأثیر 801/0 و سازه زیستمحیطی با ضریب 592/0 است. علاوهبراین، شهرداری رابطه مستقیم با اداره راهوشهرسازی و شرکتهای مهندسین مشاور در تهیه و اجرای طرحهای شهری دارد و نهادهای محلی و شهروندان چندان مورد توجه قرار نگرفتهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - ارتباط امنیت غذایی با جمعیت شهرنشین و برنامههای توسعه (مطالعه موردی: ایران)
جلال سالمهدف این مقاله بررسی امنیت غذایی خانوارهای شهری در ایران و عوامل مؤثر بر آن طی سالهای 1390 – 1362 است. بدین منظور، از الگوی سری زمانی برای ارزیابی عوامل موثر استفاده شد. نتایج نشان داد طی سالهای مورد بررسی، امنیت غذایی خانوارهای شهری، صعودی بوده است. علی رغم بهبو أکثرهدف این مقاله بررسی امنیت غذایی خانوارهای شهری در ایران و عوامل مؤثر بر آن طی سالهای 1390 – 1362 است. بدین منظور، از الگوی سری زمانی برای ارزیابی عوامل موثر استفاده شد. نتایج نشان داد طی سالهای مورد بررسی، امنیت غذایی خانوارهای شهری، صعودی بوده است. علی رغم بهبود امنیت غذایی در سطح شهرها، در سال 1390، 1/5 درصد از جمعیت شهری، کمتر از میزان استاندارد، انرژی دریافت کردهاند. اثر درصد جمعیت شهرنشین بر شاخص امنیت غذایی خانوارهای شهری منفی و در سطح مناسبی معنادار نیست. متغیر با وقفه تغییرات بر رشد شاخص کلی امنیت غذایی در سال آتی اثر منفی خواهد داشت؛ بدین معنا، با افزایش یک واحدی رشد شاخص امنیت غذایی در یک سال، رشد این شاخص در سال بعدی به اندازه 008/0 واحد کاهش مییابد. بر اساس نتایج، ثبات این شاخص و حفظ روند افزایشی آن باید اولویت برنامههای توسعه آتی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - امکانسنجی توسعه منطقه ای: مطالعه موردی پهنه استانهای مرزی ایران و ترکیه
رضا پورمجیدی بختیار عزت پناه کریم حسین زاده دلیریکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام أکثریکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام کنند. از این نظر در هزاره سوم نه تنها موضوع جهانی شدن اقتصاد در قالب یک شبکه جهانی از اهم مفاهیم محسوب می گردد بلکه از قبل آن تعاملات فی مابین و حتی تاثیرات متقابل فرهنگها نیز نمود بارزی از شاخصه های جهانی شدن است. استان آذربایجان غربی و استانهای واقع در شرق ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارند با داشتن توانمندیهای بالای گردشگری، تاریخی، محیطی و... حائز بالاترین اهمیت بوده و با توجه به ویژگیهای تشابهات دینی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و برخورداری از توانمندیهای اقتصادی می توانند در قالب تعامل فی مابین در اقتصاد پایدار منطقه نقش مهمی ایفا نمایند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل های ترکیبی SWOT وAHP ، اهمیت و اولویت عوامل موثر در پهنه استان های آذربایجان غربی و استانهای شرق کشور ترکیه شناسایی و با بررسی روابط آنها عوامل رتبه بندی و در قالب مدلها ارائه شده است. براساس نتایج پژوهش، پهنه مربوطه دارای توانمندیهای بالقوه بوده اما ضعف تسهیلات، امکانات و خدمات و زیربنایی، باعث شده است که این منطقه در پویایی اقتصاد و توسعه منطقه ای نتوانند عملکرد چندان موفقی داشته باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - بررسی نقش طرحهای توسعه شهری در توسعه گردشگری شهر لمزان
محمد آور مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفیطرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار میروند. بهرغم همهی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود بهخصوص توسعه گردشگری ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه أکثرطرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار میروند. بهرغم همهی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود بهخصوص توسعه گردشگری ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعهی شهری بر توسعه گردشگری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدودة انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع توسعه گردشگری شد. معیارهای شناساسی شده عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیة طرح بودند. معیارها در قالب پرسشنامة دلفی فازی در اختیار جامعة آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. نتایج تحلیل واریانس نشان داد طرحهای توسعه شهری بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد مدیریت شهری، فرایند تصویب طرح و فرایند تهیه طرح بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - بررسی شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری بافت های مسکونی شهر خرم آباد
مهدی کاکولوند عباس ملک حسینیهدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرمآباد از آمار و دادههای 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و س أکثرهدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرمآباد از آمار و دادههای 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و سرعت وزش باد ایستگاه سینوپتیک این شهر، بهصورت پارامترهای حداکثر، حداقل و میانگین استفاده خواهد شد. پس از جمعآوری دادهها، استانداردسازی و میانگینگیری پارامترهای ذکرشده با استفاده از نرمافزار Excel و نرمافزار Spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در شهر خرمآباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام نشده است. همچنین با توجه به شرایط فیزیوگرافی شهر خرم آباد، طراحی ساختمانها در شهر خرمآباد بایستی با توجه به دامنه شمالی و جنوبی برای کاهش مصرف انرژی مدنظر قرار گیرد و نیز برنامههای عمرانی در شهر خرم آباد متناسب با شرایط اقلیمی، نیازمند بازنگری استفاده از مصالح بر اساس نوع کاربری ساختمان (مسکونی- صنعتی- اداری) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - وضعیت توسعه اجتماعی دربرنامه های توسعه ایران با تاکید برشاخصهای اجتماعی توسعه پایدار شهری
