-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی تطبیقی نظریۀ « احساس حقارت» و شیوه‌های مقابله با آن براساس روانشناسی فردگرای آدلر در اشعار شاعران زن ایران و عرب (سیمین بهبهانی، غاده السمان)
زهرا کریمی سپیده سپهری آرزو شمالی اسکویی الهه حاجیهانقد روانکاوانه، نقدی جدید و بینا‌‌رشته‎ای است که در آن پژوهشگر و یا منتقد، بر آن است تا جنبه‎های پنهان و یا زوایای مختلف رفتاری و نشانه‌های روانی موجود در یک اثر مورد نظر، اعم از ادبی و یا .... را بکاود تا بدین وسیله به تحلیل شخصیت نویسنده، هنرمند و یا اشخاص داس چکیده کاملنقد روانکاوانه، نقدی جدید و بینا‌‌رشته‎ای است که در آن پژوهشگر و یا منتقد، بر آن است تا جنبه‎های پنهان و یا زوایای مختلف رفتاری و نشانه‌های روانی موجود در یک اثر مورد نظر، اعم از ادبی و یا .... را بکاود تا بدین وسیله به تحلیل شخصیت نویسنده، هنرمند و یا اشخاص داستانی بپردازد. روانشناسی فردنگر به‌وسیلة آلفرد آدلر پایه‌گذاری شده است و یکی از نظریه‌های موجود در این روانشناسی فردگرا، نظریۀ احساس حقارت است. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی– تحلیلی بر مبنای سندکاوی و شیوۀ مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته است، اشعار دو تن از شاعران معاصر ایران و عرب (سیمین بهبهانی، غاده السمان) بر اساس نظریۀ احساس حقارت مبتنی روانشناسی فردگرای آدلر مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که احساس حقارت موجود در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان به علت تبعیض جنسیتی موجود در جامعه بوده است و مهم‎ترین مؤلفه‎ها و شاخصه‌هایی که بر اساس روانشناسی فردگرای آلفرد آدلر برای مقابله با احساس حقارت می‎توان در اشعار این دو بانوی شاعر دید، شامل مکانیزم‌های برتری‌جویی، علاقۀ اجتماعی، یاس و تنهایی، انزوا و کناره‌گیری؛ شکوه و اعتراض و عشق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی و بازتاب تطبیقی مؤلفه‌های سنت و مدرنیته در اشعار سیمین بهبهانی و بشری بستانی
یحیی معروف سمیه بختیاری تورج زینی وند علی سلیمیمدرنیته در معنای ابداع و ابتکار، نقطه‎ مقابل سنت گرایی است، سیمین بهبهانی و بشری بستانی از جمله شاعران سرآمدند که در سروده‌های خود منعکس کننده جامعه سنتی و نوگرای ایران و عراق هستند. این دو علاوه بر گرایش به مدرنیته از سنت نیز رویگردان نبوده و توجه خاصی بدان دارند و چکیده کاملمدرنیته در معنای ابداع و ابتکار، نقطه‎ مقابل سنت گرایی است، سیمین بهبهانی و بشری بستانی از جمله شاعران سرآمدند که در سروده‌های خود منعکس کننده جامعه سنتی و نوگرای ایران و عراق هستند. این دو علاوه بر گرایش به مدرنیته از سنت نیز رویگردان نبوده و توجه خاصی بدان دارند و می‌توان گرایش آنها را معتدل ارزیابی کرد؛ زیرا آنها از کنار سنت‌های ناپسند جامعه خویش عبور کرده و به نقد آن پرداخته‌اند. آنها علاوه بر رویارویی خلاقانه خود در گرایش به سنت و مدرنیته، توجه خاصی به اوضاع نابسامان زنان و گرایش‌های فمنیستی میانه‌رو دارند به طوری که در برابر جنس مرد، نه تنها موضع تندی نمی‌گیرند؛ بلکه هر دو را مایه کمال یکدیگر می‌دانند.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه مکتب آمریکایی، بن مایه‌های سنت و مدرنیته را در آثار دو شاعر بررسی و تحلیل میکند. نتیجه این پژوهش، پرداختن به اوزان شعر سنتی، با گریز از وزن و قافیه است و از آنجا که ذهن هر دو شاعر به درگیر مضامین انسانی و اجتماعی است گاهی وزن شعر قربانی محتوا و مضمون شده است. ویژگی بارز دو شاعر، گرایش به مدرنیته و عدم رویگردانی از سنت بوده و در مجموع می‌توان رویکرد آنها در بهره‌گیری از معیارها و بن مایه‌های سنت و مدرنیته را یک موضع بی‌بدیل پنداشت. از آنجا که هر دوی آنها به نوعی شکست عاطفی در زندگی خود تجربه کرده‌اند بخش زیادی از شعر را به بیان مشکلات و مسائل زنان جامعه اختصاص داده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - مطالعة تطبیقی رنگ‌واژه‌ها در شعر «سیمین بهبهانی» و «گلرخسار صفی آوا»
طاهره سیدرضایی فرشته محجوبرنگها بر درک انسان از پدیده‌های هستی اثرگذارند. گرایش ذهنی به رنگ و استفاده از طیف های آن، بازتاب کنش‌های گوناگون روانی است. هر رنگ اثری ویژه بر جسم و روح انسان بر جای می‌گذارد که به وسیلة دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی قابل اثبات است. شاعران به سبب نگاه حسّی و دگرگونه چکیده کاملرنگها بر درک انسان از پدیده‌های هستی اثرگذارند. گرایش ذهنی به رنگ و استفاده از طیف های آن، بازتاب کنش‌های گوناگون روانی است. هر رنگ اثری ویژه بر جسم و روح انسان بر جای می‌گذارد که به وسیلة دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی قابل اثبات است. شاعران به سبب نگاه حسّی و دگرگونه دیدن جهان، دریافت عمیق‌تری از رنگ‌ها دارند که بازتاب آن در شیوه های گوناگون تصویرسازی از تشبیه و استعاره تا حس‌آمیزی، آشنایی-زدایی و نمادپردازی مشهود است. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی ـ تحلیلی شعر سیمین بهبهانی و گلرخسار صفی‌آوا، دو شاعر زن معاصر از ایران و تاجیکستان را از منظر نظریة رنگ ماکس لوشر واکاوی کرده است. هر دو شاعر به گذر از سنّت و نوآوری در شعر متمایل‌اند و بسیاری از تصاویر اعماق و اتّفاقی شعر آنان به وسیلة رنگ و آفرینش رنگ واژه‌های بدیع حاصل شده است. مضمون و موتیف غالب شعر بهبهانی زنان و جایگاه آنان و در سروده‌های صفی‌آوا، وطن و دغدغه‌های مرتبط با آن است و در نوشتار حاضر تحلیل روانشناسی رنگ‌ها نیز اغلب در همین راستا صورت گرفته است. حاصل آنکه هر دو به جهت غلبة روحیّة اندوهگین و ناامید از رنگ سیاه بیش از هر رنگ دیگری استفاده کرده-اند امّا با استفاده از قرمز و سبز آن را تلطیف کرده و مخاطب را به بهبود اوضاع امیدوار کرده‌اند. با این وجود در این حیطه اشعار بهبهانی در قیاس با صفی‌آوا به دلیل مهارت او در تکنیک‌پردازی، استفادة همه جانبه از ابزارهای فرهنگی، روانشناسی، وسایل ارتباط جمعی و کهن‌الگوها دارای بسامد، پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مقایسة تطبیقی «تیپ‌های شخصیتی» در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریه کارن هورنای
