-
حرية الوصول المقاله
1 - حکمرانی اسلامی از نگاه آیت الله نائینی
محمد جلیل فر محمدکاظم کاوه پیشقدمدر این پژوهش موضوع حاکمیت سیاسی جامعه از نگاه یک اندیشمند شرقی به روش تحلیل گفتمان مورد بررسی واقع شده که در آن ویژگیهای یک حاکمیت درست و فرمانروای خوب و نیز ویژگیهای یک حاکمیت نادرست و فرمانروای ظالم توسط آیت الله نائینی از جهان شرق مورد کنکاش قرار گرفته است. هدف پژوهش أکثردر این پژوهش موضوع حاکمیت سیاسی جامعه از نگاه یک اندیشمند شرقی به روش تحلیل گفتمان مورد بررسی واقع شده که در آن ویژگیهای یک حاکمیت درست و فرمانروای خوب و نیز ویژگیهای یک حاکمیت نادرست و فرمانروای ظالم توسط آیت الله نائینی از جهان شرق مورد کنکاش قرار گرفته است. هدف پژوهش، استخراج جنبه های مهم حکمرانی اسلامی در آثار نائینی بوده بطوریکه شیوه درست فرمانروایی مشتمل بر اصولی مانند آزادی، برابری، عدم خشونت، حفظ حقوق عامه، مقابله با استبداد و تغییر مسالمت آمیز حاکمان و قدرت، در رساله معروف وی یعنی تنبيه الأمة وتنزيه الملة مورد توجه و تاکید قرار گرفته و از منظر دین و عرف به نحوه تعامل صحیح فرمانروایان با مردم بویژه نظارت و کنترل بر حاکمان و حقوق متقابل رعیت و حاکم پرداختند. وی علاوه بر کمک به نهادینه کردن مشروطیت در ایران، توانست اندیشه شیعه را در حکومت داری تبیین کرده و اولین حرکت علمای شیعه در غیاب امام معصوم مبنی بر تطبیق حکومت مشروطه با شرع مقدس اسلام یا سازگاری قوانین عرفی با متون دینی را به سرانجام برساند. این پژوهش وجود همه عناصر لازم برای حکمرانی اسلامی و کفایت مولفه های ضروری جهت تعامل درست حاکمان با رعیت را در آثار آیت الله نائینی نتیجه می گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - گفتمان مشروطیت و تاثیر آن بر روابط خارجی ایران (1299 - 1285)
حمیدرضا سعیدی نژاد زینب ویسیبایگانی ها،احکاموپرونده هایگفتمانمشروطیتنشانمی دهدکهدالمرکزیدراینگفتمانعبارتبوداز استبدادودال هایمسلطدیگرحولایندالمرکزی،همهمسائلمربوطبهامورداخلیایرانازجملهعدالت،حقوقرعیت (شهروندی)؛وقانونبودند. اینگفتماندوپیامدپیش بینینشدهدربعدروابطخارجیایرانداشت: اولاین کهپیروزیانقلابمش أکثربایگانی ها،احکاموپرونده هایگفتمانمشروطیتنشانمی دهدکهدالمرکزیدراینگفتمانعبارتبوداز استبدادودال هایمسلطدیگرحولایندالمرکزی،همهمسائلمربوطبهامورداخلیایرانازجملهعدالت،حقوقرعیت (شهروندی)؛وقانونبودند. اینگفتماندوپیامدپیش بینینشدهدربعدروابطخارجیایرانداشت: اولاین کهپیروزیانقلابمشروطهدرایراندرعملموجبتضعیفحکومتمرکزیودرنتیجهگسترشوتقویتحکومت هایمحلیدرایرانگردید،ودومگفتمانمشروطیتحولمحوردال هایمربوطبهامورداخلیبودودرخصوصسیاستخارجیونوعروابطباقدرتهایبزرگ،دانشوآگاهیخاصیتولیدنکرد. نهایتاًمجموعهعواملزمینهوشرایطبرایبسطبیشترسلطهقدرت هایخارجیدرایرانرافراهمآورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - نگاهی به ادبیات متعهّد در غرب و تأثیر آن بر شعر مشروطیت
سیّد احمد حسینی کازرونیادبیات متعهّد از قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد و علیه حکومت‌های جابرانه جنبشهایی را به وجود آورد. این نوع جنبش‌های مردمی که بعدها سراسر جهان را فرا گرفت، در نخستین سال‌های سدة بیستم منجر به قیام مشروطه در ایران شد. این نوع ادبیات، که در شعر پیشین ای أکثرادبیات متعهّد از قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد و علیه حکومت‌های جابرانه جنبشهایی را به وجود آورد. این نوع جنبش‌های مردمی که بعدها سراسر جهان را فرا گرفت، در نخستین سال‌های سدة بیستم منجر به قیام مشروطه در ایران شد. این نوع ادبیات، که در شعر پیشین ایران بی‌سابقه بود، در گیرودار مشروطه به طرزی شگرف، جامعة ایران را به جنبش درآورد و شعر و ادب فارسی را از رکود هزار ساله رهایی داد. این مقاله نگاهی دارد به ظهور چنین ادبیاتی در غرب و تأثیر آن بر ادبیات معاصر ایران. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - واکاوی رمان «حصار و سگهای پدرم»؛ بازتولید استبداد و پدرسالاری
صادق کریم یحییپدرسالاری و ذهنیت مذکر در همه شخصیتهای این رمان بی استثنا دیده میشود. نهادینه شدن قانون پدر در ناخودآگاه فردی و جمعی اعضای این حصار چنان شدتی دارد که حتی پس از مرگ جسمانی پدر هم این ساختار به شکلهایی دیگر بروز مییابد. شگرد روایی برای تسلط بر نظام نشانههای این متن د أکثرپدرسالاری و ذهنیت مذکر در همه شخصیتهای این رمان بی استثنا دیده میشود. نهادینه شدن قانون پدر در ناخودآگاه فردی و جمعی اعضای این حصار چنان شدتی دارد که حتی پس از مرگ جسمانی پدر هم این ساختار به شکلهایی دیگر بروز مییابد. شگرد روایی برای تسلط بر نظام نشانههای این متن در اختیار گرفته شده تا خود زبان به ابزار سرکوب بدل شود و سخن و گفتمان مؤنث را سرکوب کند؛ در واقع راوی آن سخنانی را که خود میخواهد از دهان پرسوناژهای مؤنث بیان میکند. ذهنیتی که استبداد درونی آن شده و در ناخودآگاه استبدادزده است خود میل به رهایی نخواهد داشت و با مرگ هر دیکتاتوری دیکتاتور دیگری را جایگزین آن خواهد کرد و تا پایان عمر باید در گور، هم گنبد و هم گورستان به سر ببرد. روح سنت اما بسیار قویتر است و در ذهنیت، روابط اجتماعی و در نهادهایی همچون خانواده، مدرسه و دولت ساری است و در تضادی ابدی با نو شدن است. ما همیشه در حسرت و اندوه دیکتاتورها هستیم و بر فقدان آنها مویه میکنیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - جایگاه غیریت سازی در ایجاد پادگفتمان جنبش مشروطه و تاثیر آن بر توسعه سیاسی ایران
علی شیرخانی داود سبزیاوج تلاش برای ارائه یک گفتمان مدرن توسط ایرانیان، در عصر مشروطه اتفاق افتاد. هر چند دقایق وعناصر این گفتمان (تحدید قدرت پادشاه، آزادی وقانون) نه تنها در جامعه ایران هژمونیک نشد، بلکه از دل این گفتمان یک حکومت خودسر والیگارشیک به نام حکومت رضا شاه، ظهور نمود و رؤیای قانو أکثراوج تلاش برای ارائه یک گفتمان مدرن توسط ایرانیان، در عصر مشروطه اتفاق افتاد. هر چند دقایق وعناصر این گفتمان (تحدید قدرت پادشاه، آزادی وقانون) نه تنها در جامعه ایران هژمونیک نشد، بلکه از دل این گفتمان یک حکومت خودسر والیگارشیک به نام حکومت رضا شاه، ظهور نمود و رؤیای قانون خواهی ایرانیان که نقطه کانونی گفتمان مشروطه بود، در شب استبداد رضا شاهی به کابوسی دهشتناک بدل شد. این پژوهش به بررسی چگونگی شکل گیری پادگفتمان مشروطه و عوامل موثر درآن خواهد پرداخت و نشان داده خواهد شد چگونه پیش ساختارهای ذهنی نیروهای موثر در جنبش مشروطه به خلق هویت های بیگانه ای مبادرت می ورزند و مرزهای هویتی جدیدی در دل این جنبش شکل می گیرد و دال مرکزی این جنبش از حاکمیت قانون به مدرنیزاسیون و امنیت تحول پیدا می کند.همچنین نشان داده می دهیم چگونه غیریت سازی در دل نیروهای اجتماعی باعث عدم توسعه سیاسی و عدم تحولی معنادار در فرهنگ سیاسی جامعه می شود.روش به کار گرفته در این پژوهش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - واکاوی دیدگاه طبقاتی بهرام بیضایی در پرتو نظریات ویتفوگل و مارکس با تکیه بر نمایشنامههای آرش، اژدهاک، بندار بیدخش، سلطان مار، چهار صندوق، در حضور باد
شیرزاد طایفی کورش سلمان نصردریافت نگرش های اجتماعی، سیاسی، تاریخی و... در آثار ادبی، یکی از راه های کشف معنا در آن ها است. برای نیل به این هدف، باید با نظریه های سایر حوزه های علوم انسانی آشنا شد. نظریۀ استبداد شرقی ویتفوگل و دیدگاه های مارکس در ارتباط با مفهوم طبقه در جامعه، از جمله رویکرده أکثردریافت نگرش های اجتماعی، سیاسی، تاریخی و... در آثار ادبی، یکی از راه های کشف معنا در آن ها است. برای نیل به این هدف، باید با نظریه های سایر حوزه های علوم انسانی آشنا شد. نظریۀ استبداد شرقی ویتفوگل و دیدگاه های مارکس در ارتباط با مفهوم طبقه در جامعه، از جمله رویکردهایی است که ما را با چگونگی شکل گیری طبقات اجتماعی یاری می رسانند. نظریۀ استبداد شرقی نشان می دهد چگونه استبداد حاکم بر جوامع آب سالار شرقی، باعث شکل گیری طبقات جامعه می گردد و نظریۀ مارکس تأثیر مالکیت خصوصی و در نهایت سرمایه داری را بر شکل گیری طبقات در جامعه، توضیح می دهد، که از همین رهگذر می توان به بررسی جوامع، در آثار ادبی پرداخت. بهرام بیضایی یکی از نمایش نامه نویسانی است که طبقات اجتماعی و کشمکش های آن ها در آثار او نمودی عینی دارد و برای درک آثار او، باید با نگرش های طبقاتی موجود در آثارش آشنا شد؛ از این رو، در پژوهش پیش رو با توجه به دیدگاه طبقاتی ویتفوگل و مارکس، نمایش نامه های شش گانۀ سلطان مار، آرش، اژدهاک، بندار بیدخش، چهار صندوق، و در حضور باد بیضایی را تحلیل طبقاتی کرده و کوشیده ایم ضمن بهره گیری از روش تحلیل کیفی، با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، و کاربست نظریه های طبقاتی ویتفوگل و مارکس، آثار او را بررسی نماییم. دستاوردهای پژوهش، گویای این است که نمایش نامه های آرش، اژدهاک و بندار بیدخش با نگرش های طبقاتی ویتفوگل و نمایش نامه های چهارصندوق و در حضور باد با رویکرد طبقاتی مارکس ارتباط دارند. نمایش نامۀ سلطان مار نیز، رویکرد طبقاتی بینابینی دارد؛ به این معنی که هم با رویکرد مارکس و هم با رویکرد ویتفوگل قابل بازخوانی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - مؤلّفههای پسااستعماری در اشعار مهدی اخوان ثالث
