هخامنشیان

دسترسی آزاد مقاله

1 - نقش زنان در ادوار هخامنشی، اشکانی و ساسانی بر اساس سکه‌های بازمانده
عزیزه یوسفی حسین علیزاده حسن درخشی

هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی نقش زنان در ادوار هخامنشی، اشکانی و ساسانی بر اساس سکه‌های بازمانده بود. جامعه‌ی پژوهش شامل منابع مکتوب تاریخی و دیگر آثار مرتبط با موقعیت زنان در سلسله‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌باشد. نمونه پژوهش، سکه‌های برجای مانده از دوره هخامنشی، اشکان چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی نقش زنان در ادوار هخامنشی، اشکانی و ساسانی بر اساس سکه‌های بازمانده بود. جامعه‌ی پژوهش شامل منابع مکتوب تاریخی و دیگر آثار مرتبط با موقعیت زنان در سلسله‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌باشد. نمونه پژوهش، سکه‌های برجای مانده از دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی بود. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به شیوه‌ی کتابخانه‌ای و با استفاده از اسناد، مدارک مکتوب و منابع معتبر انجام گرفت. تحلیل‌داده‌ها با استفاده از روش تحلیل‌محتوا صورت‌گرفت. یافته‌ها نشان‌داد که، اگر چه سکه ابزاری جهت مبادلات اقتصادی، نشانه استقلال و معرف ملیت هر قومی است، ولی درعین‌حال سند معتبری است که اطلاعات مفیدی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، تاریخ گذشته ملت‌‌ها و جایگاه زنان را ارائه می‌دهد. تصاویر، نام و لقب زنان سلطنتی، تصاویر ایزدبانوان و نمادهای وابسته به آنان که بر روی سکه‌های اشکانی و ساسانی نقش بسته بیان‌گر جایگاه رفیع زن در این ادوار بود. اگرچه الواح هنری به‌جا‌مانده از دوره هخامنشی اطلاعات باارزشی در مورد زنان این عصر به-دست می‌دهد، ولی در سکه‌های این دوره مانند سایر آثار تصویر زن دیده نمی‌شود. زنان دربار هخامنشی، اشکانی و ساسانی به‌عنوان مصداق زنان مقتدر و مدبر و با اراده در عرصه سیاست و اجتماع ایفای نقش کرده‌اند. در کل زنان در این ادوار به پایگاهی برابر پایگاه مردان (پادشاهان)، دست یافته و نام و نمودشان بر روی سکه‌ها ماندگار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - شهر هخامنشی دهانه غلامان، رتبه‌بندی و طبقات اجتماعی آن
علیرضا هژبری نوبری حسنعلی عرب نادره نور قاسمی

فرایندهای گوناگونی در مقیاس و ابعادی متفاوت باعث توسعه جوامع انسانی شده، ساختار آنها را دچار تغییر و دگرگونی نموده است. طبقات اجتماعی که زاییده و پرورده این جوامع است، باعث پیچیدگی الگوهای زیستی آن‌ها گشته که تفسیر داده‌های مکشوفه از آن‌ها دانش ما را در رابطه با این جوا چکیده کامل

فرایندهای گوناگونی در مقیاس و ابعادی متفاوت باعث توسعه جوامع انسانی شده، ساختار آنها را دچار تغییر و دگرگونی نموده است. طبقات اجتماعی که زاییده و پرورده این جوامع است، باعث پیچیدگی الگوهای زیستی آن‌ها گشته که تفسیر داده‌های مکشوفه از آن‌ها دانش ما را در رابطه با این جوامع (در این پژوهش جوامع باستانی) تشکیل می‌دهد. هدف از این پژوهش، توجه به مدارک باستان‌شناختی با رویکردی اجتماعی است. بر این اساس تلاش کردیم تا ساختار اجتماعی - رتبه نقش و جایگاه اجتماعی - محوطه دهانه غلامان را با تفسیر و سنجش نمودهای رفتاری آن‌ها که امروزه به‌عنوان نهشته‌های باستانی درآمده‌اند، در چارچوبی از الگوهای اجتماعی بررسی نماییم. در این مقاله، دسته‌بندی جوامع، گوناگونی آنها، چگونگی تفسیر داده‌های باستان‌شناختی از بعد نظری اجتماعی و رهیافت‌های گوناگون مورد استفاده در رتبه‌بندی جوامع مطرح شده و با معرفی داده‌های باستان‌شناختی دهانه غلامان و در کنار هم قراردادن مدارک و نظریات موجود، تحلیلی از نظام اجتماعی محوطه به انجام رسیده و سعی شده تا گروه‌ها، رتبه‌ها و طبقات مختلف این محوطه را با استفاده از تشخیص راهبردهای اقتصادی هویت بخشیده، چیدمان ساختارها را در ارتباط مستقیم با طبقات اجتماعی یافته و دو محله مجزا در شهر مشخص گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - آیین آتش در کاپادوکیه
شوکت دونمز فرشید ایروانی قدیم

سرزمین کاپادوکیه در سده ششم پ.م یکی از ساتراپی‌های هخامنشی بود. در این دوران، آیین زرتشتی و نیز سنت تقدس آتش که از نمادهای آن به شمار می‌رود، در سرزمین کاپادوکیه بیش از دیگر مناطق آناتولی رواج یافت. رواج سنت و آیین ستایش آتش در کاپادوکیه می‌تواند علل طبیعی داشته باشد. ی چکیده کامل

سرزمین کاپادوکیه در سده ششم پ.م یکی از ساتراپی‌های هخامنشی بود. در این دوران، آیین زرتشتی و نیز سنت تقدس آتش که از نمادهای آن به شمار می‌رود، در سرزمین کاپادوکیه بیش از دیگر مناطق آناتولی رواج یافت. رواج سنت و آیین ستایش آتش در کاپادوکیه می‌تواند علل طبیعی داشته باشد. یکی از مهمترین مدارک باستان‌شناختی برای معرفی سنت تقدس آتش در کاپادوکیه، آتشدانی سنگی است که در ناحیه کوهستانی ارجیش پیدا شده است. محل کشف این آتشدان سرزمینی آتشفشانی است. در چهار سوی آتشدان یافته از کاپادوکیه، تصویر مردی حجاری شده است که نوع پوشش و برسمی که در دست دارد، او را یک مغ و و روحانی زرتشتی معرفی می‌کند. این آتشدان فاقد هرگونه کتیبه است. بنابراین، برای سالیابی و تعیین قدمت آن، باید با نمونه‌های مشابه در ایران و نیز حجاری‌های مشابه دیگر مقایسه شود. آنگاه احتمالاً به اواخر سده ششم ق.م و سده پنجم ق.م منسوب می‌شود. تصاویر مغان و آتشدان‌ها و آتشدان موضوع این مقاله، همگی اسناد و شواهد باستان‌شناختی دال بر وجود و رواج آیین آتش و زرتشتی‌گری در عصر آهن جدید در آناتولی هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - نگاهی تحلیلی به نقوش نمادین و نمادهای آیینی در هنر هخامنشی
ایرج رضایی

اگر چه هنوز درباره مذهب هخامنشیان ابهامات زیادی وجود دارد، اما شواهد موجود نشان می‌دهند که در این دوره نیز مانند دیگر ادوار باستانیِ خاور نزدیک، مذهب و سنت‌های آیینی‌ نقش بسیار مؤثر و پررنگی در زندگی مردم داشته‌اند. چنان‌که از آثار بر جای مانده از این دوره پیداست بسیاری چکیده کامل