فاطمه زندی سپیده سپهری آرزو شمالی اسکویی الهه حاجیهاتحلیل روانشناختی شخصیت، یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. روانکاوان بزرگی چون فروید، یونگ و آدلر به بررسی روانشناختی شخصیت پرداخته‌اند. نظرها و آرای کارن هورنای، هم مبتنی بر اندیشه‌های فروید است و این مفاهیم را با اندک اختلافی که اندیشه‌های فروید در زمینة زیست چکیده کاملتحلیل روانشناختی شخصیت، یکی از رویکردهای اساسی نقد ادبی معاصر است. روانکاوان بزرگی چون فروید، یونگ و آدلر به بررسی روانشناختی شخصیت پرداخته‌اند. نظرها و آرای کارن هورنای، هم مبتنی بر اندیشه‌های فروید است و این مفاهیم را با اندک اختلافی که اندیشه‌های فروید در زمینة زیست‌شناختی دارد بسط می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به مقایسة تطبیقی اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان بر اساس نظریة تیپ‌های شخصیتی کارن هورنای پرداخته‌ایم. این پژوهش در صدد پاسخ به این سوال است که شخصیت دو شاعر مورد نظر با توجه به اشعارشان، با کدام تیپ شخصیتی روانکاوانة کارن هورنای قابل انطباق است.نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با توجه بسامد زیاد موضوع عشق در اشعار این دو شاعر و دلزدگی از اجتماع، تیپ‌های شخصیتی این دو شاعر، مهرطلب و عزلت‌طلب است. هر دو شاعر در عرصۀ مضمون از کلیشه‌های اجتماعی روزگار و پارامتر‌های عاشقانه‌ای که زن را به انحصار و انقیاد می‌کشاند، بیزاری جسته‌اند و دنیای پیرامون را برای اصالت دادن به تجارب و احساسات زنانه، دنیای فاقد صلاحیت می‌دانند، بنابراین مطابق نظرات هورنای، این اجحاف، ظلم و فشار سبب پناه بردن آنها به درون و انزوا‌و ایده‌آل‌گرایی شده است و از همین جاست که عشق یکی از آرمان‌های مطرح شده در شعر دو شاعر محسوب می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی مقایسه ای تغزّل های غاد السّمان و سیمین بهبهانی
مهرعلی یزدان پناه سپیده متولیاین مقاله، با عنوان بررسی مقایس های تغزّ لهای غادالسّمان و سیمین بهبهانی، در صددپاس خگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاو تها و شباه تهایی میان تغزلهایغادالسّمان و سیمین بهبهانی وجود دارد؟ غادلسّمان را نمایند هی تمام عیار جریانجدید ادبیات زنانه (الادب النسائی) و نوع خاص چکیده کاملاین مقاله، با عنوان بررسی مقایس های تغزّ لهای غادالسّمان و سیمین بهبهانی، در صددپاس خگویی به این سؤال اصلی است که چه تفاو تها و شباه تهایی میان تغزلهایغادالسّمان و سیمین بهبهانی وجود دارد؟ غادلسّمان را نمایند هی تمام عیار جریانجدید ادبیات زنانه (الادب النسائی) و نوع خاص آن؛ یعنی ادب تغزّلی زنانه در ادبیاتعرب می شناسند. سیمین بهبهانی نیز به عنوان یکی از نمایندگان این جریان نو، همچنینبانوی غزل ایران شناخته شده است. زبان و احساس خاصّ زنانه، از مهم ترین ویژگی هایعاشقانه های این دو شاعر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - پیوند و مواجهۀ هنری سیمین بهبهانی با خود، دیگران و محیط در غزل های نو نیمایی
پرنیا امان هادی حیدری نیا محمود صادق زادهغزل نو، نوع جدیدی از غزل با نگاهی تازه و زبانی امروزی است که پس از گسترش شعر نو در جامعۀ ادبی ایران، به وجود آمده است. سیمین بهبهانی با آثاری چون: تازه‌ها، خطی ز سرعت و از آتش، دشت ارژن، یک دریچه آزادی و یکی مثلاً اینکه خود را به‌عنوان یکی از پیشگامان کوشای این فرم شعری چکیده کاملغزل نو، نوع جدیدی از غزل با نگاهی تازه و زبانی امروزی است که پس از گسترش شعر نو در جامعۀ ادبی ایران، به وجود آمده است. سیمین بهبهانی با آثاری چون: تازه‌ها، خطی ز سرعت و از آتش، دشت ارژن، یک دریچه آزادی و یکی مثلاً اینکه خود را به‌عنوان یکی از پیشگامان کوشای این فرم شعری معرّفی کرده است. با توجّه به تأثیر شعر نیمایی بر پیدایش غزل نو و احیاگر بودن سیمین در این نوع غزل، تأثیر نیما را بر این قالب شعری‌اش نادیده نمی‌توان گرفت. نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای درصدد آن است تا برخورد سیمین بهبهانی با خود، دیگران و محیط اطرافش را در غزل های نو نیمایی بررسی نماید. با واکاوی این‌گونه از سروده‌های سیمین، این نتیجه حاصل می‌گردد که غزل نو سیمین، فرمی ترکیبی برای بیان عاشقانۀ موضوعات اجتماعی است. سروده های متعدد سیمین بیانگر آن است که می‌توان بسیاری از اصول شعر نیمایی را در غزل به کار بست؛ طبق اصل خودنگری شاعرانه، در غزل‌های نو سیمین بهبهانی، بین شاعر و شعرش هیچ‌گونه فاصله ای نیست. وی شاعری جامعه مدار است و همچون نیما از مسائل جاری در جامعۀ خود سخن گفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تفسیر کاربردی گونه های مختلف معشوق در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر نظریات اریک فروم
زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزادهسیمین بهبهانی معمار شعر عاشقانه معاصر است وهنر بزرگ وی در طراحی این جهانهای تودرتوی عاشقومعشوق است که هیچ یک در تزاحم با دیگری نیستند. براساس نظریات فروم بین عشق به خدا، عشق مادر بهفرزند، عشق برادرانه، عشق به جنس مخالف، ویا حتی عشق به نفس، فرق اساسی وجود ندارد؛ بلکه ماه چکیده کاملسیمین بهبهانی معمار شعر عاشقانه معاصر است وهنر بزرگ وی در طراحی این جهانهای تودرتوی عاشقومعشوق است که هیچ یک در تزاحم با دیگری نیستند. براساس نظریات فروم بین عشق به خدا، عشق مادر بهفرزند، عشق برادرانه، عشق به جنس مخالف، ویا حتی عشق به نفس، فرق اساسی وجود ندارد؛ بلکه ماهیت اینعشقها، همه یکی است وتنها موضوع آنها متفاوت است. این جستار با روش تحلیلی - توصیفی به تفسیر گونه-های مختلف معشوق براساس نظریات اریک فروم با ذکر شواهد در اشعار سیمین بهبهانی پرداخته است کهبازتابی از رهیافت ترکیبی جامعهشناسی – روانشناسی را به خواننده عرضه میکند. نتایج این پژوهش نشانمیدهد که میان نظریات اریک فروم وسیمین بهبهانی دربارة گونههای مختلف معشوق وجه اشتراک بسیاریوجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحلیل طبیعة الحب فی أشعار سیمین بهبهانی من منظور إریش فروم
زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزادهتحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شع چکیده کاملتحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شعر سیدة الغزل الإیرانی على أساس نظریة إریش فروم. یتمثل الهدف الرئیس لهذا البحث فی دراسة أوجه الشبه بین العشق ودوافعه فی شعر سیمین بهبهانی بالاعتماد على آراء إریش فروم. یستعین البحث بالمنهج الوصفی التحلیلی. تشیر نتائج البحث إلى أن آراء إریش فروم الذی یعتبر أن طبیعة العشق مرکبة من الاهتمام والعطف والشعور بالمسؤولیة والتغلب على الوحدة والتضحیة والشجاعة والسعی للوصول إلى الحبیب وسمو الروح والاحترام والإخلاص، تتطابق مع آراء سیمین بهبهانی حول طبیعة العشق ودوافعه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - نگاهی به تمثیل و نماد در شعر سیمین بهبهانی
مسعود پاکدل آزاده ستودهتمثیل یعنی تشبیه معقول به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در علم بیان هم آمده تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می‌کنند، تا آنجا که گفته‌اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر نماد هم از اصطلا چکیده کاملتمثیل یعنی تشبیه معقول به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در علم بیان هم آمده تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می‌کنند، تا آنجا که گفته‌اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر نماد هم از اصطلاحاتی است که با تمثیل ارتباط دارد. قدما در پرداختن به صور خیال به دو شیوه رفتار کرده‌اند. به این معنی که یا به صورت ناقص وارد این بحث شده‌اند و آن را از دیگر صنایع شعری جدا نکرده‌اند و یا اینکه تنها به جزئیات تقسیم بندی صور خیال به شیوه علمی که هیچ سازگاری با شعر ندارد، پرداخته‌اند. تحقیق حاضر، درصدد شناخت نمودهای تمثیل و نماد است و این که تمثیل و نماد در شعر سیمین بهبهانی تا چه اندازه و به چه حالتی تأثیر گذاشته است. به نظر می رسد شاعر در تمیثل های خود از اعضای بدن، عناصر طبیعی و وضعیت زندگی و روحی خود بسیار بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تأثیر رمانتیسم در تصویرگرایی شعر سیمین بهبهانی (مجموعه‌های خطی ز سرعت و آتش، دشت ارژن و یک دریچه آزادی)
حمیرا خانجانی مریم محمودی مرتضی رشیدیرمانتیسم از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین مکتب‌های ادبی جهان است که به عنوان پدیده‌ای انقلابی، در اواخر قرن هجدهم به وجود آمد. این مکتب زمانی ظهور کرد که تحولات مهم علمی، اجتماعی و سیاسی تمام اروپا را فراگرفته بود. در ایران نیز از عهد مشروطه، رمانتیسم به عنوان رویکردی فکری چکیده کاملرمانتیسم از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین مکتب‌های ادبی جهان است که به عنوان پدیده‌ای انقلابی، در اواخر قرن هجدهم به وجود آمد. این مکتب زمانی ظهور کرد که تحولات مهم علمی، اجتماعی و سیاسی تمام اروپا را فراگرفته بود. در ایران نیز از عهد مشروطه، رمانتیسم به عنوان رویکردی فکری در ادبیات فارسی مطرح شد. اگرچه سیمین را نمی‌توان از پیروان این مکتب دانست اما بسیاری از تصاویر شعری وی ویژگی‌های تصویرسازی مکتب رمانتیسم را دارد. تصاویری که بیانگر اندیشه و ذهنیت شاعر است و در انتقال احساس شاعر نقشی برجسته دارند. در این مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است؛ برخی ویژگی‌های تصاویر رمانتیسم چون: استحاله در طبیعت، فردیت‌گرایی، سایه‌واری و ابهام در تصاویر، پویایی و بالندگی تصاویر و اندوه در اشعار سه دفتر؛ خطی ز سرعت و آتش، دشت ارژن و یک دریچه آزادی بررسی شده است. ترکیب‌ها و تصویرهای سایه‌وار، القای معنی و در انتقال احساس، طبیعت گرایی، وجود اندوه فردی و اجتماعی در تصاویر شعری و شخصی کردن نمادهای مختلف ویژگی‌هایی است که نشان می‌دهد، سیمین در تخیل شعری خود تحت تأثیر رمانتیک‌ها بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - سیمین بهبهانی و نوگرایی در تصویر شعری
فاطمه یوسف پورسیفیسیمین بهبهانی از غزل‎سرایان نوگرای معاصر اوست. سیمین را به سبب نوآوری‎هایش در وزن غزل، نیمای غزل دانسته‎اند. مهمترین بُعد نوآوری سیمین در وزن غزل است. با این همه در سایر ابعاد هنر شعر نیز سیمین شاعری نوگراست. بخصوص نوگرایی و تلاش او برای نوکردن تصویر در شعرش چکیده کاملسیمین بهبهانی از غزل‎سرایان نوگرای معاصر اوست. سیمین را به سبب نوآوری‎هایش در وزن غزل، نیمای غزل دانسته‎اند. مهمترین بُعد نوآوری سیمین در وزن غزل است. با این همه در سایر ابعاد هنر شعر نیز سیمین شاعری نوگراست. بخصوص نوگرایی و تلاش او برای نوکردن تصویر در شعرش را می‎توان دید. او تلاش داشته منطبق با رویکرد نوگرایی تصویری در شعر، تصاویری را در شعر خود به کار گیرد که حاصل دید فردی، تجارب شخصی، تکیه بر عینیّت‎گرایی و فردیّت‎گرایی باشد. بر این اساس او آنطور که دیده به تصویر کشیده و از کلیشه‎ها و تکرارها تا حد ممکن در تصویرسازی اجتناب کرده است. عناصر امروزین و پدیده‎های معاصر منطبق با این دید فردی و تجربه‎گرایی، در تصویرسازی او جایگاهی برجسته دارند و یکی از اصلی‎ترین خاستگاه‎های نوآوری تصویری شاعر به حساب می‎آیند. پژوهش حاضر تلاش داشته تا ابعاد این نوآوری تصویری را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و نتایج این نگاه و نگرش نو در تصویرسازی را آشکار سازد. یافته‎های پژوهش تأکید بر نوآوری در تصویرپردازی را در شعر سیمین به اثبات می‎رساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - تبیین عشق و انواع آن در اشعار سیمین بهبهانی و عالمتاج (ژاله) قائم مقامی بر مبنای نظریۀ مثلث عشق استرنبرگ
