فهرس المقالات شبکه شهری

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - تحلیل مطلوبیت مسیر برای عابر پیاده بر مبنای توزیع فعالیت‌ها با استفاده از ابزار تحلیل شبکه شهری (مطالعه موردی: محدوده مرکزی شهر تهران)
  راما قلمبر دزفولی نگار فرزادی مقدم
  امروزه چنانچه خیابان‌ها، فعالیت‌های کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گام‌های بعدی برای تشویق شهروندان به پیاده‌روی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرم‌افزار ARCGIS قابلیت‌هایی برای محاسبه سنجه‌های کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ار أکثر

  امروزه چنانچه خیابان‌ها، فعالیت‌های کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گام‌های بعدی برای تشویق شهروندان به پیاده‌روی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرم‌افزار ARCGIS قابلیت‌هایی برای محاسبه سنجه‌های کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ارائه نموده که می‌تواند در ارزش‌گذاری معبر با‌‌ ‌توجه به فعالیت‌های پیرامونی، برای جذابیت پیاده‌روی مورداستفاده قرار گیرد. این پژوهش سعی بر آن دارد که از طریق ابزار تحلیل شبکه شهری،شاخص مرکزیت فعالیتیقطعه معابر شهری را در محدوده مرکزی شهر تهران، محاسبه و بصری‌سازی نماید. نتایج این تحلیل نشان داد که نه‌تنها در مرکز شهر تهران تحت تأثیر عملکردهای خیابان‌های ولیعصر، انقلاب و جمهوری، شبکه‌ای به‌هم‌پیوسته از قطعه مسیرهایی با مرکزیت فعالیتی بالا وجود دارد بلکه با تغییراتی اندک در کارکردها می‌توان به ایجاد شبکه‌های به‌هم‌پیوسته جدید و مطلوب برای پیاده‌روی نیز دست‌یافت. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - بررسی و تحلیل سازمان فضایی شبکه شهری استان قزوین
  رمضانعلی شورمیج منصور بدر یفر
  ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان راهبرد قطب رشد باعث شد که در جنبه های ساختاری و کالبدی شهر قزوین ومناطق پیرامون و بالاخره استان قزوین عدم تعادل به وجود آید . همچنین موجب ایجاد عدم تعادل در سازمانفضایی شبکه شهری استان در زمان گردید . بدین ترتیب سازمان فضایی استان قزوین سه أکثر

  ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان راهبرد قطب رشد باعث شد که در جنبه های ساختاری و کالبدی شهر قزوین ومناطق پیرامون و بالاخره استان قزوین عدم تعادل به وجود آید . همچنین موجب ایجاد عدم تعادل در سازمانفضایی شبکه شهری استان در زمان گردید . بدین ترتیب سازمان فضایی استان قزوین سه دوره حاکمیت نظاماقتصاد سنتی، مرحله گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن و دوره تثبیت را پشت سر گذاشته است.در این پژوهش با استفاده از مد ل های فریدمن، آنتروپی، شاخص مرکزیت، سلسله مراتب و حوزه نفوذ، ضریبویژگی و مکانی و ... به تحلیل سازمان فضایی در سطح منطقه پرداخته شده است . در این پژوهش، پولاریزه بودنشهر قزوین در نظام سلسله مراتب شهری منطقه و عدم تعادل در هرم شهری استان و کمبود شهرهای متوسط وکوچک در نظام شهری منطقه و سازما ن فضایی دوگانه مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین احداث قطب رشد البرزبه عنوان علت تامه تغییرات در سازمان فضایی منطقه در دوره تثبیت به اثبات رسیده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - سیر تحول شبکه شهری منطقه کلانشهری تهران
  آزیتا رجبی شاهکار بینش پژوه
  بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخس أکثر

  بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران بوجود آورده است.مقاله حاضر به استناد نتایج حاصله از مدل های مطرح شده به بررسی پدیده مجموعه شهری تهران و روند آن در سالهایاخیر پرداخته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - چگونگی شکل‌گیری شبکه شهری استان گیلان (نمونه‌ای از نظام شهری نوپا در کشور)
  شهرام امیرانتخابی
  شرایط طبیعی و اکولوژیکی گیلان سبب شده است تا این سرزمین تحولات اجتماعی و اقتصادی متفاوتی را پشت سر بگذارد؛ چرا که گیلان در پناه حصار کوهستانی و جنگل‌های انبوه آن کمتر مورد یورش مهاجمان و نفوذ حکومت‌های مرکزی قرار گرفته است و از دیر باز مساعدت منابع آب و خاک موجب برتری ز أکثر