اگر چه هنوز درباره مذهب هخامنشیان ابهامات زیادی وجود دارد، اما شواهد موجود نشان می‌دهند که در این دوره نیز مانند دیگر ادوار باستانیِ خاور نزدیک، مذهب و سنت‌های آیینی‌ نقش بسیار مؤثر و پررنگی در زندگی مردم داشته‌اند. چنان‌که از آثار بر جای مانده از این دوره پیداست بسیاری از نقوش هنری هخامنشی نمادین بوده و پیوند غیر قابل انکاری با مفاهیم مذهبی دارند. از طرفی اگرچه بسیاری از این نقوش، پیش از دورة هخامنشی نیز در میان دیگر ملل خاور نزدیک رایج بوده و حتی آشکارا مفهوم مذهبی داشته‌اند، اما تصور می‌شود که ظهور مجدد این نقوش در دوره هخامنشی در قالبی جدید و در ارتباط با اعتقادات مزداییِ آن‌ها بوده است. شاخص‌ترین نقوش آیینی و نمادین که در این مقاله به صورت مفصل‌تر به آنها پرداخته می‌شود عبارتند از نقش پیکرة بالدار، خورشید، ستاره، ماه، آتشدان و برسم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - سفیر وسفارتخانه در دوره هخامنشیان
هاشم آقاجانی الیزه

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلما چکیده کامل

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی ه وجود سفارتخانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بازکاوی مرگ کمبوجیه و بردیا و تأثیر آن بر چگونگی روی کار آمدن داریوش هخامنشی
پرویز حسین طلائی سید محمد طیبی

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دوره‌ی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر می‌گیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زما چکیده کامل

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دوره‌ی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر می‌گیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زمانی با توجه به منابع اصلی آورده ‌شود، سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات منابع تاریخی درباره مرگ معما آمیز کمبوجیه و همچنین قتل بردیا پرداخته شود. آن چه به عنوان نتیجه در بخش پایانی مقاله ارائه شده ناظر بر این مسئله است که نه تنها بردیا بر اساس توطئه هفت خاندان به‌ رهبری داریوش از پای درآمده است، بلکه با توجه به اطلاعات منابع موجود، نمی توان مرگ کمبوجیه را اتفاقی دانست؛ چرا که سیاست های کمبوجیه و بردیا بر تحکیم قدرتشان در برابر اشراف استوار شده بود. بنابراین اشراف و خاندان های بزرگ نمی خواستند، امتیازاتشان از دست برود، به همین خاطر نسبت به آن واکنش نشان دادند و با قتل آن ها پادشاهی را از شاخه کورش گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - نگاهی به یک نامجای کهن ، زرنگ (سیستان )
مهدی کیخایی محمدتقی فاضلی

در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با چکیده کامل

در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - سفیر وسفارتخانه
هاشم آقاجانی الیزه

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره ه چکیده کامل

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط سیاسی و اقتصادی آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی به وجود سفارت‌خانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. کلید واژه: سفیر، سفارت‌خانه، فرستاده، هخامنشیان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - مطالعه مبحث مشروعیت حکومتهای ایران باستان براساس کتیبه ها: مطالعه موردی امپراتوری هخامنشی
احسان اکبری محمد کریم یوسف جمالی ناصر جدیدی شکوه السادات اعرابی

مبحث مشروعیت و مقبولیت واژه ای مدرن و جدید است. با وجود آنکه از این واژه استفاده نمی شده است اما اهمیتی ویژه برای پادشاهان داشته است. میتوان واژه گانی همچون مقبولیت و شایستگی را به عنوان بهترین موارد جایگزین برای دوران باستان برای مشروعیت معرفی کرد. هخامنشیان که یکی از چکیده کامل

مبحث مشروعیت و مقبولیت واژه ای مدرن و جدید است. با وجود آنکه از این واژه استفاده نمی شده است اما اهمیتی ویژه برای پادشاهان داشته است. میتوان واژه گانی همچون مقبولیت و شایستگی را به عنوان بهترین موارد جایگزین برای دوران باستان برای مشروعیت معرفی کرد. هخامنشیان که یکی از بزرگترین امپراتوری های جهان باستان را تشکیل داده بودند بر مردمی حکمرانی می کرده اند که دارای فرهنگ و تمدنی دیرینه بودند و سابقه آنان در زمامداری بسیار بیشتر از هخامنشیان بوده است. این واقعیت که هخامنشیان چگونه توانستند ملل متمدن تحت انقیاد خود را راضی نمایند از آنان اطاعت نمایند و اینکه از بین خود شاهزادگان هخامنشی چه کسی باید به حکومت برسد موضوع مهمی بوده است که در پژوهشهای گذشته چندان مورد توجه نبوده است اما در این پژوهش موضوع جستجو قرار گرفت. براساس مطالعه کتیبه های شاهان هخامنشی مشخص شد مجموعه ای پیچیده از عوامل در این مهم نقش داشته اند از جمله تایید الهی، تبار، خصایص مثبت اخلاقی، هوش و سیاست، جنگاور پیروز بودن و دوری از دروغ از جمله مهمترین این موارد بوده اند که موجب شد پس از فتح نظامی مناطق مردم به مرور آنان را به عنوان پادشاهان خود بپذیرند و از فرامین آنان نه صرفا به خاطر نیروی نظامی آنان اطاعت نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - ساختار و شیوه های جنگی ارتش هخامنشیان در زمان شاهنشاهی کوروش
افسانه گلی ناصر جدیدی فیض‌اله بوشاسب گوشه

امپراتوری هخامنشی بی شک بزرگ ترین امپراتوری باستان بود و 220 سال بر تمام خاورمیانه و ماوراء آن حکومت کرد. به گفته مورخان و همچنین اسناد تاریخی ارتش هخامنشی یکی از بزرگترین و پیچیده ترین ارتش های دوران باستان بود. بی‌شک رویارویی با حکومت های قدرتمندی همانند بابل و یونان چکیده کامل

امپراتوری هخامنشی بی شک بزرگ ترین امپراتوری باستان بود و 220 سال بر تمام خاورمیانه و ماوراء آن حکومت کرد. به گفته مورخان و همچنین اسناد تاریخی ارتش هخامنشی یکی از بزرگترین و پیچیده ترین ارتش های دوران باستان بود. بی‌شک رویارویی با حکومت های قدرتمندی همانند بابل و یونان که دارای تمام امکانات نظامی برای ایجاد قدرت و حفظ قلمرو بودند، نیازمند برخورداری از سپاهی منظم و سازماندهی‌شده و تاکتیک‌های جنگی ویژه‌ای بود. از اینرو در صددیم در مقاله حاضر به چگونگی شکل گیری ارتش هخامنشیان و تاکتیک و شیوه های جنگی در زمان شاهنشاهی کوروش بپردازیم. یافته های تحقیق نشان می دهد که کوروش با بهره گیری از فنون نظامی ملل مغلوب توانست ارتشی نیرومند و عظیم تشکیل دهد. در واقع یکی از ویژگی‌‌های سپاه هخامنشی که به خصوص در اوایل فرمانروایی از نقاط قوت آنها محسوب می‌شد، گردآوری نیرو از تمام سرزمین‌های تحت تسلط بود. این ارتش شامل نیروهای منظم آموزش دیده پیاده و سواره ایرانی، عمدتا مادی و پارسی بوده که از دسته های مختلف تشکیل می شد و بعدها سربازانی از ملل تابع به آن افزوده شد. ایجاد یک سواره نظام کارآمد و حرفه ای از دیگر اقدامات نظامی کوروش هخامنشی است. علاوه بر این موارد، می توان به آلات و ادوات نظامی مثل ارابه های داس دار و گردونه یا برج های چوبی که از ابداعات نظامی کوروش هخامنشی است اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - تبیین و تحلیل جایگاه اعداد مقدس در فرهنگ ایران از هخامنشیان تا پایان ساسانیان(559پ.م-651م.) (نمونه موردی: اعداد سه، هفت، دوازده، چهل و هفتاد دو)
حسن آتش آب پرور محمد کریم یوسف جمالی اسماعیل سنگاری شکوه السادات اعرابی هاشمی

چکیده:اعداد در فرهنگ و باورهای مردم ایران و جهان از جنبه رمزی یا مقدس و شوم بودن دارای جایگاه خاصی هستند به گونه ای که بعضی از آن ها را خوب و مقدس و برخی را بد و شوم می پندارند. در ایران نیز، بخصوص بعد از دین زرتشت اعداد نقش بسزایی را در اساطیر و سنت ها جامعه ایفا می کن چکیده کامل

