• شماره های پیشین

    • فهرست مقالات مجید شمس

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - ارزیابی سطح و سرانه کاربری های خدماتی در مقیاس محلات شهری (مطالعه موردی: محلات جدید و قدیمی شهر رشت)
        علی صفاری راد مجید شمس عباس ملک حسینی
        اهمیت محلات به عنوان کوچکترین جزء نظام شهری در هدایت توسعه پایدار شهری موضوعی انکارناپذیر است. مقاله حاضر در محدوده محلات شهر رشت در راستای پاسخگویی به این سوال که آیا اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب می باشد و خدمات و رفاه نسبی را چکیده کامل
        اهمیت محلات به عنوان کوچکترین جزء نظام شهری در هدایت توسعه پایدار شهری موضوعی انکارناپذیر است. مقاله حاضر در محدوده محلات شهر رشت در راستای پاسخگویی به این سوال که آیا اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب می باشد و خدمات و رفاه نسبی را فراهم می کند؟ انجام گرفته است. روش تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی – تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. بدین منظور ابتدا وضعیت کاربری های اراضی و خدمات در محلات بررسی و با ضوابط استاندارد هر کدام مورد مقایسه قرار گرفت و سپس راهبرد بهینه در راستای بهبود وضعیت محلات ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق ساکنان تعداد 4 محله جدید و 4 محله قدیمی است، این محلات دارای 100263 نفر جمعیت می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 366 نفر از ساکنان این محلات به عنوان نمونه انتخاب شدند و با توجه به نزدیک بودن تعداد جمعیت محلات جدید(49663 نفر) و محلات قدیمی(50600 نفر)، تعداد 183 پرسشنامه در محلات جدید و 183 پرسشنامه در محلات قدیمی تکمیل گردید. نتایج بررسی ها نشان می دهد میزان سرانه کاربری مورد نیاز در سطح محلات جدید مانند؛ بلوار گیلان، چمران، آزاد و حمیدیان به ترتیب 38/14، 34/3، 01/8 و 27/12 و در سطح محلات قدیمی مانند؛ باقرآباد، دباغیان، یخسازی و پاسکیاب به ترتیب 19/10، 85/26، 7/20 و 47/12 متر مربع می باشد. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب نمی باشد و خدمات و رفاه نسبی را فراهم نمی کند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - تحلیل زیست‌پذیری شهری در کلان شهر اصفهان با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی – فرهنگی
        امیر زاهدی یگانه مجید شمس احمد خادم الحسینی
        امروزه کلان‌شهرها با مشکلات بسیاری در زمینه اجتماعی – فرهنگی و کمرنگ‌تر شدن اهمیت زیست‌پذیری در بعد اجتماعی در ساختار زندگی شهری مواجه هستند. بنابراین ضرورت و اهمیت توجه به لزوم پاسخگویی به این نیازها در کلان‌شهری همچون اصفهان را دوچندان می‌کند. کلان‌شهر اصفهان، م چکیده کامل
        امروزه کلان‌شهرها با مشکلات بسیاری در زمینه اجتماعی – فرهنگی و کمرنگ‌تر شدن اهمیت زیست‌پذیری در بعد اجتماعی در ساختار زندگی شهری مواجه هستند. بنابراین ضرورت و اهمیت توجه به لزوم پاسخگویی به این نیازها در کلان‌شهری همچون اصفهان را دوچندان می‌کند. کلان‌شهر اصفهان، متشکل از 15 منطقه شهری با جمعیت بالا و اثرات مخرب آن مواجه می‌باشد. برخی از این مناطق شکوفا و پر رونق و برخی دیگر روبه‌زوال و کم توجه که در نتیجه باعث پایین آمدن رضایت از زیست‌پذیری در مناطق پانزده‌گانه شده است. بنابراین مقاله حاضر در پی آن است که با هدف شناخت پایه‌ای از وضعیت شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی زیست‌پذیری در مناطق 15 گانه کلان‌شهر اصفهان بپردازد. روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی می‌باشد، اطلاعات و داده‌های پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته و تنظیم پرسش‌نامه با استفاده از طیف پنج گزینه‌ای لیکرت صورت پذیرفته است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و همچنین با توجه به تفاوت جمعیت مناطق 683 نفر مشخص شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های استنباطی؛ آزمون آماری تی تست، آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و همچنین آنووا با نرم‌افزار Spss و ترسیم نقشه‌ها با استفاده از نرم‌افزار ArcGis انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که زیست‌پذیری اجتماعی –فرهنگی کلان‌شهر اصفهان در حد مطلوبی قرار ندارد و فقط منطقه یک شهرداری اصفهان از سطح متوسط بالاتر و بهترین منطقه از نظر زیست‌پذیری اجتماعی – فرهنگی می‌باشد. علت این نتیجه به خاطر بالا بودن سطح خدمات و فرهنگ در این منطقه می‌باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - پهنه بندی و ارزیابی شاخص های کالبدی تاب آوری شهری (شهر ملایر- استان همدان)
