-
حرية الوصول المقاله
1 - ترجمه تطبیقی ضربالمثل های انگلیسی به فارسی از لحاظ زبانشناسی
بهمن گرجیان هدی نیسیترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و أکثرترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و مقصد در سه حوزه زبان‌شناسی از قبیل شکل(form)، محتوا(content) و موقعیت(context) در دو زبان‌های مبدا و مقصد قرار می‌گیرند. مقاله حاضر با ارایه طرح سه نسخه‌ای در صدد یافتن راه حلی کاربردی برای ترجمه ضرب‌المثل‌های انگلیسی به فارسی با حداقل افت از لحظ ساختاری، معنایی و مفهومی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیمپور نمین خسرو جلیلی کهنهشهریمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و أکثرمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آنها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیشتر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کمترین بهره را برده اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - مکانة الأمثال فی الأدب العربی
سید إسماعیل حسینی أجدادالأمثال فن بیانی یقرب المراد إلی العقول، ویثبت المعانی فی النفوس لأجل إیجاز اللفظ، وإصابة المعنی، وحسن التشبیه، وتقریب المحسوس إلی المعقول، واکتساب صفة الشیوع؛ ولهذا تسامی هذا اللون البدیع فی الأدب العربی، وأصبح حکمة العرب فی الجاهلیة والإسلام، وحمل بین ثنایاه جوانب شتّ أکثرالأمثال فن بیانی یقرب المراد إلی العقول، ویثبت المعانی فی النفوس لأجل إیجاز اللفظ، وإصابة المعنی، وحسن التشبیه، وتقریب المحسوس إلی المعقول، واکتساب صفة الشیوع؛ ولهذا تسامی هذا اللون البدیع فی الأدب العربی، وأصبح حکمة العرب فی الجاهلیة والإسلام، وحمل بین ثنایاه جوانب شتّی من التراث الفکری والاجتماعی. المثل یحتفظ بصورته المنطوقة المرسلة، ولایتغیر بل یجری کما جاءت عن العرب، وغرضه التنویه علی العواقب المحمودة والمذمومة فی حالة التعرض للأسباب المؤدیة إلی تلک العواقب، ولذلک کثرت الأمثال القصصیة والقیاسیة فی الأدب العربی خاصة فی الأدب الجاهلی، وشاعت فی بیئة العرب، وعلی سجیتهم لاکتساب الآداب البارعة فی صورة تمثیلیة وحملها علی الإدراک. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - نظرية التسلط وهویة الأنثى الثقافیة الاجتماعیة في الأمثال العامية المصرية؛ موسوعة شعلان نموذجا
احیا کماسی امیر مسگر عذرا صابرياللغة والمرأة وتأثير الثقافة والمجتمع في إنتاج سلوكها اللغوي موضوع قد شغل بال الباحثين منذ سنوات طويلة. نظرية التسلّط من أهمّ النظريات التي درست اختلافات المكانة الاجتماعية بين الرجل والمرأة وكيفية انعكاسها على السلوك اللغوي المختصّ بهما. تعدّ الأمثال أبرز عناصر لغوية ت أکثراللغة والمرأة وتأثير الثقافة والمجتمع في إنتاج سلوكها اللغوي موضوع قد شغل بال الباحثين منذ سنوات طويلة. نظرية التسلّط من أهمّ النظريات التي درست اختلافات المكانة الاجتماعية بين الرجل والمرأة وكيفية انعكاسها على السلوك اللغوي المختصّ بهما. تعدّ الأمثال أبرز عناصر لغوية تبيّن الحياة الشعبية فمن الممكن تسليط الضوء عليها لدراسة لغة المرأة وإدراك هويتها الثقافية والاجتماعية. الجزء الأوّل من كتاب "موسوعة الأمثال الشعبية المصرية والتعبيرات السائرة" لإبراهيم "أحمد شعلان" يحتوي في ثناياه على كثير من الأمثال الشعبية المصرية التي تميّزت بتسجيل التعبيرات النسائية. نظراً لأهمّية اللغة المتداولة أو اللهجة الدارجة في دراسات علم اللغة الثقافي رأينا أنّنا نفتقر إلى البحث عن كيفية الهوية الثقافية والاجتماعية للمرأة عبر الأمثال المتداولة في اللهجات العربية. بالاعتماد على المنهج الوصفي-التحليلي وحسب الأسلوبية الإحصائية تناولنا الأمثال الشعبية النسائية وفق الكتاب المذكور وعلى ضوء نظرية التسلّط، فتوصّلنا إلى النتائج التالية: نسبة الميزات السلبية للمرأة تفوق ميزاتها الإيجابية. المرأة في مقام التعبير عن آرائها تختار كثيرا ما أسلوب الجملة الاسمية والخبرية وفي مقام التنافس والتحدّي تختار أسلوب تكرار الضمير وفي مقام بيان التحسّر والفشل وخيبة الأمل والإحباط النفسي تمیل إلى اختيار أسلوب الجملة الإنشائية في سلوكها اللغوي. فنلاحظ أنّ المرأة تملك هوية تابعة من الرجل في الاقتصاد والفكر ومعايير الجمال ومدى قداستها ودناستها. كما أنّ المرأة تميل إلى استخدام مفردات بشعة وسيئة في المفاهيم وتستخدم اللغة التمثيلية وهذه في التناقض مع ما أثبتتها نظرية التسلّط أنّ المرأة تميل إلى استخدام لغة أكثر تأدّبا. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - کاربرد ارسال المثل(مثل) در حکایات هزار و یک شب