وجیهه ترکمانی باراندوزی فاطمه بهار احمد کریمی کورس کریم پسندیعشق از مضامین پر تکرار و به عنوان محرک‌ترین عنصر حیات است که از دیرباز در خلق آثار رمانتیک و غنایی، اندیشه و زبان شاعران را مسحور کشش و لطف خود کرده است. در حوزه روانشناسی نیز نظریه‌های متعددی برای شناخت بیشتر عشق و تبیین آن ارائه شده است که از با نفوذترین آن نظریه مثلث چکیده کاملعشق از مضامین پر تکرار و به عنوان محرک‌ترین عنصر حیات است که از دیرباز در خلق آثار رمانتیک و غنایی، اندیشه و زبان شاعران را مسحور کشش و لطف خود کرده است. در حوزه روانشناسی نیز نظریه‌های متعددی برای شناخت بیشتر عشق و تبیین آن ارائه شده است که از با نفوذترین آن نظریه مثلث عشق رابرت استرنبرگ است. او معتقد است، عشق کامل شامل سه مؤلفۀ "صمیمیت، شوریدگی و تعهد" می‌باشد و از فقدان هر مؤلفه انواع دیگری ازعشق شکل خواهد گرفت که کامل نبوده و نتیجۀ مطلوبی نخواهد داشت. پژوهش حاضر مطالعه‌ای نظری است و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، به روش توصیفی _تحلیلی انجام شده است و هدف اصلی آن تبیین عشق و انواع آن در اشعار سیمین بهبهانی و عالمتاج (ژاله) قائم مقامی بر مبنای نظریۀ مثلث عشق استرنبرگ است. یافته‌های پژوهش پیش رو حاکی از این است که سیمین بهبهانی و ژاله قائم مقامی تحت تأثیر عوامل مختلف، چون تجربۀ شخصی و مسائل اجتماعی عصر، به مضمون عشق و برخی از انواع آن در شعر خود پرداختند و نشان می‌دهد که طغیان در برابر برخی هنجارها و یا ناهنجاریهای اجتماعی سبب شده که دو شاعر مذکور به مضمون عشق در زنان سوق داده شوند؛ عدم آگاهی از ابعاد عشق کامل و انتخاب ناموثر موجب بروز گونههای عشق می‌شود که شواهد آن در اشعار ژاله و سیمین قابل مشاهده است و برخی از آنها با معضلات اجتماعی قابل مطابقت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - بازتاب تنهایی زن در جامعهی مردسالار در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت
روح اله مهدیان طرقبه علی حیدریهدف پژوهش حاضر بررسی مسألة تنهایی زن در سایه‌ی مردسالاری و بازتاب آن در اشعار سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت می باشد. جامعهی پژوهش مجموعه‌ی اشعار سیمین بهبهانی و دیوان اسمی لیس صعبا از فاطمه ناعوت است. نمونه‌های بررسی شده مقاطعی از اشعار سیمین بهبهانی و ناعوت است که به مو چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی مسألة تنهایی زن در سایه‌ی مردسالاری و بازتاب آن در اشعار سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت می باشد. جامعهی پژوهش مجموعه‌ی اشعار سیمین بهبهانی و دیوان اسمی لیس صعبا از فاطمه ناعوت است. نمونه‌های بررسی شده مقاطعی از اشعار سیمین بهبهانی و ناعوت است که به موضوع تنهایی اشاره دارد. طرح پژوهش روش توصیفی _ تحلیلی است که با استخراج بارزترین نمودها از بازتاب معضل تنهایی در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت، تحلیل و مقایسه‌ی این واگویه‌های زنانه و شاعرانه انجام شد. یافته های پژوهش نشان دادکه آن چه مایه‌های مشترک در آثار این دو شاعر را بیشتر میکند، زندگی در محیطی کم و بیش مشابه، و همراه با محدودیت‌ها و سنت‌های کهنه، و زن‌ستیزی ناشی از فرهنگ مردسالار است که جامعة سنتی ایران و مصر با آن دست‌به‌گریبان است. نتایج نیز گویای این است که انزوای زن، محدودیت او در برقراری روابط اجتماعی، محروم بودن از احترام و جایگاه مناسب و غلبة مردسالاری در تمامی مناسبات زندگی خانوادگی و اجتماعی، بخش عمده‌ای از دغدغه‌های هردو شاعر را شکل داده، و باعث شده حجم قابل توجهی از سروده‌های این دو بانو، به بازنمایی تنهایی زن در جامعهی مردسالار اختصاص یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - نقد فمینیستی بر غزل سیمین بهبهانی
ساره تربیتفمینیسم جنبشی اجتماعی بود که مانند دیگر حرکت های پیشرو و تأثیر گذار در غرب، ابتدا در ادبیات و هنر شکل گرفت و سپس از طریق آثار ادبی و هنری وارد حوزه ی مسائل سیاسی و اجتماعی شد. از این رو زن محوری به عنوان یکی از موضوعات جدّی شعر معاصر به مقوله ای قابل بحث و بررسی تبدیل گ چکیده کاملفمینیسم جنبشی اجتماعی بود که مانند دیگر حرکت های پیشرو و تأثیر گذار در غرب، ابتدا در ادبیات و هنر شکل گرفت و سپس از طریق آثار ادبی و هنری وارد حوزه ی مسائل سیاسی و اجتماعی شد. از این رو زن محوری به عنوان یکی از موضوعات جدّی شعر معاصر به مقوله ای قابل بحث و بررسی تبدیل گردید. در این میان غزل سرایی چون سیمین بهبهانی با ظهور خویش به یکباره سرنوشت زن حاضر در غزل امروز را به گونه ای دیگر رقم زد و به تصویر گری از زنی مشغول شد که تا پیش از این در غزل فارسی مسبوق به سابقه نبود. بزرگترین هنر سیمین در غزل، گذاشتن زبان در دهان زنی است که تا پیش از این چون گنگ خواب دیده، قدرت سخن گفتن نداشت. به همین مناسبت نگارنده بر آن شد تا برای اشاره روشن تر به این مقوله در شعر معاصر، به بررسی غزلی چند از این شاعر اهتمام ورزد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - جایگاه زن ایرانی در شعر معاصر
عیسی داراب پورپس از عهد مشروطه با توجّه به تحولاتی که در ممالک پیشرفته و جامعهی ایرانی صورت گرفته بود، زنان نیز به عرصه ی روابط اجتماعی وارد شدند و ارزش های انسانی و اجتماعی خود را درک کردند و هویت خویش را با نوشته هایشان به تصویر کشیدند. ایشان برای شکسته شدن قفل اسارت زن ایرانی و رس چکیده کاملپس از عهد مشروطه با توجّه به تحولاتی که در ممالک پیشرفته و جامعهی ایرانی صورت گرفته بود، زنان نیز به عرصه ی روابط اجتماعی وارد شدند و ارزش های انسانی و اجتماعی خود را درک کردند و هویت خویش را با نوشته هایشان به تصویر کشیدند. ایشان برای شکسته شدن قفل اسارت زن ایرانی و رسیدن به برابری حقوق زنان و مردان، بر حضور زنان در عرصههای گوناگون اجتماعی و فرهنگی تأکید می کردند. در این راستا، بانوانِ شاعر، با ابزار شعر راجع به وضعیت زنان در جامعهی ایران دادِ سخن دادند و ضمن ریشه یابی علل تنزّل زن در جامعه، به بانوان معاصر خویش راه حل ها و راهکارهایی را جهت احراز هویت و منزلت اصلی خود پیشنهاد دادند. از میان بانوان سخنور، ژاله قائم مقامی، پروین اعتصامی و سیمین بهبهانی در باب زن و مسائل بانوان، نظرات ژرفتری دارند و بیشتر به آن پرداخته اند؛ بنابراین در این مقاله ابعاد این موضوع با تکیه بر اشعار سه شاعر مزبور، مورد بررسی قرار می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - نقد تطبیقی آزادی زنان در اشعار سعاد الصباح و سیمین بهبهانی
محسن سیفی علی اسدی پور سجاد اسماعیلیآزادی حقوق زنان، یکی از موضوعات بسیار مهم در هفتاد سال اخیر است، که بیش از هر زمان، بخش عمده ای از ادبیات و به ویژه شعر شاعران این دوره را در بر گرفته است. سیمین بهبهانی، شاعره معاصر ایرانی، دغدغه ی مسأله ی زن و حقوق زنان را در جای جای اشعار خود دارد. از طرفی دیگر سعاد چکیده کاملآزادی حقوق زنان، یکی از موضوعات بسیار مهم در هفتاد سال اخیر است، که بیش از هر زمان، بخش عمده ای از ادبیات و به ویژه شعر شاعران این دوره را در بر گرفته است. سیمین بهبهانی، شاعره معاصر ایرانی، دغدغه ی مسأله ی زن و حقوق زنان را در جای جای اشعار خود دارد. از طرفی دیگر سعاد الصباح، شاعره پر آوازه ی کویتی، یکی از مهم ترین پرچمداران دفاع از حقوق زن شرقی در دهه ی هفتاد است. این مقاله در صدد است که با رویکرد نقد تطبیقی به بررسی اندیشه های زنانه در اشعار این دو شاعر زن بپردازد. سعاد الصباح و سیمین بهبهانی، موانع آزادی زن معاصر را دیدگاه های سنتی برخی از مردان و مشکلات موجود در جامعه می دانند. آنها از وجود مشکلاتی همچون تبعیض بین مردان و زنان در کارهای بیرون از خانه و داخل خانه کاملا ناراضی هستند. هر دو ضمن بیان این موانع، مؤلفه هایی همچون حق بیان عشق، نقش تربیتی، آموزشی و... را شاخصه هایی برای اثبات آزادی زنان در جامعه می داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - گرایش فمنیستی در شعر سیمین بهبهانی
مختار ابراهیمیاز مسایل بسیار مهمی که در آثار شعری سیمین بهبهانی جلوه گر شده است، طرح مساله ی زنان ووضعیت نابهنجار روحی و روانی آنان است. در اندیشه ی این شاعر معاصر مسایل زنان به گونه ای طرحگشته که می تواند نوعی از جبهه گیری ها و گرایش های فمینیستی او را نشان دهد. به عبارت روشن تروضعی چکیده کاملاز مسایل بسیار مهمی که در آثار شعری سیمین بهبهانی جلوه گر شده است، طرح مساله ی زنان ووضعیت نابهنجار روحی و روانی آنان است. در اندیشه ی این شاعر معاصر مسایل زنان به گونه ای طرحگشته که می تواند نوعی از جبهه گیری ها و گرایش های فمینیستی او را نشان دهد. به عبارت روشن تروضعیت روحی و روانی و حتی جسمانی زنان را حاصل رفتارهای نا به هنجار مردان می داند. در راستایطرح مساله ی زن و راه حل مشکلات روحی و روانی او مساله ی اصلاح رفتاری مرد را به میان می کشد.او اگرچه به صراحت چگونه رفتار کردن مردان را پیشنهاد نکرده است اما از طریق تصویر و ترسیمرفتارهای نادرست مردان به نوعی عکس آن رفتارها را خواهان بوده است. از این جهت است که می توانگفت سیمین بهبهانی خواستار یک شیوه ی معتدل برای اصلاح جامعه چه طیف مرد چه طیف زن بودهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تحلیل نشانه‌شناسی «مار» در شعر«من آن روز می‌گفتم...» سیمین بهبهانی با تأکید بر نظریۀ مایکل ریفاتر
مریم ارجمندی مهدی ظرافتکارهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان میکند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار میکند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آ چکیده کاملهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان میکند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار میکند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آن روز... از این کارکردِ هنری بهره برده است؟ به نظر می‌رسد؛ برای رسیدن به پاسخ مناسب، بهره‌مندی از نظریۀ نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر بیش از هر نظریه‌ای مناسب است. با توجّه به این سنخیّت، مقالۀ حاضر بر مبنای نظریۀ نشانه‌شناسی این اندیشمند و با روش توصیفی- تحلیلی شعر سیمین را بررسی نموده است. پس از بررسیِ عناصر غیر‌دستوری نتایج بیانگر آن است که انباشتهایی با معنا‌بنِ مار، ضحّاک و ترس با بسامد بالادر شعر حضور دارند. پس از بررسی منظومه‌های توصیفی با رویکرد خوشه‌های استعاری و با هسته‌های جامعۀ سنتی، خوی اهریمنی و جامعۀ شبه‌مدرن هیپوگرامهای شعر مشخص شد که مهمترین آنها عبارت بودند از: مار نماد خوی اهریمنی انسانهاست و در نظامهای مردسالار، بیشتر در وجود جنس مذکّر تجلّی می‌یابد. همچنین مقایسۀ انباشتها، منظومه‌های توصیفی و هیپوگرامها با رویکرد بینامتنیّت، ماتریس ساختاری زیر را در ذهن نویسندگان ایجاد کرد: خوی اهریمنی نظامِ مردسالار در جوامع سنتی از طریق بازیهای فولکلوریک، ستم‌پذیری را به دختران القا میکند. در جامعۀ شبه‌مدرن آموزشِ ستم‌پذیری با روشهای مدرن ادامه می‌یابد. تا وقتی که این خوی اهریمنی در ذهنیت جامعه وجود داشته باشد، ترس زنان ادامه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - تحلیل نشانه‌شناسی «مار» در شعر «من آن روز می‌گفتم ...» سیمین بهبهانی با تأکید بر نظریۀ مایکل ریفاتر