  شرایط طبیعی و اکولوژیکی گیلان سبب شده است تا این سرزمین تحولات اجتماعی و اقتصادی متفاوتی را پشت سر بگذارد؛ چرا که گیلان در پناه حصار کوهستانی و جنگل‌های انبوه آن کمتر مورد یورش مهاجمان و نفوذ حکومت‌های مرکزی قرار گرفته است و از دیر باز مساعدت منابع آب و خاک موجب برتری زندگی روستایی شده است که حول محور بازارهای روستایی و شهرهای کوچک محلی اداره می‌گردیدند. بدین ترتیب عدم یکپارچگی سیاسی و اقتصادی گیلان نیز برپایی شهرهای بزرگ و تکامل شبکه شهری را به تعویق انداخته است. به گونه‌ای که شهرهای عمده این استان از اواسط دوره صفوی و پس از یکپارچگی و الحاق کامل آن به حکومت مرکزی شکل گرفته‌اند. از آغاز عصر قاجار و حضور و سلطه امپراتوری روسیه در شمال ایران، نظام شهری گیلان تحت تأثیر روابط اقتصادی وابسته به این کشور تکامل یافت. از آغاز دوره پهلوی، همزمان با اوج‌گیری شهرنشینی در کشور، با قطع روابط استعماری گیلان از روسیه و پیوند محکم‌تر آن با اقتصاد کشور، شبکه جدیدی از شهرهای میانی و کوچک در ولایات مختلف گیلان به وجود آمد. با این حال تا دهه اخیر، جمعیت روستایی و روستانشینی شکل برتر زندگی اجتماعی و اقتصادی گیلان به شمار می‌رفت. درواقع، شرایط طبیعی مساعدی همچون فراوانی منابع آب و حاصلخیزی خاک، شبکه‌ای از سکونت‌گاه‌های روستایی مبتنی بر فعالیت‌های کشاورزی را در جلگه‌های گیلان توسعه داده است. به همین دلیل روستاییان بجای پیوندهای اجتماعی و اقتصادی با بازارهای شهری، در پیوند با مجموعه‌ای از بازارهای روستایی دایمی یا هفتگی قرار داشتند که از سازوکارهایی در چارچوب اقتصادی محلی و سنتی برخوردار بودند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - پدیده نخست شهری و الگوی نظام شهری در ایران
  شهرام امیرانتخابی آذر کریمی حصاری
  شهرها به عنوان مراکز اصلی تجمع و تمرکز جمعیت و فعالیت‌ بخش‌های بازرگانی، صنعتی، فرهنگی، اداری و سیاسی به شمار می‌روند. در نتیجه، استخوان‌بندی و چارچوب اصلی سازمان فضایی کشور را شبکه سلسله مراتبی از مراکز شهری تشکیل می‌دهند. برای تبیین اندازه شهرها در درون این شبکه، برخی أکثر

  شهرها به عنوان مراکز اصلی تجمع و تمرکز جمعیت و فعالیت‌ بخش‌های بازرگانی، صنعتی، فرهنگی، اداری و سیاسی به شمار می‌روند. در نتیجه، استخوان‌بندی و چارچوب اصلی سازمان فضایی کشور را شبکه سلسله مراتبی از مراکز شهری تشکیل می‌دهند. برای تبیین اندازه شهرها در درون این شبکه، برخی پژوهشگران همچون اویرباخ مدل‌های فضایی خاصی (مدل رتبه اندازه) را پیشنهاد نموده‌اند که اندازه جمعیتی شهرها را نسبت به بزرگ‌ترین شهرها بیان می‌کند. اما رشد نامتوازن و افسارگسیخته شهرهای بزرگ و برتری بیش از اندازه آنها بر دیگر شهرها چه در سطح ملی و چه در چارچوب استانی، به پیداش پدیده‌ای انجامیده است که تشدید و تداوم این فرایند، به‌تدریج بر قطبی شدن هرچه بیشتر فضای کشور و بی‌عدالتی فضایی منجر می‌شود که نتیجه آن عدم توسعه اجتماعی و اقتصادی شهرهای کوچک، میانی و نواحی پیرامون آنها است. تهران طی یک سده اخیر پایتخت سیطره بی‌چون‌وچرای خود را بر شبکه شهری کشور تحمیل کرده است. در مرحله بعدی، بیشتر مراکز استان‌ها نیز همین رابطه را با دیگر شهرها برقرار نموده‌اند. تنها برخی مراکز استان‌ها، به علت تازه تأسیس بودن، موقعیت مکانی خاص و شرایط تاریخی و جغرافیایی‌شان هنوز به پدیده نخست شهری نرسیده‌اند، اما روند‌های کنونی و الگوهای رایج شهرنشینی آنها نیز تا مرحله‌ای بحرانی و غیرقابل بازگشت می‌تواند ادامه یابد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - تحلیلی بر شبکه شهری استان لرستان
  پرهام بقایی حجت شیخی اسماعیل جعفری
  مقدمه و هدف پژوهش: بروز پدیده ماکروسفالی در نظا ِ م شهری بیشتر کشورهای کمتر توسع هیافتهنمایان است و اندازه شهر بزرگ در این کشورها ۵ تا ۱۰ براب ِ ر اندازه ی جمعیت شه ِ ر دوم است. تجمع وتمرکز فعالیت های اداری سیاسی و متعاق ِ ب آن فعالیتهای بازرگانی اجتماعی و... در شه ِ ر أکثر

  مقدمه و هدف پژوهش: بروز پدیده ماکروسفالی در نظا ِ م شهری بیشتر کشورهای کمتر توسع هیافتهنمایان است و اندازه شهر بزرگ در این کشورها ۵ تا ۱۰ براب ِ ر اندازه ی جمعیت شه ِ ر دوم است. تجمع وتمرکز فعالیت های اداری سیاسی و متعاق ِ ب آن فعالیتهای بازرگانی اجتماعی و... در شه ِ ر اول به عنوانعام ِ ل بازدارنده ی توسعه، در سایر مناطق، عمل می کند. در نتیجه، علت تمرک ِ ز جمعیت، در این شهرها، شدهو بدنبال آن باعث بر هم خورد  ن تعاد ِ ل منطقه ای و ملی شد هاند.هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل شبکهشهری در استان لرستان می باشد.روش پژوهش: رو ِ ش کار در این پژوهش، ترکیبی از رو شهای توصیفی تحلیلی است و در آن از مدلهایقانو  ن رتبه اندازه ی زیپف، مرتبه اندازه تعدیل شده، ضری ِ ب آنتروپی، شاخ ِ ص تمرک ِ ز شهری، منحن ِ ی لورنزو ضری ِ ب جینی به تحلی ِ ل شبک هی شهری استان لرستان، پرداخته شده است و نقش اقتصادی استان طیدهه های اخیر مورد بررسی واقع شده استیافته ها: یافته های این پژوهش، نشان می دهد؛ که نظام شهری استان لرستان از قانون رتبه اندازه پیروینمی کند. تعاد ِ ل فضایی نسبتًا مناسبی بین تعداد جمعیت و تعداد شهرها در سط ِ ح استان، برقرار است. توزیعجمعیت شهرها و گرو ههای شهری نیمه متعادل، است. و در نهایت در سط ِ ح استان، نخست شهری (خرمآباد)، تا حدی است که در آینده احتمال می رود پدیده ماکروسفالی در سطح استان تشکیل شود.نتیجه گیری: جهت جلوگیری از شکل گیر ِ ی نخست شهری، در سطح استان باید ضمن تمرکز زدایی وجلوگیری از مهاجرتهای درون استانی، شهرهای کوچک و میانی را تقویت کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - گونه‌شناسی نقاط در شبکه شهری: نمونه موردی شبکه شهری استان اردبیل
  وحید مشفقی
  جایگاه نقاط در شبکه یکی از ابعاد بسیار مهم تحلیل شبکه شهری می‌باشد. ظرفیت کانون‌های شهری با توجه به نقشی که در شبکه ایفا می‌کنند، متفاوت است و این امکان را فراهم می‌سازد که با شناخت نقاط و روابط و چگونگی تأثیر متقابل آن‌ها بر یکدیگر، چارچوب سیاست‌گذاری واحدی را برای شبک أکثر

  جایگاه نقاط در شبکه یکی از ابعاد بسیار مهم تحلیل شبکه شهری می‌باشد. ظرفیت کانون‌های شهری با توجه به نقشی که در شبکه ایفا می‌کنند، متفاوت است و این امکان را فراهم می‌سازد که با شناخت نقاط و روابط و چگونگی تأثیر متقابل آن‌ها بر یکدیگر، چارچوب سیاست‌گذاری واحدی را برای شبکه شهری ارائه نمود. این تحقیق در پی 1- تعیین نقش نقاط در شبکه شهری؛ 2-ظرفیت شناسی شبکه شهری و 3-یکپارچه سازی شبکه شهری است. این پژوهش در زمره تحقیق‌های کاربردی است و داده‌های جریان مسافر درون استانی و برون استانی 43 نقطه منتخب شهری و روستایی استان اردبیل را با استفاده از شاخص‌های قدرت پیوند، درجه مرکزیت، آنتروپی شبکه و تحلیل مرکز پیرامون در نرم افزار UCINET6 تحلیل می‌کند. در این تحقیق گونه‌بندی جدیدی از نقاط در شبکه شهری ارائه شده است. بر این اساس نقاط در شبکه یکی از پنج نقش مرکزی، مفصلی، مستقل، ایزوله و سایر کانون‌ها را ایفا می‌کنند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد، شهرهای اردبیل، خلخال، مشگین‌شهر، پارس‌آباد به عنوان کانون‌های مرکزی و سرعین، گرمی، اصلاندوز و بیله سوار کانون‌های مفصلی هستند. همچنین مشخص شد، تعداد بالای کانون‌های ایزوله (22 کانون) در شبکه، یکی از تهدیدهای مهم شبکه شهری استان اردبیل است. در نهایت پیشنهاداتی در راستای تحقق شبکه شهری یکپارچه و افزایش ظرفیت شبکه ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - تحلیلی بر تغییرات شبکه شهری استان ایلام در سه دهه اخیر
  فهیمه خواجه نبی محمد رضا زندمقدم
  چکیده در چند دهه اخیر، شهرها با سرعت زیادی گسترش یافته و کشورها با سرعت بیشتری به شهر نشینی و افزایش شهر ها و جمعیت شهری خود دست زده اند . این افزایش جمعیت بیشتر متوجه شهرهای بزرگ بوده است درواقع یکی از بارزترین ویژگی های شهرنشینی در کشورهای توسعه نیافته توزیع فضایی نام أکثر

  چکیده در چند دهه اخیر، شهرها با سرعت زیادی گسترش یافته و کشورها با سرعت بیشتری به شهر نشینی و افزایش شهر ها و جمعیت شهری خود دست زده اند . این افزایش جمعیت بیشتر متوجه شهرهای بزرگ بوده است درواقع یکی از بارزترین ویژگی های شهرنشینی در کشورهای توسعه نیافته توزیع فضایی نامناسب شهرها می باشد. به گونه ای که شهر بزرگ که اندازه آن 5 تا 10 برابر اندازه جمعیت شهر دوم است، ایجاد می گردد و با تجمع و تمرکز فعالیت ها در آن به عنوان عامل بازدارنده توسعه در سایر مناطق عمل می کند و در نتیجه باعث تمرکز جمعیت در این شهرها شده و بدنبال آن باعث بر هم خوردن تعادل منطقه ای و ملی شده است. این تحقیق به بررسی و تحلیل تغییرات شبکه شهری در استان ایلام می پردازد ، روش کار در این پژوهش ترکیبی از روشهای اسنادی، توصیفی و تحلیلی است که در مجموع آنچه به عنوان نتیجه گیری کلی از تحول نظام شهری استان ایلام در طول سه دهه از 1355 تا 1385 می‌توان ارائه داد در این نکته قابل جمع بندی است که این نظام با پایداری بسیار اندک ، تغییرات کمی و کیفی شتابانی را پشت سر گذاشته است. جهت این تغییرات افزایش تعداد شهرها و جمعیت شهری و تبدیل الگوی شهرنشینی به شیوه غالب و مسلط الگوی سکونتگاهی بوده است. نظام شهری در همبستگی مستقیم و شدیدی با نظام سیاسی متحول شده است. در کنار فرایندهای طبیعی و تدریجی رشد شهری، سیاست های دستوری برخاسته از ملاحظات امنیتی، سیاسی و استراتژیک، نظام شهری ایلام را به شدت توسعه داده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  9 - تحلیلی بر شبکه شهری استان خراسان رضوی طی سال های 1365 تا 1390
  محمد سلیمانی مقدم طیبه بنی اسد
  توزیع فضایی جمعیت، در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره برداری از منابع سرزمینی را نشان می دهد. در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری آن در دهه های اخیر به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی-اجتماعی، با آهنگ و أکثر

  توزیع فضایی جمعیت، در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره برداری از منابع سرزمینی را نشان می دهد. در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری آن در دهه های اخیر به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی-اجتماعی، با آهنگ و شتابی کم و بیش متغیر دچار دگرگونی شده و اشکال مختلفی را عرضه داشته است. تحقیق حاضر، در زمینه شناسایی نظام شهری استان خراسان رضوی و هدف پژوهش، بررسی و تحلیل شبکه سکونت گاه های شهری این استان است. روش انجام شده در این تحقیق روش کمی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و آمارنامه های استانی و کتابخانه ای استخراج گردیده است. در این پژوهش جهت شناسایی شبکه شهری استان خراسان رضوی، به عنوان نمونه موردی، از سه مدل نخست شهری، رتبه-اندازه و آنتروپی برای سال های 1365 ، 1375، 1385 و 1390 استفاده شده است. در واقع هر سه مدل نشان می دهد که استانخراسان رضوی دارای تسلط الگوی نخست شهری و عدم تعادل در نظام شهری می باشد. همچنین این استان قبل و بعد از تقسیم سال 1383 متعادل و متوازن نبوده که این امر تنها در ارتباط با تقسیمات اداری-سیاسی نمی باشد و باید شهرهای کوچک و میانی نیز تقویت شوند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  10 - نقش آموزش عالی در برنامه ریزی های فرایندی کلان شهر تهران
  سیما بوذری
  امروزه تحولات بسیار سریع اجتماعی ، برنامه ریزان را متوجه این اصل مهم نموده است . که ، امکان شناخت کامل و پیش بینی کل تحولات یک جامعه امکان پذیرنمی باشد، لذا، برنامه ریزی های خشک و ثابت خطی پاسخگوی پویایی و تحولات جوامع نیست وضرورت توجه به برنامه ریزی های فرایندی به منظو أکثر

  امروزه تحولات بسیار سریع اجتماعی ، برنامه ریزان را متوجه این اصل مهم نموده است . که ، امکان شناخت کامل و پیش بینی کل تحولات یک جامعه امکان پذیرنمی باشد، لذا، برنامه ریزی های خشک و ثابت خطی پاسخگوی پویایی و تحولات جوامع نیست وضرورت توجه به برنامه ریزی های فرایندی به منظور شناخت دقیق پارامترهای موثر در تحولات ، مشارکت ذی نفعان و ارزیابی مرحله به مرحله اقدامات از خواسته های به حق جوامع پیچیده امروزی است . از اینرو هدف از این مقاله ، ضمن بررسی ویژگی های برنامه ریزی های فرایندی ، توجه ویژه به سابقه برنامه ریزی شهری در ایران نموده و نقش آموزش عالی وگسترش فضایی آن به عنوان یکی از پارامترهای موثر در تحولات کلان شهر تهران را به تحلیل کشانده است. .بدین منظور با استناد به روش های تحلیل فضایی ،اسنادی و ژرفا نگر و با استفاده از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و آمارهای توصیفی ، کلان شهر تهران مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج بدست آمده روشن نمود که با وجود سابقه نسبتاً طولانی برنامه‌ریزی (بیش از نیم قرن) درایران اما به دلیل نگاه خطی به برنامه ریزی و عدم توجه به بازخورد برنامه های اجرا شده در دهه های گذشته و عدم مشارکت ذی نفعان در تحولات کلان شهر تهران از جمله نظام آموزش عالی کشور، نه تنها چالش های پیش رودرکلان شهر تهران حل نگردیده بلکه بر پیچیدگی های آن نیز افزوده شده است. لذا با توجه به‌ساختار برنامه‌ریزی فرایندی بیش از پیش به منظور حل مسایل فوق نیاز به برنامه ریزی فرایندی احساس‌می گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  11 - بررسی سلسله مراتب شهری با مدل‌های کمی (نمونه موردی استان آذربایجان غربی)
  احمد خادم الحسینی محمدرضا عباسی
  چکیده: شبکه شهرهای ایران دردهه 30 به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران که ناشی از حاکمیت الگوی برون‌زا بوده است، دچار تغییرات اساسی گردیده است و موجب پیدایش کلان شهرها، گسیختگی یا انفصال درشبکه‌های شهری شده و به مرور زمان و رشد جمعیت و پیامدهای آن ا أکثر

  چکیده: شبکه شهرهای ایران دردهه 30 به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران که ناشی از حاکمیت الگوی برون‌زا بوده است، دچار تغییرات اساسی گردیده است و موجب پیدایش کلان شهرها، گسیختگی یا انفصال درشبکه‌های شهری شده و به مرور زمان و رشد جمعیت و پیامدهای آن ایجاد نخست شهری و افزایش تعداد شهرها بوده است. این گروه از شهرها، جایگاه یا مرتبه متناسب و کهکشانی خود در نظام سلسله مراتبی به زنجیره‌ای تغییر داده‌اند. این مقاله به استفاده از مدلهای کمی به بررسی سلسله مراتب شهری استان آذربایجان غربی می‌پردازد. روش پژوهش دراین مقاله کمی - تحلیلی می‌باشد و با استفاده از نرم‌افزار Excel و نمودارها برای بررسی و تحلیل اندازه و رشد شبکه شهری استان آذربایجان غربی ترسیم شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد 1- نقاط شهری استان دارای روابط منظم و سیستماتیکی در مقایسه با الگوهای مورد انتظار نیستند.2- توزیع فضایی شهرها در سطح نظام شبکه شهری استان آذربایجان شرقی متعادل نیست. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  12 - تحلیل جغرافیایی شبکه شهری استان خوزستان با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و منطقه-ای طی سال‌های 1335-1395
  غلامرضا طاهری محمدرضا رضایی سعید امانپور
  وجود سلسله مراتب شهری منظم سبب توزیع کالاها و خدمات به تمام جامعه و توزیع متعادل امکانات و خدمات‌رسانی به تمامی بخش‌های یک منطقه می‌گردد. شبکه شهری تنها مجموعه‌ای از عناصر کالبدی نیست و نقش و اهمیت هر سکونتگاه را میزان و ابعاد ارتباطات و جریان‌ها در یک نظام باز تعیین می أکثر

  وجود سلسله مراتب شهری منظم سبب توزیع کالاها و خدمات به تمام جامعه و توزیع متعادل امکانات و خدمات‌رسانی به تمامی بخش‌های یک منطقه می‌گردد. شبکه شهری تنها مجموعه‌ای از عناصر کالبدی نیست و نقش و اهمیت هر سکونتگاه را میزان و ابعاد ارتباطات و جریان‌ها در یک نظام باز تعیین می‌کنند. شهرهای بزرگ‌تر با جذب و تمرکز مازاد بیشتر، تسلط خویش را بر شهرهای کوچک‌تر اعمال می‌کنند. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش شاخص های مورد مطالعه در دو مرحله از طریق مطالعه استخراج از منابع موجود در دسترس؛ طرح های تحقیقاتی، آمارنامه ها، کتب و آراء خبرگان، گردآوری شد و در نهایت نیز با استفاده از مدل های رتبه و اندازه، رتبه اندازه تعدیل شده، منحنی لورنز وضعیت شبکه شهری خوزستان مشخص گردید. نتایج نشان داد که بررسی سلسله مرتب شهری استان خوزستان طی سال های 1395-1335 بر اساس مدل مرتبه-اندازه زیپف و تعدیل شده نشان دهنده عدم تعادل درسیستم شهری و تمرکز جمعیت در شهرهای بالای نظام سلسله مراتب شهری و خصوصاً نخست شهر استان است. بر مبنای مدل مرتبه- اندازه زیپف و تعدیل شده، هیچ گونه رابطه معقول و منطقی بین شهرها و رتبه آنها وجود ندارد و نخست شهر با تمرکز امکانات و خدمات در سطوح مختلف تمرکز خود را بر سایر شهرها حفظ کرده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  13 - تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه (نمونه موردی: شهر سرپل ذهاب)
  زهرا عزیزی مجید شمس
  شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می‌دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف اینپژوهش تحلیلی بر جایگاه ش أکثر

  شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می‌دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف اینپژوهش تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی - تحقیقی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، مدل لگاریتمی رتبه – اندازه، شاخص نخست شهری و شاخص چهارشهری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری در استان کرمانشاه در طول چند دوره سرشماری که مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت، بیانگر عدم تعادل و توازن در این استان است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1375 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب می‌شود. نتایج حاصل از بررسی سلسله مراتبی شهرهای کوچک نشان می‌دهد که در صورت تقویت این گونه شهرها می‌توان از یک سو جلوی مهاجرت های بی رویه به شهرهای کلان را گرفت و از سوی دیگر می‌توان با توسعه این شهرها می‌توان باعث پیشرفت نقاط روستایی شده و تعادل و توازن را در سطح منطقه ایجاد کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  14 - تحلیل تغییرات شبکه شهری استان همدان در یک دوره 50ساله (1385-1335)
  ژیلا سجادی مجید اسکندرپور هادی رستمی
  در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، سلسله مراتب و تحولات شبکه ی شهری استان همدان بررسی شده است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه ی توزیع و استقرار جمعیت در آنها بپردازد. در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سر أکثر

  در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، سلسله مراتب و تحولات شبکه ی شهری استان همدان بررسی شده است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه ی توزیع و استقرار جمعیت در آنها بپردازد. در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در طی سال های 1335 تا 1385 و با استفاده از مدل های تحلیل نزدیک ترین همسایگی، نخست شهری، ضریب آنتروپی و ضریب جینی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاههای شهری استان تصادفی و فاقد نظم بوده است و به علت وجود نخست شهر همدان، عدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشهود است. جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری متعادل و توزیع فضایی بهینه جمعیت، رعایت عدالت در توزیع بودجه، سرمایه، امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت های برابر توسعه ی برای شهرهای کوچک استان مخصوصاً شهرهای نیمه توسعه ی نیافته استان( نیمه شمالی) ضرورت دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  15 - گونه‌شناسی نقاط در شبکه شهری: نمونه موردی شبکه شهری استان اردبیل
  وحید مشفقی
  جایگاه نقاط در شبکه یکی از ابعاد بسیار مهم تحلیل شبکه شهری می‌باشد. ظرفیت کانون‌های شهری با توجه به نقشی که در شبکه ایفا می‌کنند، متفاوت است و این امکان را فراهم می‌سازد که با شناخت نقاط و روابط و چگونگی تأثیر متقابل آن‌ها بر یکدیگر، چارچوب سیاست‌گذاری واحدی را برای شبک أکثر

  جایگاه نقاط در شبکه یکی از ابعاد بسیار مهم تحلیل شبکه شهری می‌باشد. ظرفیت کانون‌های شهری با توجه به نقشی که در شبکه ایفا می‌کنند، متفاوت است و این امکان را فراهم می‌سازد که با شناخت نقاط و روابط و چگونگی تأثیر متقابل آن‌ها بر یکدیگر، چارچوب سیاست‌گذاری واحدی را برای شبکه شهری ارائه نمود. این تحقیق در پی 1- تعیین نقش نقاط در شبکه شهری؛ 2-ظرفیت شناسی شبکه شهری و 3-یکپارچه سازی شبکه شهری است. این پژوهش در زمره تحقیق‌های کاربردی است و داده‌های جریان مسافر درون استانی و برون استانی 43 نقطه منتخب شهری و روستایی استان اردبیل را با استفاده از شاخص‌های قدرت پیوند، درجه مرکزیت، آنتروپی شبکه و تحلیل مرکز پیرامون در نرم افزار UCINET6 تحلیل می‌کند. در این تحقیق گونه‌بندی جدیدی از نقاط در شبکه شهری ارائه شده است. بر این اساس نقاط در شبکه یکی از پنج نقش مرکزی، مفصلی، مستقل، ایزوله و سایر کانون‌ها را ایفا می‌کنند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد، شهرهای اردبیل، خلخال، مشگین‌شهر، پارس‌آباد به عنوان کانون‌های مرکزی و سرعین، گرمی، اصلاندوز و بیله سوار کانون‌های مفصلی هستند. همچنین مشخص شد، تعداد بالای کانون‌های ایزوله (22 کانون) در شبکه، یکی از تهدیدهای مهم شبکه شهری استان اردبیل است. در نهایت پیشنهاداتی در راستای تحقق شبکه شهری یکپارچه و افزایش ظرفیت شبکه ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  16 - بررسی توزیع سلسله مراتبی و فضایی شهری در مکان های شهری استان مازندران
  مسعود صفایی پور سمانه شکری
  الگوی توسعه برونزا در ایران نظام سنتی روابط میان شهرها را تضعیف نمود. رشد بالای شهری به ظهور پدیده نخست شهری منجر شد و به مرکز کشور تهران برتری ویژه ای داد. یکی از تبعات مهم آن از هم پاشی نظام شبکه شهری بوده است. شواهد نشان می دهند که استان مازندران تحولات جمعیتی معنادا أکثر

  الگوی توسعه برونزا در ایران نظام سنتی روابط میان شهرها را تضعیف نمود. رشد بالای شهری به ظهور پدیده نخست شهری منجر شد و به مرکز کشور تهران برتری ویژه ای داد. یکی از تبعات مهم آن از هم پاشی نظام شبکه شهری بوده است. شواهد نشان می دهند که استان مازندران تحولات جمعیتی معناداری را تجربه کرده است و مراکز شهری بزرگتر با خوشه شدن در بخش میانی استان تسلط منطقه ای خود را بر نظام شبکه شهری استان اعمال نموده اند. روش تحقیق حاضر بر مدل های توصیفی- تحلیلی استوار بوده و از قانون رتبه- اندازه، کریستالر و شاخص نخست شهری جهت تعیین الگوی سلسله مراتبی شهری بکار گرفته است. نتایج نشان داد که شبکه منظم شهری استان در حال تبدیل شدن شبکه نامنظم است. هرچند تعادل شبکه شهری استان از تعادل بیشتری در مقایسه با نواحی خشک و نیمه خشک برخوردار است، اما شهرهای کوچک و متوسط منطقه اهمیت خود را به سود مراکز شهری بزرگتر از دست می دهند. می توان گفت که با توجه به نقش تعادلی شهرهای کوچک این کاملاً منطقی است که نقش های جدیدی برای سکونتگاه های کوچکتر شهری تعریف شود تا فرصت های برابر اقتصادی اجتماعی جهت توزیع مناسب تر نظام شبکه شهری استان فراهم شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  17 - تحلیلی بر تغییرات شبکه و نظام شهری شهرستان رشت در سه دهه گذشته
  رضا حسن پور لسکوکلایه محمد حیدرزاده
  نظام پخشایش جمعیت در استان گیلان متعادل نیست و سیمای اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را بدست نمی دهد. الگوی موجود اسکان و روند توزیعی آن نیز بیش از پیش بسوی عدم تعادل و نابسامانی گرایش یافته و تحول خواهد یافت که در این میان بدلیل واقع شدن مرکزیت سیاسی، اقتصاد أکثر

  نظام پخشایش جمعیت در استان گیلان متعادل نیست و سیمای اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را بدست نمی دهد. الگوی موجود اسکان و روند توزیعی آن نیز بیش از پیش بسوی عدم تعادل و نابسامانی گرایش یافته و تحول خواهد یافت که در این میان بدلیل واقع شدن مرکزیت سیاسی، اقتصادی و... در شهر رشت، این شهرستان بیشترین عدم تعادل را در شبکه و نظام شهری خود، نسبت به دیگر شهرستان های استان دارا می باشد. اصولاً شهر رشت به عنوان قطب رشد، در پی ایجاد شرایط مکنده و جذب مرکز ثقل، امکانات بخش های پیرامونی سرزمینی را به خود جذب نموده و پیرامون را از مجموعه فعالیت هایی که بستری برای رشد اقتصادی تلقی می شوند، محروم می سازد. بازتاب چنین جریانی بالطبع رشد این مادر شهر و کاهش سهم جمعیتی شهرهای کوچک در اطراف آن می باشد و این امر بدون توجه به یک توسعه متوازن و فراگیر منطقه ای، تعادل و ثبات ملی را نیز به خطر می اندازد. عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره برداری از منابع سرزمین در شهرستان رشت، به ضرر شهرهای کوچک و روستاهای اطراف عمل می کند که اختلاف شرایط ناحیه ای و سیاست های اداری و اقتصادی به این مسائل دامن می زند که البته سیاست اقتصادی عامل مهمی در توزیع نامتعادل سلسله مراتب شهری می باشد. می توان گفت که تفاوت های عملکردی شهرهای شهرستان با شهر رشت از دلایل عمده افزایش فاصله جمعیتی بین آنها می باشد که این می تواند از نحوه خدمات رسانی و ضعف و کمبودهای موجود در شهرهای کوچک ناشی شود. پژوهش حاضر در نظر دارد وضعیت شبکه و نظام شهری شهرستان رشت و روند تحولات این نظام را در طی سه دهه اخیر مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرار داده و راهکارها و روش هایی که برای متعادل سازی و موزون نمودن این شبکه شهری کارساز و مؤثر می باشد را بررسی نماید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  18 - نقش شبکه شهری در توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: استان مازندران)
  علی شیخ اعظمی اسدالله دیوسالار
  امروزه مقوله توسعه دغدغه ی خاطر بسیاری از کشورهاست، و توسعه نیز چیزی جز رضایت بخش تر کردن وضعیت زندگی مردم نیست. مطالعه شبکه شهری به انسانها این آگاهی را می دهد که چگونه در فضای جغرافیایی معین بر موانع ارتباطی و مبادلاتی خود فائق آمده و ماشین اقتصادی نواحی و مناطق خود ر أکثر

  امروزه مقوله توسعه دغدغه ی خاطر بسیاری از کشورهاست، و توسعه نیز چیزی جز رضایت بخش تر کردن وضعیت زندگی مردم نیست. مطالعه شبکه شهری به انسانها این آگاهی را می دهد که چگونه در فضای جغرافیایی معین بر موانع ارتباطی و مبادلاتی خود فائق آمده و ماشین اقتصادی نواحی و مناطق خود را چگونه و به اتکا کدام داده ها بکار بیاندازند و با توجه به تعدد نقش شهرهای موجود در شبکه ،روابط پیچیده بین آنها در سطح ناحیه را چگونه برقرار کرده و نظم دهند ، تا این سیستم موجب رضایت بخش شدن زندگی شان شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است ، بنابراین از مدل نقطه جدایی برای تعیین شکل شبکه شهری استان مازندران براساس آستانه های اقتصادی یا مرز های تجاری شهرهای اصلی نواحی استان استفاده شده است و سپس با استفاده از شاخص ترکیبی توسعه، توسعه پایدار شهری استان در نواحی ( شهرستان های) استان تحت حاکمیت شهرهای اصلی شبکه تعیین شده است . در این پژوهش از روشهای کتابخانه ایی وکارتوگرافی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است . جامعه آماری این تحقیق 51 شهر استان مازندران و بویژه 21 شهر مرکز نواحی این استان بوده است. برخی از نتایج بدست آمده در این پژوهش عبارت است از ؛ استان مازندران دارای شبکه شهری واحدی نیست( در شرق شبکه ایی قطاعی و در غرب شبکه ایی خطی ) ، نابرابری در میزان توسعه پایدار شهری در استان مازندران حکمفرما است ، تقریبا" شهرهای شبکه شهری خطی در سطح توسعه یافتگی بالا و شهرهای موجود در شبکه شهری قطاعی در طبقه فرو توسعه یافته و محروم قرار گرفتند ، نواحی (شهرستان های) محروم و فرو توسعه یافته استان دارای درصد شهرنشینی بالایی هستند ، با توجه به نقاط جدایی شهرهای مراکز نواحی( شهرستان) از شهر ساری ، شبکه شهری استان از طریق انتقال بموقع و عادلانه جریان ( در شبکه خطی) موجب توسعه و با مکش بی موقع و استعمارگونه جریان ( در شبکه قطاعی) موجب عدم توسعه و محرومیت شهرها شده است و ... تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  19 - نقش شهرهای میانی در توسعه فضایی استان همدان با نگرش بر شهر ملایر
  مجید شمس
  رشد سریع جمعیت و افزایش درصد شهر نشینی از پدیده هایی است که در چند دهه اخیر در کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان پدیدار گشته ، گرچه افزایش جمعیت شهر نشینی فی النفسه پدیده نامطلوبی نمی باشد و بعضاً آنرا نمادی از توسعه یافتگی می دانند ، لذا آنچه که به عنوان یک موضوع أکثر

  رشد سریع جمعیت و افزایش درصد شهر نشینی از پدیده هایی است که در چند دهه اخیر در کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان پدیدار گشته ، گرچه افزایش جمعیت شهر نشینی فی النفسه پدیده نامطلوبی نمی باشد و بعضاً آنرا نمادی از توسعه یافتگی می دانند ، لذا آنچه که به عنوان یک موضوع مهم مورد بحث و بررسی قرار می گیرد ، نه افزایش درصد شهر نشینی بلکه توزیع نامتوازن و نامتناسب جمعیت در کانونهای شهری است . استان همدان علیرغم قابلیت های طبیعی و موقعیت مناسب جغرافیایی و پیشینه تاریخی از نظر توسعه اقتصادی و اجتماعی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و همچنین از جهت نظام سکونتگاهی و سلسله مراتبی و سطح بندی خدمات تعادلی در شهرهای بزرگ ، میانه و کوچک نواحی روستائی آن به چشم نمی خورد . بطوریکه عمده جمعیت و فعالیت های اقتصادی در شهر همدان (مرکز استان ) متمرکز گردیده و الگوی نخست شهری بر آن حاکمیت دارد . که در این تحقیق سعی شده است با نگرش سیستمی و جامع نگر به تحلیل و بررسی وضع موجود و جایگاه و نقش شهرهای میانه اندام در توسعه فضایی استان به شکلی منطقی و متعادل پرداخته شود . تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  20 - تحلیل نظام سکونتگاهی در قالب مجموعه شهری همدان با استفاده از قاعده رتبه- اندازه
  محمد رحمانی
  این تحقیق از نوع کاربردی است که با مطالعه اسنادی و روش مشاهده غیر مستقیم از طریق نقشه های موجود و عکس های هوایی پژوهش شده است. محقق هر 27 شهر که جامعه آماری تحقیق محسوب می گردد را در غالب سه ناحیه شمالی، جنوبی و میانی در یک نظام فضایی و سکونتگاهی مورد مطالعه قرار داده ا أکثر

  این تحقیق از نوع کاربردی است که با مطالعه اسنادی و روش مشاهده غیر مستقیم از طریق نقشه های موجود و عکس های هوایی پژوهش شده است. محقق هر 27 شهر که جامعه آماری تحقیق محسوب می گردد را در غالب سه ناحیه شمالی، جنوبی و میانی در یک نظام فضایی و سکونتگاهی مورد مطالعه قرار داده است در این پژوهش برای تحلیل نظام سکونتگاهی معیارهای مجموعه شهری با استفاده از قاعده رتبه - اندازه در سطوح ناحیه ای بررسی گردید که نتایج این تحلیل نشان می دهد بجز ناحیه میانی استان هیچ یک از نواحی سکونتگاهی قادر به تشکیل یک مجموعه شهری در مقیاس کلان شهری بدلیل عدم وجود یک شهر مرکزی هماهنگ با معیارهای شورای عالی شهرسازی و معماری و نبود پیوند در ناحیه نشدند و لذا جهت ایجاد یک نظام سکونتگاهی متعادل و مجموعه دیگر شهری می بایست در ایجاد پیوند و ارتباط بین شهرها درنواحی شمالی و جنوبی با کاهش مهاجرت روستا شهرها و شهرهای کوچک و تقویت شهرهای نخست این ناحیه از تمرکز بی قاعده در ناحیه میانی با مرکزیت همدان ممانعت بعمل آورد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  21 - ارزیابی تطبیقی ساختار فضایی استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با تاکید بر مراکز شهری
  محمدرحیم رهنما مریم بیرانوندزاده کبری سرخ کمال
  برای برنامه ریزی اولین قدم شناخت صحیح ازوضعیت کنونی مناطق است . برای شناخت هر منطقه لازم است که خصوصیات آن منطقه و وضعیت آن نسبت به سایر مناطق شناسایی شود . در مقاله حاضر وضعیت شبکه شهری در استان خراسان شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و میزان تعادل أکثر

  برای برنامه ریزی اولین قدم شناخت صحیح ازوضعیت کنونی مناطق است . برای شناخت هر منطقه لازم است که خصوصیات آن منطقه و وضعیت آن نسبت به سایر مناطق شناسایی شود . در مقاله حاضر وضعیت شبکه شهری در استان خراسان شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و میزان تعادل یا عدم تعادل حاکم برآن ارزیابی و تعیین گردیده است . روش بکار گرفته شده در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است . نتایج حاصله بیانگر این است که در سطح استان خراسان شمالی حاکمیت با شهرهای کوچک و میانی است و این امر منجر به تعادل نسبی در ساختار فضایی استان شده است. در حالی که درسطح استان خراسان رضوی حاکمیت از آن نخست شهر مشهد است. استان خراسان جنوبی براساس روش آنتروپی نسبتاً متعادل است . دلیل این امر عدم وجود کلانشهری نظیر مشهد در این استان می باشد، به گونه ای که نخست شهر این استان در رده شهرهای میانی قرار دارد . لذا با گسترش سرمایه گذاری های زیر بنایی در شهرهای متوسط و کوچکتر و اجرای سیاست های مناسب برای جذب جمعیت به آنها می توان اختلاف موجود در اندازه شهرها ی بزرگ و شهرهای رتبه پایین در سیستم شهری را کاهش داد و این خود گامی مؤثر در راستای متعادل سازی شبکه شهری و کاهش شکاف توسعه بین شهرهای بزرگ و شهرهای میانی و کوچک استان محسوب می گردد تفاصيل المقالة