کتاب‌های درسی

دسترسی آزاد مقاله

1 - مطالعه تطبیقی مجموعه‌های تخصصی کتاب‌های درسی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، آلمان و کانادا
اکرم عینی

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های سیاست‌های مجموعه‌سازی و روش‌های ارائه خدمات اطلاعاتی “مجموعه تخصصی کتاب درسی “در کشورهای آلمان، کانادا و ایران است. روش: در این پژوهش شباهت‌ها و تفاوت‌های سیاست‌های مجموعه‌سازی و روش‌های ارائه خدمات اط چکیده کامل

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های سیاست‌های مجموعه‌سازی و روش‌های ارائه خدمات اطلاعاتی “مجموعه تخصصی کتاب درسی “در کشورهای آلمان، کانادا و ایران است. روش: در این پژوهش شباهت‌ها و تفاوت‌های سیاست‌های مجموعه‌سازی و روش‌های ارائه خدمات اطلاعاتی کشورهای مذکور به ‌منظور ارائه پیشنهاد‌هایی کاربردی برای بهبود بخشیدن مجموعه تخصصی کتاب‌های درسی ایران به صورت کیفی با روش تطبیقی و توصیفی- تحلیلی به بررسی سیاست‌های فراهم‌آوری، ذخیره و بازیابی و روش‌های ارائه خدمات اطلاعاتی پرداخته است. الگوی مورداستفاده زمینه تطبیقی، الگوی بردی است؛ و از تحلیل سند برای این مطالعه استفاده شده است. جامعه آماری مجموعه‌ تخصصی کتاب‌های درسی در سه کشور موردمطالعه بوده است. اطلاعات موردنیاز برای پاسخگویی به پرسش‌ها از طریق وب‌سایت موسسه گئورگ آلمان، اویزی کانادا و اداره کتابخانه و مرکز اسناد سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و منابع مرتبط کشورهای مذکور بدست آمده است. یافته‌ها: نتایج تحلیل تطبیقی نشان می‌دهند که کشور آلمان، کانادا و ایران دارای مجموعه تخصصی کتاب‌های درسی هستند و تشابهات این مجموعه‌های تخصصی روند شکل‌گیری، وابستگی سازمانی، تعیین مأموریت خاص؛ ارائه خدمات حضوری به کاربران و محدودیت گردش منابع، استفاده از فهرست‌های رایانه‌ای و نرم‌افزار کتاب‌شناختی در شیوه ذخیره و بازیابی است و در شیوه رده‌بندی و ارائه خدمات اطلاعاتی تفاوت اساسی وجود دارد. خدمات اطلاعاتی ازجمله خدمات مرجع، انتشار تازه‌ها، تدوین کتاب‌شناسی و برگزاری کارگاه آموزشی، خدمات گفتگوی الکترونیکی و رایانامه ازجمله خدمات متفاوت است. نتیجهگیری: اصلاح و بازنگری در سیاست‌های اطلاعاتی مجموعه تخصصی کتاب‌های درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به نظر ضروری می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی چهارم و پنجم براساس اهداف آموزشی مریل
حسین استاد حسنلو زلیخا فرجی خیاوی رقیه شکراللهی

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی چهارم و پنجم براساس اهداف آموزشی مریل است. هدف پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری و جمعیت نمونه در این پژوهش یکی و جامعه آماری، کتاب‌های علوم تجربی چهارم و پنجم ابتدا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی چهارم و پنجم براساس اهداف آموزشی مریل است. هدف پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری و جمعیت نمونه در این پژوهش یکی و جامعه آماری، کتاب‌های علوم تجربی چهارم و پنجم ابتدایی در سال 1388 است. نتایج پژوهش نشان می‌دهدکه نقاط قوت کتاب علوم تجربی پنجم این است که اصل تفکیک و تنوع در این کتاب کاملاً رعایت شده است، این ویژگی‌ کتاب علوم تجربی چهارم عبارت است از این که در بیشتر دروسی که موضوع آنها روش کار است، عملکرد مورد انتظار کاربرد است. در نحوه ارائه و ارزشیابی اصل تفکیک، تنوع و سطح دشواری رعایت شده است، نقاط ضعف کتاب علوم تجربی چهارم این است که کمتر به دانش عملی پرداخته، در نوع موضوع، با توجه به تأکید علوم بر روش کار و قوانین،کمتر به این موضوع دقت شده و در نوع عملکرد کمتر به کشف و ابداع پرداخته شده است. در شیوه ارائه و ارزشیابی اصل همتا سازی رعایت نشده است، نقاط ضعف کتاب علوم تجربی پنجم این است که کمتر به دانش عملی پرداخته، در نوع موضوع که به روش کار پرداخته شده، با نوع عملکردکه کاربرد است سنخیت ندارد. با توجه به تأکید علوم بر روش کار و قوانین،کمتر به این موضوعات، به ویژه قوانین پرداخته و در نوع عملکرد کمتر به کشف و ابداع پرداخته شده است. در نحوه ارائه و ارزشیابی اصل همتا سازی رعایت نشده است. در اصل سطح دشواری،کمتر به این اصل پرداخته شده است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به دست اندرکاران امر آموزش و پرورش در زمینه ارائه محتوی مناسب در کتاب‌های درسی علوم تجربی یاری برساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - تحلیل جایگاه سازنده گرایی به عنوان رویکرد نوین یادگیری درکتاب‌های درسی دوره ابتدایی
میمنت عابدینی بلترک محمدرضا نیلی

