مقدمه و هدف پژوهش: طراحی مناسب و به کارگیری مبلمان شهری متناسب با محیط در بخش های باز شهر که به آنها فضاهای شهری می گوییم، امری ضروری در برنامه ریزی شهری محسوب می شود. فضاهایی همچون میادین و پارک ها، پیاده روها و... تأثیر زیادی در کیفیت زندگی شهری بر جای می گذارد. عناصری از مبلمان شهری تأثیری بسیاری در مناسب سازی فضاهای شهری دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رضایتمندی شهروندان محله لاله تهران از مبلمان شهری با تأکید بر عناصر سطل زباله و نیمکت در پارک محله لاله تهران می باشد. روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش توصیفی تحلیلی و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش تمام کسانی هستند که در طول سه روز به این پارک مراجعه نموده که با استفاده از روش کوکران تعداد 172 نفر از آنها انتخاب شده و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده بین انها توزیع شده است. از آزمون ناپارمتریک کای اسکوئر جهت بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از مبلمان شهری (نیمکت ها و سطل های زباله) در محدوده پارک محله لاله تهران استفاده شده است. یافته‌ها: در رابطه با مؤلفه های تعداد سطل های زباله، تعداد نیمکت ها، جانمایی سطل های زباله، راحتی نیمکت ها، تناسب سطل های زباله و نیمکت ها با محیط و جدید و نو بودن نیمکت ها ضریب معناداری در سطح 1% حاصل شده است و برای مؤلفه های جانمایی نیمکت ها، شکل و فرم سطل های زباله، رنگ نیمکت ها و سطل های زباله و جدید و نو بودن سطل های زباله عدم معناداری حاصل شده است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از آزمون کای اسکوئر نشان دهنده رضایتمندی نسبتا بالای شهروندان محله پارک لاله از مبلمان شهری در پارک لاله تهران در سطح 1% می باشد. همچنین نتایج حاصل از ضریب همبستگی اسپیرمن نشان دهنده رابطه بین سن شهروندان و رضایتمندی از مبلمان شهری می باشد به گونه ای که ضریب همبستگی 1% حاصل شده است. تفاصيل المقالة

چکیده سنجش و ارزیابی یکی از راه های قابل قبول برای دست یابی به اهداف توسعه پایدار است که می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی، اثرات بالقوه زیست محیطی را که در نتیجه اجرای پروژه های عمرانی و توسعه در مناطق شهری، پدیدار می شوند، شناسایی کند و گزینه های منطقی برای حل آن ها را انتخاب نماید. استان مازندران با تنوع اکوسیستم های مناسب و مساعد برای زیست انسانی جزء مهم ترین نقاط جمعیت پذیر کشور به شمار می رود، که طی دهه های اخیر دارای نر خ رشد متوسط جمعیت شهری در مقابل کاهش نرخ رشد جمعیت روستایی بوده است. این امر باعث افزاش ضریب شهرنشینی و در نتیجه افزایش شدت فشار بر محیط زیست استان گردیده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت زیست محیطی سکونتگاه های شهری استان مازندران با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره VIKOR، صورت پذیرفته است. در نهایت نتایج حاکی از آن است که سکونتگاه های شهری نوشهر و آمل به ترتیب رتبه های اول و آخر را در سطح استان به خود اختصاص داده اند تفاصيل المقالة

با مدلسازی سیستم پیچیده شهری، الگوهای فضایی و روندهای رشد شهری را می توان شبیه سازی و پیش بینی کرد و درک بهتری از سیستم شهر به عنوان یک کل به دست آورد. از اینرو از مدل های فضایی ابزارهایی مفید برای درک فرآیند توسعه شهری و ابزاری کمکی برای سیاست گذاری، مدیریت و برنامه ریزی شهری می باشد. در همین راستا ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعه شهری به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین مورد انتظار است. هر صورت، برای داشتن یک توسعه پایدار و در خور شهرها، برنامه ریزی سرزمین امری ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور ارزیابی توان اکولوژیک توسعه فیزیکی شهر رشت با استفاده ترکیبی از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و منطق فازی انجام گرفته است. در این نوشتار، هشت معیار جهت پهنه بندی اراضی مستعد توسعه شهری رشت در محیط نرم افزاری Arc GIS10.2 استفاده شده است. یافته های تحقیق حاصل از روش فازی، بیانگر این بود که 15.88 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه که معادل 1299.98 هکتار می باشد در کلاس خیلی مناسب قرار دارد. این مقدار برای کلاس با قابلیت مناسب برابر 22.95 درصد معادل 1878.495 هکتار از مساحت منطقه می باشد. 27.56 درصد از مساحت حوزه که معادل 2255.273 هکتار می باشد در کلاس با قابلیت متوسط قرار دارد. 22.81 درصد از مساحت حوزه که معادل 1867.261 هکتار می باشد در کلاس با قابلیت نامناسب قرار دارد. در نهایت 10.77 درصد از مساحت حوزه که معادل 881.4634 هکتار در کلاس با قابلیت خیلی نامناسب می باشد. تفاصيل المقالة

امروزه برنامه ریزی صحیح و استفاده همه جانبه از محیط زیست بر پایه شناخت استعدادها و ارزیابی توان تولیدی سرزمین استوار است. ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین یا برنامه ریزی محیط زیست است. در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی مرحله دوم آمایش سرزمین شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت را فراهم می‌نماید. در همین راستا هدف از این مطالعه، تعیین مناسب‌ترین و مطلوب‌ترین عرصه های محیط‌زیستی حوضه ی آبخیز طارم واقع در استان زنجان با ارزیابی توان اکولوژیکی برای کاربری توسعه‌ای است. برای انجام این کار، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. پس از تهیه لایه‌های اطلاعاتی مورد نظر و وارد ساختن این لایه‌ها در محیط Arc GISو پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع، ماتریس اولیه و نرمال برای تعیین وزن نسبی لایه‌ها تکمیل شد. در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) با توجه به وزن نسبی لایه‌ها که پس از تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع و تهیه ماتریس‌های اولیه و نرمال و نتایج حاصل از آن مشخص شد، بیشترین عامل محدودکننده شیب است که بالاترین درصد وزن نسبی به آن اختصاص داده شده است، بنابراین قسمت‌های مرکزی منطقه که کمترین شیب یعنی 0- 2 تا 8- 12 درصد را داراست و از نظر پوشش گیاهی شامل مراتع کم تراکم و جنگل‌های تنک و ... بوده، مناسب‌ترین بخش‌ها برای توسعه است. سرانجام تعیین وزن نهایی لایه‌ها و تلفیق اطلاعات در نرم‌افزار Idrisi انجام شد که نتایج حاصل از این روش بدین‌ترتیب است: حدود 14.36 درصد از کل منطقه دارای توان درجه یک مناسب و حدود 10.12 درصد دارای توان درجه دو مناسب برای توسعه شهری- روستایی بوده و 75.52 درصد نیز فاقد توان مناسب برای این‌گونه توسعه است. تفاصيل المقالة

کیفیت زندگی مردم در نواحی روستایی به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، محیط طبیعی، امنیت و انجمن های قوی وابسته است. در همین راستا پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی در بین روستاییان ساکن در روستای میمند از توابع شهرستان بابک پرداخته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را، که از نوع مطالعه توصیفی- همبستگی است، سرپرستان خانوار روستای میمند تشکیل می دهند. به منظور تعیین تعداد نمونه ها با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمینان 95 درصد (5/0 = p&q) و احتمال خطای (07/0 =d)، 50 سرپرست خانوار به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار تحقیق از نوع پرسشنامه محقق ساخته بوده که روآیی آن با استفاده از نظرات کارشناسان و اساتید دانشگاهی و پایایی آن با انجام پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (08/0) مورد تأیید قرار گرفت. کلیه محاسبات آماری این پژوهش به وسیله نرم افزار SPSS انجام گرفت. در این ارتباط شاخص های کیفیت زندگی (متغییر وابسته ) و میزان رضایت ساکنان روستا به عنوان متغییر های مستقل در نظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد : کیفیت زندگی ، واژه ای پیچیده در ارتباط با شرایط و و ضعیت جمعیت در یک ناحیه یا روستا است . در بر گیرنده ی ابعاد روانی است که شاخص هایی همچون رضایت ، شادمانی و امنیت را در بر می گیرد و در برخی موارد رضایت های اجتماعی نیز نامیده می شود توجه به مفهوم بُعد ذهنی ، یکی از دیدگاه هایی است که در تحقیقات مربوط به کیفیت زندگی به کار برده می شود. این رویکرد که به رویکرد آمریکایی کیفیت زندگی معروف است در نتیجه بین همبستگی بین شاخص های اجتماعی کیفیت زندگی با میزان رضایت ساکنان روستا و مستقیمی (15/0) وجود دارد. از اینرو فرضیه تحقیق با 95% اطمینان تأیید می‌شود. تفاصيل المقالة

