جایگاه کیش زرتشتی در میان هخامنشیان و ساتراپ‌نشین‌های غربی آنان

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

علی‌اکبر شهابادی ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ ایران باستان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد)

تاریخ دریافت : 1394/10/05 تاریخ پذیرش : 1394/10/05 تاریخ انتشار : 1391/04/01

کلید واژه: ایران, هخامنشیان, کیش زرتشتی, اهوره‌مزدا, مغ, ساتراپ‌نشین‌های غربی,

چکیده مقاله :

ایران عهد هخامنشی از لحاظ دینی دورانی‌ست که در آن بردباری دینی به منصه‌ی ظهور رسید. در عهدی که کشتار و ویرانی افتخار پادشاهان آشوری بود، پادشاهان هخامنشی انسان دوستی و توجه به انسان که منشعب از باور‌های آنان بود را به جهانیان عرضه داشتند. کتیبه‌های هخامنشی که بیشتر به شرح رویدادها می‌پردازند؛ از بازگویی باورداشت‌ها و آداب دینی مردمان ایران و ساتراپ‌نشین‌های غربی شاهنشاهی هخامنشی کم‌تر مطلبی ارائه می‌دهند، بنابراین با واکاوی آثار باستان‌شناسانه و گزارش‌های مورخین باستانی، جایگاه دین زرتشتی در میان هخامنشیان و ساتراپ ‌نشین‌های غربی آنان تا حدودی روشن‌تر خواهد شد. یافته‌های پژوهش که بر اساس واکاوی منابع تاریخی انجام گرفته، به روشنی نشان می‌دهد که ساتراپ‌نشین‌های غربی به دلیل رواداری دینی هخامنشیان، برای نزدیکی به حاکمیت سیاسی سه ایزد اصلی اوستا اهوره‌مزدا، ناهید و مهر را که در برخی موارد با ایزدان و خدایان گذشته آنان هماهنگی داشت، پرستش می‌کردند. در مورد کیش هخامنشیان، پژوهشگران دینی و متخصصین تاریخ ایران باستان تحقیقات فراوانی انجام داده‌اند؛ اما تاکنون به تحلیل جایگاه دینی ساتراپ‌نشین‌های غربی ایران از دیدگاه دیانت زرتشتی کم‌تر توجه شده است. این مقاله به مطالعه‌ی ساختار دینی شاهنشاهی هخامنشیان با تأکید بر دین زرتشتی و جایگاه آن در ساتراپ نشین های غربی می‌پردازد. در این راه بر اسناد و منابع موجود تکیه و با استفاده از روش تحقیقات تاریخی، موضوع مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Religiously, Iran in the Achaemenid period had Religious tolerance was manifested. At that time massacre and destruction were Assyrian kings honor, Achaemenid kings presented friendship and attention to human, to world, what related to their beliefs. Achaemenid inscription have explained events more, but they have not paid attention to common ordinary ceremonies and believe of Iranian and Achaemenid western satraps. So whit researches based on survey of historical sources and reports of ancient historian, the Zoroastrian position would be clarified among Achaemenid and their western satraps approximately. The findings of researches shows western satraps worshiped three essential Gods of the Avesta, Ahuramazda, Nāhīd and Mehr for the reason of being in harmony with their past Gods, having with political power and religious for bearance. Achaemenid religion has been studied by scholars in religion and history of Ancient Iran in plenty, but it has paid the fewer attention to the analysis of religious Position of western satraps in viewpoint of zoroastrian. This article dose research about religious system of the Achaemenid Empire with laying emphasis on Zoroastrian and its position in western satraps. In this way. It has been used of documents, remained sources and historical research methodology.