چکیده:اعداد در فرهنگ و باورهای مردم ایران و جهان از جنبه رمزی یا مقدس و شوم بودن دارای جایگاه خاصی هستند به گونه ای که بعضی از آن ها را خوب و مقدس و برخی را بد و شوم می پندارند. در ایران نیز، بخصوص بعد از دین زرتشت اعداد نقش بسزایی را در اساطیر و سنت ها جامعه ایفا می کنند. تدوام مقدس بودن اعداد در ادوار تاریخی و انتقال به فرهنگها و تمدن های پسین خود باعث شده تا نقش بسیاری از این اعداد در زندگی امروز نیز قابل مشاهده باشد. برخی از این اعداد پیوندی دیرینه با باورهای آنها دارند و ریشه شناسی اش آنان را با دلایل مقبولیت و رواج آنها آشنا می سازد این دلایل گاه دینی و گاه اسطوره ای می باشند. بنظر می رسد شناخت محیط پیرامون، قدرت های جادویی، مذاهب و ادیان در مقدس شدن اعداد نقش داشته اند. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و نتایج حاصل از این بررسی حاکی از آن است که مقدس شدن اعداد تا حدود زیادی متاثر از مذاهب، ادیان، باورها و تغییرات فصلی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - جایگاه کیش زرتشتی در میان هخامنشیان و ساتراپ‌نشین‌های غربی آنان
علی‌اکبر شهابادی

ایران عهد هخامنشی از لحاظ دینی دورانی‌ست که در آن بردباری دینی به منصه‌ی ظهور رسید. در عهدی که کشتار و ویرانی افتخار پادشاهان آشوری بود، پادشاهان هخامنشی انسان دوستی و توجه به انسان که منشعب از باور‌های آنان بود را به جهانیان عرضه داشتند. کتیبه‌های هخامنشی که بیشتر به چکیده کامل

ایران عهد هخامنشی از لحاظ دینی دورانی‌ست که در آن بردباری دینی به منصه‌ی ظهور رسید. در عهدی که کشتار و ویرانی افتخار پادشاهان آشوری بود، پادشاهان هخامنشی انسان دوستی و توجه به انسان که منشعب از باور‌های آنان بود را به جهانیان عرضه داشتند. کتیبه‌های هخامنشی که بیشتر به شرح رویدادها می‌پردازند؛ از بازگویی باورداشت‌ها و آداب دینی مردمان ایران و ساتراپ‌نشین‌های غربی شاهنشاهی هخامنشی کم‌تر مطلبی ارائه می‌دهند، بنابراین با واکاوی آثار باستان‌شناسانه و گزارش‌های مورخین باستانی، جایگاه دین زرتشتی در میان هخامنشیان و ساتراپ ‌نشین‌های غربی آنان تا حدودی روشن‌تر خواهد شد. یافته‌های پژوهش که بر اساس واکاوی منابع تاریخی انجام گرفته، به روشنی نشان می‌دهد که ساتراپ‌نشین‌های غربی به دلیل رواداری دینی هخامنشیان، برای نزدیکی به حاکمیت سیاسی سه ایزد اصلی اوستا اهوره‌مزدا، ناهید و مهر را که در برخی موارد با ایزدان و خدایان گذشته آنان هماهنگی داشت، پرستش می‌کردند. در مورد کیش هخامنشیان، پژوهشگران دینی و متخصصین تاریخ ایران باستان تحقیقات فراوانی انجام داده‌اند؛ اما تاکنون به تحلیل جایگاه دینی ساتراپ‌نشین‌های غربی ایران از دیدگاه دیانت زرتشتی کم‌تر توجه شده است. این مقاله به مطالعه‌ی ساختار دینی شاهنشاهی هخامنشیان با تأکید بر دین زرتشتی و جایگاه آن در ساتراپ نشین های غربی می‌پردازد. در این راه بر اسناد و منابع موجود تکیه و با استفاده از روش تحقیقات تاریخی، موضوع مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی علل و زمان احداث، نامگذاری، معماری و متروک شدن بنای تاریخی گور دختر
عباس عاشوری نژاد مهدی بسارده

استان بوشهر به دلیل استراتژیکی و سوق الجیشی متاثر از قرار گرفتن در ساحل خلیج فارس و توجه ویژه هخامنشیان به تجارت دریایی، در زمان هخامنشیان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بود. با گسترش شبکه راه دریایی، حضور هخامنشیان در جبهه غربی منطقه پارس (بندر بوشهر کنونی) در حاشیه خ چکیده کامل

استان بوشهر به دلیل استراتژیکی و سوق الجیشی متاثر از قرار گرفتن در ساحل خلیج فارس و توجه ویژه هخامنشیان به تجارت دریایی، در زمان هخامنشیان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بود. با گسترش شبکه راه دریایی، حضور هخامنشیان در جبهه غربی منطقه پارس (بندر بوشهر کنونی) در حاشیه خلیج فارس، بیش از پیش ضرورت پیدا نمود. همچنین همجواری این استان با استان فارس و برخورداری از موهبت های سرشار طبیعی بر اهمیت آن افزوده بود. وجود سه کاخ از دوره هخامنشی در پس کرانه های خلیج فارس و به خصوص دشتستان و کشف آثار دیگری از آنها در جای جای استان بوشهر نمود بارزی از سیطره هخامنشیان بر خلیج فارس می باشد. یکی از آثار ارزشمند هخامنشی در منطقه پارس جنوبی و استان بوشهر بنای معروف به آرامگاه گور دختر می باشد که بسیار شببیه به آرمگاه کوروش در پاسارگاد است. از این نوع معماری تنها در دو جای ایران یکی در پاسارگاد و دیگری در منطقه بزپر دشتستان تا به حال شناخته شده است. این مقاله که با ترکیبی از روش های تحقیق تحلیل محتوا، مقایسه ای و میدانی به انجام رسیده است، نشان می دهد که زمان احداث این بنای ارزشمند حدود سده پنجم پیش از میلاد می باشد، نام آن احتمالا به معنای بکر و دست نیافتنی برای نامحرمان بوده که پس از حمله اعراب، نامگذاری شده، معماری آن به دلایل وجود سقف خرپشته ی ایلامی می باشد و احتمالا علل متروک شدن آن تغییر شاهراه مواصلاتی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - آسیب شناسی مشروعیت حکمران هخامنشی (تحلیل محتوای کتیبه ها)
فرزانه دشتی محمد رحیم عیوضی

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمران چکیده کامل

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمرانی انسانی در تاریخ بشر به حساب می آید. در این نوشتار قصد داریم با تحلیل سنگ نوشته ها و کتیبه های به جای مانده از دوره هخامنشیان به این پرسش پاسخ دهیم که چه کسی، با چه ویژگی هایی حق حکمرانی در این سلسله را به دست می آورده است. مجموعه کتیبه های به جای مانده در تخت جمشید، همدان، شوش، بیستون، خراسان، مصر و .... که گفته ها و گزاره های شاهانی چون کوروش، داریوش، کمبوجیه و ... را ثبت کرده است منبع دسته اول و مستقیمی در جهت شناخت و نقد و بررسی اندیشه سیاسی ایران محسوب می گردد. بر قلمروی حکومتی که نیمی از پهنه مسکونی کره زمین را در اختیار داشت چه کسی با چه شاخص هایی می بایست حکومت داری کند. در این نوشتار وجوه تکنیکی هرم حاکمیت هخامنشیان مورد بررسی انتقادی قرار می گیرد تا وجهی ناشناخته و بسیار تداومی در اندیشه سیاسی ایران تحلیل گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - بررسی سبک و اسلوب معماری دوره هخامنشیان
دکتر محمود سید مهناز بابایی توسکی

در دوره هخامنشیان یک سبک معماری مخصوصی به وجود آمد، که در آن سنن و آداب ملل مختلف ساکن در کشور هخامنشیان جلوه گری می کرد. یکی از آثار اولیه ی معماری هخامنشیان، کاخ کوروش است که در نخستین اقامتگاه این دولت در پاسارگاد بنا شد و عبارت از یک رشته ساختمان‌هایی در میان باغ و چکیده کامل