مهدی خلیفه قربانعلی ابراهیمی مهرداد چتراییمثلها در زبان و ادبیات فارسی دارای جایگاهی ارزشمند هستند. گاه یک ضرب المثل در عین اختصار به اندازهی یک کتاب حکمت آمیز، در بر گیرنه مطالب مهم و عمیقی از حکمت و دانش است. ضرورت و اهمیّت مثلها از آن روی است که آنها بیان کنندهی شیوه زندگی اجتماعی، طرز اندیشیدن و عادات أکثرمثلها در زبان و ادبیات فارسی دارای جایگاهی ارزشمند هستند. گاه یک ضرب المثل در عین اختصار به اندازهی یک کتاب حکمت آمیز، در بر گیرنه مطالب مهم و عمیقی از حکمت و دانش است. ضرورت و اهمیّت مثلها از آن روی است که آنها بیان کنندهی شیوه زندگی اجتماعی، طرز اندیشیدن و عادات و رسوم ملتها هستند و بررسی آنها شناخت عمیقتری از باورها و اعتقادات نیاکان در قرون گذشته را نشان میدهد. در خصوص کاربرد، نقش و چگونگی مثلها در متون نظم و نثر فارسی پژوهشهای مختلفی صورت گرفته است. این مقاله به روش کتابخانهای و شیوه تحلیلی-توصیفی فراهم آمده است و هدف آن بررسی نقش، چگونگی و تأثیر ارسال المثل در داستانهای هزار و یک شب است. نتایج نشان میدهد که در کتاب هزار و یک شب به تناسب از ارسال المثل (مثل/ضرب المثل)های رایج در زبان و ادب فارسی و به روش غیر مستقیم جهت تقویت و غنای بیشتر کلام استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - مقایسۀ زبان تمثیلی و تحتاللفظی خشم در امثال و حکم دهخدا
سیمین خیری خاور قربانی نسرین چیرهبررسی نوع بیان مفاهیم در ادبیات یکی از موضوعاتی است که میتواند در تأثیرگذاری و شناخت بیشتر کارکردهای انواع ادبیات مؤثر باشد؛ بنابراین این پژوهش، ابتدا بر اساس مبانی نظری خشم در روان شناسی، به جمع آوری ضربالمثل های مربوط به آن، در مثل های فارسی کتاب امثالوحکم دهخدا پ أکثربررسی نوع بیان مفاهیم در ادبیات یکی از موضوعاتی است که میتواند در تأثیرگذاری و شناخت بیشتر کارکردهای انواع ادبیات مؤثر باشد؛ بنابراین این پژوهش، ابتدا بر اساس مبانی نظری خشم در روان شناسی، به جمع آوری ضربالمثل های مربوط به آن، در مثل های فارسی کتاب امثالوحکم دهخدا پرداخته و بعد از جمع آوری و طبقه بندی داده ها، ساختار زبانی و نوع بیان آن ها را از دو دیدگاه تمثیلی و تحتاللفظی بررسی کرده است؛ درنهایت این دو نوع بیان را باهم مقایسه نموده و در پاسخ به این سوال که آیا در مثلها خشم، بیشتر بهصورت تمثیلی بیان شده است یا تحتاللفظی؟ به این نتیجه رسیده است که از بیان تمثیلی بیشتر برای بیان مفهوم خشم، انواع و علائم آن بهره گرفتهشده است اما در بحث راهکارهای مدیریتی بیان مستقیم و تحت اللفظی بسامد بیشتری دارد. دلیل این دوگانگی انتزاعی بودن مفهوم خشم است که جهت تبیین آسان آن با توجه به مخاطبان عامه مثل، تمثیل بهکاربرده شده است اما وقتی سخن از راهکارهای آن است برای فهم راحت آن ها از انواع جملات خبری و مستقیم استفاده می شود. روش تحقیق تحلیل محتوای تحلیلی استنباطی است و نمونة موردی پژوهش، کتاب چهارجلدی امثال و حکم دهخداست. برای جمعآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز از فیشبرداری استفادهشده است و روش تجزیهوتحلیل داده ها استقرائی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - تحلیل محتوایی مثلها در «گلستان» سعدی و «یکی بود و یکی نبود» جمال زاده
غلامرضا انصاری فرد شمس الحاجیه اردلانی سید احمد حسینی کازرونیمثل در ادب فارسی از جمله گنجینههای ارزشمند است و از دیرباز در آثار شعرا و نویسندگان نمود داشته و موجب غنای این آثار گشته است. در این پژوهش با مقایسه محتوایی مثلها در دو اثر منثور دو نویسندۀ سرآمد در قرن هفتم و معاصر، (گلستان و یکی بود یکی نبود) تلاش شده نگرش و دیدگاه أکثرمثل در ادب فارسی از جمله گنجینههای ارزشمند است و از دیرباز در آثار شعرا و نویسندگان نمود داشته و موجب غنای این آثار گشته است. در این پژوهش با مقایسه محتوایی مثلها در دو اثر منثور دو نویسندۀ سرآمد در قرن هفتم و معاصر، (گلستان و یکی بود یکی نبود) تلاش شده نگرش و دیدگاه این دو نویسنده در کاربرد مثل سنجیده و تحلیل شود؛ گلستان و یکی بود و یکی نبود، اثر قابل تأملی در دو مقطع زمانی متفاوت بر ادبیات فارسی داشته اند، و نویسندگان هر دو اثر در تبیین، تفهیم، و آموزش پیام خویش از ارسال المثل بهره گیری نموده اند، در این جستار سعی شده با نگاهی اجمالی به هر دو اثر نمونههایی از بازتاب ضربالمثلها همراه با تحلیل محتوایی در هر دو اثر ارائه گردد و در پایان جمعبندی و نتیجهگیری مباحث صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که از دیدگاه محتوایی مثلهایی که سعدی به کار برده است، خود دست به آفرینش آنها زده، است غالب این مثلها دارای نکات عمیق و حکایات اخلاقی و آموزشی هستند. امّا نگارش و نگرش جمال زاده در کاربرد مثلها صرفاً نگاهی تشبیهی به قصد وضوح تصویر و صحنههای داستان بوده است و به همین خاطر مثلها نقش بسزایی در پربار کردن زبان وی داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - بازتاب تعلیمی مثلها در دیوان صائب تبریزی
فریدون طهماسبی حسین جّبارپورسبک هندی (اصفهانی) از سبکهای معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بیمهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمونهای أکثرسبک هندی (اصفهانی) از سبکهای معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بیمهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمونهای شعری بهره گرفته و آنها را با خیالهای رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمونهای به کار رفتهاش انسانی و جهانی است همواره مخاطبان خود را به شیوههای گوناگون و با استفاده از امکاناتی که از اطراف خود به وام گرفته است تعلیم میدهد. یکی از این امکانات فرهنگ عامه به ویژه مثلها هستند که با وجود کوتاهیشان پیامهای اخلاقی فراوانی در آنها وجود دارد. مقاله مذکور درصدد است پیام اخلاقی و تعلیمی این مثلها را در دیوان صائب بررسی نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - جلوههای امثال تازی در اشعار تعلیمی پارسی*
زهرا سلیمانیبسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جستهاند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حت أکثربسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جستهاند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره بردهاند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاهکارهای زبان فارسی نظیر گلستان سعدی، مثنوی مولوی و... اثرگذاری قابل تأمل فرهنگ عربی را بر ادبیات تعلیمی فارسی به خوبی نشان میدهد و از آنجا که ادبیات تطبیقی به بحث و بررسی تاثیرگذاری آثار ادبی ملل مختلف میپردازد، از انعکاسها و بازتابهای ادبیات یک ملت در ادبیات سایر ملت ها سخن می گوید. بدیهی است که کوشش هایی از این دست اگرچه کم شمار نیستند اما هم چنان در اقیانوس بی کران ادبیات ملل، شایستة توجه و اهتمامی بیش از پیشاند. نظر به این مهم در این جستار، سعی شده است با نگاهی اجمالی به عرصه ادبیات تعلیمی فارسی نمونهای، از بازتاب حِکَم و امثال عربی در ادبیات پارسی ارائه گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - وراوینی بر خوان تمثیلی متنبی
مریم خزائیلی عطامحمّد رادمنشمرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار میرود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به أکثرمرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار میرود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به رشتۀ تحریر درآمده و در قرن ششم و اوایل قرن هفتم، به دست نویسنده و ادیب گرانقدر، سعدالدیّن وراوینی از لهجۀ طبریِ باستان به زبان فارسی دری، آراسته به صنایع لفظی و معنوی و اشعار تازی و پارسی و امثال و اخبار بازنویسی شده است. مرزباننامه از نوع ادب تمثیلی (فابل) محسوب میشود و نوع نثر آن، فنّی است. امثال عربی و پارسیِ فراوانی در این کتاب گرانقدر یافت میشود. یکی از شعرایی که از اشعارش در مرزباننامه به عنوان شاهد و مثال استفاده شده، شاعر پرآوازۀ عرب، متنبی است. وی از شعرای دورۀ عبّاسیان، در اوایل قرن چهارم هجری است، که صاحب این گنجینۀ نفیس از امثال و حِکَم وی در نگارش اثرش بهره برده است. حتّی مضامین مشترکی بین امثال متنبی و امثالی که در مرزباننامه وجود دارد، مشاهده میشود. در این پژوهش سعی بر این است، اَمثال و حِکمی که در این دو اثر دارای تشابه و اشتراکاتی است، تطبیق، بررسی و شناخته شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی موضوعی امثال و حکم دهخدا
عاطفه ترابی محمد جواد شریعتاز زمانهای پیشین، ایرانیان در میان مردمان مختلف دنیا به طرفهگویی معروف بودهاند. بنابراین شگفت نیست، که امثال سایر نزد ایرانیان مانند بسیاری از ملل جهان سابقهای طولانی داشته باشد، اما به جهت آنکه اغلب دانشمندان ایرانی پس از اسلام برای نوشتن آثار خود زبان عربی را انتخ أکثراز زمانهای پیشین، ایرانیان در میان مردمان مختلف دنیا به طرفهگویی معروف بودهاند. بنابراین شگفت نیست، که امثال سایر نزد ایرانیان مانند بسیاری از ملل جهان سابقهای طولانی داشته باشد، اما به جهت آنکه اغلب دانشمندان ایرانی پس از اسلام برای نوشتن آثار خود زبان عربی را انتخاب میکردند، به تدوین و تنظیم کتابهای امثال و حکم به زبان فارسی توجه چندانی نشده است. اما از معاصران، مرحوم علیاکبر دهخدا یکی از کمنظیرین کتب امثال و حکم را به زبان فارسی تدوین کرده است که به امثال و موضوعات گوناگون اشاره دارند و نیازمند است به صورت موضوعی تقسیمبندی شوند. امثال و حکم دهخدا در چهار جلد که از طرف مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر چاپ شده، شامل موضوعات گوناگونی است، که با توجه به حجیم بودن آن هر خواننده و مراجعهکنندهای برای استفاده باید ساعتهای زیادی به ورق زدنهای مکرر و خسته کننده بپردازد، امّا با تهیۀ فرهنگ موضوعی امثال میتوان کمک کرد تا محققان و خوانندگان از طریق موضوع یا مفهومی که در ذهن دارند، با استفاده از آن با کمترین فرصت به موضوع مورد نظرشان دست یابند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - جلوههای تمثیلی و امثال و حکم در دیوان خاقانی
هائیده موسویان مهدی ماحوزیاین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثالهای متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر أکثراین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثالهای متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر معنوی، یافتن راه امان در گرو ترک هوسها، عدم توقع سلامتی از گردش روزگار، قناعت و عدم رجوع به ناکسان، وفاداری روزگار با گذشت ایام، فقر جان و روح، برگ و نوای طبع مادی، جستن عافیت و سلامت در عالم روحانی نه در دنیا، طلب کردن همدم در عالم فنا نه دنیا و داستانهای تمثیلی مثل داستان خلیفه و سقّا و داستان طوطی و بازرگان، بیان کند که عنصر تمثیل و امثال وحکم مانند دیگر عناصر فرهنگ عامه از جمله مواد و درون مایههایی است که شاعران در دیوانهای خود از آن مضمون سازی کرده و ابیات بدیع خلق نمودهاند. از این میان، خداوندگار صنایع بدیعی و بیانی، خاقانی، به نحواحسن از عهده این مهم برآمده وهنرنمایی کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - نگرشی بر کنایات و امثال وحکم در قصاید انوری
طاهره خبازیشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاح أکثرشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاحات در هر عصربه مناسبت اوضاع و احوال خاص آن زمان و تحولاتی که پدید آمده به تدریج به گنجینه الفاظ دری راه یافته و با ورود در سیاق سخن پیوسته و پراکنده بر حجم زبان فارسی از حیث باروری و زیبایی افزوده است. در اشعار انوری صور خیال بسیاری به کار رفته است که در این مقاله تلاش شده جنبه های زیباشناسی قصاید انوری بر اساس کنایه مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد و برای آن شواهد فراوانی از قصاید زیبای این شاعر آورده شود تا میزانی از کاربرد کنایه و امثال وحکم در قرن ششم ارایه شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - بازتاب امثال و حکم عربی و فارسی در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات تقی دانش
رجب توحیدیانبا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، ا أکثربا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، انوری، نظامی، خاقانی، عطار نیشابوری، عطاملک جوینی، مولانا، سعدی، حافظ و دیگران در می یابیم که اینان از امثال و حکم عربی و فارسی، برای بیان اندیشه های والای اخلاقی، عرفانی، اجتماعی، سیاسی، ادبی بهره جسته تا جایی که این شیوه ی بیان، به عنوان خصیصه ی بارز سبکی آنان در آمده است. تقی دانش یکی از شعرا و ارباب قلم اواخر دوره ی قاجاریه دوره ی پهلوی است که با تأسی از شعرا و نویسندگان پیشین، تحت تأثیر امثال و حکم عربی و فارسی قرار گرفته و در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات خویش، سیمای زیبایی از امثال و حکم عربی و فارسی نشان داده است. نگارنده در این پژوهش، امثال و حکم عربی و فارسی را در کلّ قصاید و غزلیات و قطعات دانش مورد بررسی قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی شیوه ها های بهره گیری از امثال و حکم در محدوده ی قصاید و غزلیات و قطعات دانش است. نتیجه ی تحقیق اینکه بهره گیری از امثال و حکم عربی و فارسی، با تأسی از پیشینیان، در جای جای قصاید و غزلیات و قطعات دانش مشهود بوده و به عنوان خصیصه ی بارز سبکی وی در آمده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی تطبیقی ضرب المثل های عربی ولکی
کبری خسروی طیبه فتحی ایرانشاهی علی کرمپورمَثَل که جمله ای کوتاه و برگرفته از یک ماجرا یا داستان معمولی و گاهی خاص بین اقوام گوناگون است؛ می تواند آیینۀ تجلّی فرهنگهای اقوام مختلف باشد. هر مثل، داستانی به قدمت تاریخ دارد لذا بررسی تطبیقی ضربالمثلهای یک قوم با دیگر اقوام میتواند زمینۀ خوبی برای مقایسه یا ت أکثرمَثَل که جمله ای کوتاه و برگرفته از یک ماجرا یا داستان معمولی و گاهی خاص بین اقوام گوناگون است؛ می تواند آیینۀ تجلّی فرهنگهای اقوام مختلف باشد. هر مثل، داستانی به قدمت تاریخ دارد لذا بررسی تطبیقی ضربالمثلهای یک قوم با دیگر اقوام میتواند زمینۀ خوبی برای مقایسه یا تأثیر و تأثر فرهنگی اقوام باشد. این پژوهش بر آن است به بررسی تطبیقی ضربالمثلهای زبان لکی - بهعنوان یکی از زبانهای قدیم ایرانی که با حفظ لغات و واژگان اصیل خود تاکنون پابرجا مانده است- با زبان عربی بپردازد. در این پژوهش از بین انبوه ضربالمثلهای لکی، 31 موضوع که بیشتر به جنبههای اخلاقی و اجتماعی میپردازند انتخاب شده است. نتایج بررسی تطبیقی ضربالمثلهای لکی و عربی نشان می دهد که زبان لکی بهعنوان یکی از زبانهای ایرانی که قوم لک در مناطق غربی ایران بدان تکلّم میکنند، در طول تاریخ از تعامل فرهنگی و تأثیر و تأثر با اعراب برخوردار بوده است. بررسی تطبیقی ضربالمثلهای لکی با ضربالمثلهای موجود در زبان عربی که یکی از کاملترین زبانهای دنیا به شمار میرود، شروع خوبی برای شناساندن فرهنگ مردم لک زبان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - نمادپردازی حیوانات در اصطلاحات و مثَلهای بلوچی
عبدالغفور جهاندیدهحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نم أکثرحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نمادها از جمله عناصر مهم در روابط اجتماعی و انتقال مفاهیم هستند. در این مقاله به بررسی ویژگی های نمادین 55 جانور در اصطلاحات و مثَل های بلوچی پرداخته ایم. این حیوانات شامل حیوانات اهلی (11مورد)، حیوانات وحشی (16مورد)، پرندگان (13مورد)، جانوران دریایی (5 مورد) و حشرات (10 مورد) هستند. تعداد مثل ها، اصطلاحات، واژه های مستقل بلوچیِ بهکاررفتۀ مرتبط با موضوع مقاله، به 290 مورد می رسد. هدف اصلی از این بررسی، نمایش چگونگی کارکرد نمادهای جانوران در اَمثال بلوچی است. بعضی از این نمادها قابل تطبیق با موارد مشابه در زبان و ادبیات فارسی است. این پژوهش برای نخستین بار است که با این عنوان و درون مایه در امثال بلوچی صورت می گیرد. در این تحقیق، از روش تحلیلی بهره برده شده است و برای گردآوری اَمثال، از شیوۀ تحقیق میدانی استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بررسی ضرب المثل های ادبیات محلی شهرستان جیرفت
مسلم مظفری علی اصغر رستمی ابوسعیدیفرهنگ شفاهی ایرانزمین از فرهنگهای اقوام و گروههای اجتماعی آن تشکیل شده است. این فرهنگ غنی، برای انسان از زادن تا مردن حرف دارد. در این بین، فرهنگ و ادبیات مردم جیرفت که در این گسترۀ جغرافیایی دارای ویژگیها و مختصات خاص خود است؛ مورد توجه این نوشتار است. در پژوهش حاض أکثرفرهنگ شفاهی ایرانزمین از فرهنگهای اقوام و گروههای اجتماعی آن تشکیل شده است. این فرهنگ غنی، برای انسان از زادن تا مردن حرف دارد. در این بین، فرهنگ و ادبیات مردم جیرفت که در این گسترۀ جغرافیایی دارای ویژگیها و مختصات خاص خود است؛ مورد توجه این نوشتار است. در پژوهش حاضر، به ضربالمثلها که جزئی از این ادبیات شفاهی هستند به صورت کتابخانهای و میدانی پرداخته شده است. در این تحقیق، ادبیات شفاهی ضربالمثل به دو نوع تقسیم میشود: در واژگان نوع اول؛ قلب، ابدال، حذف و اضافه صورت میگیرد و برای فارسیزبانان تاحدی قابل فهم است و میشود گفت که این نوع ضربالمثلها وارداتی هستند و از افکار و اشعار شاعران، بهویژه حافظ وسعدی متأثر شدهاند که به دلیل همین وارداتی بودن به چند نوع مختصر از آنها اکتفا شده است؛ اما در نوع دوم ضربالمثلها به خاطر به کارگیری واژگان واصطلاحات غلیظ محلی و اسباب و وسایل معیشتی ولوازم کشاورزی، میتوان ادعا کردکه مختص این منطقه بوده، برای دیگر گویشها غیرقابل فهماند. به دلیل همین مختصبودن، قسمت اعظم این تحقیق بر روی نوع دوم است. در این گونه از ضربالمثلها، مضامینی مثل رویگردانی از معشوق، تهدید، پند و نصیحت؛ طنز و تمسخر مشاهده میشود که بیانگر فرهنگ و نوع زندگی و آداب و رسوم آنان است. در این جستار به آوانویسی، ترجمه، تقسیم بندی و زمینۀ کاربرد ضربالمثلها نیز پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی و تطبیق چند ضرب المثلِ تالشی و فارسی
کیومرث خانبابازادهبررسی و تطبیق کنایه ها و ضرب المثل های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه ها و ضرب المثل ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می دارند، پس بررسی ضرب المث أکثربررسی و تطبیق کنایه ها و ضرب المثل های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه ها و ضرب المثل ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می دارند، پس بررسی ضرب المثل های یک زبان و تطبیق آن ها با زبانی دیگر پیشینۀ مشترک دو زبان و فرهنگ را برای ما روشن می کند. در این مقاله چند ضرب المثل از زبان تالشی شمالی، حوزۀ عنبران انتخاب شده و با موارد مشابه در زبان فارسی مقایسه و سنجیده گردیده است تا ریشۀ مشترک فرهنگی و زبانی دو گروه باستانی، از این مسیر شناسایی شود. با توجه به این که زبان و ادبیات تالشی، بیشتر به شکل شفاهی رایج است، داده های این زبان به صورت موردی از میان گفتگوهای روزانه، گزینش شد و با موارد مشابه فارسی از کتابهای فرهنگ امثال فارسی مقایسه و بررسی شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان دهندۀ ارتباط زبانی و فرهنگیِ دو ملت، در دوره های مختلف تاریخی است. هرچند که بنابر دلایل مختلف، این دو زبان در طی سده های گذشته به شکل جدا از یکدیگر، تکامل و تحول یافته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - نگاهی به ضرب المثل های شهرستان داراب
زینب السادات هاشمی مریم محمودیشهرستان داراب دارای گویشی خاص از متفرعات گویش های جنوب غرب ایران است. بسیاری از واژه ها و ضرب المثل هایی که در این گویش وجود دارد، از رنگ منطقه ای برخوردارند. بیشتر آنها از عناصر ساده ای تشکیل شده اند که رنگ و بوی زندگی سادۀ قدیمی و فرهنگ و جغرافیا و طبیعت این منطقه در أکثرشهرستان داراب دارای گویشی خاص از متفرعات گویش های جنوب غرب ایران است. بسیاری از واژه ها و ضرب المثل هایی که در این گویش وجود دارد، از رنگ منطقه ای برخوردارند. بیشتر آنها از عناصر ساده ای تشکیل شده اند که رنگ و بوی زندگی سادۀ قدیمی و فرهنگ و جغرافیا و طبیعت این منطقه در آن دیده می شود. در این تحقیق شماری از این مثل ها که بیشتر از طریق پژوهش میدانی جمع آوری شده اند، بررسی می شوند. برخی از ضرب المثل های شهرستان داراب، بسیار ساده و به لهجۀ قدیمی شهرستان است. این امثال بیشتر به بیان مسائل اخلاقی و تربیتی می پردازند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - جستاری در ضرب المثلهای رایج در فرهنگ شفاهی گویش شیرازی
حامد عزیزی نیا بیوک بهنامدر ضرب المثل ها نکات بی شماری نهفته است که از ورای آنها می توان به برخی ویژگی های قومی هر دیار دست یافت. بسیاری از ضرب المثل های ایرانی مکتوب نشده و به صورت شفاهی سینه به سینه منتقل می شوند. در این مقاله سعی شده شماری از این دست ضرب المثل ها، متعلق به حوزۀ اجتماعی شیراز أکثردر ضرب المثل ها نکات بی شماری نهفته است که از ورای آنها می توان به برخی ویژگی های قومی هر دیار دست یافت. بسیاری از ضرب المثل های ایرانی مکتوب نشده و به صورت شفاهی سینه به سینه منتقل می شوند. در این مقاله سعی شده شماری از این دست ضرب المثل ها، متعلق به حوزۀ اجتماعی شیراز قدیم، جمع آوری و مفهوم شناسی شوند. روش تحقیق به دو شیوۀ میدانی و کتابخانه ای بوده است. ابتدا برپایۀ مصاحبۀ حضوری از تعدادی کهنسالان ساکن بافت قدیم، تعداد 37 ضرب المثل پربسامد جمع گردید و بعد از آن، آوانگاری و مفهوم یابی شده، نحوۀ کاربرد آن درمیان مردم تبیین گردید. در این ضرب المثل ها، در سطح زیبایی شناسی دو نکته درخور توجه است: یکی طنزآمیز بودن اغلب این مثل ها و دیگر کنایی بودن شمار درخور توجهی از آنها. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - بررسی تحلیلی آموزههای تعلیمی در ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی
بهرام شعبانیدر این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه أکثردر این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه ای از ضرب المثل ها را در اختیار داشته اند و نیز با مراجعه به منابع مکتوبی که برخی نمونه ها در آن ثبت گردیده، گردآوری و به روش توصیفی- تحلیلی به اختصار تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مثل ها در گذر زمان بر اساس بینش، خوی جمعی و واقعیت های زندگی مردم این منطقه و به زبانی آهنگین، حکیمانه و برساخته از واژه های فارسی، پدید آمده و بازتابی از موضوعات گوناگون و گاه متناقضِ مرتبط با زندگی مردم جهرم است. همچنین آموزه های گوناگونی همچون لزوم هوشیاری در شناخت افراد، رعایت سنخیت در کارها، اهمیت دادن به کار و تربیت فرزند، آینده نگری، وظیفه شناسی، صبر، دقت در معاملات، اعتماد به نفس و نه گفتن در جای لازم و نکوهش رفتارهایی چون ادعا، تازه به دوران رسیدگی، ناسپاسی، بی اصالتی، خسّت، تنبلی، تن پروری، افشای راز، تکبّر، پرگویی و رفتار دوگانه با بسامدهای متفاوت از این ضرب المثل ها قابل یادگیری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - بررسی نام واژه های حیوانات در ضرب المثل های لکی
یوسف علی بیرانوند قاسم صحرائیضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سا أکثرضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سایر اقوام، ضربالمثل هایی وجود دارد. قوم لک از جمله اقوام ایرانی است که در استان هایی مانند لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان و... زندگی می کنند و به زبان لکی که یکی از زبان های بازمانده از زبان پهلوی است، سخن می گویند. نام واژه های حیوانات در ضربالمثل های این زبان نمودی پررنگ دارد. این موضوع می تواند بیانگر زندگی در کوهستان و ارتباط با حیوانات باشد. در این پژوهش کوشیده ایم نامواژه های حیوانات را در ضربالمثلهای لکی به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین نخست آنها را آوانگاری کرده ایم و ترجمۀ آنها را به زبان فارسی نوشته ایم؛ سپس جایگاه کاربرد آنها را مورد بررسی قرار داده ایم؛ سرانجام مثل های معادل آنها را که در زبان فارسی و یا دیگر گونه های زبان های ایرانی وجود داشته است، آورده ایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - نگرشی بر ضرب المثل های رایج درمحلۀ سعدی شیراز و معادل های آن ها
فرزانه فهندژ سعدی مریم زیبائی نژاد مریم کهنسالضرب المثل های این پژوهش به روشِ میدانی-کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-توضیحی گردآوری شده است؛ زیرا در این روش علاوه بر طبقه بندیِ ضرب المثل ها، ریشه و چگونگی شکل گیری آن ها نیز بررسی و همچنین برای اطمینان از منظورِ گوینده هنگامِ بیانِ ضرب المثل ها و به ویژه د أکثرضرب المثل های این پژوهش به روشِ میدانی-کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-توضیحی گردآوری شده است؛ زیرا در این روش علاوه بر طبقه بندیِ ضرب المثل ها، ریشه و چگونگی شکل گیری آن ها نیز بررسی و همچنین برای اطمینان از منظورِ گوینده هنگامِ بیانِ ضرب المثل ها و به ویژه دربارۀ معنای دومِ آن ها نظرسنجی عمومی انجام شده است. هدف از این تحقیق آن است که علاوه بر شناساندنِ ضرب المثل های رایج در محلۀ سعدی شیراز، ریشه ، معادل و معنیِ برخی از مَثَل ها مورد توجه قرار گیرد و به ثبت و ماندگاری آن ها کمک شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که اغلب مَثَل های رایج در این محله، طنزآمیز و برخی دیگر کنایی است و مردم این محله بسیاری از مَثَل ها را بر اساس زندگی، تجارب، رویدادها و به ویژه حوادثی که برای بزرگانِ قومشان رخ داده، ساخته و پرداخته اند و آن ها را غالباً برای پندپذیری به کار می برند. همچنین مردم، بعضی از مَثَل ها را بر اساس اندیشه های خود تغییر داده اند، به صورتی که در ابتدا به نظر می رسد معادلی برای آن وجود ندارد اما بعد مشخص می شود که بعضی از این ضرب المثل ها همان است که در گفته های بزرگان ادب فارسی نیز وجود داشته است. البته بعضی دیگر از ضرب المثل ها نیز خاص همین محله است و معادلی برای آن ها در مناطق دیگر نمی توان یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - تحلیل ضربالمثلهای لری بویراحمدی بر اساس میزان توجه به مؤلفههای مهارتهای زندگی
سمیه رضایی سکینه حیدریضربالمثلها نمایندۀ اعتقادات، نگرشها، فرهنگ، رسوم، دانش و توجه یک قوم به مسائل مختلفاند که در قالب جملات قصار عامهپسند و با زبانی استعاری مطرح میشوند. این جملات قصار از طرفی باورهای یک قوم را به تصویر میکشند و از دیگرسو میتوانند نقش آموزشی شایان توجهی داشته باشن أکثرضربالمثلها نمایندۀ اعتقادات، نگرشها، فرهنگ، رسوم، دانش و توجه یک قوم به مسائل مختلفاند که در قالب جملات قصار عامهپسند و با زبانی استعاری مطرح میشوند. این جملات قصار از طرفی باورهای یک قوم را به تصویر میکشند و از دیگرسو میتوانند نقش آموزشی شایان توجهی داشته باشند. ضربالمثلها در موقعیتهای مختلف، در ذهن جاری میشوند و به زبان میآیند. درحقیقت میتوان گفت که ضربالمثلها بیشتر برای کنایه به افراد و آگاهیبخشی یا تأکید کاربرد دارند. از آنجا که میزان توجه به مهارتهای زندگی در یک قوم، ارتباط زیادی با فرهنگ آن قوم دارد، میتوان با بررسی ضربالمثلهای رایج در یک قوم به میزان توجه آن قوم به مهارتهای زندگی دست یافت. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، چهارصد ضربالمثل رایج لری کهگیلویه و بویراحمدی بر اساس میزان و چگونگی توجه به مؤلفههای مهارتهای زندگی بررسی شدند. ضربالمثلها از سه کتاب با عنوانهای گلچینی از ضربالمثلهای بویراحمدی(1391)، گوشههایی از فرهنگ مردم بویراحمد (1392) و گلچینی از ضربالمثلهای کهگیلویه و بویراحمد (1393) استخراج شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مؤلفههای مهارتهای ارتباطی، تفکر انتقادی و حل مسئله، بیشترین بسامد و مؤلفۀ تفکر خلّاق و تصمیمگیری، کمترین بسامد را دارند. مهارتهای ارتباطی بیشتر جنبۀ آگاهیبخشی دارند و مؤلفههای مهارتهای دیگر از جمله تفکر انتقادی، حل مسئله و همدلی بیشتر برای کنایه به افراد به کار میروند. مؤلفههای مهارت مدیریت هیجانهای منفی، هم برای پندآموزی و آگاهیبخشی و هم برای کنایه به افراد کاربرد دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - مقایسه ی تطبیقی امثال کردی و فارسی
سید احمد پارساهدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی امثال، در دو زبان کردی و فارسی است. کمک به شناخت اشتراکات فرهنگی دو زبان یاد شده، از دیگر اهداف این پژوهش است و این امر به نوبة خود میتواند زمینة بهبود ارتباطات انسانی را در دو زبان یادشده فراهم کند؛ زیرا شناخت اشتراکات فرهنگی اقوام ازجمله أکثرهدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی امثال، در دو زبان کردی و فارسی است. کمک به شناخت اشتراکات فرهنگی دو زبان یاد شده، از دیگر اهداف این پژوهش است و این امر به نوبة خود میتواند زمینة بهبود ارتباطات انسانی را در دو زبان یادشده فراهم کند؛ زیرا شناخت اشتراکات فرهنگی اقوام ازجمله امثال و حکم ، زمینة تفهیم و تفاهم بهتر را فراهم میسازد و درنتیجه میتواند به همبستگی بیشتر و وفاق ملی کمک کند. در این راستا سههزار مثل فارسی و کردی را به روش نظاممند (Systematic Sampling) انتخاب و مقایسه و بررسی کردیم. پژوهش به شیوة کتابخانهای است و منابع آن، کتاب امثال و حکم کردی تألیف قادر فتاحیقاضی و دوازده هزار مثل فارسی و سیهزار معادل آنها تألیف ابراهیم شکوریزاده بلوری است. این منابع را به دلیل جامعیت نسبت به منابع دیگر در این زبانها، تا زمان تدوین پژوهش انتخاب کردیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - ضربالمثل در ادب فارسی و عربی، پیشینه و مضامین مشترک
محمد امیریمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبهها و سنگنوشتهها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضربالمثلی یا حکمتی به أکثرمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبهها و سنگنوشتهها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضربالمثلی یا حکمتی به ارث رسیده از گذشتگان است، کار ساعتها سخن گفتن، دلیل آوردن و استدلال کردن و بحث کردن را انجام داده است. تاریخ امثال و حکم در زبان عربی به دوره جاهلیت بر میگردد و در زبان فارسی نمیتوان تاریخ دقیقی برای پیدایش آن ذکر کرد. مفاهیم و مضامین در ضربالمثلهای عربی و فارسی بسیار زیاد است که این مشابهت بیشتر معنوی و در بعضی از موارد لفظی است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل مثل، معانی لغوی و اصطلاحی آن، ویژگیهای لفظی، معانی بیان و سپس به پیشینة امثال در عربی و فارسی و تاریخچة گردآوری امثال عربی خواهد پرداخت و در انتهای پژوهش، مفاهیم و مضامین مشترک مثلها در فارسی و عربی را با ذکر نمونه مثالها بررسی خواهد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - بررسی و تحلیل شیوههای اقتباس شاعران معاصر از ضربالمثلهای اشعار حافظ
آرمینه کاظمی سنگدهی احمد گلی ناصر علیزاده خیاطضربالمثلها آینة فرهنگعامه هستند که سینهبهسینه از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند و میتوان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون أکثرضربالمثلها آینة فرهنگعامه هستند که سینهبهسینه از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند و میتوان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون متمادی باشد. غزلیات حافظ سرشار از تمثیلات است. ایجاز زبان اشعار او سبب شده است مقبول طبع مردم صاحبنظر شود و هفت سده، در اذهان و زبان این مرزوبوم باقی بماند. در شعر معاصر چه از نوع نیمایی باشد یا غزل معاصر، الگوبرداری از زبان و اندیشة حافظ دیده میشود. در این پژوهش با مطالعة آثار هجده شاعر معاصر، انواع تأثیرپذیری و اقتباس از ضربالمثلهای غزلیات حافظ در اشعار آنان، کشف و استخراج شده است؛ نیز وامگیری صریح و غیرصریح از 110 ضربالمثل غزلیات حافظ در اشعار آنان دیده میشود. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مضامین اندرزگونه، توصیههای شاعرانه، تشویق، نهی و تحذیر ضربالمثلهای دیوان حافظ در شعر معاصر بازآفرینی شده است. شاعر معاصر چه در محور فرم و صورت و چه از جنبة مضمون و محتوا، گاه بهصورت نقلقولی شاعرانه برای بیان تأثرات و گاه بهمنظور نقد شرایط روزگار، از آموزههای نهفته در محتوای ضربالمثلهای اشعار خواجه وام میگیرد و میکوشد با افزودن و یا اندک تغییراتی در واژگان، تمثیلات اشعار او را بازآفرینی کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - نقد و بررسی هیجان خشم در امثالوحکم دهخدا
سیمین خیری خاور قربانی نسرین چیرهاین مقاله بر اساس مبانی نظری هیجان خشم در روانشناسی، به بررسی محتوا و زبان ضربالمثلهای مربوط به آن، در امثالوحکم دهخدا پرداخته است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده نموده و نمونة تحقیق، کتاب چهارجلدی امثالوحکم دهخداست. دادههای تحقیق أکثراین مقاله بر اساس مبانی نظری هیجان خشم در روانشناسی، به بررسی محتوا و زبان ضربالمثلهای مربوط به آن، در امثالوحکم دهخدا پرداخته است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده نموده و نمونة تحقیق، کتاب چهارجلدی امثالوحکم دهخداست. دادههای تحقیق نخست در سه بحث نمود خشم، علل و راههای کنترل آن در اثر فوق توصیفشده و با روانشناسی تطبیق دادهشده-اند سپس به بررسی وجه ادبی آنها، جهت تعیین رابطة زبان با محتو و به عبارتی روانشناسی زبان آنها پرداخته شدهاست. این بررسی حاکی از این است که در مثلهای فارسی و بالتبع نگرش گذشتگان، مانند روانشناسی جدید هردو وجه این هیجان یعنی خشم مثبت و منفی مشاهده میگردد و حتی شواهدی وجود دارند که علل وجوه دوگانه آن را تبیین و توجیه مینماید. علاوه براینها، به بررسی علائم، عوامل و مدیریت آنهم پرداختهشدهاست. بررسی روانشناسی زبان مثلهای مربوط به خشم نشان میدهد که بعد از تشبیه بارزترین وجه ادبی مثل، تضاد است. این موضوع با محتوای خشم و عوامل آن یعنی تضادهای دوگانه ارتباط دارد و زبان در خدمت فکر درآمده و سبب وفور و کثرت تضاد در زبان شده است؛ بنابراین، پردازش محتوایی و زبانی این بحث، در مثلها جامع است و این ویژگی، در کنار اختصار زبانی و مقبولیت همگانی آنها در میان مردم، باعث مؤثر واقعشدنشان در شناساندن هیجانها، توجیه و رفتاردرمانی آنها باشد.کلیدواژهها: ضربالمثلها، دهخدا، روانشناسی، هیجان، خشم. تفاصيل المقالة