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی براساس سازنده گرایی است که مشتمل برمؤلفه‌های میزان توجه به مشارکت فعال دانش‌آموز، توجه به نقش تسهیل گری معلم، توجه به تعامل‌گروهی، توجه به ارزشیابی تکوینی، توجه به محیط فیزیکی یادگیری وتوجه به ارزشیابی به عنوان ابز چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی براساس سازنده گرایی است که مشتمل برمؤلفه‌های میزان توجه به مشارکت فعال دانش‌آموز، توجه به نقش تسهیل گری معلم، توجه به تعامل‌گروهی، توجه به ارزشیابی تکوینی، توجه به محیط فیزیکی یادگیری وتوجه به ارزشیابی به عنوان ابزاری جهت بهبود فرآیند یادگیری می‌شود. روش پژوهش مورد استفاده توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است که با استفاده از روش آنتروپی شانون انجام شده است. واحد مورد تحلیل نیز صفحات کتاب‌های درسی (متن، پرسش‌ها، تمرین‌ها و تصاویر) است که در مجموع 3467 صفحه را در بر گرفته است. جامعه آماری، کلیه کتاب‌های پایه‌های دوره ابتدایی؛ شامل 36 جلد کتاب در سال تحصیلی 1388 ـ 1387 و نمونه آماری این پژوهش شامل 31 جلد و 7 عنوان فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، علوم، هدیه‌های آسمانی، هدیه‌های آسمانی (کتاب کار)، قرآن و تعلیمات‌ اجتماعی است. نتایج حاصل ازتجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که به مؤلفه تعامل گروهی بیش از سایر مؤلفه‌ها توجه شده و کمترین میزان توجه و اهمیت مربوط به مؤلفه‌های توجه به محیط فیزیکی یادگیری و توجه به ارزشیابی به عنوان ابزاری جهت بهبود فرآیندیادگیری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - چگونگی ارتباط متن و تصویر در کتاب‌های درسی علوم پایه دوم و ششم ابتدایی ایران در سال تحصیلی 92 ـ 91
محمد نوریان صدیقه سالم

مصور کردن کتاب‌های درسی برای دستیابی دانش‌آموزان به بصیرت در موضوعات درسی اهمیت زیادی دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی ارتباط متن و تصویر در کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای توصیفی و ارتباطی استفاده شده و جا چکیده کامل

مصور کردن کتاب‌های درسی برای دستیابی دانش‌آموزان به بصیرت در موضوعات درسی اهمیت زیادی دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی ارتباط متن و تصویر در کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای توصیفی و ارتباطی استفاده شده و جامعه آماری کتاب‌های علوم پایه دوم وششم ابتدایی ایران در سال تحصیلی 92 ـ 91 بوده است. در تحلیل محتوای توصیفی، متن نوشتاری کتاب‌ها بر اساس الگوی مریل که هر متن آموزشی را تشکیل شده از چهار عنصر اصلی حقایق، مفاهیم، روش کارها و اصول یا قوانین می‌داند، تحلیل شد. در تحلیل محتوای ارتباطی، بر اساس الگوی محقق ساخته به چگونگی ارتباط بین متن نوشتاری با تصاویر پرداخته شده است. نتایج نشان داد که در متن کتاب علوم پایه دوم مفاهیم و در متن کتاب علوم پایه ششم اصول بیشترین حضور را داشته‌اند .همچنین 59.5 درصد از کل متن نوشتاری کتاب‌های علوم پایه دوم و 56.6 درصد از کل متن نوشتاری کتاب علوم پایه ششم توسط تصاویر پوشش داده شده است. در هر دو کتاب تصاویر جزئی‌تر از متن، بیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ همچنین عملکرد بیشتر تصاویر در هر دو کتاب تمثیلی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی ایران
عباس قلتاش حسین فیاض بخش پریسا فرخی نژاد صدیقه محمدجانی

تربیت شهروندی پیشرفت‌گرا یکی از رویکردهای تربیت شهروندی است که بر تدارک فرصت‌ها جهت کسب و ارتقای پتانسیل‌های مشارکت فعال در زندگی اجتماعی تأکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجا چکیده کامل

تربیت شهروندی پیشرفت‌گرا یکی از رویکردهای تربیت شهروندی است که بر تدارک فرصت‌ها جهت کسب و ارتقای پتانسیل‌های مشارکت فعال در زندگی اجتماعی تأکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجام شده است. در این پژوهش مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای جهت مشخص نمودن مؤلفه‌های تربیت شهروندی پیشرفت گرا و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق در بخش تحلیل محتوا، کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی است که کل جامعه، برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه‌های تحلیل محتوای کتب درسی است که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی و بر اساس طرح پیشنهادی، تهیه و تدوین و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و جامعه شناسی تعیین شده است. واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتب درسی است .مهمترین یافته‌های این پژوهش در بخش تحلیل محتوا عبارت است از اینکه به تربیت شهروندی پیشرفت گرا در مجموع در کتب تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی به میزان 04/20 درصد در پایه اول راهنمایی، 22 درصد در پایه دوم راهنمایی، 14/20 درصد در پایه سوم راهنمایی، توجه شده است که نشان از عدم توجه کافی و شایسته به مولفه‌های تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی مذکور دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - جایگاه اخلاق زیست محیطی در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران
طاهره بیات پروین احمدی عبدالله پارسا

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه اخلاق زیست محیطی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به منظور بهبود محتوای کتاب‌های مورد نظر بوده است. روش تحقیق توصیفی است و با استفاده از تحلیل محتوا به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است. مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، با توجه به سه حیطه شنا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه اخلاق زیست محیطی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به منظور بهبود محتوای کتاب‌های مورد نظر بوده است. روش تحقیق توصیفی است و با استفاده از تحلیل محتوا به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است. مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، با توجه به سه حیطه شناختی، عاطفی، مهارتی در قالب ابعاد متن، تکلیف، پرسش و تصویر مورد بررسی قرار گرفت. جامعه و نمونه آماری پژوهش، کتاب‌های فارسی (بخوانیم و بنویسیم)، علوم، تعلیمات اجتماعی و هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی (22جلد کتاب) در سال تحصیلی 91 ـ90 بود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی در این کتاب‌ها، 535 واحد بوده که در بعد متن (45/36 درصد)، تکلیف (14/15 درصد)، پرسش (6/25) و در قالب تصویر (8/22) ارائه شده است. همچنین از کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، 78 درصد به حیطه شناختی، 13 درصد به حیطه عاطفی و 7/9 درصد به حیطه مهارتی اختصاص یافته است. در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به هدف‌های شناختی (سطح دانش) بیشتر توجه شده است و کمترین توجه مربوط به سطح مهارت است. بیشترین توجه به اخلاق زیست محیطی در کتاب‌های علوم دوره ابتدایی تعلق دارد و کمترین توجه در کتاب هدیه‌های آسمان دوره ابتدایی صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی جایگاه تفکر انتقادی در ادبیات داستانی کتاب‌های درسی «بخوانیم» دورة ابتدایی
حلیمه مصری ادریس اسلامی کمال آفانی

10.30486/jsre.2019.565849.1156

هدف این پژوهش، بررسی جایگاه تفکر انتقادی در ادبیات داستانی کتب درسی بخوانیم دورة ابتدایی است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده‌شده است. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی داستان‌های کتب درسی بخوانیم دورة ابتدایی در سال ۹۵ بود. نتایج مطالعه نشان می‌دهد ک چکیده کامل

هدف این پژوهش، بررسی جایگاه تفکر انتقادی در ادبیات داستانی کتب درسی بخوانیم دورة ابتدایی است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده‌شده است. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی داستان‌های کتب درسی بخوانیم دورة ابتدایی در سال ۹۵ بود. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که در ادبیات داستانی بخوانیم پایة اول ابتدایی، هیچ اشاره‌ای به مؤلفه‌های تفکر انتقادی نشده ‌است؛ در ادبیات داستانی پایة دوم مؤلفه‌های هنر اندیشیدن دربارة تفکر خود و قضاوت صحیح (مبتنی بر ملاک)؛ در ادبیات داستانی پایة سوم، مؤلفه‌های کنجکاوی اندیشه و قضاوت صحیح (مبتنی بر ملاک)؛ در ادبیات داستانی پایة چهارم، مؤلفة کنجکاوی اندیشه؛ در ادبیات داستانی پایة پنجم، مؤلفه‌های تعریف و شفاف‌سازی مسئله و در ادبیات داستانی پایة ششم، مؤلفه‌های استدلال و قضاوت صحیح (مبتنی بر ملاک) بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای معلم و کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول نظام آموزش‌وپرورش ایران از حیث توجه به اقتصاد مقاومتی
زهرا خوجه بهروز مهرام محمود سعیدی رضوانی

10.30486/jsre.2023.562847.1119

پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای معلم و کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول نظام آموزش‌وپرورش ایران از حیث توجه به اقتصاد مقاومتی انجام و برای بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در این پژوهش تمام محتوای کتاب‌ها چکیده کامل

پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای معلم و کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول نظام آموزش‌وپرورش ایران از حیث توجه به اقتصاد مقاومتی انجام و برای بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در این پژوهش تمام محتوای کتاب‌ها به‌صورت تمام شماری موردبررسی قرار گرفت. واحد ثبت در این پژوهش، مضمون هر پاراگراف بود. فرآیند کدگذاری به شیوه قیاسی انجام شد و برای توصیف میزان توجه کتاب‌ها به مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی، از فراوانی، درصد و نمودار و برای بررسی تفاوت فراوانی مضامین معطوف به مؤلفه‌های موردبررسی، از آزمون خی دو بهره‌گیری شد. یافته‌های حاصل از تحلیل محتوا نشان داد که در کتاب‌های موردبررسی، به مؤلفه‌های اصلاح الگوی مصرف، کارآفرینی و تولید، تولید داخلی (حمایت از تولید ملی)، درون‌زایی و برون‌گرایی بیشترین توجه معطوف شده و دیگر مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی شامل: اقتصاد دانش‌بنیان، اصلاح ساختارها و نهادهای اقتصادی، شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصاد، اقتصاد عدالت بنیان و مؤلفه‌ی کاهش وابستگی به نفت و خام فروشی، مورد غفلت واقع‌شده‌اند. بازنگری و گنجاندن مؤلفه های اقتصاد مقاومتی در محتوای کتاب‌های درسی و تضمین رابطه عمودی محتوای کتاب‌ها؛ از اقدامات ضروری برای برنامه ریزان و مؤلفان کتاب‌های درسی قلمداد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تحلیل و ارزیابی کتاب‌های (فارسی، نگارش فارسی و علوم تجربی) دوره ابتدایی ازنظر میزان توجه به آموزش مهارت‌های ارتباطی و مقابله‌ای سازگارانه
ابوبکر کریمی

10.30486/jsre.2023.1958343.2144

هدف، تحلیل محتوای کتاب‌های دوره ابتدایی، بر اساس مهارت‌های ارتباطی و مقابله‌ای سازگارانه است. پژوهش از نوع کیفی به روش تحلیل محتواست. میدان پژوهش، کتاب‌های فارسی، نگارش فارسی و علوم تجربی دوره آموزش ابتدایی (شش‌پایه) سال تحصیلی 99-1398 است. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست مح چکیده کامل

هدف، تحلیل محتوای کتاب‌های دوره ابتدایی، بر اساس مهارت‌های ارتباطی و مقابله‌ای سازگارانه است. پژوهش از نوع کیفی به روش تحلیل محتواست. میدان پژوهش، کتاب‌های فارسی، نگارش فارسی و علوم تجربی دوره آموزش ابتدایی (شش‌پایه) سال تحصیلی 99-1398 است. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست محقق ساخته بر اساس پیشینه بوده که روایی آن با استفاده ازنظر صاحب‌نظران و پایایی آن با استفاده از روش اسکات (۵/۸۹) و تکنیک تکرارپذیری (پایایی بین کدگذاران)، بررسی و تأیید گردید. داده‌های حاصل از تحلیل محتوا با استفاده از مراحل سه‌گانه آنتروپی شانون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. واحد تحلیل، عبارت است. بیشترین توجه با 182 فراوانی (32.6%) مربوط به مهارت توانایی برقراری روابط بین فردی سازگارانه و کمترین توجه با 108 بار (19.3%) مربوط به مهارت توانایی رویارویی با استرس‌ها است. سپس به ترتیب 148 بار (26.5%) به مهارت توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و 120 بار (21.6%) به مهارت توانایی رویارویی با هیجان‌ها در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی توجه شده است. در کتاب‌های فوق بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مهارت توانایی برقراری ارتباط مؤثر با دیگران (1739/0) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به توانایی رویارویی با استرس‌ها (1465/0) است. بیشترین توجه به مجموع مهارت‌ها مربوط به کتاب فارسی با 214 فراوانی (38.4%) وکمترین توجه مربوط به کتاب نگارش فارسی با 155 فراوانی (27.7%) است. با توجه به یافته‌ها نتیجه گرفته می‌شود که در کتاب‌های بررسی شده به آموزش مهارت‌های ارتباطی و مقابله‌ای سازگارانه پرداخته‌اند، اما بین میزان توجه به هر یک از مؤلفه‌های مهارت‌ها و در کتاب‌های مختلف تفاوت وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره‌ راهنمایی با توجه به مراحل و اصول آموزش خلاقیت پلسک
علیرضا عصاره غلامعلی احمدی سامیه شهمیر

زمینه: مهم‌ترینمسألهدرآموزشکودکانخلاق، استفادهازمحتوایآموزشیمناسبوروش‌هایگوناگون، مسألهیابی، خلاقیتوتفکراست و کتاب‌های درسی از جمله علوم تجربی در زمینه ایجاد مهارت‌های خلاق نقش بسزایی دارند وبا تدوین محتوایی مناسب جهت پرورش خلاقیت و موقعیت‌های مبهم و مسأله انگیز می‌توان چکیده کامل

زمینه: مهم‌ترینمسألهدرآموزشکودکانخلاق، استفادهازمحتوایآموزشیمناسبوروش‌هایگوناگون، مسألهیابی، خلاقیتوتفکراست و کتاب‌های درسی از جمله علوم تجربی در زمینه ایجاد مهارت‌های خلاق نقش بسزایی دارند وبا تدوین محتوایی مناسب جهت پرورش خلاقیت و موقعیت‌های مبهم و مسأله انگیز می‌توانند در رشد و شکوفایی خلاقیت فراگیران تأثیر بسیار مثبتی داشته باشند. هدف: این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره راهنمایی از دیدگاه الگوی آموزشی خلاقیت پلسک است. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 3 جلد کتاب‌های علوم تجربی دوره راهنمایی در سال تحصیلی 90- 1389 می‌باشد.حجم نمونه برابر با حجم جامعه انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش فرم تحلیل محتوا‌ی با توجه به الگوی آموزش خلاقیت پلسک می‌باشد. یافته‌ها: در بررسی کتاب‌های علوم تجربی دوره راهنمایی، ملاحظه می‌شود که از مجموع 1389 واحد در کل کتاب‌های علوم دوره راهنمایی 932 واحد غیر فعال و 457 واحد فعال وجود دارد که از 457 واحد فعال، 143 واحد با اصل اول (اصل توجه) و 314 واحد با اصل دوم (اصل گریز) در الگوی آموزش خلاقیت منطبق هستند و به اصل سوم به طور کلی توجه نشده است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های به دست آمده می‌توان بیان کرد که میزان درگیری با شاخص‌های الگوی خلاقیت پلسک در کتاب‌های علوم تجربی پایه‌های اول تا سوم دوره راهنمایی بسیار کم است و بر اصول خلاقیت پلسک منطبق نیستند و کمتر می‌توانند در ایجاد و پرورش خلاقیت در یاد گیرندگان مؤثر باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی جایگاه ابعاد و مؤلفه های هوش فرهنگی در محتوای کتاب های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران
حسن نجفی فاطمه شکرانی علیرضا صادقی

پژوهش با هدف، تحلیل جایگاه ابعاد و مؤلفه های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 94- 1393 است که با چکیده کامل

پژوهش با هدف، تحلیل جایگاه ابعاد و مؤلفه های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 94- 1393 است که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه‌گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده‌اند. ابزار اندازه‌گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش بیان گر آن می باشد که کتاب های حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه 747 مرتبه به ابعاد و مؤلفه های هوش فرهنگی، توجه کرده بودند که میزان آن در پایه های اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 119، 167، 208 و 253 مرتبه بود. همچنین در بین ابعاد مورد بررسی بعد فراشناختی با میزان بار اطلاعاتی 986/0 و ضریب اهمیت 266/0 بیش ترین و بعد رفتاری با میزان بار اطلاعاتی 785/0 و ضریب اهمیت 212/0 کم ترین توجه را به خود اختصاص داده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تبیین مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی و تحلیل آن در محتوای کتب درسی تاریخ دوره متوسطه ایران
دکتر حسن نجفی دکتر مهدی سبحانی نژاد رضا وفایی

ه&zwj;دف‌ پ&zwj;ژوه&zwj;ش‌ ح&zwj;اض&zwj;ر ب&zwj;ررس&zwj;ی‌ م&zwj;ی&zwj;زان‌ ت&zwj;وج&zwj;ه‌ ب&zwj;ه‌ مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی در ک&zwj;ت&zwj;اب‌‌های درسی تاریخ دوره متوسطه ایران است. تحقیق به شیوه اسنادی و تحلیل محتوی انجام شده است. ابتدا مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی به چکیده کامل

ه&zwj;دف‌ پ&zwj;ژوه&zwj;ش‌ ح&zwj;اض&zwj;ر ب&zwj;ررس&zwj;ی‌ م&zwj;ی&zwj;زان‌ ت&zwj;وج&zwj;ه‌ ب&zwj;ه‌ مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی در ک&zwj;ت&zwj;اب‌‌های درسی تاریخ دوره متوسطه ایران است. تحقیق به شیوه اسنادی و تحلیل محتوی انجام شده است. ابتدا مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی به کمک روش تحلیل اسنادی از متون نظری و سوابق پژوهشی احصاء و سپس میزان توجه به این مولفه‌ها تحلیل محتوی شده است. جامعه پژوهشی شامل 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی) در سال تحصیلی 94-1393 می‌باشد که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری سیاهه تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. ع&zwj;م&zwj;ده‌ ت&zwj;ری&zwj;ن‌ ی&zwj;اف&zwj;ت&zwj;ه‌‌های پ&zwj;ژوه&zwj;ش‌ بیانگر آن است که: 1. در م&zwj;ج&zwj;م&zwj;وع‌ 291 مرتبه به مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی توجه شده است که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب‌های درسی تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی به ترتیب 117 (2/40 %)، 57 (6/19 %)، 40 (7/13 %)، 77 (5/26 %) می‌باشد. 2. در بین مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مؤلفه معرفی فرهنگ‌های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی با 62 فراوانی و 3/21 درصد و کمترین توجه به مؤلفه ایجاد زمینه درک متقابل از سیر تحول فرهنگ‌های مختلف در محتوای کتب درسی با 2 فراوانی و 7/0 درصد صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - ارزیابی جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران
حسن نجفی علیرضا صادقی

پژوهش با هدف، ارزیابی جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 94- 1393 است که ب چکیده کامل

پژوهش با هدف، ارزیابی جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 94- 1393 است که با توجه به انطباق با منطق تحلیلی پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده و همه چهار کتاب درسی مطالعات اجتماعی سال اول، جامعه‌شناسی سال دوم، جامعه‌شناسی سال سوم و تعلیمات اجتماعی سال چهارم به عنوان نمونه در نظر گرفته شده‌اند. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از روش صوری- محتوایی و نظر متخصصان تأیید شده و پایایی آن نیز با روش باز آزمایی 93/0 محاسبه گردید. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی نرم‌افزار آنتروپی شانون نسخه 2015 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش بیان‌گر آن می‌باشد که کتاب‌های حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه 747 مرتبه به ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی، توجه کرده بودند که میزان آن در پایه‌های اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 119، 167، 208 و 253 مرتبه بود. همچنین در بین ابعاد مورد ارزیابی بعد فراشناختی با میزان بار اطلاعاتی 986/0 و ضریب اهمیت 266/0 بیش‌ترین و بعد رفتاری با میزان بار اطلاعاتی 785/0 و ضریب اهمیت 212/0 کم‌ترین توجه را به خود اختصاص داده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - دسته‌بندی شاخص‌های سنجش کیفیت محتوای کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی
فریدون یزدانی

هدف از انجام این پژوهش دسته‌بندی معیارها و شاخص‌های سنجش کیفیت کتاب‌های درسی به‌منظور ساخت ابزاری برای سنجش کیفیت کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی بوده است. روش تحقیق کیفی و جامعۀ آماری آن شامل تمامی منابع چاپی و الکترونیکی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده در حوزۀ معیارهای تدوین م چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش دسته‌بندی معیارها و شاخص‌های سنجش کیفیت کتاب‌های درسی به‌منظور ساخت ابزاری برای سنجش کیفیت کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی بوده است. روش تحقیق کیفی و جامعۀ آماری آن شامل تمامی منابع چاپی و الکترونیکی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده در حوزۀ معیارهای تدوین محتوا بین سال‌های 1379 تا 1394 و نیز تمامی آموزگاران ابتدایی شهرستان ملایر به تعداد 3150 نفر می‌شده است که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تدریس بوده‌اند. از بین جامعۀ آماری آموزگاران تعداد 380 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در مطالعه شرکت داده شدند. برای جمع‌آوری بخشی از داده‌ها، بر اساس معیارهای شش‌گانه استخراج شده از منابع موجود در رشتۀ برنامه‌ریزی درسی، مقیاسی تحت عنوان پرسشنامه سنجش کیفیت کتاب‌های درسی تهیه و پس از معتبر‌سازی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزار معرفی شده از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی کافی برخوردار است و می‌توان از آن در سنجش کیفیت کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی استفاده کرد. همچنین معلوم شد که کیفیت کتاب‌های درسی پایۀ سوم دورۀ ابتدایی بر اساس مقیاس مورد استفاده، در کل و نیز در رابطه با تک تک معیارهای شش‌گانه، در وضع مناسبی است. ضمناً مشخص شد که از نظر آزمودنی‌ها معیارهای مربوط به مؤلفۀ تناسب محتوا با نگرش‌های مذهبی، بیش از سایر معیارها در کتاب‌های درسی پایۀ سوم رعایت شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - Developing an English Textbook for Iranian Senior High School Students.
Hananeh Shabani Hossein Rahmanpanah Ahmad Mohseni

10.30495/jfl.2022.697352

Developing textbook material is a crucial component of any curriculum, which should be based on sound and systematic techniques. In a detailed view, considering the importance of knowing English not only as an international language but as the language of commerce, tech چکیده کامل

Developing textbook material is a crucial component of any curriculum, which should be based on sound and systematic techniques. In a detailed view, considering the importance of knowing English not only as an international language but as the language of commerce, tech and science, English course needs to be programmed efficiently to provide a suitable circumstance of learning for learners. In this regard, the present study is to develop a new English textbook for Iranian Senior High Schools to provide an opportunity for high school students as well as teachers to be actively engaged in the text, questions, and images of the textbook based on William Rummy’s Technique to keep up with the developments of the field. The results of the study demonstrate demonstrates that the involvement index is appropriate enough to actively engage the learners in the newly developed English textbook. That is, the texts, questions, and images within the textbook are suitably developed to engage the students actively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - آموزش دستور زبان فارسی در دانشگاه، چالش‌ها و راهکارها
مریم مجیدی

بررسی مشکلات آموزش واحد درسی دستور زبان فارسی 1 در دانشکده‌های گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که می‌توان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص می‌یابد. بدیهی است که پاسخ معضل چکیده کامل

بررسی مشکلات آموزش واحد درسی دستور زبان فارسی 1 در دانشکده‌های گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که می‌توان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص می‌یابد. بدیهی است که پاسخ معضلات این حوزه را باید خارج از واحد درسی دستور زبان بررسی کرد. بحث منابع درسی، متضمّن بررسی معضلات متون درسی دانشگاهی است که به باور نگارنده، ایراد اساسی آن، اختلاف اصطلاحات درسی و شیوة آموزش در این متون در مقایسه با منابع درسی دورة متوسطة عمومی است.نگارش این مقاله کوششی است در پاسخ به معضلات متون درسی دستور زبان فارسی در دانشگاه‌ها که در حیطة واحد درسی دستور زبان فارسی قابل بررسی و اصلاح است. این معضل از راه‌های بررسی مشکلات کتاب‌های درسی دورة متوسطة عمومی و کتاب‌های دانشگاهی، پیدا کردن موارد اختلاف و ارایه شیوة واحد، حل شدنی است. از این رو، هدف این مقاله، دستیابی به طرحی برای هماهنگ‌سازی اصطلاحات دستوری و ارایة شیوه‌ای واحد در تبیین مفاهیم دستور زبان فارسی با تکیه بر کاربرد در فراگیری متون ادب فارسی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بررسی تطبیقی الگوی جامعه‌پذیری سیاسی در کتب درسی متوسطه دوم دولت عدالت محور
مجید جامعی نسب احمد علی حسابی یوسف امینی نبی اله ایدر

هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی الگوی جامعه پذیری سیاسی درکتب درسی متوسطه دوم دولت عدالت محور است. به همین منظور کتاب های درسی دورة دوم متوسطه علوم انسانی، هنر، معارف اسلامی، علوم تجربی، ریاضی فیزیک، فنی حرفه ای و کار و دانش به عنوان جامعه آماری و بر اساس روش نمونه گیری مب چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی الگوی جامعه پذیری سیاسی درکتب درسی متوسطه دوم دولت عدالت محور است. به همین منظور کتاب های درسی دورة دوم متوسطه علوم انسانی، هنر، معارف اسلامی، علوم تجربی، ریاضی فیزیک، فنی حرفه ای و کار و دانش به عنوان جامعه آماری و بر اساس روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، کتب خوشه مطالعات اجتماعی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. برای سنجش مؤلفه ها از روش ویلیام اسکات استفاده شد که بر پایه آن ضریب توافق 20 /93 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی و از نرم افزار اس پی اس اس استفاده گردید. در چارچوب این پژوهش، الگوی جامعه پذیری سیاسی از منظر آموزش مقوله های جمهوریت، تساهل و مدارا، مشروعیت سیاسی، هویت سیاسی، پداگوژی انتقادی، عدالت اجتماعی، ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی، اقتصاد، حکمرانی خوب ، نگرش سیاسی، مشارکت سیاسی و آگاهی سیاسی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که در کتاب های مورد مطالعه رویکرد غالب، ترویج مؤلفه های سیاسی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است که در فرایند آن مؤلفه های جمهوریت و حکمرانی خوب مورد کم توجهی قرار گرفته است. مؤلفه های هویت سیاسی دینی و ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی مهم ترین مقولات مربوط به جامعه پذیری سیاسی در این کتاب ها می باشند که از طریق غیریت سازی یا معرفی و نقد ایدئولویک هویت های سیاسی غربی مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی بیشتر از ارزش های اجتماعی و اقتصادی آن مورد تأکید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - بررسی عناصر داستانی در داستان‌های معاصر کتاب‌های فارسی دورۀ دوم متوسّطه
مجید سلطانی مهدی نوروز اکبر شعبانی بتول فخر اسلام

چکیده پژوهش‌گران آموزشی بر این باور هستند که شالودۀ فکری، ملی، فرهنگی ، مذهبی و ادبی هر نسلی در دورۀ کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و بخش مهمّی از آن بر عهدۀ نظام آموزشی هر کشوری است. کتاب‌های درسی یکی از مهمّ‌ترین ابزارهای این شکل‌گیری به شمار می‌رود و از این میان کتاب‌ه چکیده کامل

چکیده پژوهش‌گران آموزشی بر این باور هستند که شالودۀ فکری، ملی، فرهنگی ، مذهبی و ادبی هر نسلی در دورۀ کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و بخش مهمّی از آن بر عهدۀ نظام آموزشی هر کشوری است. کتاب‌های درسی یکی از مهمّ‌ترین ابزارهای این شکل‌گیری به شمار می‌رود و از این میان کتاب‌های فارسی به سبب توجّه به ادبیّات داستانی، محملی برای روایت اندیشه‌ها و تخیّلات انسانی است. در این پژوهش عناصر داستانی در داستان‌های معاصر کتاب‌های فارسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم با روش تحلیل محتوا بررسی شده است. چنین به نظر می‌رسد که مؤلّفان به رمان‌ها و داستان‌های بلند بیشتر گرایش دارند. غالب عناصر داستانی به شیوه‌ای تکراری مورد استفاده قرار گرفته است. تلخیص داستان‌های کوتاه در مقایسه با رمان‌ها و داستان‌های بلند با آسیب کمترِ عناصر داستانی و محتوایی همراه بوده است. در داستان‌های کتاب‌های درسی تنوّع موضوعی وجود ندارد. از این‌رو تنوّع داستانی نیز به چشم نمی‌خورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - پیشبرد یادگیری کتاب های درسی دوره ابتدایی بر مدار فناوری واقعیت افزوده و ارائه مدل
فرهاد شفیع پور حیدر تورانی

واقعیت افزوده، فناوری است که ازطریق دریافت و پردازش اطلاعات امکان درک بهتری از پدیده ها را فراهم می‌سازد. از اینرو مسئله پژوهش حاضر این است که فناوری واقعیت افزوده به چه نحوی به پیشبرد و درک بهتر دانش آموزان از محتوای یادگیری کتابهای درسی دوره ابتدایی کمک می کند؟ روش پ چکیده کامل

واقعیت افزوده، فناوری است که ازطریق دریافت و پردازش اطلاعات امکان درک بهتری از پدیده ها را فراهم می‌سازد. از اینرو مسئله پژوهش حاضر این است که فناوری واقعیت افزوده به چه نحوی به پیشبرد و درک بهتر دانش آموزان از محتوای یادگیری کتابهای درسی دوره ابتدایی کمک می کند؟ روش پژوهش سنتزپژوهشی،میدان پژوهش کلیه مقالات منتشرشده سالهای 2024-2009، شیوه نمونه گیری بصورت هدفمند تا حد اشباع داده ها( به تعداد 34 مقاله) صورت پذیرفت.برای جمع آوری اطلاعات از پایگاههای معتبر علمی(اشپرینگر، الزویر، امرآلد،گوگل اسکالر،سیج پاپ،....) استفاده شد.برای روایی و اعتباریابی داده های از روش های تأیید پذیری،انتقال پذیری و اطمینان یابی استفاده بعمل آمد.بطور کلی نتایج نشان داد، مدل پیشبرد یادگیری دانش آموزان برمدار واقعیت افزوده بر ابعاد نُه گانه(فعال سازی یادگیرنده، تصویرسازی مفاهیم یادگیری، یادگیری تعاملی، یادگیری چندرسانه ای، یادگیری انگیزشی، قابلیت های یادگیری، فرصت یادگیری، یادگیری مبتنی بر واقعیت مجازی،یادگیری خلاقانه) استوار گردید. پرونده مقاله

فهرست مقالات کتاب‌های درسی

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی