شناسایی چالش‌های دفع زباله‌‌های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی(مطالعه موردی: روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
سمیه شهبازی
1
(کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانش‌کده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه. ایران.)
علی اصغر میرک زاده
2
(استادیار رشته ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانش‌کده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.)
کلید واژه: دفع زباله, بهداشت روستایی, پایداری, سرپل ذهاب,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: یکی از ارکان توسعه پایدار توجه به بعد کالبدی و زیست محیطی روستا می باشد. فعالیت های انسان و ﺗﻐﯿﯿﺮ در سبک زﻧﺪﮔﯽ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺼﺮفی، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ مواد زاید شده است، از این رو ﺗﻮﻟﯿﺪ روزاﻓﺰون زﺑﺎﻟـﻪ و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ دﻓـﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺐ آن ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻋﻤﺪه ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ، لذا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی چالش ها و موانع دفع زباله های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی بود. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، سرپرستان خانوار روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب بودند که در این تحقیق به شیوه ی سرشماری مطالعه شدند(170=N) که از این تعداد 110 نفر پرسش نامه ها را تکمیل و برگشت دادند(میزان بازگشت 70/64 درصد). ابزار پژوهش پرسش نامه بود که روایی محتوایی آن توسط تعدادی از کارشناسان و اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانش گاه رازی کرمانشاه مورد بررسی، اصلاح و تایید قرار گرفت. ضریب اعتبار پرسش نامه (آلفای کرونباخ) با انجام پیش آزمون 823/0 به دست آمد. یافته‌ها: بر اساس یافته ها 7 چالش دفع زباله های خانگی در روستای مورد مطالعه شناسایی شد که عبارتند از چالش های ناهماهنگی بین بخشی، آموزشی- اطلاع رسانی، مالی، اجرایی، فقدان برنامه ی مدون، اجتماعی و چالش فرهنگی که چالش ناهماهنگی بین بخشی با در برگرفتن مسایلی نظیر نبود مکان مناسب جهت دفع زباله های خانگی، نبود هماهنگی بین بخشی و مدیریت نامناسب دفع زباله های خانگی و هم چنین کاهش توان مدیریتی بخش دولتی به علت پرداختن به امور مختلف به عنوان مهم ترین چالش در زمینه ی دفع زباله های خانگی روستایی شناخته شد.
Background and Objective: One of the pillars of sustainable development is pay attention to the physical and ecological aspects of rural. Human activities and changes in lifestyle and consumption patterns, resulteding in increased production of waste material. So is increaseding production of waste less material and how to disposal of the environmental challenges of human society, therefor, the aim of this study is to identify challenges and barriers to domestic waste from the perspective rural heads of households. Method: The investigation is descriptive and the survey was performed, The study sample was the heads of households Sarab- Ghalaeshahin Rural, Sarpole-Zahab Township that way was conducted in this study the census (N= 170), 110 questionnaires were completed and returned them (return rate = 70/64 percent). The research instrument was a questionnaire which content validity examined modified and approved by a number of experts and professors of Department of Agricultural Extension and Education Razi University in Kermanshah. The coefficient of reliability (Cronbach's alpha), was obtained by a pre-test 0/823. Findings: According to the finding, it was 7 challenges domestic waste in the rural of study include. They are: the challenges of inter-sectoral of coordination, educatio - inform, financial, administrative, lack of compiled program, social and cultural.challenges were identified. By considering suitable place for disposal waste domestic, inter-sectoral lack of coordination, in exprienced management for disposal waste domestic and decrease ability management of goverenment (to settle different functions) challenge of inter-sectoral lack of coordination was acquaintanced challenge of disposal waste domestic rural.
1- جوزی.ع، دهقانی.م و زارعی. م، (1391)، ارایه برنامه راهبردی مدیریت پسماندهای روستایی به روش A’WOT(مطالعه موردی: میناب)، محیط شناسی، سال سی و هشتم، شماره 4، صص 108-93.
2- Xiumin. F, Z. Minghua., Z. Xi, and H. Qichang, A. Rovetta. (2010). logistics systems and intelligent management, 2010 International conference, VOL 978-1-4244-7331-1:1905-1909.
3- Jamshidi, A et al,2011, Sustainable Municipal Solid Waste Management (Case Study: Sarab Country, Iran). Massachussetts: Northeastern University.
4- Demirbas, A. 2011. Waste management waste resource facilities and waste conversion processes. Journal of Energy Conversion and Management, 52: 1280-1287.
5- عابدین زاده. ن، پناهنده. م و روانبخش. م، (1387)، ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانه کمپوست شهر یزد، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره دوازدهم، شماره 3
6- صفاری. ا، (1392)، تحلیل مخاطرات زیست محیطی و راهبردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان اجارود مرکزی، شهرستان گرمی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، پیاپی 3، صص 91-71.
7- ملایی. ز، بخشی. م.ر و دباغ. ا، (1391)، تعیین مکان بهینه انباشت پسماند روستایی روستای فیل آباد فارسان با استفاده از رهیافت تلفیقی: پرموتاسیون و بولین، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 138.
8- عبدلی. م.ع، سمیعی فرد. ر و حسینیان. ح، (1391)، مدیریت پسماندهای روستایی، چاپ دوم، انتشارات استاد مطهری، ص32.
9- سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور(1393) قابل دسترس در:
http://www.imo.org.ir/portal/view/page.aspx?.
10- سالنامه آماری استان کرمانشاه، (1392)، قابل مشاهده در سایت:
11- http://ostan-ks.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=Instruction&CategoryID
12- دربان آستانه، ع، (1387)، اصول و مبانی بهداشت روستایی، تهران، مؤسسهی فرهنگی، اطلاع رسانی و مطبوعاتی، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
13- قانون مدیریت پسماندها، (1383)، متن و مقدمهی قانون مدیریت پسماندها،انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران، تهران.
14- Pakpour, A. H. ; Mohammadi Zeidi, I. ; Emamjomeh, M. M. ; and Asefzadeh, S. (2013), "Household waste behaviours among community sample in Iran: an application of the theory planned bahaviour". waste management, xxx, pp. 1-7.
15- سعیدنیا. ا، (1387)،. مواد زاید جامد شهری، تهران: مؤسسهی فرهنگی، اطلاع رسانی و مطبوعاتی، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
16- Li-Teh,Lu,et al,2005," MSW management for waste minimization inTaiwan :The last two decades ", waste management.
17- برتکین. دان و ا. کلر، (1382)، شناخت محیط زیست، وهابزاده اعبدالحسین،(مترجم) ،انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ص 640.
18- Bhuiyan, S.(2004). Unveiling the Face of Social Capital: Evidence from Community Based Solid Waste Management Initiatives in Urban Bangladesh,unpublished PhD thesis. Bonn: University of Bonn.
19- مجلسی، م. (بیتا). نقش مشارکت مردمی در سیستم مکانیزهی جمع آوری زباله، سومین همایش ملی مدیریت پسماند.
20- آهنگری.ش، شیخی.غ و موسی‌زاده. چ، (1391)، برنامه ریزی راهبردی عوامل اثرگذار بر مدیریت مواد زاید جامد شهری با استفاده از تحلیل(SWOT) مطالعه موردی: شهر بوکان. فصلنامه آمایش محیط، شماره 20، قابل دسترس در www.sid.ir
21- معاضد. ه و دلفی. م، (1391)، مدیریت مواد زاید روستایی، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، بنیاد خواجه نصیر طوسی، ص37.
22- عباسوند. م،(1387)، ارزیابی مدیریت پسماندهای شهری(نمونه موردی: استان گلستان). فصلنامه مدیریت شهری، شماره 20، صص67-39.
23- عمرانی. ق.ع،(بیتا)، اصول و مبانی استراتژی پایدار در مدیریت پسماندهای ایران. سومین همایش ملی مدیریت پسماند.
24- شفیعی. ف، میرترابی، م و رضوانفر. ا، (1391)، به کارگیری منابع اطلاعاتی و کانالهای ارتباطی در فرایند پذیرش مدیریت جامع پسماند روستایی. نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 66. شماره 3. صص 339-329
25- کاظمی. خ.ا، (1387)، مشکلات و دلایل ناکارآمدی فرآیند خصوصی سازی در فعالیتهای مدیریت پسماند شهری، مدیریت پسماند.
26- توکلی. ب، عبدلی. م.ع و مهتاج. م.ح، (بیتا)، نقدی بر مقررات مدیریت پسماندهای ویژه و ارایه راهکارهای اقتصادی و محیط زیستی برای بازنگری در آن.
27- صفاری. ا، (1392)، تحلیل مخاطرات زیست محیطی و راهبردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی( مطالعه موردی: دهستان اجارود مرکزی، شهرستان گرمی). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، پیاپی3، صص، 91-71.
28- Wang. J. ; Li, Z. ; and Tam, V. W. Y. (2014), "Critical factors in effective construction waste minimization at the design stage: a shenzhen case study, China". Resourses, Conservation and Recycling, 82, pp. 1-7.
29- Yoada, R. S. ; Chirawurah, D. ; and Adongo, P. B. BMC Public Health 2014, 14:697. http://www.biomedcentral.com/1471-2458/14/697.
30- کلانتری.خ، (1382). پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی، تهران: شریف.
_||_