چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیرهی غذایی به عنوان آلودهکنندههای جدی تلقی میشوند. بنابراین مطالعه پیش رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاءیابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و چکیده کامل
چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع در زنجیرهی غذایی به عنوان آلودهکنندههای جدی تلقی میشوند. بنابراین مطالعه پیش رو به منظور ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیک و منشاءیابی فلزات سنگین سرب، آرسنیک، کادمیوم و روی درآب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق سنندج انجام گرفت. روش بررسی: به این منظور در این پایش 16 نمونه از آب و رسوبات سطحی رودخانه قشلاق جمعآوری شد. سپس نمونهها برای تعیین غلظت عناصر آرسنیک، سرب، کادمیوم و روی با روش طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرارگرفتند. هم چنین از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک [1](PERI) و شاخص غنیشدگی [2](EF) جهت ارزیابی خطر اکولوژیک و از شاخص آلودگی فلزات سنگین [3](HPI) جهت بررسی اثر عناصرسنگین بر سلامت انسان استفاده شد. آنالیز چند متغیره مانند آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفههای اصلی [4](PCA)وشاخص غنیشدگی جهت شناسایی پتانسیل منابع انسانی آرسنیک، سرب، کادمیم و روی در رودخانه قشلاق مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت یک گروه از عناصر شامل Pb، Cd و Zn بیش تر از مقادیر زمینه بودند، درصورتی که میانگین غلظت As به طور قابل ملاحظهای کمتر از مقادیر زمینه بود. عامل غنیشدگی فلزات سنگین مورد مطالعه در رودخانه قشلاق به صورت Pb> Zn> Cd> As به دست آمد. از سویی، نتایج به دست آمده از شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک (PERI) درجه خطر کم را برای فلزات Pb، As و Zn نشان داد اما فلز Cd برای نقاط نمونه ای تحت تاثیر تردد جاده ای دارای خطر اکولوژیک متوسط بود. بحث و نتیجه گیری: . براساس نتایج حاصل از عامل غنیشدگی، آنالیز هم بستگی و آنالیز مؤلفههای اصلی میتوان گفت که میزان غلظت As بیش تر تحت تاثیر ساختار زمینشناسی منطقه (لیتوژنیک) بوده است. غلظت Pb و Cd در چهار منطقه نمونه برداری به طور یکسان تحت تاثیر کشاورزی و تردد جاده ای بوده است. هم چنین مشخص شد که غلظت Zn تحت تاثیر فاضلابهای مسکونی قرار دارد.
پرونده مقاله