مناطق شهری

دسترسی آزاد مقاله

1 - تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در شهر اهواز با استفاده از مدلهای ترکیبی
علی اصغر عبدالهی مجتی سلیمانی دامنه

این پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین مناطق شهر اهواز از طریق رتبه‌بندی آن‌ها می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که از مدل‌های ضریب آنتروپی و تاکسونومی، آنتروپی شانون، SAR، SAW و روش‌های میانگین رتبه کپ‌لند و بردا استفاده شده است، جامعه آماری ه چکیده کامل

این پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین مناطق شهر اهواز از طریق رتبه‌بندی آن‌ها می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که از مدل‌های ضریب آنتروپی و تاکسونومی، آنتروپی شانون، SAR، SAW و روش‌های میانگین رتبه کپ‌لند و بردا استفاده شده است، جامعه آماری هشت منطقه کلان شهر اهواز است. شهر اهواز بر اساس آخرین سرشماری سال 1390 دارای 1112668 نفرجمعیت بوده است. از نظر توزیع و برخورداری از خدمات شهری، رشدی متناسب جمعیت نداشته است. ضریب همبستگی با عدد بدست آمده0.619 مشخص می‌کند که بین توزیع خدمات و تراکم جمعیت در شهر اهواز رابطه ضعیفی وجود دارد. نتایج حاصل از تلفیق مدل‌ها نشان می‌دهد در مناطق یک افزایش جمعیت و در مناطق 6، 7 و 8 افزایش سطح خدمات شهر برای هماهنگی بین نیازهای جمعیتی و خدماتی به نظر می‌رسد، بنابراین می‌توان گفت با توزیع متوازن و متعادل خدمات در بین مناطق کلان شهر اهواز با توجه به نیازهای جمعیتی می‌توان به تعادل در سطح مناطق شهر رسید. براین اساس، برقراری ارتباطی منطقی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق هشت گانه شهر اهواز برای نیل به پایداری و عدالت اجتماعی ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - سطح بندی مناطق شهر کاشان براساس میزان برخورداری از شاخص های شهر هوشمند
مهدی ابراهیمی مریم پاکار جواد سامانی نژاد

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مفاهیم مهم در عرصه برنامه ریزی شهری جدید، توسعه شهری هوشمند است که مزایای استفاده از فناوریهای دیجیتالی را در زندگی، فعالیت و اداره محیط شهری باهم ترکیب می کند. مقاله حاضر درصدد بررسی و سطح بندی مناطق شهر کاشان براساس میزان برخورداری از شاخصها چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مفاهیم مهم در عرصه برنامه ریزی شهری جدید، توسعه شهری هوشمند است که مزایای استفاده از فناوریهای دیجیتالی را در زندگی، فعالیت و اداره محیط شهری باهم ترکیب می کند. مقاله حاضر درصدد بررسی و سطح بندی مناطق شهر کاشان براساس میزان برخورداری از شاخصهای شهر هوشمند است.روش پژوهش: این مقاله، به لحاظ هدف ، از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی است و در آن شاخصها هم از بعد عینی و هم ذهنی مورد بررسی قرار گرفته اند. شاخص‌های مورد استفاده در این مقاله بر مبنای بررسی پیشینه موضوع، شامل پویایی هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط زیست هوشمند، حکمروایی هوشمند، زندگی هوشمند و شهروند هوشمند هستند. در بعد ذهنی از روش پرسشنامه و در بعد عینی از آمارهای مراکز مسئول استفاده شد. دادههای پرسشنامه‌ها با به کار گیری روش تصادفی طبقه ای جمع آوری و طبقه بندی شده و داده‌های عینی نیز با استفاده از تکنیک تاپسیس و روش وزن دهی آنتروپی تجزیه و تحلیل شده است.یافته‌ها: نتایج کلی بررسی‌ها نشان می دهد که تفاوت آشکاری بین مناطق شهر کاشان از لحاظ برخورداری از شاخصهای شهر هوشمند وجود دارد، در این بین مناطق 2 و 4 از وضعیت مطلوب‌تر و منطقه 5 وضعیت نامطلوب تری را دارا می باشند. تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که شاخص زندگی هوشمند با ضریب بتا 0.68 نسبت به دیگر شاخصها در ایجاد شهر هوشمند تاثیرگذارتر است و تحلیل همبستگی پیرسون نیز نشان می دهد که بین این شاخص با سایر شاخص‌ها ارتباط مثبت و معنی‌دار وجود دارد.نتیجه گیری: در خصوص توسعه شهر کاشان مبتنی بر شاخصهای شهر هوشمند، ضروری است که توجه ویژه ای به مناطق با رتبه پایین مبذول شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - تأثیر آموزش در فرهنگ‎سازی و ارتقاء نگرش دانش آموزان مقطع متوسطه اول نسبت به اهمیت و حفظ منابع‌طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد)
شهرام مهدی کرمی محسن رجبی اکرم آزادی ریمله اکرم احمدی

10.22034/jest.2018.19810.2869

زمینه و هدف: شدت تخریب منابع طبیعی در استان لرستان در طی چند سال اخیر افزایش نگران کننده‌ای داشته است. لذا ارزیابی آگاهی دانش آموزان به عنوان کاربران آتی منابع طبیعی، نسبت به منابع طبیعی ضروری می باشد. روش بررسی: به‌منظور انجام این بررسی، پرسش‌نامه‌ای با توجه به نظرات ا چکیده کامل

زمینه و هدف: شدت تخریب منابع طبیعی در استان لرستان در طی چند سال اخیر افزایش نگران کننده‌ای داشته است. لذا ارزیابی آگاهی دانش آموزان به عنوان کاربران آتی منابع طبیعی، نسبت به منابع طبیعی ضروری می باشد. روش بررسی: به‌منظور انجام این بررسی، پرسش‌نامه‌ای با توجه به نظرات اساتید و کارشناسان متخصص طراحی گردید. روایی و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفا کرونباخ 75/0 بدست آمد که نشان دهنده پایایی قابل قبول است. سپس به طور تصادفی از بین 800 نفر از دانش‌آموزان 10 مدرسه شهرستان خرم آباد که به صورت شفاهی، نصب پوسترها و فیلم‌های آموزشی منابع طبیعی، آموزش دیده بودند، 250 نفر جهت پر کردن پرسش‌نامه و بررسی دیدگاه‌ آن‌ها قبل و بعد از آموزش انتخاب شدند. یافته&lrm;ها: نتایج توصیفی حاصل از تاثیر پایه تحصیلی، معدل، شغل پدر، تحصیلات مادر و پدر، درآمد خانوار و میزان تماشای تلویزیون بر دیدگاه دانش آموزان نسبت به منابع طبیعی ارایه گردید. نتایج استنباطی نیز نشان داد که ارتباط بین متغیرها بدین شکل بود: الف) همبستگی مثبت و معنی‌داری بین متغیر‌های دانش، شناخت، نگرش و رفتار زیست محیطی با آموزش، ب) همبستگی مثبت و معنی&lrm;داری بین متغیر رفتار زیست محیطی با دانش زیست محیطی، پ) رابطه خطی مثبت و معنی&lrm;داری بین دانش زیست محیطی و رفتار زیستی دانش آموزان. همچنین، نتایج آنالیز داده&lrm;ها با استفاده از آزمون کای دو و دوجمله‌ای، اثر مثبت آموزش را بر افزایش آشنایی و ترویج منابع طبیعی تایید کردند. بحث و نتیجه&lrm;گیری: آموزش به‌عنوان کارآمدترین ابزار قابل دسترس می‌تواند نقش مهم و راه‌گشایی را در ارتقای نگرش و شناخت دانش آموزان از منابع طبیعی و حفظ سرمایه ملی کشور داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - ارزیابی تاب‌آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه‌بندی مناطق پنج‌گانه آن با استفاده از مدل کوپراس
کرامت الله زیاری اصغر پاشازاده محمدحسن یزدانی