سیده گوهر نوربخش عبدالحسین فرزادمطالعات پسااستعماری یکی از حوزه های مطالعات جدید در مورد کشورهای موسوم به جهان سوم و نگرشی انتقادی به مجموعه ای از رهیافت های نظری است که با تأکید بر پیامدهای استعمارگرایی به تحلیل گفتمان استعماری می پردازد. ادوارد سعید، بنیان گذار واقعی نظریۀ پسااستعماری در کتاب شرق شن أکثرمطالعات پسااستعماری یکی از حوزه های مطالعات جدید در مورد کشورهای موسوم به جهان سوم و نگرشی انتقادی به مجموعه ای از رهیافت های نظری است که با تأکید بر پیامدهای استعمارگرایی به تحلیل گفتمان استعماری می پردازد. ادوارد سعید، بنیان گذار واقعی نظریۀ پسااستعماری در کتاب شرق شناسی اش بر این اصل تکیه دارد که متفکران غربی، عمدتاً تصویر نادرستی از مشرق به مثابۀ دیگری مطرح کرده اند. وی بر این باور بود که پیامدهای استعمارگری در قالب هرج و مرج، کودتا، فساد و جنگ های داخلی و خونریزی تا امروز ادامه یافته است. در ادبیات ایران، مهدی اخوان ثالث از شاعرانی است که روایت گریِ حضور استعمار انگلیس و آمریکا در شعرش آشکارا انعکاس دارد. این مقالۀ توصیفی- تحلیلی بر آن است تا بیان دارد جلوه های پسااستعماری در اشعار اخوان چگونه ظهور می یابد؟ بررسی ها نشان می دهد: اخوان به زبانی نمادین و تمثیلی با تصاویر شاعرانه از استعمار سخن به میان آورده و در اشعارش فضای یأس آمیز بعد از چیرگی استعمار را وصف کرده است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل أسباب الفروق الطبقیة فی صحافة الخمسینیات؛ أشعار أبیالقاسم حالت أنموذجا
زهرا نوروزی سید بابک فرزانهتزامناً مع نشر الصحف، تأسّس فرع جدید عن أدب الفکاهة تحت عنوان الفکاهة الصحفیة، وهی معرّضة للتغیر والتطوّر حسب التطورات السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة ولا ثبات لها فتتوقف حیناً وتُعلّق حیناً آخر. وکانت إیران فی فترة الخمسینیات للتقویم الهجری الشمسی من الدول التی واجهت مص أکثرتزامناً مع نشر الصحف، تأسّس فرع جدید عن أدب الفکاهة تحت عنوان الفکاهة الصحفیة، وهی معرّضة للتغیر والتطوّر حسب التطورات السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة ولا ثبات لها فتتوقف حیناً وتُعلّق حیناً آخر. وکانت إیران فی فترة الخمسینیات للتقویم الهجری الشمسی من الدول التی واجهت مصاعب کثیرة من حیث الفقر والتوزیع غیر المتساوی للدخل من بین دول العالم الثالث. یسلّط البحث الحالی الضوء على أسباب الفروق الطبقیة فی المجتمع الإیرانی فی فترة الخمسینیات للتقویم الشمسی لدراسة النشاطات الصحفیة التی قام بها أبوالقاسم حالت فی تلک الفترة. کما قام البحث باستخراج أشعار قاسم حالت الفکاهیة فی صحف تلک الحقبة لدراستها معتمداً المنهج الوصفی التحلیلی. تشیر نتائج البحث إلى أن "أبا القاسم حالت" اتخذ خطواتٍ هامّة لإصلاح وتقویم المجتمع بتطرقه إلى مشاکل الشعب والمجتمع، وعدم المساواة، ونقد السلطة الحاکمة، وتفوق العلاقات على المعاییر، والفجوة الاجتماعیة وإشاعة الفساد الاجتماعی، وعبر استخدامه اللغة البسیطة والسهلة والمصطلحات المتداولة بین الناس. وقد تسبّب بنقده الساخر فی إحداث تطورات فی الأوضاع الاجتماعیة والثقافیة للمجتمع الإیرانی فی فترة الخمسینیات. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی کلید غنایی واژة «شب» در اشعار سهراب سپهری*
محمد کاظم حق شناس عمر صفرچکیده در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیت و نحوهی کاربرد واژه ی شب را از نگاه سهراب سپهری این شاعر انزواطلب و نقاش گوشه گیر، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و بررسی زندگی و شرح احوال و آثار این شاعر نقاش به این نتیجه رسید که عوامل مختلفی اعم از روحی و روانی در دو أکثرچکیده در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیت و نحوهی کاربرد واژه ی شب را از نگاه سهراب سپهری این شاعر انزواطلب و نقاش گوشه گیر، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و بررسی زندگی و شرح احوال و آثار این شاعر نقاش به این نتیجه رسید که عوامل مختلفی اعم از روحی و روانی در دوران کودکی و سیاسی ـ اجتماعی در دوراه جوانی و دانشجویی که مصادف با سالهای استبداد و خفقان رضاخانی و 28 مرداد 1332 بود، در شکلگیری شخصیت و اندیشهی سهراب و برداشتها و تعبیرهایش به خصوص در بیان تعلیمی و غنایی واژهی شب نقش به سزایی داشته است. ترس از لولوی دوران کودکی و ترس از سیاهی شب که خود برایش لولوی سرگردان میشود و در اشعارش حضور پیدا میکند. یا فضای تاریک و سیاه ظلم و خفقان جامهی عصر او که سپهری آن را با تعبیر شب و با زبانی نمادین و رمزی به تصویر میکشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - کلید واژهی «شب» در اشعار نیما
محمدکاظم حقشناسما در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیّت، نحوهی کاربرد و مظاهر شب را از نگاه نیما، پدر شعر نو فارسی، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و تحقیق در شرح حال و آثار این شاعر بزرگ معاصر، به نکات ریز و دقایق باریک فراوانی دست پیدا کرد. نیما در اجرای تغییرات شعر نو فارسی و أکثرما در این پژوهش در پی آنیم که جایگاه، اهمیّت، نحوهی کاربرد و مظاهر شب را از نگاه نیما، پدر شعر نو فارسی، بررسی کنیم. نگارنده پس از مطالعه و تحقیق در شرح حال و آثار این شاعر بزرگ معاصر، به نکات ریز و دقایق باریک فراوانی دست پیدا کرد. نیما در اجرای تغییرات شعر نو فارسی و ارائهی راه و شیوهی تازه، در صورت و معنا موفق بود. او با نگاه به عناصر و پدیدههای اطراف خود مثل جنگل، کوه، شب، دریا، درخت و ... به درون آنها نفوذ میکرد و با آنها یکی میشد. نگاه او به رخدادهای طبیعت، حتی به شب و روز متفاوت بود. نگاهی به آمار حاصل از این پژوهش در اشعار نیما گواه این مدعاست که در میان تمام شعرای معاصر، از نظر توجه به شب و مظاهر آن، جایگاه نیما از همه برتر و بالاتر است، و بیانگر این معنا که شب در تمام اشعار دوران زندگی نیما به طور مستمر حضور دارد ولی هر چه به سالهای آخر عمر، نزدیکتر میشود و تجربهی بیشتری پیدا میکند نوع شب و مفهوم و رنگ سیاهی آن با گذشته تفاوت دارد. وصف طبیعت، وصف شب، شبی که شاعر با آن یکی شده، از خود و از حالات خویشتن خوش میگوید در حوزهی ادبیات غنایی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - ارتباط بین شیوههای فرزندپروری مادر و فرزندپروری ادراک شده با مکان کنترل و خودپنداره فرزندان
محمد پورعبدلی پروین کدیور علیرضا همایونیاین پژوهش با هدف تعیین ارتباط بین شیوههای فرزندپروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزادگذاری) و ادراک فرزند از آن شیوهها با مکان کنترل و خودپنداره فرزندان در شهر تهران، انجام شد. جامعۀ آماری این پژوهش را دانشآموزان پسر پایه سوم راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 81 ـ أکثراین پژوهش با هدف تعیین ارتباط بین شیوههای فرزندپروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزادگذاری) و ادراک فرزند از آن شیوهها با مکان کنترل و خودپنداره فرزندان در شهر تهران، انجام شد. جامعۀ آماری این پژوهش را دانشآموزان پسر پایه سوم راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 81 ـ 80 و همچنین مادران آنها که دارای حداقل تحصیلات پنجم ابتدایی و بالاتر بودهاند، تشکیل میدهد. تعداد 388 نفر دانشآموز و مادران آنان بهصورت تصادفی چند مرحلهای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. روش پژوهش از نوع همبستگی است. پرسشنامۀ اقتدار والدین بورای (30 سؤال)، پرسشنامۀ سبکهای فرزندپروری ادراک شده مکلون و مررل (18 سؤال)، مقیاس مکان کنترل نوویکی و استریکلند (40 سؤال) و آزمون خودپنداره تنسی (84 سؤال) اجرا شد. نتایج نشان داد که بین شیوههای فرزندپروری مادر با مکان کنترل و خودپنداره رابطه معناداری وجود ندارد (05/0 P> ). اما بین ادراک دانشآموزان از شیوههای فرزندپروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزادگذاری) با مکان کنترل و خودپنداره رابطه معناداری مشاهده شد (0001/0 P < ). یافتهها نشان داد که ادراک فرزندان از شیوههای فرزندپروری بهعنوان یک عامل اثرگذار بیرونی قدرت تبیین بهتری برای شکلگیری مکان کنترل و خودپنداره فرزند در مقایسه با نگرش مادر به این شیوهها میتواند داشته باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - پیشبینی باورهای ماکیاولیستی دانشآموزان ابتدایی بر اساس سبکهای فرزندپروری