ساجده واعظ زاده علی ایاسهتوسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آنها سیاستهای کلان بالادستی ازجمله برنامههای توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامهها وارد است در این مقاله این هدف دنبال میشود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامههای توسعه در ایران وجود أکثرتوسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آنها سیاستهای کلان بالادستی ازجمله برنامههای توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامهها وارد است در این مقاله این هدف دنبال میشود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامههای توسعه در ایران وجود دارد که مانع از تحقق اهداف آن میگردد. برای دستیافتن به پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر نظریه دولت در باب توسعه اجتماعی و پیامدهای آن برای توسعه شهری پایدار بررسیشده است. روش انجام پژوهش تحلیل محتواست و دادههای موردنیاز به شیوه اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را برنامههای چهارم تا ششم توسعه تشکیل میدهند و موادی از برنامههای مذکور بهصورت تمام شماری بهعنوان نمونه انتخابشدهاند که حاوی اشاراتی به توسعه اجتماعی بودهاند. نتایج بررسی نشان میدهند که توسعه اجتماعی در اندیشه دولتمردان کشور محدود به تأمین برخی از نیازهای اولیه است. همچنین مواد مندرج در این برنامهها بسیاری از مؤلفههای اصلی توسعه پایدار شهری مانند مشارکت اجتماعی، تنوع فرهنگی و اقلیتها و گروههای خاص را در برنمیگیرند. مزید بر این موارد، کیفی بودن اکثر شاخصهای توسعه اجتماعی امکان عملیاتی شدن اهداف و سپس ارزیابی عملکرد دولت را در خصوص میزان تحقق اهداف بیانشده سلب نموده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - وضعیت توسعه اجتماعی در برنامههای توسعه ایران با تاکید برشاخصهای اجتماعی توسعه پایدار شهری
ساجده واعظ زاده علی ایاسهتوسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آنها سیاستهای کلان بالادستی ازجمله برنامههای توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامهها وارد است در این مقاله این هدف دنبال میشود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامههای توسعه در ایران وجود أکثرتوسعه پایدار شهری متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آنها سیاستهای کلان بالادستی ازجمله برنامههای توسعه 5 ساله کشور است. با توجه به انتقاداتی که به این برنامهها وارد است در این مقاله این هدف دنبال میشود که اساساً چه مبانی نظری در پشت برنامههای توسعه در ایران وجود دارد که مانع از تحقق اهداف آن میگردد. برای دستیافتن به پاسخ این پرسش، در مقاله حاضر نظریه دولت در باب توسعه اجتماعی و پیامدهای آن برای توسعه شهری پایدار بررسیشده است. روش انجام پژوهش تحلیل محتواست و دادههای موردنیاز به شیوه اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش را برنامههای چهارم تا ششم توسعه تشکیل میدهند و موادی از برنامههای مذکور بهصورت تمام شماری بهعنوان نمونه انتخابشدهاند که حاوی اشاراتی به توسعه اجتماعی بودهاند. نتایج بررسی نشان میدهند که توسعه اجتماعی در اندیشه دولتمردان کشور محدود به تأمین برخی از نیازهای اولیه است. همچنین مواد مندرج در این برنامهها بسیاری از مؤلفههای اصلی توسعه پایدار شهری مانند مشارکت اجتماعی، تنوع فرهنگی و اقلیتها و گروههای خاص را در برنمیگیرند. مزید بر این موارد، کیفی بودن اکثر شاخصهای توسعه اجتماعی امکان عملیاتی شدن اهداف و سپس ارزیابی عملکرد دولت را در خصوص میزان تحقق اهداف بیانشده سلب نموده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - درک عدم قطعیتهای آیندهی وضعیت طرحهای توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامهریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفیطرحهای جامع شهری بهعنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن میگذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. بهطورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آن أکثرطرحهای جامع شهری بهعنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن میگذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. بهطورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، بهعنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحققپذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار میرود و به برنامهریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرحهای جامعی که تهیهشدهاند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحققپذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آیندهپژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرمافزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویتبندی و حیاتیترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشرانهای کلیدی از نرمافزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرمافزار سناریو ویزارد استفادهشده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشتهاند، عبارتاند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکارهای غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - ارزیابی جاذبه ها و ظرفیت های گردشگری شهری در نظام مطالعاتی طرح های توسعه شهری کرمانشاه از منظر برد گردشگری
محمدصالح احمدی محمدتقی رهنمایی اسماعیل علی اکبریعدم توجه نظام برنامهریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرحهای مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبهها و ظرفیتهای توجیهکننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرحهای توسعهی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی میباشد. روش تحقیق کیفی أکثرعدم توجه نظام برنامهریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرحهای مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبهها و ظرفیتهای توجیهکننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرحهای توسعهی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی میباشد. روش تحقیق کیفی و شیوه نظریه مبنایی و نمونهگیری هدفمند(گلوله برفی) است. از طریق مصاحبه به شناسایی جاذبهها و تعیین برد آنها و در نهایت با تشکیل ماتریس پورتفولیوی جاذبههای گردشگری مستخرج از طرحهای توسعه شهری استان کرمانشاه صورت گرفت.نتایج حاکی از آن است که، در طبقهبندی مفهومی جاذبهها در طرحهای توسعه شهری استان، مفهوم تاریخی و فرهنگی با 10 مورد بیشترین و مفهوم طبیعی و اکوتوریسم با 7 مورد در رده سوم فراوانی قرار گرفت. مفهوم معماری، کالبدی، مذهبی اقتصادی با 3 مورد در یک طبقه و مفهوم تأسیساتی با 2 مورد و مفهوم درمانی با یک مورد در پایینترین درجه فراوانی قرا گرفتند. جاذبههای گردشگری بر اساس برد محلی، منطقهای، ملی و بینالمللی، نتایج نشان داد که نیمی از این جاذبهها قابلیت توسعه بیشتر و پذیرش گردشگر در سطوح بالاتر را دارند. که بر اساس ماتریس پورتفولیوی جاذبههای گردشگری سه راهکار، توسعه تجربیات و تقویت اقدامات بازاریابی در کنار استراتژیهای سرمایهگذاری و رشد؛ برای جاذبهای خانه شماره 4و سرمایهگذاری در محصول و بازار؛ برای خانه شماره 3 رهاسازی و عقبنشینی در طرحهای توسعه شهری برای جاذبههایی که در خانه شماره 1 ، پیشنهاد داده شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - Pathology of Implementing Public Policies in Iran and Presenting a Model "Case Study: Rural Development Policies in the Fourth and Fifth Development Plans"
Ali Dezhman Karamullah Daneshfard گارینه کشیشیان سیرکیPublic policy-making is a six-stage cycle, and the implementation of policies is one of the most sensitive stages of its formulation, failure in this stage leads to the failure of the entire policy-making process. Also, policy-making includes an interactive process betw أکثرPublic policy-making is a six-stage cycle, and the implementation of policies is one of the most sensitive stages of its formulation, failure in this stage leads to the failure of the entire policy-making process. Also, policy-making includes an interactive process between setting goals and necessary actions to realize them, which may be disrupted by many challenges, obstacles, and limitations. In this research, the goal was Pathology of implementation of rural development policies in the fourth and fifth development plans. This research is applied in terms of its purpose and descriptive and survey based on the nature of the data. The results of the research are presented in two qualitative and quantitative sections. In the main and qualitative part of the research, using the Delphi technique, we investigated the damage of rural development in the fourth and fifth programs. At first, using the opinions of experts, the gap between the existing state of rural development and the ideal state was determined, and based on the opinions of experts and the T-Tech test, it was determined that there is a fundamental difference between the current state and the ideal state. and in the current situation in the indicators of employment status, housing, medical and treatment facilities, digital infrastructure, transportation and communication route, industrial agriculture, welfare and recreation, cultural-educational, tourism and underground water the average quality was low. Therefore, the necessity of carrying out the pathology of the implementation of rural development policies became clearer. Then, based on the theoretical background of the research, as well as interviewing and completing the questionnaire by specialists and research elites, the indicators of developmental pathology were compiled, and finally, the final model of the questionnaire was compiled, and the quantitative results of the questionnaire were extracted based on the answers of the participants in the research. In the quantitative analysis and chi square test results, it was shown that the role of policy indicators, juridical and legal obstacles, political, social and economic factors, motivations and attitudes of executives, administrative system and bureaucracy, are insufficient and inappropriate. The lack of tools is significant in the absence of rural development. تفاصيل المقالة