میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی ایران

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

عباس قلتاش ¹ ( )
حسین فیاض بخش ² ( )
پریسا فرخی نژاد ³ ( )
صدیقه محمدجانی ⁴ ( )

تاریخ دریافت : 1396/07/25 تاریخ پذیرش : 1396/07/25 تاریخ انتشار : 1391/06/01

کلید واژه: دوره راهنمایی, تربیت شهروندی, کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی, رویکرد تربیت شهروندی پیشرفت گرا,

چکیده مقاله :

تربیت شهروندی پیشرفت‌گرا یکی از رویکردهای تربیت شهروندی است که بر تدارک فرصت‌ها جهت کسب و ارتقای پتانسیل‌های مشارکت فعال در زندگی اجتماعی تأکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجام شده است. در این پژوهش مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای جهت مشخص نمودن مؤلفه‌های تربیت شهروندی پیشرفت گرا و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق در بخش تحلیل محتوا، کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی است که کل جامعه، برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه‌های تحلیل محتوای کتب درسی است که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی و بر اساس طرح پیشنهادی، تهیه و تدوین و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و جامعه شناسی تعیین شده است. واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتب درسی است .مهمترین یافته‌های این پژوهش در بخش تحلیل محتوا عبارت است از اینکه به تربیت شهروندی پیشرفت گرا در مجموع در کتب تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی به میزان 04/20 درصد در پایه اول راهنمایی، 22 درصد در پایه دوم راهنمایی، 14/20 درصد در پایه سوم راهنمایی، توجه شده است که نشان از عدم توجه کافی و شایسته به مولفه‌های تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی مذکور دارد.

چکیده انگلیسی:

Progressive citizenship education approach is one of the approaches that emphasize on the preperation of oppartunities to achieve potentials for active participation in social life. The main purpose of this research was to study progressive citizenship education approach in social studies textbooks in middle school. In this research, the library and documents were used to study and clarify the progressive citizenship education approach. Also content analysis was used to analyze social studies curriculum in middle school. Statistical samples of content analysis are social studies textbooks taught in middle school.Data collection instruments included lists of content analysis of textbooks. The data were collected by preparing content lists following a thourpugh investigation of theoretical principles and related legal issues. The validity was confirmed by 10 experts. The analysis unit was the sentences of textbooks. Content analysis of the textbooks showed different levels of attention to citizenship rights in different grades in middle school: 20.04% in social studies in the first grade 22% in the second grade and 20.14% in the third grade