ارزیابی جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

حسن نجفی ¹ , علیرضا صادقی ²

1 - دکتری مطالعات برنامه درسی، گروه برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران

تاریخ دریافت : 1395/08/28 تاریخ پذیرش : 1395/09/13 تاریخ انتشار : 1395/06/30

کلید واژه: تحلیل محتوا, هوش فرهنگی, کتاب‌های درسی, مطالعات اجتماعی, دوره دوم متوسطه,

چکیده مقاله :

پژوهش با هدف، ارزیابی جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی در محتوای کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 94- 1393 است که با توجه به انطباق با منطق تحلیلی پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده و همه چهار کتاب درسی مطالعات اجتماعی سال اول، جامعه‌شناسی سال دوم، جامعه‌شناسی سال سوم و تعلیمات اجتماعی سال چهارم به عنوان نمونه در نظر گرفته شده‌اند. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از روش صوری- محتوایی و نظر متخصصان تأیید شده و پایایی آن نیز با روش باز آزمایی 93/0 محاسبه گردید. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی نرم‌افزار آنتروپی شانون نسخه 2015 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش بیان‌گر آن می‌باشد که کتاب‌های حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه 747 مرتبه به ابعاد و مؤلفه‌های هوش فرهنگی، توجه کرده بودند که میزان آن در پایه‌های اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 119، 167، 208 و 253 مرتبه بود. همچنین در بین ابعاد مورد ارزیابی بعد فراشناختی با میزان بار اطلاعاتی 986/0 و ضریب اهمیت 266/0 بیش‌ترین و بعد رفتاری با میزان بار اطلاعاتی 785/0 و ضریب اهمیت 212/0 کم‌ترین توجه را به خود اختصاص داده‌اند.

چکیده انگلیسی:

This research objective is Assessment of the position of cultural intelligence dimensions and components in the educational textbooks content of secondary high school course of Iran in the social studies scope. Research method is descriptive-content analysis. Statistical society includes all educational textbook of secondary high school course in the social studies scope in 2014-15 academic year, that According to adapt to the analytical logic of purposive sampling was used and all four social studies textbook first year, second year sociology, sociology of the third and fourth year of civics are intended as examples. Measuring tool, Czech researcher was content analysis and its validity was confirmed by experts and its reliability Svry- content and test-retest 0/93 respectively. Research results were examined and analyzed by using indicators of descriptive statistics in Shannon's Entropy Software Version 2015 analysis process. The main findings of research indicates that the books of secondary high school course in social studies scope have been attended to cultural intelligence dimensions and components 747 times, that its amount in grades; first, secondary, third, fourth courses were 119,167,208 and 253 times respectively. Also among the Assessment dimensions; meta-cognition dimension with 0.986 and importance coefficient 0.266, have been allocated maximum attention to itself, and behavioral dimension with information load rate 0.785 and importance coefficient 0.212 have been allocated minimum attention to itself.