بررسی تنوع گونهای گیاهان دارویی مراتع ییلاقی اسدلی-پلمیس در استان خراسان شمالی
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
نگین نودهی
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.)
موسی اکبرلو
2
(دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.)
کلید واژه: مراتع ییلاقی, گیاهان دارویی, تیپ زیستی, فرم رویشی, تنوع گونهای,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: حفظ تنوع گونهای هدف اصلی مدیریت مراتع است. برای مدیریت اکوسیستم اولین قدم، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونهها و تنوع گونهای است و تنوع گونهای با خصوصیات اکوسیستم همبستگی دارد. با اندازهگیری تنوع میتوان توزیع گونهها را در محیط بررسی کرد و با تاکید بر پویایی اکوسیستم توصیههای مدیریتی مناسب را ارایه نمود. روش بررسی: در این بررسی 90 پلات 1متر مربعی، به طور سیستماتیک-تصادفی در منطقه مورد مطالعه پیاده گردید. در هر پلات، حضور و درصد تاج پوشش گیاهان تعیین شد. ضمن شناسایی گونههای دارویی، تعلق هر گونه به جنس و خانواده، تعیین و فرم رویشی و تیپ زیستی و دوره زندگی آنها مشخص گردید. از شاخصهای تنوع شانون و مک اینتاش برای برآورد تنوع گیاهان دارویی منطقه در سطح تاکسونومیک، فرمهای رویشی، تیپ زیستی و دوره رویشی گیاهان استفاده شدند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تنوع گونهای مراتع اسدلی-پلمیس در حد متوسط است و پوشش گیاهی منطقه بیشتر از گیاهان چند ساله تشکیل شده است که از مشخصه مناطق کوهستانی با اقلیم سرد ارتفاعات است.
Abstract Background and Objective: Species diversity conservation is a main objective in rangelands management. In ecosystem management, the first step is to determine the factors influencing the distribution of species and species diversity, knowing that species diversity is correlated with ecosystem parameters. By measuring the diversity, distribution of species in the environment can be studied with an emphasis on the dynamics of ecosystems and proper management recommendations can be presented. Method: In this study, 90 plots (1 m2) were established in the study area in a systematic-randomized manner. Presence and cover percent were determined within each plot.Also identification of medicinal plants, belonging to genus and family, was performed and biological type,life form and growth form were determined. Shannon and McIntosh diversity indices were used to estimate the species diversity of medicinal plants in taxonomic, life form, biological type and growth form levels. Conclusion: The results showed that the species diversity of Asadli-Pelmiss rangelands could be considered as moderate, and the vegetation of the study area was mostly of perennial plants species which is a characteristic of mountainous areas with cold climate in altitudes
1- Hosseini, S. A., 2001. Medicinal and industrial plants in rangelands of Golestan province. Article abstracts in National conference of Iran medicinal plants. The institute of forest and rangelands researches press. Pp. 127-128.
2- Khatami, S.H., 2003. Statistical experiments in environmental sciences. The environmental protecting organization press.
3- (3)Hawksworth, D. L., 1995. Biodiversity: Measurement and Estimation. London. Chapman and Hall.140p.
4- Haghani, Gh., M.Hojati., 2006. Investigating the species changes in biological activities of desertification. Seasonal journal of forest and range, 70:44-51.
5- Van der Maarel, E., 1988. Species diversity in plant communities in relation tostructure and dynamics in : During, H.J., M.J.A. Werger & H.J. Willems, editors. Diversity and pattern in plant communities. SPB Academic Publishing, The Hague, the Netherlands. Pp: 1-14.
6- Vogt, K. A., J. G. Gordon., J. P. Wargo., D. J. Vogt., H. Asbjornsen., P. A. Palmiotto., H. J. Clark., J. L. Ohara., W. S. Keeton., T. P. Weynand & E. Witten, 1997. Ecosystems: Balancing science with Management. New York. 470p.
7- مصداقی. م،1384، بوم شناسی گیاهی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 187ص.
8- Odum E.F. 1971. Fundamentals of Ecology, (3rd. ed), W. B. saunders Co. Philadelphia, London, Torento.
9- Noor Alhamad M. 2006. Ecological and species diversity of arid Mediterranean grazing land vegetation. Journal of Arid Environments, 66: 698-715.
10- Magurran, A. E. 1988. Ecological Diversity and its Measurement. By Princeton University Press, New Jersey. 179p.
11- Hawksworth D.L. 1995. Biodiversity: Measurement and Estimation. Chapman and Hall, London.
12- Gosselin, F. 2006. An assessment of the dependence of evenness indices on species richness. Journal of Theoretical Biology. 242: 591-597.
13- Magurran, A. E. 1996. Ecological diversity and its measurement. Croom Helm. London. 179pp.
14- Brewer R. 1994. The Science of ecology. 2nd Ed., Saundcrs College Publishing, 773 pp.
15- نعمتی پیکانی. م و جلیلیان. ن، 1391، گیاهان دارویی استان کرمانشاه، مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک، شماره 11: صفحه 69-78.
16- هوشیدری. ف، 1388، گیاهان دارویی استان کردستان، فصل نامه علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 25، شماره 1، صفحه 103-92.
17- حسینی. س. ع. ر، ابرسجی، ق و حسینی. س. ع. ح، 1387، گیاهان دارویی استان گلستان، فصل نامه علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 24، شماره 4، صفحه 498-472.
18- بهمنش. ب، حشمتی. غ و باغانی، م، 1387، تعیین تنوع گونه ای گیاهان دارویی مراتع کوهستانی چهارباغ، استان گلستان، مجله علمی پژوهشی مرتع، شماره 2: صفحه 141-150.
19- ایران نژاد پاریزی. م، شریعت پناهی. م، زبیری، م و مهاجر. م، 1380، بررسی فلورستیک و جغرافیای گیاهی پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچونه، مجله منابع طبیعی ایران، جلد 54، شماره 2: صفحه 111-130.
20- Baghani, M. 2007. Determination of suitable species diversity model for plant communities (a Case study: mountainous rangeland Ziarat Basin Gorgan, Iran). Thesis M.Sc. Degree in Rangeland. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. 110p.
21- Akhani.H. 2000. Species diversity in Golestan national park. Collection of paleoecology and biodiversity articles. Pp. 217-237.
22- مدیریت آبخیزداری خراسان شمالی- بجنورد، 1378، مطالعات تلفیقی حوزه اسدلی.
23- قهرمان. ا، 1358-1380، فلور رنگی ایران. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
24- Jalili, A. & Z. Jamzad, 1999. Red data book of Iran. A preliminary Survey of Endemic, Rare and Endangered plant Species in Iran. Research Institute of Forest and Rangelands, pp: 748.
25- Hammer, Q., Harper, D. A. T. and Ryan, P. D., 2001. PAST: Paleontological Statistical Software Package for Education and Data Analysis, Palaeontologia Electronica. 4(1): 9
26- Krebs, C. J., 2001. Ecology. Benjamin Cummings Sanfransisco. Fifth Ed. 343-384.
27- Shannon C. E. and Wiener W. 1949. The mathematical theory of communication. University of Illinois Press, Urbana.
28- McIntosh, R. P. 1967. An index of diversity and the relation of certain concepts to diversity. Ecology journal., 48: 392-404.
29- Sabaghi, Sh., H.Nazarian., Gh.A. Tahmasbi and M.Akbarzadeh.2004. Introducing the plants using for honeybee and defining their attraction amount in north Damavand city, Pajouhesh and Sazandegi journal., 65: 6-18.
30- Archibold, O.W., 1995. Ecology of world vegetation. Chapman and Hall Inc. London, 509p.
31- Krebs, C. J. 1998. Ecological methodology, University of British Colombia. Canada. 620 pp.
_||_