زهرا اسلامی چهرازی مریم قربانی اصغر آقاییهدف از این پژوهش پیشبینی باورهای ماکیاولیستی کودکان با استفاده از شیوههای فرزندپروری والدین بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعة آماری مشتمل بر کلیه دانشآموزان پایة چهارم و پنجم ابتدایی و مادرانشان در سال تحصیلی 94-1393 در شهر اصفهان بود. نمونه شامل 361 دانش أکثرهدف از این پژوهش پیشبینی باورهای ماکیاولیستی کودکان با استفاده از شیوههای فرزندپروری والدین بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعة آماری مشتمل بر کلیه دانشآموزان پایة چهارم و پنجم ابتدایی و مادرانشان در سال تحصیلی 94-1393 در شهر اصفهان بود. نمونه شامل 361 دانشآموز (177 پسر و 184 دختر) به همراه مادرانشان بود که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای از میان مدارس دخترانه و پسرانه نواحی ششگانه آموزشوپرورش شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه فرزندپروری (بامریند، 1972) و پرسشنامه باورهای ماکیاولیستی مخصوص کودکان (کریستی و گیس، 1970) بود. دادهها با استفاده تحلیل رگرسیون گامبهگام تحلیل شدند و یافتههای گام آخر تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک فرزندپروری مستبدانه 16درصد قادر به پیشبینی باورهای ماکیاولیستی در سطح (01/0 >p) است. برحسب یافتههای حاصل از پژوهش میتوان گفت؛ شیوه فرزندپروری مستبدانه والدین به علت استبداد حاکم بر ساختار آن، فقدان بحث و گفتگو و عدم توجه به نیازهای فرزندان، تأثیر منفی بر رشد شناختی و رفتار اجتماعی کودکان دارا است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - نقش عقلانیت دینی در فقه سیاسی میرزا محمد حسین نائینی
علیرضا بهشتیفقه سیاسی شیعی در ایران اسلامی متناسب با شرایط متفاوت زمانی و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی همواره در حال تغییر بوده است. این تغییرات در آرای مجتهدین و علمای مختلف و نوع رویکرد آنان به ارتباط دین با سیاست و متغیرهای مؤثر بر آن در دورههای مختلف وجود داشته است.در دوره م أکثرفقه سیاسی شیعی در ایران اسلامی متناسب با شرایط متفاوت زمانی و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی همواره در حال تغییر بوده است. این تغییرات در آرای مجتهدین و علمای مختلف و نوع رویکرد آنان به ارتباط دین با سیاست و متغیرهای مؤثر بر آن در دورههای مختلف وجود داشته است.در دوره مشروطه به دلیل ورود نهاد پارلمان به ایران به دلیل تغییر در ساختار حکومت وتوزیع قدرت، فقه سیاسی نیز در مجتهدین اصولی مانند محمد حسن نائینی از نظر سیاسی وارد عرصه جدیدی تازه شد. عامل عقلانیت دینی در چارچوب اصولیگری در اندیشه سیاسی محمد حسن نائینی در چارچوب فقه سیاسی شیعی و بررسی آرا و نظریات وی در این زمینه در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله موضوع اصلی این پژوهش است. همچنین نگارنده در این پژوهش عقلانیت دینی و نقش و جایگاه آن در فقه سیاسی نائینی را با روشی توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده و شاخصهای آن در رابطه با لزوم تاسیس و ثبات نهاد پارلمان را تببین کرده است. هدف از این پژوهش رسیدن به فهم آرا و عقلانیت دینی مورد نظر نائینی در کتاب تنبیهالامه و تنزیهالمله متناسب با شرایط زمان و جامعه و استفاده از ادله عقلی و نقلی در کنار هم برای اثبات حقانیت پارلمان در پارادایم فقه سیاسی تشیع و تطبیق آن با آموزههای اسلامی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - بررسی ادب اعتراض در جریان شعری سمبولیسم اجتماعی
رحیم کوشش زهرا نوریجریان شعر سمبولیسم اجتماعی گسترده ترین و معروف ترین جریان شعر معاصر است که سهم مهمی در تاریخ ادبیات معاصر دارد. نامدارترین شاعران معاصر، پیرو این جریان بودند، اشعار برجسته ای از آنها ماندگار شده که جزو درخشان ترین اشعار شعر معاصر می باشد. بارزترین ویژگی این جریان، پیوند أکثرجریان شعر سمبولیسم اجتماعی گسترده ترین و معروف ترین جریان شعر معاصر است که سهم مهمی در تاریخ ادبیات معاصر دارد. نامدارترین شاعران معاصر، پیرو این جریان بودند، اشعار برجسته ای از آنها ماندگار شده که جزو درخشان ترین اشعار شعر معاصر می باشد. بارزترین ویژگی این جریان، پیوند معنادار شعر با اجتماع است به گونه ای که می توان گفت شعر شاعران، انعکاس مسائل جامعه است. یکی از مؤلفه های شعر اجتماعی که در این جریان بسیار به آن توجه شده، شعراعتراض است. از آنجا که خاصیت شعر اجتماعی اعتراض و انتقاد است و از آنجا که شرایط اجتماعی این دوره نامساعد است، شاعران پیوسته در واکنش به مسائل جامعه معترض هستند. در این مقاله نمونه های شعر اعتراضی در شعر شاعران برجسته ی این جریان ازجمله نیما یوشیج، احمد شاملو، اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، حمید مصدق بررسی شده است. نتایج بررسی بیانگر این است که استبداد و نابه سامانی شرایط اجتماعی دلیل اصلی شعر اعتراضی شاعران است. مهم ترین اعتراض ها نیز در مورد فقر، فاصله ی طبقاتی، بی عدالتی و نابرابری ارزش ها، استبداد و استعمار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی رابطه بین الگوی تصمیم گیری مدیران با تعهد سازمانی دبیران در مـدارس راهنمـایی شهرسـتان
دکتر حسین علی بهرام زاده امین رضا مراتیآموزش و پرورش برای دستیابی به اهداف والای خود نیازمند معلمینی دلسـوز و متعهـد بـه اهـدافتعلیم و تربیت است معلمان با تعهد بالا و احساس مسئولیت نسبت به وظایف خود شرایط را برای تحقیق چنین امری فراهم می نمایند عوامل زیادی می توانند با تعهد سازمانی دبیران در ارتباط باشد اما أکثرآموزش و پرورش برای دستیابی به اهداف والای خود نیازمند معلمینی دلسـوز و متعهـد بـه اهـدافتعلیم و تربیت است معلمان با تعهد بالا و احساس مسئولیت نسبت به وظایف خود شرایط را برای تحقیق چنین امری فراهم می نمایند عوامل زیادی می توانند با تعهد سازمانی دبیران در ارتباط باشد اما شـیوه تصـمیم گیـریمدیران گرچه خود به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان به شمار می آید می تواند با تعهد سازمانی دبیران در ارتباط باشد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه تصمیم گیری مدیران با تعهد سازمانی دبیران در مدارس راهنمایی شهرستان شیروان در سال تحصیلی 28-18 انجام شده است این مطالعه با استفاده از دبیران 47 مدرسه که حدود 482 نفر می باشند انجام شده است. یافته های پژوهش در سؤال اصلی وجود رابطه بین الگـوی تصـمیم گیـریمدیران و تعهد سازمانی دبیران را مورد تایید قرار می دهد. همچنین یافته های پژوهش در سه سؤال فرعـی اولتا سوم در خصوص وجود رابطه بین الگوی تصمیم گیری آمرانه و مشورتی و مشـارکتی بـا تعهـد سـازمانی رامورد بررسی قرار می دهد. که نتایج آن بیانگر این است که بین الگوی تصمیم گیری آمرانه و مشورتی مدیران با تعهد سازمانی دبیران رابطه وجود ندارد اما بین الگوی تصمیم گیری مشارکتی مدیران و تعهـد سـازمانی دبیـرانرابطه وجود دارد. یافته های دیگر پژوهش در سؤال فرعی چهارم و پنجم حـاکی از عـدم ارتبـاط بـین الگـویتصمیم گیری مدیران با جنسیت آنان می باشد. اما بین جنسیت و تعهد سازمانی دبیران رابطه وجود دارد به گونه ای که تعهد سازمانی دبیران زن بیشتر از دبیران مرد می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - استبداد و استقبال «تحلیلی بر زمینه های روانی- اجتماعی استقبال از استبداد رضاشاهی
محسن عزیزی نیا طهماسب علیپوریانپژوهش حاضر، تحلیلی بر زمینه های روانی- اجتماعی استقبال از استبداد رضاشاهی میباشد. در این پژوهش فرض بر این است که شکلگیری استبداد رضاشاه ناشی از نگرشهای عام و خاص و شرایط روانی - اجتماعی آن زمان بوده است که اکثر اقشار جامعه تحت تاثیرمصائب و مشکلات سیاسی-اجتماعی به حما أکثرپژوهش حاضر، تحلیلی بر زمینه های روانی- اجتماعی استقبال از استبداد رضاشاهی میباشد. در این پژوهش فرض بر این است که شکلگیری استبداد رضاشاه ناشی از نگرشهای عام و خاص و شرایط روانی - اجتماعی آن زمان بوده است که اکثر اقشار جامعه تحت تاثیرمصائب و مشکلات سیاسی-اجتماعی به حمایت و استقبال از اقدامات او در دوران رضاخانی روی آوردند. مطابق چارچوب روشی اسپربر، مسئلهی زمینههای روانی- اجتماعی در بروز استبداد ناشی از کمبود عنصر شادی در زندگی مردم،احساس حقارت،رهایی از بندهای روزمره،رسیدن به منزلت اجتماعی بالاتر و عدم ریشه یابی پدیدههای اجتماعی است که طرز تلقی افراد و انگارهی جامعه آرزومند ظهور فردی منجی برای حل معضلات و بحرانهای اجتماعی میباشد اما از آنجا که شخصیت مستبد از نظر روانی مستعد قدرت است فرصت را غنیمت شمرده و با توجه به شرایط موجود، حکومت استبدادی را تاسیس میکند. لذا در این پژوهش با توجه به زمینه های روانی- اجتماعی و قدرت خواهی و فرصت طلبی رضاشاه، پدیده استبداد را با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و ابزار منابع کتابخانه ای مورد کنکاش قرار داده ایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - درآمدی بر اندیشه ها و مواضع سیاسی آیت الله آقا نجفی قوچانی
