تحلیل و بررسی الگوی سلسله مراتب شهری در نظام شهری استان مازندران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

صادق برزگر ¹ (دانشگاه پیام نور)
علی شیخ اعظمی ² (هیات علمی دانشگاه آزاد تهران شمال)
علیرضا یازرلو ³ (هیات علمی)

تاريخ الإرسال : 23 السبت , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , شعبان, 1439 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , شوال, 1439

الکلمات المفتاحية: توزیع فضایی, شبکه شهری, سلسله مراتب شهری, استان مازندران, نظام شهری,

ملخص المقالة :

      شبکه شهری را می­توان به مفهوم فضایی، نحوه استقرار و توزیع شهرهای مختلف از لحاظ اندازه جمعیت و به مفهوم اقتصادی آن نظام مبادله و داد و ستد بین شهرها بر اساس عملکردهای پایه ای آنها دانست، که هم حاصل و هم علت بسیاری از مسائل و پدیده­های شهرنشینی معاصر است. هدف این  مقاله تحلیل و بررسی شبکه شهری استان مازندران می­باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تکنیک آنتروپی، مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری استان مازندران، بیانگر حاکمیت عدم تعادل در نظام شهری و تمرکز جمعیّت در چهار شهر بزرگ استان است. از طرفی دیگر بررسی سلسله مراتب شهری استان نشان داد، خط رتبه – اندازه واقعی شهرهای استان هیچگاه بر الگوی تئوریک "رتبه- اندازه" منطبق نشده است. همچنین بر اساس مدل ضریب آنتروپی می توان نتیجه گرفت که توزیع فضایی تعداد شهرها در طبقات شهری استان در سه دوره 90- 1355  کمتر از 1 بوده و نشان از عدم تعادل در شبکه شهری استان مازندران دارد. به طور کلی نتایج، نشان دهنده وجود عدم تعادل در نظام سلسله مراتبی شهرهای استان می باشد.

المصادر:

1. 1.       Abedin Darkoush, Saeed (2002): Income to Urban Economics, Jahad University Publishing Center, Second Edition, Tehran


2. 2.       Aghaeizadeh, Ismail, Zangnee, Ahmad and Abolfazl and Amir Hajiloo, Elham (2015): An Investigation of the Evolution and Pattern of Urban Hierarchy in Guilan's Urban System, Journal of Geography and Development, thirteenth year, No. 39, pp. 127-146.


3. 3.       Amar, Timur (2007): Population and urbanization in Guilan province, A geographical survey, Geographic prospectus, Second year, Number 5, pp. 22-5


4. 4.       Azimi, Naser (2003): The Methodology of Residential Network in Regional Physical Designs, Tehran: Center for Iranian Urban Planning and Architecture,


5. 5.       Barzegar, Sadegh (2014): Explaining Sustainability in Mazandaran Province Small Towns, Ph.D., Payame Noor University. Tehran, p. 8-10


6. 6.       Batten, D.F.; (1995). Network Cities: Creative Urban Agglomerations for the 21st Century, Urban Studies, 32, pp. 313-327.


7. 7.       Batty, Michael, (2005), Cities and Complexity. The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.


8. 8.       Bosker Maarten, Brakman Steven, Garretsen Harry, Schramm Marc (2008). A century of shocks: The evolution of the German city size distribution 1925–1999, Regional Science and Urban Economics, 38, 330–347.


9. 9.       Buyantuyev. Alexander, Wu(2010),." Liangua and Corina Gries, Multiscale analysis of the urbanizationpattern of the Phoenix metropolitan landscape of USA: Time, space and thematic resolution",Landscape and Urban Planning 94 206–217, (2010),


10. 10.   Camagni, R.; (1993). From city hierarchy to city networks: reflections about an emerging paradigm, in: T.R. Lakshmanan and P. Nijkamp (Eds) Structure and change in the Space Economy: Festschrift in honour of Martin Beckmann, pp. 66-87. Berlin: Springer Verlag.


11. 11.   Capello, R. (2000): “The new city network paradigm: measuring urban Network externalities”, Urban Studies, vol.37, n 11, 1925-1945.


12. 12.   Casti, J. L. (1995): “The Theory of Networks”, D.F.Batten, J.L.Casti and  R.Thord (eds.), Networks in Action. Springer Verlag, Berlin.


13. 13.   Center of Statistics of Iran(www.sci.org.ir)


14. 14.   Dematteis, G. (1989): “Nuove forme di organizzazione territoriale”, P. Petsimeris (a cura di) Le reti urbane tra decentramento e centralita, Franco Angeli. Milano.


15. 15.   Dematteis, G. (1991): "Sistemi locali nucleari e sistemi a rete. Un contri buto geográfico all'interpretazione delle dinamiche urbane", C.S.Bertuglia and A. La Bella (a cura di) I Sistemi Urbani, Franco Angeli, Milano.


16. 16.   Drennan Robert D, Peterson Christian E (2004). Comparing archaeological settlement systemswith rank-size graphs: a measure of shape andstatistical confidence, Journal of ArchaeologicalScience, 31, 533–549.


17. 17.   Fanni, Zohre (2008): The Role of Small Cities in Regional Development, Publications of the Municipality Organization, First Edition. Tehran


18. 18.   Kharlakhloo, Mahdi, Mahmoud Davoodi; Seyyed Majeddin Zendebi; Hasan Ali Jarjani (2011): Location of optimal areas of physical development of Babolsar city based on natural indices, Geography and Development Quarterly, No. 23


19. 19.   Hafeznia, Mohammad Reza (2009): An Introduction to the Research Method in the Humanities, Publishing of Samt, 16th Edition, Tehran.


20. 20.   Lotfi, Sedigheh (2008): Evaluation of change and distribution of urban settlements in Mazandaran province based on the rank, size, birth of regional Megalopolis, Social Sciences Researches, Mazandaran University, pp. 61-76 23


21. 21.   Nazarian, Asghar (2000): Urban Geography of Iran, Payame Noor University. Third edition, Tehran


22. 22.   Nazarian, Asghar (2009): Dynamics of the Urban System, Mobtakeran Publications, First Edition, Tehran


23. 23.   Parthur B., Robert, Sally Lloyd Ivens (2005): City in the Developing World, Kiumars-i Irandust Translation, Mehdi Dehghan Manshadi, Mitra Ahmadi,


24. 24.   Pred, A. (1977): City-systems in advanced economies, Hutchinson. London.


25. 25.   Ren Yin, XingWei, XiaohuaWei, JunzhongPan, PingpingXie, XiaodongSong, Dan Penga, JingzhuZhao, (2011). "Relationship between vegetation carbon storage and urbanization :Acase study ofXiamen,China", www.elsevier.com/locate/foreco, 1-10,


26. 26.   Saifuddini, Frank, Mansourian, Hossein, Pourahmad, Ahmad and Dervishzadeh, Roshanak (2013): Spatial dynamics - Urban system of Iran, Urban planning research, Period 1, Number 1, pp. 41-21


27. 27.   Sarghi, Issa; AbualFathi, Dariush, Maleki, Hossein (2009): The Process of Globalization and its Impact on Urbanization in Metropolises in Developing Countries (Case Study: Tehran Metropolis), Journal of Applied Geographic Sciences, Vol. 10, No.


28. 28.   Shokouhi, Hussein (2008): New Perspectives in Urban Geography.samt Publications.


29. 29.   Sohel Rana. M.D ,(2009), "Status of water use sanitation and hygienic condition of urban slums: A studyon Rupsha Ferighat slum, Khulna", Desalination 246,322-328


30. 30.   Zangi Abadi, Ali and Ismailis, Zahra (2003): Analysis of the spatial structure of metropolitans in Iran, a sample; Reflecting the rationale of positivism on the mother of Tabriz, Journal of Humanities Research, Isfahan University, Vol. 15, No. 1 & 2, pp. 163-190


31. Westlund, H. (1999): “An interaction -cost perspective on networks and territory”, The Annals of Regional Science, vol.33, p. 93-121.