        حسین شیرمحمدی مجید شمس عباس ملک حسینی
        مقدمه : آسیب پذیری کالبدی، اجتماعی، اقتصادی ، زیرساختی و نهادی در شهرها ضرورت توجه به مدیریت و برنامه ریزی شهری را افزایش داده است. مفهوم تاب آوری جهت شناخت و ارائه راه کار بر اساس این نیاز طی ده های اخیر مطرح گردیده است. واژه تاب آوری در علوم مختلف تعاریف گوناگون دارد. چکیده کامل
        مقدمه : آسیب پذیری کالبدی، اجتماعی، اقتصادی ، زیرساختی و نهادی در شهرها ضرورت توجه به مدیریت و برنامه ریزی شهری را افزایش داده است. مفهوم تاب آوری جهت شناخت و ارائه راه کار بر اساس این نیاز طی ده های اخیر مطرح گردیده است. واژه تاب آوری در علوم مختلف تعاریف گوناگون دارد. بیشتر صاحبنظران در مطالعات تاب آوری مولفه های کالبدی، اجتماعی ، اقتصادی ، زیرساختی ، محیطی و نهادی مورد سنجش قرار می دهند.هدف پژوهش: شناخت ، پهنه بندی و رتبه بندی شاخص های کالبدی تاب آوری در شهر ملایرروش شناسی تحقیق : این پژوهش از نظر هدف تحقیق کاربردی، از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها نیز به صورت اسنادی و میدانی است. روش تحلیل داده ها تبدیل اطلاعات آماری به نقشه با استفاده از قابلیتهای نرم افزار ( GIS) و با استفاده از منطق فازی بوده است. همچنین جهت رتبه بندی شاخص ها از روش نرمال سازی آماری بهره گرفته شده است.قلمرو پژوهش: شهر ملایر بعنوان دومین شهر استان همدان با 170237 نفر جمعیت ، 1422 بلوک مسکونی با مساحت 40/824 هکتار قلمرو تحقیق بوده است.نتیجه گیری: نتایج و تلفیق لایه های مختلف نشان دادکه در شهر ملایر از نظر شاخص های کالبدی از کل جمعیت 36/53 درصد در پهنه با تاب آوری متوسط ،83/27 درصد در پهنه با تاب آوری کم و 81/18 درصد در پهنه با تاب اوری زیاد توزیع شده اند. علاوه بر این با توجه به نمرات استاندارد شده شاخص های نفوذ پذیری ، استحکام واحدهای مسکونی و تراکم خانوار در واحد مسکونی با بالاترین نمره دارای رتبه بالا ، شاخص بستر طبیعی زمین با تاکید بر سیلاب های شهری در تاب آوری متوسط و شاخص های ریزدانگی ، تراکم واحد مسکونی در هکتار و تراکم نفر در هکتار دارای پایین ترین رتبه تاب آوری و در نتیجه تاب آوری کم قرار گرفتند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - شهر خلاق و نقش آن در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهر همدان)
        میترا رفاهی دهر مجید شمس
        مقدمه: با توجه به موضوع مورد پژوهش که شهر خلاق و نقش آن در توسعه گردشگری شهر همدان است، هدف این پژوهش، بررسی شاخص های شهر خلاق در وضعیت کنونی گردشگری و آینده گردشگری در شهر همدان می باشد.هدف: هدف این پژوهش، بررسی شاخص های شهر خلاق در وضعیت کنونی گردشگری و آینده گردشگری چکیده کامل
        مقدمه: با توجه به موضوع مورد پژوهش که شهر خلاق و نقش آن در توسعه گردشگری شهر همدان است، هدف این پژوهش، بررسی شاخص های شهر خلاق در وضعیت کنونی گردشگری و آینده گردشگری در شهر همدان می باشد.هدف: هدف این پژوهش، بررسی شاخص های شهر خلاق در وضعیت کنونی گردشگری و آینده گردشگری در شهر همدان می باشد.روش‌شناسی پژوهش: در این پژوهش ابتدا مهم ترین شاخص های موثر در ایجاد شهر خلاق به منظور جذب گردشگر از طریق مطالعه سوابق در این زمینه، نمونه های اجرا شده، نیازها و ترجیحات گروه استفاده کننده تعیین شده و سپس مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرند و بهترین ایده های قابل تعمیم در شرایط تحقیق تعیین می شوند. نوع پژوهش با توجه به ماهیت کاربردی و براساس روش تحلیلی- پیمایشی بوده است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کارشناسان شهری و متخصصین گردشگری شهر همدان، گردشگران و مردم شهر همدان تشکیل داده اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: این پژوهش بر روی شهر همدان و شاخص های خلاق آن در زمان حال صورت گرفته است.یافته‌ها: یافته های تحقیق نشان می دهد همدان با توجه به شاخص های یونسکو و سازمانهای بین المللی و تحلیل دیدگاه های متخصصان می تواند به عنوان یک مقصد گردشگری خلاق مطرح گردد. با بررسی تواناییها و محدودیتهای کشور در حوزه ی گردشگری و با توجه به روند تکامل گردشگری و بخش هایی از گردشگران بین المللی که از لحاظ فرهنگی و اقتصادی برای ما مطلوب و سودآور محسوب می شوند، در حال حاضر می توان، گردشگری فرهنگی خلاق را مطلوبترین نوع گردشگری و گردشگران خلاق را بازار هدف مناسبی برای کشور به شمارآورد.نتایج: نتایج نشان داد شاخص های مشارکت بانوان در فعالیت های اجتماعی بافت تاریخی شهر همدان، اهمیت مراکز خدماتی دانـش بنیـان، حوادث، رویدادها، وقایع تاریخی شهرهمدان، لزوم استفاده از فناوری های نـوین و دانش بنیان و حمایت از کارآفرینان شهری و مشارکت مردم در فعالیت های اجتماعی از مهم ترین شاخص ها در تحقق پذیری رویکرد شهر خلاق در بافـت تـاریخی شهر همدان می باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل
        سید جهانگیر موسوی نسب عباس ملک حسینی مجید شمس
        مقدمه: سیلاب‌ها از جمله مخاطراتی هستند که همیشه احتمال رخ دادن آن‌ها به عنوان یک مخاطره طبیعی برای انسان‌ها وجود داشته است. همچنین با توجه به بالا رفتن وقوع سیلاب مخصوصاً در سطح شهرها و به وجود آمدن خطرات جانی، مالی و محیط زیستی ناشی از افزایش آن، پهنه‌بندی مناطق سیل‌خی چکیده کامل
        مقدمه: سیلاب‌ها از جمله مخاطراتی هستند که همیشه احتمال رخ دادن آن‌ها به عنوان یک مخاطره طبیعی برای انسان‌ها وجود داشته است. همچنین با توجه به بالا رفتن وقوع سیلاب مخصوصاً در سطح شهرها و به وجود آمدن خطرات جانی، مالی و محیط زیستی ناشی از افزایش آن، پهنه‌بندی مناطق سیل‌خیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پهنه‌بندی سیل یکی از بهترین روش‌ها برای برنامه‌ریزی و شناسایی مناطق تحت تأثیر سیل می‌باشد.هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر، ضمن شناسایی متغیرهای مؤثر در پهنه‌بندی خطر سیل؛ پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل است.روش‌شناسی پژوهش: رویکرد پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی بوده است. در این پژوهش در ابتدا متغیرهای اثرگذار بر پهنه‌بندی آسیب‌پذیری سیل بر اساس مطالعات مختلف شناسایی، سپس با استفاده از روش AHP و نظرات مربوط به 73 کارشناس و متخصص وزن مربوط به هر کدام از متغیرها در محیط Export Choice مشخص شده و در نهایت با استفاده از روش FAHP و در محیط GIS نقشه مربوط به پهنه‌بندی وضعیت آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل ترسیم شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر ایلام مرکز استان ایلام می‌باشد؛ که از نظر موقعیت جغرافیایی در غرب و جنوب غربی کشور استقرار یافته است.یافته‌ها: در پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل از 11 متغیر مورد بررسی 3 متغیر فاصله از آبراهه با وزن 244/0؛ فاصله از رودخانه با وزن 126/0 و جهت شیب با وزن 102/0 با اهمیت‌ترین متغیرها هستند و نقش کلیدی در پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل ایفا می‌کنند. همچنین محدوده‌ی وسیعی از شهر ایلام (1687 هکتار) دارای پتانسیل بالای آسیب‌پذیری از مخاطره سیل می‌باشد که ناشی از شرایط توپوگرافی و زمین‌شناسی خاص این محدوده می‌باشد.نتایج: بررسی وضعیت پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری مخاطره سیل‌ در شهر ایلام بیانگر آن است که قسمت‌های شمال غربی، غرب و جنوب غربی و جنوب شهر ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری کمتری نسبت به سایر مناطق شهر ایلام قرار دارند. همچنین بیشتر قسمت‌های مرکزی، شرق و شمال شرق ایلام در وضعیت آسیب‌پذیری بالا قرار دارند. در ادامه جهت کاهش میزان آسیب‌پذیری شهر ایلام در برابر سیل پیشنهاد‌هایی ارائه شده است پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - تحلیل کمی و کیفی مسکن در شهر برازجان بعد از انقلاب اسلامی
        مجید شمس علی صفاری راد احمد قاسمی
        شاخص های مسکن ابزار مناسبی جهت سنجش معیارها و ضوابط سیاستهای مسکن است. به کمک شاخص ها می توان تصویر ملموسی از شرایط مسکن را به دست داد و کم و کاستی ها را در تحقق اهداف و برنامه ریزی آن مشخص نمود. پژوهش حاضر در محدوده ی شهر برازجان واقع در استان بوشهر انجام گرفته است. رو چکیده کامل
        شاخص های مسکن ابزار مناسبی جهت سنجش معیارها و ضوابط سیاستهای مسکن است. به کمک شاخص ها می توان تصویر ملموسی از شرایط مسکن را به دست داد و کم و کاستی ها را در تحقق اهداف و برنامه ریزی آن مشخص نمود. پژوهش حاضر در محدوده ی شهر برازجان واقع در استان بوشهر انجام گرفته است. روش تحقیق به کار رفته توصیفی - تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه ای بوده است. در مقاله حاضر ابتدا با بررسی شاخص های کمی و کیفی مسکن در شهر برازجان و مقایسه آن با مناطق شهری استان و کشور، وضعیت مسکن در شهر مورد مطالعه، مشخص می شود، سپس به پیش بینی جمعیت و تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز تا افق 1405پرداخته می شود. نتایج بررسی نشان می دهد که طی دوره ی 90- 1365 وضعیت شاخص های کمی و کیفی مسکن این شهر روندی رو به بهبود داشته است، از نظر کمی در مقایسه با مناطق شهری استان دارای شرایط بهتری است، اما نسبت به مناطق شهری کشور در مرتبه ی پایین تری قرار دارد. ولی از نظر شاخص های کیفی نسبت به مناطق شهری استان و کشور در سطح پایین تری است. پس از پیش بینی جمعیت شهر برازجان نیازهای مسکن تا سال 1405 تعیین و مشخص شد که به 10964 واحد مسکونی جدید نیاز است. در صورتی که تقاضا برای مسکن در این دوره تنها 8105 واحد مسکونی خواهد بود که 9/73 درصد نیازها را پوشش می دهد. در پایان با توجه به توان موجود در گستره ی شهری برازجان (گسستگی بافت و مساکن مخروبه) مشخص می شود که در صورت استفاده حداکثر از آنها و اتخاذ برنامه توسعه مسکونی مناسب می توان 68.7 درصد نیازهای آینده شهر را در داخل شهر تأمین نمود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - تحلیل کاربری اراضی بافت قدیم سکونتگاه های شهری(مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرکرمانشاه)
        لیلا موسوی دارامرودی مجید شمس نوذر قنبری
        در مدیریت شهری جدیدِ دنیا، فعالیت های هسته مرکزی کلانشهرها و بخصوص بافت قدیم شهر در کانون توجه مدیریت و برنامه ریزی قرار دارد.این روندِ بازگشتی یا توسعه‌ی درونی، شهرها را هر چه بیشتر به توسعه پایدار شهری نزدیک می‌کند. در این پژوهش سعی بر آن بوده ، ضمن تحلیل وضعیت کاربری چکیده کامل
        در مدیریت شهری جدیدِ دنیا، فعالیت های هسته مرکزی کلانشهرها و بخصوص بافت قدیم شهر در کانون توجه مدیریت و برنامه ریزی قرار دارد.این روندِ بازگشتی یا توسعه‌ی درونی، شهرها را هر چه بیشتر به توسعه پایدار شهری نزدیک می‌کند. در این پژوهش سعی بر آن بوده ، ضمن تحلیل وضعیت کاربری اراضی وضع موجود بافت مرکزی شهر کرمانشاه، الگوی مناسب توزیع فضایی کاربری اراضی در راستای توسعه پایدار شهری تبیین گردد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و در انجام آن از روش تحقیق تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای و فیش برداری، پرسشنامه و مشاهده میدانی جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آماری توصیفی و نیز مدل SWOT استفاده شده که بر مبنای نتایج حاصل از تحلیل عوامل چهارگانه تکنیک SWOT، محدوده مورد مطالعه دارای 5 نقطه قوت، 6 نقطه فرصت، 7 نقطه ضعف و 7 نقطه تهدید می باشد. ماتریس SWOT بر مبنای امتیاز نهایی شاخص ها چهارگانه (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) ترسیم شده که بر مبنای آن می توان در یک رویکرد ساختاری، فرصت ها و تهدیدهای کلیدی خارجی را با ضعف ها و قدرت های داخلی مقایسه نمود و الگوی توسعه کاربری اراضی سازگار با موقعیت داخلی و خارجی را تبیین نمود. پرونده مقاله