علی سلیمانپورآیت الله آقانجفی را افزون بر ابعاد برجسته علمی و اخلاقی به جرأت می توان اندیشمندی صاحبنظر و مجاهدی نستوه در صحنه تحولات و مسایل سیاسی ایران و عراق تلقی نمود. مقاله حاضر با تأکید بر اندیشه های سیاسی ومواضع ضد استعماری و ضد استبدادی ایشان تلاش نموده تا جنبه های مختلف استد أکثرآیت الله آقانجفی را افزون بر ابعاد برجسته علمی و اخلاقی به جرأت می توان اندیشمندی صاحبنظر و مجاهدی نستوه در صحنه تحولات و مسایل سیاسی ایران و عراق تلقی نمود. مقاله حاضر با تأکید بر اندیشه های سیاسی ومواضع ضد استعماری و ضد استبدادی ایشان تلاش نموده تا جنبه های مختلف استدلال و عملکرد وی در مواجهه با شرایط استبداد زده و استعمارگزیده کشور را مورد بررسی قرار دهد. در راستای چنین هدفی نگارنده سعی نموده است مباحث مورد نظر خود را طی سه گفتار به شرح زیر تنظیم و تقدیم نماید:گفتار نخست: وضعیت ایران در سالهای مقارن با حیات آقانجفیگفتار دوم: اندیشه و مواضع ضداستمعاری آیت الله آقانجفیگفتار سوم: طرفداری آقانجفی از مشروطه خواهی ودشمنی با استبداد داخلیهمراهی و همکاری بسیارنزدیک آقانجفی با رهبران برجسته مشروطه خواهی در عراق همچون آیت الله آخوند خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی و حضور پرشور و شجاعانه وی در برنامه حرکت علمای نجف به سوی ایران برای دفع استبداد محمدعلی شاه و همچنین جهاد علیه دخالت روسیه در ایران بخش هایی از مبارزات سیاسی و واکنش های عملی آن مرحوم علیه استبداد و استمعار در ایران می باشد.واژگان کلیدی: آقانجفی، مشروطه خواهی، استبداد، استمعار تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - مزایده القاب و مناصب در عصر قاجار
رجبعلی وثوقی مطلقمزایده القاب و مناصب؛ فروش مقامات درباری و دیوانی از ارمغانهای دولت قاجار به شمار می رود. این سنت گرچه در ادوار پیش نیز متداول بود، لیکن دولتمردان قاجار در این عرصه گوی سبقت را از دیگران بودند. القاب افتخاری و مناصب اداری را در این دوره به مزایده بلکه به تعبیر صحیح به أکثرمزایده القاب و مناصب؛ فروش مقامات درباری و دیوانی از ارمغانهای دولت قاجار به شمار می رود. این سنت گرچه در ادوار پیش نیز متداول بود، لیکن دولتمردان قاجار در این عرصه گوی سبقت را از دیگران بودند. القاب افتخاری و مناصب اداری را در این دوره به مزایده بلکه به تعبیر صحیح به حراج میگذاشتند. هر کس بیشترین پیشکش را پرداخت مینمود صاحب آن لقب یا مقام میگردید. مدت اعطای مناصب و مقامات محدود بود. شخص مجبور بود برای تداوم آن مجدداً پیشکش پرداخت نماید. شاه و درباریان از این ممر درآمد قابل توجهی نصیب خود میکردند. نه تنها مردان بلکه زنان نیز در گرفتن القاب افتخاری با یکدیگر رقابت میکردند. منشأ این معضل به سرشت نظام استبداد قاجار، تهی بودن خزانه، اشرافیگری و تجمل طلبی هیأت حاکمه ی آن برمی گردد. پیامد حاصل از آن عبارت بود از: هرج و مرج اداری، تضعیف حکومت مرکزی مهمترین روی کارآمدن افراد نالایق. رساله حاضر بر آن است تا به روش تحقیق تاریخی ابعاد مختلف موضوع مزبور را مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - سیری در زندگی، آثار و مبارزات مشروطه خواهی شیخ الرئیس قاجار
جواد ابوالحسنی معصومه قره داغیبازخوانی در تحولات سیاسی و اجتماعی دوره مشروطیت باعث توجه برخی از پژوهشگران تاریخ معاصر ایران به چهرههایی میگردد که کمتر مورد اعتنا قرار گرفتهاند. یکی از این رجال شیخالرئیس قاجار است. شیخ الرئیس دل مشغولی بسیار زیادی به اندیشهی اتحاد اسلام داشت به همین جهت سایر محو أکثربازخوانی در تحولات سیاسی و اجتماعی دوره مشروطیت باعث توجه برخی از پژوهشگران تاریخ معاصر ایران به چهرههایی میگردد که کمتر مورد اعتنا قرار گرفتهاند. یکی از این رجال شیخالرئیس قاجار است. شیخ الرئیس دل مشغولی بسیار زیادی به اندیشهی اتحاد اسلام داشت به همین جهت سایر محورهای فکری و مبارزاتی وی در دوره مورد بحث تحت الشعاع این امر قرار گرفته است. در نوشتار حاضر تلاش میگردد تا با اتکاء به منابع و مآخذ موجود، نقش شیخالرئیس در ستیز با نظام استبدادی قاجار و تکوین جنبش مشروطه خواهی و نیز مبارزه با استعمار مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - سیری در زندگی،آثار و اند یشه های سیا سی عبدالرحمان کواکبی
معصومه قره داغیتا پیش از آغاز سده نوزدهم میلادی ، دول استعماری اروپا هنوز تهاجم جدی خود را به مناطق مهم دنیای اسلام چون عثمانی، هندوستان و قسمتهایی از سرزمین های آفریقائی آغاز نکرده بودند. بنابرین دنیای اسلام هنوز خطر فوق را به درستی درک نکرده بود. اما با آغاز سده نوزدهم استعمار با تم أکثرتا پیش از آغاز سده نوزدهم میلادی ، دول استعماری اروپا هنوز تهاجم جدی خود را به مناطق مهم دنیای اسلام چون عثمانی، هندوستان و قسمتهایی از سرزمین های آفریقائی آغاز نکرده بودند. بنابرین دنیای اسلام هنوز خطر فوق را به درستی درک نکرده بود. اما با آغاز سده نوزدهم استعمار با تمام توان خود بر جهان اسلام یورش آورد و بخشهایی از قلمرو امپراطوری عثمانی. قفقاز و الجزایربه ترتیب تحت سیطره امپراتوری های بریتانیا، روسیه و فرانسه قرار گرفت. این حملات بی امان، متفکران جهان اسلام را متوجه خطر قریب الوقوع سلطه غرب بر سراسر جهان اسلام نمود و متعاقب آن با پا گیری جنبش اتحاد اسلام، ضرورت مبارزه با استعمار کشورهای خارجی قویا" احساس گردید. در این راستا عبدالرحمان کواکبی نیز به مانند سایرمصلحان بزرگ اجتماعی نظیرسید جمال الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده ضمن تلاش برای علت یابی انحطاط وعقب ماندگی جوامع اسلامی،مسلمانان را متوجه قابلیت ها وتوانایی های اسلام برای نیل به پبشرفت و تعالی نموده و آنان را به ستیز با استبداد حکام و استعمار خارجی فراخواند. هدف بنیادی این پژوهش،بررسی نقشی است که عبدالرحمان کواکبی در این راستا بر عهده داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - واکاوی فرایند نفوذ رؤسای نظمیه برساختار قدرت دردوره پهلوی اول (1304-1320ه.ش.)
محمد احمد آبادی سهیلا ترابی فارسیانی فیض الله بوشاسب گوشهپژوهش حاضر درصدد ارائه شناختی روشمند از تشکیلات نظمیه دردوره پهلوی اول و بررسی اقدامات رؤسای نظمیه دردوره موردبحث می باشد.تغییرات وتحولات وشبه مدرن سازی رضاشاه در جامعه برنظمیه نیز تاثیرات خودش را گذاشت. نظمیه از حالت سنتی خود خارج گردید.این تحولات همزمان با رسیدن رضاشا أکثرپژوهش حاضر درصدد ارائه شناختی روشمند از تشکیلات نظمیه دردوره پهلوی اول و بررسی اقدامات رؤسای نظمیه دردوره موردبحث می باشد.تغییرات وتحولات وشبه مدرن سازی رضاشاه در جامعه برنظمیه نیز تاثیرات خودش را گذاشت. نظمیه از حالت سنتی خود خارج گردید.این تحولات همزمان با رسیدن رضاشاه به سلطنت دچاردگرگونی عمیق شد.رؤسای نظمیه درپی این تحولات دارای قدرت فراوانی شدند و توانستند بر ساختارهای سیاسی تاثیرگذار باشند.یافته های پژوهش نشان میدهد.جریان حاکم بر تشکیلات نظمیه از راس قدرت که رضاشاه سکان آن را به دست داشت به نیروهای زیر مجموعه که متشکل از سران قزاق بودند با روند تدریجی درمیان لایه های زیرین برقرارکننده نظم و امنیت رسوخ یافت. رؤسای نظمیه توانستند به مرور زمان بر اثر فقدان حکومت قانونی و بهره گیری ازحمایتهای بی حد و حصر رضاشاه سیرصعودی خویش را طی نمایند و تا آنجا پیش بروند که دیگر محملهای قانونی و دولتی را تحت کنترل و نفوذ خود درآورده و به عنوان حاکمان مالک الرقاب در سراسر کشور بساط سیاسی و پلیسی خود را بگسترانند، تا آنجا که هیچ قاعده و قانونی نتوانست قدرت آنها را محدود نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - رابطه ی شیوه های فرزند پروری والدین با سخت رویی فرزندان
مسعود نقی پوردر این پژوهش، ارتباط بین شیوههای فرزندپروری مقتدرانه، استبدادی و سهلگیرانه، با سخترویی فرزندان به روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی مورد بررسی قرار گرفت و از تعداد 1036 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره ی کارشناسی ورودی سال تحصیلی 85-84 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن ت أکثردر این پژوهش، ارتباط بین شیوههای فرزندپروری مقتدرانه، استبدادی و سهلگیرانه، با سخترویی فرزندان به روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی مورد بررسی قرار گرفت و از تعداد 1036 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره ی کارشناسی ورودی سال تحصیلی 85-84 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن تعداد 300 نفر به تفکیک جنسیت در دو گروه علوم انسانی و علوم زیستی و در محدوده ی سنی 19 تا 25 سال از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای سنجش میزان سخترویی دانشجویان از پرسشنامه ی 50 سؤالی کوباسا و برای سنجش شیوههای فرزند پروری، از پرسشنامه ی 30 سؤالی باوم ریند که دارای روایی و پایایی بالا می باشند، استفاده شد. سپس دادههای حاصل مربوط به فرضیه های اصلی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون تعقیبی فریدلی و همچنین داده های مربوط به فرضیه های ویژه از طریق آزمون t استودنت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهند، بین شیوه ی فرزندپروری مقتدرانه با سخترویی فرزندان رابطه ی مثبت معنیدار و بین شیوه ی فرزندپروری استبدادی با سخترویی فرزندان، رابطه ی منفی معنیداری وجود دارد. همچنین بین شیوه ی فرزندپروری سهلگیرانه با سخترویی فرزندان، رابطه وجود ندارد. در ضمن بر اساس تحلیل فرضیه های ویژه ی پژوهش، بین میزان سخترویی دختران و پسران، تفاوت معنیداری وجود دارد. در حالی که بین میزان سخترویی دو گروه علوم انسانی و علوم زیستی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - رابطه الگوهای فرزندپروری والدین با سازگاری اجتماعی دانشآموزان