مریم ارجمندی مهدی ظرافتکارهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد .شاعر این ایدۀ مسلّط را در لابه‌لای ساختار شعر یا یک جمله و گاهی حتّی یک واژه در درون شعر پنهان می کند. بعد با هنرمندی برخی واژه ها را نشان دار می کند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط شعر را شناسایی کند. آیا سیمین بهبهانی در سرایشِ شعرِ م چکیده کاملهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد .شاعر این ایدۀ مسلّط را در لابه‌لای ساختار شعر یا یک جمله و گاهی حتّی یک واژه در درون شعر پنهان می کند. بعد با هنرمندی برخی واژه ها را نشان دار می کند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط شعر را شناسایی کند. آیا سیمین بهبهانی در سرایشِ شعرِ من آن روز ... از این کارکردِ هنری بهره برده است؟ برای رسیدن به پاسخ به نظر می رسد؛ بهره مندی از نظریۀ نشانه شناسی مایکل ریفاتر بیش از هر نظریۀ دیگری مناسب تر باشد. مقالۀ حاضر بر مبنای نظریۀ نشانه شناسی این اندیشمند و با روش توصیفی- تحلیلی، شعر سیمین را بررسی کرده است. پس از بررسیِ عناصر غیر دستوریِ شعر مذکور، نتایجِ تحقیق بیانگر آن است که انباشتهایی با معنا بنِ مار، ضحّاک و ترس در شعرِ من آن روز... بسامد بالایی دارد. با بررسی منظومه های توصیفیِ شعر، خوشه های استعاری با هسته های جامعۀ سنتی، خوی اهریمنی و جامعۀ شبه مدرن به دست آمد و به کمک همین خوشه های استعاری، هیپوگرامهای شعر نیز مشخص گردید که مهم ترین آنها عبارتند از: مار نماد خوی اهریمنی انسانهاست که در نظامهای مرد سالار بیشتر در وجودِ جنس مذکّر تجلّی می یابد. هم چنین مقایسۀ انباشتها، منظومه های توصیفی و هیپوگرامها با رویکرد بینامتنیّت، ماتریس ساختاری زیر را در ذهن نویسندگان این مقاله ایجاد کرد: خوی اهریمنیِ نظامِ مرد سالار در جوامع سنتی از طریق بازیهای فولکلوریک، ستم پذیری را به دخترانِ جامعه القا می کند. در جامعۀ شبه مدرن آموزشِ ستم پذیری با روشهای مدرن تری مانند نمایش، طناب بازی و ... ادامه می یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی مفهوم امید در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر دیدگاه اریک فروم
زهرا قنبر علی باغنی شهین اوجاق علیزادهدر سال های اخیر، روان‌شناسان به طور جدّی به بررسی نقش امید در زندگی انسان ها پرداخته اند. بهره‌مندی از نگرشی امیدوارانه در ادبیات، ضمن ایجاد تلاشی هدف‌مند در انسان، سلامت روان او را نیز تضمین خواهد نمود. در دیوان اشعارسیمین بهبهانی، مفاهیم امیدبخشی مانند امید به زندگی، چکیده کاملدر سال های اخیر، روان‌شناسان به طور جدّی به بررسی نقش امید در زندگی انسان ها پرداخته اند. بهره‌مندی از نگرشی امیدوارانه در ادبیات، ضمن ایجاد تلاشی هدف‌مند در انسان، سلامت روان او را نیز تضمین خواهد نمود. در دیوان اشعارسیمین بهبهانی، مفاهیم امیدبخشی مانند امید به زندگی، امید به وصال معشوق، امید به رهایی، شادی، شور ونشاط بسیار دیده می شود. هدف از این جستار بررسی مفهوم امید وعوامل تاثیرگذار بر آن مانند ایمان، انتظار وصبر وشکیبایی در دیوان سیمین بهبهانی، براساس نظریات اریک فروم است. روش پژوهش مبتنی برتوصیف وتحلیل است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هرچه از نخستین اشعار سیمین بهبهانی جلوتر می رویم، امید در آن پررنگ تر می شود ووجه اشتراک بسیاری با نظریات اریک فروم دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - بررسی مبانی انسان‌شناختیِ معنای تنهایی از نظر سیمین بهبهانی و اروین یالوم
پرنیا امان هادی حیدری نیا محمود صادق زادهاگزیستانسیالیسم، فلسفۀ نو پا است که از اواخر قرن نوزدهم به وجود آمد و یالوم، معنادرمان این مکتب است. موضوع تنهایی یکی از مبانی انسان‌شناختی یالوم در خصوص معنای زندگی است. تنهایی از مضامینی است که انسان در طول تاریخ با آن مواجه بوده و در حوزه های گوناگونی همچون عرفان و ت چکیده کاملاگزیستانسیالیسم، فلسفۀ نو پا است که از اواخر قرن نوزدهم به وجود آمد و یالوم، معنادرمان این مکتب است. موضوع تنهایی یکی از مبانی انسان‌شناختی یالوم در خصوص معنای زندگی است. تنهایی از مضامینی است که انسان در طول تاریخ با آن مواجه بوده و در حوزه های گوناگونی همچون عرفان و تصوّف، روانشناسی، فلسفه و عشق، دارای معنی و مفهوم است. به نظر یالوم، چهار اضطراب آزادی، تنهایی، مرگ و بی‌معنایی، در حقیقت هستی و وجود انسان ریشه دارد. یالوم معتقد است، انسان برای رهایی از این چهار نگرانی، باید به ابداع معنا بپردازد و به حقیقت زندگی که در واقع خدمت به خلق، آفرینش و خودشکوفایی است، پی ببرد. همچنین در شعر سیمین، تنهایی یکی از نمودهای پر رنگ است که بر فضای غزل های او حاکم شده است. سیمین و یالوم هر دو در آثار و نوشته‌های خود، معتقد به‌تنهایی بنیادین هستند و درصدد رفع این‌گونه تنهایی بوده و هرکدام راهکارهای خاصی را ارائه نموده‌اند. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به بررسی و مقایسۀ مبانی انسان‌شناختی معنای تنهایی از نظر سیمین بهبهانی و اروین یالوم بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که آیا مضمون تنهایی در شعر سیمین با تنهایی بنیادین یالوم یکسان است؟ و راهکار این دو برای رفع تنهایی و رهایی از اضطراب و دلواپسی در زندگی چیست؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - تعامل و تقابل استعاره‌های مفهومی «زن» و «مرد» در شعر سیمین بهبهانی
زهرا قاسمی محبوبه خراسانیامروزه زبان‌شناسان علوم شناختی به استعاره، تنها به‌عنوان یک عنصر زینتی و جمال‌شناختی کلام نگاه نمی‌کنند، بلکه از این دیدگاه، استعاره شیوه‌ای از مفهوم‌سازی ذهنی است که در زبان نمود پیدا میکند و تجربه‌های حسی، جسمی، حوادث زندگی و میزان دانش زبانی کاربران از طریق تشبیه، ق چکیده کاملامروزه زبان‌شناسان علوم شناختی به استعاره، تنها به‌عنوان یک عنصر زینتی و جمال‌شناختی کلام نگاه نمی‌کنند، بلکه از این دیدگاه، استعاره شیوه‌ای از مفهوم‌سازی ذهنی است که در زبان نمود پیدا میکند و تجربه‌های حسی، جسمی، حوادث زندگی و میزان دانش زبانی کاربران از طریق تشبیه، قیاس و استعاره‌سازی با مفاهیم طبیعت، حیوانات، اجسام و ... ساختارهای زبانی جدیدی را می‌آفریند. این نوع آفرینش‌های استعاری، نزد کاربران مختلف، متفاوت است و با توجه به مدل‌های ذهنی و سابقة زیستی، فرهنگی و میزان شناخت آنها از ترفندهای زبانی و همچنین نوع تفکر و ایدئولوژی، مدل‌های استعاری متفاوتی را خلق میکند که به نظر می‌رسد با مطالعه و بررسی این طرح‌واره‌های استعاری، می‌توان به زوایای مختلفی از فکر و اندیشة نویسندة آن نسبت به یک مفهوم پی‌برد. باتوجه به اینکه حوزة معنایی و مضمونی شعرهای سیمین بهبهانی بسیار متنوع و شامل مضامین اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غنایی است و همچنین با وجود تنوع بی‌شمار طرح‌واره‌های استعاری در شعر ایشان و آفرینش‌های خلّاقانة بعضی مدل‌های استعاری، در این مقاله کوشیده‌ایم تا با استفاده از مدل استعاره‌های مفهومی، دیدگاه و جهان‌بینی سیمین بهبهانی را در ارتباط با زن و مرد و جایگاه احساسی، غنایی، فرهنگی و اجتماعی آنها در ارتباط با هم، دریابیم. هدف نویسنده از مطالعه و برّرسی این طرح‌واره‌ها، شناخت و فهم نوع تعامل و تقابل مفهوم زن و مرد در شعرهای ایشان و دریافتن لایه‌های پنهان ذهنی و اندیشگانی شاعر است. واژه‌های کلیدی: استعارة مفهومی، سیمین بهبهانی، زن، مرد، تعامل، تقابل پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - تحلیل و تطبیق عناصر برجستة (طبیعت، تخیل و کیش آزادی) در آثار لرد بایرون و سیمین بهبهانی با تأکید بر سویۀ ارتباطی این مؤلفه‌ها
فرزاد رستمی مرتضی رشیدیجنبش رمانتیسم تحولی مهم در تاریخ هنر و تفکر جهانی است. از میان مؤلفه های قابل توجه این جنبش طبیعت، تخیل و کیش آزادی انتخاب شده اند، بررسی این سه عنصر بر اساس بسامد بالای کاربرد آنها در اشعار لرد بایرون و سمیمن بهبهانی انتخاب شده است. به اعتبارِ سویۀ ارتباطی میان این عنا چکیده کاملجنبش رمانتیسم تحولی مهم در تاریخ هنر و تفکر جهانی است. از میان مؤلفه های قابل توجه این جنبش طبیعت، تخیل و کیش آزادی انتخاب شده اند، بررسی این سه عنصر بر اساس بسامد بالای کاربرد آنها در اشعار لرد بایرون و سمیمن بهبهانی انتخاب شده است. به اعتبارِ سویۀ ارتباطی میان این عناصر می توان دریافت که گرایش به طبیعت، تخیّل و کیش آزادی نسبت به سایر عناصر رمانتیسم، دارای نقش اساسی هستند. نتیجۀ بررسی تطبیقی این مؤلفه ها نشان می دهد این دو شاعر هرچند از جغرافیا، تاریخ، فرهنگ و جنسیت مختلف اند، می توان قرابت هایی یافت که ریشه در درکی مشترک از ماهیت هنر رمانتیک دارد. نتایج مقالۀ حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که تخیل امری اساسی و پیوندیافته با سایر مؤلفه هایی است که شعریت متن را ممکن می کند؛ برخلاف بایرون که علی رغم کوشش های بسیارش نمی تواند آزادی را به عنوان امری مشخص صورت بندیِ ادبی کند و انوار رنگین آزادی در شعر بهبهانی، در ستایش او از جنس زن کانونی می شود. اما رابطه های این عناصر در شعر هر دو عنصر مورد بررسی به شکل مشابهی نشان می دهد که طبیعت در حالی که تجلّی آزادی است، منبعی زوال نیافتنی برای تخیّل محسوب می شود، در حالی که اساساً خودِ تخیّل در شعر رمانتیک مصداقی از آزادی روح و اندیشه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - «بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، و طاهره صفّارزاده»
ملیحه علی نژاد محمدرضا صرفی محمود مدبریآنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهن‌الگوها یا آرکی تایپ‌هایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد می‌رسند، نمودهای مختلفی می‌یابند. یگانگی با این کهن‌الگوها سبب تکامل مرد و زن می‌شود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررس چکیده کاملآنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهن‌الگوها یا آرکی تایپ‌هایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد می‌رسند، نمودهای مختلفی می‌یابند. یگانگی با این کهن‌الگوها سبب تکامل مرد و زن می‌شود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد و طاهره صفّارزاده بپردازیم و جنبه‌ها و نمودهای مختلف آن را در آثار این شاعران نشان دهیم. تقدّس آنیموس در گفتار زنان، به وضوح تجلّی می‌یابد. آنیموس در نظر شاعران زن هم منجی شاعر و هم منجی بشریّت است. تکیه‌گاه و امنیّت‌دهنده است. زنان به دستیابی و اتّحاد با آنیموس یا نیمة پنهان وجود خود نیازمندند و در طول زندگی خود، همواره به دنبال دستیابی و یگانگی با این کهن‌الگو هستند. پروتوتایپ یا پیش‌نمونة معشوق مذکّر ایرانی، مشابه با شخصیّت‌های اساطیری هستند. عوامل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی در شکل‌گیری و رشد آنیموس و نوع نگرش به آن در زنان، مؤثّر است. هرچند تظاهر و نمودهای آنیموس به شکل واحدی نمی‌باشد امّا سرانجام نتایج واحدی به دست می‌آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - نقد نشانه- معناشناختی اشعار سیمین بهبهانی
شیرزاد طایفینشانهشناسی رویکردی است که از زبان‌شناسی، جامعهشناسی، روانشناسی، نقد ادبی و ... بهره گرفته، برای تحلیل آثار ادبی یکی از روشهای نو و بسیار مناسب است و کمک بسیاری به خواننده در جهت آشنایی با سبک نویسنده و عمیق‌تر شدن فهم او از متن آثار ادبی میکند. با توجه به این که د چکیده کاملنشانهشناسی رویکردی است که از زبان‌شناسی، جامعهشناسی، روانشناسی، نقد ادبی و ... بهره گرفته، برای تحلیل آثار ادبی یکی از روشهای نو و بسیار مناسب است و کمک بسیاری به خواننده در جهت آشنایی با سبک نویسنده و عمیق‌تر شدن فهم او از متن آثار ادبی میکند. با توجه به این که در نشانه‌شناسی متون ادبی، تفسیر و نظرات شخصی جایی ندارد و این امر به نوبۀ خود زمینه را برای بررسی روشمند متن فراهم میکند، و همچنین به دلیل آن که شعر سیمین بهبهانی از جهات مختلفی، قابلیت بررسی نشانه‌شناسانه را داراست، پژوهش پیشِ رو شکل گرفته، و با بهره‌گیری از روش استقرایی- تحلیلی، کوشیده‌ایم به بررسی نشانه‌های خالق اثر، زیبایی‌شناختی، احساسی و اجتماعی در اشعار سیمین بهبهانی بپردازیم. دستاوردهای پژوهش گویای این است که شعر این شاعر، مملو از نشانه‌هاست؛ به خصوص نشانه‌های اجتماعی بسامد بالایی دارد. در میان نشانه‌های احساسی نیز، احساسات غم‌انگیز نمود بیشتری دارد که این امر با نشانه‌های خالق اثر در ارتباط است. شاعر از طریق نشانه‌ها و روابط حاکم میان آنها، معنا را به خواننده منتقل میکند. این مقاله می‌تواند راهی به روی پژوهشگران در آشنایی روشمند با شعر سیمین بهبهانی بگشاید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - اگزیستانسیالیسم در اشعار سیمین بهبهانی بر پایۀ نظریّات اومانیستی اریک فروم
زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزاده معصومه صادقیشناخت سرشت واقعی انسان و جایگاه او در نظام هستی از محوری ترین و پیچیده ترین مسائل اندیشۀ بشر است. فروم یک اومانیست که دارای اندیشه های اگزیستانسیالیستی است. وی با بررسی منش و طبع انسان هنجارهای اخلاقی را که بر کیفیّت ذاتی انسان استوار بوده شرح می دهد و تخلّف از این چکیده کاملشناخت سرشت واقعی انسان و جایگاه او در نظام هستی از محوری ترین و پیچیده ترین مسائل اندیشۀ بشر است. فروم یک اومانیست که دارای اندیشه های اگزیستانسیالیستی است. وی با بررسی منش و طبع انسان هنجارهای اخلاقی را که بر کیفیّت ذاتی انسان استوار بوده شرح می دهد و تخلّف از این هنجارها را سبب ناباروری و پریشانی می داند، امّا معتقد است اگر انسان با محوریّت خردِ خود، آزادی، تجربه و اعتماد به خود و به دور از تأیید و ایمان به منبعی غیر از خود در راستای اهداف خود حرکت کند به باروری، شادکامی و سعادت دست می یابد. این پژوهش بر پایۀ روش تحلیلی- توصیفی درصدد یافتن پاسخ به این سوال است که آیا اندیشۀ اومانیسمی- اگزیستانسیالیستی در رویکرد روان شناختی اریک فروم در اشعار بهبهانی وجود دارد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد اگر چه بهبهانی به اندیشه های فلسفی در دیوانش نپرداخته است، امّا با توجّه به علاقۀ وی به مضامین اجتماعی، سیاسی، انسانی و احساسی در اشعارش نشانه هایی از مؤلّفه‌های رویکرد اگزیستانسالیستی (خداباورانه) وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - تحلیل اشعار سیمین بهبهانی با رویکرد پدیدارشناسی
ابراهیم ابراهیم تبار ناهید اکبریپدیدارشناسی روشی است فلسفی که از آثار و نوشته های ادموند هوسرل دریافت گردید. در این روش، فرد به عنوان یک آغازگر، به تحلیل توصیفی از جهان عینی می پردازد تا حقیقت و ذات پدیده در شعور و ادراک و آگاهی انسان ظهور یابد؛ طبق نظریّة پدیدارشناسی، هرگونه موانع و پیش فرض‌هایی را چکیده کاملپدیدارشناسی روشی است فلسفی که از آثار و نوشته های ادموند هوسرل دریافت گردید. در این روش، فرد به عنوان یک آغازگر، به تحلیل توصیفی از جهان عینی می پردازد تا حقیقت و ذات پدیده در شعور و ادراک و آگاهی انسان ظهور یابد؛ طبق نظریّة پدیدارشناسی، هرگونه موانع و پیش فرض‌هایی را که در راه شناخت واقعی پدیده ها وجود دارد، باید به حال تعلیق در آید تا ذهن، خود به شناخت و آگاهی دست یابد. سیمین یکی از چهره های شاخص معاصر است که راهی تازه را بدون اتّکاء به باورهای مفروض و قواعد محتوم پیشینیان با نگاهی نو در عرصة شعر گشود. این نظریّات سیمین – که به آرای پدیدارشناسان شباهت دارد- بیشتر در فرم و محتوای غزل مشاهده می شود، این مقاله به شیوه تحلیلی- توصیفی در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که، چگونه سیمین در راستای ایدة پدیدار شناسانه توانسته در فرم و محتوای غزل تغییر ایجاد کند؟ نتیجة پژوهش بیانگر این است که شاعر هر چند به عنوان یک پدیدارشناس مطرح نیست، امّا نظریّه ای که در بارۀ فرم و محتوای غزل داده در راستای نظریّات پدیدارشناسان است، او نیز مانند آن ها تقلید شیوه های ادبی مرسوم را که مانع درک صحیح از اشیاء می شده کنار گذاشته و نگاهی تازه را در توصیف واقعی پدیده ها و سوژه ها، بدون توجه به پیش فرض های موجود تأکید کرده است. از این رو، با ایجاد تحوّل در فرم و محتوای غزل و کشف اوزان عروضی خارج از دوایر خلیل، با نگاهی پدیدارشناسانه بدون توجّه به نظریّه های ادبی گذشته نقش های تأثیرگذارتری در شعر معاصر داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - زمینه‌ها و نشانه‌های آشنایی سیمین بهبهانی با شاهنامۀ فردوسی و چگونگی تأثیرپذیری از آن
قدرت اله ضرونیبعضی از متون کلاسیک به مثابۀ اَبَرمتن‌ها و متون مادر در شعر فارسی محسوب می شوند که کم و بیش در تمام یا اکثر ادوار ادبی سایۀ خود را بر سر دیگر متن‌ها گسترده‌اند. شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از این ابرمتن‌هاست که نشانه‌های حضور آن در بسیاری از متون پس از خویش چه حم چکیده کاملبعضی از متون کلاسیک به مثابۀ اَبَرمتن‌ها و متون مادر در شعر فارسی محسوب می شوند که کم و بیش در تمام یا اکثر ادوار ادبی سایۀ خود را بر سر دیگر متن‌ها گسترده‌اند. شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از این ابرمتن‌هاست که نشانه‌های حضور آن در بسیاری از متون پس از خویش چه حماسی و چه غیرحماسی قابل ردیابی است. در روزگار معاصر نیز شاعران به مناسبت‌های مختلف، از داستان‌ها، شخصیت‌ها، اسطوره‌ها و دیگر ابعاد و جنبه‌های شاهنامه تأثیر پذیرفته‌اند. سیمین بهبهانی یکی از شاعرانی است که با آگاهی نسبتاً خوبی که از شاهنامه و جهان داستانی آن دارد، توانسته است تعاملات بینامتنی گسترده‌ای با شاهنامه ایجاد کند. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در پی آن بوده‌ایم تا زمینه های آشنایی و میزان بهره‌گیری سیمین و کیفیت و چگونگی این بهره‌گیری‌ها از شاهنامه را تحلیل و بررسی کنیم. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سیمین بهبهانی به خاطر رشد و بالیدن در خانواده ای علمی و مطالعات شخصی، شناخت نسبتاً وسیعی از داستان‌ها و شخصیت‌های اثرگذار شاهنامه داشته و توانسته است در مواضع مختلف برای برانگیختن حس ایران‌دوستی مردم و نیز یادکرد شکوه پهلوانان و حوادث کهن از داستانهای شاهنامه بهره گیرد. پناه بردن به شاهنامه و قهرمانان آن در جست‌وجوی یافتن نجات‌دهنده، استفاده از ابعاد تغزلی و نیز ترسیم فضای سیاسی- اجتماعی روزگار معاصر، عوامل دیگری است که سیمین را به سمت استفاده از داستانهای شاهنامه، سوق داده است. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400