در دوره هخامنشیان یک سبک معماری مخصوصی به وجود آمد، که در آن سنن و آداب ملل مختلف ساکن در کشور هخامنشیان جلوه گری می کرد. یکی از آثار اولیه ی معماری هخامنشیان، کاخ کوروش است که در نخستین اقامتگاه این دولت در پاسارگاد بنا شد و عبارت از یک رشته ساختمان‌هایی در میان باغ و محصور به دیوار بود. هنر شاهنشاهی هخامنشی در سده های شم تا چهارم ق.م. دو دسته است: یکی هنر پادشاهان نخستین پارسی است که بهترین نمود آن پاسارگاد است و دیگری هنر شاهان پس از داریوش. اگرچه کوروش در معماری پاسارگاد و نقوش تزینی آن کوشید عناصر مختلف از هنر سرزمین های گشوده شده را در طراحی هنری درهم آمیزد؛ اما در تخت جمشید گامی فراتر نهاده شد و شاهان هخامنشی با آمیختن عناصر هنری مصر، بابل، ایلام،لولوبیان، ماد، اورارتو و ایونیا/ لودیا، سبک درباری یگانه ای را آفریدند. بدعتی که داریوش اول درافکند تا پایان زمامداری هخامنشیان بر قوت خود باقی ماند و این سبک نوین نه تنها در معماری تخت جمشید به اوج خود رسید، بلکه در معماری بناهای شاهان در شوش، هگمتانه و بابل نیز به کار بسته شد. در واقع معماری هخامنشیان هنری تلفیقی است از سبک معماری های بابل، آشور، اورارتو، لولوبیان (معماری صخره نگاری)، یونان، مصر، دولت شهرهای آسیای کوچک و ... که با هنر نمایی و ابتکار روح ایرانی نوع مستقلی از معماری را پدید آورده است. هخامنشیان با ساختن این ابنیه عظیم می خواستند عظمت پادشاهی خود را به همه جهانیان نشان دهند. در این پروسه تحقیقی حتی الامکان سعی شده است که به همه زوایای معماری دوره هخامنشی و تأثیرپذیری این هنر از هنر دیگر اقوام پرداخته شود. مقوله ی حاضر بیشتر حول محور معماری شهرهای پاسارگاد، تخت جمشید و شوش می باشد و در این راستا نمایی کلی از معماری این دوره در معرض بحث و تبادل قرار داده ایم و در آخر با استنباطی در این زمینه که هنرمعماری دوره مورد بحث اگرچه تلفیقی از هنر اقوام و کشورهای همسایه بوده است؛ مع هذا روح و جلوه هنر ایرانی نیز در این زمینه قابل توجه و انکارناپذیر است. به عبارتی بهتر جنبه ایرانی بودن آن بر دیگر جلوه های خارجی آن برتری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - سفیر و سفارتخانه در دوره هخامنشیان
هاشم آقاجانی طهمورث مهرابی

دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشی چکیده کامل

دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می کرد. با وجود پژوهش های گسترده ای که درباره ی تاریخ هخامنشیان و روابط سیاسی و اقتصادی آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده ای به سفیر و سفارت خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه ی پژوهش های تاریخی به وجود سفارت خانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بررسی میزان تاثیرگذاری معماری اورارتو بر معماری هخامنشی (نمونه موردی کاخ آپادانای شوش)
امیر اکبری آمنه سادات فتاحی معصوم

اورارتو نام تمدنی است که در غرب آذربایجان امروزکه حدود 1000 سال ق.م. قدرت گرفت. این تمدن همزمان با آشوری‌ها در شمال عراق و تمدن عیلام نو در غرب ایران بود. بیشتر اطلاعات از تمدن اورارتو، از نوشته ‌های آشوری است. سلطنت اورارتو در قرن 8 ق.م. از بین رفت و باقیمانده آن، به ز چکیده کامل

اورارتو نام تمدنی است که در غرب آذربایجان امروزکه حدود 1000 سال ق.م. قدرت گرفت. این تمدن همزمان با آشوری‌ها در شمال عراق و تمدن عیلام نو در غرب ایران بود. بیشتر اطلاعات از تمدن اورارتو، از نوشته ‌های آشوری است. سلطنت اورارتو در قرن 8 ق.م. از بین رفت و باقیمانده آن، به زیر قدرت مادها در آمد. آنان قومی مبتکر، خلاق و آبادکننده بودند. اورارتوها در سرزمینی که در زمان قدرت آنها از ساحل باختری دریای خزر تا سوریه کنونی گسترده بود؛ شهرها، کاخ ها، دژها و معابد متعدد ساختند، تاکستان ها و باغ های میوه به وجود آوردند.آنها برای تأمین آب مورد نیاز، نهرها وکانال های بسیاری حفر کردند و در فلزکاری نیز سرآمد اقوام آن ادوار بودند. به نظر می رسد به دلیل همجواری مادها و پارس ها به مدت دویست سال با اورارتو و در ادامه به دست گرفتن قدرت توسط پارس ها، آنها بسیاری از روش ها و شیوه های ساخت بناها را از اورارتوئیان الگوبرداری کردند و در ایجاد بناهای پرشکوه خود همچون آپادانای شوش و تخت جمشید از آن بهره جستند. این مقاله سعی دارد ابتدا نگاهی به تاریخ و معماری اورآرتوئیان داشته باشد و سپس با بررسی کاخ آپادانای داریوش در شوش، بر مبنای روشی تحلیلی-تطبیقی، میزان تاثیرگذاری تمدن اورارتو در معماری دوره هخامنشیان مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان می دهد اگرچه هخامنشیان از تمامی تمدن های پیشین خود در ساخت بناهای باشکوه بهره جستند، اما در این میان نقش اورآرتو پررنگ تر است. نقشی که کمتر از آن یاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - بازکاوی مرگ کمبوجیه و بردیا و تأثیر آن بر چگونگی روی کار آمدن داریوش هخامنشی.
پرویز حسین طلائی سید محمد طیبی

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دورهی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر میگیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زما چکیده کامل

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دورهی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر میگیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زمانی با توجه به منابع اصلی آورده شود، سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات منابع تاریخی درباره مرگ معما آمیز کمبوجیه و همچنین قتل بردیا پرداخته شود. آن چه به عنوان نتیجه در بخش پایانی مقاله ارائه شده ناظر بر این مسئله است که نه تنها بردیا بر اساس توطئه هفت خاندان به رهبری داریوش از پای درآمده است، بلکه با توجه به اطلاعات منابع موجود، نمی توان مرگ کمبوجیه را اتفاقی دانست؛ چرا که سیاست های کمبوجیه و بردیا بر تحکیم قدرتشان در برابر اشراف استوار شده بود. بنابراین اشراف و خاندان های بزرگ نمی خواستند، امتیازاتشان از دست برود، به همین خاطر نسبت به آن واکنش نشان دادند و با قتل آن ها پادشاهی را از شاخه کورش گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - نگاهی به یک نامجای کهن ؛ زَرَنگ (سیستان)
مهدی کیخایی محمدتقی فاضلی

سیستان در طی تاریخ و به تناوب با نام های گوناگونی چونسکستان، سیستان، نیمروز و نامهای دیگری خوانده شده و جدا از نقشی که در تدوین تاریخ مذهبی ایران پیش از اسلام داشته در دوران اسلامی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ند چکیده کامل

سیستان در طی تاریخ و به تناوب با نام های گوناگونی چونسکستان، سیستان، نیمروز و نامهای دیگری خوانده شده و جدا از نقشی که در تدوین تاریخ مذهبی ایران پیش از اسلام داشته در دوران اسلامی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه به هیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - جامعه و حکومت در عصر هخامنشیان (بحثی در ماهیت و حدود قدرت پادشاهان هخامنشی)
محمدرضا قلی‌زاده محمد هاشم رهنما

در این مقاله با توجه به سازوکار‌ها، ساختار سیاسی، مبانی اعمال قدرت و مشروعیت در جوامع سنتی؛ اختصاصات و وجوه تمایز حکومت هخامنشیان از دیگر نظام‌های حکومتی جوامع سنتی مورد بحث قرار می‌گیرد. هم چنین با تکیه بر سیاست‌های مذهبی و کشورداری هخامنشیان نشان داده می‌شود که شاهان چکیده کامل

در این مقاله با توجه به سازوکار‌ها، ساختار سیاسی، مبانی اعمال قدرت و مشروعیت در جوامع سنتی؛ اختصاصات و وجوه تمایز حکومت هخامنشیان از دیگر نظام‌های حکومتی جوامع سنتی مورد بحث قرار می‌گیرد. هم چنین با تکیه بر سیاست‌های مذهبی و کشورداری هخامنشیان نشان داده می‌شود که شاهان هخامنشی به عنوان مؤسس نظام سیاسی شاهنشاهی، متاثر از مفاهیمی چون فره ایزدی و داد که بعد‌ها هسته مرکزی اندیشه ایرانشهری را شکل دادند، برای دوری از فرو ریختن و آسیب زدن به نظم مقدس و کیهانی، از اعمال قدرت بی‌رویه و خارج از چارچوب مفاهیم فوق دوری می‌گزیدند. توجه و تمسک به این مفاهیم و پیروی از هنجار‌ها و آداب و رسوم جامعه، وجه تمایز حکومت هخامنشی با نظام‌های استبداد شرقی و استبداد ایرانی و حکومت‌های متغلبه را تشکیل می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - نقش شاه در ساختار دربار هخامنشیان
ژامک خادمی ناصر جدیدی احمد کامرانی فر

ساختار دربار و تشکیلات سیاسی حاکم بر قلمرو گسترده تحت سلطه هخامنشیان اهمیت بسیار زیادی در تداوم این حکومت داشت. دربار هخامنشیان با ساختاری شامل: مادرشاه، ملکه و ولیعهد، شاهزادگان، سران خاندانها، خواجه سرایان، مقامی شبیه به وزیر بزرگ – نظام جاسوسی( معروف به گوش‌ها چکیده کامل

ساختار دربار و تشکیلات سیاسی حاکم بر قلمرو گسترده تحت سلطه هخامنشیان اهمیت بسیار زیادی در تداوم این حکومت داشت. دربار هخامنشیان با ساختاری شامل: مادرشاه، ملکه و ولیعهد، شاهزادگان، سران خاندانها، خواجه سرایان، مقامی شبیه به وزیر بزرگ – نظام جاسوسی( معروف به گوش‌ها و چشمهای شاه ) و ... در تمامی تحولات سیاسی این سلسله نقش داشت. یکی از مباحث مهم در بررسی این ساختار نقش شاه در این تشکیلات است. بنظر می‌رسد هخامنشیان در ایجاد تشکیلات و ساختار دربار در شاهنشاهی هخامنشی خود از تمدنهای کهن بین النهرین خصوصا تمدن آشور و تمدن بابل تاثیر پذیرفته‌اند. علاوه بر تمدن آشور، حکومت‌های ماد و ایلام باستان نیز الگوهای مناسبی در اختیار حکمرانان این سلسله قرار دادند، روش پژوهش حاضر از جنبه توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که هسته اصلی قدرت در دربار هخامنشی در دستان شاه بوده است و قدرت شاه مطلقه و نامحدود بود و شاه نمادی از مالکیت تمام عیار جامعه ایرانی و صاحب اختیار تمام دارایی‌ها و ثروت‌های مردم بوده است. آنچه مسلم است مطالعه این ساختار اطلاعات ارزشمندی درباره نقش شاه در هرم قدرت سیاسی دربار هخامنشی در اختیار پژوهشگران تاریخ قرارخواهد دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - وضعیت معمــاری در دورة سـاسـانیـان و تفاوت آن با معمـاری عصـر هخامنشیـان
مهدی رمضانی امیر تیمور رفیعی حسین محمدی

معماری دورة ساسانی در واقع ادامه‌دهنده و کامل‌کنندة معماری اشکانی و درعین‌حال یادآور معماری هخامنشی است. با شکل‌گیری حکومت ساسانیان، جامعه ایران روبه‌رشد نهاد و با تنظیم یک برنامه دقیق و کارآمد در امر شهرسازی، معماری و صنعتی کردن جامعه، توجه دنیای متمدن هلنی و رومی را ب چکیده کامل

معماری دورة ساسانی در واقع ادامه‌دهنده و کامل‌کنندة معماری اشکانی و درعین‌حال یادآور معماری هخامنشی است. با شکل‌گیری حکومت ساسانیان، جامعه ایران روبه‌رشد نهاد و با تنظیم یک برنامه دقیق و کارآمد در امر شهرسازی، معماری و صنعتی کردن جامعه، توجه دنیای متمدن هلنی و رومی را به‌سوی خود جلب نمود. فرهنگ و هنر ساسانیان دنباله‌روی هنر و فرهنگ هخامنشی و پارتی بوده است. تلاش ساسانیان بر آن بود که خود را به فرهنگ عصر هخامنشی نزدیک سازند. آنان در هنرِ معماری، حجاری، گچ‌بری، ساختن طاق‌های گنبدی و تالارهای وسیع بدون ستون برتری خود را نسبت به دوره‌های قبل نشان دادند. در معماری، نقوش برجسته و حجاری‌های عصر ساسانی تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با دورة هخامنشی به‌خصوص از نظر موضوع و محتوا دیده می‌شود. اردشیر بنیان‌گذار سلسله ساسانی، قبل از به قدرت رسیدن حاکم شهر دارابگرد پارس بود و معماری آن شهر و همچنین شهر گور یا فیروزآباد را بنا به سنت معماری دورة پارتی به‌صورت دایره‌ای بنیاد گذاشت. در این مقاله که به روش تحلیلی - توصیفی انجام می‌شود به سؤالات روش ساخت، مصالح و کارکرد بناهای عصر ساسانیان به چه صورت بوده است؟ و تفاوت آن با معماری عصر هخامنشیان چه بوده است؟ پاسخ داده خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تحلیل سیاست اقتصاد کشاورزی هخامنشیان در بابل
آناهیتا امانی یگانگی احمد کامرانی فر فیض اله بوشاسب گوشه

با تصرف بابل، کوروش و دربار هخامنشی با ساختارهای اقتصاد کشاورزی بابل و میانرودان آشنا و روبرو شدند. این ساختار از یک سو مبتنی بر معابد ثروتمد بابل بود که علاوه بر زمین‌های وسیع کشاورزی متعلق به معابد، با اعطای وام و نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان کوچک و بزرگ بابلی نقش مه چکیده کامل

با تصرف بابل، کوروش و دربار هخامنشی با ساختارهای اقتصاد کشاورزی بابل و میانرودان آشنا و روبرو شدند. این ساختار از یک سو مبتنی بر معابد ثروتمد بابل بود که علاوه بر زمین‌های وسیع کشاورزی متعلق به معابد، با اعطای وام و نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان کوچک و بزرگ بابلی نقش مهمی در اقتصاد و کشاورزی بابل ایفا می‌کردند. در کنار آن خاندان‌هایی از ثروتمندان بابلی با ایجاد بنگاه‌های خصوصی اعتباری کشاورزی و وام دادن، بذر، گاوهای کار و زمین به رقابت با معابد بابل می‌پرداختند. علی‌رغم ثروت و امکانات فراوان معابد بابل، اما با تسلط هخامنشیان بر بابل، از نقش و قدرت اقتصادی معابد بابل بسیار کاسته شد و در عوض بر نقش و توان اقتصادی بنگاه‌های کشاورزی بابل، بخصوص دو بنگاه اگیبی و موراشو بسیار افزوده گشت. اما این روند در نهایت متوقف و به ناگاه به فعالیت این بنگاه‌ها در ابتدای دوران زمامداری خشایارشا پایان داده شد. در این پژوهش به واکاوی علل این موضوعات و سیاست‌های هخامنشیان در این ارتباط و همچنین به تحلیل نتایج حاصل از این سیاست‌ها پرداخته می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هخامنشیان جهت تحکیم تسلط و پایه‌های اقتدار خود در بابل به عمد چنین سیاستی را اجرا نموده‌اند. همچنین شواهدی نمایانگر ناکامی این سیاست هخامنشیان در بابل و تاثیر آن بر بروز ناآرامی‌ها و شورش‌های بابل در عصر خشایارشا می‌باشد. این مقاله بر اساس شواهد و مدارک موجود کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی و تحلیلی تهیه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - سیاست های راه سازی شاهان هخامنشـــــی
دکتر علاء الدین آذری مهناز بابایی توسکی

چکیـــــده: راه های کاروان رویی که در سراسر شاهنشاهی هخامنشی احداث شده بود، از اقدامات برجسته و چشمگیر داریوش یکم بوده است که خود مؤثرترین وسیله تسهیل رفت و آمد، حمل کالاهای تجاری و نزدیک ساختن اقوام به یکدیگر بود. در قلمرویی به وسعت دولت هخامنشی، که نیاز به جابجایی چکیده کامل

چکیـــــده: راه های کاروان رویی که در سراسر شاهنشاهی هخامنشی احداث شده بود، از اقدامات برجسته و چشمگیر داریوش یکم بوده است که خود مؤثرترین وسیله تسهیل رفت و آمد، حمل کالاهای تجاری و نزدیک ساختن اقوام به یکدیگر بود. در قلمرویی به وسعت دولت هخامنشی، که نیاز به جابجایی سریع و کارآمد پیام، سپاهیان و کالاها اهمیت زیادی داشت، راه ها دارای اهمیت فوق العاده ای بوده اند. کوروش بزرگ، داریوش و بعضاً خشایارشا مبالغ کلانی را به ایجاد شبکه های مواصلاتی اختصاص داده بودند، که نهرهای بزرگ و جاده های ممتدی را به یکدیگر و گوشه و کنار شاهنشاهی سوق می داد. شاهان، سرداران، بازرگانان، کشاورزان و ... برای گذران زندگی و امورات خود به این راه ها وابسته بودند. در واقع اداره ی سرزمین پهناور قلمرو هخامنشی مستلزم سیستم ارتباطی کارآمدی میان دربار سلطنتی مرکزی و مقامات ایالتی بود. این شریان های اداری در عین حال جاده های نظامی هم بودند و حرکت سپاهیان برای حفظ نظم را تسهیل می کردند. رفت و آمد کاروان ها در سراسر شاهنشاهی نیز مستلزم وجود و حرکت نگهبانان و اسکورت نظامی برای تضمین امنیت و سلامت رسیدن به مقصدها بود. بیشتر این جاده ها، صرفاً راه های مال روی سنگفرش نشده، ولی همواری بودند که برای اسب، ارابه و یا پای پیاده مناسب بودند.نوشتار موجود در وهله ی اول به سیر خط شریان های مهم نظامی و تا حدودی اقتصادی پرداخته است، در وهله ی دوم به اهمیت و کارکرد آن ها در شاهنشاهی هخامنشی پرداخته ایم و در مرحله ی سوم استنباطی از سیاست های دولت هخامنشی و نقش راه ها را در این برهه ی زمانی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم. واژگان کلیدی : هخامنشیان، راه ها، تخت جمشید، شوش، سارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - تاثیر مسکوکات هخامنشی در تغییر شرایط اقتصادی دنیای قدیم(قرن پنجم و چهارم ق.م)
دکتر سید اصغر محمود آبادی مرتضی زلقی

چکیده: سکه شناسی بخش مهمی از علم باستانشناسی است که از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا روشنگر رویدادهای مبهم و تاریک گذشته است . با مطالعه دقیق سکه ها ، تاریخ غبار آلود فراموش شده قرون گذشته آشکار شده ،در معرض دید محققان و دانش پژوهان قرار می گیرد . سکه پیام آور گذشت چکیده کامل

چکیده: سکه شناسی بخش مهمی از علم باستانشناسی است که از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا روشنگر رویدادهای مبهم و تاریک گذشته است . با مطالعه دقیق سکه ها ، تاریخ غبار آلود فراموش شده قرون گذشته آشکار شده ،در معرض دید محققان و دانش پژوهان قرار می گیرد . سکه پیام آور گذشته هاست و از زمانهای دور سخن می گوید نه بر پایه شک و تردید ، بلکه سند و مدرکی است که از آغاز پیدایش تغییر و تصرفی در آن راه نیافته است. سکه تاریخ مصور آداب و رسوم ، البسه ، تزئینات ، جنگ افزارها و گاهی معماری ملتهاست . ویکی از امتیازات مهم سکه در مقایسه با اشیاء و یافته های دیگر باستانی ، صحیح و سالم ماندن آنهاست . اغلب یافته های باستانشناسی از موارد فاسد شدنی ، از قبیل چوب ، پارچه ، استخوان، پوست و غیره ساخته می شده اند که در طول زمان تحت تأثیر خاک و سایر عوامل فرساینده تغییر شکل یافته ، ناقص و معیوب گردیده اند ، اما چون سکه ها از فلزاتی مانند طلاء و نقره و آلیاژهایی مانند برنز ساخته شده اند نسبت به یافته های دیگر بسیار مقاوم بود . سکه سندی است مکتوب و کتابی کوچک اما پر محتوی که بعضی از دوران های تاریخی را فقط با مطالعه و بررسی آن می توان روشن و آشکار ساخت . و علم سکه شناسی را می توان یکی از مهمترین بخشهای دانش باستان شناسی دانست که سندی معتبر و غیره قابل انکار است . و سکه از طرفی تاریخ دقیق یک حکومت یا تمدن را معرفی می کند و سکه را می توان نمایندهْ فرهنگ آداب و رسوم و هنر و خط و زبان و مذهب هر ملت در طول تاریخ دانست . واژگان کلیدی :هخامنشیان، سکه، سکه در یک، داریوش اول، سکه مسیین ، سکه سیمین پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - پژوهشی بر حقوق ، دستمزد و مواجب در دوران هخامنشیان
دکتر شکوه السادات اعرابی هاشمی مرضیه صدیقی هفشجانی

چکیده در دوران هخامنشیان امور اقتصادی جایگاه ویژه ای داشت. هنگامیکه داریوش دست به اصلاحات اقتصادی زد و به گردآوری مالیات درکشور نظم بخشید، سایر امور اقتصادی به ویژه سیستم حقوق و دستمزد نیز سامان گرفت. مالیات های گردآوری شده که به صورت جنس بود درخزانه انبار می شد و به چکیده کامل

چکیده در دوران هخامنشیان امور اقتصادی جایگاه ویژه ای داشت. هنگامیکه داریوش دست به اصلاحات اقتصادی زد و به گردآوری مالیات درکشور نظم بخشید، سایر امور اقتصادی به ویژه سیستم حقوق و دستمزد نیز سامان گرفت. مالیات های گردآوری شده که به صورت جنس بود درخزانه انبار می شد و به عنوان مواجب به مردم پرداخت می شد. گروه های مختلف در ازای انجام فعالیت، دستمزد دریافت می کردند و بر اساس میزان سختی کارها، میزان حقوق نیز افزایش می یافت.در دوره هخامنشیان اجناس مختلفی مانند گوشت، آرد و جو به منظور حقوق به افراد داده می شد که برحسب میزان کار روزانه متفاوت بود ولی این امر موجب نارضایتی مردم شد زیرا مکان نگهداری اجناس فراهم نبود و اجناس به مرور از بین می رفت. با رونق یافتن ضرب سکه ، کم کم مردم در ازای کارهای انجام شده به جای دریافت کالا، سکه دریافت می کردند. با بررسی پیرامون مسایل اقتصادی در دوره هخامنشیان نتیجه میگیریم که به تمامی مردم اعم ازکودکان، زنان، مردان، کارگران و سایر افراد حقوق و مواجب تعلق می گرفت. هدف از نگارش این مقاله آشنایی با وضعیت حقوق و دستمزد و مواجب در دوره هخامنشیان و شیوه پرداخت آن به گروه های مختلف جامعه می باشد. شیوه پژوهش در این مقاله ، توصیفی تحلیلی می باشد. واژگان کلیدی: هخامنشیان، اقتصاد، پرداخت، دستمزد، سکه. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - بررسی مقایسه سلطنت داریوش یکم(486 - 522ق.م)و خشیارشا یکم (465 -486 ق.م)
دکتر نادر میرسعیدی مجدآبادی فاطمه داودآبادی فتانه یوسفی