پروانه دودمان عباس قلتاشهدف از این پژوهش تبیین رابطه الگوهای فرزندپروری والدین با سازگاری اجتماعی دانشآموزان مقطع متوسطه دوم شهر لامرد بوده است. پژوهش حاضر به روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان مقطع متوسطه دوم شهر لامرد بوده اند. در این پژوهش از روش نمونهگیری تصادف أکثرهدف از این پژوهش تبیین رابطه الگوهای فرزندپروری والدین با سازگاری اجتماعی دانشآموزان مقطع متوسطه دوم شهر لامرد بوده است. پژوهش حاضر به روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان مقطع متوسطه دوم شهر لامرد بوده اند. در این پژوهش از روش نمونهگیری تصادفی طبقه ای برای تعیین نمونه مورد نظر استفاده شد که بر حسب جدول کرجسی و مورگان 80 نفر از دانشآموزان به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. ابزار پژوهش در این تحقیق شامل دو پرسشنامه استاندارد پرسشنامه شیوه فرزندپروری بامریند (1991) و سازگاری اجتماعی بل (1961) بوده است. روایی پرسشنامههای مذکور بر مبنای دیدگاه خبرگان و پایایی آنان نیز بر اساس ضریب الفای کرونباخ برای پرسشنامه شیوه فرزندپروری 809/0 و سازگاری اجتماعی بل 944/0 مورد ارزیابی و محاسبه گردید که بیانگر پایایی مطلوب پرسشنامه پژوهش میباشد. در این پژوهش از روش آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که الگوهای فرزندپروری والدین با سازگاری اجتماعی دانشآموزن دوره متوسطه دوم شهر لامرد رابطه معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - تحلیل گفتمان دولت ستیزی در تجربه جمهوری کردستان(مهاباد 25-1324)
عبدالعزیز مولودی مجید توسلی رکن آبادی محمدمهدی مجاهدیاعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران أکثراعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران به رهبری قاضی محمد و از منابع ارزشمند بررسی، تحلیل و نقد رویدادهای این دوره است. مقاله بر اساس روش کیفی و بر مبنای الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، با بررسی مقالات منتشره در روزنامه کردستان، به تحلیل گفتمان دولت ستیز در تجربه جمهوری کردستان می پردازد. سوال اصلی این است که آیا گفتمان سیاسی دولت ستیز در جمهوری کردستان شکل گرفت؟ بر اساس نتایج بدست آمده، جمهوری کردستان، بخشی از نتایج استبداد حاکم بر ایران در دوران قاجاریه و پهلوی است. گفتمان اصلی جمهوری، آزادی و دمکراسی و بعد از آن، خواست خاص گرایانه ناسیونالیستی کرد بود که در کسب خودمختاری با اختیارات مشخص قانونی و در چهارچوب سیاسی دولت ایران مطرح شده است. لذا، جهت گیری جمهوری کردستان، دولت ستیزانه نبوده است، بلکه استبداد و مقابله با آن، محور فکری جمهوری بوده که خواستی عام گرایانه است و در راستای جنبش اجتماعی مردم ایران علیه استبداد سیاسی حاکم بر ایران بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - بازتاب جلوه های وطندوستی درشعرسیّد اشرف الدّین حسینی در عصر مشروطه
رضا موسی آبادی مهدی نوروز بتول فخراسلاماوضاع خاصّ سیاسی و اجتماعی عصر مشروطه، سبب ظهور شاعرانی شد که مهم-ترین مضامین شعری آنها، اشعار وطنی و مهمترین دغدغهشان، مبارزه با نیروهای مستبد داخلی و خارجیی بود که استقلال و آزادی کشور را به مخاطره میافکندند. یکی از این شاعران بنام آزادیخواه، سیّد اشرف الدّین حسینی أکثراوضاع خاصّ سیاسی و اجتماعی عصر مشروطه، سبب ظهور شاعرانی شد که مهم-ترین مضامین شعری آنها، اشعار وطنی و مهمترین دغدغهشان، مبارزه با نیروهای مستبد داخلی و خارجیی بود که استقلال و آزادی کشور را به مخاطره میافکندند. یکی از این شاعران بنام آزادیخواه، سیّد اشرف الدّین حسینی ملقّب به نسیم شمال است که اشعارش آکنده از اندیشههای وطنپرستانه است. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به ترسیم و بررسی جلوههای گوناگون ادبیّات پایداری دراشعار نسیم شمال بپردازد. از مهمترین یافتههای این پژوهش آن است که دیوان نسیم شمال را مضامینی چون: بیان دردها و رنجهای مردم ستمدیده و ترسیم چهرة واقعی آنها، یادکرد از قهرمانان ملّی و مذهبی، وطن پرستی، دعوت به مبارزه و ایستادگی در برابر استبداد و استعمار، القای امید به آیندة روشن، دعوت به اتّحاد وستایش آزادی و آزادگی تشکیل می دهد که هر یک از این موارد نشاندهندة جلوههای ادب پایداری در اشعار نسیم شمال می باشد که با زبان صریح و آشکار به آنها پرداخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - تبیین تاریخی شاخصها و پیامدهای سیاسی-اقتصادی استبداد پادشاهان صفوی در سفرنامه های اروپائیان (براساس نظریه استبداد ایرانی همایون کاتوزیان)
اکرم کرمعلی مجتبی ذهابیتاریخ ایران شاهد قدرت یافتن اقوام و حکومتهای مختلفی بوده است. شیوه رایج اعمال قدرت سیاسی در قرون و سدههای گذشته بر مبنای شاه محوری بوده است. این نظام سیاسی میراثی از گذشتۀ باستانی ایران بود که بعدها به صورت کاملاً جدی به دورهی اسلامی تاریخ ایران راه یافت. در این شیو أکثرتاریخ ایران شاهد قدرت یافتن اقوام و حکومتهای مختلفی بوده است. شیوه رایج اعمال قدرت سیاسی در قرون و سدههای گذشته بر مبنای شاه محوری بوده است. این نظام سیاسی میراثی از گذشتۀ باستانی ایران بود که بعدها به صورت کاملاً جدی به دورهی اسلامی تاریخ ایران راه یافت. در این شیوه حکومتداری، شاه به عنوان بالاترین مقام در رأس هرم اجتماعی و سیاسی جامعه قرار داشت و براساس نظریه حق الهی، شاه سایه خداوند در زمین و صاحب فر ایزدی و شکوه شاهی بود. در نتیجه شاه ماورای طبقات مردم قرار داشت و خداوند او را برگزیده بود تا اراده وی را در زمین اعمال کند. بنابر گزارشهای سفرنامه های اروپائیان، ساختار حکومت در دوره صفویه هم استبدادی بود و علاوه بر نظریه حق الهی آنها خود را نایب امام غایب و مرشد طریقت صفوی میدانستند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی–تحلیلی تلاش دارد در پرتو گزارشهای سفرنامه نویسان اروپایی، برخی از وجوه شیوۀ فرمانروایی و سرشت قدرت سیاسی در ایران عصر صفوی، براساس نظریه استبداد ایرانی همایون کاتوزیان، مورد تحلیل و تبیین قرار دهد و به پیامدهای سیاسی- اقتصادی این شیوه فرمانروایی بپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - رفتار شناسی سیاسی محمدعلی شاه در «توپ فرستادن»1 به مجلس
دکتر محمد رضا جلالیچکیده رفتار شناسی سیاسی و تاریخی پردازشی از رویکرد روان شناختی بهموضوعهای سیاسی و تاریخی است. در این معنا پایههای انگیزشی، شخصی، منشی، بازخوردی و ارزشی هر رفتار سیاسی، مدّنظر قرار میگیرند؛ و پویش تکوینی اعمال و رویدادها در بافت شخصیتی و موقعیتی، مورد تحلیل واقع می أکثرچکیده رفتار شناسی سیاسی و تاریخی پردازشی از رویکرد روان شناختی بهموضوعهای سیاسی و تاریخی است. در این معنا پایههای انگیزشی، شخصی، منشی، بازخوردی و ارزشی هر رفتار سیاسی، مدّنظر قرار میگیرند؛ و پویش تکوینی اعمال و رویدادها در بافت شخصیتی و موقعیتی، مورد تحلیل واقع میشوند و عملاً از یکجانبهگرایی و یک وجهیگرایی تحلیلی اجتناب میشود. محمدعلی شاه ساخت سرشتی خودکامانهای در سلطهی سیاسی بر مردمش داشت. پس زمینههای تربیتی و آموزشیاش نیز او را در این مسیر هدایت کرده بود. رشد سیاسیاش در بافت موقعیتی آن روز ایران و ساختار سیاسی نسبتاً وابستهی حکومت نیز چنین استعدادی را در وی شکوفا و محقق ساخته بود. از این رو او مورد مناسبی در بطن اقبال انقلاب مشروطیت به ایران، نبود. میراث پدرش را بر باد داد و زمینهی نامساعدی برای فرزندش، برجای گذاشت. تمکین به مشروطه در زمان ولایتعهدی بیشتر ایفای نقش ماهرانه و هوشمندانهای بود که به کار زد و کارگر افتاد. اما در سلطنتش خود و مشروطه خواهان را وارد دور معیوبی کرد که جز بر غلبهی استبداد خواهی و برچیدن بساط مشروطیت، معطوف نبود. روندی که او به اقتضای شخصیش پیمود، جز آنچه شد یعنی به توپ بستن مجلس و استقرار مجدد استبداد ـ استبداد صغیر ـ سرانجامی نداشت. در این سیر ناگزیری تکوینی اگر محافظهکاری و بلاتکلیفی مجلسیان نمیبود، مهار و کنترل او زودتر صورت میگرفت اما خود شاه دگرگونه نمیشد. محمدعلی شاه سلطان حکومت مشروطه نبود؛ استعدادی که به واسطهی خوی نرم و منعطف پدر و پسرش داشتند. در این نوشتار سیر وقایعی که زمینهی متعیّن بمباران مجلس را فراهم ساخت، بر مبنای دیدگاهی که مذکور افتاد، کاویده شده است. واژگان کلیدی محمدعلی شاه ـ خودکامهگی ـ استبدادخواهی ـ مشروطّیت ـ بمباران مجلس ـ انجمنها. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - تأثیر نظام ارباب و رعیتی بر ساختار تصمیم گیری های سیاست خارجی و منافع ملی ایران (تأکید بر دوره قاجار تا انقلاب اسلامی)
دکتر جمیل حسن پورچکیده: ویژگی های رفتاری ناشی از فرهنگ ارباب و رعیتی آنچنان در جامعه ایرانی ریشه نموده است که نه تنها کوچکترین نهاد جامعه بشری یعنی خانواده را تحت تاثیر خود قرارداده است بلکه بخش اعظمی از ساختارهای اجتماعی و سیاسی جامعه ایرانی را به میزان قابل توجهی تحت الشعاع خود قرار أکثرچکیده: ویژگی های رفتاری ناشی از فرهنگ ارباب و رعیتی آنچنان در جامعه ایرانی ریشه نموده است که نه تنها کوچکترین نهاد جامعه بشری یعنی خانواده را تحت تاثیر خود قرارداده است بلکه بخش اعظمی از ساختارهای اجتماعی و سیاسی جامعه ایرانی را به میزان قابل توجهی تحت الشعاع خود قرار داده است ؛ و بدون شک سیاست خارجی ایران و تصمیم گیری های ناشی از آن در طی دوران معاصر از این تاثیر پذیری مستثنی نبوده است ؛ تا جائی که یکی از دلایل غیر عقلائی بودن تصمیم گیری های سیاست خارجی دولت های موجود در دوران معاصر را می توان در این چارچوب دانست . واژگان کلیدی : سیاست خارجی ؛ فرهنگ و فرهنگ سیاسی ؛ نظام ارباب و رعیتی؛ منافع ملی ؛ استبداد ؛ شیوه تولید آسیائی تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - بنمایههای ادب پایداری در دو جبهۀ متفاوت علیه استبداد با تکیه بر اشعار عبدالله پشیو و قیصر امینپور
یدالله پشابادیادبیات پایداری در عراق و ایران وجوه هم سو و مشترکی داشته و دارند. رژیم بعث در عراق، جنگ نابرابر و بنیان براندازی علیه کردها به راه انداخت که نابودی های بی شماری در پی داشت. همچنین جنگی خانمان سوز علیه ایران شعله ور ساخت که منجر به مشکلات بسیاری شد. در این میان، شاع أکثرادبیات پایداری در عراق و ایران وجوه هم سو و مشترکی داشته و دارند. رژیم بعث در عراق، جنگ نابرابر و بنیان براندازی علیه کردها به راه انداخت که نابودی های بی شماری در پی داشت. همچنین جنگی خانمان سوز علیه ایران شعله ور ساخت که منجر به مشکلات بسیاری شد. در این میان، شاعران حوزۀ پایداری، نقش بارزی در بازنمایی و دفاع از کیان ملی و میهن و میراث انسانی بر عهده داشتند. عبدالله پشیو در کردستان عراق و قیصر امین پور در ایران، نقش و کارکرد چشم گیری در این موضوع داشته اند و هر دو شاعر با سلاح شعر و در دو جبهۀ متفاوت، علیه یک استبداد و یک رژیم نبرد کرده اند. پژوهش پیش رو با شیوۀ تحلیلی – توصیفی، بن مایه های پایداری در شعر این دو شاعر را بررسی کرده است. دفاع از میهن، کرامت انسانی، امید به آینده، توصیف صحنه های نبرد و مشکلات و مصایب ناشی از جنگ، ستایش شهیدان و جانبازان و رزمندگان از بن مایه های موجود در شعر این دو شاعر هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - وضعیت درآمد و هزینه های مشروطه خواهان و استبدادطلبان در دوره استبداد صغیر با تکیه بر روزنامه حبل المتین کلکته
محمد امیریپژوهش حاضر در پی جستجو و بررسی وضعیت اقتصادی و منابع تأمین هزینه افراد و جریانهایی است که طی دوره موسوم به استبداد صغیر برای بازیابی مشروطیت و بازگشایی مجلس شورای ملی و اجرای قانون اساسی رو در روی حاکمیت استبدادی محمدعلی شاه قرار گرفته بودند. با بررسی های به عمل آمده وض أکثرپژوهش حاضر در پی جستجو و بررسی وضعیت اقتصادی و منابع تأمین هزینه افراد و جریانهایی است که طی دوره موسوم به استبداد صغیر برای بازیابی مشروطیت و بازگشایی مجلس شورای ملی و اجرای قانون اساسی رو در روی حاکمیت استبدادی محمدعلی شاه قرار گرفته بودند. با بررسی های به عمل آمده وضعیت اقتصادی ایران در دوره مورد نظر وضعیت مطلوب و رو به رشدی نبوده است. بنابراین پرسشی که مطرح می شود این است که با توجه به اوضاع بد اقتصادی و فقر عمومی، هم حاکمیت و هم معارضان آن چگونه توانستند هزینه مبارزات و مقاومت ها را تهیه کنند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که مجاهدان مشروطه خواه با استفاده از ترفندهای گوناگون از جمله کمکهای مردمی، ضیط و توقیف گمرکات جنوب و حتی زینت آلات زنان علاقمند به آزادیخواهی، توانستند هزینه های خود را تأمین نمایند. شاه و دربار نیز دست به ترفندهایی مانند اخذ وام خارجی و فروش جواهرات سلطنتی زد ولی ناموفق بود. این نوشتار به روش توصیفی و بر مبنای گزارش های روزنامه حبل المتین کلکته در دوره استبداد صغیر و تطبیق این گزارش ها با منابع معتبر و دست اول گردآوری شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - نگاهی به علل تحول مضامین تعلیمی از دورۀ سلجوقی تا تیموری (با تکیه بر گفتمانهای اجتماعی و کلامی)
رحمان مشتاق مهر احمد گلی فاطمه معنویادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گستردهای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانشهایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت گفتمانهای مختلف اجتماعی در أکثرادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گستردهای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانشهایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت گفتمانهای مختلف اجتماعی در شکلگیری ایدئولوژی حاکم بر جوامع و تجلی آن در نحوۀ تفکر اقشار گوناگون جامعه، در این تحقیق، قصد بر آن است که با واکاوی ریشههای اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دورۀ سلجوقی تا تیموری، درک روشنتری از چگونگی شکلگیری مضمونهای تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آنها تا دورۀ مورد بحث سابقه نداشته‎اند، ارائه شود و علل شکلگیری آنها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونههای زیادی دارند، صرفنظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشههای کلامی دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - مکتب اخلاقی خیام اصالت فایده و گریز از خودکامگی در رباعیات خیام
مهیار علوی مقدم علی صادقی منششاید بیش از هر شاعر پارسی گویی، بر شعر، اندیشه و شخصیّت خیام، پرده ابهام کشیده شده است. نسبت دادن رباعیات مختلف، این ابهام را چند برابر کرده و از سوی دیگر نیز همین ابهام، سببِ این شمارگوناگون رباعیات وی شده است. خیام به سبب ارتباط تنگاتنگی که در دوران زندگی با دربار و ح أکثرشاید بیش از هر شاعر پارسی گویی، بر شعر، اندیشه و شخصیّت خیام، پرده ابهام کشیده شده است. نسبت دادن رباعیات مختلف، این ابهام را چند برابر کرده و از سوی دیگر نیز همین ابهام، سببِ این شمارگوناگون رباعیات وی شده است. خیام به سبب ارتباط تنگاتنگی که در دوران زندگی با دربار و حکومت داشت، از مسایل و مشکلاتی که جامعه را از ثبات و خیر همگانی محروم میکرد، به خوبی آگاه بود. جامعهای که خیام در آن میزیست، عرصه جدال متعصّبانی شده بود که با تکیه بر عقاید خود، در پی دستیابی به اقتدار بودند. در حقیقت قواعد اخلاقی حاکم بر جامعه بر عقایدی استوار بود که ثمری جز خودکامگی نداشت. به همین روی، او از رباعی بسان مانیفست مکتبی اخلاقی بهره برد؛ مکتبی که اگر با مکتب های امروزی قیاس شود بیشترین شباهت را با اصول مکتب اصالت فایده دارد؛ در مکتب اخلاقی او، نیکی یا بدی امور، بستگی به پیامد آنها و اینکه چه میزان خوشی ایجاد میکنند دارد و به عقاید عمومی و تفاسیر متعدد آن وابسته نیست. خیام از اهمیت و منفعت آزادیهای فردی برای پیشرفت جامعه به خوبی آگاه بود؛ به همین روی، در رباعیات خود کوشید فضای جمود فکری را که بر جامعه حکمفرما بود، در هم شکند و روحیه تساهل و مدارا را تقویت کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - تبارشناسی ادبیات تعلیمی (نگاهی به چرایی شکلگیری و گسترش ادبیات تعلیمی در ایران)
منا علی مددیادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقهای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازهای است که میتوان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار أکثرادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقهای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازهای است که میتوان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار آورد. با این حال در عصر مشروطه این نوع ادبی با انتقادات فراوانی روبهرو گردید و اندک اندک به حاشیه رانده شد؛ دلیل این گسترش در دورۀ پیشامدرن و سپس به حاشیه رفتن آن در دورۀ مدرن را باید در نوع حکومت ایرانیان و ساختار طبقاتی جامعۀ ایران تا عصر مشروطه و تحولاتی جستوجو کرد که در این دوره در ایران اتفاق افتاد. حکومت استبدادی بر بنیاد ترس تثبیت میشود؛ ترسی که اگر زبان خیرخواهانی چون سعدی، نظام الملک و... را الکن نسازد، سبب میشود که آنها با احتیاط و با زبان اندرز سخن بگویند. همچنین یک جامعۀ سلسله مراتبی که در آن همواره عدهای برتر از دیگران قرار دارند، زبان پند و نصیحت را ناگزیر میسازد؛ چرا که در این فضا بالادستان که همواره خود را داناتر از دیگران میدانند، به خود جرأت میدهند با امر و نهیهای مستقیم زیردستان خود را ارشاد نمایند و درستی و نادرستی امور را به آنها بیاموزند. با فرا رسیدن مشروطه که به حکومت استبدادی و نظام سلسلهمراتبی پایان داد، زمینه برای گسترش و پذیرش ادبیات تعلیمی نیز پایان گرفت و این نوع ادبی به حاشیه رفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - تاریکیهای ادبیات تعلیمی با تکیه بر اندرزنامههای سیاسی قرن پنجم تا هفتم (بدآموزیهای اندرزنامههای سیاسی و چرایی وجود آنها)
