بررسی دیدگاه‌های مفسران فریقین ذیل آیه 61 سوره مبارکه توبه

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

علیرضا زکی زاده رنانی ¹ , آزاده ابراهیمی فخاری ²

1 - استادیار دانشگاه علامه مجلسی
2 - طلبه سطح4 تفسیر تطبیقی

تاريخ الإرسال : 16 الأربعاء , محرم, 1440 تاريخ التأكيد : 16 الأربعاء , محرم, 1440 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

منافقان برای ترور شخصیتی رسول خدا(ص)و در نتیجه سست و بی پایه نشان دادن وحی، پیامبر(ص) را أُذُنٌ می‌نامیدند تا ایشان را ساده لوح و دهان‌بین معرفی کنند. خداوند متعال در دفاع از شخصیت وی أُذُنٌ بودن ایشان را تأیید می‌نماید اما وی را أُذُنُ خَیْرٍ معرفی می‌نماید. بررسی موارد اتفاق و اختلاف نظر مفسران اهل سنت و شیعه می‌تواند ما را در دسترسی به معنای کامل‌تر آیات شریفه قرآن یاری کند. در تفسیر آیه61 سوره توبه به جز در دو مورد بین این دو دسته از مفسران اتفاق نظر وجود دارد یکی در معنای عبارت أُذُنُ خَیْرٍ که بیش‌تر مفسران شیعه آن را شنونده‌ای خوب و خیر معنا کرده‌اند ولی اهل تسنن یا معنای آن را شنونده خیرها گفته‌اند یا فقط به ذکر هر دو معنا پرداخته‌اند. اختلاف دیگر در بیان شأن نزول آیه شریفه است که دو روایت در تفاسیر شیعه عنوان شده است: یکی از لحاظ سند و دلالت قابل تأمل بوده ولی دیگری مورد تأیید است.

المصادر:

قرآن کریم، ترجمه آیتی.

اندلسی، ابن عطیه. 1422ق، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیه.

بحرانی اصفهانی، عبدالله. بی‌تا، عوالم العلوم والمعارف، قم: مؤسسه امام مهدی(ع).

بحرانی، سید هاشم. 1416ق، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.

جوادی آملی، عبدالله 1393ش، تفسیر تسنیم، قم: اسراء.

حسینی شیرازی، سید محمد. 1424ق، تقریب القرآن إلی الأذهان، بیروت: دار العلوم.

خطیب، عبد الکریم. بی‌تا، التفسیر القرآنی للقرآن، بی‌جا: بی‌نا.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم.

زمخشری، محمود. 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، چ 3، بیروت: دار الکتاب العربی.

سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد. بی‌تا، بحر العلوم، بی‌جا: بی‌نا.

سیوطی، جلال الدین. 1404ق، الدر المنثور فی تفسیر المنثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.

شیبانی، محمد بن حسن. 1413ق، نهج البیان عن کشف معانی القرآن، تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی.

طباطبایی، محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چ 5، قم: دفتر انتشارات اسلامی‌.

طبرسی، احمد بن علی. 1403ق، الاحتجاج، مشهد: نشر مرتضی.

طوسی، محمد بن حسن. بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

عروسی حویزی، عبد العلی بن جمعه. 1415ق، تفسیر نور الثقلین، چ 4، قم: انتشارات اسماعیلیان.

عیاشی، محمد بن مسعود. 1320ش، تفسیر عیاشی، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.

فخر الدین رازی، ابو عبدالله محمدعمر. 1420ق، مفاتیح الغیب، چ 3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

قمی ‌مشهدی، محمد بن محمدرضا. 1358ش، تفسیر کنز الدقائق وبحر الغرائب، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.

قمی، علی بن ابراهیم. 1367ش، تفسیر قمی، چ 4، قم: دار الکتاب.

کاشانی، ملا فتح الله. 1366ش، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: بی‌نا.

مجلسی، محمد باقر. 1404ق، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول(ص)، چ 2، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

محلی، جلال الدین و سیوطی، جلال الدین. 1416ق، تفسیر جلالین، بیروت: مؤسسة النور للمطبوعات.

مصطفوی، حسن. 1360ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

ملاحویش آل غازی، عبد القاهر. 1382ق، بیان المعانی، دمشق: مطبعة الترقی.

 

مقالات

نصیری، محمد. 1385ش، «پیامبر اکرم پیام آور بشارت و رحمت»، مجله هفت آسمان، شماره 31، صص60 تا 88.

 

 

Javadi Amoli, Abdullah, (1393), commentary on Tsunim, Qom, Asra

Holy Quran, translation of the verse

Andalusia, Ibn Atiyah (1422 AH), Al-Muharar al-Wajis al-Tafsir al-Mutlaz, Beirut, Dar al-Kum al-Ma'imiyeh.

Critical, Seyyed Hashem (1416 AH), Al-Baheran Fei Tafsir al-Quran, Tehran, Be'sat Foundation.

Critical Isfahani, Abdullah, (Bita), Aalam Al-ulum and the Faithful, Qom, Imam Mahdi Institute (AS).

Hosseini Shirazi, Seyyed Mohammad (1424 AH), Al-Quran al-Ala'ahan, Beirut, Dar al-Alum.

Khatib, Abdul-Karim, (Bita), Al-Furriyah al-Qur'ani, Ayat-i-Bin, Baja.

Ragheb Esfahani, Hussein ibn Muhammad (1412 AD), Al-Fardat al-Fahr al-Quran, Beirut, Dar al-Alam.

Zamakhshari, Mahmoud (1407 AH), Development of the Truths of Ghawazam al-Tanzil, C 3, Beirut, Al-Din al-Kitab al-Arabi.

Samarqandi, Nasr ibn Muhammad ibn Ahmad, (Bita), Bahr al-Alum, Baja.

Siouti, Jalal al-Din, (1404 AD), Al-Din al-Mansour, Fayt al-Mansour, Qom, Ayatollah Marashi library.

Shibani, Mohammad ibn Hasan (1413 AH), Nahj al-Bayan al-Kashif al-Ma'ani al-Quran, Tehran, Islamic Encyclopedia Foundation.

Tabatabai, Mohammad Hussein (1417 AH), Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Q 5, Qom, Islamic Printing Office.

Tabarsei, Ahmad ibn Ali, (1403 AD), Allah Tajjad Ali from Lljaj, Mashhad, Morteza Publishing.

Tusi, Mohammad ibn Hassan, (Bita), Al-Tibayan Fait, Al-Quran, Beirut, Dar-ehya al-Tatar al-Arabi.

Wedding of Hawizi, Abdul Ali ibn Juma, (1415 AH), Commentary on Noor al-Takhelin, Q 4, Qom, Ismaili Publications.

Orgy, Mohammad bin Masood, (1320), Orgy commentary, Tehran, Maktab al-Almayyah al-Islam.

Fakhruddin Razi, Abu 'Abdullah Mohammad' Um (1420 BC), Mu'tayah al-Ghabib, Q 3, Beirut, Dar Al-Ya'tarat al-Arabi.

Qummi, Ali ibn Ibrahim (1988), Qum's commentary, Q 4, Qom, Daral Book.

Mohammadshoodi, Mohammad ibn Mohammad Reza (1358), Interpretation of Kanez al-Daghigh and Bahr al-Gharibi, Tehran, Islamic Republic of Iran Printing and Publishing Organization.

Kashani, Mullatifahullah (1366), The Interpretation of the Manuscript of Al-Sadiqin Phi Required by Al-Muqalifin, Tehran.

Majlisi, Mohammad Baqir (1404 BC), Mara al-Qouli Fi A description of the news of Al-Rasul (pbuh), Q 2, Tehran, Dar Elek-al-Islam.

Local, Jalal-o-Din Zayouni, Jalaluddin, (1416 AD), Jalalin's commentary, Beirut, Al-Nour Institute for Press.

Mostafavi, Hassan (1360), Al-Tahtiq Fayn Wali Al-Quran al-Karim, Tehran, Translation Agency.

Malawish Al-Ghazi, Abdul Qahir (1382 AH), Al-Me'ani's statement, Damascus, Muba'a al-Taqi.

 

Articles

Nasiri, Muhammad (2006), Prophet of the Prophet, Messenger of the Blessed Virhamat, Haft-e-Asl, No. 31 (pp. 60-88).