چکیده شکوه و عظمت هخامنشیان و تغییر و تحولات آن دوران با قدرت یابی داریوش اول و اوج و فرودهای این خاندان با روی کار آمدن خشیارشا یکی از نکات برجسته ی تاریخ ایران باستان است. محققان و پژوهشگران اروپایی و ایرانی با انگیزه های مختلف و با نگاه های متفاوت و گاه غرض آلود چکیده کامل

چکیده شکوه و عظمت هخامنشیان و تغییر و تحولات آن دوران با قدرت یابی داریوش اول و اوج و فرودهای این خاندان با روی کار آمدن خشیارشا یکی از نکات برجسته ی تاریخ ایران باستان است. محققان و پژوهشگران اروپایی و ایرانی با انگیزه های مختلف و با نگاه های متفاوت و گاه غرض آلود به کندوکاو مسائل گوناگون این عصر پرداخته اند. در این میان اقدامات سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اقتصادی داریوش اول و خشیارشا بیش از همه برجسته بود و آنان را متمایز از دیگر پادشاهان می نمایند. یکی از پیامدها و دستاورهای مهم این محققان گزارش ها و پژوهش هایی است که به لحاظ تاریخی ارزش فراوانی در شناخت تاریخ ایران دوران هخامنشیان دارد؛ به ویژه در حوزه ی اجتماعی، سیاسی و مذهبی که بیش از همه مورد چالش است. داریوش بزرگ توانست خود را به قلب اروپا برساند و تا جایی پیش رفت که دیگر هیچ یک از شاهان ایران نتوانستند به آنجا برسند، او از نیروی اقتصادی و نظامی خود در جهت پیشبرد اهداف خود بهره برد. جانشین او خشیارشا نیز از سیاست نظامی در قبال یونان استفاده کرد، که در نهایت طی چندین جنگ انجام شده با شکست مواجه گردید و تا زمانی هر چند کوتاه روابط بین ایران و یونان بسیار محدود شد. محقق در این مقاله با عنوان مقایسه سلطنت داریوش یکم(486-522 ق.م) و خشیارشا یکم (465-486 ق.م)، به بررسی تطبیقی و مقایسه ای امپراتوری دو پادشاه مزبور پرداخته است. هدف از این نگارش، شناسایی شباهتها و تفاوت های سلطنتی در زمینه سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و نظامی و دیگر حوزه های مورد بحث ما در بازه زمانی شاهنشاهی داریوش اول و خشیارشا می باشد. روش نگارش محقق توصیفی- تحلیلی است. واژگان کلیدی :هخامنشیان، داریوشاول، خشیارشا، ایران، یونان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - دانش حسابداری در فرایند امپراتوری هخامنش
دکتر سید عباس هاشمی دکتر کیوان لولویی محسن حسنی

چکیده تاریخ حسابداری از جمله موضوعاتی است که جایگاه آن در ادبیات حسابداری بسیار محدود بوده و نسبت به آن کم توجهی و یا بی توجهی شده است. این موضوع حتی در عصر حاضر و به خصوص در دهه های اخیر که پیشرفت های شگرفی در کلیه ابعاد علم حسابداری به وقوع پیوسته نیز به وضوح قابل چکیده کامل

چکیده تاریخ حسابداری از جمله موضوعاتی است که جایگاه آن در ادبیات حسابداری بسیار محدود بوده و نسبت به آن کم توجهی و یا بی توجهی شده است. این موضوع حتی در عصر حاضر و به خصوص در دهه های اخیر که پیشرفت های شگرفی در کلیه ابعاد علم حسابداری به وقوع پیوسته نیز به وضوح قابل مشاهده است. همانطور که می دانیم حسابداری با تمدن همزاد است و در واقع یکی از الزامات شکل گیری تمدن، پیدایش حسابداری بوده است. حال چطور ممکن است ملتی مانند ایران، تمدن چند هزار ساله داشته باشد و یکی از الزامات ایجاد تمدن، یعنی سیستم حسابداری متناسب با هر مرحله از تمدن را نداشته باشد؟ در این مقاله سعی شده است تا شواهدی دال بر استفاده از روش های اعجاب انگیز حسابداری و حسابرسی در عصر دوره هخامنشیان بیابیم. زمانی که در واقع وسعت و عظمت ایران، به ویژه در زمان داریوش، همواره موجب مباهات و افتخار ایرانیان بوده است. حکومت های مرکزی با تمرکز بر ساختارهای نظامی ،اجتماعی و اقتصادی سیستم های پیچیده ی دولتی را به وجود می‌آوردند که دهها کارمند، کارگر و سرباز در آن مشغول به فعالیت بوده اند. استفاده از روش های منظم جهت پرداخت حقوق، انجام فعالیت های عمرانی، دریافت مالیات و کنترل مخارج ضروری بوده است. در این حالت، کلیه ی فعالیت ها ثبت، کنترل و به فراخور نیاز گزارش هایی ارائه می شده که در این مقاله سعی بر بررسی این موارد شده است. واژگان کلیدی: تاریخ، حسابداری ، هخامنشیان، مالیات ، حسابرسی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - بررسی تطبیقی حکومت هخامنشیان در دو دوره کوروش و داریوش یکم (تفاوتها و شباهتها)
دکتر سید اصغر محمودآبادی مریم شرافت

چکیده : دوران شاهنشاهی کوروش هخامنشی تا پایان دوران داریوش یکم قریب به یک سـوم دوران هخامنشیــان را در بـر می گیرد. بی گمان اقتدار آن دولت در همین عهد به اوج می رسد و آنچه باقی می ماند نتایجی است که بر ساختار اولیه آن تکیه دارد. اهمیت این دوران بر کسی پوشیده نیست و چکیده کامل

چکیده : دوران شاهنشاهی کوروش هخامنشی تا پایان دوران داریوش یکم قریب به یک سـوم دوران هخامنشیــان را در بـر می گیرد. بی گمان اقتدار آن دولت در همین عهد به اوج می رسد و آنچه باقی می ماند نتایجی است که بر ساختار اولیه آن تکیه دارد. اهمیت این دوران بر کسی پوشیده نیست و درباره آن نه تنها مورخان و فلاسفه قدیم به سخن نشسته‌اند بلکه تا به امروز مورخان نامداری در ایران و جهان به داوری و نظاره و اظهار نظر پرداخته‌اند. هدف از این پژوهش بررسی موارد مشترک و تفاوتهای دوران دو امپراتور مشهور ایرانی می باشد که اساس کار تحقیق را تشکیل می‌دهد. پژوهش حاضر در مسیر خود تلاش دارد ضمن تحلیل دوران اولیه شاهنشاهی هخامنشی ، حکومت کوروش و داریوش را به عنوان مدل سیاسی و مشابه قدرت‌های جدید جهانی در جامعه باستانی معرفی و تبیین نماید. واژگان کلیدی: کوروش دوم ، داریوش یکم ، هخامنشیان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - تاریخچه تحولات حسابداری و مالی در ایران
دکتر آذر مسلمی دکتر راحله همایونی داود فراهانی محمد علی باقری حجاز

چکیده: تحولات مالی در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدرک کشف شده مالی درجهان، لوحه‌های سفالین از تمدن سومر در بابل(Babylon)است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسدو از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد. پیشینه مالی در ایران نیز به نخستین تم چکیده کامل

چکیده: تحولات مالی در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدرک کشف شده مالی درجهان، لوحه‌های سفالین از تمدن سومر در بابل(Babylon)است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسدو از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد. پیشینه مالی در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می‌گردد کهدراین سرزمین پا گرفت، و مدارک مالی بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان است. در طول تاریخ، روشهای مالی متنوع و متعددی برای اداره امور حکومتی و انجام دادن فعالیتهای اقتصادیابداع شد، که در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تحولی و تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی (در جریان اصلاحات انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی و مشخصات آن از جمله مساحت، نوع زمین و نوع محصول در دفتری ثبت می‌گردید.) و تکامل حسابداری برای نگهداری حساب درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان (نگارش اعداد را به صورت علائمی کوتاه شده ازنام اعداد عربی، حساب سیاق می‌نامند. از جمله در تمدن باستانی سومر (SUMMER) نظام مالی جامعی برقرار بود و کاهنان سومری علاوه بر نگهداری حساب درآمدهای حکومتی، به نحوی موجودی غلات، تعداد دامها و میزان املاک حکومتی را محاسبه می کردند.) واژگان کلیدی:نظام مالیاتی ـ حسابرسیـ هخامنشیان ـ صفویانـ قاجاریان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - نگرشی به نظریه جامعه شناسی عصبیت، ابن خلدون در تشکیل جامعه و حکومت هخامنشیان
حسن مرداسی نی سیاهی ناصر جدیدی فیض اله بوشاسب

حکومت هخامنشیان حکومتی بود که از حدود سال 700 قبل از میلاد در جنوب غربی ایران تأسیس شد. حکومت هخامنشیان بعد از مادها دومین حکومت ایرانی بود که تشکیل شد. اما امپراتور هخامنشیان فراتر از مرزهای ایران رفت و حدود سه چهارم جهان را تسخیر کرد. حکومت هخامنشیان حکومت قبیله ای بو چکیده کامل

حکومت هخامنشیان حکومتی بود که از حدود سال 700 قبل از میلاد در جنوب غربی ایران تأسیس شد. حکومت هخامنشیان بعد از مادها دومین حکومت ایرانی بود که تشکیل شد. اما امپراتور هخامنشیان فراتر از مرزهای ایران رفت و حدود سه چهارم جهان را تسخیر کرد. حکومت هخامنشیان حکومت قبیله ای بود که بر اساس ویژگی ها، خصلت ها و اصالت های طوایف پارسی تأسیس شد. حسب هایی که حدود 370 سال باعث دوام حکومت آنها شد. ابن خلدون با استفاده از این ویژگی، نظریه عصبیت را در بوجود آمدن حکومت ها مطرح کرد. در این تحقیق با استفاده از نظریه عصبیت ابن خلدون، به چگونگی تشکیل، دوام استحکام جامعه و زوال حکومت هخامنشیان با توجه به عصبیت هخامنشیان پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - مروری بر پارچه ها، پوشاک، نقوش و نمادهای آنها در دوره هخامنشی
علی اکبر ذوالریاستین سارا روحانی

AOI-2107-1114

یکی از راه های شناخت اقوام گوناگون در دوران باستان از طریق شکل و ظاهر پوشاک آنها بوده است. مدارک و منابع نشان می دهند که در دوره هخامنشی بیشتر پارچه ها از جنس پشم، پنبه و کتان بوده و اگر چه آنان به لحاظ تجارت با سرزمین های دیگر با پارچه های ابریشمی آشنا بوده اند، ولی در چکیده کامل

یکی از راه های شناخت اقوام گوناگون در دوران باستان از طریق شکل و ظاهر پوشاک آنها بوده است. مدارک و منابع نشان می دهند که در دوره هخامنشی بیشتر پارچه ها از جنس پشم، پنبه و کتان بوده و اگر چه آنان به لحاظ تجارت با سرزمین های دیگر با پارچه های ابریشمی آشنا بوده اند، ولی در آن زمان از چگونگی پرورش کرم ابریشم اطلاعی نداشتند. در خصوص ریسندگی این دوره، نمونه هایی از دوک های دستی سوراخ دار و دوک های بلند به ترتیب در مناطق آذربایجان و خوزستان کشف شده است. در دوره هخامنشی پارچه‌ زری که در تار آن طلا یا نقره به کار می رفته است، شهرت داشته و بنابر اشاره اوستا، ایرانیان در آن عصر با نساجی پارچه به خوبی آشنا بودند و گاه پارچه‌ها و جامه‌ها را زر دوزی می‌کردند. در مورد طرح پوشاک این دوران به آثاری از جمله سنگ نگاره های بیستون، نقش رستم، تخت جمشید، تندیس مصری داریوش، گنجینه جیحون و بقایای پوشاک یافت شده در تپه های آلتای می توان اشاره کرد که بر اساس آنها طرح و سبک پوشاک این دوران مشخص می شود. طرح و نقش به کار رفته در پارچه های هخامنشیان بوسیله روش های بافندگی رایج در آن زمان یا توسط فرایند های گوناگون رنگرزی بر روی پارچه ها نقش می شده و بیشتر با شکل های هندسی، نقوش گیاهی و جانوری مزین شده بودند که هرکدام بیانگر نشان و نمادی خاص بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - هخامنشیان در شاهنامه و روایات ملی
امین بابادی آرزو رسولی(طالقانی)

چکیده از آن‌جا که اثری از هخامنشیان در شاهنامه و بالطبع در خدای نامۀ عصر ساسانی نیست، از ابتدای شکل گیری مطالعات بر دودمان ساسانی، همواره بحث بر این بوده که آیا ساسانیان از هخامنشیان آگاهی داشته اند یا خیر. برخی چون نولدکه، ممزن و یارشاطر نافی این آگاهی بوده‌اند و برخی چکیده کامل

چکیده از آن‌جا که اثری از هخامنشیان در شاهنامه و بالطبع در خدای نامۀ عصر ساسانی نیست، از ابتدای شکل گیری مطالعات بر دودمان ساسانی، همواره بحث بر این بوده که آیا ساسانیان از هخامنشیان آگاهی داشته اند یا خیر. برخی چون نولدکه، ممزن و یارشاطر نافی این آگاهی بوده‌اند و برخی دیگر چون فرای، شهبازی و زرین کوب با جدیت بر این یادسپاری تأکید دارند. برخی دیگر چون دریایی نیز با اخذ روی‌کردی میانه عقیده دارند که ساسانیان آگاهانه یاد هخامنشیان را نادیده گرفته اند تا خود را به کیانیان که دودمان کهن ایران شرقی بودند، نسبت دهند. برخی شواهد و مدارک نشان می دهد که ساسانیان نخستین یقیناً از وجود هخامنشیان آگاه بودند و خود را به آنان منتسب می کردند و ساسانیان پسین آگاهانه با دست برد در تاریخ و دگرگون سازی شخصیت ها با اهداف سیاسی و دینی، چهره های هخامنشی را بنابر صلاح دید خود تا حدودی دگرگون ساختند. بااین‌حال، هخامنشیان با گرفتن هویت و چهره ای جدید، در تاریخ‌نگاری ساسانی پابرجا ماندند و به دوران اسلامی راه یافتند. این تحریفات در تاریخ ایران کاملاً آگاهانه از سوی ساسانیان صورت گرفته است و اکنون می توان با بررسی شواهد به میزان و علت این دگرگونی ها پی برد. مقالۀ پیش رو در پی اثبات وجود چهره های برجستۀ هخامنشی چون کوروش و داریوش در تاریخ نگاری نوین ساسانی–اسلامی است. لذا مسألۀ اساسی پژوهش حاضر یافتن دلیل تحریف تاریخ هخامنشیان از سوی ساسانیان و بازیابی آثار وجود هخامنشیان در منابع دوران ساسانی است که نیازمند پژوهش در تاریخ فکری ساسانیان با روی‌کردی اندیشه‌گرایانه است. پرونده مقاله

فهرست مقالات هخامنشیان

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی