-
حرية الوصول المقاله
1 - تبیین تاریخی ممنوعیت صدقات بر بنی هاشم در عصر نزول
وحید باصریصدقه بر محمد(ص) و خاندان او روا نیست. این سخن منسوب به پیامبر(ص) است. دستور پرداخت صدقات یا همان زکات در سال نهم هجری صادر شد و پیامبر(ص) مأموران خود را برای دریافت آن به سوی اعراب تازه مسلمان اعزام و هم زمان صدقه را هم بر بنیهاشم ممنوع کرد. این گزارش که وثاقت تاریخی د أکثرصدقه بر محمد(ص) و خاندان او روا نیست. این سخن منسوب به پیامبر(ص) است. دستور پرداخت صدقات یا همان زکات در سال نهم هجری صادر شد و پیامبر(ص) مأموران خود را برای دریافت آن به سوی اعراب تازه مسلمان اعزام و هم زمان صدقه را هم بر بنیهاشم ممنوع کرد. این گزارش که وثاقت تاریخی دارد، در فقه و کلام مسلمانان بازتابی گسترده و درازدامن یافته و تا امروز ادامه پیدا کردهاست. درباره صدور این ممنوعیت سه علت عرضه شده است: فضیلت بنیهاشم، بینیازی آنان از صدقات به سبب دریافت خمس، و ناپاکی اموال صدقه. اما یکایک این نظرات با ابهاماتی روبهرویند و با سیره پیامبر(ص) نیز سازگاری ندارند. نویسنده این مقاله با شیوه تبیین تاریخی، ممنوعیت صدقات بر بنیهاشم را واکاوی کرده و به این نتیجه رسیده که مؤلفههای تاریخی و فرهنگی زیست جهان اعراب در عصر نزول، از جمله ناخوشایندی و کراهتی که نسبت به پرداخت صدقات و زکات داشتند، علت صدور چنین ممنوعیتی از جانب رسول خدا بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی نقش فرایند نزول عمق نسبیِ فضا در ارتقاء راندمان عملکردی «حیاط» در خانههای سنتی ایران
علی اکبر حیدری مریم کیاییکنشهای عملکردی در هر فضا تأثیر مستقیم بر میزان بازده عملکردی و درنتیجه تخصیص اوزان به فضاهای پیرامون خود دارد. یکی از این فضاها که بر تغییرات این میزان تأثیر بسزایی دارد، فضای حیاط است. براین اساس هدف از انجام این پژوهش، سنجش میزان راندمان عملکردی فضای حیاط با تأکید بر أکثرکنشهای عملکردی در هر فضا تأثیر مستقیم بر میزان بازده عملکردی و درنتیجه تخصیص اوزان به فضاهای پیرامون خود دارد. یکی از این فضاها که بر تغییرات این میزان تأثیر بسزایی دارد، فضای حیاط است. براین اساس هدف از انجام این پژوهش، سنجش میزان راندمان عملکردی فضای حیاط با تأکید بر مفهوم شعاع عملکردی در انواع مختلف الگوهای خانههای سنتی ایران است. بهمنظور انجام فرایند مذکور از روابط ریاضی نحو فضا و بهطور خاص از تابع نزول عمق نسبی برای تجزیهوتحلیل و اثبات مسئلهی یادشده، بهره گرفتهشده است. نتایج تحقیق نشان داد که کاهش میزان عمق و درنتیجه کاهش میزان شعاع عملکردی و البته افزایش حوزۀ نفوذ مؤثر، در تعیین میزان راندمان عملکردی در فضای حیاط مؤثر است. همچنین دادهها حاکی از آن بود که افزایش تعداد حیاط در الگوی خانههای سنتی، باعث افزایش راندمان عملکردی این عنصر در نظام پیکرهبندی خانه میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - تحلیل پایداری معادلات دیفرانسیل فازی ضربهای دارای حالت تاخیری محدود
داود ناصح ناصر پریز علی وحیدیان کامیاددر این مقاله معیارهایی برای بررسی پایداری دستگاه معادلات دیفرانسیل فازی ضربه­ای دارای تاخیر محدود در حالت ارائه می­گردد. ابتدا، قضیه مقایسه جدیدی برای کرانداری پاسخ سیستم دیفرانسیل فازی در قیاس با سیستم دیفرانسیل معمولی تعینی در فضای N بعدی بر اساس مفهوم توابع غ أکثردر این مقاله معیارهایی برای بررسی پایداری دستگاه معادلات دیفرانسیل فازی ضربه­ای دارای تاخیر محدود در حالت ارائه می­گردد. ابتدا، قضیه مقایسه جدیدی برای کرانداری پاسخ سیستم دیفرانسیل فازی در قیاس با سیستم دیفرانسیل معمولی تعینی در فضای N بعدی بر اساس مفهوم توابع غیرنزولی شبه یکنوای فوقانی بیان می­گردد؛ همچنین، برای تحلیل پایداری سیستم­های دینامیکی فازی، توابع شبه لیاپانوف برداری تعریف می­گردند. سپس با استفاده از این توابع برداری شبه لیاپانوف به همراه قضیه مقایسه جدیدی که مطرح شده است، برخی قضایا برای بررسی انواع مفاهیم پایداری (پایداری نهایی، پایداری مجانبی، پایداری قوی و پایداری یکنواخت) برای سیستم دیفرانسیل فازی ضربه­ای دارای حالت تاخیردار مطرح می­شوند. علاوه بر آن، قضایای پایداری کاربردی بر حسب دو معیار ارائه شده و به اثبات می­رسند. در انتها مثالی روشنگر برای نحوه بکارگیری قضایای پایداری مطرح و پایداری یک سیستم دیفرانسیل فازی دارای تاخیر بررسی می­گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - وحی قرآنی از نظر شیخ مفید و صدرا
مرتضی کشاورزشیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث میداند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل اس أکثرشیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث میداند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل است اما صدرا با مبانی فلسفی خاص خود هم نزول حقایق معارف وحیانی را بر قلب پیامبر(ص) تبیین کرده و هم قائل به نزول معارف جزئی وحیانی است. شیخ مفید اصرار بر اعجاز لفظی قرآن دارد، اما صدرا گرچه قائل به اعجاز لفظی است ولی تأکید بر اعجاز معنوی قرآن دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی غلظت فلزات سنگین ( Ni / Pb / Cd ) در اسفناج (Spinacia oleraceae) با تأثیر پذیری از نزولات خشک اتمسفری(مطالعه موردی: بالا دست و پایین دست نیروگاه رامین اهواز)
علی کریمی شوشتری مریم محمدی روزبهانیزمینه و هدف: آلودگی گیاهان به عناصر سنگین به عنوان یکی از مشکلات زیست محیطی فراروی بشر، در چند دهه گذشته مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است. فرآیندهای هوازدگی مواد مادری و خاکسازی و فعالیتهای انسان بر روی کره زمین، شامل کاربرد کودهای شیمیایی، لجن فاضلاب، سوخت های فسی أکثرزمینه و هدف: آلودگی گیاهان به عناصر سنگین به عنوان یکی از مشکلات زیست محیطی فراروی بشر، در چند دهه گذشته مورد توجه محققین زیادی قرار گرفته است. فرآیندهای هوازدگی مواد مادری و خاکسازی و فعالیتهای انسان بر روی کره زمین، شامل کاربرد کودهای شیمیایی، لجن فاضلاب، سوخت های فسیلی و از طرفی فرو نشست های اتمسفری، باعث شده تا غلظت فلزات سنگین در خاک به طور روز افزون افزایش یابد. هدف از این مطالعه تعیین غلظت کادمیوم، سرب، و نیکل در سبزی اسفناج و خاک برداشت شده از مزارع بالادست و پایین دست نیروگاه رامین می باشد.روش بررسی: 99 نمونه سبزی و خاک در پاییز 94 جمع آوری شد، که پس از هضم شیمیایی ( برای خاک به روش EPA 3050 و برای گیاه به روش جکسون 1980 ) و آماده سازی توسط دستگاه پلاسمای جفت شده القایی طیف سنجی نشر نوری (ICP-OES) فلزات سنگین اندازه گیری شدند؛ سپس نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزارSPSS20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد غلظت Cd، Pb و Ni در اسفناج و خاک پایین دست نیروگاه به ترتیب 76/17، 89/20 و 68/43 mg/kg ، 09/0، 0/1، 52/2 mg/kg و در اسفناج و خاک بالا دست نیروگاه رامین به ترتیب 81/6، 94/17 و 32/28 mg/kg ، 08/0، 8/0 و 85/1 mg/kg اندازه گیری شده که با توجه به حد استاندارد، غلظت کادمیوم، نیکل و سرب در اسفناج بالاتر و در خاک پایین تر از حد استاندارد بوده است. غلظت هر سه فلز در تمامی نمونه های سبزی بالاتر از حد استاندارد بود. الگوی کلی غلظت فلزات در سبزیجات و خاک منطقه به صورت Ni>Pb>Cd می باشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به مقدار بالای تجمع فلزات سنگین در سبزی اسفناج و تآثیرپذیری از نزولات خشک اتمسفری در منطقه ، تمرکز بر خطر بالقوه در رفع آلودگی فلزات سنگین برای ایمنی مواد غذایی و سلامت انسان در خاک های کشاورزی و سبزیجات بالادست و پایین دست نیروگاه رامین بسیار لازم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - بررسی غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم نزولات جوی مناطق پرترافیک شهر همدان
بهاره بهارمستیان سهیل سبحان اردکانی سعید جامه بزرگیزمینه و هدف: بدون شک یکی از مهم ترین مسایل محیط زیستی تهدیدکننده سلامت افراد در کلان شهرهای ایران ، مشکل آلودگی هوا است. نزولات جوی مؤثرترین راه زدایش آلاینده ها از اتمسفر است و فلزات سنگین موجود در آن می تواند به خوبی نمایانگر وضعیت آلودگی محیطی در نواحی مخ أکثرزمینه و هدف: بدون شک یکی از مهم ترین مسایل محیط زیستی تهدیدکننده سلامت افراد در کلان شهرهای ایران ، مشکل آلودگی هوا است. نزولات جوی مؤثرترین راه زدایش آلاینده ها از اتمسفر است و فلزات سنگین موجود در آن می تواند به خوبی نمایانگر وضعیت آلودگی محیطی در نواحی مختلف شهری باشد . لذا، این پژوهش با هدف بررسی غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم در نزولات جوی مناطق پر ترافیک شهر همدان در فصل زمستان سال 1392 انجام یافت. روش بررسی: 24 نمونه نزولات جوی از 8 ایستگاه پرتردد مستقر در سطح شهر همدان برداشت و به بطری های پلی اتیلنی منتقل شد. به هر بطری چند قطره اسید نیتریک به منظور رساندن pH نمونه ها به 2 افزوده شد. بعد از طی مراحل آماده سازی آزمایشگاهی، غلظت عناصر در نمونه ها بهروش طیفسنجی نوری پلاسمای جفتشده القایی (ICP-OES) خوانده شد. پردازش آماری داده ها توسط نرم افزار SPSS انجام یافت. یافته ها: میانگین غلظت عناصر آهن، سرب و کادمیوم در نمونه ها (میکرو گرم در لیتر) به ترتیب برابر با 62/142±50/69، 94/8±25/10 و 29/ 0 ±61/17 و در مورد عنصر کادمیوم بیش تر از رهنمود سازمان بهداشت جهانی برای تخلیه به منابع آب سطحی بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر سرب و بهویژه کادمیوم در نزولات جوی و بهتبع آن در رواناب حاصل بهواسطه حجم بالای ترافیک شهری و آلاینده های منتشرشده ناشی از آن بالا بوده است. از اینرو، برای جلوگیری از تهدید منابع پذیرنده آب سطحی و زیرزمینی و حفظ سلامت مصرف کنندگان، اندیشیدن تمهیداتی برای جمع آوری و تصفیه رواناب ناشی از نزولات جوی توصیه میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - تحلیل و اعتبارسنجی فهرست ابن عباس در ترتیب نزول سورههای قرآن
علیرضا صدرالدینی احمدیانی مژگان سرشار مریم حاجی عبدالباقیچکیده: برخی از مفسران و دانشمندان علوم قرآنی معتقدند تفسیر بر وفق ترتیب سورهها، برترین روش فهم قرآن و خدمت بدان است؛ چون بدین وسیله میتوان حالات و مراحل نزول را به شکلی روشن و دقیق پی گرفت و بدین ترتیب خواننده در فضای نزول قرآن و شرایط و مناسبات و غایات و مفاهیم آن قر أکثرچکیده: برخی از مفسران و دانشمندان علوم قرآنی معتقدند تفسیر بر وفق ترتیب سورهها، برترین روش فهم قرآن و خدمت بدان است؛ چون بدین وسیله میتوان حالات و مراحل نزول را به شکلی روشن و دقیق پی گرفت و بدین ترتیب خواننده در فضای نزول قرآن و شرایط و مناسبات و غایات و مفاهیم آن قرار میگیرد و حکمت نزول برایش نمایان میشود. لذا از صدر اسلام برخی از صحابه و تابعان، درصدد جمعآوری قرآن بر اساس ترتیب نزول برآمدند. در این میان فهرستی که ابن عباس بنا به نقل عطاء خراسانی از ترتیب نزول سورههای قرآن ارایه کرده است، از اعتبار بیشتری برخوردار است.عبدالله بن عباس شاگرد ممتاز علی (ع) بوده و تفاسیری که از آیات گوناگون قرآن ارایه کرده، موقعیت ممتاز تفسیری او را نسبت به دیگر صحابه به خوبی نشان میدهد. در این مقاله با شواهد قرآنی، تاریخی و روایی نشان داده شده است که فهرست مذکور نیز دارای ضعفهای بسیاری میباشد، و تقدم و تاخر سورهها در آن فهرست با مشکلات جدی رو به رو است. در ضمن تقدم و تاخر سورهها در آن فهرست، لزوما به معنای تقدم و تاخر آیات آن سورهها نیست؛ برای روشن شدن این مطلب نیز چندین مثال بیان شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل روایات اسباب نزول قرآن با رویکرد تاریخمندی
رضا رمضانیاگرچه پژوهش در روایات اسباب نزول قرآن از جهاتی صورت گرفته است، اما با رویکرد تاریخمندی پژوهشی صورت نگرفته است، در این مقاله با این رویکرد، اسباب نزول قرآن تحلیل شده است. شبهات مستشرقین در این زمینه، ضرورت پرداختن به این موضوع را ضروری مینماید. از مستشرقان معاصر، اندرو أکثراگرچه پژوهش در روایات اسباب نزول قرآن از جهاتی صورت گرفته است، اما با رویکرد تاریخمندی پژوهشی صورت نگرفته است، در این مقاله با این رویکرد، اسباب نزول قرآن تحلیل شده است. شبهات مستشرقین در این زمینه، ضرورت پرداختن به این موضوع را ضروری مینماید. از مستشرقان معاصر، اندرو ریپین شخصیتی است که در آثارش به ویژه در تز دکترای خود به اسباب نزول با رویکرد فقه اللغه ای به صورت مستقل پرداخته است و در مواردی به تاریخمندی قرآن تأکید دارد. نصر حامد ابوزید نیز در کتاب مفهوم النص، فصلی را به اسباب نزول اختصاص داده است و از این باب بر تاریخمندی تأکید میورزد و متن قرآنی را همچون همه متون، پدیدهای فرهنگی و محصول تعامل با واقعیت زنده تاریخی میداند و اسباب نزول را چیزی جز بافت اجتماعی آیات قرآن کریم نمیداند. برای پاسخ به این شبهات در این مقاله تأکید میشود که اسباب نزول قرآن نهتنها عمومیت و جاودانگی را محدود نمیکند بلکه برای وصول به جاودانگی گریزی از توجه به واقعیتهای عینی عصر نزول نیست. نقدی که بر این نظریه وارد است عدم توجه به قاعده عمومیت لفظ نه خصوص سبب میباشد. به رغم نزول خاص برخی آیات، عمومیت مفاد آن ها نزد فقها مسلم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - روش دروزه در تعیین ترتیب نزول سوره های قرآن کریم
امیر احمدنژاد عاطفه محمدزادهتاریخگذاری سورههای قرآن، دانشی است که پیرامون تعیین دقیق یا تقریبی تاریخ و ترتیب نزول این واحدهای وحیانی بحث میکند. محمد عزّه دروزه در تفسیر الحدیث با توجه به روش تفسیری و صبغه تاریخی خود، بیشترین تلاش را در این مورد با استفاده از آیات قرآن، فهرستهای ترتیب نزول و م أکثرتاریخگذاری سورههای قرآن، دانشی است که پیرامون تعیین دقیق یا تقریبی تاریخ و ترتیب نزول این واحدهای وحیانی بحث میکند. محمد عزّه دروزه در تفسیر الحدیث با توجه به روش تفسیری و صبغه تاریخی خود، بیشترین تلاش را در این مورد با استفاده از آیات قرآن، فهرستهای ترتیب نزول و منابع روایی انجام داده است. او با اعتقاد به اصول و مبانی خاص خود که از باورهایش در زمینه علوم قرآنی و مباحث تاریخی به دست آمده، روشهایی را در تاریخگذاری قرآن به کار میگیرد و به نتایج جدیدی پیرامون زمان وقوع و چگونگی حوادث تاریخ صدر اسلام دست مییابد. مهمترین شیوههای او را میتوان تحت عناوین اولویتبندی در استفاده از منابع تاریخگذاری، مرتب کردن سورهها بر مبنای مطلع آنها، تکیه بر نقاط عطف تاریخی، استناد به شأن نزول آیات، تأمل در سیر تاریخی تشریع احکام و دقت در زمان نزول آیات و سور متشابه طبقه بندی و تحلیل کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - نقد و بررسی روشهای تاریخگذاری قرآن
منصور پهلوان ابراهیم اقبال محمدعلی حیدری مزرعه آخونددر تاریخگذاری آیهها و سورههای قرآن کریم روشهای نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روانشناختی و ذوقی و سلیقهای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روشها، نظیر روانشناختی و ذوقی و سلیقهای در تاریخگذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظ أکثردر تاریخگذاری آیهها و سورههای قرآن کریم روشهای نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روانشناختی و ذوقی و سلیقهای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روشها، نظیر روانشناختی و ذوقی و سلیقهای در تاریخگذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آمیختهای از نقل و اجتهاد است. در این روش نخست روایات ترتیب نزول سورهها، به اعتبار سند و متن مورد بررسی قرار میگیرد و مکی یا مدنی بودن هر سوره به دست میآید، آنگاه با توجه به روایتهای سبب نزول و مباحث تاریخی و نقد و بررسی آنها، محدوده زمانی هر سورهای مشخص میشود؛ سپس با در نظر گرفتن ضوابط و خصائص اسلوبی و موضوعی سورهها در دو دوره مکی و مدنی و حتی دادههای آماری، تاریخگذاری تقویت میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - نقش علوم قرآن در توجیه اعراب قرآن
قاسم بستانی نصره باجیاعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی یکی از کهنترین علوم اسلامی قرآنی است. از سویی دیگر، به اسبابی، گاهی بر یک یا چند لفظ عبارت قرآنی، اعرابهای مختلفی ذکر شده که به توجیه صحت این اعرابها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیازمند میشود و از جمله م أکثراعراب قرآنی و تجزیه و تحلیل این متن مقدس بر اساس قواعد عربی یکی از کهنترین علوم اسلامی قرآنی است. از سویی دیگر، به اسبابی، گاهی بر یک یا چند لفظ عبارت قرآنی، اعرابهای مختلفی ذکر شده که به توجیه صحت این اعرابها یا نقد و بررسی صحت و سقم آنها نیازمند میشود و از جمله مهمترین مستندات و منابع توجیه این اعرابها، علوم قرآنی(علوم مأخوذ از قرآن کریم) است. اما علم توجیه اعراب چیست؟ و علومی که کم و بیش در توجیه اعراب قرآن استفاده شده و نحوه این استفاده کداماند؟ در این مقاله به روش کتابخانهای در ابتدا و اختصاراً به مفهومشناسی علوم قرآن و مفهومشناسی علم توجیه اعراب پرداخته و سپس علوم قرآنی مورد استناد در توجیه اعراب قرآنی، شامل رسم الخط مصحف، شأن نزول، احادیث تفسیری، قراءات و بالأخره تفسیر و معنا و ذکر نمونههایی از این کاربرد ذیل هر علمی، پرداخته و تلاش میشود به این پرسشها پاسخ داده شود که علوم قرآن، چگونه مفسّران و نحویان را برای توجیه اعراب قرآن یاری ساخته و چگونه این توجیهها، قرآن از شبهه عدم فصاحت دور ساخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - تاریخگذاری سوره عادیات
حسین جدی ابراهیم اقبالتاریخگذاری سورههای قرآن کریم در شناخت درست آنها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سورههای قرآن را بدون اختلاف مکی برمیشمرد و تعدادی أکثرتاریخگذاری سورههای قرآن کریم در شناخت درست آنها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سورههای قرآن را بدون اختلاف مکی برمیشمرد و تعدادی کمتری را بدون هیچ سخن دگرسان، مدنی میداند ولی در خصوص اندک سورههایی، اختلاف در مکی یا مدنی بودن را نشان میدهد. سوره عادیات، در دسته سوم قرار دارد. به همین جهت تاریخگذاری این سوره، از یک سو با دشواری و از سویی دیگر با ضرورت همراه شده است. بررسی سندی و متنی روایات و دقت در طریق شناختِ قیاسی، مدنی بودن عادیات را اثبات میکند. مدنی محسوب شدن این سوره، هم به اختلاف اقوال و آراء پایان میدهد، هم به مردود ساختن موارد ناصواب میانجامد، هم به برگزیدن مطالب درست کمک میکند، هم تاریخگذاری سوره را ممکن میسازد و به فرجام نیز یکی از فضایل حضرت علی(ع) را نمایان میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بررسی و تبیین ذکر در سوره انشراح
مهدی ممتحن بدیع اله صدریذکر و یاد خداوند پاسخگوی ندای فطرت است. چراکه فطرت انسان با عشق به خداوند سرشته شده است. همه تلاشهای آدمی برای یافتن حقیقت وجود خویش و شناخت منبع هستی است، تا هم شکر او را به جای آورده باشد و هم منعم واقعی را بشناسد و هم با ذکر و یاد او خود را در جریان فیض او قرار دهد أکثرذکر و یاد خداوند پاسخگوی ندای فطرت است. چراکه فطرت انسان با عشق به خداوند سرشته شده است. همه تلاشهای آدمی برای یافتن حقیقت وجود خویش و شناخت منبع هستی است، تا هم شکر او را به جای آورده باشد و هم منعم واقعی را بشناسد و هم با ذکر و یاد او خود را در جریان فیض او قرار دهد و خویشتن را از نقایص برهاند. یکی از آیاتی که در آن واژه ذکر به کار رفته است آیه 4 سوره انشراح است. تفاسیر مختلفی در مورد ذکر در آیه ﴿وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ﴾ بیان شده و در این نوشتار با روشی توصیفی – اسنادی و بررسی تفاسیر مختلف بدین نتیجه میرسیم که منظور از ذکر در این آیه، شخص پیامبر(ص) و بلندآوازه کردن ایشان و قرین شدن نام پیامبر با نام خدا در نمازهای پنجگانه و آسان شدن امر رسالت بر پیامبر میباشد که تمامی این امور عطای ویژه خداوند بر پیامبر(ص) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - بررسی دیدگاههای مفسران فریقین ذیل آیه 61 سوره مبارکه توبه
علیرضا زکی زاده رنانی آزاده ابراهیمی فخاریمنافقان برای ترور شخصیتی رسول خدا(ص)و در نتیجه سست و بی پایه نشان دادن وحی، پیامبر(ص) را أُذُنٌ مینامیدند تا ایشان را ساده لوح و دهانبین معرفی کنند. خداوند متعال در دفاع از شخصیت وی أُذُنٌ بودن ایشان را تأیید مینماید اما وی را أُذُنُ خَیْرٍ معرفی مینماید. بررسی موار أکثرمنافقان برای ترور شخصیتی رسول خدا(ص)و در نتیجه سست و بی پایه نشان دادن وحی، پیامبر(ص) را أُذُنٌ مینامیدند تا ایشان را ساده لوح و دهانبین معرفی کنند. خداوند متعال در دفاع از شخصیت وی أُذُنٌ بودن ایشان را تأیید مینماید اما وی را أُذُنُ خَیْرٍ معرفی مینماید. بررسی موارد اتفاق و اختلاف نظر مفسران اهل سنت و شیعه میتواند ما را در دسترسی به معنای کاملتر آیات شریفه قرآن یاری کند. در تفسیر آیه61 سوره توبه به جز در دو مورد بین این دو دسته از مفسران اتفاق نظر وجود دارد یکی در معنای عبارت أُذُنُ خَیْرٍ که بیشتر مفسران شیعه آن را شنوندهای خوب و خیر معنا کردهاند ولی اهل تسنن یا معنای آن را شنونده خیرها گفتهاند یا فقط به ذکر هر دو معنا پرداختهاند. اختلاف دیگر در بیان شأن نزول آیه شریفه است که دو روایت در تفاسیر شیعه عنوان شده است: یکی از لحاظ سند و دلالت قابل تأمل بوده ولی دیگری مورد تأیید است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بهرهوری اهل سنت از اهل بیت(ع) در علوم قرآنی
مرضیه اکاتی غلامرضا رضوی دوست ابراهیم نوریاهل بیت روایات گهرباری در زمینههای گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشتهاند. اندیشمندان اهل سنت به گونههای مختلف از آنها بهره بردهاند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهرهو أکثراهل بیت روایات گهرباری در زمینههای گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشتهاند. اندیشمندان اهل سنت به گونههای مختلف از آنها بهره بردهاند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهرهوریهای اندیشمندان اهل سنت از روایات اهلبیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهرهوریها را در قالب موارد ذیل بیان میدارد: بهرهوری ترجیحی، که در آن روایت اهل بیت بر سایر احادیث، ترجیح داده شده. بهرهوری استنادی، که در مورد درستی مطلبی به سخن اهل بیت استناد میکنند. بهرهوری تأییدی، بهرهوری انتقادی، بهرهوری انکاری و ... از موارد دیگری است که این نوشته به آن میپردازد، و نتیجه میگیرد که اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) به گونههای مختلف بهرهوری نمودهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - پژوهشی در تاریخگذاری سوره «مطفّفین»(بر مبنای ادله نقلی و اجتهادی)
فتحیه فتاحی زاده معصومه شیردلتعیین ترتیب و زمان نزول سورهها ازجمله مباحث پرسابقه در تفسیر و علوم قرآن است. مسأله مهم در این زمینه، جایگاه سوره مطففین است که یا به عنوان آخرین سوره مکی یا اولین سوره مدنی محسوب میشود. بر اساس ادله نقلی و اجتهادی مورد استناد در تاریخگذاری سورههای قرآن، ملاحظه میش أکثرتعیین ترتیب و زمان نزول سورهها ازجمله مباحث پرسابقه در تفسیر و علوم قرآن است. مسأله مهم در این زمینه، جایگاه سوره مطففین است که یا به عنوان آخرین سوره مکی یا اولین سوره مدنی محسوب میشود. بر اساس ادله نقلی و اجتهادی مورد استناد در تاریخگذاری سورههای قرآن، ملاحظه میشود اغلب روایات موثق در ترتیب نزول، بیانگر نزول سوره مطففین پس از عنکبوت در پایان سور مکی است. همچنین باتوجه به تاریخ هجرت و فاصله میان آن واقعه تا سرآغاز تقویم هجری، میتوان زمان نزول این سوره را سال آخر بعثت و نزدیک به هجرت در نظر گرفت. به علاوه، ضوابط و خصائص این سوره نیز مؤید مکی بودن آن است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - گونهشناسی متن روایات تفسیر مجاهد
الهام زرین کلاهمجاهد بن جبر از مفسران معروف تابعی در قرن دوم، از موثقترین شاگردان ابن عباس و از راویان امام علی(ع) میباشد. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، تفسیری با عنوان «تفسیر مجاهد» به روایت ابن ابی نجیح، که تنها تفسیر مستقل باقیمانده از دوران تابعین میب أکثرمجاهد بن جبر از مفسران معروف تابعی در قرن دوم، از موثقترین شاگردان ابن عباس و از راویان امام علی(ع) میباشد. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، تفسیری با عنوان «تفسیر مجاهد» به روایت ابن ابی نجیح، که تنها تفسیر مستقل باقیمانده از دوران تابعین میباشد، به وی منسوب است. نسخه خطی این تفسیر که به شماره 1075 در دار الکتب المصریه در قاهره نگهداری میشود، مبنای چاپهای مختلف این تفسیر قرار گرفته است. در این تفسیر روایی، 2131 روایت ذکر شده که از این تعداد 1731 مورد آن از مجاهد به روایت ابن ابی نجیح، و بقیه علاوه بر پیامبر(ص)، از افراد دیگر- صحابه و تابعین- نقل شده است. این مقاله با بکارگیری روش کتابخانهای و تحلیل دادهها، در صدد گونهشناسی متن روایات و مباحث علوم قرآنی مذکور در این تفسیر بوده و به این نتیجه دست یافته است که سبب نزول در 61 روایت، تعیین مبهم در 62 روایت، ناسخ و منسوخ در 3 روایت، اختلاف قرائات در 6 روایت، محکم و متشابه و غیره نمونهای از مباحث علوم قرآنی مذکور در این تفسیر است. این آمار مربوط به اقوال مجاهد و غیر او در این تفسیر است. در عین حال بیشترین روایات آن- که حدود 65 درصد روایات را به خود اختصاص میدهد- مربوط به تبیین واژگان و عبارات است. از این رو میتوان این تفسیر را «تفسیر لغوی» هم نامید. گفتنی است نخستین شواهد وجود مجاز در قرآن، وجوه و نظایر، تمثیل، واژگان معرب، معنادار بودن حروف مقطعه و غیره در این تفسیر دیده میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی و نقد دیدگاه مشهور درباره ترتیب مصحف امام علی(ع)
رضا مهدیان فر سیده آرزو بنیصدر راضیه یوسفوندادعاهایی پیرامون نحوه چینش مصحف حضرت امیر(ع) بدون شواهد متقن، موجود میباشد که لازم میآید بار دیگر مورد واکاوی قرار گیرد تا از رهگذر اسقاط اعتبار آنها، شبهات و ابهامات موجود پیرامون چینش سور در قرآن و نیز توقیفی بودن این امر پاسخ داده شود. در این صورت خدعه دشمنان عل أکثرادعاهایی پیرامون نحوه چینش مصحف حضرت امیر(ع) بدون شواهد متقن، موجود میباشد که لازم میآید بار دیگر مورد واکاوی قرار گیرد تا از رهگذر اسقاط اعتبار آنها، شبهات و ابهامات موجود پیرامون چینش سور در قرآن و نیز توقیفی بودن این امر پاسخ داده شود. در این صورت خدعه دشمنان علیه مولای متقیان مبنی بر بر هم زدن نظم توقیفی سور و نیز اعتبار بخشی کاذب به خلفای ثلاثه که همان همت گماردن بر ساماندهی به چینش سورههای پراکنده قرآن کریم میباشد، پاسخ داده میشود. تحقق این امر با استناد به دلایل متقن عقلی و نقلی ضرورت همسان بودن مصحف با قرآن نازل شده و قرآن موجود و نیز عصمت حضرت امیر(ع) و همچنین بررسی متن و سند این مدعیات صورت خواهد پذیرفت. روش تحقیق توصیفی بوده تا در نهایت با مطالعات کتابخانهای و استفاده از منابع متعدد چاپی و اینترنتی به نتیجه مورد نظر راه یابیم. از این رو برای یافتن پاسخ سؤالات پژوهش با مراجعه به منابع کهن و جدید به ریشهیابی این دیدگاه پرداخته و باطل بودن آن را از منظر تاریخی، حدیثی و متنی اثبات کردهایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - کنترل زمان گسسته مستقل از مدل برای بازوی ماهر ربات اسکارا با استفاده از الگوریتم گرادیان نزولی
رضا زرین سیامک آذرگشسبکنترل گسسته بازوی مکانیکی ربات با مدل نامعینی هدف این مقاله است. کنترل پیشنهادی مستقل از مدل با استفاده از تخمین گر فازی تطبیقی در کنترل کننده برای تخمین نامعینی یک تابع نامعلوم طراحی شده است. مکانیزم تطبیقی به منظور غلبه بر عدم قطعیت ها پیشنهاد شده است. پارامترهای تخمی أکثرکنترل گسسته بازوی مکانیکی ربات با مدل نامعینی هدف این مقاله است. کنترل پیشنهادی مستقل از مدل با استفاده از تخمین گر فازی تطبیقی در کنترل کننده برای تخمین نامعینی یک تابع نامعلوم طراحی شده است. مکانیزم تطبیقی به منظور غلبه بر عدم قطعیت ها پیشنهاد شده است. پارامترهای تخمین فازی برای حداقل کردن خطای تخمین با استفاده از الگوریتم گرادیان نزولی تطبیق داده شده اند. کنترل گسسته پیشنهادی مستقل از مدل در برابر همه نامعینی ها مرتبط با مدل سیستم ربات شامل بازوی مکانیکی و محرکه های ربات و اغتشاش خارجی مقاوم است. الگوریتم های گرادیان نزولی از یک تابع هزینه شناخته شده بر اساس خطای ردیابی برای مکانیزم تطبیق استفاده کرده اند در حالی که در این مقاله الگوریتم گرادیان نزولی پیشنهادی یک تابع هزینه را بر اساس خطای تخمین عدم قطعیت پیشنهاد داده است. سپس، خطای تخمین عدم قطعیت از خطای موقعیت مفصل و مشتقات آن با استفاده از سیستم حلقه بسته محاسبه می شود.اکثر الگوریتم های کنترلی با تضمین پایداری برای بازوی مکانیکی ربات، همه فیدبک های متغیرهای حالت را نیاز دارد. در این مقاله، فقط از موقعیت مفصل اندازه گیری می کند و پیاده سازی عملی این روش کنترلی آسان است از آنجا که ساختار غیر متمرکز دارد.نتایج شبیه سازی عملکرد صحیح این روش را تأیید می کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - وحدت وجود از دیدگاه حکیم سنایی غزنوی
فلور ولی پور چهارده چریک رضا الهی منشدر بررسی دیدگاه سنایی درباره نظریه «وحدت وجود» به جایگاه خدا، جهان و انسان در نگرش سنایی پرداخته شده است. خداوند ذات یگانهای است که دوئیت بردار نیست. انسان از نظر سنایی، زبده و خلاصه تمامی عوالم هستی و در برگیرنده قوس نزول و صعود بوده، که هدف از آفرینش او معرفت خداو أکثردر بررسی دیدگاه سنایی درباره نظریه «وحدت وجود» به جایگاه خدا، جهان و انسان در نگرش سنایی پرداخته شده است. خداوند ذات یگانهای است که دوئیت بردار نیست. انسان از نظر سنایی، زبده و خلاصه تمامی عوالم هستی و در برگیرنده قوس نزول و صعود بوده، که هدف از آفرینش او معرفت خداوند میباشد. او از عالم اعیان (عدم) پای به عرصه جهان نهاده تا در سایه عشق الهی و فنای خویش و ماسوی الله به وادی معرفت و وحدت با حق و بقاء بالله نائل گردد. جهان هستی نیز تجلی جمال الهی و ظل و سایه حق است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - تأثیراجرای عملیات بیومکانیکی بر پوشش گیاهی مراتع (مطالعه موردی : مراتع شهرستان ابرکوه استان یزد)
سعیده صدقیاجرای عملیات ذخیره نزولات از مهمترین روش های اصلاح و احیاء پوشش گیاهی مراتع محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ذخیره نزولات بر فاکتورهای پوشش گیاهی مراتع قشلاقی شهرستان ابرکوه استان یزد انجام شد. موفقیت عملیات بیومکانیک از طریق اندازه گیری و آنالیز آماری فاکتور أکثراجرای عملیات ذخیره نزولات از مهمترین روش های اصلاح و احیاء پوشش گیاهی مراتع محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ذخیره نزولات بر فاکتورهای پوشش گیاهی مراتع قشلاقی شهرستان ابرکوه استان یزد انجام شد. موفقیت عملیات بیومکانیک از طریق اندازه گیری و آنالیز آماری فاکتورهای پوشش گیاهی شامل درصد تاج پوشش، تولید، زادآوری و تراکم در چهار تیمار شاهد، پیتینگ، کنتورفارو و چاله های هلالی آبگیر مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری به روش تصادفی - سیستماتیک و با استقرار ترانسکت و پلات صورت گرفت. داده ها به روش آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که فاکتورهای مورد بررسی در سطح آماری یک درصد (P<0.01) دارای اختلاف معنی داری بودند. به گونه ای که میزان درصد تاج پوشش، تولید، تراکم و زادآوری گونه های گیاهی در روش هلالی آبگیر به ترتیب با 5/8، 25/39، 6/6 و 9/3 بیشترین مقدار را در مقایسه با دو روش دیگر داشت و این فاکتورها در روش های کنتور فارو و پیتینگ اختلاف معنی داری با شاهد نشان ندادند. نتایج این تحقیق نشان داد که احداث هلالی های آبگیر نسبت به روش های کنتور فارو و پیتینگ تأثیر بیشتری در افزایش پوشش گیاهی منطقه دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - تحلیل ویژگیهای تاریخی و عناصر اصلی قصه حضرت موسی(ع) در پرتو شناخت فضای نزول آیات
فاطمه باباعلی محمد مهدی تقدیسی جعفر نکونامچکیدهمطالعه قصه های قرآنی با تکیه بر فضای نزول، پرده از پارهای از حقایق و مفاهیم بر میدارد. در این مقاله قصه ی حضرت موسی (ع) به عنوان برشی از تاریخ، با چنین رویکردی مورد مطالعه قرارگرفته است. این پژوهه در پی پاسخ به این سؤال است که؛ ویژگی های تاریخی و عناصر اصلی قصه ح أکثرچکیدهمطالعه قصه های قرآنی با تکیه بر فضای نزول، پرده از پارهای از حقایق و مفاهیم بر میدارد. در این مقاله قصه ی حضرت موسی (ع) به عنوان برشی از تاریخ، با چنین رویکردی مورد مطالعه قرارگرفته است. این پژوهه در پی پاسخ به این سؤال است که؛ ویژگی های تاریخی و عناصر اصلی قصه حضرت موسی (ع) چیست؟ و شناخت فضای نزول آیات تا چه حد برشناخت این ویژگی ها و عناصر اصلی تأثیر گذار است؟ در این مقاله قصّه حضرت موسی (ع) با تکیه بر شناخت فضای نزول آیات و با روش تحلیلی وتطبیقی، مورد بررسی قرار گرفته و به شناخت ویژگی های تاریخی و عناصر اصلی قصه ی قرآنی حضرت موسی(ع) نیز دست یافته از جمله: شرایط رعب و وحشت، تفکرات بنی اسرائیل و عملکرد آنان، بحث زمان و عقب و جلو رفتن رویدادها همراه با فضاسازی، توجه به عناصر وحوادث در عصر حضرت موسی (ع)، استفاده از الفاظ نشانگر قطعیت یا تردید و.... البته آیات مربوط به قصه حضرت موسی (ع) متضمن قواعد کلی نیز هست که در زمان ها و مکان های دیگر نیز جاری و ساری است و این همان سنت الهی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - رویکردهای قرآنشناسان معاصر به اسباب نزول
پژمان قاسمیدانش اسباب نزول از کهنترین مباحث علوم قرآنی و مرتبط با فهم قرآن است. در دورۀ معاصر علیرغم تداوم آرای گذشتگان نزد قرآنشناسان کلاسیک، در قریب به تمام مباحث این علم تغییر و تحوّلاتی مشاهده میشود. مطالعۀ حاضر با روشتوصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکردهای قرآنشناسان و تحوّل أکثردانش اسباب نزول از کهنترین مباحث علوم قرآنی و مرتبط با فهم قرآن است. در دورۀ معاصر علیرغم تداوم آرای گذشتگان نزد قرآنشناسان کلاسیک، در قریب به تمام مباحث این علم تغییر و تحوّلاتی مشاهده میشود. مطالعۀ حاضر با روشتوصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکردهای قرآنشناسان و تحوّل دیدگاههای آنها در این حوزه میپردازد. بررسی انجامشده نشان میدهد که تداوم دیدگاه گذشتگان در دورۀ معاصر نتیجۀ عواملی همچون گرایش به تفسیر بر پایۀ روایات و احیاناً گرایش به تقلید از شیوۀ تفسیری گذشتگان است. تغییر و تحوّلات مذکور نیز عمدتاً برخاسته از تحوّل دیدگاهها در باب ماهیت متن قرآنی، میزان تعامل متن قرآنی با واقعیت، رویکرد نقادانه نسبت به روایات، اعتقاد به ضرورت بازنگری دقیق دیدگاههای گذشتگان و بررسی همهجانبه میراث دینی است. به نظر میرسد که دوران معاصر، عصر توسعۀ بحثها دربارۀ سبب نزول بوده، و شکلگیری دیدگاههای متعدد را در پی داشته است؛ خواه دیدگاههایی مانند بینیازی تفسیر از اسباب نزول، و عدم ضرورت وقوع سبب و نزول آیه در تعریف سبب نزول که از دید غالب مفسرانْ معتبر به شمار نیامدهاند و در این مطالعه بهتفصیل نقدهایشان هم ذکر خواهد شد، و خواه دیدگاههای متعدد دیگری که مقبول مفسران مسلمان افتادهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - معیارهای تاریخگذاری سورهها در تفسیر تنزیلی قرآن
رضوانه دستجانی فراهانی عباس اشرفی احمد آکوچکیانتاریخگذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخگذاریقرآن کریم به بررسی روشهای تاریخگذاری مفسران أکثرتاریخگذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخگذاریقرآن کریم به بررسی روشهای تاریخگذاری مفسران تنزیلی پرداخته است تا به مدد آن بتوان به بررسی راهکارها و امکان نگارش تفاسیر جدید بر مبنای ترتیب نزول، تشریح و بیان فایده موارد مرتبط همت گماشت. نتیجۀ پژوهش آن است که این نظریات به تنهایی نمیتوانند روش جامعی را برای تاریخگذاریقرآنکریم پیشنهاد کنند. نظر برگزیده بر این فرآیند ترکیبی اجتهادی متمرکز است که میتواند با تکمیل مطالعات رجالی، درایهای، تاریخی از لحاظ احتمالات آماری و ریاضی، راه گذار به تاریخگذاری سور را هموار سازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - ادلۀ ترجیح قرائت کسائی در «عرف بعضه» (تحریم/ 3) و نقش آن در ابهامزدایی از تفسیر آیات
حسین خوشدل مفردمفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سببنزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشتهاند. بیشتر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ بوده است. روایات سببنزول آیات نخست این سوره نیز به گونهای نیست که این اخت أکثرمفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سببنزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشتهاند. بیشتر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ بوده است. روایات سببنزول آیات نخست این سوره نیز به گونهای نیست که این اختلاف را رفع کند. افزون بر تنوع این روایات و وجود نشانههای جعل و تحریف در بیشتر آنها، هرگز عبارت فوق در هیچ کدام بهروشنی تفسیر نشده است. در این مطالعه میخواهیم از این فرضیه دفاع کنیم که قرائت علی بن حمزۀ کِسائی (د 189ق) از این آیه که شاگرد او و قاری مشهور، ابوبکر شعبة بن عیاش (د 193ق) روایتش کرده، راهگشای فهم و تفسیر این بخش از آیه است. این قرائت هم از نظر سندی، هم از نظر معنایی و تطابق با آیه بر قرائت رایج رجحان دارد. اختیار این قرائت ما را از ابهامات روایات سببنزول میرهاند؛ روایاتی که گاه راز افشاشدۀ پیامبر (ص) را بشارت زمامداری ابوبکر و عمر، و گاه ولایت امام علی (ع) میشناسانند و بهنظر میرسد همه در یک فضای تقابلی شکل گرفتهاند. تأکید راویان این قرائت بر این که این قرائت همان قرائت امام علی (ع) است، میتواند حاکی از استناد آن به اهل بیت (ع) تلقی شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - مواجهۀ قرآن با برده داری در سیر خطی نزول
احمد ربانی خواه فرزاد دهقانی محمد علیمحمدیقرآن آخرین کتاب وحیانی و معجزه فرازمانی و فرامکانی دین اسلام است که با نزول آن سنت های جاهلی ریشه کن شد و فرهنگ اصیل وحیانی جایگزین آن شد. یکی از اصلی ترین شاخصه های قرآن در مبارزه با سنت های جاهلی، نگاه تدریجی در سیر خطی نزول است و این مهم به سبب توجه به مقتضیات زمان، أکثرقرآن آخرین کتاب وحیانی و معجزه فرازمانی و فرامکانی دین اسلام است که با نزول آن سنت های جاهلی ریشه کن شد و فرهنگ اصیل وحیانی جایگزین آن شد. یکی از اصلی ترین شاخصه های قرآن در مبارزه با سنت های جاهلی، نگاه تدریجی در سیر خطی نزول است و این مهم به سبب توجه به مقتضیات زمان، مخاطبان و در نهایت تثبیت احکام است. یکی از این موضوعات، مسئله برده داری و احکام مربوط به آن است که پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه ای- استنادی به دنبال پاسخ به این پرسش ها است که چرا قرآن یک باره حکم به آزادی بردگان نداده است؟ و قرآن در سیر خطی نزول خود آزادی بردگان را چگونه به تصویر کشیده است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که حکم تدریجی آزادی برده بر پایه شرایط آن روز جامعه صادر شده و برای جلوگیری از بر هم خوردن نظم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه آن روز بوده است. مواجهۀ قرآن با برده داری در سه مرحلۀ نخست، میانی و نهایی پی ریزی شده است. مرحلۀ نخست متضمن چهار گام: شوق انگیزی برای آزادسازی بردگان، عزیز و محبوب نمودن یک برده، دعوت به برابری میان مالکان و بردگان و مجوز ازدواج کنیزان با مردان آزاد می باشد. مرحلۀ میانی دربردارندۀ چهار گام: هزینه کردن دارایی برای آزادی بردگان از مصادیق نیکی، برتری اجتماعی بردگان مؤمن بر مشرکان آزاد، آزادی برده به دست پیامبر اکرم (ص)، بالا بردن مقام کنیزان مؤمن و بیان جزئیات ازدواج آنان است. مرحلۀ نهایی در پنج گام: آزادسازی بردگان مؤمن، جریمه و انواع کفّارات، آزادی بردگان با مکاتبه، آزاد کردن یک برده و آزادسازی بردگان به عنوان یکی از مصارف زکات به انجام می رسد. در نهایت بردگان از شهروند فرودین، به انسان های آزادی تبدیل شدند که ملاک برتری تقوا بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - نقش نهاد خویشاوندی در تأمین امنیت از منظر قرآن کریم با رویکرد انسانشناسی تاریخی
محمود کریمی محمدحسین شیرزاد محمدحسن شیرزادامنیت از ضروری ترین نیازهای آدمی در سرتاسر جهان است که شیوه تأمین آن، به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، فاصله های تاریخی و گفتمانی از بافت نزول موجب شده است که آموزه های امنیتیِ قرآن کریم غالباً منحصر به مفاهیمی چون جهاد یا آیاتی چون انفال/60 أکثرامنیت از ضروری ترین نیازهای آدمی در سرتاسر جهان است که شیوه تأمین آن، به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، فاصله های تاریخی و گفتمانی از بافت نزول موجب شده است که آموزه های امنیتیِ قرآن کریم غالباً منحصر به مفاهیمی چون جهاد یا آیاتی چون انفال/60 شود و ابعاد مهم دیگری از آن از نظرها دور بماند. به منظور جبران بخشی از این خلأ مطالعاتی، در نوشتار حاضر کوشش می شود با اتّخاذ رویکرد انسان شناسی تاریخی به امنیت، یکی از منابع اصلی اما مغفول و کم شناخته ی امنیت در بافت نزول ـ یعنی نهاد خویشاوندی ـ به مطالعه گذاشته شود و بخش مهمی از آموزه های قرآنی در این باره بازکاویده شود. این پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم برای بسط امنیت در جامعه، از ظرفیت این نهاد اجتماعی بهره برده و به طور ویژه از نقش خویشاوندی نَسَبی، خویشاوندی سَبَبی و خویشاوندی استعاره بنیاد در تأمین امنیت سخن گفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - تحلیل قرائت منقول از امام صادق(ع) در آیۀ 2 سورۀ معارج
زهرا زارعی الهه شاهپسندبرخی قرائتها از مصحف رسمی ماهیتی کاملاً شیعی دارند و همین موجب طرح اتهاماتی به شیعه در خصوص اعتقاد به تحریف قرآن شده است؛ اهمیت بررسی چنین قرائاتی از همینجا روشن میشود. به همین منظور، این مقاله به بررسی موردی قرائت منسوب به امام صادق(ع) از آیۀ 2 سورۀ معارج پرداخته که أکثربرخی قرائتها از مصحف رسمی ماهیتی کاملاً شیعی دارند و همین موجب طرح اتهاماتی به شیعه در خصوص اعتقاد به تحریف قرآن شده است؛ اهمیت بررسی چنین قرائاتی از همینجا روشن میشود. به همین منظور، این مقاله به بررسی موردی قرائت منسوب به امام صادق(ع) از آیۀ 2 سورۀ معارج پرداخته که مشتمل بر افزودۀ وِلایَة علی(ع) است. این پژوهش در دو بخشِ الف) تاریخ گذاری روایت با استفاده از روش تحلیل اسناد-متن و ب) تحلیل تاریخی روایت به منظور رسیدن به انگیزههای نشر آن، به بررسی ماهیت این قرائت پرداخته و به این نتیجه رسیده است که تاریخ نشر این روایت در حوالی سال 148 قمری است. دقت در فضای تاریخی و گفتمانی تاریخ به دست آمده نیز نشان میدهد که این روایت در فضای مبارزۀ فرهنگی و سیاسی علیه عباسیان و به منظور افزایش بصیرت جامعه در تشخیص مصداق واقعی ولیّ منتشر شده است. واژگان کلیدی: قرائات منسوب به ائمه(ع)، مصحف حضرت زهرا(س)، سورۀ معارج، شأن نزول، واقعۀ غدیر. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - ساختار هندسی آیات تاریخی قرآن کریم
محمدحسن احمدیآیات تاریخی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده اند و در عین حال، از توجه بایسته دور مانده اند. این که مراد از آیات تاریخی چیست، گستره توزیع و فراوانی آن در قرآن به چه صورت است و این که چه طبقه بندی از این آیات می توان ارایه داد و اساسا این که وجه تمایز ا أکثرآیات تاریخی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده اند و در عین حال، از توجه بایسته دور مانده اند. این که مراد از آیات تاریخی چیست، گستره توزیع و فراوانی آن در قرآن به چه صورت است و این که چه طبقه بندی از این آیات می توان ارایه داد و اساسا این که وجه تمایز این دسته آیات از آیات دیگر قرآن چیست؛ سوالاتی است که ضرورت این موضوع را تبیین می کند. در این مقاله برانیم تا به تدوین نمایه جامعی از آیات تاریخی قرآن دست یازیم تا با اتکاء به آن بتوان نگاه جامع تری نسبت به این بخش از آیات قرآن داشت. بررسی این آیات به تفکیک هر سوره و به صورت موضوعی نشان خواهد داد که دو رویکرد حداقلی و حداکثری نسبت به گستره آیات تاریخی، قابل طرح است. بر این اساس، ابتدا هندسه آیات تاریخی و سپس ویژگی های آن را بررسی می کنیم و سپس به تبیین رابطه آیات تاریخی با عهدین خواهیم پرداخت و در این خصوص، دیدگاهی غیر از دیدگاه اقتباس و تصحیح را مطرح خواهیم کرد و نگاه جدیدی به تفسیر تاریخی نیز مطرح خواهیم کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - بررسی و نقد شیوه تفسیرتاریخی قرآن
حدیثه سلیمانیدر دوران معاصر، برخی از قرآن پژوهان به شیوه تفسیر تاریخی روی آورده اند. اختلاف نظر میان موافقان و مخالفان این شیوه و نو ظهور بودن آن، ایجاب نمود تا این پژوهش با کمک منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی نقاط قوت و ضعف تفسیر تاریخی بپردازد. پیداست که هرچند بر أکثردر دوران معاصر، برخی از قرآن پژوهان به شیوه تفسیر تاریخی روی آورده اند. اختلاف نظر میان موافقان و مخالفان این شیوه و نو ظهور بودن آن، ایجاب نمود تا این پژوهش با کمک منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی نقاط قوت و ضعف تفسیر تاریخی بپردازد. پیداست که هرچند برخی از مبانی و اصول اولیه تفسیر تاریخی مانند روایات ترتیب نزول، از اتقان لازم و کافی برخوردار نیست، امّا در مجموع می توان از این شیوه با استناد به تاریخ نزول، تاریخ صدر اسلام و سیره نبوی به شکل تفسیر موضوعی و تحول آفرینی و فرهنگ سازی در جوامع تمسک جست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - بازخوانی مفهوم ربا در قرآن کریم بر پایۀ روش معناشناسی ساختگرا
محمد حسن شیرزاد محمد حسین شیرزاددر طول تاریخِ جهان اسلام، بحثهای فراوانی پیرامون مفهوم ربا میان طیفهای گوناگونی از اندیشمندان ـ از جمله مفسران، فقها، و اخیرا اقتصاددانان ـ دنبال شده، و بااینحال، تلاش چندانی به منظور بازنمودن تصویری واضح از ربای رایج در جامعۀ عصر نزول با تکیه بر شواهد تاریخی صورت نگرفت أکثردر طول تاریخِ جهان اسلام، بحثهای فراوانی پیرامون مفهوم ربا میان طیفهای گوناگونی از اندیشمندان ـ از جمله مفسران، فقها، و اخیرا اقتصاددانان ـ دنبال شده، و بااینحال، تلاش چندانی به منظور بازنمودن تصویری واضح از ربای رایج در جامعۀ عصر نزول با تکیه بر شواهد تاریخی صورت نگرفته است. مطالعه در این باب می تواند بستری مساعد برای فهم صحیح موضوع حکم فقهی ربا فراهم آورد. در مطالعۀ پیش رو برای نخستین بار این مفهوم با بهره گیری از دانش معناشناسی، و رویکرد معناشناسی ساختگرا کاویده میشود. فرضیۀ بنیادین این مطالعه آن است که در قرآن کریم از دو گونه ربای متفاوت ـ و نه یک گونه ربا ـ سخن رفته است که با یکدیگر تفاوت بسیار دارند. آن گونه از ربا که بر پایۀ دهش از روی میل و خواست درونی شکل گرفته، تحریم نشده، و بهعکس، نوع دوم که گرفتنی از روی قهر و غلبه است، افزون بر آن که تحریم گردیده، نوعی اعلان جنگ با خدا و رسول او تلقی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - نص قرآن بر ولایت حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام «بررسی تحلیلی آیه بلاغ»
محمد رضا آراماین پژوهش آیه ی بلاغ را با توجه به تفاسیر شیعه و سنّی، تفسیر کرده و ضمن استناد به احادیث و روایات، ارتباط آن را با ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام بیان کند و نیز در ادامه ضمن بررسی تحلیلی این آیه، به شبهات موجود در مدلول این آیه پرداخته و سپس به بررسی جوانب م أکثراین پژوهش آیه ی بلاغ را با توجه به تفاسیر شیعه و سنّی، تفسیر کرده و ضمن استناد به احادیث و روایات، ارتباط آن را با ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام بیان کند و نیز در ادامه ضمن بررسی تحلیلی این آیه، به شبهات موجود در مدلول این آیه پرداخته و سپس به بررسی جوانب مختلف دلالت آیه بلاغ و شأن نزول آن می پردازد.نویسنده ارتباط این آیه را با آیات قبل و بعد – که درباره اهل کتاب است – در قالب چند پرسش و پاسخ توضیح داده است.این آیه به صراحت نشان میدهد که رسول، جز انجام رسالت و رسانیدن پیام وظیفه دیگری ندارد و کسی که زیر بار رسالت رفته است البته به لوازم آن که همان تبلیغ و رسانیدن امر ولایت است باید قیام کند .کلیدواژه ها: آیه بلاغ، ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام، ابلاغ رسالت، شأن نزول، غدیرخم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - روند بارش برف در جلگه مرکزی گیلان و پیامدهای ناشی از آن
پرویز رضائی غلامرضا جانبازی قبادی علیرضا جعفرزادهنزول برف سنگین در مناطق پست و جلگه‎ای عرض‎های میانه غیرمنتظره و تا حدودی غافلگیرانه بوده و تداوم چند روزه آن در این مناطق، عملاً تأثیرات منفی را در تمام سطوح زندگی ساکنین این مناطق به همراه خواهد داشت. بر این اساس بررسی این پدیده از دیدگاه های مختلف دارای ارزش ا أکثرنزول برف سنگین در مناطق پست و جلگه‎ای عرض‎های میانه غیرمنتظره و تا حدودی غافلگیرانه بوده و تداوم چند روزه آن در این مناطق، عملاً تأثیرات منفی را در تمام سطوح زندگی ساکنین این مناطق به همراه خواهد داشت. بر این اساس بررسی این پدیده از دیدگاه های مختلف دارای ارزش است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق، جلگه ی مرکزی گیلان است. در این گستره، بدلیل شرایط مناسب طبیعی شهرها و سکونتگاههای زیادی استقرار یافته اند. داده‎های مورد استفاده در تحقیق شامل نزولات جوی و ویژگی‎های آن شامل: میزان بارش، میزان برف و روزهای همراه برف است که از 4 ایستگاه سینوپتیک مستقر در سطح جلگه استخراج شده است. دوره آماری در ایستگاه رشت و انزلی بیش از 50 سال و در سایر ایستگاه ها براساس آزمون آماری ماکوس کفایت لازم را جهت مطالعه دارد. روش تحلیل داده‎ها بر اساس روش‎های آماری و بررسی روند تغییرات برف از طریق آزمون گرافیکی من-کندال صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون گرافیکی من-کندال، بیانگر روند مثبت و افزایشی در ایستگاه رشت و روند منفی و کاهش برف در سایر ایستگاه‎ها است. این ویژگی در دهه اخیر بیشتر مشهود است. همچنین بر اساس نتایج، ریزش برف در استان گیلان یک ویژگی طبیعی است که هر چند سال یکبار با حجم زیاد نزول مینماید و با خسارتهای مالی و گاه جانی نیز همراه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - پژوهشی فلسفی-کلامى درباره وحیانیت الفاظ قرآن کریم
محمدباقر عامری نیایکى از موضوعاتى که به لحاظ قرآنشناختى از اهمیت ویژهای برخوردار است و مى توان گفت در زمان ما بهصورت مسألهای کلامى یا شبهکلامى مطرح شده است، موضوع وحیانى بودن الفاظ و عبارات قرآن است. این ادعا که تمامى الفاظ قرآن کریم اعم از حروف و کلمات عیناً وحى الهى است، مى بایست أکثریکى از موضوعاتى که به لحاظ قرآنشناختى از اهمیت ویژهای برخوردار است و مى توان گفت در زمان ما بهصورت مسألهای کلامى یا شبهکلامى مطرح شده است، موضوع وحیانى بودن الفاظ و عبارات قرآن است. این ادعا که تمامى الفاظ قرآن کریم اعم از حروف و کلمات عیناً وحى الهى است، مى بایست در قالبى علمى و استدلالى مطرح گردد. مقالهی حاضر ضمن یادآورى گفته هاى تعدادى از متکلمین و حکماى اسلامى و دیگر اندیشمندان دینى و با استناد به برخى ادله عقلى، نقلى و بهطور مشخص با استدلال بر شمار فراوانی از آیات قرآنى، در صدد اثبات این مطلب است، مدعایی که ناظر به یکی از اساسیترین معتقدات اسلامی بوده و حائز اهمیت ویژه میباشد. گونهشناختی تلفیقی عقلی- نقلی و قرآنی و اینکه جایگاه لفظ در این بینش چگونه است، نگاه حاضر را فراتر از نگاه تعبّدگرایانهی صرف به قرآن نموده است، بنابراین، این مقاله، پژوهشى است فلسفى - کلامى در حوزهی وحى الهى و قرآنپژوهى که بر ادعاى وحیانى بودن الفاظ قرآن علاوه بر معانى آن، پافشارى دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - تاریخ گذاری سوره طه با تکیه بر مفهوم هجرت در قصه حضرت موسی(ع)
فاطمه صانعی داود اسماعیلی امیر احمدنژادسوره طه مطابق اجماع مفسران و قرآن پژوهان در مکه نازل شده است. طبق فهرست های ترتیب نزول سوره طه پس از سوره مریم نازل شده؛ در حالی که سایر روایات تاریخی و فهرست های اجتهادی و برخی قرائن تاریخی تقدم نزول سوره طه نسبت به سوره مریم را بیان می کنند. در این نوشتار پس از بررسی أکثرسوره طه مطابق اجماع مفسران و قرآن پژوهان در مکه نازل شده است. طبق فهرست های ترتیب نزول سوره طه پس از سوره مریم نازل شده؛ در حالی که سایر روایات تاریخی و فهرست های اجتهادی و برخی قرائن تاریخی تقدم نزول سوره طه نسبت به سوره مریم را بیان می کنند. در این نوشتار پس از بررسی دیدگاه های مختلف در این حوزه و با رویکرد نقادانه نسبت به فهرست های ترتیب نزول روایی، آیات سوره طه خصوصاً قصه حضرت موسی(ع) به روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی منابع تاریخی و رجوع به محتوای سوره به عنوان دقیق ترین ابزار در تاریخ گذاری نشان می دهد که قصه حضرت موسی(ع) و بخش مربوط به هجرت ایشان به همراه بنی اسرائیل، با هجرت مسلمانان به حبشه مرتبط بوده و خبر از نزول این سوره پیش از هجرت به حبشه می دهد. علاوه بر این، کشف ارتباط میان سوره طه و هجرت مسلمانان به حبشه در ارزیابی فهرست های ترتیب نزول نقش مؤثری داشته و از دستاوردهای مهم این پژوهش به شمار می رود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - بررسی شواهد منتقله بودن روایت سبعه احرف
سید رضا مؤدب کامران اویسینوشتار پیش رو پژوهشی است درباره روایت معروف به " سبعة احرف" که به مسأله نزول قرآن بر هفت حرف اختصاص دارد. اکثر دانشمندان اهل سنت روایت نزول قرآن بر حروف هفتگانه را تلقی به قبول نموده و سپس توجیه های گوناگونی برای معنای "حرف" ذکر کرده اند. برخی از حدیث پژوهان شیعه معاصر، أکثرنوشتار پیش رو پژوهشی است درباره روایت معروف به " سبعة احرف" که به مسأله نزول قرآن بر هفت حرف اختصاص دارد. اکثر دانشمندان اهل سنت روایت نزول قرآن بر حروف هفتگانه را تلقی به قبول نموده و سپس توجیه های گوناگونی برای معنای "حرف" ذکر کرده اند. برخی از حدیث پژوهان شیعه معاصر، روایت یاد شده را "منتقله" نامیده اند و در پی اثبات انتقالی بودن آن از مکتب خلفاء به مصادر شیعه مبادرت نموده اند. در تحقیق حاضر، سخنان برخی از مخالفین و موافقین نقل گردیده و مهم ترین روایت "سبعة احرف" در بین کتب اهل سنت و شیعه بررسی شده و سرانجام، برای دیدگاه منتقله بودن روایت نزول قرآن بر هفت حرف شواهدی قابل قبول ارائه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - پیش بینی بازده بازار سرمایه با استفاده از الگوی یادگیری الگوریتم لورنبرگ مارکوات, گرادیان نزولی و الگوی آریما (ARIMA)
مهدی اشعریون قمی زاده محمد محمودیپژوهش حاضر بر اساس ارزیابی الگوی یادگیری الگوریتم لورنبرگ مارکوات، گرادیان نزولی و الگوی آریما به مقایسه و توانایی پیشبینی کنندگی در بازار سرمایه میپردازد. بدین منظور دادههای بازار در سالهای 1394 تا 1397 مورد استفاده قرار گرفت و بیش از 75 درصد از این دادهها تا قبل أکثرپژوهش حاضر بر اساس ارزیابی الگوی یادگیری الگوریتم لورنبرگ مارکوات، گرادیان نزولی و الگوی آریما به مقایسه و توانایی پیشبینی کنندگی در بازار سرمایه میپردازد. بدین منظور دادههای بازار در سالهای 1394 تا 1397 مورد استفاده قرار گرفت و بیش از 75 درصد از این دادهها تا قبل از سال 1397 به عنوان دادههای آموزشی استفاده شد و دادههای یک سال پایانی نیز به عنوان دادههای آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان دادهاند، شبکههای عصبی مصنوعی ظرفیت بالایی برای پیشبینی قیمت دارند. مقایسه نتایج و عملکرد شبکههای عصبی و الگوی آریما (ARIMA) حاکی از آن است که شبکه عصبی قدرت پیشبینی بالاتری در مقایسه با الگوی خطی آریما (ARIMA) دارد، همچنین مقایسه عملکرد و دقت پیشبینی دو نوع شبکه عصبی با الگوریتم یادگیری لونبرگ مارکوارت و الگوریتم یادگیری گرادیان نزولی نشان داد که استفاده از الگوریتم یادگیری لونبرگ مارکورات توانسته است دقت پیشبینی شبکه عصبی را افزایش داده و خطای آن را کاهش دهد، بنابراین بر پایه پژوهش انجام شده میتوان چنین نتیجه گرفت که الگوریتم یادگیری لونبرگ مارکوارت قدرت پیشبینی شبکه عصبی را بهبود میبخشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - بررسی تحلیلی مسئله «فترت وحی» در ارتباط با نزول آیات قرآن کریم
مجتبی محمدی انویق مرتضی قاسمیبرخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیا أکثربرخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیات قرآن کریم، به صورت تدریجی اتفاق می¬افتاد و طبیعتاً بعد از نزول هر بخش از آیات تا زمان فرا رسیدن بخش بعدی، فترتی روی میداد؛ اما چیزی که غیر قابل پذیرش است اینکه نمی¬توان فترت وحی را به معنای خاص و به مدت طولانی در صدر اسلام پذیرفت. برخی از ادله نفی این دیدگاه عبارتند از: نیاز به نزول قرآن به عنوان معجزه در ابتدای بعثت، نشئت گرفتن انگاره فترت وحی از دیدگاه دعوت مخفی، نبود تناسب تاریخی و محتوایی میان آیات قرآن کریم و دیدگاه فترت وحی و بی¬اعتبار بودن روایات فترت وحی. پژوهش حاضر سعی کرده است تا با توجه ویژه به تاریخ نزول قرآن و نیز با بررسی محتوایی آیات، تحلیلی انتقادی از روایات فترت وحی داشته باشد. تفاصيل المقالة