فقر و محیط زیست با هم رابطه مستقیم دارند به طوری که با افزایش فقر، تخریب محیط زیست نیز افزایش می یابد و این رابطه به صورت یک چرخه عمل می کند. تخریب محیط زیست توسط روستاییان فقیر را از سه منظر فقر مادی، فقر دانشی و فقر فرهنگی می توان مورد بررسی قرار داد. یکی از دلایل تخریب محیط زیست از منظر مادی، استفاده از منابع موجود برای تامین سوخت مورد نیاز است. از منظر فقر دانشی، روستاییان به میزان زیادی از کودهای شیمیایی استفاده می کنند و با اصول صحیح شخم زدن زمین و زراعت در آن آگاه نیستند و با شخم نادرست سبب فرسایش خاک می گردند. در بسیاری از موارد، عامل اصلی تخریب محیط زیست توسط فقیران پایین بودن سطح فرهنگی و نداشتن اخلاق محیط زیستی است که از جمله آنها می توان به رها کردن زباله ها و پسماندها و فاضلاب ها در محیط زیست اشاره نمود. پیشنهاد می شود که با استفاده از روش های ترویجی و آموزشی روستاییان فقیر از پیآمدهای منفی تخریب محیط زیست آگاه گشته و روش های بهره برداری پایدار از منابع محیطی به آنان آموخته شود. تفاصيل المقالة

برنامه ریزی و توسعه هدفمند زیرساخت های گردشگری می تواند باعث افزایش جذب گردشگران شده و منافع مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی اجتماعی فرهنگی محیطی و سیاسی را در فرآیند توسعه اقتصادی ایجاد نماید. در همین راستا، پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای-کاربردی، و روش تحقیق ترکیبی (توصیفی، اسنادی و تحلیلی)، به رتبه بندی شهرستان های استان کرمانشاه از لحاظ زیرساخت های گردشگری (مناطق نمونه گردشگری، شرکت های تعاونی حمل و نقل، تعداد سینما، سالن نمایش، تعداد نمایشگاه، تعداد اماکن متبرکه اسلامی، تعداد جایگاه سوخت، تعداد اقامتگاه های عمومی، تعداد مسافر جابجا شده، دفاتر خدمات مسافرتی، کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی ) با استفاده از تکنیک راه حل توافقی و بهینه سازی چندمعیاره (VIKOR) پرداخته است. نتایج نشان داده است استان کرمانشاه گرچه دارای جاذبه های گردشگری فراوان و متنوعی می باشد. اما به علت فراهم نبودن امکانات و تسهیلات لازم و عدم توزان و تعادل در توزیع زیرساخت گردشگری تفاوت فاحشی به لحاظ زیرساخت گردشگری در استان وجود دارد. به طوری که شهرستان کرمانشاه به عنوان مرکز استان بیشترین زیرساخت های گردشگری را در خود جای داده و ثلاث باباجانی، برخوردار ترین و محروم ترین شهرستان ها از لحاظ زیرساخت های گردشگری شهری در استان کرمانشاه هستند. تفاصيل المقالة

شناسایی ساختار سطوح توسعه یافتگی نواحی و توان های محیطی آنها به منظور توزیع فضایی عادلانه منابع و خدمات در پهنه ملی و ناحیه ای درراستای توسعه یکپارچه ازاهمیت خاصی برخوردار می باشد. هدف اصلی این پژوهش تعیین سطوح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان زرین دشت می باشد. پژوهش حاضر براساس هدف کاربردی و نوع روش به کار رفته در آن، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان و متخصصان مربوط به موضوع تشکیل می دهند که به صورت تمام شماری 30نفر انتخاب شده است. به منظور وزن دهی به ابعاد و شاخص ها ازمدل تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. همچنین برای رتبه بندی و سطح بندی توسعه یافتگی روستاها ازمدل های تاپسیس فازی و ویکور فازی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که روستاهای شهرستان از نظر توسعه یافتگی در یک سطح نمی باشند و دارای اختلافات بسیار زیادی با یکدیگر می باشند. براساس نتایج هر دو مدل سه روستای خسویه، زیرآب و دره شور توسعه یافته ترین روستاهای شهرستان می باشند و روستاهای چاه انجیر، بن دشت، چاه زبر، حیدرآباد، شاه علمدار و پنچاه محرومترین روستاهای شهرستان می باشند. با توجه به این نابرابری در سطح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان زرین دشت، لزوم اتخاذ برنامه های مرتبط جهت توسعه متوازن امری ضروری شناخته می شود. تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

پایتخت سیاسی، پایتخت های ملی بزرگترین مرکز تجمع قدرت سیاسی، در کشور و مکانی برای حکمرانان ملی و اجرایی کشور هستند. با این حال با توجه به ساز و کارهای هماهنگی که از طرف دولت هر کشور به کار گرفته می شود، معمولا عوامل تأثیرگذار در گزینش مکان پایتخت، به جای آنکه اقتصادی باشند، سیاسی یا استراتژیک اند. شهر تهران براساس سطح توسعه یافتگی و تلفیق هفت معیار به 4 سطح توسعه یافتگی تقسیم شده است. بر این اساس شهر تهران را به 4 منطقه ژئوپلیتیکی تقسیم نمودم که تأکید نگارندگان در این مقاله بر روی منطقه ژئوپلیتیکی شمال-مرکز (1-3-6) می باشد که جایگاه استراتژیکی در شهر تهران به عهده دارد و با پیشرفت این منطقه از ایعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی تمامی مناطق شهر تهران پیشرفت خواهند کرد، زیرا، شهر یک سیستم است آن هم از نوع سیستم باز که با پیشرفت هر یک از مناطق ژئوپلیتیکی باعث پیشرفت سایر مناطق و انتشار آن نیزخواهد شد ودر نهایت باعث پیشرفت و دست یابی کشور به قدرت سیاسی که همان جوهره ژئوپلیتیک است، دست پیدا خواهد کرد. عامل اساسی در پیشرفت مناطق ژئوپلیتیکی تاکید بر کارکرد اصلی مناطق و رقابت هرچه بیشتر این مناطق، که با رقابت مناطق هریک از مناطق سعی در بهترین بودن خواهند کرد، در نتیجه شهر استراتژیک تهران به یکی از بهترین پایتخت های جنوب غرب آسیا تبدیل و در نهایت باعث قدرت بیشتر اقتصادی در سطح ملی خواهد شد. تفاصيل المقالة

رشد شهرنشینی و تمایل به محیط های شهری، اهمیت مفهوم کیفیت زندگی و زیست پذیری شهری را افزایش داده است، همچنین جایگزینی رویکردهای کیفی به جای توجه به استانداردهای کلی باعث طرح موضوعاتی نظیر کیفیت زندگی شهری و زیست پذیری شهری شده است. شهر زیست پذیر فقط شامل براورده کردن نیازهای فیزیکی نیست بلکه هدف ان احساس رضایت عموم شهروندان از شهر است. هدف این پژوهش بررسی زیست پذیری شهری در محلات شهر قائن می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که برای جمعیت 42323 نفری قائن 381 پرسشنامه محاسبه سپس به هر یک از محلات شهری بر اساس تعداد جمعیت، سهمیه متناسب تشخیص داده شد نتایج داده ها با استفاده از نرم افزارهای, ARCGIS, SPSS مدل های تحلیلی GWR و WASPAS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در میان محلات از لحاظ شاخص وزن دهی کلی ، محله آزادگان با دارا بودن بالاترین وزن (0.419) دارای رتبه اول از لحاظ برخورداری از شاخص های زیست پذیری و سطح رضایتمندی شهروندان بوده که نشان دهنده وضعیت مطلوب این محله می باشد از طرفی محله کوی بهشتی با دارا بودن وزن0.216 پایین رتبه را در سطح محلات از لحاظ دارا بودن شاخص های زیست پذیری و رضایتمندی شهروندان دارا می باشد که گویای وضعیت نامطلوب محله در سطح شهر قائن است. به عبارتی می‌توان چنین تحلیل کرد که در بین محلات شهر قائن استانداردهای زندگی که نشان از قابلیت زندگی بهتر و با کیفیت‌تری می‌باشد در محله آزادگان وضعیت مطلوب‌تری دارند. در مقابل در محله کوی بهشتی که استانداردهای زندگی در آن حداقل می‌باشد؛ قابلیت زندگی غیر قابل قبولی را برای ساکنانش به همراه دارد. تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

با افزایش جمعیت شهرهای بزرگ و نیز بالا بودن تعداد جمعیت آنها نسبت به کل جمعیت استان و همچنین بیشترین جذب خدمات و امکانات نظام شهری با پیدایش تقدم و تسلط شهری مواجه گردید. بنابراین به منظور برقراری تعادل و توازن در الگوی توزیع جمعیت، تاکنون استراتژی های مختلفی به کار گرفته شده که یکی از این سیاست ها، توسعه شهرهای کوچک می باشد. از این رو به منظور دستیابی به توسعه متوازن و یکپارچه در فضای منطقه ای، ایجاد سلسله مراتب متعادل و نظام یافته ی سکونتگاه ها از نیازهای اساسی به شمار می آید که در این میان توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل بخشی به این وضعیت می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای استان گلستان و با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و پیمایشی صورت گرفته است. شهرهای کوچک در این پژوهش عبارت اند از: کردکوی، رامیان، گلوگاه، آزادشهر، بندرترکمن، بندر گز، آق قلا و علی آباد کتول که جهت بررسی عملکرد در بعد جمعیتی و اقتصادی و اجتماعی از ضریب کشش پذیری، مدل آنتروپی و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده ضریب کشش پذیری جمعتی بیشتر شهرهای علی آباد، آق قلا و کردکوی نسبت به سایر شهرهای کوچک استان گلستان می باشد. همچنین نتایج به دست آمده از مدل آنتروپی نشان می دهد که شهرهای کوچک در محدوده مورد مطالعه باعث تعادل جمعیتی در منطقه گرگان شده است. در نهایت نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان دهنده سیر نزولی بخش کشاورزی و سیر صعودی بخش خدمات در شهرهای کوچک می باشد. تفاصيل المقالة

هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان رضایت‌مندی ساکنان از مجتمع‌های مسکن مهر پردیسان شهر قم می‌باشد. روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه و مصاحبه با ساکنان می‌باشد. جامعه‌آماری این پژوهش ساکنان مسکن مهر پردیسان و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 375 نفر برآورده شد. در بخش مقدار روایی پرسشنامه بر اساس آزمون آلفای کرونباخ مقدار 624/0 محاسبه گردیده است تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS20 انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده در زمینه شاخص‌های مسکن (گویه‌های ساخت و ساز‌، نور و روشنایی‌، مبلمان و طراحی‌، نما و منظر و...) امنیت‌، دسترسی‌، حمل و نقل‌، رضایت از سکونت‌، اقتصادی‌، اجتماعی‌، زیست‌محیطی رضایت-مندی در میان شهروندان مشاهده نشده و نتایج حاصل از تحلیل داده‌های جمع آوری شده مقادیر منفی بوده است.همچنین نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نیز موید مقدار بالای آن میان متغیر‌های مسکن و سایر متغیر های امنیت و رضایت اجتماعی است. به‌گونه‌ای ارزیابی‌های به عمل آمده میان شاخص مسکن و نا امنی مقدار 154/0 - (هرچه وضعیت مسکن مطلوب باشد وضعیت ناامنی کاهش و بلعکس)و میان مولفه‌های مسکن و رضایت محله ای 354/0 (هرچه وضعیت مسکن بهتر باشد ، رضایت محله ای هم بیشتر است و بلعکس) می‌باشد. در انتهای این پژوهش نیز به منظور تعمیق دستاورد های پژوهش شاخص هال ین و تن مورد محاسبه قرار گرفته است که نتایج در اکثر شاخص‌ها منفی و حاکی از عدم رضایت شهروندان در شاخص های مختلف بوده است. تفاصيل المقالة

بکارگیری روش‌هاى علمی به‌منظور بررسی و سطح-بندی مناطق از حیث توسعه‌یافتگى در جنبه‌هاى فرهنگی، منجر به شناخت میزان نابرابری‌‌ها گردیده است و معیاری برای تلاش در حوزه کاهش و رفع نابرابری‌هاى موجود میان آنها محسوب می‌شود. به همین دلیل در این پژوهش سعی شده به بررسی تفاوت‌ها و نابرابری‌ها بین شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی از نظر وضعیت و سطوح برخورداری از شاخص‌های فرهنگی پرداخته شود، تا در قالب برنامه‌ریزی توسعه‌ی ناحیه‌ای و از طریق تعیین درجه‌ی توسعه‌نیافتگی، تصویر روشن و شفافی از امکانات و خدمات فرهنگی در این استان ارائه گردد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌- تحلیلی و کمی بوده، جامعة‌آماری شامل کلیه شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. آمار واطلاعات لازم از آمارنامه‌های سازمان برنامه و بودجه استانداری آذربایجان‌شرقی تهیه و با استفاده از داده‌های 10 شاخص فرهنگی سال 1394، انجام گرفته است. جهت بدست آوردن ضریب اهمیت شاخص‌ها از روش آنتروپی‌شانون و برای تجزیه و تحلیل، از مدل-های تصمیم‌گیری چند‌معیاره TOPSIS و SAW استفاده شده است. شاخص‌های بکار رفته در این پژوهش عبارتند از؛ X1 تعداد اعضای کانون پرورش فکری کودکان، X2 تعداد سینما، X3 تعداد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، X4 تعداد کتابخانه‌های عمومی، X5 تعداد چاپخانه، X6 سالن نمایش، X7 تعداد تماشاگران، X8 تعداد صندلی سینما‌ها، X9 تعداد سالن نمایش سینما، X10 تعداد اعضای کتابخانه‌های‌عمومی. نتایج حاصل بیانگر عدم تعادل در توزیع شاخص‌های فرهنگی در سطح استان می‌باشد. لذا انتظار می‌رود با توجه خاص مسئولین‌فرهنگی استان، سیاستگزاری‌های مؤثرتر، هماهنگی بیشتر بین ارگان‌های فرهنگی و اقدامات مناسب جهت بهبود وضعیت‌فرهنگی استان آذربایجان ‌شرقی تحقق پیدا کند. تفاصيل المقالة

آب‌وهوای مناسب برای سفر جهانگردی، آب‌وهوایی است که بدن انسان برای حفاظت در برابر پایداری محیط خارجی نیازی به کوشش زیاد نداشته باشد و مکانیزم‌های منظم موازنه‌ها و توان بیولوژیکی انسان را به خطر نیاندازد. در همین راستا، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر‌ها و شرایط آسایش‌ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد‌کاووس می‌باشد. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی ( TCI)، Climate Consultant و همچنین از تصاویر ماهواره‌ای لندست هشت و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش‌های سنجش‌ازدور (RS) استفاده‌شده است. پس از تعیین وزن نهایی برای هرکدام از معیارها، این اوزان با پشتیبانی قابلیت‌های سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در اعمال وزن به لایه‌ها و سپس روی-هم‌گذاری آن‌ها با توجه به میزان تأثیرشان بر فرآیند ارزیابی در محیط GIS تلفیق می‌شوند. درنهایت برای هرکدام از معیارهای موردنظر با توجه به داده‌های مؤثر بر آن و میزان تأثیر این دادها بر روی اقلیم منطقه استراتژی‌هایی برای اقلیم معماری منازل هم ارائه گردید برای این کار ابتدا داده‌های موردنظر از سازمان زیست اقلیم آمریکا تهیه و به کمک نرم‌افزار الیمنت شبیه‌سازی شد سپس با نرم‌افزار Climate Consultant 5. تجزیه و تحلیل صورت گرفت. نتایج حاصل‌شده این پژوهش نشان می‌دهد که ازنظر شاخص اقلیم‌گردشگری و بوم‌گردی شهرستان گنبد‌کاووس در بیشتر ایام سال به‌خصوص ماه‌های دی، اسفند، فروردین، اردیبهشت، مهر و آبان از شرایط عالی و خوب برای فعالیت‌های توریستی برخوردار می‌باشند. لذا باید استراتژی‌های لازم جهت توسعه بوم‌گردی در این منطقه فراهم گردد. تفاصيل المقالة

در جریان هرگونه تصمیم گیری اعم از برنامه ریزی، مدیریت، ارزیابی و یا کنترل چنانچه در طلب و جستجوی شرایطی مطلوب هستیم، باید در راستای ایجاد تعادلی منطقی و واقع بینانه بین مناطق به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات حرکت کنیم. گام اول در جهت چنین حرکتی شناخت وضع موجود و امکانات و محدودیت های آن است. مسأله اساسی تحقیق این است که توزیع متعادلی از نظر امکانات بهداشتی و درمانی در سطح استان همدان برقرار نیست. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و رویکرد حاکم بر آن کاربردی است. داده های مورد نیاز با بهره گیری از آمار مربوط به سالنامه آماری استان همدان در سال 1392 استخراج گردیده و جهت ارزیابی شهرستان های استان از لحاظ برخورداری از خدمات بهداشتی– درمانی از 14 شاخص استفاده گردیده است. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون و تاپسیس فازی (FTOPSIS) و با استفاده از نرم افزار SPSS صورت پذیرفته و به منظور ترسیم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS استفاده گردیده است. یافته های تحقیق حاکی از آن بود که پراکنش شاخص های بهداشتی درمانی در پهنه استان همدان به صورت قطبی و ناموزون است و رابطه ای منطقی بین سطح جمعیت و سطح توسعه بهداشتی درمانی برقرار نیست به گونه ای که شهر همدان مرکز سیاسی اداری استان برخوردارترین شهر بوده و بقیه شهرستان های استان در شرایط متوسط بالا و پایین و محروم قرار دارند. نتایج پژوهش ضرورت نگاهی عدالت محور در عرصه برنامه ریزی و توزیع خدمات به منظور ارائه خدمات با مطلوبیت بهتر و اقتصادی است. تفاصيل المقالة

چکیده سنجش و ارزیابی یکی از راه های قابل قبول برای دست یابی به اهداف توسعه پایدار است که می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی، اثرات بالقوه زیست محیطی را که در نتیجه اجرای پروژه های عمرانی و توسعه در مناطق شهری، پدیدار می شوند، شناسایی کند و گزینه های منطقی برای حل آن ها را انتخاب نماید. استان مازندران با تنوع اکوسیستم های مناسب و مساعد برای زیست انسانی جزء مهم ترین نقاط جمعیت پذیر کشور به شمار می رود، که طی دهه های اخیر دارای نر خ رشد متوسط جمعیت شهری در مقابل کاهش نرخ رشد جمعیت روستایی بوده است. این امر باعث افزاش ضریب شهرنشینی و در نتیجه افزایش شدت فشار بر محیط زیست استان گردیده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت زیست محیطی سکونتگاه های شهری استان مازندران با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره VIKOR، صورت پذیرفته است. در نهایت نتایج حاکی از آن است که سکونتگاه های شهری نوشهر و آمل به ترتیب رتبه های اول و آخر را در سطح استان به خود اختصاص داده اند تفاصيل المقالة

امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاه‌های شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامه‌ریزان منطقه‌ای می‌باشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطب‌های رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از این رو به‌منظور دستیابی به توسعه‌ی متوازن و یکپارچه در فضای منطقه‌ای، ایجاد سلسله مراتب متعادل و نظام یافته‌ی سکونتگاه‌ها از نیازهای اساسی به شمار می‌آید که در این میان توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل‌بخشی به این وضعیت می‌باشد. این مطالعه با هدف شناخت وضعیت الگوی استقرار سکونتگاه‌ها، نحوه‌ی تمرکز و روند توزیع جمعیت در فضای منطقه‌ای شهرستان‌کلاله صورت گرفته است. در این راستا به‌عنوان نمونه 11 روستا در نظر گرفته شده و ابتدا از مدل‌های آنتروپی جهت سنجش میزان تمرکز جمعیت در شبکه‌ی سکونتگاه‌ها استفاده شده است یافته‌های به دست آمده از ضریب آنتروپی نشان دهنده عدم تعادل جمعیت در منطقه شهری کلاله با ضریب (0/572) می‌باشد. در واقع در منطقه شهری کلاله عدم تعادل فضایی حاکم است. تفاصيل المقالة

نواحی روستایی از اولین مناطق آسیب پذیر در مواجه با مخاطرات طبیعی هستند و در مقابل چنین خطراتی بیمه نیستند. این نواحی، بسته به موقعیت جغرافیایی خود تحت تأثیر مخاطرات طبیعی ویژه ای می باشند و به علت فقر شدیدتر و دانش و فناوری محدودتر نسبت به دیگر سکونتگاه های انسانی در برابر خطرات طبیعی آسیب پذیرترند. به همین دلیل استفاده از تمام ظرفیت های نواحی روستایی جهت کاستن از میزان آسیب پذیری امری ضروری می باشد. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات ظرفیت سازی در دهستان انجیر آب جهت کاستن از میزان خسارات احتمالی بر اثر زلزله می باشد که بدین منظور از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه دهستان انجیرآب در شهرستان گرگان می باشد که 4 روستای پرجمعیت این دهستان شامل؛ محمدآباد، اکبرآباد، زنگیان و سعدآباد انتخاب و تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده بین آن ها توزیع شده است. یافته های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون فریدمن و اسپیرمن نشان دهنده ظرفیت بالای دهستان انجیرآب در ابعاد کالبدی- فضایی و نهادی و ظرفیت پایین در بعد اجتماعی- اقتصادی می باشد. تفاصيل المقالة

پژوهش حاضر به بررسی قابلیت های طبیعت گردی و کارکرد آن در توسعه دهستان لفور از توابع شهرستان سوادکوه می پردازد. جامعه آماری دو گروه گردشگران ورودی به دهستان لفور (430 خانوار) و دست اندرکاران گردشگری استان مازندران (12 نفر) می باشند. نتایج تحقیق نشان می دهد عدم ماندگاری گردشگر و نبود مراکز اقامتی و همچنین وجود قطب های عمده گردشگری در فاصله نزدیک عامل اصلی اثرگذاری کم گردشگری بر توسعه اقتصادی دهستان بوده و از سویی دیگر وجود جاذبه های اکوتوریستی نظیر سد البرز و دامنه های کوه البرز بیشترین نقش را در توسعه آتی گردشگری دهستان ایفا خواهد نمود. اولویت بندی راهبردهای توسعه گردشگری در این محدوده مشخص کرد که اجرای طرح های نمونه توسعه گردشگری گزو سد البرز و طرح های مربوط به حفظ اکوسیستم منطقه ، اطلاع رسانی و افزایش جاذبه های انسانی بهترین راه حل ها برای رونق گردشگری می باشد که به دسترسی تعداد بیشتری از گردشگران با ماندگاری بیشتر منجر شده و در آینده ای نزدیک دهستان لفور به یک قطب گردشگری ملی تبدیل می شود. تفاصيل المقالة

تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی _ تحلیلی و با هدف ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اجرای طرح هادی روستایی صورت پذیرفت. جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوار روستای توشن می باشند که تعداد 200 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه تعیین شده اند و مورد سنجش قرار گرفتند. بعد از تأیید روایی پرسشنامه به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق، پیش‌آزمون انجام شد و مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مؤلفه های اصلی پرسشنامه 74% بدست آمده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اجرای طرح هادی در روستای توشن سبب افزایش رضایتمندی ساکنین در زمینه های؛ کیفیت آب آشامیدنی، مقاوم سازی بناها، تأسیسات و خدمات عمومی، ایجاد فرصت های شغلی جدید و افزایش درآمد ناشی از گسترش خانه های ویلایی، خدمات بهداشتی- درمانی و خدمات پست بانک شده است. ولی در رابطه با گسترش فعالیت های تولیدی، جمع آوری و دفع زباله ها، فاضلاب خانگی، کیفیت پوشش معابر و کوچه ها، ایجاد امکانات فرهنگی _ هنری و ورزشی و پارک و فضای س بز میزان رضایت مطلوب نیست. لذا توجه به مدیریت مشارکتی، شرکت و حضور فعال مردم در حفظ تأسیسات زیربنایی احداث شده، نظارت بیشتر بنیاد مسکن بر نحوه کار پیمانکاران، فراهم کردن زمینه های شغلی و گسترش فعالیت های تولیدی و کارگاهی، ایجاد پارک و فضای سبز، افزایش فضاهای فرهنگی و ورزشی، آگاهی دادن روستاییان درباره ماهیت طرح هادی، ارائه تسهیلات و منابع مالی و اعتباری به روستاییان بایددر اولویت برنامه ریزی ها قرار گیرد. تفاصيل المقالة

امروزه آگاهی از روند توسعه‌ روستایی و درجه توسعه‌یافتگی این نواحی پیش‌نیاز طرح‌ها و برنامه‌های توسعه روستایی محسوب می‌شود. از این رو، اهمیت سطح‌بندی با توجه به وضع موجود و مطلوب، آن است که با شناخت تنگناها و قابلیت‌‌ها و سطوح توسعه نواحی می‌توان سطح زندگی مردم یک ناحیه را به خوبی نشان داد و به ارایه برنامه‌هایی جهت کاهش محرومیت آن نواحی پرداخت و شرایط مناسب برای توسعه‌یافتگی را مهیا نمود. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان‌های شهرستان بروجرد و با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره MADM و مدل SAW صورت گرفته است. روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی از روش‌های تحلیلی و اکتشافی و مطالعات میدانی و پیمایشی است که ابتدا با استفاده از 10 شاخص در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی زیست‌محیطی به بررسی پخشایش و ضریب پراکندگی (CV) این معیارها در سطح دهستان‌های شهرستان‌های بروجرد (شامل هفت دهستان) پرداخته سپس با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه (MODM) به رتبه‌بندی دهستان‌ها با استفاده از میزان برخورداری هریک از از این دهستان‌ها از شاخص‌های توسعه‌پایدار پرداخته شده است. در مدل SAW (از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره) هرچه مجموع به دست آمده کمتر باشد دهستان دارای سطح توسعه بالاتری نسبت به سایر دهستان‌های شهرستان بروجرد می‌باشد. در این پژوهش دهستان گودرزی با ضریب 20/15 ‌دارای سطح توسعه بالاتر و دهستان دره حیدری با ضریب 42/25 دارای سطح توسعه پایین‌تری می‌باشند. تفاصيل المقالة