مریم گلی جنوبی با نام علمی Salvia sharifii Rech. f. & Esfand. یکی از گونه های چندساله و معطر اندمیک متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می باشد که به صورت خودرو در جنوب ایران رویش یافته و به طور سنتی بهعنوان ضدعفونی کننده، ضد اسهال، ضد التهاب، بادشکن، هضم کننده و مسکن چکیده کامل
مریم گلی جنوبی با نام علمی Salvia sharifii Rech. f. & Esfand. یکی از گونه های چندساله و معطر اندمیک متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می باشد که به صورت خودرو در جنوب ایران رویش یافته و به طور سنتی بهعنوان ضدعفونی کننده، ضد اسهال، ضد التهاب، بادشکن، هضم کننده و مسکن استفاده می شود. در این تحقیق، در بهار سال 1398 و در مرحله گلدهی کامل، اندام هوایی سه جمعیت مختلف این گیاه از رویشگاه های طبیعی آن در استان هرمزگان شامل آبماه، قطب آباد و سیرمند، در محدوده ارتفاع از سطح دریا 760 تا 1210 متر، جمعآوری شده و نمونه ها در سایه و دمای محیط، خشک شدند. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب بهوسیله دستگاه کلونجر با سه تکرار صورت پذیرفت و پس از اندازه گیری بازده اسانس (درصد وزنی به وزنی)، نوع و میزان ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس جمعیت ها با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی گازی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مشخص شد. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس به ترتیب مربوط به جمعیت سیرمند (14/1 درصد) و جمعیت قطب آباد (65/0 درصد) بود. ترکیب غالب و مشترک در جمعیتهای آبماه و سیرمند، لینالول و در جمعیت قطب آباد، المول بود. دومین ترکیب غالب در اسانس آبماه، قطب آباد و سیرمند به ترتیب اسکلارئول اکساید، آگاروسپیرول و هگزیل-2- متیل بوتیرات بودند. در حالی که سومین ترکیب غالب در جمعیت آبماه، هگزیل-2- متیل بوتیرات بود، در دو جمعیت قطب آباد و سیرمند به ترتیب ترکیب های هگزیل کاپریلات و هگزیل ایزو والرات به عنوان سومین ترکیب غالب مشاهده گردید. وجود تنوع شیمیایی در بین جمعیت های طبیعی مریم گلی جنوبی نشان داد ضمن تاثیر وراثت، این گونه دارای پتاسیل سازگاری بالایی نیز می باشد؛ به طوری که دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی از قبیل درجه حرارت، ارتفاع و بارندگی در بین جمعیت های مختلف وجود دارد که می تواند در راستای حفاظت و اهلی کردن درون و خارج از محل رویش این گونه در نظر گرفته شود.
پرونده مقاله
در این پژوهش برای اولین بار ترکیبات شیمیایی اسانس اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) گونه دارویی و خودرو مریمگلی لولهای با نام علمی Salvia macrosiphon Boiss. از تیره نعناع (Lamiaceae) مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش، تعداد 30 تکبوته کامل در مرحله گلدهی به صورت تصاد چکیده کامل
در این پژوهش برای اولین بار ترکیبات شیمیایی اسانس اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) گونه دارویی و خودرو مریمگلی لولهای با نام علمی Salvia macrosiphon Boiss. از تیره نعناع (Lamiaceae) مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش، تعداد 30 تکبوته کامل در مرحله گلدهی به صورت تصادفی از منطقه جهرم استان فارس انتخاب و به سه گروه مساوی تقسیم شدند. سپس اندامهای مختلف شامل گل، برگ و ساقه از یکدیگر تفکیک گردیدند. استخراج اسانس از هر اندام با سه تکرار و در هر تکرار 200 گرم ماده گیاهی بهروش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر، صورت گرفته و ترکیبات شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد متوسط اسانس اندامهای مختلف گل، برگ و ساقه بهترتیب 48/0، 28/0 و 06/0 درصد (وزنی/وزنی) بهدست آمد. تعداد کل ترکیبات شناسایی و اندازهگیری شده عبارت بود از 25 ترکیب در گل، 18 ترکیب در برگ و 21 ترکیب در ساقه که به ترتیب 1/93%، 4/93% و 2/92% از کل اسانس را در بر گرفتند. نتایج تجزیه ترکیبات اسانس نشان داد که گل دارای مقدار بالایی از لینالول بود. این در حالی است که ترکیبات بیسیکلو جرماکرن + ای- کاریوفیلن و جرماکرن دی + بیسیکلو جرماکرن اجزای اصلی در برگ و ساقه بودند. همچنین، نتایج نشان داد که هیدروکربنهای سزکوئیترپنی بعنوان گروه مشترک و بالاترین مقدار در سه اندام مورد مطالعه، در برگ (1/69%)، ساقه (0/68%) و گل (5/34%)، حاصل گردید. بیشترین مقدار ترکیبات مونوترپنهای اکسیژندار در گل به مقدار 3/27% و مربوط به ترکیب لینالول یافت شد. در مجموع، اندامهای مختلف مریمگلی لولهای از کمیت و کیفیت اسانس متفاوتی برخوردار هستند و در بین آنها، گلها برای تولید اسانس و ترکیب لینالول بیشتر توصیه میشوند.
پرونده مقاله