10.22034/jest.2020.43430.4617

زمینه و هدف: امروزه تاب آوری شهرها یکی از مهمترین مباحث نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری است. شهرهای اسلامی هم با توجه به اصول دین اسلام و فقه اسلامی، از این قاعده مستثنی نیستند و بایستی تاب آوری آنها در ابعاد انسانی، آنهم به خاطر انس با آموزه های دینی، نمود خاصی داشته با چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه تاب آوری شهرها یکی از مهمترین مباحث نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری است. شهرهای اسلامی هم با توجه به اصول دین اسلام و فقه اسلامی، از این قاعده مستثنی نیستند و بایستی تاب آوری آنها در ابعاد انسانی، آنهم به خاطر انس با آموزه های دینی، نمود خاصی داشته باشد. از همین رو، هدف این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه بندی مناطق شهری آن است. روش بررسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان شاغل در شهرداری های پنچ گانه شهر اردبیل تشکیل دادند که به روش نمونه گیری گلوله برفی و به صورت هدفمند تعداد 50 نفر از آنها انتخاب و پرسشنامه تحقیق تکمیل شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، SPSS، Excel و مدل تصمیم گیری چندمتغیره کوپراس (KOPRAS) استفاده شده است. یافته ها: میزان تاب آوری شهر اردبیل 66/4 به دست آمده که حد متوسط را نشان می دهد. همچنین رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل براساس مدل کوپراس به ترتیب مناطق دو، سه، یک، پنج و چهار بوده است. از نظر سطح بندی در روش تحلیل خوشه ای، منطقه دو در سطح تاب آوری متوسط و بقیه مناطق در سطح تاب آوری ضعیف قرار گرفتند. نهایتاً، ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط معکوسی بین بعد معنوی با سایر ابعاد تاب آوری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این که به لحاظ کالبدی، مناطق تازه ساخت و برنامه ریزی شده، تاب آورتر می باشند، درحالی که در بعد انسانی و معنوی، مناطق قدیمی و بافت فرسوده، با مردمان بومی و معتقد به آموزه های دینی، تاب آورتر هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مدلسازی تخصیص و پهنه‏بندی اراضی شهری با استفاده از سیستم پویای تصمیم‏یار مکانی (DSDSS) با رویکرد ارزیابی تلفیقی مکانی (DISA) بر اساس شاخصهای زیست‏محیطی در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر چادگان)
آرزو معظمی جمال قدوسی علی اصغر آل شیخ سعید سلطانی

10.30495/jest.2022.58978.5309

زمینه و هدف: امروزه در خصوص توسعه مناطق شهری و استفاده از اراضی در آنها دو اختلاف نظر و برخورد رویکردی شامل روند و شدت تغییر کاربری اراضی و تغییرات حفاظ روی زمین مطرح است که تبیین کننده خصوصیات و ویژگی های رشد و گسترش شهرها و پایداری زیست محیطی آنها می باشد. روند فعلی ر چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه در خصوص توسعه مناطق شهری و استفاده از اراضی در آنها دو اختلاف نظر و برخورد رویکردی شامل روند و شدت تغییر کاربری اراضی و تغییرات حفاظ روی زمین مطرح است که تبیین کننده خصوصیات و ویژگی های رشد و گسترش شهرها و پایداری زیست محیطی آنها می باشد. روند فعلی رشد و گسترش مناطق شهری و مسکونی و تغییرات منطقه ای و ناحیه ای ناشی از آن بعنوان یکی از چالش های اصلی برای تعریف راهبردهای توسعه ای در مناطق شهری مطرح و معرفی شده است. روش بررسی: امروزه دستیابی به روش های مناسب اندازه گیری و ارزیابی و برنامه ریزی در کلیه سطوح و مرتبط با آن در مناطق شهری، مورد حمایت و پشتیبانی مدیران در مناطق شهری می باشد. اگر چه در مدل ها و روش های موجود برای آمایش سرزمین و تخصیص اراضی برای کاربری های مختلف عواملی مانند موقعیت مکانی و طبیعی، خصوصیات زیست محیطی، اکولوژیکی، ادافیکی، شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی منظور شده و مورد توجه قرار گرفته اند اما ملاحظه می شود که در برخی از آنها مانند مدل های CLUE-S و AEZ، تنها به تغییر کاربری اراضی از جمله کشاورزی و اراضی مرتعی و جنگلی، توجه گردیده است.به طوری که در حال حاضر اختلاف نظرهادر خصوص مباحث مرتبط با آمایش مناطق شهری در رابطه با تخصیص اراضی، رخدادهای تحقیقاتی در زمینه استفاده از اراضی در قالب اصول و مفاهیم آمایش سرزمین بیش از پیش مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. یافته ها: در تحقیق حاضر با هدف مدل سازی تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری در قالب مطالعه موردی در شهر چادگان واقع در استان اصفهان اقدام به مدل سازی با استفاده از تلفیق روش های مدل سازی مکانی وتصمیم گیری چندمشخصه ای با روش های کارت امتیازی متوازن و تولید پاک در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیائی شده است. بحث و نتیجه گیری: خروجی حاصل از تحقیق ارائه مدل توصیفی مبتنی بر امتیاز دهی به شاخص های 22 گانه مربوط به 4 معیار یا مؤلفه اجتماعی،زیست محیطی، اکولوژیکی و اقتصادی است. به نحوی که با شناسایی خصوصیات و ویژگیهای هریک از مؤلفه ها وتهیه نقشه های موضوعی مربوط به آنها مبتنی بر امتیاز یا نمره هریک از شاخص های 22 گانه در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیائی می توان اقدام به تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری در 4 وضعیت شامل نا مطلوب، نسبتاً مطلوب، مطلوب و بسیار مطلوب بر اساس نوع کاربرهای مورد نظر در مناطق شهری نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری (مورد مطالعه: شهر زاهدان)
جواد ریکی غلامرضا میری معصومه حافظ رضازاده

مشارکت شهروندان ابزاری برای تقویت مدیریت شهری در جوامع پیشرفته امروزی و از شاخص‌های زندگی جوامع مختلف محسوب می‌شود. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری زاهدان می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقی چکیده کامل

مشارکت شهروندان ابزاری برای تقویت مدیریت شهری در جوامع پیشرفته امروزی و از شاخص‌های زندگی جوامع مختلف محسوب می‌شود. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری زاهدان می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق، کاربردی است. در این مورد مطالعات جامعی در خصوص شاخص‌های تحقیق در محدوده مورد مطالعه انجام و سپس برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار (SPSS) و مدل‌ (Fuzzy Mamdani)، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شهروندان مناطق پنجگانه شهر زاهدان می‌باشد. که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد. نتایج آزمون آزمون T تک نمونه‌ای، جهت بررسی میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری در بسترهای مختلف، در بین مناطق شهر زاهدان نشان داد که در بین بسترهای مطرح شده، فقط در بستر اجتماعی - فرهنگی میانگین‌ به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد 3 می-باشد، که این گویای تاثیر زیاد، بستر اجتماعی- فرهنگی، در مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بین مناطق شهر زاهدان می‌باشد. نتایج وضعیت مشارکت در مدیریت شهری در بستر‌های (اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی و فضایی، سیاسی و مدیریتی، قانونی و حقوقی)،در تعیین و رتبه‌بندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان، با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد، از میان مناطق 5 گانه شهر زاهدان مناطق 1 و 5 در حوزه تقویت مشارکت شهروندان در مدیریت شهری موفق‌تر بوده‌اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - سنجش وضعیت مناطق شهری از نظر ابعاد توسعه پایدار (مطالعه موردی: مناطق شهری کرمانشاه)
تیمور محمدپور مجید شمس عباس ملک حسینی

بروز ضایعات زیست- محیطی و کاهش سطح عمومی زندگی مردم، بویژه در جوامع شهری، رهیافت توسعه پایدار به عنوان موضوع روز دهه آخر قرن بیستم، از سوی سازمان ملل مطرح و به عنوان دستور کار قرن بیست و یکم در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و محلی تعیین گردید. بر همین مبنا، پژوهش حاضر، به س چکیده کامل

بروز ضایعات زیست- محیطی و کاهش سطح عمومی زندگی مردم، بویژه در جوامع شهری، رهیافت توسعه پایدار به عنوان موضوع روز دهه آخر قرن بیستم، از سوی سازمان ملل مطرح و به عنوان دستور کار قرن بیست و یکم در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و محلی تعیین گردید. بر همین مبنا، پژوهش حاضر، به سنجش وضعیت مناطق شهری کرمانشاه از نظر ابعاد توسعه پایدار پرداخته است. تحقیق حاضر از لحاظ روش‌شناسی از نوع توصیفی _تحلیلی و از نظر هدف‌گذاری کاربردی است. گردآوری اطلاعات در این تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه است. جامعه آماری این تحقیق شامل شهروندان ساکن در شهر کرمانشاه می‌باشد. تعداد حجم نمونه انتخاب شده با توجه به جمعیت 1032000 نفری کرمانشاه در سال 1400 و بر اساس فرمول کوکران با خطای 5 درصد و سطح اطمینان 95 درصد، 356 نفر برآورد شد. روش نمونه-گیری به صورت تصادفی است. تحقیق در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی انجام گرفته است. نتایج بیانگر آن است که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست‌محیطی، کالبدی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. براساس نتایج استخراج شده می‌توان چنین استنباط کرد که وضعیت منطقه یک در سطحی مطلوب‌تر نسبت به دیگر مناطق از نظر ابعاد توسعه پایدار قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان
رضا رضایی بزنجانی مهری اذانی حمید صابری مهدی مؤمنی

چکیده راهبرد رشد هوشمند، مدیریت پویا و انعطاف پذیر رشد شهری بوده که دو هدف کارایی و کیفیت محیطی فضای شهری را مدنظر قرار دارد و به عنوان روشی اصلاحی برای رشد پراکندگی شهری در جهت رفع مشکلات شهری عمل می کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمن چکیده کامل

چکیده راهبرد رشد هوشمند، مدیریت پویا و انعطاف پذیر رشد شهری بوده که دو هدف کارایی و کیفیت محیطی فضای شهری را مدنظر قرار دارد و به عنوان روشی اصلاحی برای رشد پراکندگی شهری در جهت رفع مشکلات شهری عمل می کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان به نگارش درآمده است. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها به صورت پیمایشی (پرسشنامه) و جامعه آماری، شامل دو گروه شهروندان و مسئولین ـ نخبگان بوده که به روش نمونه گیری تصادفی داده ها جمع آوری شده است. جهت تجزیه ‌و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSSو جهت تصویرسازی نتایج از نرم افزار ArcGISاستفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تمامی شاخص‌های مورد بررسی از سطح معنی داریِ مناسبی برخوردار هستند. میانگین کلی گروه مسئولین ـ نخبگان در رابطه با شاخص‌های رشد هوشمند در کرمان 45/3 و گروه شهروندان 96/2 است و گروه مسئولین ـ نخبگان تمامی شاخص ها را در سطحی متوسط به بالا ارزیابی کرده اند اما شهروندان تنها دو شاخص مسکن (25/3) و اجتماعی/هویت (3) را در سطحی متوسط دانسته اند و این امر نشان از وضعیت بهتر شهر کرمان از دید مسئولین ـ نخبگان دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با سطح معناداری 023/0 و میزان آلفای کمتر از 05/0 حاکی از اثرگذاری متغیر مستقل بر وابسته و رابطه معنادار بین آن‌ها است. در نهایت بر پایه آزمون کروسکال والیس، منطقه 2 با بیشترین ارزش عددی (8/13) در رتبه اول قرار دارد و بنابراین، این‌گونه استنباط می شود که ساکنان مناطق چهارگانه کرمان در رابطه با وضعیت شاخص‌های رشد هوشمند شهری در این شهر، دیدگاه متفاوتی داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تحلیل و سطح‌بندی مناطق شهری کلانشهر اهواز بر اساس میزان بهره مندی از امکانات و خدمات شهری با بهره‌گیری از تکنیک TOPSIS
سعید ملکی اصغر محمدی مریم ناصر

چکیده فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز شهروندان ساکن در مناطق شهری لازمه رسیدن به توسعه پایدار شهری است. ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت‌ها و عملکردهای شهری بر اساس خواسته‌ها و نیازهای جامعه شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش سطح بندی م چکیده کامل

چکیده فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز شهروندان ساکن در مناطق شهری لازمه رسیدن به توسعه پایدار شهری است. ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت‌ها و عملکردهای شهری بر اساس خواسته‌ها و نیازهای جامعه شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش سطح بندی مناطق شهری کلانشهر اهواز از نظر میزان دسترسی ساکنین به خدمات و امکانات شهری با بهره گیری از مدل تاپسیس است. پژوهش انجام شده از نوع کمی و توصیفی- تحلیلی است. که جهت سنجش میزان دسترسی ساکنین به امکانات و خدمات مورد نیاز، ابتدا سرانه وضع موجود هر یک از کاربری‌های خدمات شهری استخراج گردید. سپس با بهره گیری از مدل تصمیم گیری چند شاخصه تاپسیس به سطح بندی مناطق شهری اهواز پرداخته شد. نتایج حاصل حاکی از آنست که در بین مناطق شهری کلانشهر اهواز از نظر میزان دسترسی مردم به امکانات و خدمات شهری تفاوت فاحشی برقرار است به گونه ای که بین منطقه 4 بعنوان منطقه توسعه یافته تر و منطقه 1 بعنوان محروم ترین منطقه تفاوت محسوسی وجود دارد. براساس نتایج حاصله مناطق هشت گانه اهواز به سه گروه برخوردار ، نیمه برخوردار و محروم طبقه بندی شدند. در سطح برخوردار ،منطقه 4 با اختلاف زیاد ، در سطح برخوردار 5 منطقه و در سطح محروم یعنی پایین ترین سطح توسعه مناطق 1 و 7 قرار گرفته اند که جزء مناطق مرکزی شهر محسوب می‌شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بررسی فرایند نوسازی شهری با تاکید بر جنبه‌های توسعه پایدار (مورد مطالعه، منطقه 3 شهر مشهد)
علی قسمی شاه گلدی رحمت‌اله فرهودی عزت‌اله عزتی

چکیده: امروزه فضاهای شهری از جمله مهمترین بخشهایی از شهر هستند که بر چرخه تکاملی حیات شهر تاثیر گذاشته اند. این درحالیست که این بافتها از ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری برخودارند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعه شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند. چکیده کامل

چکیده: امروزه فضاهای شهری از جمله مهمترین بخشهایی از شهر هستند که بر چرخه تکاملی حیات شهر تاثیر گذاشته اند. این درحالیست که این بافتها از ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری برخودارند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعه شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند. در این رابطه اهمیت نوسازی شهری دربهبود شرایط محیط فیزیکی و سطح زندگی مردم شناخته شده است. وعلیرغم انتقادهای شدید بر انگاره های مدرنیته بسیاری از مطالعات نشان داده که طرح های نوسازی شهری موفق به مقابله با مشکلات ناشی ازفروپاشی شهری شده و برروی سه حوزه اقتصاد،محیط زیست و جامعه تاثیر گذاشته است.هدف این پژوهش دستیابی به یک رویکرد پایدار در برنامه ریزی طرح های نوسازی شهری به منظور شناسایی رابطه بین ملاحظات طراحی شهری و اهداف توسعه پایدار می باشد. بر این مبنا مدل تجربی سنجش پایداری طرح های نوسازی در سه بعد اقتصادی، محیطی و اجتماعی در محدوده منطقه 3شهرداری مشهد ارزیابی می‌شود. در این تحقیق از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از نمونه با حجم 383 و تحلیل های آماری تی مستقل ، همبستگی پیرسون ، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده می‌شود. بر مبنای یافته های پژوهش، متغیرها در هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی با میزان پایداری طرح های نوسازی شهری رابطه داشته‌اند. از این متغیرها، عوامل اجتماعی بیشترین تأثیر را در افزایش پایداری طرح های نوسازی شهری داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - واکاوی شاخص‌های توسعه خلاقیت در مناطق شهری با تأکید بر رویکرد شهر خلاق هنگ‌کنگ، مطالعه موردی: مناطق 1و 6 کلانشهر مشهد
آناهیتا عبداللهی عزت الله مافی مهدی وطن پرست

1408

شواهد نشان می‌دهد مدیریت شهری در ایران عمدتاً با تکیه بر الگوهای قدیمی همچون طرح های جامع و تفصیلی بوده و کمتر بر الگوهای نوین همچون شهر خلاق تأکید شده است. با این رویکرد مناطق 1 و 6 از کلانشهر مشهد به عنوان مطالعه موردی پژوهش حاضر انتخاب شد. این پژوهش در راستای پاسخ به چکیده کامل

شواهد نشان می‌دهد مدیریت شهری در ایران عمدتاً با تکیه بر الگوهای قدیمی همچون طرح های جامع و تفصیلی بوده و کمتر بر الگوهای نوین همچون شهر خلاق تأکید شده است. با این رویکرد مناطق 1 و 6 از کلانشهر مشهد به عنوان مطالعه موردی پژوهش حاضر انتخاب شد. این پژوهش در راستای پاسخ به این سؤال انجام شد که کدامیک از شاخص های شهر خلاق هنگ کنگ در مناطق 1 و 6 کلانشهر مشهد در جهت توسعه خلاقیت شهری اهمیت بیشتری دارند. روش پژوهش، براساس هدف از نوع کاربردی و براساس ماهیت پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. بر اساس این روش، در مرحله اول مبانی نظری و ادبیات تحقیق و همچنین پیشینه پژوهش در دو بخش داخلی و خارجی مورد مطالعه قرار گرفت. در مرحله دوم، پرسشنامه پژوهش براساس شاخص‌های خلاقیت هنگ کنگ طراحی و در ادامه این پرسشنامه در بین جامعه آماری پژوهش توزیع و اطلاعات گردآوری شده در نرم افزار SPSS ساماندهی شد. در مرحله سوم با استفاده یافته‌های توصیفی پژوهش تشریح گردید. نهایتاً در مرحله چهارم با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی، یافته های پژوهش تحلیل شد. نتایج بررسی و مقایسه نمرات میانگین شاخص هاص اصلی در مناطق مورد نشان داد که در زمینه سه شاخص سرمایه فرهنگی، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری، منطقه یک نسبت به منطقه شش وضعیت بهتری دارد. از سوی دیگر از لحاظ شاخص سرمایه اجتماعی، منطقه شش با نمره میانگین 91/2 نسبت به منطقه یک از شرایط بهتری برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که از بین 32 شاخص مورد مطالعه که در مدل نظری پژوهش تدوین گردید، 14 زیر شاخص در منطقه یک و 8 زیرشاخص در منطقه شش مورد تأیید قرار گرفت. نتایج بدان معنا است که مدل نظری پژوهش در منطقه یک قابلیت و کاربرد بیشتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع فضایی خدمات عمومی در مناطق شهری شهر ارومیه
هادی حکیمی پریا علیزاده مصطفی هرائینی

توزیع نامتوازن امکانات و خدمات باعث شکل‌گیری محلات مرفه اجتماعی از یک‌ طرف و محله‌های غیر برخوردار از طرف دیگر می‌گردد که این محلات همراه با درآمد پایین و عدم دستیابی به حداقل استانداردها باعث تشدید دور بسته فقر شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و ت چکیده کامل

توزیع نامتوازن امکانات و خدمات باعث شکل‌گیری محلات مرفه اجتماعی از یک‌ طرف و محله‌های غیر برخوردار از طرف دیگر می‌گردد که این محلات همراه با درآمد پایین و عدم دستیابی به حداقل استانداردها باعث تشدید دور بسته فقر شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و توزیع فضایی خدمات شهری در مناطق شهری می‌باشد. بنابراین با توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات عمومی در شهر در این پژوهش از طریق روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، به بررسی این مهم پرداخته‌شده است. با استفاده از روش ضریب آنتروپی و ضریب جینی توزیع فضایی جمعیت در مناطق شهری ارومیه محاسبه گردید و سپس با استفاده از مدل تاپسیس مناطق شهری از نظر شاخص های پژوهش رتبه‌بندی شده است و درنهایت با نرم‌افزار SPSS.23 ضریب همبستگی پیرسون محاسبه‌شده و میزان همبستگی رتبه جمعیت و رتبه خدمات عمومی شهری به‌دست‌آمده است. نتایج پژوهش حاکی از توزیع فضایی جمعیت نسبتاً متعادل در مناطق چهارگانه شهر ارومیه می‌باشد، و رتبه مناطق چهارگانه شهر ارومیه، با استفاده از مدل تاپسیس، ازنظر شاخص‌های خدمات عمومی شهری به ترتیب ۱، ۳، 2 و ۴ می‌باشد. مقادیر ضریب پراکندگی حکایت از آن دارد که بیشترین نابرابری در توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با توجه به شاخص‌های منتخب پژوهش، شاخص فرهنگی (کتابخانه، کانون فرهنگی و...) و شاخص آموزشی کم‌ترین نابرابری را در توزیع فضایی به خود اختصاص داده‌اند. درنهایت ضریب همبستگی مابین رتبه جمعیت و رتبه شاخص‌های خدمات عمومی شهری بیانگر عدم توزیع متعادل خدمات عمومی شهر بر اساس جمعیت مناطق شهری ارومیه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - سنجش میزان برخورداری از فضای سبز در مناطق شهری استان فارس
مهدی نارنگی‌فرد محمود احمدی اسماعیل عبدلی

رشد فزاینده جمعیت و شهرنشینی به همراه گسترش فیزیکی شهرها منجر به از بین رفتن محیط‌های طبیعی پیرامونی شده است. با توجه به اینکه پوشش گیاهی یکی از مهم‌ترین اجزای بوم‌سازگان جهانی با کارکردهای گوناگون است. بدین جهت، در این پژوهش با هدف محاسبه وسعت درصد کیفیت پوشش گیاهی شهر چکیده کامل

رشد فزاینده جمعیت و شهرنشینی به همراه گسترش فیزیکی شهرها منجر به از بین رفتن محیط‌های طبیعی پیرامونی شده است. با توجه به اینکه پوشش گیاهی یکی از مهم‌ترین اجزای بوم‌سازگان جهانی با کارکردهای گوناگون است. بدین جهت، در این پژوهش با هدف محاسبه وسعت درصد کیفیت پوشش گیاهی شهرهای استان فارس، از شاخص بهنجار شده پوشش گیاهی (NDVI) مستخرج از سنجنده TM ماهواره لندست در سال 2010 استفاده گردید، همچنین با خوارزمیک بیشترین شباهت MLCطبقه بندی نظارت شده در محیط نرم افزار اردس مساحت کاربری پوشش گیاهی (فضای سبز) استخراج گردید.مقایسه درصد پوشش گیاهی نشان داد بیشترین میانگین درصد شاخص پوشش گیاهی مربوط به شهر سپیدان با 54 درصد و کم‌ترین میزان آن متعلق به شهر فیروزآباد با 49 درصد می باشد. در کل میانگین این شاخص در تمامی شهرها نزدیک به هم و بیشترین فراوانی میانگین 51 درصد است. در بررسی مساحت کاربری پوشش گیاهی، شهر جهرم با 21/49 کیلومتر مربع بیشترین مساحت کاربری پوشش گیاهی و شهر استهبان با 5 کیلومتر مربع کم‌ترین میزان مساحترا دارا می باشد. همچنین شهر جهرم با 8/39 درصد نسبت پوشش گیاهی به مساحت کل بیشترین میزان و در مقابل شهر مرودشت با 2/8 درصد کم‌ترین میزان در میان شهرهای مورد مطالعه به خود اختصاص داده است. شهرهای فسا، قیر و کارزین به ترتیب با 5/30 و 4/24 درصد پس از جهرم از بیشترین میزان درصد نسبت پوشش گیاهی به مساحت کل برخوردار می باشند. همچنین شهرهای اقلید، نورآباد، سپیدان، کازرون، استهبان و فیروزآباد کمتر از 15 درصد نسبت پوشش گیاهی به مساحت کل را به خود اختصاص داده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - ارزیابی و رتبه بندی برخی از مؤلفه های حکمروایی در مناطق شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان وکارشناسان با استفاده از تکنیک MABAC
عباس معروف نژاد لاله خواجوی نیا

حکمروایی خوب شهری رویکرد جدیدی در فرایند مدیریت شهری می‌باشد که ساختارهای سنتی و متمرکز مدیریت شهری را به چالش کشیده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر بررسی و رتبه‌بندی برخی مؤلفه های حکمروایی در مناطق چهار گانه شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان و ک چکیده کامل

حکمروایی خوب شهری رویکرد جدیدی در فرایند مدیریت شهری می‌باشد که ساختارهای سنتی و متمرکز مدیریت شهری را به چالش کشیده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر بررسی و رتبه‌بندی برخی مؤلفه های حکمروایی در مناطق چهار گانه شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان و کارشناسان پرداخته است. شش مولفه انتخابی مورد پژوهش، مشارکت، عدالت محوری، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، اثربخشی-کارآیی و امنیت بوده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری شهروندان ساکن شرق کلانشهر اهواز و کارشناسان می‌باشند. حجم نمونه شامل 13نفرازکارشناسان و383 نفر از شهروندان بوده است. با استفاده از آزمون کولموگرف-اسمیرنف نرمال بودن توزیع داده‌ها و وزن دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی شانون و تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک رتبه بندی MABAC انجام شده است. نتایج پژوهش بر اساس میانگین کل شاخص‌ها از نظر شهروندان و کارشناسان محاسبه گردید که سه شاخص اثربخشی-کارآیی، مشارکت و پاسخگویی در تمام مناطق شرقی شهر بالاتر از حد متوسط (5/2) به ترتیب با امتیاز 99/2 و68/2و 64/2 بوده است. همچنین نتایج حاصل از تکنیک MABAC، نشان می‌دهد منطقه سه شهری کلانشهر اهواز با مقدار Si (مقدار نهایی تابع معیارگزینه‌ها) 155/0در رتبه اول و به ترتیب مناطق هشت، یک و هفت با 074/0، 010/0و 031/0- در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - اندیشه حق به شهر؛ تحولی مفهومی و بنیادین در مبارزات شهری برای زندگی خوب شهری مطالعه موردی: تحلیل تطبیقی مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه
مرتضی بخشی گرمی میثم ساکت حسنلوئی عاطفه قنبری مریم حیدری فنونی

امروزه مفهوم حق به شهر واکنشی به روند پرشتاب توسعه شهری نامتعادل و طرح‌های کمتر اندیشیده شده برنامه‌ریزی شهری جهت تحقق پذیری و دستیابی به شهری قابل زیست، پویا و پایدار می‌باشد. شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، عدالت شهری، شهرسازی عدالت محور و دموکراسی شهری مسائل اساسی چکیده کامل

امروزه مفهوم حق به شهر واکنشی به روند پرشتاب توسعه شهری نامتعادل و طرح‌های کمتر اندیشیده شده برنامه‌ریزی شهری جهت تحقق پذیری و دستیابی به شهری قابل زیست، پویا و پایدار می‌باشد. شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، عدالت شهری، شهرسازی عدالت محور و دموکراسی شهری مسائل اساسی برنامه‌ریزی شهری امروزی بوده که رویکرد حق به شهر از طریق اعمال تغییرات اجتماعی-فضائی شهر به تحقق آن‌ها می‌پردازد. پژوهش حاضر با هدفی کاربردی-توسعه‌ای و ماهیتی توصیفی-تحلیلی سعی دارد تا با اتخاذ پیش‌زمینه‌ای انسان‌مدارانه، به ارزیابی میزان تحقق شاخص‌های حق به شهر در هر یک از مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه بپردازد. شیوه‌های مورد استفاده در گردآوری و تحلیل اطلاعات، بهره‌گیری از روش‌های سندگزینی و کتابخانه‌ای، شناسایی میدانی و مصاحبه (حجم نمونه هدفمند) و استفاده از تکنیک‌های آنتروپی شانون و کوپراس در تحلیل کمی می‌باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که مناطق 2 و 4 شهر ارومیه به ترتیب بیشترین و کمترین سطح سازگاری و مطلوبیت را به خود اختصاص داده‌اند. در نهایت جهت دستیابی به شرایطی مناسب در حوزه برنامه‌ریزی شهری، به ارائه پیشنهاداتی منسجم و هدفمند پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - تحلیل کارایی مناطق شهری از لحاظ شاخص های شهر خلاق ( نمونه موردی: مناطق 1 و 6 شهرداری مشهد)
آناهیتا عبداللهی عزت الله مافی مهدی وطن پرست

هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی وضعیت مناطق 1و 6 شهرداری مشهد از لحاظ شاخص‌های شهرخلاق بود. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است. پرسشنامه پژوهش بر اساس شاخص‌های خلاقیت طراحی و در ادامه این پرسشنامه در بین جامعه آماری پژوهش توزیع و اطلاعات گردآوری شده در نرم‌افزار SPSS سام چکیده کامل

هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی وضعیت مناطق 1و 6 شهرداری مشهد از لحاظ شاخص‌های شهرخلاق بود. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است. پرسشنامه پژوهش بر اساس شاخص‌های خلاقیت طراحی و در ادامه این پرسشنامه در بین جامعه آماری پژوهش توزیع و اطلاعات گردآوری شده در نرم‌افزار SPSS ساماندهی شد. نتایج پژوهش در منطقه یک نشان داد که شاخص سرمایه انسانی با نمره میانگین 52/3 نسبت به سه شاخص دیگر از وضعیت بهتری برخوردار است. به ترتیب شاخص‌های سرمایه ساختاری، فرهنگی و اجتماعی در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفتند. در نهایت نمره میانگین برای شاخص خلاقیت در منطقه یک برابر با عدد 04/3 ارزیابی شد. نتایج در منطقه شش نشان داد که شاخص سرمایه اجتماعی با نمره میانگین 91/2 نسبت به سه شاخص دیگر از وضعیت بهتری برخوردار است. به ترتیب شاخص‌های سرمایه ساختاری، فرهنگی و انسانی در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفتند. در نهایت نمره میانگین برای شاخص خلاقیت در منطقه شش برابر با عدد 98/1 ارزیابی شد. بر اساس نتایج آزمون تی مستقل در سطح اطمینان 99 درصد می‌توان گفت، بین منطقه یک و شش، از لحاظ شاخص‌های خلاقیت شهری اختلاف معناداری وجود دارد. بر اساس مقایسه نمرات میانگین، تنها از لحاظ شاخص سرمایه اجتماعی، منطقه شش وضعیت بهتری نسبت به منطقه یک داشت. اما از لحاظ سه شاخص دیگر، وضعیت منطقه یک بهتر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - شمول مالی و بیکاری در مناطق شهری و روستایی ایران
رضا معبودی

10.30495/eco.2023.1992120.2770

هدف مقاله بررسی تاثیر شمول مالی بر نرخ بیکاری در مناطق شهری و روستایی ایران بود. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته پانلی و داده های استانی در دوره زمانی 1399-1394 استفاده شد. یافته ها نشان داد شمول مالی تاثیر منفی و معناداری بر نرخ بیک چکیده کامل

هدف مقاله بررسی تاثیر شمول مالی بر نرخ بیکاری در مناطق شهری و روستایی ایران بود. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته پانلی و داده های استانی در دوره زمانی 1399-1394 استفاده شد. یافته ها نشان داد شمول مالی تاثیر منفی و معناداری بر نرخ بیکاری در مناطق شهری و روستایی ایران دارد. شمول مالی از یک سو ازطریق کاهش هزینه مبادلات و افزایش شفافیت اطلاعات، دسترسی کارآفرینان و بنگاه های اقتصادی، اعتبارات مالی را افزایش می دهد که افزایش ظرفیت تولید و کاهش نرخ بیکاری را درپی دارد؛ ازسوی دیگر، با افزایش دسترسی افراد کم درآمد به استقراض موجب افزایش سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و به‌تبع آن، کاهش نرخ بیکاری می‌شود. همچنین، رشد اقتصادی و سرمایه انسانی تاثیر منفی و معنادار و متغیر دستمزد حقیقی تاثیر مثبت و معناداری بر نرخ بیکاری مناطق شهری و روستایی ایران دارند. با توجه به نتایج پژوهش، اتخاذ سیاست های کارا در زمینه آموزش و افزایش سواد مالی افراد مناطق محروم برای مشارکت در بخش مالی، افزایش سرمایه گذاری برای ارتقای فناوری‌های نوآورانه مالی، گسترش سخت افزارهای بانکی و بهبود زیرساخت های سیستم پرداخت برای استفاده از مزایای شمول مالی در کاهش بیکاری کشور ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری (مورد مطالعه: شهر زاهدان)
جواد ریکی غلامرضا میری معصومه حافظ رضازاده

مشارکت شهروندان ابزاری برای تقویت مدیریت شهری در جوامع پیشرفته امروزی و از شاخص‌های زندگی جوامع مختلف محسوب می‌شود. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری زاهدان می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقی چکیده کامل

مشارکت شهروندان ابزاری برای تقویت مدیریت شهری در جوامع پیشرفته امروزی و از شاخص‌های زندگی جوامع مختلف محسوب می‌شود. در این راستا، هدف پژوهش حاضر؛ واسنجی مشارکت شهروندان در بسترهای مختلف در مدیریت مناطق شهری زاهدان می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق، کاربردی است. در این مورد مطالعات جامعی در خصوص شاخص‌های تحقیق در محدوده مورد مطالعه انجام و سپس برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار (SPSS) و مدل‌ (Fuzzy Mamdani)، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شهروندان مناطق پنجگانه شهر زاهدان می‌باشد. که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد. نتایج آزمون آزمون T تک نمونه‌ای، جهت بررسی میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری در بسترهای مختلف، در بین مناطق شهر زاهدان نشان داد که در بین بسترهای مطرح شده، فقط در بستر اجتماعی - فرهنگی میانگین‌ به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد 3 می-باشد، که این گویای تاثیر زیاد، بستر اجتماعی- فرهنگی، در مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بین مناطق شهر زاهدان می‌باشد. نتایج وضعیت مشارکت در مدیریت شهری در بستر‌های (اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی و فضایی، سیاسی و مدیریتی، قانونی و حقوقی)،در تعیین و رتبه‌بندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان، با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد، از میان مناطق 5 گانه شهر زاهدان مناطق 1 و 5 در حوزه تقویت مشارکت شهروندان در مدیریت شهری موفق‌تر بوده‌اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان
رضا رضایی بزنجانی مهری اذانی حمید صابری مهدی مؤمنی

چکیده راهبرد رشد هوشمند، مدیریت پویا و انعطاف پذیر رشد شهری بوده که دو هدف کارایی و کیفیت محیطی فضای شهری را مدنظر قرار دارد و به عنوان روشی اصلاحی برای رشد پراکندگی شهری در جهت رفع مشکلات شهری عمل می کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمن چکیده کامل

چکیده راهبرد رشد هوشمند، مدیریت پویا و انعطاف پذیر رشد شهری بوده که دو هدف کارایی و کیفیت محیطی فضای شهری را مدنظر قرار دارد و به عنوان روشی اصلاحی برای رشد پراکندگی شهری در جهت رفع مشکلات شهری عمل می کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان به نگارش درآمده است. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها به صورت پیمایشی (پرسشنامه) و جامعه آماری، شامل دو گروه شهروندان و مسئولین ـ نخبگان بوده که به روش نمونه گیری تصادفی داده ها جمع آوری شده است. جهت تجزیه ‌و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSSو جهت تصویرسازی نتایج از نرم افزار ArcGISاستفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تمامی شاخص‌های مورد بررسی از سطح معنی داریِ مناسبی برخوردار هستند. میانگین کلی گروه مسئولین ـ نخبگان در رابطه با شاخص‌های رشد هوشمند در کرمان 45/3 و گروه شهروندان 96/2 است و گروه مسئولین ـ نخبگان تمامی شاخص ها را در سطحی متوسط به بالا ارزیابی کرده اند اما شهروندان تنها دو شاخص مسکن (25/3) و اجتماعی/هویت (3) را در سطحی متوسط دانسته اند و این امر نشان از وضعیت بهتر شهر کرمان از دید مسئولین ـ نخبگان دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با سطح معناداری 023/0 و میزان آلفای کمتر از 05/0 حاکی از اثرگذاری متغیر مستقل بر وابسته و رابطه معنادار بین آن‌ها است. در نهایت بر پایه آزمون کروسکال والیس، منطقه 2 با بیشترین ارزش عددی (8/13) در رتبه اول قرار دارد و بنابراین، این‌گونه استنباط می شود که ساکنان مناطق چهارگانه کرمان در رابطه با وضعیت شاخص‌های رشد هوشمند شهری در این شهر، دیدگاه متفاوتی داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تحلیل و سطح‌بندی مناطق شهری کلانشهر اهواز بر اساس میزان بهره مندی از امکانات و خدمات شهری با بهره‌گیری از تکنیک TOPSIS
سعید ملکی اصغر محمدی مریم ناصر

چکیده فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز شهروندان ساکن در مناطق شهری لازمه رسیدن به توسعه پایدار شهری است. ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت‌ها و عملکردهای شهری بر اساس خواسته‌ها و نیازهای جامعه شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش سطح بندی م چکیده کامل

چکیده فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز شهروندان ساکن در مناطق شهری لازمه رسیدن به توسعه پایدار شهری است. ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت‌ها و عملکردهای شهری بر اساس خواسته‌ها و نیازهای جامعه شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش سطح بندی مناطق شهری کلانشهر اهواز از نظر میزان دسترسی ساکنین به خدمات و امکانات شهری با بهره گیری از مدل تاپسیس است. پژوهش انجام شده از نوع کمی و توصیفی- تحلیلی است. که جهت سنجش میزان دسترسی ساکنین به امکانات و خدمات مورد نیاز، ابتدا سرانه وضع موجود هر یک از کاربری‌های خدمات شهری استخراج گردید. سپس با بهره گیری از مدل تصمیم گیری چند شاخصه تاپسیس به سطح بندی مناطق شهری اهواز پرداخته شد. نتایج حاصل حاکی از آنست که در بین مناطق شهری کلانشهر اهواز از نظر میزان دسترسی مردم به امکانات و خدمات شهری تفاوت فاحشی برقرار است به گونه ای که بین منطقه 4 بعنوان منطقه توسعه یافته تر و منطقه 1 بعنوان محروم ترین منطقه تفاوت محسوسی وجود دارد. براساس نتایج حاصله مناطق هشت گانه اهواز به سه گروه برخوردار ، نیمه برخوردار و محروم طبقه بندی شدند. در سطح برخوردار ،منطقه 4 با اختلاف زیاد ، در سطح برخوردار 5 منطقه و در سطح محروم یعنی پایین ترین سطح توسعه مناطق 1 و 7 قرار گرفته اند که جزء مناطق مرکزی شهر محسوب می‌شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - بررسی فرایند نوسازی شهری با تاکید بر جنبه‌های توسعه پایدار (مورد مطالعه، منطقه 3 شهر مشهد)
علی قسمی شاه گلدی رحمت‌اله فرهودی عزت‌اله عزتی

چکیده: امروزه فضاهای شهری از جمله مهمترین بخشهایی از شهر هستند که بر چرخه تکاملی حیات شهر تاثیر گذاشته اند. این درحالیست که این بافتها از ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری برخودارند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعه شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند. چکیده کامل

چکیده: امروزه فضاهای شهری از جمله مهمترین بخشهایی از شهر هستند که بر چرخه تکاملی حیات شهر تاثیر گذاشته اند. این درحالیست که این بافتها از ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری برخودارند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعه شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند. در این رابطه اهمیت نوسازی شهری دربهبود شرایط محیط فیزیکی و سطح زندگی مردم شناخته شده است. وعلیرغم انتقادهای شدید بر انگاره های مدرنیته بسیاری از مطالعات نشان داده که طرح های نوسازی شهری موفق به مقابله با مشکلات ناشی ازفروپاشی شهری شده و برروی سه حوزه اقتصاد،محیط زیست و جامعه تاثیر گذاشته است.هدف این پژوهش دستیابی به یک رویکرد پایدار در برنامه ریزی طرح های نوسازی شهری به منظور شناسایی رابطه بین ملاحظات طراحی شهری و اهداف توسعه پایدار می باشد. بر این مبنا مدل تجربی سنجش پایداری طرح های نوسازی در سه بعد اقتصادی، محیطی و اجتماعی در محدوده منطقه 3شهرداری مشهد ارزیابی می‌شود. در این تحقیق از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از نمونه با حجم 383 و تحلیل های آماری تی مستقل ، همبستگی پیرسون ، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده می‌شود. بر مبنای یافته های پژوهش، متغیرها در هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی با میزان پایداری طرح های نوسازی شهری رابطه داشته‌اند. از این متغیرها، عوامل اجتماعی بیشترین تأثیر را در افزایش پایداری طرح های نوسازی شهری داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - بررسی نقش مشارکت اجتماعی در زیست پذیری شهرها (نمونه موردی: شهر زاهدان)
صدیقه سرگلزایی زهره هادیانی سجاد قاسمی دیمن کاشفی دوست سجاد پودینه

10.30495/uf.2021.1933363.1007

زیست پذیری به یک سیستم شهری که در آن به سلامت اجتماعی، کالبدی، روانی و ارتقاء کیفیت زندگی همه ساکنانش توجه شده است، اطلاق می‌شود. از طرفی موضوع مشارکت شهروندان در توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرها که از چند دهه قبل در بررسی ها و برنامه ریزی های توسعه شهری مورد توجه قرار گرف چکیده کامل

زیست پذیری به یک سیستم شهری که در آن به سلامت اجتماعی، کالبدی، روانی و ارتقاء کیفیت زندگی همه ساکنانش توجه شده است، اطلاق می‌شود. از طرفی موضوع مشارکت شهروندان در توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرها که از چند دهه قبل در بررسی ها و برنامه ریزی های توسعه شهری مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین جامعه ای زیست پذیر خواهد بود که به نیازهای افراد آن جامعه اعتنا دارد و به خواسته های آن‌ها احترام می گذارد و از مشارکت شهروندان در امور شهر غافل نمی ماند. هدف مقاله حاضر شناخت ارتباط بین مشارکت اجتماعی به عنوان یکی از مولفه های سرمایه اجتماعی با زیست پذیری شهری می باشد. برای نیل به این هدف از روش توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از نرم افزار Spss، Gis، super decision بهره گرفته شد. جامعه آماری شامل شهروندان مناطق پنج گانه زاهدان می باشد که 384 نفر از ساکنان با روش نمونه گیری طبقه بندی شده توام با تصادفی سیستماتیک انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده همبستگی بالا بین مولفه های مشارکت اجتماعی و ابعاد زیست پذیری اجتماعی در مناطق پنجگانه شهر زاهدان می باشدکه این امر بیانگر این مطلب است که هر چقدر مشارکت اجتماعی در بین شهروندان شهر زاهدان بیشتر باشد این شهر از نظر زیست پذیری اجتماعی در وضعیت بهتری قرار دارد. همچنین رتبه بندی مناطق شهر زاهدان بر اساس شاخص های زیست پذیری با مدل Copras و آزمون کروسکال والیس نشان می دهد که منطقه 1 به عنوان یک منطقه کمابیش نوساز با توزیع متناسب کاربری اراضی و امکانات تفریحی و رفاهی، مشارکت و همبستگی بالای شهروندان، دسترسی مناسب به خدمات آموزشی و مراقبت های پزشکی، امنیت فردی و اجتماعی نسبتا خوب به عنوان مطلوب ترین منطقه زاهدان و منطقه 3 با بافت اسکان غیررسمی و آشفته، کمبود امکانات تفریحی، بهداشتی و پزشکی، امنیت پایین و نبود مشارکت بین شهروندان این منطقه محروم ترین و نامطلوب ترین منطقه به لحاظ زیست پذیری اجتماعی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - سنجش مولفه های موثر بر ارتقای حکمروایی شایسته در مناطق دارای بافت تاریخی (مطالعه موردی: حوزه شهرداری فرهنگی- تاریخی منطقه 8 تبریز)
عادل پورقربان زینب کرکه آبادی عباس ارغان

10.30495/uf.2023.698881

حکمروایی مطلوب به عنوان یکی از جدیدترین و در عین حال قابل اعتمادترین رویکردهای مدیریت شهری است. این رویکرد در بافت‌های تاریخی شهری دارای کارکرد چند بعدی از منظر بهبود شرایط بافت‌های تاریخی است چرا که منجر به حفظ هویت شهری، بهبود سیما و منظر شهری و در نهایت افزایش رضایت چکیده کامل

حکمروایی مطلوب به عنوان یکی از جدیدترین و در عین حال قابل اعتمادترین رویکردهای مدیریت شهری است. این رویکرد در بافت‌های تاریخی شهری دارای کارکرد چند بعدی از منظر بهبود شرایط بافت‌های تاریخی است چرا که منجر به حفظ هویت شهری، بهبود سیما و منظر شهری و در نهایت افزایش رضایت شهروندان خواهد شد. حوزه شهرداری منطقه 8 تبریز یکی از تاریخی‌ترین مناطق شهری در بین شهرهای ایران است که تاکنون از منظر حکمروایی مطلوب شهری مورد بررسی قرار نگرفته است، لذا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی وضعیت شاخص‌های حکمروایی خوب شهری درسطح این منطقه است. ماهیت پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به صورت توصیفی- تحلیلی واستنباطی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را ساکنین منطقه هشت و خبرگان دانشگاهی تشکیل داده است. حجم نمونه 377 نفر بوده که به روش تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. پایایی پرسشنامه برابر با 901/0 به دست آمد. تحلیل یافته‌های پژوهش با استفاده از آزمون‌های آماری پیرسون، رگرسیون و آنووا و همچنین اولویت‌بندی محلات با استفاده از روش ویکور بوده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که 15 متغیر مورد بررسی، توانایی تبیین 6/89 درصد از تغییرات واریانس مربوط به حکمروایی مطلوب شهری را دارند. همچنین نتایج آزمون آنووا نشان دهنده وجود اختلاف معناداری بین محلات هفتگانه از نظر شاخص‌های حکمروایی مطلوب است. نتایج آزمون ویکور نشان داد که به ترتیب محلات بازار، شهناز، منصور، دانشسرا، مقصودیه، قره باغیها- بالاحمام ، تپلی باغ- دمشقیه در رتیه اول تا هفتم قرار دارند. در نهایت با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهادهای کاربردی خوبی ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - مقایسه تطبیقی توسعه یافتگی مناطق شهری با استفاده از روش های ارزیابی چند شاخصه (مطالعه موردی: کلان شهر اصفهان)
نصرالله مولائی هشجین سهیلا رضایی

برنامه‌ریزی شهری با هدف توسعه و کاهش نابرابری از موضوع‌های مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود. لازمه برنامه ریزی شهری، شناسایی جایگاه مناطق و نواحی نسبت به یکدیگر از لحاظ توسعه است .کاهش نابرابری در بهره‌مندی از منابع، دست‌آوردها و امکانات جامعه یکی از مهمترین معی چکیده کامل

برنامه‌ریزی شهری با هدف توسعه و کاهش نابرابری از موضوع‌های مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود. لازمه برنامه ریزی شهری، شناسایی جایگاه مناطق و نواحی نسبت به یکدیگر از لحاظ توسعه است .کاهش نابرابری در بهره‌مندی از منابع، دست‌آوردها و امکانات جامعه یکی از مهمترین معیارهای توسعه به شمار می‌آید. مفهوم توسعه علاوه بر رشد در همه جهات، توزیع متعادل را نیز در بر می‌گیرد، توزیع متعادل امکانات و خدمات، گامی در جهت از بین بردن تفاوت‌های ناحیه‌ای و پراکندگی متناسب جمعیت در سطح شهر است .توسعه متوازن فضاهای جغرافیایی، نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شناخت نیازهای جامعه و بهبود آن‌هاست. به‌همین جهت از جمله معیارهای معمول در برنامه‌ریزی شهری، سطح‌بندی مناطق و نواحی بر اساس برخورداری از شاخص‌های مختلف توسعه است. در پژوهش حاضر سعی شده با بهره‌گیری از سه تکنیک تاکسونومی عددی ، موریس و تاپسیس و استفاده از 63 شاخص توسعه در زمینه های محیطی- اکولوژیک، اجتماعی- فرهنگی ،اقتصادی و کالبدی- فضایی به تعیین و تحلیل سطوح توسعه مناطق شهری اصفهان پرداخته شود.رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی، تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعه‌ای است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که منطقه‌ی سه براساس دو مدل تاپسیس و تاکسونومی در رتبه‌ی نخست و طبق مدل موریس در رتبه‌ی دوم توسعه یافتگی قرار می‌گیرد و منطقه‌ی یازده براساس نتایج هر سه مدل به عنوان محروم ترین منطقه محسوب می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - مقایسه تطبیقی توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از روش های ارزیابی چند شاخصه
علیرضا دانش نظافت نصراله مولایی هشجین اکبر معتمدی مهر

کمبود منابع و امکانات در مناطق شهری سنجش کارایی مناطق را ضروری می سازد. بنابراین منابع باید به گونه ای تخصیص داده شود که بتوان بیشترین خدمات را از طریق منابع موجود عرضه کرد. برای شناخت توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی مناطق به بررسی الگوی نابرابری ها و تفاوت های میان آن چکیده کامل

کمبود منابع و امکانات در مناطق شهری سنجش کارایی مناطق را ضروری می سازد. بنابراین منابع باید به گونه ای تخصیص داده شود که بتوان بیشترین خدمات را از طریق منابع موجود عرضه کرد. برای شناخت توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی مناطق به بررسی الگوی نابرابری ها و تفاوت های میان آن ها و بررسی میزان برتری یک مکان نسبت به ساختار مکان های مشابه در سطح شهر مورد نیاز است. شناخت تفاوت های موجود بین مناطق مختلف در سطح شهر از نظر میزان برخورداری آن ها از شاخص های گوناگون، به منظور آگاهی از سطوح توسعه و یا محرومیت، کاهش نابرابری های منطقه ای و تنظیم بر نامه های متناسب با شرایط و امکانات هر منطقه، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش به رتبه بندی و تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق شهری رشت بر اساس 36 شاخص درپنج گروه آموزشی، بهداشتی درمانی، فرهنگی اجتماعی، اقتصادی تجاری و تاسیسات شهری پرداخته شده است. برای رسیدن به اهداف مطالعه از مدل های تاکسونومی عددی، موریس و تاپسیس استفاده شده است. با به کارگیری این مدل ها و آنالیز هر یک از آن ها مناطق پنج گانه شهر رشت رتبه بندی و سطوح توسعه یافتگی هریک به تفکیک مشخص گردیده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که امکانات و خدمات بیشتر در مرکز شهر تمرکز یافته اند.از این رو نابرابری در مناطق پنج گانه با اختلاف زیاد مشاهده می گردد. به طوری که در آنالیز هر سه مدل مناطق یک و دو از وضعیت مطلوب تری برخوردارند ولی منطقه پنج جزء محرومترین مناطق می باشد در حقیقت هر چه از مرکز شهر فاصله می گیریم از شدت برخورداری از امکانات و خدمات کاسته می شود. این امر حاصل نتایج سیاست های رشد قطبی است که در نتیجه آن تمام امکانات و قدرت در یک یا چند منطقه تمرکز می یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می کنند. به دلیل نوع ماهیت و تفاوت شیوه ارزش دهی به شاخص ها درجه توسعه یافتگی مناطق مورد مطالعه در هر مدل متفاوت از دیگری است. از این به منظور رسیدن به نتیجه واحد در سنجش توسعه یافتگی مناطق درصد تغییرات شدت تغیرات و ضریب اختلاف محاسبه و نتایج حاصل به تفکیک شاخص ها استخراج گردیده است. پرونده مقاله

فهرست مقالات مناطق شهری

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی