بررسی تطبیقی الگوی جامعه‌پذیری سیاسی در کتب درسی متوسطه دوم دولت عدالت محور

محورهای موضوعی : برنامه درسی

مجید جامعی نسب ¹ (دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی سیاسی، واحدشوشتر، دانشگاه آزاداسلامی، شوشتر، ایران.)
احمد علی حسابی ² (استادیار گروه جامعه شناسی سیاسی، واحدشوشتر، دانشگاه آزاداسلامی، شوشتر، ایران. (نویسنده مسئول))
یوسف امینی ³ (استادیار گروه جامعه شناسی سیاسی، واحدشوشتر، دانشگاه آزاداسلامی، شوشتر، ایران.)
نبی اله ایدر ⁴ (استادیار گروه جامعه شناسی سیاسی، واحدشوشتر، دانشگاه آزاداسلامی، شوشتر، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/11/10 تاریخ پذیرش : 1401/02/21 تاریخ انتشار : 1401/06/15

کلید واژه: آموزش و پرورش, جامعه‌پذیری سیاسی, عدالت محور, کتاب‌های درسی متوسطه دوم,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی الگوی جامعه پذیری سیاسی درکتب درسی متوسطه دوم دولت عدالت محور است. به همین منظور کتاب های درسی دورة دوم متوسطه علوم انسانی، هنر، معارف اسلامی، علوم تجربی، ریاضی فیزیک، فنی حرفه ای و کار و دانش به عنوان جامعه آماری و بر اساس روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، کتب خوشه مطالعات اجتماعی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. برای سنجش مؤلفه ها از روش ویلیام اسکات استفاده شد که بر پایه آن ضریب توافق 20 /93 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی و از نرم افزار اس پی اس اس استفاده گردید. در چارچوب این پژوهش، الگوی جامعه پذیری سیاسی از منظر آموزش مقوله های جمهوریت، تساهل و مدارا، مشروعیت سیاسی، هویت سیاسی، پداگوژی انتقادی، عدالت اجتماعی، ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی، اقتصاد، حکمرانی خوب ، نگرش سیاسی، مشارکت سیاسی و آگاهی سیاسی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که در کتاب های مورد مطالعه رویکرد غالب، ترویج مؤلفه های سیاسی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است که در فرایند آن مؤلفه های جمهوریت و حکمرانی خوب مورد کم توجهی قرار گرفته است. مؤلفه های هویت سیاسی دینی و ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی مهم ترین مقولات مربوط به جامعه پذیری سیاسی در این کتاب ها می باشند که از طریق غیریت سازی یا معرفی و نقد ایدئولویک هویت های سیاسی غربی مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین ارزش های سیاسی انقلاب اسلامی بیشتر از ارزش های اجتماعی و اقتصادی آن مورد تأکید است.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study was to do a comparative study of the pattern of political socialization in secondary school textbooks in the Justice-oriented government. For this purpose, the textbooks of the second year of high school in humanities, Islamic arts and education, empirical sciences, physics and mathematics, vocational and technical, and work knowledge were considered as the statistical population and based on purposive sampling, social studies cluster books were selected as the statistical sample. William Scott’s method was used to measure the components, based on which an agreement coefficient of 93.20 was obtained. Descriptive and inferential statistics and SPSS software were used to analyze the data. In the context of this study, the model of political socialization in terms of teaching the categories of republic, tolerance, political legitimacy, political identity, critical pedagogy, social justice, Islamic revolutionary political values, economics, good governance, political attitude, political participation and awareness were analyzed. Findings indicate that in the studied books, the dominant approach is to promote the political and ideological components of the Islamic Revolution, in the process of which the components of republic and good governance have been neglected. The components of religious political identity and political values of the Islamic Revolution are the most important categories related to political socialization in these books, which have been considered through alienation or ideological introduction and critique of Western political identities .Also, the political values of the Islamic Revolution are emphasized more than its social and economic values.