• شماره های پیشین

    • فهرست مقالات شاهرخ حکمت

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - مقایسۀ استعارۀ دستوری گذرایی در شعر تعلیمی و عاشقانۀ سعدی
        فرخنده زاده هفت تنانیان شاهرخ حکمت محسن ایزدیار
        استعارۀ گذرایی، یکی از استعاره‌های دستوری است که در دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، بدان پرداخته می‌شود. این مقاله می‌کوشد که استعارۀ گذرایی را در دو گونۀ ادبی تعلیمی و عاشفانۀ سعدی مقایسه کند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است یافته‌های این مطالعه عبارتند چکیده کامل
        استعارۀ گذرایی، یکی از استعاره‌های دستوری است که در دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، بدان پرداخته می‌شود. این مقاله می‌کوشد که استعارۀ گذرایی را در دو گونۀ ادبی تعلیمی و عاشفانۀ سعدی مقایسه کند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است یافته‌های این مطالعه عبارتند از: روساخت بندها نشان می‌دهد که بر خلاف انتظار، در شعر عاشقانۀ سعدی، بسامد فرایند مادی بیشتر از فرایندهای دیگر است. پس از آن فرایند رابطه‎ای با اختلاف بسیار قرار دارد. در شعر تعلیمی نیز، به لحاظ روساختی، فرایندهای مادی و رابطه‎ای با یسامدی تقریباً یکسان از دیگر فرایندها پیشی گرفته‌اند. فرایند بعدی، از لحاظ کاربرد، فرایند ذهنی است اما تحلیل ژرف‌ساختی بندها، نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از فرایندها در شعر سعدی، اساساً در ژرف‌ساخت، ذهنی یا رفتاری بوده‌اند که احساسات درونی انسان را به خوبی نشان می‌دهند اما تحت تأثیر استعارۀ گذرایی، غالباً در رو ساخت به فرایندهای مادی و رابطه‌ای تغییر ماهیت داده‌اند. به نظر می‌رسد شاعر کوشیده است، احساسات درونی شخصیت‌های حاضر در حکایات و یا عاشق و معشوق را در شعر عاشقانه به نحو برجسته‌ای، عینی‌تر و ملموس‌تر کند. تبدیل فرایندهای ذهنی و رفتاری به مادی و رابطه‌ای در شعر عاشقانۀ سعدی نسبت به شعرتعلیمی به طور معناداری بیشتر است. با توجه به این‌که پاره‌ای از استعاره‌های گذرایی در شعر سعدی، یا مصداق کنایه‌اند و یا دارای معنای ثانویه هستند که در علم بلاغت ارزیابی می‌شوند؛ به نظر می‌رسد که استعارۀ گذرایی می‌تواند پژوهشگران حوزه ادبیات را در بازتعریف پاره‌ای از مباحث علم معانی و بیان یاری نماید. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - بررسی جلوه های زیبایی شناسانه در فرم پست مدرنیستی پیرنگ داستان «دزدمونا خوشبخت می شود»رضا مختاری
        فاطمه اسدی شاهرخ حکمت محمدرضا قاری
        چکیده:توجه به فرم و برجسته کردن آن و شیوه ی روایت متفاوت، یکی از وجوه ممیزه ی داستان های پسامدرن با داستان های ماقبل آن به شمار می رود.با به وجود آمدن نقد و نظریات جدید و خدشه دار شدن مفهوم واقعیت، نویسندگان با بهره گیری از فرم و شکل های نامتعارف دنیایی متشکل از نظام ها چکیده کامل
        چکیده:توجه به فرم و برجسته کردن آن و شیوه ی روایت متفاوت، یکی از وجوه ممیزه ی داستان های پسامدرن با داستان های ماقبل آن به شمار می رود.با به وجود آمدن نقد و نظریات جدید و خدشه دار شدن مفهوم واقعیت، نویسندگان با بهره گیری از فرم و شکل های نامتعارف دنیایی متشکل از نظام ها و ساختارهای نا منسجم و تکه تکه را در داستان های شان نشان دادند که نظم چندانی ندارد و با تعمد از تن دادن به یکپارچگی و حدت سرباز می زند. از آنجایی که شکل بیان و فرم پست مدرنیستی یکی از شگردهای پیشبرد طرح و پیرنگ در داستان است این مقاله سعی نموده تا شگردهای زیبایی شناسانه پست مدرنیستی که پیرنگ داستان دزدمونا خوشبخت می شود را توسعه و گسترش می دهد، بررسی و تحلیل نماید. استفاده از شگردهای پست مدرنیستی چون تحریف و گسست زمان و مکان، بینامتنیت آیرونیک، اشکال نوشتاری و تصویری نامتعارف و نقض مرزهای تاریخ و خیال پردازی در گسترش و پیشبرد داستان نقش داشته و تعریف جدیدی از پیرنگ ارائه کرده اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - زیبایی شناسی مکاشفات عرفانی در عبهرالعاشقین
        یسرا طهماسبی زاده شاهرخ حکمت محمدرضا زمان احمدی
        روزبهان بقلی شیرازی به دلیل پرداختن به شطحیات صوفیه به شیخ شطاح معروف است. طریقت وی با میراث عرفانی حلاج ارتباط دارد و از سویی ادامه دهنده سنت عرفانی عاشقانه ای است که با سهروردی و ابن عربی پیوند یافته است. این کتاب که آیینه تمام نمای سنت عشق ورزی است پیرامون عشق و انوا چکیده کامل
        روزبهان بقلی شیرازی به دلیل پرداختن به شطحیات صوفیه به شیخ شطاح معروف است. طریقت وی با میراث عرفانی حلاج ارتباط دارد و از سویی ادامه دهنده سنت عرفانی عاشقانه ای است که با سهروردی و ابن عربی پیوند یافته است. این کتاب که آیینه تمام نمای سنت عشق ورزی است پیرامون عشق و انواع آن به نگارش درآمده و سرشار از صور خیال و تصویر سازی های بدیعی و بیانی است. در این پژوهش، این کتاب با هدف شناخت نوع زبان عرفانی روزبهان در مکاشفات، از نظر زیبایی شناسی بررسی شده و نتیجه این است که از نظر موسیقی درونی مهمترین آرایه ها کاربرد سجع و جناس و واج آرایی است و از نظر بیانی، کاربرد تشبیه بلیغ و استعاره مکنیه بیشترین بسامد را دارد. زبان روزبهان بقلی در این کتاب مبتنی بر جملات کوتاه آهنگین بوده و وازگان کاربری وی که در خدمت بیان احساسات عاشقانه و عارفانه قرار دارد، به شکلی به هم پیوسته با عشق در ارتباط است و تمام مفاهیم به کار رفته در آن با عشق و تبعات آن در ارتباط است صور خیال نیز به همین طریق در رابطه مستقیم یا غیر مستقیم با عشق و عاشق و معشوق قراردارد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسی زیباشناختی غزل پست مدرن با تکیه براشعار رضا براهنی و سید مهدی موسوی
        یسرا طهماسبی زاده شاهرخ حکمت
        چکیده مکتب پست مدرنیسم در دهه هفتاد به واسطه ترجمه آثار غربی و سفر شاعران و نویسندگان به کشورهای غربی در ایران رواج یافت. این مکتب بر خلاف مدرنیسم تمایل به بازگشت به دوران پیشین و وام گیری از اسطور ها و باستانگرایی بود. آثار این مکتب تفاوت‌های مهمی با سایر مکاتب ادبی دا چکیده کامل
        چکیده مکتب پست مدرنیسم در دهه هفتاد به واسطه ترجمه آثار غربی و سفر شاعران و نویسندگان به کشورهای غربی در ایران رواج یافت. این مکتب بر خلاف مدرنیسم تمایل به بازگشت به دوران پیشین و وام گیری از اسطور ها و باستانگرایی بود. آثار این مکتب تفاوت‌های مهمی با سایر مکاتب ادبی داشته و غالبا دارای ابهام و پیچیدگی است. رضا براهنی و سید مهدی موسوی دو تن از شاعران این نوع شعر هستند که در این پژوهش اشعار آنها از نظر زیباشناسی مورد بررسی قرار گرفته است. براهنی خود یکی از نظریه پردازان شعر پست مدرنیسم است و در اشعار وی مولفه های پست مدرنیسم را بیشتر می توان دید . مولفه های پست مدرن در اشعار این دو شاعر شامل مواردی چون: سپید نویسی، معنا گریزی، تکرارهای فراوان، هنجار گریزی واژگانی و دستوری، آشنایی زدایی است، اما نحوه کاربرد این عناصر متفاوت است. اشعار براهنی در قالب نیمایی است و از نظر تصویری و نوشتاری نیز مولفه های پست مدرن را در خود دارد؛ ولی موسوی بیشتر در قالب شعر کلاسیک با مصراع های هم اندازه شعر سروده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تحلیل زیبایی شناختی نمودهای پست مدرنیستی در دو مجموعه " نم نم بارانم" و "عقل عذابم می دهد" از علی بابا چاهید
        روناک جوهرزاده شاهرخ حکمت مجید عزیزی
        ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی چکیده کامل
        ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - تحلیل ایماژیستی اشعار سهراب سپهری بر اساس اندیشه‏های تی.ای.هیوم
        زهرا خاتمی کاشانی شاهرخ حکمت
        مکتب ایماژیسم یکی از مکتب های هنری مدرن است که بر مبنای خیالپردازی و بیان غیرمستقیم شکل گرفته است. در این مکتب تصویر جنبۀ تزیین ندارد، بلکه معنا و ساختار اثر هنری را نیز شکل می دهد. تی.ای.هیوم از نخستین کسانی است که به بیان مبانی شعر امروز پرداخت و تلاش کرد شعر را از مط چکیده کامل
        مکتب ایماژیسم یکی از مکتب های هنری مدرن است که بر مبنای خیالپردازی و بیان غیرمستقیم شکل گرفته است. در این مکتب تصویر جنبۀ تزیین ندارد، بلکه معنا و ساختار اثر هنری را نیز شکل می دهد. تی.ای.هیوم از نخستین کسانی است که به بیان مبانی شعر امروز پرداخت و تلاش کرد شعر را از مطلق نگری دیروز به جزءنگری و جزءنگاری امروز برساند. او بر سر دو راهی کلاسیسم و رمانتیسم، کلاسیسم را برگزید و کوشید تا با اضافه کردن عنصر شهود به این مکتب، برای آن طرحی نو در اندازد. از سوی دیگر سهراب سپهری شاعر ایرانی در اشعار خود گرایشی آشکار به رمانتیسم دارد؛ امّا آشنایی او با هنر نقاشی سبب شده ، شعر او یکی از تصویری ترین اشعار معاصر ایران باشد. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی ، شعر سپهری را از منظر مکتب ایماژیسم تحلیل می کند. معیار تحلیل بیانیۀ سال 1915 است. این بیانیه با اندیشه ها و آرای هیوم به عنوان تئوری پرداز این مکتب نزدیکی بیشتری دارد . حاصل پژوهش نشان می دهد گرچه شعر سپهری در نگاه اوّل یک شعر تصویری است، امّا در برخی مؤلّفه ها از جمله بیان صریح و آشکار و دوری از ابهام از چارچوب مکتب ایماژیسم خارج می شود که می تواند ، نشان استقلال فکری و احساسی او باشد؛ همچنین شاهدی بر این مدّعا که مکتب های هنری اروپا در شعر شاعران برتر ایرانی، با توجّه به فضای فکری و احساسی آثارشان ، رنگ و بویی شرقی می یابند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - بررسی زیبایی شناسی عنصر تخیل در شخصیت پردازی غول با تکیه بر 2 اثر داستانی فانتزی «دی وی دی اسرارالغولان» «غول بزرگ مهربان» بر پایه نظریه فروید
        نازیتا برزگر شاهرخ حکمت علی سرور یعقوبی
        چکیده:در ادبیات داستانی کودک و نوجوان، اهمیت فانتزی و تأثیر تخیل از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در نظر گرفتن زیبایی های اجزای تخیل در خلقِ اثری تأثیر گذار، نشان دهنده، توانمندی ذهنی و قدرت تصویر سازی در ایجاد جلوه های هنری است که نویسنده با مخاطب شناسی در فرایند تخیل ب چکیده کامل
        چکیده:در ادبیات داستانی کودک و نوجوان، اهمیت فانتزی و تأثیر تخیل از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در نظر گرفتن زیبایی های اجزای تخیل در خلقِ اثری تأثیر گذار، نشان دهنده، توانمندی ذهنی و قدرت تصویر سازی در ایجاد جلوه های هنری است که نویسنده با مخاطب شناسی در فرایند تخیل به طرح موقعیت های چالش برانگیز و جذاب از طریق شخصیت پردازی ها و صحنه سازی ها، به آن می پردازد. مخاطب با همذات پنداری، علاوه بر لذت خوانش و کشف حقایق درون متن، گره های مرئی و نامرئی داستان را می گشاید و به واسطه تخیل از متن داستان اندوخته و آموخته هایی را دریافت می کند که راهگشای مسیر پیش رو می شود و به تجربه هایش می افزاید. در پردازش تخیل در اثر هنری، نویسندگانی موفق خواهند بود که هوشمندانه انتخاب کرده و هدفمند عمل نمایند. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا زیبایی شناسی اجزای تخیل در شخصیت پردازی غول، در دو رمان غول بزرگ مهربان اثر رولد دال و دی وی دی اسرار الغول اثر محمد رضا مرزوقی را به صورت تحلیل محتوا و بر اساس نظریه روانشناسی تخیل و شخصیت پردازی فروید و با روشی اسنادی – کتابخانه ای، بررسی نماید و به تأثیر و اهمیت نقش اجرای تخیل در داستان بپردازد و می توان نتیجه گیری کرد که نویسندگانی که به زیبایی شناسی اجزای تخیل در اثر خود توجه کرده اند با افزایش کیفیت داستان، در جذب مخاطب نیز موفق بوده اند. پرونده مقاله