حسین صدقی فاطمه مهربانی ممدوحادبیات تعلیمی کهنترین نوع ادبی در ایران است که از زیرشاخههایی چون پند و اندرز، زهد و اخلاقیات تشکیل شده و پیوندی ناگسستنی با اخلاق دارد و همّ خود را در راستای پرورش قوای روحی و تربیت نفس انسانی به کار میگیرد. بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را اندرزنامهها تشکیل میدهند ک أکثرادبیات تعلیمی کهنترین نوع ادبی در ایران است که از زیرشاخههایی چون پند و اندرز، زهد و اخلاقیات تشکیل شده و پیوندی ناگسستنی با اخلاق دارد و همّ خود را در راستای پرورش قوای روحی و تربیت نفس انسانی به کار میگیرد. بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را اندرزنامهها تشکیل میدهند که غالباً بهصورت نثر و با نگرشی اخلاقی بهمنظور تعلیم شیوههای کشورداری و همچنین بهبود زندگی فردی و اجتماعی نگاشته شدهاند. در نوشتار حاضر، برجستهترین متون تعلیمی نثر فارسی که در فاصلۀ قرون پنجم تا هفتم، به شکل اندرزنامههای سیاسی نگاشته شدهاند، با رویکردی اخلاقی و با نیمنگاهی به اخلاق اسلامی مورد واکاوی قرار گرفت و نشان داده شد که مواردی چون تأکید بر نابرابری، جبرگرایی و اعتقاد به بخت و تقدیر، تعصبات نکوهیدۀ عقیدتی و مذهبی، تحقیر زن، پرداختن به آداب و فواید میخواری، عشقورزیهای حرام، تأیید و توصیۀ تلویحی برخی رذایل اخلاقی، ناپاکی زبان و رعایت نکردن عفت کلام، از بدآموزیهای این نوع متون تعلیمی هستند و عامل اصلی وجود آنها ساختار طبقاتی و استبدادی است و سایر عوامل مانند محتوای متون تعلیمی، آمیختگی جریانهای فکری، واقعبینی نویسندگان و جهتگیریهای آنان در ارتباط با عامل اصلی در پیدایش این بدآموزیها مؤثر بودهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - تحلیل کنش های فضای طبیعی ایران در جغرافیای سیاسی آن
علی بلادپس غلامحسین بی باک قربانعلی ذکیجغرافیای سیاسی ایران از نقش آفرینی های عوامل محیط طبیعی(پایدار) تأثیرات زیادی پذیرفته است. فرآیند یکپارچه سازی و وحدت ملی و نیز عقب ماندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت کنش های درازمدت فضای طبیعی ایران به طور عام و مولفه هایی مانند اقلیم، ناهمواری و وسعت و شکل ایران به ط أکثرجغرافیای سیاسی ایران از نقش آفرینی های عوامل محیط طبیعی(پایدار) تأثیرات زیادی پذیرفته است. فرآیند یکپارچه سازی و وحدت ملی و نیز عقب ماندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت کنش های درازمدت فضای طبیعی ایران به طور عام و مولفه هایی مانند اقلیم، ناهمواری و وسعت و شکل ایران به طور خاص بوده است. کارکرد این عوامل هم مثبت و سازنده و هم منفی و تخریبی بوده ولی در مجموع نقش تخریبی آن ها بر پیکره جغرافیای سیاسی بیشتر بوده است. تمرکز قدرت در دست حکومت های استبدادی و با منشاء قبیلگی، بی ثباتی اجتماعی و عدم رشد سرمایه داری، تقویت نابرابری ها و عدم تعادل بین نواحی، ناحیه گرایی سیاسی منفی و... مثال هایی از عوامل مخرب محیطی به شماره می آیند. هدف این مقاله شناساندن کارکردهای مثبت و منفی فضای طبیعی ایران برمکان سیاسی ایران با رهیافتی تاریخی تا به امروز است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - بررسی رابطه بین سبکهای والدینی با از خودبیگانگی نوجوانان (مطالعه موردی دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر شهر شیراز درسال 91-1390)
بیژن خواجه نوری صادق پناهی نسب صدیقه جهانبازیان اسماعیل دامیارشیوههای فرزندپروری از موضوعهای مهم در علوم اجتماعی و رفتاری محسوب میشود. این شیوهها در اجتماعی شدن نوجوانان نقش بسیار موثری ایفاء میکنند. مطالعه حاضر به بررسی رابطه سبکهای والدینی و از خودبیگانگی نوجوانان پرداخته است. نمونه مورد مطالعه 381 دانشآموزان دبیرستانی شه أکثرشیوههای فرزندپروری از موضوعهای مهم در علوم اجتماعی و رفتاری محسوب میشود. این شیوهها در اجتماعی شدن نوجوانان نقش بسیار موثری ایفاء میکنند. مطالعه حاضر به بررسی رابطه سبکهای والدینی و از خودبیگانگی نوجوانان پرداخته است. نمونه مورد مطالعه 381 دانشآموزان دبیرستانی شهر شیرازاست. برای جمع آوری اطلاعات از روش پیمایشی استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با شیوهی نمونهگیری تصادفی چند مرحلهایبدست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که بین سبکهای والدینی اقتدارطلب و سهل گیر با از خودبیگانگی رابطه معنی داری وجود دارد. بین سبک والدینی اقتدارطلب با متغیر از خود بیگانگی با مقدار ضریب همبستگی 352/0- بیشترین همبستگی بوده است. بین سبک والدینی استبدادی و از خودبیگانگی رابطه معنی داری وجود ندارد. بین متغیر پیوستگی با خانواده با متغیر از خود بیگانگی با مقدار ضریب همبستگی 310/0- و سطح معنی داری 0.01p< رابطه وجود دارد. متغیر اعتماد به خانواده با متغیر از خود بیگانگی با مقدار ضریب همبستگی 310/0- و سطح معنی داری 0.01P< رابطه وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - لیبرالیزم و مشابهتهای مضامین «کلیله و دمنه» و «مرزباننامه» با آن
خدیجه اطمینانلیبرالیزم (آزادیگرایی) مکتبی سیاسی است که آزادی فردی را اصیل میشمرد. در این مقاله ابتدا به اجمال ساختار زیربنایی لیبرالیزم عنوان میشود و سپس به این موضوع که مکتبِ موردنظر ریشه در عقاید رواقیون و حتی پیش از آن در آراء افلاطون و ارسطو دارد، پرداخته میشود. پس از آن نی أکثرلیبرالیزم (آزادیگرایی) مکتبی سیاسی است که آزادی فردی را اصیل میشمرد. در این مقاله ابتدا به اجمال ساختار زیربنایی لیبرالیزم عنوان میشود و سپس به این موضوع که مکتبِ موردنظر ریشه در عقاید رواقیون و حتی پیش از آن در آراء افلاطون و ارسطو دارد، پرداخته میشود. پس از آن نیز آرای نظریهپردازان بزرگ لیبرالیزم بررسی خواهد شد.لیبرالیزم به دو شاخة دینی و سیاسی تقسیم میشود که نتایج آن در حوزة اجتماعی همچون براندازی نظام بردهداری در جهان و ایجاد بنیانهای آزادی فردی و حقوق بشر، قابل توجه است. کلیله و دمنه و مرزباننامه به عنوان متون اجتماعی ادبیات کهن مملو از رویکردهای سیاسی و اجتماعی است که گاه افکار لیبرالیستی مؤلف را مینمایاند. گرچه کلیله و دمنه و مرزباننامه به نمونه و الگویی متفاوت از لیبرالیسم تعلق دارند، اما سعی شده است تا اشاراتی دربارة مشابهتهای مضامین این دو اثر بزرگ سیاسی با لیبرالیزم بیان شود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - نگاهی به برخی علل و عوامل قانون گریزی در دوره مشروطه
طهمورث شیریاز مهمترین ضروریات زندگی در جوامع امروزی، التزام آحاد جامعه به قوانین اجتماعی است. قوانین اجتماعی به عنوان هدایت کننده اعمال و رفتار اجتماعی از مهمترین گونه های هنجاری محسوب می شوند. از یک سده پیش به این سو، لزوم تبعیت همگان از قانون، توسط تعدادی از روشنفکران ایرانی مطر أکثراز مهمترین ضروریات زندگی در جوامع امروزی، التزام آحاد جامعه به قوانین اجتماعی است. قوانین اجتماعی به عنوان هدایت کننده اعمال و رفتار اجتماعی از مهمترین گونه های هنجاری محسوب می شوند. از یک سده پیش به این سو، لزوم تبعیت همگان از قانون، توسط تعدادی از روشنفکران ایرانی مطرح شد ولی هنوز جامعه ایران از نهادینه شدن قانون در ساختار روابط اجتماعی رنج می برد. مقاله حاضر، ضمن تشریح محدوده های مطالعاتی موضوع، به برخی علل و عوامل تاریخی – اجتماعی مؤثر بر قانون گریزی در جامعه ایران اشاره می کند. از عمده ترین علل می توان به وابستگی قوانین به حکومت، تغایر و گاه ستیز عرف و شرع در تدوین قوانین، وجود تقدیرگرایی بین ایرانیان و تنوع شیوه های تولید اجتماعی اشاره کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - آزادی به مثابه معنا
جهانبخش ایزدیچکیده آزادی مفهومی بلند، پرآوازه، دیریاب و درعینحال گمگشته تاریخ مبارزات و مجاهدتهای وسیع و دامنهدار بشری است. اما این مفهوم گرانسنگ و غیرقابل مقایسه با سایر ارزشهای همطراز، مشکل معنایی و مفهومی داشته، و میان سرشت و طبیعت آزادی با محدوده و قلمرو آن، نوسان ذهنی و عین أکثرچکیده آزادی مفهومی بلند، پرآوازه، دیریاب و درعینحال گمگشته تاریخ مبارزات و مجاهدتهای وسیع و دامنهدار بشری است. اما این مفهوم گرانسنگ و غیرقابل مقایسه با سایر ارزشهای همطراز، مشکل معنایی و مفهومی داشته، و میان سرشت و طبیعت آزادی با محدوده و قلمرو آن، نوسان ذهنی و عینی یا نظری و عملی یافته است. آزادی گاهی بهصورت نفسالامر تعریف مثبت و منفی شده، و گاهی در تقابل با استبداد، دموکراسی، حقیقت و واقعیت معنایابی گردیده، و گاهی نیز مستوی ماهیت آدمی معرفی میشود. افزونبر بررسی شکلی و ماهوی مضامین فوقالاشاره، فرض مقاله این است که مفهوم آزادی به موازات گذر از سنت به مدرنیته، پیچیدگی و درهمتنیدگی خاصی یافته، و رمز آن نیز درگرو کثرت تولیدات، ارتباطات و وقوف به مطالبات سیاسی ـ اجتماعی ازیکسو، و از سوی دیگر مرهون تسری و توسعه آزادی از معنای اولیه رهایی از درون و زدودن رذائل، به آزادی از موانع رسمی و غیررسمی سازمانیافته بیرونی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - بررسی موانع سیاسی صنعتی شدن ایران از ابتدای دوره صفویه تا پایان دوره پهلوی اول
اقباله عزیزخانی سیّد اصغر ایرانی کلور سیّده مریم یحیی زادهصنعتی شدن یکی از اصلیترین عوامل در ساخت اقتصاد جهان است و ارتباط مستقیمی با مسأله ی توسعهیافتگی داشته است و رهایی از وابستگی و عقبماندگی را بهدنبال دارد. صنعتی شدن روندی پویا و بلندمدت است و کشور ما آغازگر این روند نبوده و انقلاب صنعتی در گوشهای دیگر از دنیا ا أکثرصنعتی شدن یکی از اصلیترین عوامل در ساخت اقتصاد جهان است و ارتباط مستقیمی با مسأله ی توسعهیافتگی داشته است و رهایی از وابستگی و عقبماندگی را بهدنبال دارد. صنعتی شدن روندی پویا و بلندمدت است و کشور ما آغازگر این روند نبوده و انقلاب صنعتی در گوشهای دیگر از دنیا اتفاق افتاده است پس باید راه دنبالهروی و پیروی را طی میکرد و دورههای متعدد سیاسی را پشتسر میگذاشت. در تحقیق حاضر موانع سیاسی صنعتی شدن ایران در دورههای صفویه، تا پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفته است. چون ماهیت دورههای متعدد تاریخی مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفته از روش تاریخی مقایسهای و تطبیقی استفاده شده است و نتایجی که از این تحقیق حاصل شد مشخص گردید که: عوامل داخلی شامل: 1ـ وجود حکومت استبدادی؛ 2ـ جدال داخلی و نبود امنیت جهت سرمایهگذاری؛ 3ـ نبود شایستهسالاری و حذف نخبگان از صحنه سیاسی کشور؛ 4ـ آگاهی و شعور سیاسی نداشتن مردم و حاکمان. و عوامل خارجی شامل: 1ـ ناتوانی برخورد با جهانی شدن و رویارویی با غرب؛ 2ـ حضور بیگانگان و شرایط نیمهاستعماری ایران؛ 3ـ تهاجمات خارجی و هدر رفت سرمایههای کشور؛ 4ـ امتیازها و قراردادهای نابرابر ، از دلایل صنعتی نشدن ایران در دورههای مورد بحث میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - بررسی مشکلات فرایند مدرنیزاسیون در ایران معاصر و اثرات آن بر جهانی شدن
یوسف احمدی قاسم آباد سفلی گ.ن. ذاکرفتجدد یکی از ویژگیهای عصر جدید است. ما در عصر مدرنیته زندگی میکنیم، از اینرو مدرنیته روح عصر جدید است. از عمر نوسازی در جامعه ایران بیش از یک قرن میگذرد و از انقلاب مشروطه به این ور رشد و شتاب گرفت. در این فاصله ایران توانسته است از تحولات و دستاوردهای علمی و فنی و ا أکثرتجدد یکی از ویژگیهای عصر جدید است. ما در عصر مدرنیته زندگی میکنیم، از اینرو مدرنیته روح عصر جدید است. از عمر نوسازی در جامعه ایران بیش از یک قرن میگذرد و از انقلاب مشروطه به این ور رشد و شتاب گرفت. در این فاصله ایران توانسته است از تحولات و دستاوردهای علمی و فنی و اقتصادی و سیاسی و... غرب تاثیر پذیرفته و بر اساس ظرفیت و توان خویش از آن تحولات عظیم دست به گزینش زده است. تحولات غرب بهطور مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تحولات فکری و فلسفی درغرب بعد از رنسانس است، که از آن به مدرنیته یاد میشود.این عنصردرتمدن غرب درون زابوده است. از این روتوسعه مدرنیزاسیون و متعاقب آن جهانی شدن محصولات جدی مدرنیتهاند که درجهان گسترش یافتهاند. از آنجایی که مدرنیته در ایران دیرتر و نارس ورود کرد، لذا مدرنیزاسیون در ایران با چالشهایی از قبیل سنت، استبداد، عدم درک درست روشنفگران، رهبران و برنامه ریزان جامعه و... همگی بخشی از موانع سر راه مدرنیزاسیون در ایران خصوصا در دوره پهلوی و اواخر دوران قاجار بوده است؛ باتوجه به روش تاریخی، تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای- اسنادی، بیشتر به بررسی دو مورد نخست آنها خواهیم پرداخت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - باستانگرایی و هویت ملی؛ تجدد و استبداد منوّر: از دیدگاه سیدحسن تقیزاده و مجله کاوه
محمد شفیعی فر نوذر خلیل طهماسبیشکلگیری گفتمان جدید بعد از انقلاب مشروطه، نتیجه شرایط عینی و ذهنی بود که در ایران رخ داد. از یک جهت هرج و مرج داخلی و ملوک الطوایفی شدن کشور، سبب به هم ریختن اوضاع داخلی ایران گردید و از سوی دیگر ارتباط روشنفکران با خارج و درک مستقیم شرایط و اوضاع غرب، سبب تحولی اساسی أکثرشکلگیری گفتمان جدید بعد از انقلاب مشروطه، نتیجه شرایط عینی و ذهنی بود که در ایران رخ داد. از یک جهت هرج و مرج داخلی و ملوک الطوایفی شدن کشور، سبب به هم ریختن اوضاع داخلی ایران گردید و از سوی دیگر ارتباط روشنفکران با خارج و درک مستقیم شرایط و اوضاع غرب، سبب تحولی اساسی در ذهنیت ایرانیان مقیم خارج شد. آنان به سبب احساس دَینی که به ایران داشتند، سعی در یافتن و ارائه راه حلهایی داشتند که به تولید گفتمان جدید در عرصه ی روشنفکری منجر شد؛ گفتمانی که از دل آن رضاشاه بیرون آمد. در این میان، حسن تقیزاده با سرخوردگی از انقلاب مشروطه، ضمن اینکه به تمدن غرب پناه بُرد، چاره درد جامعه در حال فروپاشی ایران را سرکار آمدن یک دیکتاتور مصلح دانست؛ یک استبداد منوّر که عظمت ایران باستان را برگرداند و در کنار آن دستاوردهای تمدن غرب را در ایران عملی کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - در این کهنهمحراب فردوسی و نقد سیاستهای ساسانی و غزنوی در سایة چرخش شخصیت گشتاسب در شاهنامه
حمیدرضا اردستانی رستمییکی از شخصیتهایی که حضور او در شاهنامه، وقایعی دردناک را میآفریند، گشتاسب است. چهرة این شاه کیانی در شاهنامه، متفاوت از آن چیزی است که در متون دینی اعمّ از اوستا و پهلوی نقش شده است. او در شاهنامه پادشاهی کوتهاندیش، آزورز، پیمانشکن و خودپرست است؛ در حالی که در او أکثریکی از شخصیتهایی که حضور او در شاهنامه، وقایعی دردناک را میآفریند، گشتاسب است. چهرة این شاه کیانی در شاهنامه، متفاوت از آن چیزی است که در متون دینی اعمّ از اوستا و پهلوی نقش شده است. او در شاهنامه پادشاهی کوتهاندیش، آزورز، پیمانشکن و خودپرست است؛ در حالی که در اوستا و متون پهلوی از تقدس بسیار برخوردار است. شاید در ذهن خوانندة شاهنامه این پرسش پیش آید: مگر نه این که فردوسی، بنابر تأکید بسیار خود در اثرش، به منابع مورد استفادهاش پایبند بوده، پس چگونه این چرخش شخصیتی در شاهنامه پدیدار شده است؟ این نوشتار بر آن است تا به علل و عوامل این دگرگونی پاسخ دهد. شاید بتوان چنین پنداشت که یکی از عوامل تغییر شخصیت گشتاسب، مبارزة فردوسی و دیگر ایراندوستانِ همفکر او، با حکام عصر، اعمّ از ترک و تازی باشد. به دیگر سخن، تغییر شخصیت گشتاسب، حاصل اهداف سیاسی شاعر و راویانی بوده است که روایتهایی را برخلاف متون دینی زردشتی انتشار داده بودند، چه با گردش شخصیت گشتاسب که ساسانیان خود را بدو منسوب میکردند، حکومت ساسانی و شیوة حکمرانی آنها مورد نقد قرار میگرفت؛ یعنی حکومتی که محمود غزنوی مدعی پیوند با آن بود؛ که البته در نوع شکلگیری و زمان سیطره شباهتهایی بسیار به شیوة حکمرانی ساسانیان دارد. بنابراین شاعر، چهرة حقیقی سلطنت ترکان و تازیان را که طریق حکومت ساسانی را میپیمودند و به استبداد دینی و تمرکز قدرت روی آورده بودند، آشکار میکند. فردوسی و راویان همفکر او با چرخش احوال گشتاسب، قصد مبارزه با همه کسانی را داشتند که همچون او میاندیشیدند و میگفتند و عمل میکردند تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - نقد قدرت از دیدگاه مولانا در مثنوی
مریم محمد زادهکمتر کسی ممکن است به مولانا به چشم منتقد و مصلح اجتماعی نگاه کند و در آثار عرفانی و غنایی وی به دنبال آرای انتقادی و سیاسی باشد؛ اما درک عرفان و اندیشة انسانی و مردمگرایانة او، تردیدی در جامعیت شخصیت و جهانبینی وی باقی نمیگذارد؛ از این رو بسیار طبیعی مینماید که او و أکثرکمتر کسی ممکن است به مولانا به چشم منتقد و مصلح اجتماعی نگاه کند و در آثار عرفانی و غنایی وی به دنبال آرای انتقادی و سیاسی باشد؛ اما درک عرفان و اندیشة انسانی و مردمگرایانة او، تردیدی در جامعیت شخصیت و جهانبینی وی باقی نمیگذارد؛ از این رو بسیار طبیعی مینماید که او وقتی از رستگاری انسان و زندگی صلحآمیز و مبتنی بر معنویت و آگاهی سخن میگوید، قدرت ستمگرایانه و استبداد ظالمانه را به مثابة مانعی عمده نکوهش میکند. در این نوشتار سعی شده است با کنکاش در مثنوی، برخورد او با مسألة قدرت و حکومت و جهتگیری انتقادیش نسبت بدان بررسی و تحلیل شود. تفاصيل المقالة