نگاهی تحلیلی به نقوش نمادین و نمادهای آیینی در هنر هخامنشی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
ایرج رضایی
1
(
دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران تاریخی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
)
کلید واژه: خورشید, هخامنشیان, ماه, نمادهای مذهبی, ستاره, قرص بالدار, چرخ, نیم تنه محاط در دایره, برسم, آتشدان,
چکیده مقاله :
اگر چه هنوز درباره مذهب هخامنشیان ابهامات زیادی وجود دارد، اما شواهد موجود نشان می‌دهند که در این دوره نیز مانند دیگر ادوار باستانیِ خاور نزدیک، مذهب و سنت‌های آیینی نقش بسیار مؤثر و پررنگی در زندگی مردم داشته‌اند. چنان‌که از آثار بر جای مانده از این دوره پیداست بسیاری از نقوش هنری هخامنشی نمادین بوده و پیوند غیر قابل انکاری با مفاهیم مذهبی دارند. از طرفی اگرچه بسیاری از این نقوش، پیش از دورة هخامنشی نیز در میان دیگر ملل خاور نزدیک رایج بوده و حتی آشکارا مفهوم مذهبی داشته‌اند، اما تصور می‌شود که ظهور مجدد این نقوش در دوره هخامنشی در قالبی جدید و در ارتباط با اعتقادات مزداییِ آنها بوده است. شاخص‌ترین نقوش آیینی و نمادین که در این مقاله به صورت مفصل‌تر به آنها پرداخته می‌شود عبارتند از نقش پیکرة بالدار، خورشید، ستاره، ماه، آتشدان و برسم.
Although many things about Achaemenids’ religion are vague and not clear, the evidences we have at hand show that, like other era in the Middle East, religion and religious traditions have played an important role in people’s life in this era too. As objects remained from this period show, lots of Achaemenids’ reliefs were symbolic and undeniably related to religious concepts and believes. On the other hand, since many of these reliefs have been common among other people in Near East and have clearly had a religious theme in pre Achaemenid period, it is supposed that their reappearance in Achaemenid period in a new form is related to their Mazdaism believes. The most important religious and symbolic reliefs looked at in this paper are: Winged disc, Sun, Moon, Star, Fire altar and Barsam.
_||_
