علوم و تکنولوژی محیط زیست: 6 (5)

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی عملکرد سیستم هوادهی گسترده در تصفیه فاضلاب بیمارستانی و تعیین ضرایب سینیتیکی آن- مطالعه موردی: تصفیه خانه فاضلاب بیمارستان قدس سنندج
مقداد پیرصاحب عبداله درگاهی علی اکبر زینتی زاده راضیه خاموطیان مرضیه مشیرپناهی حافظ گلستانی فر

زمینه و هدف: مهم ترین عوامل مؤثر بر کارایی فرآیندهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب انتخاب مناسب عوامل بیوسینتیکی می‌باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی عملکرد فرایند بیولوژیکی سیستم لجن فعال در تصفیه فاضلاب بیمارستان قدس شهر سنندج و تعیین ضرایب سینیتیکی آن می باشد. روش بررسی: ای چکیده کامل

زمینه و هدف: مهم ترین عوامل مؤثر بر کارایی فرآیندهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب انتخاب مناسب عوامل بیوسینتیکی می‌باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی عملکرد فرایند بیولوژیکی سیستم لجن فعال در تصفیه فاضلاب بیمارستان قدس شهر سنندج و تعیین ضرایب سینیتیکی آن می باشد. روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی مقطعی بوده که در سال 1390 به مدت 3 ماه به طول انجامید. در این پژوهش از فاضلاب خام، حوض هوادهی، پساب خروجی ثانویه و لجن برگشتی جمعاً 100 نمونه برداشت شد و در هریک از نمونه های مذکور، پارامترهایCOD ، MLSS ، TSS، VSS، دبی فاضلاب ورودی وF/M به طور روزانه و BOD5 بصورت هفته ای 2 بار اندازه گیری شد. همچنین ضرایب سینیتیکیmaxµ، Kd، Y، Ks و K با استفاده از معادلات مربوطه محاسبه گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میانگین BOD5، COD و TSS در پساب خروجی 9/11±39، 6/23±102 و 30±53 میلیگرم در لیتر حاصل شد و میانگین ضرایب سینتیکی K ،Ks، Y،Kd و maxµ به ترتیب 14/0±39/2، 97/5±7/36، 028/0±188/0، 01/0±04/0 و 017/0±39/0 بدست آمد. نتیجه‌گیری: به طور کلی کارایی سیستم لجن فعال با توجه به هدف اصلی(تعیین ضرایب سینتیکی) نامناسب ارزیابی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - پیش‌بینی غلظت آلاینده منوکسیدکربن در کلان‌شهر تهران با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی
حمیدرضا جدی رحیم ‌علی عباسپور مینا خالصیان سیدکاظم علوی‌پناه

زمینه و هدف:. راهکارهای متعددی برای کنترل آلودگی هوا وجود دارد که یکی از آن‌ها پیش بینی میزان آن است. هدف از این تحقیق ارایه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی با ساختار چندلایه، برای آلاینده CO در شهر تهران برای پیش بینی 24ساعت آینده آن می باشد. روش بررسی: از مشخصه های سرعت باد، چکیده کامل

زمینه و هدف:. راهکارهای متعددی برای کنترل آلودگی هوا وجود دارد که یکی از آن‌ها پیش بینی میزان آن است. هدف از این تحقیق ارایه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی با ساختار چندلایه، برای آلاینده CO در شهر تهران برای پیش بینی 24ساعت آینده آن می باشد. روش بررسی: از مشخصه های سرعت باد، جهت باد، دما، رطوبت نسبی و فشار هوا به عنوان داده های هواشناسی و از غلظت منوکسیدکربن به عنوان پارامتر آلودگی هوا به منظور پیش بینی مقدار آلایندهCO در روز آتی (24 ساعت آینده) استفاده شد. جهت حذف نویز داده ها، در مرحله پیش پردازش داده ها، از دو روش تبدیل موجک و تعیین حد آستانه به کمک توزیع نرمال استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از شاخص های آماری ضریب همبستگی، شاخص توافق، دقت پیش بینی و جذر میانگین مربعات خطا برای مدل1 با داده های تکراری به ترتیب 9012/0، 915/0، 848/0 و 1012/0 و برای مدل2 با داده های تکراری به ترتیب9572/0، 978/0، 963/0 و 0385/0 می باشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهد توافق خوبی بین داده های اصلی و داده های پیش بینی شده توسط مدل ها وجود دارد و مدل های ارایه شده در پیش بینی آلودگی هوا از قابلیت بالایی برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - جداسازی و شناسایی مولکولی باکتری‌های حذف‌کننده فسفات از پساب‌ صنعتی
سید حسین حسینی مریم طبیبی حمیدرضا پردلی رضا نجف‌پور فاطمه کریمی سجاد یزدان ستاد

زمینه و هدف: فسفات از مهم ترین آلایند ه های وارد شونده به آب های پذیرنده (رودخانه ها، دریاچه ها و دریاها) از طریق دفع پساب ها است که باعث غنی شدن پیکره آبی و پدیده یوتریفیکاسیون می گردد. میکروارگانیسم های حذف کننده فسفات در فرآیند زیست پالایی، فسفات موجود در پساپ را به چکیده کامل

زمینه و هدف: فسفات از مهم ترین آلایند ه های وارد شونده به آب های پذیرنده (رودخانه ها، دریاچه ها و دریاها) از طریق دفع پساب ها است که باعث غنی شدن پیکره آبی و پدیده یوتریفیکاسیون می گردد. میکروارگانیسم های حذف کننده فسفات در فرآیند زیست پالایی، فسفات موجود در پساپ را به صورت پلی فسفات داخل سلولی در خود ذخیره و از محیط حذف می کنند. این مطالعه به منظور جداسازی و شناسایی باکتری های حذف کننده فسفات از پساب های صنعتی صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه، باکتری های حذف کننده فسفات از نمونه های پساب شهرک صنعتی آق قلا استان گلستان جداسازی شدند. جدایه های باکتری با استفاده از محیط اختصاصی Seperb و بر اساس تشکیل هاله شفاف در محیط کشت غربال گری شده و با استفاده از روش های ماکروسکوپی، میکروسکوپی، بیوشیمیایی و نهایتاً مولکولی شناسایی گردیدند. یافته‌ها: تعداد 3 جدایه از بین جدایه های حذف کننده فسفات با توجه به ایجاد هاله وسیع تر در محیط کشت، توانایی قابل ملاحظه ای را در حذف فسفات داشتند. شناسایی مولکولی جدایه ها با استفاده از روش تایپینگ مولکولی بر پایه تکثیر قطعه ژنی 16S rDNA نشان داد که این جدایه ها منسوب به سه جنس Brevundimonas، OchrobactrumوExiguobacteriumبودند. بحث و نتیجه‌گیری: آنالیز واریانس در سطح 05/0 درصد با استفاده از نرم افزار آماری SAS 9.2 تفاوت معنی داری را در حذف فسفات توسط جدایه ها نشان داد. جدایه های مورد مطالعه در این پژوهش پتانسیل بالقوه ای را در فسفات زدایی از پساب دارند و کاندیدای مناسبی در زیست پالایی به همراه سایر روش ها هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - کاربست مدل های زمین آماری در برآورد توزیع فضایی آلاینده های هوای شهر تهران
منصور حلیمی زهرا زارعی چقابلکی وحیده صیاد حسن جمس

10.22034/jest.2017.11216

زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از معضلات اصلی شهرهای پرجمعیت و صنعتی می باشد که در مور کلان شهر تهران نیز همواره به چشم میخورد . آگاهی از وضعیت غلظت آلاینده های هوا و توزیع فضایی آن ها در مناطق مختلف شهری امکان برنامه ریزی و مدیریت بهتری را فراهم مینماید. هدف این تحقیق ارا چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از معضلات اصلی شهرهای پرجمعیت و صنعتی می باشد که در مور کلان شهر تهران نیز همواره به چشم میخورد . آگاهی از وضعیت غلظت آلاینده های هوا و توزیع فضایی آن ها در مناطق مختلف شهری امکان برنامه ریزی و مدیریت بهتری را فراهم مینماید. هدف این تحقیق ارایه یک مدل مناسب برای برآورد یک سطح پیوسته بهینه از 4 آلاینده منو اکسید کربن، دی اکسید ازت، ازن و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون، در سطح شهر تهران است که از طریق آن بتوان دقیق ترین برآورد را از غلظت هر آلاینده در موقعیت های فاقد ایستگاه کنترل کیفی هوا انجام داد روش بررسی: در این راستا ابتدا داده آلاینده ها برای 21 ایستگاه سنجش کنترل کیفی هوا از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران برای یک دوره دو ساله (1391 تا 1392) برای ساعت UTC 00 اخذ شد. 4 دسته از مدل های درون یاب زمین آماری به نام های کریجینگ عام، ساده، معمولی و کوکریجینگ با نیم تغییرنمای گاوسین، برای 4 آلاینده یاد شده، اجرا گردید و در نهایت 16سطح پیوسته برای آلاینده ها تولید شد. حال برای ارزیابی وگزینش روش برآورد بهینه برای هرکدام از آلاینده ها، از 3 شاخص اعتبارسنجی آماری خطاهای مطلق و اریبی و جذر مربع خطاها استفاده شد. در نهایت سطوح عدم قطعیت نقشه های برآورد ی برا ی هر آلاینده در سطح اطمینان 95/0(P_value =0.05) نیز ارایه گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد با به کارگیری متغیرهای کمکی که همبستگی معنی داری با دو آلاینده COوNO2 دارند، مدل کوکریجینگ معمولی با نیم تغییرنمای گاوسین، به عنوان مدل بهینه برآورد این دو آلاینده انتخاب شد. در حالی که برای دو آلاینده PM10 و O3 مدل کریجینگ ساده به عنوان مدل بهینه انتخاب گردید. نقشه های برآورد ی با استفاده از مدل های بهینه نشان داد که غلظت دو آلاینده NO2 و CO در مناطق مرکزی و شمالی شهر تهران به ویژه مناطق 1 تا 4 بیشتر از سایر نواحی است.در حالی که دو آلاینده O3 و PM10 در حواشی شهر تهران دارای بالاترین تراکم هستند. بحث و نتیجه‌گیری: با به روز کردن داده های این مدل های بهینه می توان از اطلاعات آن ها برای برآورد مقادیر الاینده ها در مکان هایی که فاقد ایستگاه است استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مدل سازی کمی و کیفی رودخانه‌ بهمنشیر و کانال های آب رسان
نوید دولت آبادی فراهانی حمید طاهری شهر آیینی محسن ناصری مسلم قاسمی

10.22034/jest.2017.11217

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم ا چکیده کامل

زمینه و هدف: رودخانه بهمنشیر یکی از منابع مهم آب در جنوب غرب ایران می باشد که دخول شوری و سایر آلاینده ها، این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است در این مطالعه، مدل سازی کمی و کیفی رودخانه بهمنشیر به همراه کانال های آب رسانی مجتمع پرورش میگوی چوئبده با استفاده از نرم افزار MIKE11 انجام یافته است. روش بررسی: ابتدا با مدل سازی هیدرولیکی یکپارچه رودخانه و کانال های آب رسان، عدد مانینگ برای این رودخانه برابر با 018/0 برآورد گردید. سپس اقدام به مدل سازی شوری با استفاده از حل معادله همرفت- پخش شد و ضریب پخش طولی رودخانه مورد کالیبراسیون و صحت سنجی قرار گرفت و ضریب پخش طولی برای این رودخانه برابر با تعیین شد. در ادامه به مدل سازی پارامترهای کیفی نظیر اکسیژن محلول، نیترات، آمونیاک، BOD و دما در طول رودخانه و کانال های آب رسان با استفاده از زیر برنامه ECOLAB پرداخته شد. با آنالیز حساسیت پارامترهای مختلف مدل، پارامترهای مهم مدل مشخص و کالیبره شدند و مدل کالیبره شده مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد رفتار کانال های آب رسان از نوع راکتور اختلاط کامل می باشد و با محاسبه ضرایب تبدیل پارامترهای مختلف رودخانه به کانال، تغییرات غلظت شوری و دیگر پارامترهای کیفی در کانال ها محاسبه و مقدار متوسط شوری، اکسیژن محلول، آمونیاک و نیترات در کانال ها حدود 27000 ، 3 ، 3 و 5 ppm تعیین شد. این پارامترها در رودخانه به ترتیب 5300، 2/2، 2/1 و 11 ppmتعیین شدند. مدلهای هیدرولیکی، شوری، اکسیژن محلول، دما، آمونیاک و نیترات توسعه داده شده در مرحله صحت سنجی به ترتیب دارای ضریب همبستگی 95/0 و درصد خطای مطلق به ترتیب برابر 9/7، 12، 2/1، 79/0و 34/0 بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج مدل سازی، قابلیت مدل MIKE11 در شبیه سازی کمی و کیفی آب در رودخانه های تحت شرایط جزر و مدی را به اثبات رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - برآورد پراکنش آلاینده های منتشره از منابع متحرک آلودگی هوا (منطقه مورد مطالعه: اهواز)
سمیه بنی نعیمه مسعود رفیعی سیروس کریمی عبدالرحمن راسخ

10.22034/jest.2017.11218

زمینه و هدف: رشد و توسعه بی رویه شهرها عوارضی چون آلودگی هوا، تراکم کاربری ها و مصرف منابع را به همراه داشته است، حمل و نقل شهری نیز از این قبیل توسعه به حساب می آید. آلودگی هوا به عنوان یک عنصر فرا ساختاری در سیستم حمل و نقل شهری به عنوان یک شاخص مهم در سلامت زندگی انس چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد و توسعه بی رویه شهرها عوارضی چون آلودگی هوا، تراکم کاربری ها و مصرف منابع را به همراه داشته است، حمل و نقل شهری نیز از این قبیل توسعه به حساب می آید. آلودگی هوا به عنوان یک عنصر فرا ساختاری در سیستم حمل و نقل شهری به عنوان یک شاخص مهم در سلامت زندگی انسان ها در نظر گرفته می شود. لذا در این تحقیق به بررسی انتشار و پراکندگی غلظت آلاینده منوکسیدکربن و ذرات معلق ناشی از منابع متحرک آلودگی هوا پرداخته شده است. روش بررسی: در گام اول این تحقیق، منطقه مورد مطالعه شبکه بندی (3در3 کیلومتر) می گردد، سپس در هر شبکه تعداد خودروها بر اساس تفکیک نوع خودرو در ساعات ترافیکی تخمین زده می شود. در ادامه کل انتشار غلظت منوکسیدکربن و ذرات معلق در هر شبکه بر حسب واحد گرم بر ثانیه برای هر نوع خودرو با توجه به عوامل انتشار و نوع سوخت مصرفی و مسافت طی شده محاسبه می گردد. و در انتها برای نمایش بهتر مکانی و گرافیکی نحوه ی توزیع انتشار آلاینده های مذکور از نرم افزار GIS استفاده می شود. بحث و نتیجه‌گیری: الگوی انتشار آلاینده CO و ناشی 10 PMاز خودروها که به وسیله مدل محاسبه شد، نشان می دهد که بیشترین مقدار انتشار به مناطق مرکزی شهر و مراکز تجاری و اداری، اختصاص دارد و در نواحی حاشیه ای شهر بسیار کم و حتی صفر محاسبه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی و طبقه‌بندی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات برای مصارف مختلف با استفاده از روش‌های هیدروشیمیایی
جمیل روزرخ اصغر اصغری مقدم عطاالله ندیری

10.22034/jest.2017.11219

زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی چکیده کامل

زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی منطقه ی مورد مطالعه است. روش بررسی: با توجه به منابع محدود آبی در دشت هرزندات، 16 نمونه آب زیرزمینی از چاه ها، چشمه ها و قنوات جمع آوری شده که نمونه برداری و تجزیه و تحلیل شیمیایی آن ها با روش های استاندارد صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج دیاگرام پایپر نشان می دهد که تیپ آب شور در منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات تیپ غالب می باشد. محاسبه ی شاخص اشباع کانی های اصلی آب زیرزمینی، تعامل آب و سنگ و حالت اشباع و فوق اشباع بودن نسبت به کانی های دولومیت، کلسیت و آراگونیت را نشان می دهد. بر اساس طبقه بندی کیفی انجام شده، آب های منطقه ی مورد مطالعه از نظر شرب در محدوده ی متوسط تا کاملاً نامطبوع هستند و از نقطه نظر کشاورزی در رده ی آب های شور قرار گرفته و جهت آبیاری نامناسب هستند. از لحاظ مصارف صنعتی نیز برخی از منابع آب دارای خاصیت رسوب گذاری و بخشی نیز خورنده هستند، ولی اکثر نمونه های آب زیرزمینی دارای خصوصیت پوسته گذاری بوده و جهت مصارف صنعتی نامناسب می باشند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی حاکی از آن است که اغلب آب های کیفیت پایین از نظر شرب، کشاورزی و صنعت در بخش های مرکزی و شمالی دشت وجود دارند. هم چنین بر اساس نتایج حاصل از نمودار گیبس، فرآیندهایی مانند هوازدگی شیمیایی کانی های تشکیل دهنده ی سنگ و تبخیر بر روی کیفیت آب زیرزمینی دشت هرزندات مؤثر می باشند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد تولید آهن اسفنجی شرکت فولاد خراسان با استفاده از روش‌های تطبیقی JSA و ETBA
سمانه سنجری سحر رضایان سید علی جوزی

10.22034/jest.2017.11220

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و رشد قابل‌توجه تولید و سیر صعودی خطرها در محیط کار و آگاهی و تمایل تولیدکنندگان جهت به حداقل رساندن خطرات، این پژوهش انجام‌شده است. هدف از ارایه این مقاله ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد احیای مستقیم با استفاده از دو روش تجزیه‌وتحلیل چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و رشد قابل‌توجه تولید و سیر صعودی خطرها در محیط کار و آگاهی و تمایل تولیدکنندگان جهت به حداقل رساندن خطرات، این پژوهش انجام‌شده است. هدف از ارایه این مقاله ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد احیای مستقیم با استفاده از دو روش تجزیه‌وتحلیل ایمنی شغلی (JSA) و ردیابی انرژی و تجزیه ‌و تحلیل حفاظ‌ها (ETBA) بوده است. روش بررسی: بدین منظور ابتدا خطر‌های محیط‌زیستی واحد مذکور با استفاده از دو روش فوق شناسایی و سپس با شناخت خطرات، نکات قوت و ضعف هر روش با یک دیگر مقایسه و درنهایت نمره دهی جداگانه در هر روش انجام گرفت. یافته‌ها: در روش تجزیه‌وتحلیل آنالیز ایمنی شغلی،6 شغل پرخطر شناسایی شد، در این روش 47 خطر شناسایی که 2 مورد غیرقابل‌قبول، 28 مورد دارای خطر نامطلوب و 17 مورد قابل‌قبول بود. درروش ETBA،9 انرژی با استفاده از چک‌لیست انرژی شناسایی شدند که مهم‌ترین خطرات این انرژی‌ها نشت گاز احیا و افزایش فشار گاز داخل کوره می‌باشد. در این روش 17 خطر شناسایی گردید که 3 مورد غیرقابل‌قبول، 7 مورد نامطلوب، 3 مورد قابل‌قبول با تجدیدنظر و 4 مورد نیز قابل‌قبول بدون نیاز به تجدیدنظر می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: پیشنهاد گردید علاوه بر رعایت اصول ایمنی که بر مبنای مشاهدات شخصی و مصاحبه با متخصصان فرآیند و استفاده از نظرات کارشناسان تولید بوده و باید رعایت گردند، انتخاب یک روش کلی که تلفیقی از دو روش فوق‌الذکر باشد به‌جای اعمال تک‌تک روش‌ها جایگزین شده تا بالاترین بهره‌وری و ایمنی برای کارکنان را تضمین نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - بررسی مخاطرات شغلی با رویکرد ایمنی در واحد تغلیظ معدن سنگ آهن گل گهر سیرجان با استفاده از روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA)
سودابه شهبا جعفر نوری سیما بارانی سمیه شهبا سیده زهرا نوربخش

10.22034/jest.2017.11221

زمینه و هدف: با پیشرفت صنعت در اثر عدم دقت و پیش بینی های لازم، مشکلات بی شماری پدید آمده که این مشکلات از یک طرف باعث آلودگی های زیست محیطی و از طرف دیگر سبب بروز خطرات و حوادث ناشی از عملیات معدن کاری و بیماری های شغلی در محیط کار شده است. با توجه به اینکه غالب فعالیت چکیده کامل

زمینه و هدف: با پیشرفت صنعت در اثر عدم دقت و پیش بینی های لازم، مشکلات بی شماری پدید آمده که این مشکلات از یک طرف باعث آلودگی های زیست محیطی و از طرف دیگر سبب بروز خطرات و حوادث ناشی از عملیات معدن کاری و بیماری های شغلی در محیط کار شده است. با توجه به اینکه غالب فعالیت ها در واحد تغلیظ مجتمع معدنی گل گهر سیرجان مربوط به کار در شرایط ریسک می باشند ، ارزیابی ریسک، رعایت الزامات و موارد ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی جهت حفظ امنیت و سلامت کارکنان و همچنین جلوگیری از آلودگی محیط زیست امری ضروری و واجب است . روش بررسی: این تحقیق با استفاده از روش JSA (آنالیز ایمنی شغل) ابتدا به شناسایی و مشخص کردن خطرات مرتبط با هرکدام از شغل ها با توجه به وظایف موجود در هر شغل پرداخته و سپس به ارزیابی و بررسی میزان مواجهه کارکنان با خطرات شناسایی شده ، احتمال وقوع حوادث و شدت پیامد حوادث می پردازد . در نهایت برای حذف یا کاهش سطح ریسک هرکدام از خطرات شناسایی شده راه حل های کنترلی پیشنهاد شده است. یافته‌ها: در بخش تعمیرات و نگهداری این واحد 12 شغل خطرساز مشخص و خطرات هریک شناسایی و ارزیابی شد و نیز راه حلهای کنترلی پیشنهاد گردید. پس از بررسی و ارزیابی ریسک و محاسبه سطح ریسکهای موجود در واحد مذکور، نتایج حاصله مشخص کرد که تکنسین بخش تعمیرات و نگهداری لاینرها از نظر تعداد ریسک با داشتن 18 ریسک دارای رتبه نخست می باشد. تکنسین تعمیرات و نگهداری دیسک فیلترها از نظر تعداد ریسک با داشتن 7 ریسک دارای کمترین میزان خطر می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: مهمترین راه حلهای کنترلی ارائه شده آموزش کارگران ، بالا بردن سطح آگهی آنها از خطرات ، نظارت مستمر بر کار آنها و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - مقایسه عملکرد سیستم‌های بیولوژیکی حذف بو از تاسیسات فاضلاب شهری (مطالعه موردی)
مسعود طاهریون مسلم صالحی زیری

10.22034/jest.2017.11222

زمینه و هدف: امروزه بیوفیلتراسیون برای حذف گاز سولفید هیدروژن (H2S) که یکی از اصلی ترین عوامل تولید بو در جریان هوای موجود در تاسیسات فاضلاب شهری می باشد، بطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. روش بررسی: در این تحقیق با ساخت بیوفیلتری از جنس بستر کمپوست و تراشه های چوب چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه بیوفیلتراسیون برای حذف گاز سولفید هیدروژن (H2S) که یکی از اصلی ترین عوامل تولید بو در جریان هوای موجود در تاسیسات فاضلاب شهری می باشد، بطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. روش بررسی: در این تحقیق با ساخت بیوفیلتری از جنس بستر کمپوست و تراشه های چوب (به نسبت وزنی 5:1) در مقیاس پایلوت و همچنین صافی چکنده ای با بستر مصنوعی و راه اندازی آن در یک ایستگاه پمپاژ فاضلاب در شهر خرم آباد، سعی شده که عملکرد سیستم بیوفیلتر و صافی چکنده در شرایط واقعی بررسی شود. مدت زمان راهبری پایلوت، 75 روز بوده که در طی این بازه زمانی غلظت ورودی و خروجی گاز H2S اندازه گیری شد. سیستم ها در دمای محیط، راهبری شده و سعی گردید هردو سیستم در شرایط مطلوبی بهره برداری شوند. یافته‌ها: با بررسی و مقایسه تمامی مشخصات عملکردی هردو سیستم (راندمان حذف، ظرفیت حذف، ...)، کارایی فرآیند بیوفیلتر برای حذف بو از تاسیسات فاضلاب شهری با تغییرات غلظت انتشار گاز سولفید هیدروژن در بازه 50-0 قسمت در میلیون در طول شبانه روز، مطلوبتر از سیستم صافی چکنده تعیین گردید. بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از سیستم بیوفیلتر برای حذف گاز سولفید هیدروژن از تاسیسات فاضلاب شهری توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی پتانسیل تولید رواناب‌های شهری با استفاده ازپهنه‌بندی به روشSCS-CN (مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری تهران)
فاطمه عادلی ساردو شهرزاد فریادی اسماعیل صالحی منیژه قهرودی تالی

10.22034/jest.2017.11262

زمینه و هدف: توسعه شهری موجب کاهش نفوذپذیری وافزایش رواناب‌های سطحی می‌شود. باتوجه به این که کاربری عمده ی منطقه 2 تهران به ترتیب شامل کاربری مسکونی، بزرگراه و فضای سبز می باشد، پهنه بندی بارش و رواناب برای دوره بازگشت های مختلف به منظور شناخت نقاط دارای پتانسیل بالا د چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه شهری موجب کاهش نفوذپذیری وافزایش رواناب‌های سطحی می‌شود. باتوجه به این که کاربری عمده ی منطقه 2 تهران به ترتیب شامل کاربری مسکونی، بزرگراه و فضای سبز می باشد، پهنه بندی بارش و رواناب برای دوره بازگشت های مختلف به منظور شناخت نقاط دارای پتانسیل بالا در تولید رواناب های سطحی در نیل به اهداف مدیریتی غیرقابل انکار است . روش بررسی: روش به کارگرفته ‌شده دراین تحقیق استفاده ازروش SCS-CN در نرم‌افزار GISمی باشد که بر اساس داده‌های بارشی حداکثر 24ساعته و برپایه یک دوره‌ی آماری 14ساله ایستگاه‌های باران‌سنجی اطراف منطقه 2 تهران صورت گرفته است. یافته‌ها: تعیین دوره‌ی آماری مشترک بین ایستگاه‌های مورداستفاده، آزمون همگنی، کفایت، بازسازی داده‌های ناقص جهت محاسبه‌ی دوره بازگشت‌های100،50، 25و 5 ساله برای پهنه‌بندی بارش حداکثر 24 ساعته ودرنهایت ساخت لایه‌ی شماره منحنی بر اساس نوع کاربری اراضی وضریب مؤثرآن، مقدار نفوذو نگه داشت سطحی با استفاده از روابط موجود در مدل درراستای پهنه‌بندی رواناب با دوره بازگشت‌های مختلف از یافته‌های این تحقیق می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد بیشترین پتانسیل تولید رواناب مربوط به کاربری‌های مسکونی و بزرگراه در قسمت‌های شرقی منطقه و کمترین پتانسیل آن مربوط به قسمت‌های پرشیب مرکز و شمال باکاربری فضای سبز می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی عملکرد زئولیت های اصلاح شده در کاهش نیترات از چاه آب آشامیدنی کارخانه قند کرج
ثریا کاشکی امیرحسام حسنی آیدا بیاتی

10.22034/jest.2017.11263

زمینه و هدف: آلودگی منابع آب زیرزمینی و سطح نیترات یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی و کشاورزی در حال حاضر است.در چند دهه اخیر مصرف و مدیریت نادرست کودهای نیتروژن دار باعث افزایش آلودگی محیط زیست شده است.کود های نیتروژن دار به صورت یون نیترات و نیتریت و آمونیوم در محیط چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی منابع آب زیرزمینی و سطح نیترات یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی و کشاورزی در حال حاضر است.در چند دهه اخیر مصرف و مدیریت نادرست کودهای نیتروژن دار باعث افزایش آلودگی محیط زیست شده است.کود های نیتروژن دار به صورت یون نیترات و نیتریت و آمونیوم در محیط ظاهر می شود. نیترات به خودی خود نسبتاً غیر سمی است ، اما احیاء آن به صورت نیتریت توسط باکتری های معده ، سلامتی انسان را به خطر می اندازد و باعث بروز سرطان و تشدید بیماری قلبی وعروقی و بیماری متهموگلوبین و پرغذایی می شود. بنابراین ارایه راه کارهایی برای کاهش نیترات از آب های آلوده ، که یکی از عوامل مهم آلاینده محیط زیست است ، لازم و ضروری می باشد. روش های فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی متداولی در حذف نیترات وجود دارد ،اما به دلیل هزینه زیاد و کارآیی محدود ، در سال های اخیر استفاده از روش های تصفیه طبیعی و کاربرد جاذب ارزان قیمت مانند زئولیت ها مورد استفاده و بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: در این تحقیق از زئولیت های معادن خراسان رضوی به منظور حذف یون نیترات از محلول های آزمایشگاهی استفاده شده است. به منظور اصلاح خصوصیات جذبی ، زئولیت های مورد استفاده با سورفکتانت آلی نوع هگزا دسیل تری متیل آمونیوم بروماید اصلاح شدند. مقدار بهینه جاذب، زمان تعادل ، اثر pH و غلظت بهینه نیترات جهت جذب با زئولیت مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها و نتیجه گیری: افزایش مقدار جاذب اثر خوبی بر میزان حذف نیترات داشت و در 2 گرم بر لیتر جذب 3/22 درصدی نشان داد. افزایش زمان تماس تاثیری روی جذب مطلوب نیترات نداشت و بهترین زمان در مدت زمان اولیه 15 دقیقه با حذف 52 درصدی همراه بوده وتغییرات pH با حذف صد در صدی نیترات اثر چشم گیری بر میزان جذب داشت و برای غلظت های 5 تا 50 میلی گرم بر لیتر نیترات با افزایش غلظت، میزان جذب کاهش یافت و در آزمایش مربوط به جذب نیترات به وسیله زئولیت ، نیترات حذف20 درصدی را نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - مقایسه عملکرد سیمان و اسمکتیت در قابلیت پالایش آلاینده فلز سنگین سرب از خاک
امیررضا گودرزی حمیدرضا اکبری

10.22034/jest.2017.11264

زمینه و هدف: انباشتگی تدریجی مواد سمّی در خاک می تواند مخاطرات بهداشتی گسترده ای را ایجاد نماید. لذا، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی توانایی سیمان در رفع آلودگی فلزات سنگین از خاک و مقایسه نتایج آن با روش جذب فیزیکی است. روش بررسی: در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی، ابتدا خاک چکیده کامل

زمینه و هدف: انباشتگی تدریجی مواد سمّی در خاک می تواند مخاطرات بهداشتی گسترده ای را ایجاد نماید. لذا، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی توانایی سیمان در رفع آلودگی فلزات سنگین از خاک و مقایسه نتایج آن با روش جذب فیزیکی است. روش بررسی: در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی، ابتدا خاک کائولینیت با محلول های حاوی غلظت صفر تا 1 مولار نیترات سرب در نسبت 1به 10، آلوده شد. در ادامه با اضافه کردن درصدهای مختلف سیمان و اسمکتیت به هر نمونه و با انجام مجموعه ای از آزمایش های مختلف، تأثیر نوع ماده جاذب در فرآیند حذف و یا کاهش دسترسی زیستی فلزات سنگین از خاک، تحلیل گردید. یافته‌ها: در غلظت های کم آلودگی، تأثیر سیمان و اسمکتیتدر فرآیند پالایش خاک تقریباً یکسان می باشد. با افزایش غلظت آلاینده، قابلیت نگه‌داشت آلودگی در حضور جاذب فیزیکی مختل می شود. برخلاف محدودیت کاربرد اسمکتیت، مشخص شد سیمان از توانایی زیادی در جذب سرب برخوردار است؛ به طوری که در مقادیر یکسان ماده جاذب و با افزایش غلظت آلاینده، میزان کاهش دسترسی زیستی آلودگی در حضور سیمان به طور متوسط تا 15 برابر اسمکتیت افزایش می یابد. همچنین جامدشدگی و اتصال ذرات در نمونه های حاوی سیمان، ضمن بهبود خصوصیات مهندسی مصالح باعث کاهش شدید قابلیت آب‌شویی نسبت به روش جذب فیزیکی می گردد. نتیجه‌گیری: استفاده از روش جذب فیزیکی برای پالایش خاک (خصوصاً در غلظت های زیاد آلاینده) به هیچ وجه توصیه نمی شود. در مقایسه با عملکرد ضعیف جاذب فیزیکی اسمکتیت، استفاده از سیمان به دلیل ترکیب توأم سازوکار تثبیت و جامدسازی روشی بسیار موثر برای رفع آلودگی از خاک است؛ به گونه ای که در شرایط نگه‌داری مناسب و با رعایت حداقل ضوابط EPA، افزودن حدود 1/0 درصد سیمان به ازای هر سانتی مول بر کیلوگرم غلظت آلودگی، سبب پاک‌سازی امن خاک خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - بهینه‌سازی پارامتر‌های مؤثر بر حذف آلاینده رنگزای نارنجی اسیدی 7 توسط نانو ذرات مگنتیت با به کارگیری روش مدل‌سازی رویه‌ی پاسخ و استفاده از نرم‌افزار مینی تب16
عزت‌اله مظفری امین ساکی عارف فقیهی سیاوش فتحی نیا

10.22034/jest.2017.11265

زمینه و هدف: صنایع نساجی و رنگ رزی، از بزرگترین مصرف کنندگان آب آشامیدنی به شمار می روند. از این رو مقدار قابل توجهی پساب نیز در مراحل مختلف فرآیند در این صنایع تولید می شود. در صورتی که این پساب ها ی رنگی بدون تصفیه به محیط زیست تخلیه شوند می توانند به طرق مختلف اکوسیس چکیده کامل

زمینه و هدف: صنایع نساجی و رنگ رزی، از بزرگترین مصرف کنندگان آب آشامیدنی به شمار می روند. از این رو مقدار قابل توجهی پساب نیز در مراحل مختلف فرآیند در این صنایع تولید می شود. در صورتی که این پساب ها ی رنگی بدون تصفیه به محیط زیست تخلیه شوند می توانند به طرق مختلف اکوسیستم آبی را به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار دهند. پس باید راه کارهایی برای تصفیه و استفاده مجدد از آن ها اتخاذ نمود. این تحقیق، با هدف حذف ماده ی رنگ زای نارنجی اسیدی 7 از محلول های آبی توسط نانو ذرات مگنتیت، انجام گرفت. روش بررسی: ابتدا نانو ذرات مگنتیت با یک روش مکانیکی توسط آسیای گلوله ای سیاره ای تولید گردید، سپس مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن توسط تصویر SEM، آنالیز هایXRF، شیمی تر و XRD تعیین شد. بهینه سازی فرآیند فنتون هتروژن، از طریق مدل سازی رویه ی پاسخ و نرم افزار Minitab16 انجام شد. پارامترهای غلظت اولیه ماده رنگ زا (5، 10، 15، 20 و 25 میلی گرم بر لیتر)، غلظت اولیه کاتالیست (4/0، 5/0، 6/0، 7/0 و 8/0 گرم بر لیتر)، غلظت اولیه هیدروژن پراکسید (5، 75/6، 50/8، 25/10 و 12 میلی مول بر لیتر) و زمان انجام فرآیند (8، 10، 24، 32 و 40 دقیقه) به عنوان عوامل و سطوح در مدلسازی رویه ی پاسخ انتخاب شدند. یافته‌ها: ابعاد نانو ذرات مگنتیت تهیه شده کمتر از 50 نانومتر مشخص گردید. مقدار مگنتیت (Fe3O4) و هماتیت (Fe2O3) به ترتیب 21/ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - ارزیابی اثرات عملکرد نامطلوب موتورخانه‌ها بر هدررفت انرژی و کیفیت هوای شهرها
مرضیه مهتابی محمد ارجمند

10.22034/jest.2017.11266

زمینه و هدف: عصر حاضر، دوران وقوع چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی است که از جمله می‌توان به آلودگی هوا و اثرات نامطلوب آن بر انسان‌ها، گیاهان، جانوران و حتی ساختمان‌ها و سازه‌های مصنوع بشر اشاره کرد. به کار بردن سوخت‌های فسیلی با هدف تأمین انرژی مورد نیاز فعالیت‌ها و فضا چکیده کامل

زمینه و هدف: عصر حاضر، دوران وقوع چالش‌ها و بحران‌های محیط زیستی است که از جمله می‌توان به آلودگی هوا و اثرات نامطلوب آن بر انسان‌ها، گیاهان، جانوران و حتی ساختمان‌ها و سازه‌های مصنوع بشر اشاره کرد. به کار بردن سوخت‌های فسیلی با هدف تأمین انرژی مورد نیاز فعالیت‌ها و فضاهای گوناگون، از دلایل عمده بروز آلودگی هوا به‌شمار می‌رود. در این میان، سهم مراکز مسکونی آن‌گونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است، به‌ویژه آن‌که گرایش عمده مراکز مسکونی به استفاده از سیستم موتورخانه مرکزی، اهمیت مساله آلودگی هوا و کنترل آن را در این منابع ثابت آلاینده برجسته‌تر می‌سازد. روش بررسی: در این فرآیند، موتورخانه‌ها از لحاظ چیدمان فضایی، عملکرد فنی، راندمان و محصولات احتراق بازدید شده، با تنظیم عملکرد مشعل و تشخیص عیوب و نواقص احتمالی و تبیین راه‌حل‌ها، فرآیند مذکور را تا حد امکان بهینه می نماید. یافته‌ها: نتایج حاصل از اجرای این طرح نشان‌دهنده عدم مطلوبیت عملکرد موتورخانه‌هاست که از جمله دلایل آن می‌توان به عدم رعایت استاندارد در ساختمان موتورخانه، چیدمان نامناسب تجهیزات و کارکرد نامناسب آن ها، عدم سرویس به موقع، تنظیم نبودن مشعل و مکش نامناسب دودکش اشاره کرد که مصرف بیش از حد و البته توأم با نقص سوخت و در نتیجه آلودگی هوا را به دنبال داشته است.با توجه به اهمیت مقوله آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان شهرها و شهرهای صنعتی کشور و نیز محدودیت منابع انرژی، معاینه فنی موتورخانه ساختمان‌ها راهی است برای دستیابی به سه هدف عمده و تأثیرگذار: بهینه‌ ساختن مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا و ایمنی ساکنین ساختمان‌ها. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - بررسی توان ضدرادیکالی و ضداکسیدانی دو گونه جلبکی قرمز و قهوه‌ای سواحل خلیج فارس در استان بوشهر در مقایسه با برگ درخت حرا (Avicennia marina)
محسن حیدری عبدالعلی موحدی نیا صبا حسینی

10.22034/jest.2017.11267

زمینه و هدف: برخی متابولیت های ثانویه مشتق شده از گیاهان پتانسیل قوی برای پاکسازی رادیکال های آزاد می باشند. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه خواص ضداکسیدانی و ضد رادیکالی عصاره برگ درخت حرا (Avicennia marina) در مقایسه با عصاره دو گونه ازجلبک های قهوه ایCystoserriaceae چکیده کامل

زمینه و هدف: برخی متابولیت های ثانویه مشتق شده از گیاهان پتانسیل قوی برای پاکسازی رادیکال های آزاد می باشند. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه خواص ضداکسیدانی و ضد رادیکالی عصاره برگ درخت حرا (Avicennia marina) در مقایسه با عصاره دو گونه ازجلبک های قهوه ایCystoserriaceae myrica و قرمز Gracilaria corticataسواحل خلیج فارس در استان بوشهر بود. روش بررسی: عصاره گیری به روش خیساندن از دو گونه جلبکی قرمز و قهوه ای و گیاه حرا در سواحل خلیج فارس تهیه گردید. همچنین اثرات ضداکسیدانی عصاره های سه گونه مورد مطالعه با استفاده از آزمون های DPPHوRP مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: در این مطالعه بالاترین فعالیت ضداکسیدانی با آزمون DPPH را عصاره اتانولی برگ درخت حرا (A. marina) داشت و کم ترین این مقادیر را عصاره متانولی گونه C.myrica از جلبک های قهوه ای داشت. بالاترین فعالیت ضداکسیدانی با آزمون RP مربوط به عصاره متانولی گونه C. myrica بود وکم ترین فعالیت ضداکسیدانی با این آزمون را عصاره اتانولی برگ درخت حرا داشت. بین فعالیت ضداکسیدانی عصاره متانولی گونه C. myrica با آزمون RP با بقیه عصاره های استخراجی در این مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت(sig<0.05). نتیجه‌گیری: به طور کلی بهترین فعالیت ضداکسیدانی با آزمون RP را عصاره متانولی حاصل از جلبک قهوه ای C. myrica و بهترین فعالیت ضداکسیدانی با آزمون DPPH را عصاره اتانولی حاصل از برگ حرا (A. marina) نشان دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - ارزیابی ریسک فازی پروژه احداث ایستگاه متروی شهری (مورد مطالعه: ایستگاه D2 متروی کرج)
سروش سلیمی پور سید محمدرضا میری لواسانی سعید گیوه چی

10.22034/jest.2017.11268

زمینه و هدف: با رشد و افزایش جمعیت شهرها مشکلات بسیاری نمود پیدا می کند که از این مسائل می توان به ترافیک، اختلال در سیستم حمل و نقل، آلودگی هوا و تصادفات اشاره نمود. جهت کاهش این موارد می توان به سامانه های حمل و نقل تندرو و با انرژی پاک توجه خاصی نمود مانند سیستم های چکیده کامل

زمینه و هدف: با رشد و افزایش جمعیت شهرها مشکلات بسیاری نمود پیدا می کند که از این مسائل می توان به ترافیک، اختلال در سیستم حمل و نقل، آلودگی هوا و تصادفات اشاره نمود. جهت کاهش این موارد می توان به سامانه های حمل و نقل تندرو و با انرژی پاک توجه خاصی نمود مانند سیستم های حمل و نقل ریلی(مترو) که می تواند هم کمک شایانی به کاهش ترافیک نموده و هم سبب کاهش آلودگی هوا و محیط زیست گردد . از طرفی پیشرفت کشور در صنعت مترو نیز سبب افزایش شمار پروژه های احداث مترو و تونلینگ می گردد که حوادث متعددی را نیز به همراه خواهد داشت. هدف این تحقیق بررسی خطرات پروژه احداث ایستگاه متروی شهری می باشد. روش بررسی: در این پژوهش که از نوع کاربردی می باشد از روش توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده که جهت بررسی خطرات احداث ایستگاه مترو انجام می پذیرد. در این تحقیق از ارزیابی ریسک فازی و مدل تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. فرایند ارزیابی ریسک شامل چهار مرحله کلی شناسایی، ارزیابی، واکنش و نظارت بر ریسک ها می باشد و با توجه به موضوع عدم قطعیت در مبحث مدیریت ریسک و همچنین کمبود و نقص اطلاعات در این زمینه از روش ارزیابی ریسک فازی استفاده شده است. یافته‌ها: پس از انجام ارزیابی، نتایج پژوهش حاکی از آن است که ریسک اجماعی پروژه مذکور تقریباً برابر با 50 درصد می باشد که این عدد مؤید این می باشد که احتمال وقوع و شدت خطرات بسیار زیاد می باشد. همچنین با نگاهی به ابعاد ریسک ها و ریسک فاکتورهای مورد مطالعه در این تحقیق مشخص گردید که بیشترین سهم این عدد مربوط به بخش اجرای دسترسی های ایستگاه مترو و ریسک فاکتور ریزش آوار حین حفاری می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: جهت کاهش خطرات و حوادث می بایست بر روی این قسمت ها بیشترین تمرکز و انرژی گذاشته شود و اقدامات پیشگیرانه و کنترلی مناسب را جهت ایجاد ایمنی بیشتر در اینگونه پروژه ها در نظر گرفت که در مقاله به صورت کامل تشریح شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - ارزیابی توزیع مکانی کادمیوم در خاک‌های سطحی اراضی اطراف پالایشگاه شیراز با استفاده از زمین آمار
علیرضا نوروزی محمدحسین روانبخش

10.22034/jest.2017.11269

زمینه و هدف: خاک در کلیه انواع حیات، به گونه‌ای نقش دارد. خاک یک محیط نهایی برای تجزیه مواد محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت آلودگی خاک، بررسی امکان آلودگی خاک توسط صنایع گوناگون ضرورت پیدا می‌کند. خصوصیات توزیع مکانی آلودگی در خاک‌های آلوده عامل مهمی جهت شناسایی نقاط آلو چکیده کامل

زمینه و هدف: خاک در کلیه انواع حیات، به گونه‌ای نقش دارد. خاک یک محیط نهایی برای تجزیه مواد محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت آلودگی خاک، بررسی امکان آلودگی خاک توسط صنایع گوناگون ضرورت پیدا می‌کند. خصوصیات توزیع مکانی آلودگی در خاک‌های آلوده عامل مهمی جهت شناسایی نقاط آلوده و بر طرف کردن آن می‌باشد. فلزات سنگین از مهم‌ترین آلاینده‌های زیست محیطی به شمار می‌روند. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی توزیع مکانی کادمیوم در خاک‌های سطحی اراضی اطراف پالایشگاه شیراز با استفاده از زمین آمار انجام یافته است. روش بررسی: تعداد 40 نمونه ترکیبی از عمقcm 5-0 خاک تهیه شد. درصد کربنات کلسیم، میزان هدایت الکتریکی، pH و غلظت کل و قابل دسترس Cd اندازه‌گیری شد. سپس داده‌ها مورد تحلیل قرار گرفت و با استفاده از نرم‌افزار‌های GS+ و ILWIS نقشه‌های توزیع مکانی عناصر مذکور تهیه شد. یافته‌ها: میزان pH خاک‌های منطقه در محدوده pH خنثی به سمت قلیایی بوده و به طور متوسط خاک‌های منطقه دارای درصد کربنات کلسیم بالایی می‌باشند و شوری خاک‌ها در حد متوسط است. به طور میانگین غلظت کادمیوم قابل دسترس و کل نسبت به استاندارد جهانی بسیار بیش‌تر و بیش‌ترین غلظت در منطقه نزدیک به پالایشگاه می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان بیان کرد که فعالیت پالایشگاه در منطقه باعث افزایش غلظت کادمیوم در خاک سطحی منطقه شده است. این افزایش به نحوی بوده که باعث شده غلظت آن از حد مجاز نیز بیش‌تر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - بررسی و تعیین ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) در پسماندهای حفاری (مطالعه موردی : میدان نفتی آزادگان جنوبی)
مهدیس میرزاطاهرمستوفی اعظم السادات حسینی الهاشمی

10.22034/jest.2017.11270

زمینه و هدف: آلودگی به هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای یکی از شایع ترین آلودگی ها در منطقه نفت خیز استان خوزستان می باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای ((PAHs در پسماند های گل حفاری میدان نفتی آزادگان جنوبی بود که نمونه برداری از گل چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی به هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای یکی از شایع ترین آلودگی ها در منطقه نفت خیز استان خوزستان می باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای ((PAHs در پسماند های گل حفاری میدان نفتی آزادگان جنوبی بود که نمونه برداری از گل حفاری ، از 6 دکل حفاری نفت و هم چنین یک نمونه خاک شاهد در دو فصل زمستان و بهار 94-93 انجام شد. روش بررسی: نمونه ها پس از جمع آوری و انتقال به آزمایشگاه، همگن شده و PAHs موجود در آن ها استخراج و با استفاده از دستگاه GC-MS مقادیر 16 ترکیب PAHs اندازه گیری شدند. علاوه بر آن مقادیر pH ، EC ، مواد آلی و دانه بندی موجود در گل مورد سنجش قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد میزان PAHs گل حفاری ایستگاه های Pad69،Pad20 ، Pad78 ، Pad15 ، Pad56 و Pad51 در فصل زمستان به ترتیب 51/284 ، 03/866 ، 59/358 ، 84/299 ، 93/612 و 47/386 و در فصل بهار 54/317 ، 92/1209 ، 61/427 ، 48/491 ، 73/750 و 38/ 602 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک بودند. نتایج به دست آمده از نسبت های مولکولی نشان داد منشاء PAH کلیه ایستگاه ها مخلوطی از منابع پایرولیتیک و پتروژنیک می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: طبق نتایج حاصل در تمامی ایستگاه ها ترکیبات بنزو بی فلورانتن ، بنزو کا فلورانتن و دی بنزو(ah)آنتراسن بالاتر از استاندارد کیفی خاک کانادا و نیز نمونه خاک شاهد فاقد آلودگی و عاری از ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای بود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - ارزیابی شاخص کیفیت آب زیرزمینی (GWQI) و پردازش زمین‌آماری آن در آبخوان دشت لردگان
یاسر استواری محمدحسین روانبخش علیرضا داودیان

10.22034/jest.2017.11271

زمینه و هدف: شاخص کیفیت آب زیرزمینی یکی از شاخص های مهم در تعیین کیفیت برای شرب است. لذا هدف از انجام این مطالعه ارزیابی شاخص کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان دشت لردگان و پهنه بندی آن بود. روش بررسی: برای این منظور از 32 حلقه چاه کشاورزی در 4 نوبت در سال 1389 نمونه برداری و چکیده کامل

زمینه و هدف: شاخص کیفیت آب زیرزمینی یکی از شاخص های مهم در تعیین کیفیت برای شرب است. لذا هدف از انجام این مطالعه ارزیابی شاخص کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان دشت لردگان و پهنه بندی آن بود. روش بررسی: برای این منظور از 32 حلقه چاه کشاورزی در 4 نوبت در سال 1389 نمونه برداری و pH، هدایت الکتریکی، کدورت، کل جامدات حل شده و معلق، سختی کل، نیترات، سولفات، کلرید، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم در نمونه ها اندازه گیری شد. با استفاده از داده های کیفی حاصل، شاخص کیفیت آب زیرزمینی برای هر نمونه محاسبه گردید. در این مطالعه از روش زمین آماری کریجینگ معمولی برای پهنه بندی شاخص کیفیت آب زیرزمینی در محیط GIS استفاده شد. یافته‌ها: دامنه مقدار شاخص کیفیت آب زیرزمینی از 44 تا 74 متغیر بود که بر اساس آن، آب زیرزمینی لردگان در دو کلاس کیفیت خوب و ضعیف برای آشامیدن طبقه بندی شد. مدل واریوگرام گوسی با دامنه تأثیر 3350 متر توزیع مکانی، شاخص کیفیت آب زیرزمینی را توصیف کرد. بر اساس پهنه بندی شاخص کیفیت آب زیرزمینی ، قسمت اعظم و بخش شمالی آبخوان دارای کیفیت متوسط و آب زیرزمینی جنوب آبخوان دارای کیفیت مناسب بود. کدورت و هدایت الکتریکی بیشترین تأثیر را بر شاخص کیفیت آب زیرزمینی داشتند. هم چنین شاخص کیفیت آب زیرزمینی نسبت به این دو مؤلفه حساس تر بود. بحث و نتیجه‌گیری: مطالعات بیشتری لازم است تا تناسب شاخص کیفیت آب زیرزمینی برای آبخوان لردگان تعیین و یا نحوه ی طبقه بندی کیفیت آب بر اساس شاخص کیفیت آب زیرزمینی برای آبخوان هایی مانند لردگان واسنجی شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - مدل سازی دو بعدی نرخ تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان
سعید شربتی حامد کلنگی میان‌دره

10.22034/jest.2017.11292

زمینه و هدف: نرخ تجدیدپذیری از جمله شاخص های مهم در تجزیه و تحلیل وضعیت کیفی احجام آبی محسوب می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی نرخ تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان نسبت به جفت نمودن دو ماژول هیدرودینامیکی و انتقال-پخش مدل دو بعدی مایک21 اف ام اقدام گردیده است. روش بررس چکیده کامل

زمینه و هدف: نرخ تجدیدپذیری از جمله شاخص های مهم در تجزیه و تحلیل وضعیت کیفی احجام آبی محسوب می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی نرخ تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان نسبت به جفت نمودن دو ماژول هیدرودینامیکی و انتقال-پخش مدل دو بعدی مایک21 اف ام اقدام گردیده است. روش بررسی: مدل سازی تحت 4 رویداد فرضی مختلف با در نظر گرفتن عوامل وزش باد، ورودی رودخانه ها، بارش، تبخیر و نوسان آب در دهانه آشورآده-بندرترکمن اجرا گردید. یافته‌ها: نتایج مدل سازی بیان گر آن بود که خلیج گرگان دارای نرخ تجدیدپذیری کل به میزان 0181/0 بر روز می باشد. تغییرات به وجود آمده در میزان نرخ تجدیدپذیری به شدت تحت تاثیر رژیم هیدرودینامیک حاکم بر خلیج گرگان قرار داشت. نرخ تجدیدپذیری در فاصله 1 کیلومتر از دهانه ورودی کم تر از یک بر روز بود. نرخ این شاخص زمانی با حرکت در امتداد محور طولی خلیج از شرق به غرب کاهش یافت. نرخ تجدیدپذیری در نواحی شمال شرقی نسبت به نواحی متناظر در جنوب شرق بیشتر بوده است. در نواحی غربی خلیج تفاوت چندانی در میزان این شاخص زمانی در بخش های شمالی و جنوبی وجود نداشت. نتایج مدل سازی در چهار فصل سال بیان گر آن بود که میزان تجدیدپذیری کل در فصل زمستان و بهار بیشتر از تابستان و پاییز می باشد که به ترتیب با روندهای افزایش و کاهش درون سالیانه سطح آب در دریای کاسپی منطبق می باشند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به کم بودن نرخ تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان می توان به صراحت گفت که سیستم تعویض آب در این پیکره آبی با سرعت آهسته ای انجام شده و هرگونه استفاده از آن باید با مطالعات و تمهیدات بیشتر صورت پذیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - حذف یون‌های فلزی کادمیوم و سرب از محلول‌های آبی با استفاده از جاذب نانو-حفره MCM-48 و اصلاح شده NH2-MCM-48
هادی وطن دوست حبیب‌اله یونسی زهرا مهربان آوا حیدری

10.22034/jest.2017.11293

زمینه و هدف: در این مطالعه،جاذب سیلیکاته نانو حفره تحت عنوان MCM-48 با مساحت سطح بالایی تهیه شد و جهت افزایش ظرفیت جذب فلزات سنگین با استفاده از آمینو پروپیل تری متوکسی سیلان اصلاح گردید. جاذب‌های سیلیکاته از جمله جاذب های موثر در جذب فلزات سنگین هستند. روش بررسی: ح چکیده کامل

زمینه و هدف: در این مطالعه،جاذب سیلیکاته نانو حفره تحت عنوان MCM-48 با مساحت سطح بالایی تهیه شد و جهت افزایش ظرفیت جذب فلزات سنگین با استفاده از آمینو پروپیل تری متوکسی سیلان اصلاح گردید. جاذب‌های سیلیکاته از جمله جاذب های موثر در جذب فلزات سنگین هستند. روش بررسی: حذف یون‌های فلزی کادمیوم و سرب از محلول های آبی توسط MCM-48 و جاذب نانو حفره اصلاح شده NH2-MCM-48 در سیستم ناپیوسته بررسی شد. اثر متغیرهای مقدار جاذب، pH محلول، زمان تماس و غلظت اولیه محلول مورد مطالعه قرار گرفت. داده های آزمایش با استفاده از همدمای لانگمایر و فرندلیخ و با آنالیز رگرسیون غیر خطی، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: حداکثر ظرفیت جذب نانو حفره اصلاح شده NH2-MCM-48 برای کادمیوم و سرب به ترتیب 62.07 و 108.16 میلی گرم بر گرم به دست آمد. تغییر در میزان هر یک از متغیرها منجر به تغییر در میزان ظرفیت جذب جاذب شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که عامل دار کردن نانو حفره MCM-48 با گروه عاملی آمین و تهیه NH2-MCM-48 باعث افزایش چشم‌گیر ظرفیت جذب یون های فلزی کادمیوم و سرب از محلول های آبی می شود و این ترکیب می‌تواند به عنوان یک جاذب موثر در جذب یون‌های فلزی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - بررسی مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus) با زیست گاه های طعمه خواران رقیب در پارک ملی کویر
بهناز جورابلو مهدی رمضانی نعمت الله خراسانی

10.22034/jest.2017.11296

زمینه و هدف: هدف از این مقاله بررسی زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با طعمه خواران رقیب این گونه در پارک ملی است. روش بررسی: در مقاله حاضر، مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با استفاده از روش مکسنت در پارک ملی کویر طی یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار گرفته و مدل سازی می‌شود. یافته چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف از این مقاله بررسی زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با طعمه خواران رقیب این گونه در پارک ملی است. روش بررسی: در مقاله حاضر، مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با استفاده از روش مکسنت در پارک ملی کویر طی یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار گرفته و مدل سازی می‌شود. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که متغیر های فاصله از منابع آب، پوشش سطح زمین و طعمه خوار رقیب با 8/27، 1/22، 50/19 درصد بیش ترین سهم را در مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ دارند. بیش ترین احتمال حضور گونه در جهت شمال، در دامنه ارتفاعی 1300- 1200 متر، در شیب های 15 تا 60 درصد و در فاصله کم تر از 10 کیلومتری از منابع آبی می باشد. بیش ترین احتمال حضور یوزپلنگ در مراتع متوسط ، اراضی بایرو پوشش بسیار ضعیف می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: زیست گاه کاراکال بیش از سایر طعمه خواران با زیست گاه یوزپلنگ هم پوشانی دارد. براین اساس، تغییر مراتع و احداث اراضی حاوی طعمه‌های یوزپلنگ در نقاطی که مطلوبیت زیست گاه این حیوان مناسب ارزیابی شده است، به عنوان یکی از عوامل منجر به توسعه پایدار زیستگاه این گونه معرفی می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - تحلیل محتوای مقاله‌های فصل‌نامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست
صدیقه محمد اسماعیل عسگر اکبری

10.22034/jest.2017.11299

زمینه و هدف: تحلیل محتوا شیوه ای مناسب برای دسترسی سریع به اطلاعات علمی منتشره در نشریات است و با استفاده از مقیاس فاصله ها، یعنی شمارش موضوعات و ساختار موجود به شناخت بهتر مقوله های موضوعی کار شده و کمتر کار شده، سیر موضوعی و دیدگاه نویسندگان در امور محیط زیست می پرداز چکیده کامل

زمینه و هدف: تحلیل محتوا شیوه ای مناسب برای دسترسی سریع به اطلاعات علمی منتشره در نشریات است و با استفاده از مقیاس فاصله ها، یعنی شمارش موضوعات و ساختار موجود به شناخت بهتر مقوله های موضوعی کار شده و کمتر کار شده، سیر موضوعی و دیدگاه نویسندگان در امور محیط زیست می پردازد. هدف این پژوهش تحلیل محتوای مقاله های فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست است که در زمینه علوم، مهندسی و مدیریت محیط زیست، مقالات علمی و پژوهشی منتشر می شود. روش بررسی: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا که یکی از روش های پژوهش کیفی می باشد استفاده شده است. جامعه ی آماری، کلیه مقالات نشریه است که در 755 مقوله موضوعی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌ها: در تحلیل محتوای مقاله های این نشریه 3 مقوله اصلی در نظر گرفته شده است که از مجموع 755 مقوله، تعداد 157 مقوله مربوط به علوم محیط زیست، 320 مقوله مربوط به مهندسی محیط زیست و 256 مقوله مربوط به مدیریت محیط زیست می باشند. در نتایج به دست آمده مشخص شد که در محور موضوعی مهندسی محیط زیست اولویت پژوهش با موضوع کاهش آلودگی 8/34 درصد بوده و موضوع مدیریت فلزات سنگین با 7/22 درصد قرار دارد. بحث و نتیجه‌گیری: بدین ترتیب، فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، با اختصاص 15/56 درصد از مقوله ها به موضوع آلاینده ها و مدیریت آن، منبع با ارزشی در حوزه سلامت محیط زیست می باشد. هم چنین در بررسی گرایش نویسندگان مشخص شد که نویسندگان رشته های گروه محیط زیست و انرژی با 7/32 درصد در رتبه نخست و سپس معماری با 8/9 درصد در ردیف دوم قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - تعیین میزان حضور عناصر در فازهای مختلف رسوبی در رودخانه بهشهر و سد عباس‌آباد
فاطمه ضرغامی آیدا بیاتی عبد الرضا کرباسی

10.22034/jest.2017.11302

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و چکیده کامل

زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و غلظت انسان ساخت عناصر در تحقیقات آتی که توسط اطراف سد افزایش خواهد یافت،مقیاس نسبی در دسترس باشد. روش بررسی: نمونه گیری در 6 ایستگاه در منطقه در شهریور 1392 انجام یافت .در اولین گام غلظت آهن، کلسیم، منگنز، روی، مس،نیکل و کادمیوم تعیین شد.سپس روش تفکیک شیمیایی 5 مرحله ای برای شناخت ارتباط فلزات با مراحل مختلف رسوب مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج تفکیک شیمیایی و همچنین محاسبات شدت آلودگی اکثر فلزات مورد مطالعه منشأزمینی دارند،در حالی که بخش قابل توجهی از کادمیوم از منابع انسانی سرچشمه گرفته است. با استفاده از روش آنالیز خوشه ای ارتباط عناصر در پیوندهای مختلف نشان داد که روی ، مس ، نیکل منشأ نفتی و آهن منشأ زمینی وکلسیم منشأ بیوژنیک و کادمیوم ، منگنز منشأ نامشخص دارند.شدت آلودگی توسط شاخص های Ipoll ،Igeo و EF مشخص شده است.دو شاخص Ipoll ،Igeo نشان دهنده غیر آلوده بودن محیط نسبت به همه عناصر به جز کادمیوم با آلودگی کم است که نتایج این دو شاخص سازگار با نتایج تفکیک شیمیایی می باشد.نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از EF در تعیین شدت آلودگی برای عناصر محدود می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به داشتن میزان غلظت کل و مقایسه آن با شاخص ها منطقه فاقد آلودگی است و تنها آلودگی اندک نسبت به کادمیوم را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - تحلیل وابستگی تغییرات کاربری اراضی شهرستان مشهد با پارامترهای توپوگرافی در محیط GIS
مهدی غلامعلی فرد ایمان فاتحی حامد بیدل بهاره غفوری

10.22034/jest.2017.11303

زمینه و هدف: پایش تغییرات سطح زمین در طی زمان برای درک کنش های متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیم گیری بهینه درباره مدیریت سرزمین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، تغییرات کاربری سرزمین شهرستان مشهد و وابستگی این تغییرات به شرایط توپوگرافی با ا چکیده کامل

زمینه و هدف: پایش تغییرات سطح زمین در طی زمان برای درک کنش های متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیم گیری بهینه درباره مدیریت سرزمین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، تغییرات کاربری سرزمین شهرستان مشهد و وابستگی این تغییرات به شرایط توپوگرافی با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1987، 2001 و 2014 ماهواره لندست بررسی گردیده است. روش بررسی: بدین منظور ابتدا کاربری سرزمین با روش تفسیر بصری به شش کلاس اراضی بایر، دیم ، جنگل، کشت آبی، مرتع و شهر طبقه بندی شد. در نهایت ارتباط میان تغییرات کاربری سرزمین با مؤلفه های توپوگرافی (ارتفاع، شیب و جهت) مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در طی دوره مطالعه مساحت کاربری های شهر، جنگل و اراضی بایر افزایش یافته و سطح کاربری های دیم زار، کشت آبی و مراتع کاهش یافته است. بیشترین تغییر کاربری از کشاورزی آبی به اراضی دیم زار، به میزان 75/37702 هکتار بوده است. شهر مشهد نیز در طی این دوره زمانی 27 ساله 16754 هکتار گسترش یافته که بیشترین رشد آن در پهنه هایی با ارتفاع 600 تا 1800 متر، شیب 8 تا 12 درصد و جهت های شمالی و شرقی رخ داده است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش می تواند ابزار مناسبی جهت پیش‌بینی و مدیریت مناطق مستعد تغییر کاربری فراهم آورده و چشم انداز مناسبی برای برنامه ریزان و تصمیم گیران جهت برنامه ریزی و مدیریت کاربری سرزمین و طرح‌های توسعه آتی ایجاد نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - بررسی متغیرهای مدیریتی پسماندهای بیمارستانی از لحاظ انطباق با استاندارد ISO 14001
محمدصالح علی طالشی فرهاد نژادکورکی حمیدرضا عظیم زاده محمدتقی قانعیان سیده مهدیه نماینده

10.22034/jest.2017.11304

زمینه و هدف: مدیریت بهینه پسماند بیمارستان‌ها برای حفاظت از سلامتی عمومی و محیط‌زیست ضروری است، لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی متغیرهای مدیریتی پسماندهای بیمارستانی از لحاظ انطباق با استاندارد ISO 14001 می‌باشد تا علاوه بر دستیابی به نقاط ضعف مدیریت پسماند در بیمارستان‌ها چکیده کامل

زمینه و هدف: مدیریت بهینه پسماند بیمارستان‌ها برای حفاظت از سلامتی عمومی و محیط‌زیست ضروری است، لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی متغیرهای مدیریتی پسماندهای بیمارستانی از لحاظ انطباق با استاندارد ISO 14001 می‌باشد تا علاوه بر دستیابی به نقاط ضعف مدیریت پسماند در بیمارستان‌های آموزشی شهر یزد، راهکارهایی جهت رفع این نقاط ضعف ارائه گردد. روش بررسی: این پژوهشدر سال 1392 انجام شده است. اطلاعات موردنیاز پژوهش در بخش پسماند بیمارستانی با بهره‌گیری از پرسشنامه و جداول طراحی‌شده سازمان بهداشت جهانی بدست آمد. چگونگی مدیریت زیست‌محیطی این پسماندها نیز از طریق پرسشنامه و بر مبنای استاندارد سیستم مدیریت زیست‌محیطی (ISO 14001) وبا استفاده از محتوای استاندارد ملی ایران و استفاده از طیف لیکرتکسب شد. تجزیه و تحلیل تمامی داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارSPSS نسخه 16 انجام شد. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بیمارستان‌ها از لحاظ متغیرهای شناسایی جنبه‌های زیست‌محیطی،برنامه‌ریزی برای نیل به اهداف خرد و کلان، کسب آموزش‌های لازم، تدوین وظایف و مسئولیت‌های مدیریت پسماند و آمادگی واکنش در وضعیت اضطراری در شرایط پایین‌تری از میانگین فرضی (3) به سر می‌برند. در راستای شناسایی جنبه‌های زیست‌محیطی پسماندهای بیمارستانی، یافته‌ها نشان داد که از 82/2307 کیلوگرم مواد زائد تولیدی روزانه در بیمارستان‌ها، 23/62% از پسماندهامعمولی، 17/36% عفونی و 58/0% از پسماندها نوک‌تیز و برنده بودند. همبستگی معنی‌داری بین تعداد خدمات ارایه‌شده در بیمارستان‌های آموزشی با نرخ پسماندهای تولیدی روزانه مشاهده گردید (992/0r= ، 008/0P= ). رابطه رگرسیونی معنی‌داری نیز بین زیربنای بیمارستان‌های موردمطالعه و نرخ پسماند‌های تولیدی روزانه مشاهده گردید (02/0P=). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - مکان‌یابی احداث کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ با کاربرد پسماندهای کشاورزی با روش AHP
عبدالله بریمانی علی قاسمیان مجید عزیزی مجید ذبیح زاده

10.22034/jest.2017.11305

زمینه و هدف: استقرار بهینه صنایع باعث افزایش کارایی نظام اقتصادی می گردد، زیرا ازنظر اقتصادی هر مکانی برای استقرار فعالیت های به‌خصوص، مناسب به نظر می رسد. انجام تحقیقات در مورد انتخاب مکان صنایع، می تواند راهنمای خوبی برای سیاست‌گذاری‌های دولت و بنگاه ها در امر هدایت ص چکیده کامل

زمینه و هدف: استقرار بهینه صنایع باعث افزایش کارایی نظام اقتصادی می گردد، زیرا ازنظر اقتصادی هر مکانی برای استقرار فعالیت های به‌خصوص، مناسب به نظر می رسد. انجام تحقیقات در مورد انتخاب مکان صنایع، می تواند راهنمای خوبی برای سیاست‌گذاری‌های دولت و بنگاه ها در امر هدایت صنایع به مکان های متناسب با اهداف ملی و منطقه ای باشد. هدف از این تحقیق مکان‌یابی بهینه کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ از پسماندهای کشاورزی در استان مازندران با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[1] می‌باشد. روش بررسی: پس از مطالعات صورت گرفته، شاخص‌های تأثیرگذار در انتخاب محل تأسیس کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ در استان مازندران شناسایی و سلسله‌مراتب شاخص ها و زیر شاخص ها طراحی و درنهایت ارزش وزنی آن‌ها با استفاده از پرسش نامه و آنالیز داده ها در محیط نرم‌افزار اکسپرت چویس[2] تعیین شد. در مرحله دوم نیز اولویت‌بندی نهایی گزینه‌ها به منظور تعیین بهترین مکان از بین گزینه‌های شرق، غرب و مرکز استان انجام شد. یافته‌ها: شاخص‌های مواد و محصول، اقتصادی و زیرساختی به ترتیب شاخص های اصلی تأثیرگذار بر روی مکان‌یابی کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ با استفاده از پسماندهای کشاورزی در استان مازندران بودند. به‌طورکلی با توجه به‌تمامی زیرشاخص های موردمطالعه در این تحقیق، میزان عرضه پسماند بیشترین تأثیر را در مکان‌یابی کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ با استفاده از پسماندهای کشاورزی در استان مازندران دارد. هم چنین، زیر شاخص‌های مربوط به ماده اولیه از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار می باشند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد منطقه شرق مازندران بهترین مکان برای استقرار کارخانه تولید کاغذ فلوتینگ با استفاده از پسماندهای کشاورزی در استان مازندران می‌باشد. 5- Analytical Hierarchy Process 6-Expert Choice پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - ضرورت انتخاب مدل بهینه مکان‌یابی لندفیل های شهری در راستای آمایش سرزمین و توسعه پایدار
طلیعه عبدالخانی نژاد سید مسعود منوری سعید زارعی

10.22034/jest.2017.11306

زمینه و هدف: مکان‌یابی محل مناسب برای دفن پسماند از ضروریات طرح‌های توسعه شهری است. توسعه پایدار را می‌توان به معنای شناسایی ویژگی‌ها و دارایی‌های منحصربه‌فرد هر منطقه دانست که مزیت‌های هر منطقه را برجسته نموده و ذی‌نفع‌های منطقه و منابع را حول چشم‌انداز برخاسته از آمای چکیده کامل

زمینه و هدف: مکان‌یابی محل مناسب برای دفن پسماند از ضروریات طرح‌های توسعه شهری است. توسعه پایدار را می‌توان به معنای شناسایی ویژگی‌ها و دارایی‌های منحصربه‌فرد هر منطقه دانست که مزیت‌های هر منطقه را برجسته نموده و ذی‌نفع‌های منطقه و منابع را حول چشم‌انداز برخاسته از آمایش سرزمین سوق می‌دهد. توسعه‌ی فضایی لندفیل‌های شهری در پهنه‌ی سرزمین مجموعه مخاطرات و تهدیداتی است که از منابع مختلف انسانی به محیط‌زیست وارد می‌شود. ازاین‌رو مطالعات پایه زیست‌محیطی با تکیه بر فن‌آوری GIS و دیگر مدل‌های مربوط بر اساس تجزیه و تحلیل فضایی داده‌ها در خصوص شناسایی منطقه، می‌تواند موردتوجه جدی قرار گیرد. سیمای سرزمین بر سودمندی فعالیت‌های انسان در طبیعت اشاره می‌کند به‌خصوص در مناطقی که دلالت بر گیاهان دارد و یا به‌طور مصنوعی ترسیم‌شده است، از طرفی در لندفیل‌های شهری بررسی از دیدگاه سیمای سرزمین تأثیر بسیار مهمی در انتخاب محل دفن دارد. این تحقیق با هدف ضرورت انتخاب مدل بهینه برای مکان‌یابی لندفیل‌های شهری در راستای آمایش سرزمین و توسعه پایدار است. روش بررسی: در این تحقیق محل دفن پسماند شهر بوشهر مورد بازدید قرار گرفته و ویژگی‌هایی نظیر میزان فاصله چاه، مراکز جمعیتی و مسکونی، مراکز صنعتی، جاده دسترسی، فرودگاه‌ها، مراکز تاریخی و مذهبی، مناطق با اهمیت زیستی، شکارگاه‌ها و زیستگاه‌های پرندگان، مختصات جغرافیایی، باد، پستی و بلندی زمین، زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک‌شناسی، مسیل‌ها، عمق آب‌های زیرزمینی، دشت سیلابی، آب سطحی و شیب مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انجام پردازش‌های لازم در این نرم افزار نقشه مختلف منطقه تهیه گردید. نقشه حاصل به نرم‌افزار Arc GIS انتقال داده شد. نقشه‌های با تابع Clip کلیه فایل‌های رقومی مختص این محدوده استخراج شد. نقشه‌های پایه در محیط، ۲/۹ Arc GIS در محدوده مطالعاتی با استفاده از تابع Buffer مشخص گردید، سپس نقشه‌ها دسته‌بندی و در نهایت با روی هم‌گذاری هر یک از نقشه‌ها، نقشه نهایی شده، به دست آمد. نقشه نهایی با توجه به جداول طبقه‌بندی با سه ارزش نامناسب، متوسط و مناسب تهیه گردید. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که منطقه مورد مطالعه ۵۷ درصد مناسب، ۴۰ درصد نامناسب و ۳ درصد متوسط در راستای آمایش و توسعه پایدار ارزیابی شد. همچنین بر اساس میزان رشد جمعیت در شهر بوشهر میزان تولید پسماند در افق ۲۰ ساله مساحت اراضی مورد نیاز دفن بهداشتی در محدوه مطالعاتی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۵، ۲/۱۱۷۶۲۶۱ هکتار محاسبه گردید. با توجه به این که مساحت زمین محل دفن فعلی ۲ هکتار می‌باشد، مشخص شد این محل جواب‌گوی نیاز ۲۰ ساله نمی‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - تعیین ارزش اقتصادی برخی از مهم‌ترین کارکردها و خدمات جنگل‌های بلوط زاگرس میانی (مطالعه موردی: استان لرستان)
ضیاء&lrm;الدین باده &rlm;یان معصومه منصوری حجت&lrm;الله سنجابی

10.22034/jest.2017.11307

زمینه و هدف: درک ارزش اقتصادی بسیاری از تولیدات و خدماتی که عرصه&lrm;های جنگلی در سایه مجموعه پیچیده ای از فرآیندهای اکولوژیک و کارکردهای اکوسیستمی به‌رایگان در اختیار جوامع انسانی قرار می دهد، موجب شفافیت و تسهیل فرآیندهای تصمیم گیری درزمینه کاربری اراضی شده و کارآمدتر چکیده کامل

زمینه و هدف: درک ارزش اقتصادی بسیاری از تولیدات و خدماتی که عرصه&lrm;های جنگلی در سایه مجموعه پیچیده ای از فرآیندهای اکولوژیک و کارکردهای اکوسیستمی به‌رایگان در اختیار جوامع انسانی قرار می دهد، موجب شفافیت و تسهیل فرآیندهای تصمیم گیری درزمینه کاربری اراضی شده و کارآمدتر شدن اقدامات حفاظتی را در پی خواهد داش ,ت. یافته‌ها: محدوده مطالعاتی به&lrm;عنوان منطقه حفاظت‌شده برای حفظ ذخایر ژنتیکی و حفظ حیات&lrm;وحش تحت حفاظت دولت قرارداشته و درخت بلوط، گونه غالب محدوده می‌باشد. نتایج نشان داد که ارزش سالانه کارکردهای اکوسیستمی معادل 29/389 هزار میلیارد ریال برآورد شده است. بحث و نتیجه‌گیری: این ارزش برای سیاست&lrm;گذاران و تصمیم&lrm;گیران توجیهی قابل‌قبول جهت حمایت&lrm;های بیشتر از کیفیت و کمیت این اکوسیستم ها به دست می&lrm;دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - " بررسی اثربخشیIPM/FFS بر ابعاد زیست‌محیطی واقتصادی" جوامع روستایی مطالعه موردی (شهرستان فریدونکنار استان مازندران)
مریم هاشمی اکرم الملوک لاهیجانیان

10.22034/jest.2017.11337

چکیده زمینه و هدف: این پژوهش به بررسی و ارزیابی دستاوردهای شالیکاران در پی اجرای IPM/FFSدر کشت‌بوم های زراعی برنج بر ابعاد اقتصادی و زیست‌محیطی جوامع‌روستایی تحت پوشش پروژه توانمندسازی شالیکاران شهرستان فریدونکنار استان مازندران و اهمیت توسعه شیوه کشاورز به کشاورز در مد چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: این پژوهش به بررسی و ارزیابی دستاوردهای شالیکاران در پی اجرای IPM/FFSدر کشت‌بوم های زراعی برنج بر ابعاد اقتصادی و زیست‌محیطی جوامع‌روستایی تحت پوشش پروژه توانمندسازی شالیکاران شهرستان فریدونکنار استان مازندران و اهمیت توسعه شیوه کشاورز به کشاورز در مدیریت تولید محصول سالم می‌پردازد. روش بررسی: در این بررسی به طور تصادفی برروی 80 نفر از شالیکاران 4 روستای سوته، فرم، حیدرکلا و رودبست از شهرستان فریدونکنار انتخاب شدند، به سه گروه از کشاورزان اجراکنندهFFS/ IPM(گروه اول)، کشاورزان تحت‌تاثیر (گروه‌دوم) و کشاورزان بدون‌اطلاع از این طرح (گروه‌سوم)، تقسیم شدند. فرضیه تحقیق بررسی رابطه معنی‌دار بین اجرای طرح IPM/FFS در روستا و شاخص های زیست‌محیطی و اقتصادی بوده است. بر این اساس، روش توصیفی، قیاسی و همبستگی انتخاب گردید و برای آزمون فرضیه ها از شاخص های مرکزی و ضریب همبستگی پیرسون، کای‌اسکوئر و کروس‌کالوالیس استفاده شد. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که همبستگی معنی‌داری بین اجرای طرح و کاهش مصرف سموم در هرسه گروه مطالعاتی وجود دارد به طوریکه میزان دفعات سمپاشی افراد در هر سه گروه نسبت به سال های پیشتر به میزان 45% ، کاهش یافته است. آمار نشان می‌دهد در سال87 ، در گروه اول و دوم 11 نفر به طور کامل سمپاشی نکرده‌اند. البته این اقدام در گروه اول کاملا اصولی و در گروه دوم غیراصولی انجام‌گرفته ‌است که میتوان تفاوت عمل را در جداول آماری مشاهده کرد.اکثریت افراد در گروه سوم و دوم دو مرتبه سمپاشی کردند، به طوری که 50% افرادی که به صورت مشارکت کامل (7-6 سال) در طرح حضور دارند فقط یکبار اقدام به سمپاشی کرده‌اند و میزان مصرف را تا 80% تقلیل داده‌اند. این درحالی‌است که همین افراد در هر سه گروه در مصاحباتشان ذکرکردند در دو و سه سال قبل بیش از 3 مرتبه سمپاشی کرده‌اند و این میزان گاهی تا 7 مرتبه نیز می‌رسیده است و فقط 1 نفر از افراد گروه سوم بیش از سه مرتبه سمپاشی کرده‌است و بر این ‌اساس در هر سه گروه از نظر کاهش هزینه‌های خرید سموم و دستمزد کارگران سمپاش تا 70% (میزان 100 هزار تومان در هر هکتار) صرفه‌جویی شده‌است. همان طور که در آرژانتین و برزیل تحقیق مشابهی نشان داده‌ که با اجرای طرح 2/1 میلیون دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های کشت سویا و پنبه شده است (9). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی نشان می‌دهد، که بین اجرای طرحIPM/FFSو ارتقا آگاهی های علمی و فنی کشاورزان، کاهش مشکلات مهم گذشته، رعایت بهداشت فردی و زیست‌محیطی، کاهش مصرف سموم شیمیایی، کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و تولید شالیکاران و کاهش بیماری بلاست همبستگی معنی‌داری وجود دارد. در حالی که همبستگی معنی‌دار بین اجرای طرح و اشتغال‌زایی، کاهش مصرف کود شیمیایی ، تهیه و استفاده از کودهای طبیعی وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - تدوین راهبردهای مدیریتی به‌کمک روش نوین ارزیابی آسیب‌پذیری اکوسیستم-های تالابی(مطالعه نمونه: تالاب چغاخور)
فاطمه جهانی شکیب بهرام ملک محمدی الهام یوسفی روبیات مهدی عالی پور

10.22034/jest.2017.11339

زمینه و هدف: ارزیابی تهدیدها و اختلالات موثر بر اکوسیستم ها، به منظور درک وضعیت اکوسیستم ها، توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیط زیستی، پایش و ارزیابی آن ها امری ضروری است.به خصوص مدیریت پایدار تالاب ها باتوجه به ترکیب ویژگی های اکوسیستم های آبی و خشکی در آن ها به رویکرده چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی تهدیدها و اختلالات موثر بر اکوسیستم ها، به منظور درک وضعیت اکوسیستم ها، توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیط زیستی، پایش و ارزیابی آن ها امری ضروری است.به خصوص مدیریت پایدار تالاب ها باتوجه به ترکیب ویژگی های اکوسیستم های آبی و خشکی در آن ها به رویکردهای چندبخشی و علمی نیاز دارد. اثرات ناشی از این تهدیدها ویژگی های اکوسیستم را آسیب پذیر کرده است. روش بررسی: هدف این تحقیق ارایه روشی نوین برای ارزیابی آسیب پذیری تالاب چغاخور در مقیاس خرد به منظور تدوین راهبردهای مدیریتی است. در این روش ابتدا با استفاده از مدل نیرو محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR[1]) تهدیدها و ارزش های محیط زیست تالاب ازجمله اکولوژیکی، هیدرولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بررسی شدند. سپس تهدیدها، ارزش ها و ارتباط بین تهدیدها و ارزش ها ارزیابی گردیدند. از طریق ترکیب امتیازهای آن ها ارزیابی آسیب پذیری انجام شد. بحث و نتیجه‌گیری: بیشترین اثرات تهدیدها بر ارزش های اکولوژیکی شامل از بین رفتن پرندگان و زیستگاه حیات وحش هستند و افزایش ارتفاع سد ساخته شده بر روی تالاب و خشک سالی اثر نامطلوب و زیادی بر تأمین حق آبه تالاب گندمان در پایین دست می گذارد. درنهایت، راهبردهایی در قالب پاسخ های احتمالی به هر یک از مولفه های مدل تحلیلی DPSIR ارایه شده است. 5-Driver, Pressure, State, Impact, Response پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر رضایتمندی گردشگران از منطقه بنای گنبد قابوس در استان گلستان
منا بشارت مهدیه پژوهان فر

10.22034/jest.2017.11343

چکیده زمینه و هدف: صنعت گردشگری به لحاظ درآمدزایی و تأثیر در رشد اقتصادی کشورها در حال تبدیل‌شدن به صنعت اول در جهان است؛ یکی از عوامل رقابتی، رضایت‌مندی گردشگران است که به‌عنوان بهترین شاخص برای تضمین رشد سودهای آتی به‌حساب می‌آید. ازاین‌رو، هدف از این تحقیق بررسی عوام چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: صنعت گردشگری به لحاظ درآمدزایی و تأثیر در رشد اقتصادی کشورها در حال تبدیل‌شدن به صنعت اول در جهان است؛ یکی از عوامل رقابتی، رضایت‌مندی گردشگران است که به‌عنوان بهترین شاخص برای تضمین رشد سودهای آتی به‌حساب می‌آید. ازاین‌رو، هدف از این تحقیق بررسی عوامل تأثیرگذار بر رضایت‌مندی گردشگران می‌باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی محسوب می‌گردد. جامعه آماری این پژوهش گردشگران مراجعه‌کننده به بنای گنبد قابوس در ایام نوروز سال 1394 می‌باشند. با برآورد انجام‌شده، در روز 3000 گردشگر از این بنا در این ایام بازدید می‌کردند، تعداد 340 گردشگر به‌عنوان نمونه آماری از طریق جدول مورگان انتخاب شدند و جهت انتخاب نمونه مناسب از روش تصادفی ساده استفاده‌شده است. روش جمع‌آوری داده‌ها نیز میدانی و کتابخانه‌ای و ابزار آن پرسشنامه است. یافته‌ها: آزمون همبستگی نشان می‌دهد که بین ادراکات، انتظارات و نوستالژی با رضایتمندی گردشگران ارتباط معنی‌داری وجود دارد. همچنین از میان متغیرهای بررسی‌شده متغیرهای ادراکات (265/0=β) و نوستالژی (145/0=β) در پیش‌‌بینی رضایت‌مندی گردشگران مؤثر بوده‌اند و متغیر انتظارات نقش معنی‌داری ایفا نکرده است. بحث و نتیجه‌گیری: از این‌رو با توجه به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد می‌شود مسئولین توجه بیشتری به انتظارات گردشگران و ارتقاء سطح نوستالژی و ادراکات آنان داشته باشد و در راستای آن بتوانند با ارائه استراتژی‌های مدون در جذب و نگهداشت بهینه گردشگران و افزایش سطح رضایتمندی آنان باعث ترقی و پیشرفت گنبدکاووس شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - مکان‌یابی دفن پسماندهای زاید شهری با تاکید بر معیارهای زیست‌محیطی و اقتصادی در مناطق شمالی ایران (مطالعه‌موردی: شهرستان آستارا)
رقیه بنی اسدی سید سعیدرضا احمدی زاده بهروز اعتباری علیرضا قمی معتضه

10.22034/jest.2017.11344

زمینه و هدف: شرایط خاص شهرهای شمالی ایران لزوم یک مکان یابی صحیح برای دفن زباله را افزایش می دهد که هدف اصلی این مطالعه است. از آن جایی که مواد زاید جامد جز جدایی ناپذیر زندگی انسان ها بوده و تولید انواع این زائدات در کمیت ها و کیفیت های مختلف از بزرگ ترین معضلات زیست م چکیده کامل

زمینه و هدف: شرایط خاص شهرهای شمالی ایران لزوم یک مکان یابی صحیح برای دفن زباله را افزایش می دهد که هدف اصلی این مطالعه است. از آن جایی که مواد زاید جامد جز جدایی ناپذیر زندگی انسان ها بوده و تولید انواع این زائدات در کمیت ها و کیفیت های مختلف از بزرگ ترین معضلات زیست محیطی عصر حاضر می باشد، اولین و مهم ترین قدم در امر مدیریت پسماند، یافتن مکان مناسب جهت دفن می باشد. امروزه سیستم های اطلاعات جغرافیایی به طور گسترده در برنامه ریزی های زیست محیطی مورد استفاده قرار می گیرند. روش بررسی: در این مطالعه عوامل جهات جغرافیایی، آب های سطحی، گسل ها، مناطق حفاظت شده، خاک شناسی، زمین شناسی، سکونتگاه ها و کاربری اراضی، در قالب معیارهای زیست محیطی و عوامل فاصله از جاده اصلی و فرعی، شیب و ارتفاع از سطح دریا در قالب عوامل اقتصادی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: پس از اولویت بندی عوامل به روش تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نظرات متخصصان و تلفیق آن ها در محیط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی سه مکان مناسب برای دفن زباله انتخاب شد. سپس مساحت زمین مورد نیاز برای دفن زباله در این شهرستان محاسبه و با توجه به مساحت محاسبه شده مناسب ترین مکان پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - بررسی کمیت و کیفیت اجزاء خشک موجود در پسماندهای شهری مناطق 6 و 7 شیراز
مرضیه نوروزی جهان آباد سیما سبزعلیپور

10.22034/jest.2017.11345

زمینه و هدف: مواد زاید جامد جزء جدایی ناپذیر زندگی انسان بوده و تولید انواع این زایدات در کمیت و کیفیت های مختلف، یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی عصر حاضر است. افزایش روزافزون جمعیت و رشد و توسعه جوامع شهری و کلان شهرها موجب افزایش تولید مواد زاید جامد گردیده و آن را چکیده کامل

زمینه و هدف: مواد زاید جامد جزء جدایی ناپذیر زندگی انسان بوده و تولید انواع این زایدات در کمیت و کیفیت های مختلف، یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی عصر حاضر است. افزایش روزافزون جمعیت و رشد و توسعه جوامع شهری و کلان شهرها موجب افزایش تولید مواد زاید جامد گردیده و آن را به یک معضل اجتماعی تبدیل کرده است. مهم ترین اجزاء پسماندهای جامد شهری در سراسر جهان شبیه هم می باشد ولی میزان, تراکم و نسبت اجزاء تشکیل دهنده آن از کشوری به کشور دیگر و از شهری به شهر دیگر براساس سطح توسعه اقتصادی, شرایط اجتماعی, موقعیت جغرافیایی و اقلیم بسیار متنوع می گردد. هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه وضعیت تولید و ترکیب مواد زاید جامد شهری مناطق 6 و 7 شهرداری شیراز می باشد. روش بررسی: نمونه برداری در کل مناطق مورد مطالعه در سال 1394، در اردیبهشت ماه به مدت یک هفته به صورت تصادفی انجام پذیرفت. روش کار به صورت آنالیز دستی بود، بدین صورت که یک نمونه 90 کیلویی استاندارد از پسماندهای شهری، از درب منازل دو منطقه جمع آوری شد و درصد وزنی هر کدام از اجزای پسماند بدست آمد؛ و نهایتا برای رسم نمودارها از نرم افزار Excel استفاده گردید. یافته‌ها: بیشترین درصد اجزای پسماند در هر دو منطقه به مواد آلی (فسادپذیر) تعلق داشت و بین بسیاری از اجزای پسماند دو منطقه اختلاف میزان به چشم می خورد و هم چنین میزان پسماند تولیدی در منطقه 7 بیشتر از منطقه 6 بود؛ و در منطقه 6، کمترین درصد (77/1) به pet تعلق داشت ولی در منطقه 7، کمترین درصد (55/0) مربوط به پسماند ویژه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - بررسی سمیت غلظت‌های تحت کشنده نیترات نقره بر برخی شاخص های هماتولوژی و ایمونولوژی ماهی قرمز (Carassius auratus)
صفورا ابرقویی سید علی اکبر هدایتی رسول قربانی حامد کلنگی میاندره طاهره باقری

10.22034/jest.2017.11346

چکیده زمینه و هدف: در میان آلاینده های فلزی، یون نقره بسیار سمی است و بالاترین درجه سمیت را در رده بندی مواد سمی به خود اختصاص داده است. امروزه ترکیبات نقره به دلیل خواص ضد میکروبی در صنایع مختلف استفاده می گردند. اما اثرات غیرقابل بازگشت فلزات سنگین غیرضروری همانند نق چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: در میان آلاینده های فلزی، یون نقره بسیار سمی است و بالاترین درجه سمیت را در رده بندی مواد سمی به خود اختصاص داده است. امروزه ترکیبات نقره به دلیل خواص ضد میکروبی در صنایع مختلف استفاده می گردند. اما اثرات غیرقابل بازگشت فلزات سنگین غیرضروری همانند نقره، در بدن آبزیان غیر قابل بازگشت می باشد. در مطالعه حاضر به بررسی اثرات تحت کشنده نیترات نقره بر پارامترهای خون شناسی و ایمنی شناسی ماهی قرمز(Carassius auratus) به عنوان گونه مدل کپور ماهیان پرداخته شد. روش بررسی: تعداد 105 قطعه ماهی قرمز، به صورت تصادفی در 15 مخزن فایبرگلاس (400 لیتری) قرار گرفتند (12 مخزن برای غلظت های مختلف نیترات نقره و3 مخزن به عنوان گروه شاهد) و برای آزمون های بیوشیمیایی وخون شناسی تیمارها، 9 ماهی به طور تصادفی از هر تیمار انتخاب شد که به طور جداگانه در معرض غلظت های موثر ppm 01/0، 025/0، 05/0 و 1/0نیترات نقره قرارگرفتند. شاخص های مورد اندازه گیری شامل: تعداد کل گلبول های سفید (لوکوسیت)، لنفوسیت، نوتروفیل، ائوزینوفیل، تعداد کل گلبول های قرمز (اریتروسیت)، محتوای هموگلوبین، سطح هماتوکریت، حجم متوسط گلبولی (MCV)، وزن هموگلوبین داخل گلبولی (MCH)، درصد غلظت هموگلوبین داخل گلوبولی و گلوکز سرم بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج آزمایش نشان داد که غلظت های مختلف نیترات نقره بر روی فاکتور های اریتروسیتی خون ماهی قرمز در سطح 5/0 معنی دار بود اما بر روی اغلب فاکتور های لوکوسیتی خون تاثیر چندانی نداشت که امر ممکن است به دلیل مقاوم بودن این ماهی نسبت به ماهیان دیگر باشد. در نهایت شاخص های اریتروسیتی خون می توانند به عنوان بیو مارکرهای مناسب آلودگی نقره معرفی گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - حذف بُر آب آلوده توسط دو گیاه آبزی (Zannichellia palustris L. و Ruppia maritima L.)
امیر پرنیان مصطفی چرم نعمت اله جعفرزاده حقیقی فرد

10.22034/jest.2017.11347

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت نیاز به منابع آب مناسب افزایش یافته است. گیاهان آبزی بومی آب های ایران نقش به سزایی در خود پالایی منابع آب دارند. گیاه پالایی با گیاهان آبزی روشی موثر و ارزان جهت افزایش کیفیت آب ها برای مصارف مختلف است. روش بررسی: در این پژوهش، طی 120 ساعت چکیده کامل

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت نیاز به منابع آب مناسب افزایش یافته است. گیاهان آبزی بومی آب های ایران نقش به سزایی در خود پالایی منابع آب دارند. گیاه پالایی با گیاهان آبزی روشی موثر و ارزان جهت افزایش کیفیت آب ها برای مصارف مختلف است. روش بررسی: در این پژوهش، طی 120 ساعت کشت گلخانه ای دو گیاه آبزی زانیشلیا و شورابی در آب آبیاری آلوده‌شده با 4 سطح مختلف آلودگی بُر (0، 1، 5 و 10 میلی گرم در لیتر)، گیاه پالایی محیط های آبی آلوده به بُر امکان سنجی شد. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان داد که این گیاهان بُر را به مقدار زیادی جذب زیستی کردند و کارایی حذف بُر در هر دو گیاه به بیش از 70% رسید. شاخص جذب بُر در دو گیاه زانیشلیا و شورابی به ترتیب 51/0 تا 16/8 و 18/0 تا 14/8 میلی گرم در ظرف در بازه ی آلودگی مورد مطالعه به‌دست آمد. شاخص تولید زیست‌توده گیاهی گیاه زانیشلیا با افزایش آلودگی کاهش داشت اما این شاخص در بازه ی زمانی و غلظتی پژوهش تغییر معنی داری نداشت که نشان‌دهنده‌ی مقاومت بیشتر شورابی به آلودگی بُر است. با توجه به نتایج به‌دست آمده در این پژوهش پالایش سبز بُر با این گیاهان از آب های آلوده پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - بررسی اثر نیکل و آهن بر اسیدیته خاک و برخی از پارامترهای رشد گیاه مرتعی Stipa capensis (مطالعه موردی: منطقه نفت خیز گچساران)
کامبیز حسین پور حمید سودائی‌زاده مهدیه تجملیان

10.22034/jest.2017.11348

چکیده زمینه و هدف: انتخاب گونه های مقاوم وبومی که قابلیت تطابق با شرایط محیطی در محل آلوده را دارند، یک عامل کلیدی در موفقیت زیست پالایی گیاهی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر غلظت های مختلف نیکل و آهن بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه مرتعی Stipa capensis در شرایط کنترل شد چکیده کامل

چکیده زمینه و هدف: انتخاب گونه های مقاوم وبومی که قابلیت تطابق با شرایط محیطی در محل آلوده را دارند، یک عامل کلیدی در موفقیت زیست پالایی گیاهی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر غلظت های مختلف نیکل و آهن بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه مرتعی Stipa capensis در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی می باشد. روش بررسی: جهت اجرای تحقیق از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل نوع ماده آلاینده با دو سطح (آهن و نیکل) و غلظت ماده آلاینده با 4 سطح (ppm 0، 100، 150 و 200) بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر مقادیر مختلف آهن و نیکل بر درصد سبز شدن و ارتفاع گیاه در سطح یک درصد (01/0p<) معنی دار بوده است. به طوری که با افزایش غلظت عنصر از درصد سبزشدنو ارتفاع گیاه کاسته شد. همچنین اثر نوع عنصر بر درصد جوانه زنی در سطح یک درصد و بر ارتفاع گیاه در سطح پنج درصد (05/0p<) معنی دار بود. درصد سبز شدن بذور (25/51%) و ارتفاع بوته (35/11سانتی متر) در گلدان های حاوی عنصر آهن به طور معنی داری بیش تر از حالتی بود که عنصر نیکل به خاک اضافه شده بود. اثر متقابل نوع عنصر و مقدار عنصر اضافه شده نیز تنها بر درصد سبز شدن بذردر سطح پنج درصد معنی دار بود. به طوری که بیش ترین درصد سبز شدن بذر مربوط به شاهد و کم ترین میزان (10 %) مربوط به عنصر نیکل با مقدار ppm 200 بود. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج این تحقیق بیانگر اثر منفی عناصر نیکل و آهن بر درصد سبز شدن بذر و ارتفاع گیاه Stipa capensisبود. با این حال سبز شدن گیاه در بالاترین غلظت عناصر، بیانگر تحمل نسبی این گونه گیاهی به مواد آلاینده مورد بررسی در این مطالعه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - شناسایی چالش‌های دفع زباله‌‌های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی(مطالعه موردی: روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب)
سمیه شهبازی علی اصغر میرک زاده

10.22034/jest.2017.11349

زمینه و هدف: یکی از ارکان توسعه پایدار توجه به بعد کالبدی و زیست محیطی روستا می باشد. فعالیت های انسان و ﺗﻐﯿﯿﺮ در سبک زﻧﺪﮔﯽ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺼﺮفی، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ مواد زاید شده است، از این رو ﺗﻮﻟﯿﺪ روزاﻓﺰون زﺑﺎﻟـﻪ و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ دﻓـﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺐ آن ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻋﻤﺪه ﺟﻮاﻣﻊ ا چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از ارکان توسعه پایدار توجه به بعد کالبدی و زیست محیطی روستا می باشد. فعالیت های انسان و ﺗﻐﯿﯿﺮ در سبک زﻧﺪﮔﯽ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺼﺮفی، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ مواد زاید شده است، از این رو ﺗﻮﻟﯿﺪ روزاﻓﺰون زﺑﺎﻟـﻪ و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ دﻓـﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺐ آن ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻋﻤﺪه ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ، لذا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی چالش ها و موانع دفع زباله های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی بود. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، سرپرستان خانوار روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب بودند که در این تحقیق به شیوه ی سرشماری مطالعه شدند(170=N) که از این تعداد 110 نفر پرسش نامه ها را تکمیل و برگشت دادند(میزان بازگشت 70/64 درصد). ابزار پژوهش پرسش نامه بود که روایی محتوایی آن توسط تعدادی از کارشناسان و اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانش گاه رازی کرمانشاه مورد بررسی، اصلاح و تایید قرار گرفت. ضریب اعتبار پرسش نامه (آلفای کرونباخ) با انجام پیش آزمون 823/0 به دست آمد. یافته‌ها: بر اساس یافته ها 7 چالش دفع زباله های خانگی در روستای مورد مطالعه شناسایی شد که عبارتند از چالش های ناهماهنگی بین بخشی، آموزشی- اطلاع رسانی، مالی، اجرایی، فقدان برنامه ی مدون، اجتماعی و چالش فرهنگی که چالش ناهماهنگی بین بخشی با در برگرفتن مسایلی نظیر نبود مکان مناسب جهت دفع زباله های خانگی، نبود هماهنگی بین بخشی و مدیریت نامناسب دفع زباله های خانگی و هم چنین کاهش توان مدیریتی بخش دولتی به علت پرداختن به امور مختلف به عنوان مهم ترین چالش در زمینه ی دفع زباله های خانگی روستایی شناخته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - ارزیابی توان محیطی شهرستان پارس آبادمغان جهت توسعه شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
داریوش نامی ابراهیم فتائی آرزو نجائی مژگان زعیم دار

10.22034/jest.2017.11350

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری و ترکیب بندی ناموزون شهرستان پارس آباد مغان نیاز به اعمال مدیریت صحیح در جهت جلوگیری از اثرات منفی ناشی از روند توسعه داشته و معرفی مناطق جدید جهت توسعه شهری ضروری می باشد. هدف این پژوهش، انتخاب جهات مناسب در محدوده شهرستان پارس آباد مغان برای توسعه شهری می باشد. روش بررسی: الگوی مدل مورد استفاده MADM و رویکرد آن تمرکز بر ارزش و روش جبرانی تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت وزن دهی و تلفیق معیارها در محیط GIS بوده است. توسعه شهری، با استفاده از معیارهای مدل اکولوژی توسعه شهری، روستایی و صنعتی مخدوم و همچنین برخی از معیارهای اقتصادی، اجتماعی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی مانند فاصله از چاه، رودخانه، جاده، فرودگاه، مناطق صنعتی، گسل، شهرها و غیره نیز به این مدل اضافه شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است از مجموع مساحت شهرستان پارس آباد، (2896/ 6238) هکتار به کاربری مناسب، (5083/18146) هکتار به کاربری متوسط و (067/110121) هکتار به کاربری نامناسب توسعه ی شهری اختصاص یافته است. اراضی مناسب و متوسط کاربری توسعه شهری بیشتر در بخش شمالی واقع شده اند که در حال حاضر نیز پراکنش فضایی مراکز جمعیتی پارس آباد در این نواحی است و از مهم ترین دلایل آن می توان به هم جواری با رودخانه ارس، شیب کم و نزدیکی به مناطق مسکونی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - بررسی پرتوزایی محیطی در مصالح ساختمانی مصرفی شهرستان اراک
رضا پورایمانی وحید حیدری

10.22034/jest.2017.11381

زمینه و هدف: انسان ها همواره در معرض پرتوهای یون ساز قرار دارند. یکی از منابع این پرتوها، تابش های هسته ای مربوط به ویژه هسته های پرتوزای موجود در آب، خاک، سنگ، از جمله مصالح ساختمانی است. پرتو های یون ساز برای موجودات زنده مضر هستند و باعث بروز بیماری های مختلف و گاهاً چکیده کامل

زمینه و هدف: انسان ها همواره در معرض پرتوهای یون ساز قرار دارند. یکی از منابع این پرتوها، تابش های هسته ای مربوط به ویژه هسته های پرتوزای موجود در آب، خاک، سنگ، از جمله مصالح ساختمانی است. پرتو های یون ساز برای موجودات زنده مضر هستند و باعث بروز بیماری های مختلف و گاهاً ناهنجاری های ژنتیکی می گردند. از این رو بررسی پرتوزایی مصالح ساختمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. روش بررسی: در این پژوهش 18 نمونه مصالح ساختمانی در اراک مورد مطالعه قرار گرفت. فعالیت ویژه هسته های پرتوزای طبیعی از روش بیناب نگاری گاما و با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی (HPGe) مدل GCD30195BSI با بازدهی نسبی 30% تعیین گردید. مقـدار فعایت معادل رادیم ، شاخص خطر پذیری داخلیو خارجی، آهنگ دوز موثر سالیانه داخلی و خارجی و آهنگ دز جذبی برای کلیه نمونه ها محاسبه شد. یافته‌ها: فعالیت ویژه هسته های پرتوزای 226Ra، 232Th و 40K در این نمونه ها به ترتیب از32/0> تا 44/1±50/143، 86/0> تا 01/2±95/175 و 12/2> تا 29/7±60/1021 بر حسب Bq/kg تغییر می کند. میزان آهنگ دوز جذبی در نمونه ها از 21/20 تا 61/220 بر حسب nGy/h متغیر می باشد. مقدارآهنگ دوز موثر سالیانه داخلی و خارجیبه ترتیب از 1/0 تا 08/1 و 02/0 تا 27/0 بر حسب(mSv/y) به دست آمد. هم چنین مقدار شاخص خطر پذیری داخلی و خارجی در نمونه ها به ترتیب از 01/0 تا 61/1 و 004/0 تا 30/1 محاسبه گردید. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به مقادیر به دست آمده کمترین مقدار فعالیت معادل رادیوم برای نمونه گچ باکد GSS برابر 73/1> و بیشترین مقدار برای نمونه پوکه معدنی قروه با کد PMQ برابر 42/3± 88/479 حاصل شد. حداکثر مقدار مجاز فعالیت معادل رادیوم Bq/kg (Raeq) 370 می باشد که تنها نمونه PMQ از آن تجاوز می کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اکثر مصالح مصرفی در ساختمان سازی خطری برای ساکنین ایجاد نمی کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - تجمع زیستی عناصر مس، آهن و روی در اسفنج دریایی Haliclona sp. در جزیره‌های قشم و لارک
الهه نوروزی نادر بهرامی فر شمس الضحی ابوالمعالی عباس اسماعیلی ساری علی علیزاده

10.22034/jest.2017.11382

زمینه و هدف: اسفنج ها بی مهرگان چسبیده به بستر سخت دریاها هستند که می توانند سالیان سال در یک جا و مکان ثابتی زندگی کنند و همواره حجم بسیار بالایی از آب دریا را فیلتر نموده و بنابراین قادر به تجمع آلاینده های محیط زیستی از قبیل عناصر در یک دوره زمانی طولانی هستند. روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: اسفنج ها بی مهرگان چسبیده به بستر سخت دریاها هستند که می توانند سالیان سال در یک جا و مکان ثابتی زندگی کنند و همواره حجم بسیار بالایی از آب دریا را فیلتر نموده و بنابراین قادر به تجمع آلاینده های محیط زیستی از قبیل عناصر در یک دوره زمانی طولانی هستند. روش بررسی: در این مطالعه از اسفنج دریایی Haliclona sp. موجود در جزیره های قشم و لارک به عنوان شاخص آلودگی عناصر این دو جزیره استفاده شد. بدین منظور 13 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره قشم و 15 نمونه اسفنج Haliclona sp. از جزیره لارک به روش SCUBجمع آوری شدند و میزان عناصر روی، مس و آهن در نمونه های توده اسفنج، پس از آماده سازی به وسیله دستگاه جذب اتمی شعله ای اندازه گیری گردید. یافته‌ها: اختلاف غلظت عناصر روی، مس و آهن در نمونه های اسفنج Haliclona sp. بین جزیره های قشم و لارک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که متوسط میزان عناصر روی، مس و آهن در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره قشم به ترتیب 23/115، 18/1698 وmg/kg 91/74 و در اسفنج دریایی Haliclona sp. جزیره لارک به ترتیب 73/74، 74/1354 وmg/kg 36/40 بود و به غیر از آهن، این اختلاف میانگین ها معنی دار بودند (05/0P<). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی نشان داد که جزیره قشم به علت تمرکز بالای صنعتی غرب شهرستان بندرعباس از نظر توزیع جغرافیایی صنایع در مقایسه با دیگر نقاط استان هرمزگان و نزدیکی قشم به صنایع شهرستان بندرعباس از آلودگی فلزات بیشتری نسبت به جزیره لارک دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - بررسی اثر ورود دام بر تغییرات آشیان اکولوژیک آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) (مطالعه موردی: منطقه شکار ممنوع قراویز، کرمانشاه)
پیمان کرمی یحیی اسماعیل‌پور مظفر شریفی

10.22034/jest.2017.11383

زمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام به‌عنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره ‌شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپه‌ماهوری یکی از بهترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی د چکیده کامل

زمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام به‌عنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره ‌شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپه‌ماهوری یکی از بهترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی در غرب کشور است که ورود دام‌های روستاییان و عشایر از مهم‌ترین مسایل پیش روی آن است. هدف این تحقیق مقایسه آشیان اکولوژیک پاییزه و زمستانه دام اهلی (گوسفند و بز) و آهوی ایرانی است. روش بررسی: جهت مدل‌سازی زیستگاه آهو از نقاط حضور گونه و 14 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، فاصله از مناطق توسعه انسانی، فاصله از روستا، فاصله از پاسگاه‌های مرزی، فاصله از نقاط حضور دام، فاصله از چشمه و آبشخور، فاصله از آبراهه و فاصله از روستا و برای دام‌های منطقه نیز از نقاط حضور دام و 9 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و آبشخور و فاصله از نقاط حضور آهو استفاده شد. مدل‌سازی به روش تجزیه‌ و تحلیل آشیان اکولوژیک (ENFA) در نرم‌افزار بایومپر انجام گرفت. یافته‌ها: آهوان و دام‌ها در هر دو فصل به تراکم پوشش گیاهی کم و جهت‌های جنوبی گرایش داشتند. آهوان در هر دو فصل به تیپ پوشش گیاهی Poa bulbosa-Annual grasses و دام‌های منطقه در فصل پاییز و زمستان به ترتیب به تیپ‌های پوشش گیاهی Astragalus spp.Amygdalus scoparia Salsola rigida و Poa bulbosa-Annual grassesگرایش داشتند. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مطلوبیت زیستگاه دام و آهوی ایرانی در دو فصل پاییز (8/0R=) و زمستان (65/0R=) همبستگی وجود دارد (05/0>P-value). زیستگاه مطلوب آهوان در فصل پاییز به مقدار بیشتری با دام مشترک است. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، حاشیه گرایی آشیان اکولوژیک آهوان از فصل پاییز (05/1) به زمستان (48/1) باریک می‌شود. درحالی‌که آشیان اکولوژیک دام‌ها از پاییز (927/0) به زمستان (836/0) وسیع‌تر می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد فشار ناشی از ورود دام‌های روستاییان و عشایر در باریک شدن آشیان اکولوژیک آهوان تأثیرگذار بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - ارزیابی تأثیرپذیری فون درشت بی مهرگان بسترزی بوم سازگان رودخانه ای از پساب کارگاه تکثیر و پرورش ماهی با کاربرد شاخص‌های تنوع آلفا و تجزیه به مؤلفه های اصلی
لیما طیبی هادی پورباقر حمید فرحمند غلامرضا رفیعی علیرضا میرواقفی

10.22034/jest.2017.11391

زمینه و هدف: آثار نامطلوب احتمالی توسعه صنعت آب زی پروری، لزوم توجه به معیارهای زیست محیطی را آشکار می سازد. بنابراین این پژوهش با هدف محاسبه شاخص های تنوع زیستی آلفا برای فون ماکروبنتیک در پاسخ به پساب کارگاه پرورش ماهی قزل آلا مستقر در رودخانه گاماسیاب در سال 1392 انج چکیده کامل

زمینه و هدف: آثار نامطلوب احتمالی توسعه صنعت آب زی پروری، لزوم توجه به معیارهای زیست محیطی را آشکار می سازد. بنابراین این پژوهش با هدف محاسبه شاخص های تنوع زیستی آلفا برای فون ماکروبنتیک در پاسخ به پساب کارگاه پرورش ماهی قزل آلا مستقر در رودخانه گاماسیاب در سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: نمونه برداری از 4 ایستگاه در ورودی، خروجی، 500 و هزار متری کارگاه در سه تکرار از کناره ها و بخش میانی رودخانه توسط سوربر انجام یافت. پس از شناسایی و شمارش نمونه ها، شاخص های تنوع زیستی مارگالف، سیمپسون، شانون-واینر، آلفا، کسول، برگر-پارکر، هیل و هم چنین شاخص EPT/Chir محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در تمام فصول نمونه برداری، شاخص EPT/Chir در ایستگاه خروجی کاهش یافت. هم چنین مقادیر شاخص های تنوع آلفا بیان گرکاهش شاخص های آلفا و هیل در بیش تر موارد و افزایش شاخص مارگالف در ایستگاه خروجی می باشد. پردازش PCA ارتباط شاخص های تنوع را با واحدهای نمونه برداری در فصول و ایستگاه های مختلف و هم چنین شاخص EPT/Chir مشخص کرد. بر این اساس همه واحدهای نمونه برداری در کنار یک شاخص قرار نگرفته و با برخی ارتباط بیشتری دارند. بنابراین نوع اندیکس بر روی مطالعه مؤثر می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بطور کلی آنالیز داده های تنوع زیستی نشان داد که این شاخص ها در فصول مختلف سال و ایستگاه های متفاوت نمونه برداری با تغییر شرایط آب رودخانه با هم دیگر اختلافات معنی دار دارند و نتیجه واحدی از سلامت بوم سازگان را نشان نمی دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - بررسی تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی مراتع ییلاقی اسدلی-پلمیس در استان خراسان شمالی
نگین نودهی موسی اکبرلو

10.22034/jest.2017.11393

زمینه و هدف: حفظ تنوع گونهای هدف اصلی مدیریت مراتع است. برای مدیریت اکوسیستم اولین قدم، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونهها و تنوع گونهای است و تنوع گونهای با خصوصیات اکوسیستم همبستگی دارد. با اندازهگیری تنوع میتوان توزیع گونهها را در محیط بررسی کرد و با تاکید بر پ چکیده کامل

زمینه و هدف: حفظ تنوع گونهای هدف اصلی مدیریت مراتع است. برای مدیریت اکوسیستم اولین قدم، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونهها و تنوع گونهای است و تنوع گونهای با خصوصیات اکوسیستم همبستگی دارد. با اندازهگیری تنوع میتوان توزیع گونهها را در محیط بررسی کرد و با تاکید بر پویایی اکوسیستم توصیههای مدیریتی مناسب را ارایه نمود. روش بررسی: در این بررسی 90 پلات 1متر مربعی، به طور سیستماتیک-تصادفی در منطقه مورد مطالعه پیاده گردید. در هر پلات، حضور و درصد تاج پوشش گیاهان تعیین شد. ضمن شناسایی گونههای دارویی، تعلق هر گونه به جنس و خانواده، تعیین و فرم رویشی و تیپ زیستی و دوره زندگی آنها مشخص گردید. از شاخصهای تنوع شانون و مک اینتاش برای برآورد تنوع گیاهان دارویی منطقه در سطح تاکسونومیک، فرمهای رویشی، تیپ زیستی و دوره رویشی گیاهان استفاده شدند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تنوع گونهای مراتع اسدلی-پلمیس در حد متوسط است و پوشش گیاهی منطقه بیشتر از گیاهان چند ساله تشکیل شده است که از مشخصه مناطق کوهستانی با اقلیم سرد ارتفاعات است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - بررسی اثر بهره‌گیری از قابلیت‌های فضای مجازی در تحقق توسعه پایدار شهری ایران(رویکرد استانی)
نیلوفر مرادحاصل امیر حسین مزینی

10.22034/jest.2017.11394

زمینه و هدف: جمعیت شهری در ایران همچون روند جهانی آن روبه افزایش است. با افزایش جمعیت شهری در کشور میزان مصرف مواد اولیه، وسایل نقلیه، مصرف انرژی و امثال آن افزایش یافته که نتیجه آن افزایش آلودگی های محیطی است که خود مانعی در تحقق توسعه پایدار می باشد. لذا درکنار توسعه چکیده کامل

زمینه و هدف: جمعیت شهری در ایران همچون روند جهانی آن روبه افزایش است. با افزایش جمعیت شهری در کشور میزان مصرف مواد اولیه، وسایل نقلیه، مصرف انرژی و امثال آن افزایش یافته که نتیجه آن افزایش آلودگی های محیطی است که خود مانعی در تحقق توسعه پایدار می باشد. لذا درکنار توسعه شهرها بایستی تبعات منفی حاصل از آن کاهش داده شود. در این میان بهره گیری از قابلیت های فضای مجازی (فن آوری اطلاعات وارتباطات) همچون دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک و امثال آن، نقش مهمی در کاهش این تبعات منفی دارد. در این چارچوب ارزیابی اثر بهره گیری از قابلیت های فضای مجازی در تحقق توسعه پایدار شهری ایران، هدف مطالعه حاضر می باشد. روش بررسی: در مطالعه حاضر در قالب مبانی نظری موجود و با استفاده از داده های استانی به بررسی اثر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر توسعه پایدار شهری کشور از مجرای کاهش تخریب محیط زیست (مصرف سوخت)، به تفکیک در استان های برخوردار و غیر برخوردار کشور پرداخته شده است. بدین منظور از روش داده های تلفیقی استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج بررسی حکایت از اثر معنی دار فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر تحقق توسعه پایدار شهری در استان های برخوردار دارد. این اثر در استانهای غیر برخوردار تایید نمی گردد. بحث و نتیجه‌گیری: بنظر می رسد دلیل تفاوت در معنی داری اثر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر تحقق توسعه پایدار در استان های برخوردار و غیر برخوردار در افزایش ضریب نفوذ و نهادینه شدن بهره گیری از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در استان های برخوردار در مقایسه با استان های غیر برخوردار می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - خوانش مؤلفه‌های مکان در طراحی محیط شهری (نمونه موردی: میدان‌های تاریخی نقش‌جهان، گنجعلی خان، دل‌کمپو و گراند ِپلیس)
علیرضا صادقی فریال احمدی

10.22034/jest.2017.11395

زمینه و هدف: پ&zwj;ژوهش حاضر با هدف بررسی الگو ها و ویژگی های کالبدی، عملکردی، معنایی و زیست محیطی میدان مکان های موفق گذشته موفق گذشته به منظور به دست آوردن ایده های طراحی و ارتقا کیفیت محیطی میدان های آشفته امروزی شکل گرفته است چراکه در حال حاضر میدان های شهری مفهوم چکیده کامل

زمینه و هدف: پ&zwj;ژوهش حاضر با هدف بررسی الگو ها و ویژگی های کالبدی، عملکردی، معنایی و زیست محیطی میدان مکان های موفق گذشته موفق گذشته به منظور به دست آوردن ایده های طراحی و ارتقا کیفیت محیطی میدان های آشفته امروزی شکل گرفته است چراکه در حال حاضر میدان های شهری مفهوم گذشته خود را از دست داده و به فلکه هایی که عمدتا گره های ترافیکی هستند تبدیل شده اند. روش بررسی: در این نوشتار با استفاده از روش های تحقیق توصیفی تحلیلی و تطبیقی، به خوانش ویژگی های مؤلفه های مکان در میدان های تاریخی پرداخته شده و رهنمود هایی بر اساس این ویژگی ها و بر محور مؤلفه های مکان برای طراحی میدان های امروزی ارائه شده است. به این منظور مفاهیمی چون مکان، مؤلفه های مکان در طراحی محیط شهری، میدان به مثابه مکان عمومی موفق شهری، گونه شناسی میدان های شهری، قانونمندی های حاکم بر طراحی میدان ها مورد مداقه قرار گرفته و ویژگی ها و خصوصیات میدان مکان های موفقی چون میدان نقش جهان اصفهان، میدان گنجعلی خان کرمان، میدان دل کمپو سینا و میدان گراند ِپلیس بلژیک در قالب مؤلفه های مکان بررسی و تحلیل شده است. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میدان ها به واسطه برخورداری از گونه ها و اشکال مختلف و بهره مندی از طیف وسیعی از کیفیت های کالبدی، عملکردی و معنایی، توان بیشتری برای تبدیل شدن به یک مکان عمومی موفق را دارند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که ویژگی هایی که در پس آثار ماندگار گذشته وجود دارند که می توان با بازخوانی، باز آفرینی و کار بست آنها در طراحی میدان های جدید، به خلق مکان های عمومی زنده، پویا و موفق همت ورزید. این ویژگی ها در قالب مؤلفه های مکان شامل فرم، معنا و تصورات، فعالیت و اکوسیستم خلاصه می گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - بررسی تاثیر بار برودتی و حرارتی بام سبزمرتبط با آتریوم بر مدیریت انرژی فضاهای آموزشی اقلیم سرد
کاوه شکوهی دهکردی مریم فرهادیان

10.22034/jest.2017.11396

زمینه و هدف: فضاهای آموزشی ایران با جمعیت دانش‌آموزی حدود 12 میلیون نفر و رده پایین 75 درصدی مدارس در بحث مدیریت انرژی یکی از کاربری‌های اصلی هدر دهنده انرژی می‌باشند و این در حالی است که جمعت دانش‌آموزی ایران در حال گسترش و ذخایر انرژی تجدید ناپذیر در حال نابودی هستند. چکیده کامل

زمینه و هدف: فضاهای آموزشی ایران با جمعیت دانش‌آموزی حدود 12 میلیون نفر و رده پایین 75 درصدی مدارس در بحث مدیریت انرژی یکی از کاربری‌های اصلی هدر دهنده انرژی می‌باشند و این در حالی است که جمعت دانش‌آموزی ایران در حال گسترش و ذخایر انرژی تجدید ناپذیر در حال نابودی هستند. لذا ارایه پیشنهادهای مدرن در استفاده از منابع تجدید پذیر به‌عنوان منابع جایگزین در طراحی فضاهای آموزشی ایران یکی از ملزومات اساسی در جهت توسعه‌های آتی این کاربری است.از این ‌رو در پژوهش حاضر با معرفی معماری سبز به ‌عنوان یک منبع تجدید پذیر انرژی، مدل مدارس سبز با پوشش بام سبز در ارتباط با آتریوم با دریچه‌های قابل‌کنترل ارایه‌شده و تأثیر بار برودتی و حرارتی بام‌های سبز مرتبط با آتریوم در تهویه هوای تابستان و کنترل تلفات حرارتی زمستان در یکی از اقلیم‌های سرد ایران نسبت به نمونه مدارس متداول بررسی ‌شده است. روش بررسی: در این مقاله که به‌صورت توصیفی- تحلیلی است، ابتدا مدل مدارس سبز با بام سبز در ارتباط با آتریوم به ‌صورت فرضی به ‌عنوان مدل مناسب در صرفه‌جویی در مصرف منابع تجدید پذیر پیشنهاد شد و سپس این مدل به کمک نرم‌افزارcarrier Hap"" ( از پیشرفته‌ترین نرم‌افزارها در بحث بارهای برودتی و حرارتی که آنالیزهای آن مورد تایید شورای ساختمان‌های سبز آمریکا یا LEED هست) در شهر شهرکرد به‌عنوان نمونه شهری از ایران با اقلیم سرد شبیه‌سازی شد و در ادامه مقایسه‌ای بین بارحرارتی و برودتی حاصل از مدل پیشنهادی با بار حرارتی و برودتی مدل متداول ساخت مدارس در این اقلیم انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج این پروژه مزیت استفاده از بام سبز در بهبود بار حرارتی در زمستان و بار برودتی در تابستان در مدل کلاس‌هایی با بام سبز در ارتباط با آتریوم را نسبت به کلاس‌هایی با بام‌های 40سانتی متری معمولی و یا بام‌های 66سانتی متری هم ضخامت با بام سبز در صرفه‌جویی در مصرف انرژی در تابستان و زمستان نشان داد، به‌نحوی‌که با ایجاد مدارس با بام سبز مرتبط با آتریوم در عین حفظ ارتباط دانش آموزان با طبیعت و استفاده از این پوشش به‌عنوان فضای کمک‌آموزشی به ترتیب به میزان (63،85) درصد در زمستان و (95،99) درصد در تابستان نسبت به بام معمولی 40 سانتی‌متری و بام 66 سانتی متری هم ضخامت با بام سبز صرفه‌جویی در مصرف انرژی رخ می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - ارزش گذاری مشروط دوگانه دوبعدی یک پارک درون شهری (مطالعه موردی پارک آزادی شیراز)
سیدعباس سیدصالحی غلامرضا حجرگشت محمد بخشوده زینب صدقی مرادی

10.22034/jest.2017.11397

زمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت روزافزون محیط زیست و فضای سبز، تصمیم گیری ها و سیاست سازی های زیست محیطی در سطح ملی و بین المللی در حال گسترش است بنابراین نیاز اساسی به اطلاعاتی کارا در این مورد وجود دارد تا بتواند برای مدیریت این تصمیم سازی ها مفید باشد. روش بررسی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت روزافزون محیط زیست و فضای سبز، تصمیم گیری ها و سیاست سازی های زیست محیطی در سطح ملی و بین المللی در حال گسترش است بنابراین نیاز اساسی به اطلاعاتی کارا در این مورد وجود دارد تا بتواند برای مدیریت این تصمیم سازی ها مفید باشد. روش بررسی: در این مطالعه منافع اقتصادی مربوط به پارک آزادی شیراز با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط دوگانه-دوبعدی برآورد شده است. بدین منظور از روش اقتصاد سنجی بیزین بهره گرفته شده است.داده های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از 215 پاسخ دهنده درسال91 جمع آوری شده است. یافته‌ها: نتایج حاصل از برآورد نشان می دهد متغیرهای سطح درآمد، بعد خانوار، کیفیت و زیبایی پارک بر پذیرش مبلغ پیشنهادی اثر مثبت و معنی دار داشته، در حالی که متغیر سابقه بازدید اثر منفی و معنی داری بر پذیرش مبلغ پیشنهادی دارد. در این مطالعه، بازدیدکنندگان حاضر به پرداخت مبلغی برابر 4390 ریال برای استفاده در یک روز می باشند، منفعت کلی پارک نیز در حدود 14 میلیارد ریال به صورت سالانه است. ارزش حال این منفعت کلی با استفاده از میزان تنزیل اجتماعی 2/7 درصد در ایران و بیش از 190 میلیارد ریال می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - تاثیر دیوارهای سبز شهری برکاهش دمای خرداقلیم‌ها و اثر جزیره گرمایی شهری
مریم آزموده شاهین حیدری

10.22034/jest.2017.11398

زمینه و هدف: روند سریع توسعه شهرها بسیاری از فضاهای سبز را از بین برده و موجب بروز مشکلاتی از جمله جزیره گرمایی شهری شده است. برای بازگشت طبیعت به فضای شهری و برقراری دوباره چرخه متعادلی از پارامترهای اقلیمی، سطوح سبز می‌توانند نقش موثری را ایفا کنند. سطوح سبز با استفاد چکیده کامل

زمینه و هدف: روند سریع توسعه شهرها بسیاری از فضاهای سبز را از بین برده و موجب بروز مشکلاتی از جمله جزیره گرمایی شهری شده است. برای بازگشت طبیعت به فضای شهری و برقراری دوباره چرخه متعادلی از پارامترهای اقلیمی، سطوح سبز می‌توانند نقش موثری را ایفا کنند. سطوح سبز با استفاده از اثر سایه اندازی، تبخیر و خنک‌کنندگی گیاهان ، می‌توانند موجب تعدیل شرایط دمایی شوند. روش بررسی: مطالعه میدانی روش اصلی این پژوهش است که در آن از دستگاه دیتا لوگر استفاده شد که به صورت اتوماتیک اطلاعات مربوط به دمای هوا و رطوبت نسبی را ضبط می‌کرد. روش بررسی بدین ترتیب بود که در آن دو دیوار سبز شهری انتخاب شده و فواصل مشخصی از آن( به ترتیب فواصل 0، 5/0، 1، 2 متر) توسط دستگاه مذکور اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: طبق اندازه‌گیری‌های به دست آمده جداره‌های سبز مورد بررسی در فصل گرم دمای فضای اطراف خود را به اندازه 63/0 و 1 درجه کاهش می‌دهند. در فصل سرد نیز دما به ترتیب میزان 43/2 و 76/1 درجه در نقاط چسبیده به دیوار بالاتر است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این بررسی‌ها نشان داد که در فصول گرم، دمای اطراف دیوارهای سبز تا 1 درجه سانتیگراد خنک‌تر و در فصول سرد تا 3 درجه گرم‌تر است بنابراین فضاهایی با گیاه‌کاری های عمودی شرایط مناسبی را با کاهش دما در فصل گرم و افزایش دما در فصل سرد به‌وجود می‌آورند که می‌تواند محیط مطلوب‌تری را برای انسان‌ها در مقیاس خرد اطراف خود ایجاد نماید. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات