امنیت ملی

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی نقش رسانه ها در امنیت ملی
عبدالرضا شاه محمدی

وسایل ارتباط جمعی ملی و یا فرا ملی میتوانند با برنامهها و پیام های خود همبستگی و یاگسستگی تازهای را برای مخاطبان خویش بوجود آورند که می تواند زمینه ساز بحرانهای اخلاقی،هویتی، فرهنگی و اجتماعی باشد. وسایل ارتباط جمعی در حفظ و تحکیم وفاق ملی چه به لحاظسخت افزاری و چه به ل چکیده کامل

وسایل ارتباط جمعی ملی و یا فرا ملی میتوانند با برنامهها و پیام های خود همبستگی و یاگسستگی تازهای را برای مخاطبان خویش بوجود آورند که می تواند زمینه ساز بحرانهای اخلاقی،هویتی، فرهنگی و اجتماعی باشد. وسایل ارتباط جمعی در حفظ و تحکیم وفاق ملی چه به لحاظسخت افزاری و چه به لحاظ نرم افزاری، بالا بردن توان انتخاب جامعه، افزایش مشارکت، رقابت وپویایی شهروندان، درونی و نهادی کردن نظام ارزشی و باورهای اعتقادی و معرفی ساز و کارهای حل وفصل تعارض ها و چندگانگی های فرهنگی و اجتماعی است. این مقاله سعی دارد نقش وسایل ارتباطجمعی را در وفاق ملی و همبستگی که از جمله عوامل مهم و تاثیر گذار بر امنیت ملی می باشد رامورد کنکاش و بررسی قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تاثیر تروریسم بر امنیت ملی (جمهوری اسلامی ایران)
مجید معصومی احمد ساعی

از آنجائیکه پدیده تروریسم در دنیای امروز یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار بر مسائل مختلف و از جمله امنیت ملی کشورها است در پژوهش حاضر سعی شده که یکی از ابعاد و زمینه های مهم تعاملی میان تروریسم، امنیت ملی و توسعه سیاسی در کشورهای جهان سوم و در ایران اسلامی مورد بررسی و کن چکیده کامل

از آنجائیکه پدیده تروریسم در دنیای امروز یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار بر مسائل مختلف و از جمله امنیت ملی کشورها است در پژوهش حاضر سعی شده که یکی از ابعاد و زمینه های مهم تعاملی میان تروریسم، امنیت ملی و توسعه سیاسی در کشورهای جهان سوم و در ایران اسلامی مورد بررسی و کند و کاو قرار گیرد. نکته مهم در این بررسی این است که تروریسم را به عنوان پدیده استراتژیک در نظر گرفته که به منظور دستیابی به اهداف خود و همچنین اثرگذاری بر امنیت ملی کشورها استراتژی مبتنی بر سه فاز عملیاتی (ایجاد آشفتگی روانی ناشی از ترس در مردم، ترغیب نظام حاکم به پاسخگویی و انتقال مشروعیت) را دنبال و فضایی تعاملی و تقابلی را با مردم و با نظام سیاسی حاکم و در جهت رسیدن به اهداف سیاسی خود مدیریت و اجرا می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - امنیت نوین؛ مفهومی بیناپارادایمی «مطالعه موردی؛ رویکرد امنیتی ایالات متحده آمریکا پس از جنگ سرد»
سید عبدالعلی قوام مهدی وحیدی

در این مقاله با بررسی گفتمانی، تاریخی، تحلیلی و پارادایمی مفهوم امنیت به دنبال آشکار کردن بخش‌های پنهان این مفهوم در روابط بین‌الملل هستیم و با ارایه توضیحات مبسوطی از تحولات مفهوم امنیت در دوران قبل و بعد از جنگ سرد، تحول نگرش تاریخی-تحلیلی به مفهوم امنیت از امنیت ملی چکیده کامل

در این مقاله با بررسی گفتمانی، تاریخی، تحلیلی و پارادایمی مفهوم امنیت به دنبال آشکار کردن بخش‌های پنهان این مفهوم در روابط بین‌الملل هستیم و با ارایه توضیحات مبسوطی از تحولات مفهوم امنیت در دوران قبل و بعد از جنگ سرد، تحول نگرش تاریخی-تحلیلی به مفهوم امنیت از امنیت ملی تا امنیت بین‌المللی را بررسی کرده‌ایم. از سوی دیگر، با نگاهی جزء‌نگرانه به تحول پارادایمی امنیت (رئالیسم، لیبرالیسم، سازه‌انگاری) سعی در تئوریزه کردن عینی و ذهنی امنیت نمودیم، در این میان کوشیدیم که این تحول مفهومی امنیت را در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نمایان سازیم. در تحلیل نهایی، نتیجه‌ای جز این بر ما میسر نگشت که جهت تجزیه و تحلیل مفهوم امنیت در حال حاضر با توجه به گستردگی این مفهوم، نیازمند یک مطالعه بیناپارادایمی و در نظر گرفتن چارچوب‌های هستی‌شناسی، معرفت شناختی و گفتمان محور امنیت در حاشیه هر تحلیل و نگرش امنیتی هستیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - حاکمیت قوانین جزایی ایران در خصوص جرایم ارتکابی درخارج ازکشور با رویکرد فقه امامیه و امنیت ملی
محمود مالمیر

از طرف ایرانیان مقیم خارج از کشور جرایمی علیه امنیت ملی وغیرآن به وقوع می پیوندد. از طرفغیر ایرانیان نیز جرایمی در خارج از کشور رخ می دهد که به گونه ای به کشور ما مربوط می گردد.ارتکاب برخی از این جرایم در خارج از کشور به امنیت داخلی و خارجی کشور ما لطماتی وارد میسازد. د چکیده کامل

از طرف ایرانیان مقیم خارج از کشور جرایمی علیه امنیت ملی وغیرآن به وقوع می پیوندد. از طرفغیر ایرانیان نیز جرایمی در خارج از کشور رخ می دهد که به گونه ای به کشور ما مربوط می گردد.ارتکاب برخی از این جرایم در خارج از کشور به امنیت داخلی و خارجی کشور ما لطماتی وارد میسازد. در این مقاله سعی شده بیان گردد که اعمال و اجرای کلیه قوانین جزایی کشور بر تمامی جرایمارتکابی ایرانیان در خارج از کشور نه منطقی و نه میسور خواهد بود. در حقیقت مجموعه قوانین جزاییکشور ما در خصوص تعدادی از جرایم ارتکابی خارج از کشور توسط ایرانیان و همچنین جرایم ارتکابیغیر ایرانیان که به امنیت ملی ما صدماتی وارد نماید قابل اجراء خواهد بود. در نتیجه قوانین جزاییفقط باید در خصوص تعدادی از جرایم خاص ارتکابی خارج از کشور اعمال گردد. دلیل و هدف حاکمیتقوانین جزایی ایران بر تعدادی از جرایم ارتکابی در خارج از کشور نیز قوانین و مقررات شرعی از یکطرف و امنیت ملی کشور از طرف دیگر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مدل مطلوب تأمین امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران توسط منابع قدرت نرم
محمود کلاه چیان

قدرت نرم عبارت است از توانایی شک لدهی به ترجیحات دیگران. این توانایی م یتواند در دو جهت بهک‌ار گرفتهشود؛ یک جهت تقویت عزم و اراده ملی در راستای تأمین امنیت ملی نظام و دوم، گسترش و صدور اراده یکنظام با تأ یید افکار عمومی در یک محیط خا ص، منطق های و بی نالمللی.مقاله حاضر چکیده کامل

قدرت نرم عبارت است از توانایی شک لدهی به ترجیحات دیگران. این توانایی م یتواند در دو جهت بهک‌ار گرفتهشود؛ یک جهت تقویت عزم و اراده ملی در راستای تأمین امنیت ملی نظام و دوم، گسترش و صدور اراده یکنظام با تأ یید افکار عمومی در یک محیط خا ص، منطق های و بی نالمللی.مقاله حاضر در صدد است تا با کالبد شکافی قدرت نرم در منابع سه گانه آن )فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی(و با بهره گیری از نظرات کارشناسی ) دلفای( و درخت سلسله مراتبی ضمن بررسی شاخ صهای منابع سه گانهاولویت آنان را نسبت ب ههم و در نتیجه با روش همبستگی پیرسون رابطه آنان را با شاخ صهای امنیت ملیمشخص نماید.یافته های این تحقیق نشان دهنده آن است که در اولویت بندی معیارهای اصلی)منابع س هگانه قدرت نرم( معیارفرهنگ بالاترین وزن را با احتساب 6 برابر قدرت اقتصادی و 3 برابر قدرت سیاسی دارا می باشد که نشا ندهندهآن است که قدرت فرهنگی ب هصورت بالفعل و قدرت سیاسی ب هصورت بالقوه )زمین هساز و تسهیل کنند ه( در تأمینقدرت نرم م یتوانند تأثی رگذار باشند.هدف این تحقیق ارایه مدلی مطلوب می باش د، در مدل مطلوب بایستی از بالاترین ظرفیت هر بخش استفادهشود، بنابراین سه شاخصی که بالاترین نمره را در سه حوزه فوق کسب نمود هاند، مبنای الگو قرار می گیرد، درحوزه فرهنگی سه شاخص تفکر بسیجی، ولای تمدار بودن و خدامحوری ؛ در حوزه سیاسی رهبری سیاس ی،مقاومت انقلابی و ارتباطات دیپلماتیک مطلوب و گسترده و در حوزه اقتصادی سیاست های تجاری، کم کهایاقتصادی و سرمای هگذاری خارجی م دنظر قرار می گیرد. این مدل م یتواند ب هصورت بلن دمدت در تولید و افزایش امنیت ملی توسط قدرت نرم مورد بهر هبرداری قرار گیرد . در این حالت، حوزه اقتصاد از حالت خنثی خارج شده وحوزه سیاست نیز مستقیماً تأثیر گذار خواهد بود و این روند نوعی هم افزایی را موجب م یگردد که در این صورتم یتوان ب هافزایش و تولید امنیت ملی بلن دمدت امید داش ت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - تأثیر ژئوپلیتیک انتقال انرژی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
بصیر عسگری

چکیده اساساً، انرژی یکی از تأثیرگذارترین عناصر بر اتخاذ تصمیمات اقتصادی و سیاسی بازیگران نظام بین‌الملل به شمار می رود به‌ طوری که قادرند با استفاده از این عنصر رفتار سایر بازیگران را نیز تحت‌‌الشعاع قرار دهند. با توجه به اینکه ژئوپلیتیک انتقال انرژی نقش بسزایی در این ع چکیده کامل

چکیده اساساً، انرژی یکی از تأثیرگذارترین عناصر بر اتخاذ تصمیمات اقتصادی و سیاسی بازیگران نظام بین‌الملل به شمار می رود به‌ طوری که قادرند با استفاده از این عنصر رفتار سایر بازیگران را نیز تحت‌‌الشعاع قرار دهند. با توجه به اینکه ژئوپلیتیک انتقال انرژی نقش بسزایی در این عرصه دارد، بازیگرانی نظیر ایران که در هارتلند انرژی قرار گرفته‌اند، قادرند نقش‌آفرینی قابل توجهی در این عرصه داشته باشند. که می‌تواند امنیت ملی را با چالش مواجه سازند. بر این اساس، عُصاره پژوهش حاضر بر این پرسش نهاده شده است که ژئوپلیتیک انتقال انرژی چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه پژوهش عبارت است از ژئوپلیتیک انتقال انرژی، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در ابعاد سیاسی و اقتصادی تحت تأثیر قرار می‌دهد.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی می باشد که ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای اعم از کتاب ها، مقاله ها، اسناد، مطبوعات و آمارنامه ها به بیان چارچوب نظری تحقیق پرداخته شده و در ادامه برای جمع آوری داده های میدانی از پرسشنامه بهره گیری شده است. ارزیابی،آزمونِ فرضیه تحقیق و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون رگرسیون صورت پذیرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - پیامدهای انسانی اجتماعی گرد و غباردر امنیت ملی
عباسعلی خدامی ریباز قربانی نژاد محمود احمدی

10.30495/sarzamin.2023.66172.2029

در عصر حاضر که کشورهای نوظهور می توانند کشورهای توسعه یافته و مستعمران پیشین را از لحاظ اقتصادی به خود وابسته کنند، تامین استقلال اقتصادی و امکانات خوداتکایی کشورها یکی از شرایط پیشبرد مبانی امنیت ملی است. بحران های محیط زیستی یا خاستگاه طبیعی پیشامدهای ناگهانی هستند که چکیده کامل

در عصر حاضر که کشورهای نوظهور می توانند کشورهای توسعه یافته و مستعمران پیشین را از لحاظ اقتصادی به خود وابسته کنند، تامین استقلال اقتصادی و امکانات خوداتکایی کشورها یکی از شرایط پیشبرد مبانی امنیت ملی است. بحران های محیط زیستی یا خاستگاه طبیعی پیشامدهای ناگهانی هستند که افزایش آنها سبب افزایش مشکلات محیط زیستی،دگرگونی های آب و هوایی و افزایش معضلات انسانی نظیر سلامت، امنیت و مهاجرت ها گشته است. هدف از این تحقیق بررسی پیامدهای انسانی اجتماعی گرد و غبار در امنیت ملی ایران می باشد. روش تحقیق در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و کاربردی به تاثیرات کمی آب های برون مرزی غرب ایران در ایجاد گرد و غبار و نقش آن در امنیت ملی پرداخته است. جامعه آماری پژوهش از کارشناسان حوزه های ژئوپلیتیک و محیط زیست تشکیل شده است که حجم نمونه آن بر اساس مدل کوکران تعداد 30 نفر تخمین زده شد. نتایج نشان داد مهاجرت از شهرهای مرزی- افزایش بیکاری، افزایش مشکلات دربخش های کشاورزی، صنعت و خدمات در شهرها، بروز پدیده های ناهمگن اجتماعی در شهرها و افزایش مناقشات مرزی از جمله مهمترین پیامدهای ریزگردها بر ابعاد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ارزیابی عوامل ناامنی عراق و تاثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محمد عیسی انصاری فرد سیمین ارمغان علیرضا استعلاجی

10.30495/sarzamin.2023.22961

عراق پس از صدام ، از یک سو با بحران هویت ملی و برتری تعلقات قومی مذهبی بر تعلقات ملی و کینه ها و نفرت های قومی و مذهبی همراه بوده است که این مسائل جامعه عراق را با دگرگونی های مذهبی همراه ساخته است و به تدریج مسائل داخلی عراق با دخالت کشورهای بیگانه نظیر ایران ، آمریکا چکیده کامل

عراق پس از صدام ، از یک سو با بحران هویت ملی و برتری تعلقات قومی مذهبی بر تعلقات ملی و کینه ها و نفرت های قومی و مذهبی همراه بوده است که این مسائل جامعه عراق را با دگرگونی های مذهبی همراه ساخته است و به تدریج مسائل داخلی عراق با دخالت کشورهای بیگانه نظیر ایران ، آمریکا ، عربستان و رژیم صهیونیستی در این کشور همراه بوده است و عوامل حاضر توانسته امنیت عراق را با چالش هایی جدی مواجه سازد که این موضوع در طی سال های اخیر پس از ظهور داعش و چالش های قدرت مرکزی عراق ، امنیت همسایگان این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است . در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی ، به تبیین عوامل ناامنی عراق و تاثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایرانپرداخته است . جامعه آماری پژوهش از کلیه کارشناسان نظامی و ژئوپلیتیک تشکیل شده که حجم نمونه آن تعداد 40 نفر تخمین زده شده است .در راستای تحلیل یافته ها نیز از آزمون های بینومال تست و میانگین در نرم افزار spss استفاده گردید . پرسش اصلی پژوهش حاضر این مساله است که مهمترین عوامل ناامنی عراق چیست و عوامل ناامنی عراق بر کدام ابعاد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذار بوده اند؟ نتایج نشان داد که عوامل منطقه ای از مهمترین دلایل ناامنی در کشور عراق محسوب می شوند و بیشترین تاثیرات ناامنی های عراق بر ابعاد محیط زیستی و سپس بعد اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بوده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تحلیلی بر نقش قدرتهای مداخله گر در خلیج فارس و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران
فرحناز مایل افشار عزت ا... عزتی

بندرت می توان منطقه ای مانند خلیج فارس یافت که بتوان دیدگاه های سیاسی را به عرصه آزمایش گذارد. و هیچ منطقه ای همانند خلیج فارس نتوانسته است توجه ودر عین حال علاقه جهانیان را به خود معطوف نماید. تا آنجا که تاریخ نشان می دهد، خلیج فارس پیوسته بخش پراهمیتی از جهان بوده اس چکیده کامل

بندرت می توان منطقه ای مانند خلیج فارس یافت که بتوان دیدگاه های سیاسی را به عرصه آزمایش گذارد. و هیچ منطقه ای همانند خلیج فارس نتوانسته است توجه ودر عین حال علاقه جهانیان را به خود معطوف نماید. تا آنجا که تاریخ نشان می دهد، خلیج فارس پیوسته بخش پراهمیتی از جهان بوده است. درنیم قرن اخیر، خلیج فارس یکی از مهمترین و حساس ترین مناطق جهان در نگرشهای ژئوپلیتیکی ومحاسبات استراتژیک بوده است و با توجه به تحولات و دگرگونی های عمیق وجاری در عرصه مناسبات بین المللی می توان ادعا کرد که در قرن بیست و یکم می رود تا به صورت مهمترین کانون توجه آن نگرشها و محاسبات درآیدوبه تعبیر کلاسیک ژئوپلیتیک هارتلند نام می گیرد. اما درحال حاضراین منطقه با پدیده ای به نام نظامی گری روبرو گردیده. دیدگاه های متفاوت کشورهای از مقوله امینت و بی اعتمادی به یکدیگر، زمینه را برای مداخله قدرتهای فرامنطقه ای مهیا نموده است. این مسأله، (حضور فدرتهای جهانی در منطقه) برای ایران که قدرت کلاسیک منطقه می باشد به نوعی مخاطره انگیز است و مستقیماً امنیت و منافع ملی وی را هدف قرار می دهد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - تأثیر ابعاد زیست محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی
محمد جلالی مریم افشاری زینب مزینانیان

10.22034/jest.2021.31956.4005

با وجود این که اثرات تغییرات آب و هوایی شرایط زندگی در بخش‌های بزرگی از جهان را تهدید می کند، گروه‌های مختلف کنشگران در بهبود رژیم آب و هوایی ناکام مانده‌اند. این طبیعی است که آن دسته از کشورهایی که بیشتر از تغییرات آب و هوایی آسیب می بینند باید به دنبال راه هایی جهت به چکیده کامل

با وجود این که اثرات تغییرات آب و هوایی شرایط زندگی در بخش‌های بزرگی از جهان را تهدید می کند، گروه‌های مختلف کنشگران در بهبود رژیم آب و هوایی ناکام مانده‌اند. این طبیعی است که آن دسته از کشورهایی که بیشتر از تغییرات آب و هوایی آسیب می بینند باید به دنبال راه هایی جهت بهبود رژیم آب و هوایی هم از طریق روشهای قانونی و هم سایر روشهایی کمتر رسمی، مانند شناساندن تغییرات آب و هوایی به عنوان یک مسئله امنیتی و مشکل محیط زیستی باشند. شرایط تغییر آب و هوا و گرمایش جهانی به عنوان ضریب تهدید امنیت بشری مطرح می‌شود، چراکه کمبود مواد غذایی و کمبود آب، تخریب محیط زیست، فقر، گسترس بیماری، مهاجرت توده ای را ایجاد می‌کند که هر کدام ازاین‌ها می‌توانند به تنهایی به امنیت ملی خدشه وارد و به سناریو دولت شکست خورده کمک کنند. در عرصه داخلی و در عرصه جهانی امنیت دولت مدرن، زمانی معنا می‌یابد که دارای قدرت برتر باشد در اینصورت، حتی اگر با فقدان تهدید مواجه باشد، جامعه ای ناامن تلقی می‌شود. در گفتمان مدرن امنیت ملی، شاهد افزوده شدن وجه نرم افزاری امنیت علاوه بر وجه سخت افزاری آن هستیم. در پی توسعه مفهوم امنیت و خصوصاً توسعه طیف تهدیدات مربوط به امنیت ملی منتقدان برآمدند و مدعی شدند که تهدیدات غیر نظامی مانند تهدیدات زیست محیطی و اقتصادی می‌تواند به نوبه خود به اندازه تهدیدات نظامی جدی باشند و لذا این تهدیدات نیز باید به عنوان تهدیدات امنیتی در نظر گرفته شوند. در این مقاله سعی برآن بوده با توسل به رویکرد میان رشته ای، تحلیلی از تأثیر ابعاد زیست محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی از منظر حقوق بین الملل محیط زیست ارائه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - تحلیلی بر رابطه ژئوپلیتیک قوم کرد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر نظریه هارتشورن
داریوش جهانی عزت اله عزتی محمد حسن نامی

چکیده ایران کشوری چند قومی است و این تنوع قومی فرصت ها و تهدیداتی را متوجه امنیت آن نموده است. واضح است که استقرار گروه های قومی در فضای سرزمینی کشورهایی که ازتنوع قومی در ساختار جمعیتی خود برخوردارند موجب اتخاذ تصمیمات راهبردی دولت ها برای مدیریت اقوام می گردد. قوم کرد چکیده کامل

چکیده ایران کشوری چند قومی است و این تنوع قومی فرصت ها و تهدیداتی را متوجه امنیت آن نموده است. واضح است که استقرار گروه های قومی در فضای سرزمینی کشورهایی که ازتنوع قومی در ساختار جمعیتی خود برخوردارند موجب اتخاذ تصمیمات راهبردی دولت ها برای مدیریت اقوام می گردد. قوم کرد به عنوان یکی از اقوام اصیل و با قدمت بسیار دیرینه در ایران سکونت داشته و همین سابقه تاریخی موجب گردیده تا حس دلبستگی و تعلق خاطر ویژه ای به این سرزمین داشته باشند و حتی برخی از کردها خود را اصیل تر از سایر اقوام ساکن در ایران بدانند.از وجود برخی عوامل و مولفه ها مانند نژاد، دین، فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم مشترک به عنوان مولفه های همگرا و تقویت کننده امنیت ملی و برخی مولفه ها مانند مذهب، زبان، احساس تبعیض و محرومیت، نخبگان غیرهمسو، ضعف دولت مرکزی، عدم توسعه یافتگی، موقعیت حاشیه ای و مرزی، وجود گروه های قومی مشابه در آنسوی مرز به عنوان مولفه های واگرا و تهدیدکننده امنیت ملی می توان اشاره نمود. در این تحقیق بر اساس نظریه نیروهای مرکزگرا و مرکزگریز ریچارد هارتشورن، مولفه های ژئوپلیتیکی واگرا و همگرای قوم کرد مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که بین مولفه های ژئوپلیتیکی قوم کرد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران رابطه معناداری وجود دارد و در صورت عدم توجه به عوامل واگرایی قوم کرد، در بلند مدت امنیت ملی، تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران در معرض خطر قرار خواهد گرفت. در پایان برای تقویت مولفه های همگرایی قوم کرد و تامین امنیت ملی جمهوری اسلامیایران چند پیشنهاد راهبردی ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بحران مناطق شرق و تحلیل ژئوپلیتیکی برای مدیریت برون رفت از آن
محمدحسن نامی وحید بارانی پسیان غلامرضا سعیدی

چکیده به جرأت می‌توان قرن بیست و یک را قرن تحولات غیر قا بل پیش بینی نامید، تحولاتی که باعث بحرانهای زیادی در جهان شده است. در این بین، قرار گرفتن ایران در مرکزیت و محوریت حوزه های ژئوپولیتیک خلیج فارس و دریای عمان، اقیانوس هند، آسیای مرکزی، قفقاز و تسلط بر کانون های چکیده کامل

چکیده به جرأت می‌توان قرن بیست و یک را قرن تحولات غیر قا بل پیش بینی نامید، تحولاتی که باعث بحرانهای زیادی در جهان شده است. در این بین، قرار گرفتن ایران در مرکزیت و محوریت حوزه های ژئوپولیتیک خلیج فارس و دریای عمان، اقیانوس هند، آسیای مرکزی، قفقاز و تسلط بر کانون های استراتژیک انرژی خاورمیانه، نقش بنیادی و اساسی دراستراتژی های ژئوپولیتیکی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ایفا می کند. فضاهای ژئوپولیتیک شمال، جنوب و شرق همچنین غرب کشور و اهمیت آن در برقراری و حفظ امنیت جمهوری اسلامی ایران بر همگان آشکار است. ضرورت شناخت این نواحی و کارکردهای آن می تواند نقش مهمی در ایجاد امنیت ملی و بین المللی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از روش کتابخانه ای، با اشاره به نقاط ژئوپولیتیک جمهوری اسلامی ایران و کارکردها و اهمیت ملی و بین المللی آن، ضرورت شناخت صحیح و دقیق یکی از این نواحی بحران زا (نواحی شرقی ایران) را یادآورشده، و به راهکارهایی در خصوص مدیریت این بحرانها پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - تأثیر هیدروپلیتیک رودخانه مرزی هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی‌ایران
سید عباس فروغی نعمت الهی مهدی حسنی باقری محمود شیخ اویسی

چکیده اهمیت هیدروپلیتیک درعلوم سیاسی در سده اخیر به دلیل بحران کم آبی هر روز بیشتر مشخص می‌گردد. آب به تدریج در حال تبدیل شدن به کالایی استراتژیک است. این روند در مناطق کم آب، از شدت و حدّت فراوانتری برخوردار می‌باشد. اختلاف بر سر کمیت منابع آب و مساله کاهش منابع آب، ب چکیده کامل

چکیده اهمیت هیدروپلیتیک درعلوم سیاسی در سده اخیر به دلیل بحران کم آبی هر روز بیشتر مشخص می‌گردد. آب به تدریج در حال تبدیل شدن به کالایی استراتژیک است. این روند در مناطق کم آب، از شدت و حدّت فراوانتری برخوردار می‌باشد. اختلاف بر سر کمیت منابع آب و مساله کاهش منابع آب، برخلاف مشکلات مربوط به کیفیت آب به دشواری قابل حل است و در بسیاری از موارد، عاملی برای درگیری ومنازعه میان کشورها می‌باشد. همچنین عدم وجود قوانین و مقرارت بین‌المللی و سازمانی برای تقسیم منابع آب رودهای بین‌المللی نیز احتمال درگیری و منازعه میان کشورها را بیشتر افزایش داده است. اهمیت آب‌های منطقه شرق کشور خاصه رودخانه هیرمند از نظر هیدروپلیتیک از جایگاه بسیار حساسی برخوردار بوده است. در واقع، ادامه حیات این قسمت از منطقه مرزی و شرق کشور با این رود ارتباط مستقیم دارد که بخش مهمی‌از اختلافات، منازعات، معاهدات، حکمیت‌ها، مذاکرات و جریانات مربوط به مرزهای خاوری ایران و افغانستان را به خود اختصاص داده است. هر چند مرزهای بین‌المللی میان ایران و افغانستان در میانه شاخه اصلی هیرمند در شرایط کنونی مورد پذیرش دو کشور است، ولی نحوه تقسیم آب هیرمند، بهره برداری از آن در منطقه دلتا و سایر حقوق مربوط به این رودخانه همچنان لاینحل باقی مانده است. این پژوهش به بررسی نقش و جایگاه هیدروپلیتیکی رودخانه هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - تحلیلی بر نقش و جایگاه چین در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
عبداله جلالی نسب سید یحیی صفوی عزت اله عزتی

چکیده : کشور چین با دو دیدگاه اقتصادی و امنیتی تعاملات خود با افغانستان را ادامه می دهد و در بعد اقتصادی سرمایه گذاری در بخش معادن و انرژی است و در بعد امنیتی یکی از عمده نگرانی های چین خطر توسعه گروههای تکفیری و افراطی از افغانستان به چین است و تلاش می نماید با هماهنگی چکیده کامل

چکیده : کشور چین با دو دیدگاه اقتصادی و امنیتی تعاملات خود با افغانستان را ادامه می دهد و در بعد اقتصادی سرمایه گذاری در بخش معادن و انرژی است و در بعد امنیتی یکی از عمده نگرانی های چین خطر توسعه گروههای تکفیری و افراطی از افغانستان به چین است و تلاش می نماید با هماهنگی و توافق با گروههای افراطی محلی تامین طرح های اقتصادی خود را تامین و همچنین به دنبال واسطه گری جهت انجام مذاکرات صلح بین دولت افغانستان و طالبان می باشد . نتیجه این تحقیق بیانگر آن است که حضور چین در افغانستان و طرح های این کشور برای ج .ا .ا در وحله اول فرصت است و در صورت غفلت ، فضای مانور ج .ا. ا در افغانستان محدود خواهد شد ، و لذا لازم است ایران در دو بعد اقتصادی و امنیتی در صحنه افغانستان با چین همکاری نماید .علاوه بر موارد فوق لازم است با اقدامات اعتماد ساز نسبت به تغییر نگرش نه چندان مثبت سیاسیون افغانستان نسبت به ایران تلاش گردد . در مجموع می توان گفت که مکمل این اقدامات بنابر نظر مثبت تعداد 86 درصد از پرسش شوندگان ، انعقاد پیمان راهبردی بین ایران و افغانستان است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - نقش کشور عربستان در گسترش تروریسم و تاثیر ان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محراب هداوند میرزایی

چکیده تروریسم پدیده ای جهانیست که در حال حاضر به صورت منطقه ای عمل می کند و شدت کشتار و تخریب ان در جهان اسلام بیشتر از مناطق دیگر است . قدرت های جهانی و منطقه ای در محور غربی عربی از ابزار تروریسم وگروههای تروریستی به عنوان پیشقراولان خود برای تقسیم دوباره جهان در قرن چکیده کامل

چکیده تروریسم پدیده ای جهانیست که در حال حاضر به صورت منطقه ای عمل می کند و شدت کشتار و تخریب ان در جهان اسلام بیشتر از مناطق دیگر است . قدرت های جهانی و منطقه ای در محور غربی عربی از ابزار تروریسم وگروههای تروریستی به عنوان پیشقراولان خود برای تقسیم دوباره جهان در قرن 21 استفاده می نمایند . اغاز تشکیل گروههای تروریستی سلفی به سال 1984 وشکل گیری القاعده با هدف مبارزه مجاهدین با شوروی در افغانستان و از سال 2010 با شروع انقلابات مردمی برای مقابله با انقلابات و نفوذ ایران در جنوب ،جنوب غرب و افریقا از شدت زیادی برخوردار بوده است .به کارگیری تروریسم ،بستگی به شرایط بین المللی و رقابت کشورهای منطقه داردکه این گروهها را کنترل یا ازاد بگذارند. کشورهای عرب حوزه خلیج فارس باپنج نقش کلی مالی ، نظامی ، بستر سازی عقیدتی ، مکانی و رسانه ای در حال رقابت با ایران به شکل گیری و گسترش تروریسم کمک می کنند. ما در این مقاله درپی پاسخ به این سوال هستیم که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس چه نقشی در گسترش و پیشروی تروریسم منطقه ای دارند؟ تاثیر گسترش تروریسم منطقه ای بر امنیت ملی ایران چیست؟ نتایج تحقیق نشان می دهد کمک های مالی کشورهای عربی موثرترین عامل گسترش تروریسم بوده است به طوری که 40/. اشخاص مهم و سرشناس حامی مالی تروریسم از شهروندان عربستان، 43/ از شهروندان دیگر کشورها مرتبط با عربستان،9/ کویت، 6/ قطرو2/ بحرین بوده اندبا توجه به موارد فوق تروریسم در سه سطح ملی، منطقه ای و جهانی بر امنیت ملی ایران تاثیر خواهد گذاشت .این پژوهش به روش مصاحبه،مشاهده و کتابخانه ای تهیه وبرای تهیه نقشه ها از GIS استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - تبیین ژئوپلیتیک رشد جمعیت و امنیت ملی ایران
علیرضا محرابی روح الله نیکزاد محمد ساسانی‌پور

چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود را چکیده کامل

چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود رابطه معنادار بین افزایش نرخ رشد جمعیت و تنزل ضریب پایداری امنیت ملی، مورد ارزیابی واقع شده که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و آزمون‌های آماری صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش در ارتباط شاخص‌های جمعیتی ایران از قبیل بالابودن نرخ بیکاری و افزایش آن، افزایش تحصیل کردگان دانشگاهی و ضعف یا نبود زمینه‌های اشتغال و بیکاری در این مورد، فرضیه مزبور را تایید کرد. فرضیه مذکور در مناطق بحران‌خیز کشور نیز ارزیابی و نتیجه حاصله به تشدید ارتباط فرضیه در این مناطق انجامید. با تکیه بر تئوری گشتاور رشد جمعیت در ایران، کشور ما به خودی خود یک دوره افزایش نرخ رشد حدود 2 درصد، به دلیل ازدیاد تعداد دخترانی که به سن باروری می رسند را تجربه خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش پرهیز از هرگونه آرمان‌گرایی درباره رشد جمعیت ایران توصیه شده و توجه به واقع‌بینی و توسعه شاخص‌های جمعیت حاضر پیشنهاد شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - استراتژی جدید ایالات متحده آمریکا و امنیت ملی افغانستان
عبدالرضا فرجی راد بهنام شهبازی سیدهادی ساداتی محمد درخور

چکیده ایالات متحده در اکتبر2001به افغانستان حمله نمود و طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا آغاز شد. بعد از10سال در22ژوئن2011باراک اوباما اعلام کرد که نیروهای افغانستان در آینده نزدیک شروع به خروج از افغانستان می‌کنند و نهایتاً تا2014 کلیه نیروهای عملیاتی آمریکا از افغانستا چکیده کامل

چکیده ایالات متحده در اکتبر2001به افغانستان حمله نمود و طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا آغاز شد. بعد از10سال در22ژوئن2011باراک اوباما اعلام کرد که نیروهای افغانستان در آینده نزدیک شروع به خروج از افغانستان می‌کنند و نهایتاً تا2014 کلیه نیروهای عملیاتی آمریکا از افغانستان خارج می‌شوند. درحالی که ویژگی دولت در افغانستان شکست تداوم یافته است و طالبان هنوز درحال فعالیت هستند و اقدامات تروریستی آن‌ها مخل امنیت افغانستان است. افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکا، هم با چالش و هم با فرصت‌هایی روبه‌رو است که این وابسته به توانایی مدیریت بحران آمریکا قرار دارد. در این مقاله به تحلیل وضعیت جدید افغانستان که با خروج نیروهای آمریکا شکل می‌گیرد پرداخته خواهد شد. سؤال اصلی تحقیق این است که: استراتژی جدید آمریکا چه تأثیری بر امنیت ملی افغانستان خواهد گذاشت؟ این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات علمی معتبر و با روش توصیفی همراه با تحلیل داده‌ها تهیه و تدوین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - بررسى نقش موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکى در رابطه با امنیت ایران
سیاوش مرادی پور عزت اله عزتی حیدر لطفی

چکیده به‌ نظر می‌رسد که بعد جغرافیایی با‌ وجود‌ فرایند‌ جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران‌ نوین‌، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به‌ عقیده‌ برخی‌ از پژوهشگران‌ و تحلیلگران‌ سیاسی‌ سرنوشت‌ سازمان‌های‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ بشر در گرو یک‌ سلسله‌ عوامل‌ طبیعی‌ ث چکیده کامل

چکیده به‌ نظر می‌رسد که بعد جغرافیایی با‌ وجود‌ فرایند‌ جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران‌ نوین‌، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به‌ عقیده‌ برخی‌ از پژوهشگران‌ و تحلیلگران‌ سیاسی‌ سرنوشت‌ سازمان‌های‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ بشر در گرو یک‌ سلسله‌ عوامل‌ طبیعی‌ ثابت‌ و متغیر است‌ که‌ همه‌ آن‌ها از جبر جغرافیایی‌ ریشه‌ می‌گیرند. هر نوع‌ تصمیم‌گیری‌ سیاسی‌ و نظامی‌ باید در چارچوب‌ عوامل‌ ثابت‌ و متغیر یاد شده‌ صورت‌ گیرد. در این چارچوب است که نقش واحدهای استانی در چارچوب امنیت دولت – ملت‌ها مهم و برجسته می‌شود. با توجه به این مقدمه سؤال اصلی مقاله این است که اهمیت موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکى در رابطه با امنیت ایران از چه ابعادی قابل بررسی است؟ فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال مذکور این است که به نظر می رسد که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مولفه های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سوآت و برای سنجش وزن سنجه‌ها نیز از روش AHP استفاده شده است. جامعه آماری این مقاله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار و حجم نمونه نیز 50 نفر تعیین شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که از تما می جنبه های علم ژ ئو پلیتیکی یعنی موقعیت جغرافیایی ، اقتصادی ، فرهنگی و قومیتی، مذهبی و نیز جمعیتی لرستان حائز نقشی کانونی و مهم در امنیت ایران است و این که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مؤلفه‌های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. از طرف دیگر شناخت تاریخچه و پیشینه تحولات سیاسی، جغرافیایی و قومی غرب کشور و به ویژه استان لرستان به درک اهمیت ژئوپلیتیکی آن ها منجر خواهد شد و نهایتاً فرصت ها و تهدیدات و نیز قوت ها و ضعف های جغرافیایی و سیاسی موجود در منطقه مورد مطالعه نیازمند توجه و برنامه ریزی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
عباس مکرمی محمد ستوده ارانی

برقراری امنیت ملی و حفظ کشور از تهدیدهای خارجی، از مهمترین اهداف سیاست خارجی کشورها از جمله ایران اسلامی بوده و امنیت کشور ضمن اینکه متاثر از ساختارها و فرایندهای داخلی است، در ارتباط مستقیم با عوامل محیط مجاور و محیط منطقه‌ای است و لذا شناخت محیط منطقه‌ای و تحولات آن، چکیده کامل

برقراری امنیت ملی و حفظ کشور از تهدیدهای خارجی، از مهمترین اهداف سیاست خارجی کشورها از جمله ایران اسلامی بوده و امنیت کشور ضمن اینکه متاثر از ساختارها و فرایندهای داخلی است، در ارتباط مستقیم با عوامل محیط مجاور و محیط منطقه‌ای است و لذا شناخت محیط منطقه‌ای و تحولات آن، می‌تواند گام مهمی در تقویت و حفظ امنیت کشور محسوب شود. در این مقاله در پاسخ به این سوال اصلی که مهمترین عامل تاثیرگذار منطقه‌ای بر امنیت ملی کشور چیست؟ سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با الهام از دیدگاه‌های دیوید ای. لیک و پاتریک ام. مورگان، در خصوص نظم‌های منطقه‌ای، ابتدا مهمترین عوامل ایجاد تغییر در نظم خاورمیانه بیان شده و سپس با بررسی تحولات اخیر خاورمیانه، راهبرد تقویت و حفظ امنیت ایران، تبیین گردیده و این فرضیه بررسی شود که تحول در ساختار قدرت منطقه‌ای و تلاش برای شکل‌دهی به نظم نوین منطقه‌ای، بیشترین تاثیر را بر محیط امنیتی ایران داشته و با استفاده از راهبرد دیپلماسی دفاعی، می‌توان تهدیدات امنیتی کشور را کنترل و به سطح مناسبی از امنیت منطقه‌ای و ملی دست یافت. بدین منظور اعتمادسازی، تنش‌زدایی و انجام مذاکرات و ایجاد روابط میان ارتش‌ها، به وسیله دیپلمات‌های نظامی، از اولویت بالایی جهت ایجاد نظم و امنیت درون منطقه‌ای و تامین امنیت ملی کشور برخوردار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - مزایا و نواقص پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی ایران
محمدتقی روستایی رضا دلاوری

دفاع در برابر خطر، پیشینه ای به بلندای تاریخ بشریت دارد. امروزه با وجود تهدیدات متنوع، دست یابی به راهبردهای دفاعی مطمئن و کارآمد در عرصه امنیت ملی به یکی از مهم ترین اهداف کشورهای در معرض خطر تبدیل شده است. جمهوری اسلامی ایران که با انواع تهدیدات داخلی و خارجی روبروست، چکیده کامل

دفاع در برابر خطر، پیشینه ای به بلندای تاریخ بشریت دارد. امروزه با وجود تهدیدات متنوع، دست یابی به راهبردهای دفاعی مطمئن و کارآمد در عرصه امنیت ملی به یکی از مهم ترین اهداف کشورهای در معرض خطر تبدیل شده است. جمهوری اسلامی ایران که با انواع تهدیدات داخلی و خارجی روبروست، در کنار توجه به دفاع عامل، به بُعد پدافند غیرعامل نیز اهتمام ویژه دارد. نکته قابل تأمل در این عرصه، آثار و پیامدهای دفاع غیرعامل و نواقص موجود در مسیر پیاده سازی آن در کشور ایران است. لذا سوال این پژوهش این گونه است: مهم ترین مزایا و نواقص پدافند غیرعامل در جمهوری اسلامی ایران چیست؟ با بررسی های به عمل آمده به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی، می توان گفت افزایش هزینه نظامی کشور مهاجم و کاهش یا جلوگیری از وارد آمدن خسارت به کشور ایران و در نتیجه تقویت نیروی بازدارندگی بشردوستانه به عنوان مهم ترین مزایای ایجاد و اجرای پدافند غیرعامل و همچنین فقدان یک استراتژی بلندمدت برای اجرای پدافند غیرعامل و کمبود منابع مالی و تجهیزات نسبت به دشمنان در کشور ایران به عنوان مهم ترین نواقص این طرح شناخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - تحلیلی سازه انگارانه از نگرش های امنیت ملی آمریکا در مواجه با جمهوری اسلامی ایران
مرتضی شیرودی طاهره کنعانی

چکیده این مقاله می کوشد تحلیلی از مواجه آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران را بر اساس چارچوب نظری سازه انگارانه ارائه دهد و به این پرسش پاسخ دهد: نگرش ها و تصورات امنیتی رهبران سیاسی آمریکا چه نقشی در روابط ایران و امریکا بویژه بعد از انقلاب داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر چکیده کامل

چکیده این مقاله می کوشد تحلیلی از مواجه آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران را بر اساس چارچوب نظری سازه انگارانه ارائه دهد و به این پرسش پاسخ دهد: نگرش ها و تصورات امنیتی رهبران سیاسی آمریکا چه نقشی در روابط ایران و امریکا بویژه بعد از انقلاب داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که نوع نگرش و ادراکات مقامات امریکایی که حاکی از قدرت برتر و ایدئولوژیک آنان است تاثیر بسیار زیادی بر روابط امریکا و ایران گذاشته است. از دیدگاه نظریه سازه انگارانه،نظام فکری و تصوری افراد، نوع رفتار و اعمال آنها را تعیین می کند، در واقع، تصور هژمونی که رهبران آمریکایی و جامعه آمریکا نسبت به سایر مردم جهان دارند و احساس رسالت و مسولیت برای نجات سایر مردم جهان، باعث شده تا با امنیتی کردن فضای بین الملل و ایجاد وحشت و ترس و با دخالت در امور سایر کشورها و تلاش برای براندازی حکومت های مستقر در آن کشورها به تصور هژمونیک و رسالت دموکراتیک کردن جهان و نجات سایر مردمان جهان تحقق بخشند. چارچوب نظری مورد استفاده در این مقاله نظریه سازه انگاری می باشد نگرش های امنیتی سیاستمداران آمریکا در قبال ایران را با تکیه بر نظریه سازه انگاری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - تجزیه و تحلیل تأثیر چالش‌ها و منازعات بحران سوریه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محمد ابراهیمی علی محسنی عباس برجوئی فرد

10.22034/sej.2023.1964977.1490

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر چالش‌ها و منازعات بحران سوریه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از رویکردهای استنباطی و اسنادی انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که چالش‌ها و منازعات بحران سوریه چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر چالش‌ها و منازعات بحران سوریه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از رویکردهای استنباطی و اسنادی انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که چالش‌ها و منازعات بحران سوریه ابعادی فراتر از نارضایتی‌های سیاسی و چالش‌های قومی، هویت و مذهبی داخلی داشته، و ریشه در دخالت منفی و رقابت‌های قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کسب نفوذ بیشتر دارد. همچنین پیامدهای آن بر ترتیبات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: تهدیدات امنیت نظامی، تهدیدات امنیت سیاسی، تهدیدات امنیت اجتماعی، و تهدیدات امنیت اقتصادی. همه این موارد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش جدی مواجه نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تحول گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران
داود بخشایی محسن قلی پور

10.22034/sej.2020.1909581.1261

هدف پژوهش حاضر بررسی تحول گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا و با روش توصیفی و تحلیلی، این پژوهش ضمن بررسی و نقد نظریات موجود، با ارائه مدل جدیدی برای تحلیل تحولات گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران بر این دیدگاه تاکید می‌نماید که همو چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تحول گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا و با روش توصیفی و تحلیلی، این پژوهش ضمن بررسی و نقد نظریات موجود، با ارائه مدل جدیدی برای تحلیل تحولات گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران بر این دیدگاه تاکید می‌نماید که همواره شاهد حضور دو گفتمان رقیب در عرصه سیاسی و در میان نخبگان بوده‌ایم. به طوری که نمی‌توان سیر این تحولات گفتمانی را در یک مسیر تکاملی و رو به رشد تحلیل کرد. این دو گفتمان رقیب توسط برخی تحت عناوینی چون سنتی- نوین یا انقلابی- ملی دسته بندی شده‌اند. ولی تحلیل دو گفتمان مذکور نشان‌دهنده آن است که دال محوری آنها را می‌توان دو مفهوم هویت‌گرایی و توسعه‌گرایی دانست. در صحنه‌ واقعیت و عمل نیز در جمهوری اسلامی ایران همواره توسعه در ذیل مباحثات و اقدامات دو گفتمان امنیتی قرار گرفته است، به طوری که باعث مواضع متضاد و سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ در جهت نیل به اهداف بلندمدت امنیتی و توسعه‌ای در جمهوری اسلامی شده است. به همین دلیل یکی از مشخصه‌های اصلی مسائل امنیتی جمهوری اسلامی ایران، فقدان اجماع عمومی بین نخبگان در مورد مفهوم امنیت ملی، سیاست‌های امنیتی، تهدیدها و آسیب‌پذیری‌ها است که موجب بروز بحران در هنگام حاکمیت هر دو گفتمان رقیب شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - تحلیل و ارزیابی راهبرد سیاست خارجی ترکیه در عراق و تاثیر آن بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از 2010 تا 2023
سامی رسول مکطوف الرکابی محمد ترابی محمدحسن علی محمد بشیر اسماعیلی

10.22034/sej.2024.2007342.1582

هدف پژوهش حاضر، بررسی راهبرد سیاست خارجی ترکیه در قبال کشور عراق و تاثیر این سیاست‌ها بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا، با کاربست نظریه نوواقع‌گرایی و روش توصیفی -تحلیلی، نشان داده شد که راهبرد سیاست خارجی ترکیه در عراق، مبتنی بر افزایش نفوذ و کسب موقع چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی راهبرد سیاست خارجی ترکیه در قبال کشور عراق و تاثیر این سیاست‌ها بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا، با کاربست نظریه نوواقع‌گرایی و روش توصیفی -تحلیلی، نشان داده شد که راهبرد سیاست خارجی ترکیه در عراق، مبتنی بر افزایش نفوذ و کسب موقعیت برتر و حفظ موازنه قدرت با ایران می‌باشد که از یک‌سو برای هر دو کشور منافع همسو و از سویی منافع متعارض را دربرمی‌گیرد. این موضوع در زمان نقاط مثبت و تعامل، ریشه در جغرافیای سه کشور دارد و تابعی از محیط منطقه‌ای، تروریسم و مسئله کردها است و در هنگام رقابت، به دلیل حوزه گسترش نفوذ دو کشور در عراق است. ایران از سیاست حفظ وضع موجود حمایت می‌کند و در مقابل ترکیه به دنبال تغییر وضع موجود است. ایران خود را همپیمان عراق می‌داند، اما ترکیه به دنبال هژمونی و رهبری منطقه‌ای است. از سوی دیگر در حوزه اقتصادی نیز ترکیه به دنبال کسب بیشترین سهم تجارت و به دست گرفتن کنترل انتقال انرژی از عراق به اروپا است. درنتیجه می‌توان گفت، ترک‌ها عمدتاً از ابزارهای قدرت نرم برای اهداف سخت استفاده می‌کنند و ایران بیشتر از مؤلفه‌های قدرت سخت برای اهداف نرم استفاده می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - بررسی پیامدهای امنیتی جذب سرمایه‏گذاری مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران
شهرام سعادتمند حسین احمدی مسعود همت

10.22034/sej.2023.1974642.1522

هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای امنیتی جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. روش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه‌ تأکید دارد که در کنار مزایای ورود و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور، پیامدهای امنیتی ناشی از به‌کارگیری سرمایه‌گذاری مستقیم خ چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای امنیتی جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. روش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه‌ تأکید دارد که در کنار مزایای ورود و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور، پیامدهای امنیتی ناشی از به‌کارگیری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر میزان جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران بوده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با اعمال مدیریت موثر و برنامه‌ریزی‌های دقیق توسط دستگاه‌های اجرایی و نیز بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی کشور، علاوه بر کاهش نگرانی‌های امنیتی، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم ‌خارجی می‌تواند موجبات افزایش امنیت ملی و اقتدار کشور را نیز فراهم نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - واکاوی زمینه‌ها و دلایل ائتلاف راهبردی ایران و روسیه در سوریه
مرتضی رفیعی بصیری مهدی جاودانی مقدم داود کیانی

10.22034/sej.2022.1953255.1433

همکاری در مدیریت بحران سوریه، حوزه تازه‌ای در فرایند همکاری‌های ایران و روسیه در دوره پس از فروپاشی شوروی به‌شمار می‌آید. در این زمینه، دو دیدگاه متفاوت در مورد ماهیت راهبردی یا تاکتیکی چشم‌انداز روابط دو کشور در سوریه و ورای آن وجود دارد. در این چارچوب، سؤال اصلی پژوهش چکیده کامل

همکاری در مدیریت بحران سوریه، حوزه تازه‌ای در فرایند همکاری‌های ایران و روسیه در دوره پس از فروپاشی شوروی به‌شمار می‌آید. در این زمینه، دو دیدگاه متفاوت در مورد ماهیت راهبردی یا تاکتیکی چشم‌انداز روابط دو کشور در سوریه و ورای آن وجود دارد. در این چارچوب، سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که دلایل اصلی همکاری ایران و روسیه در جنگ سوریه کدام است و چه چشم‌اندازی در ائتلاف راهبردی دو کشور متصور می‌باشد؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه استوار است که وجود منافع سیاسی- اقتصادی درازمدت و دشمن مشترک ایران و روسیه در سوریه، موجب همکاری‌های عملیاتی دو کشور در سطح ائتلاف راهبردی شده که به شکل موفقیت‌آمیزی منجر به تثبیت دولت سوریه و تأمین منافع دو کشور شده است. با این وجود، ائتلاف راهبردی دو کشور ایران و روسیه در سوریه و در سیاست جهانی، تحت تأثیر برداشت‌های تاریخی حاکم بر روابط دو کشور، به‌ویژه در ذهنیت برخی از نخبگان ایرانی و روسی قرار داشته که چالش مهمی در گذار به اتحاد راهبردی آنان در سیاست بین‌الملل می‌باشد. بر این اساس، یافته‌های این پژوهش، مویّدِ ائتلاف راهبردی و مخالف اتحاد راهبردی دو کشور ایران و روسیه است. ایران همواره از ثبات در کشورهای پیرامونی خود حمایت کرده است. مهم‌ترین تهدید این کشور آن است که در کشورهای همسایه بی‌دولتی یا دولت‌های ضعیف حاکم شوند و این بی‌ثباتی به درون مرزهای جمهوری اسلامی ایران امتداد یابد. به نظر می‌رسد فدراسیون روسیه نیز از امتداد بجران سوریه به مرزهای جنوبی خود بیمناک است. این بی‌دولتی می‌تواند مبنای ظهور گروه‌هایی (مانند داعش و...) شود که امکان به‌کارگیری آنها توسط قدرت‌های رقیب منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای وجود دارد. از این دیدگاه، یکی از تهدیدات مهم علیه امنیت ملی ایران و روسیه، نداشتـن دولت در کشورهـای اطراف یا دولت‌های ضعیفی است که در چنین فضـایی، هم قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و هم گروه‌ها می‌توانند اقدام به برنامه‌ریزی و سازماندهی کنند و امنیت ملی ایران و روسیه را به چالش بکشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - نیتروزئوس، تقابل سیاست‌های بین‌المللی آمریکا با مدل حاکمیتی جمهوری اسلامی پس از نیم قرن چالش
رضا جلالی علی اکبر امینی امیرحسین زارعی محمود آبادی

10.22034/sej.2019.665752

هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست‌های متقابل ایران و آمریکا به ویژه در چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده‌ها با روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. نتایج نشان داد، رویارویی نظامی ‌با جمهوری اسلامی ایران کار بسیار دشوار و پر ه چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست‌های متقابل ایران و آمریکا به ویژه در چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده‌ها با روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. نتایج نشان داد، رویارویی نظامی ‌با جمهوری اسلامی ایران کار بسیار دشوار و پر هزینه‌ای است و ایالات متحده نیک می‌داند که اسقاط حاکمیت در ایران حتی با حمله اتمی‌از سوی آن‌ها غیرممکن خواهد بود مگر همراهی مردم و حضور فیزیکی در خاک ایران. ایرانیان هویت منحصر به فردی دارند که در سختی با یکدیگر متحد می‌شوند و هیچ جایگزینی نمی‌توان برای این حاکمیت منحصر به فرد تاریخی آمیخته با اسلام‌خواهی، ایرانی‌گری و توأم با هویت قومی ‌و نژادی در ایران به وجود آورد. تنها راهکار پذیرش حاکمیت قطعی جمهوری اسلامی ایران برمبنای ولایت مطلقه فقیه است و به نوعی باید طرفین به ویژه ایالات متحده آمریکا از نظم نوین جهانی که تبعیت از قوانین و معاهده‌های بین‌المللی است، تمکین کند و این کار سبب برقراری تعامل مشترک و سازنده بین طرفین در بلندمدت خواهد شد. تقابل همه جانبه با ایران از هسته‌ای گرفته تا نیتروزئوس هرچقدر که متقن باشد، باز هم برای تقابل با ایران کافی نیست و چون با هویت پیچیده و چند بعدی در فرهنگ مردم ایران جایگزینی برای مدل حکومت شکل گرفته در ایران وجود ندارد، بدیهی است تبعیت از نظم جدید جهانی و پذیرفتن ایران تنها راهکار خاتمه دادن به این چالش در نیم قرن گذشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - حمایت از بیگانگان در پرتو تحولات حقوق بین الملل بشر در راستای امنیت ملی و بین المللی
عبادالله عباسی سید باقر میر عباسی مریم مرادی

امنیت ملی عبارت از شرایطی است که درآن منافع ملی و ارزش‌های داخلی ملت از گزند خطرها و تهدیدهای داخلی و خارجی دور نگاه داشته شود. به گفته دیگر توان جامعه در حفظ و پیگیری منافع ملی و بهره گیری از ارزش‌های داخلی و به دور از تهدیدهای داخلی و خارجی را امنیت ملی می‌گویند. با ا چکیده کامل

امنیت ملی عبارت از شرایطی است که درآن منافع ملی و ارزش‌های داخلی ملت از گزند خطرها و تهدیدهای داخلی و خارجی دور نگاه داشته شود. به گفته دیگر توان جامعه در حفظ و پیگیری منافع ملی و بهره گیری از ارزش‌های داخلی و به دور از تهدیدهای داخلی و خارجی را امنیت ملی می‌گویند. با افزایش مناسبات بین ملت ها، که خود موجبات برقراری پیوند اشخاص با دولت‌های خارجی را فراهم نموده است، دولت‌ها ناگزیر به پذیرش حداقل حقوقی برای بیگانگان شده‌اند.ضرورت های امنیتی بعد از جنگ جهانی اول موجب شد که تصمیم سازان بین المللی اقدام به تدوین اسناد متعدد و سازمان سازی های مختلف برای جلوگیری از گسترش ناامنی حاصل افزایش جمعیت‌های مهاجر و پناهنده ناشی از آثار ویرانگر جنگ جهانی نمایند. از آغاز قرن بیستم تاکنون اسناد بین المللی بسیاری در پیوند با حمایت از بشر و گروه های انسانی مانند بیگانگان و اقلیت ها تدوین شده است. تمامی این تلاش‌ها از یک سو در راستای حفظ امنیت ملی کشورهای درگیر این موضوع و از سوی دیگر حمایت از بیگانگان بوده است. آنچه به نظر می رسد این است که اگرچه اسناد بین المللی اصلی حقوق بشری و بسیاری از کنوانسیون های جهانی و منطقه ای، حقوق بشر و در بعد خاص آن حقوق بیگانگان را مورد حمایت بین‌المللی قرار داده‌اند، ولی بسیاری از کشورها، هنوز در مراحل اولیه رعایت کامل موازین حقوق بشری، می‌باشند که این خود بحرانی در حوزه حفظ امنیت جمعیت‌های انبوه انسانی در این دسته از کشورها می‌باشد. البته به نظر می رسد با پر رنگتر شدن جایگاه حقوق بین الملل بشر در نظام داخلی کشورها، شاهد نهادینه شدن رعایت حقوق بیگانگان از یک سو و اجرای الزاماتی بر بیگانگان در راستای امنیت ملی و بین المللی از سوی دیگر هستیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - تحلیل امنیت انسانی-شهری در استان خراسان جنوبی از منظر ژئوپلیتیک با استفاده نزم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
زهرا چترسیماب

امنیت انسانی شامل تأمین نیازهای اولیة مادی و غیرمادی است. به بیان دیگر امنیت انسانی مسائلی فراتر از حیات و بقای فیزیکی انسان را در بر می‌گیرد. شهر کانون و بستر اصلی رشد و تکامل بشری است. بر این اساس فضاهای شهری باید بتوانند با توجه به شباهتها و تفاوتهای میان افراد و گرو چکیده کامل

امنیت انسانی شامل تأمین نیازهای اولیة مادی و غیرمادی است. به بیان دیگر امنیت انسانی مسائلی فراتر از حیات و بقای فیزیکی انسان را در بر می‌گیرد. شهر کانون و بستر اصلی رشد و تکامل بشری است. بر این اساس فضاهای شهری باید بتوانند با توجه به شباهتها و تفاوتهای میان افراد و گروههای سنی و اجتماعی، محیطی امن، سالم، پایدار و جذاب را برای همه افراد فراهم کند و به نیاز تمامی اقشار اجتماعی پاسخ مناسب بدهند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی موثر در امنیت انسانی- شهری استان خراسان جنوبی با روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته است. بر اساس یافته‌های اسنادی مهمترین عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی مؤثر در امنیت انسانی-شهری استان مذکور تلفیقی از عوامل و مولفه‌های اجتماعی- فرهنگی، سیاسی- امنیتی، اقتصادی- زیربنایی و جغرافیای طبیعی هستند. همچنین ویژگیهایی از قبیل کم و کیف جمعیت، اشتغال، قو-مگرایی، مرزی بودن، سطح توسعه پایین، کویری بودن، کوهستانی بودن، وسعت زیاد در کنار جمعیت پایین، قاچاق و شرایط امنیتی حاکم بر کشور افغانستان در امنیت استان خراسان جنوبی به ویژه امنیت انسانی و مناطق شهری آن مؤثر است. در بخش میدانی پژوهش جامعه آماری 178 نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 85 نفر برآورد شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای این پژوهش 87/0 درصد بوده و برای روایی پژوهش از پیش آزمون بهره گرفته شده است. بر اساس آزمونT یک طرفه از میان شاخصهای میدانی مورد بررسی در این پژوهش پنج شاخص اول مؤثر در امنیت انسانی-شهری استان خراسان جنوبی به ترتیب عبارتند از: وجود محرومیت اقتصادی و فقر تولید؛ توسعه نامتوازن، میزان اشتغال، اتباع بیگانه و مهاجران خارجی و زیاد بودن ارتباطات برون مرزی. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن؛ شاخص‌های محرومیت اقتصادی ،توسعه نامتوازن، میزان اشتغال، زیاد بودن ارتباطات برون مرزی و توپوگرافی به ترتیب مهمترین عوامل تأثیرگذار بر امنیت شهری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - تاثیر قدرت نرم در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از منظر آیت الله خامنه ای
کریم عباسی صمد قائم پناه حسن شمسینی غیاثوند سید اسداله سید اسداله اطهری

نوع و میزان تهدید هر حکومت رابطه مستقیمی با ماهیت اهداف و آرمان‌های آن حکومت دارد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان حکومتی متکی بر ارزش های و آرمان‌های دینی و مذهبی که بر پایه مردم سالاری دینی( دموکراسی) استوار می باشد و مهمترین آرمان آن تحقق عدالت و گسترش آرمان‌های انقلاب چکیده کامل

نوع و میزان تهدید هر حکومت رابطه مستقیمی با ماهیت اهداف و آرمان‌های آن حکومت دارد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان حکومتی متکی بر ارزش های و آرمان‌های دینی و مذهبی که بر پایه مردم سالاری دینی( دموکراسی) استوار می باشد و مهمترین آرمان آن تحقق عدالت و گسترش آرمان‌های انقلاب اسلامی در سراسر جهان و حمایت از مستضعفان عالم و مبارزه با مستکبرین می باشد جامعه‌ای با این آرمان و اهداف، همیشه با تهدیداتی مواجه بوده و خواهد بود. برای یافتن مبانی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران یکی از بهترین راه هایی که میتوان بیان نمود مطالعه سخنرانی های آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است که سیاست گذاریهای کلان جمهوری اسلامی ایران را عهده دارد. در این تحقیق قصد داریم به سوال ؛ تاثیر قدرت نرم در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از منظر آیت الله خامنه ای چیست؟ پاسخ دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - ارزیابی سیاست امنیت ملی آمریکا در جنوب غرب آسیا
حسن اسفندیاری ابراهیم متقی مهدی نصر

منطقه جنوب غربی آسیا از کم استوار‌ترین مناطق می‌باشد که همچنان قریب به 2.5 دهه بعد از اتمام جنگ سرد، جدال‌های منطقه‌ای مخصوصاً جدال اعراب و اسرائیل در آنجا دارای تداوم می‌باشد. در حوزة کشورهای منطقه‌ای، ایالات متحده تلاش دارد تا راهبردهای جدیدی را در دستور کار قرار دهد چکیده کامل

منطقه جنوب غربی آسیا از کم استوار‌ترین مناطق می‌باشد که همچنان قریب به 2.5 دهه بعد از اتمام جنگ سرد، جدال‌های منطقه‌ای مخصوصاً جدال اعراب و اسرائیل در آنجا دارای تداوم می‌باشد. در حوزة کشورهای منطقه‌ای، ایالات متحده تلاش دارد تا راهبردهای جدیدی را در دستور کار قرار دهد تا منجر به موازنة دائمی اقتدار و تهدیدات بر اساس معادلة امنیت ملی و منافع ملی امریکا شود.. فلذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی سیاست امنیت ملی آمریکا در جنوب غرب آسیا است. روش تحقیق حاضر کیفی بوده و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که ساختار سیاست امنیت ملی امریکا مبتنی برشناخت چالش امنیت ملی اقتدار‌های بزرگ،تهدیدات منطقه‌ای،تجدید نظر طلبی بازیگران نوظهور و چگونگی مقابله با تهدیدات می‌باشد که هر یک از شاخص‌های یاد شده را می‌توان به عنوان بخشی از سازوکارهای تنظیم راهبردهای دفاعی و سیاست امنیت ملی در امریکا دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - مدیریت تعارض در آموزش عالی و تاثیر آن بر امنیت ملی
علیرضا حمزه سیاه بیل مجتبی معظمی اسمعیل کاوسی رشید ذوالفقاری زعفرانی

پیچیدگی و تغییرات رو به تزاید و گسترده ای که هر روز در تمامی عرصه های زندگی اجتماعی و سازمانی رخ می دهد، ذهن و اندیشه دانشمندان و صاحبنظران را در رویارویی با پدیده های خاص عصر حاضر به تفکر فرا می خواند. یکی از این پدیده ها، به وجود آمدن تعارض در سازمانها و از جمله آموزش چکیده کامل

پیچیدگی و تغییرات رو به تزاید و گسترده ای که هر روز در تمامی عرصه های زندگی اجتماعی و سازمانی رخ می دهد، ذهن و اندیشه دانشمندان و صاحبنظران را در رویارویی با پدیده های خاص عصر حاضر به تفکر فرا می خواند. یکی از این پدیده ها، به وجود آمدن تعارض در سازمانها و از جمله آموزش عالی و بحث امنیت ملی می باشد. ما از دورانی تقریباً با ثبات به زمانی وارد شده ایم که تغییرات آن سریع و در عین حال پیچیده و مبهم است. امروزه صاحبنظران‌ مدیریت‌ براین‌ باورند که‌ نیروی‌ انسانی‌ به‌ عنوان‌ اصلیترین‌ دارایی‌ سازمانها و به‌ عنوان‌ مزیت ‌رقابتی‌ مطرح‌ است‌ و وجود روابط سالم‌ مبتنی‌ بر همکاری‌ و همدلی‌ بین‌ این‌ منابع‌ ارزشمند از جمله‌ مهمترین‌ عوامل‌ اساسی‌ برای‌ موفقیت‌ درهمه‌ سازمانها اعم‌ از صنعتی‌، اداری‌، خدماتی‌، آموزشی‌ و مانند آنهاست‌. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - سازوکار ماهیت و صلاحیت های شورای عالی امنّیت ملّی با تاکید بر تصمیمات مربوط به فعالیت های هسته ای
علی قربان پور ابوالفضل رنجبری محمد مظهری

فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از گفتگوهای مربوط به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و آتش‌بس با عراق از پیچیده‌ترین و سرنوشت‌سازترین بحران‌های بین‌المللی ایران محسوب می‌شود. هدف قانونگذار اساسی از تأسیس‌ شورای‌ عالی‌ امنیت‌ ملی‌ در‌ حقیقت ایجاد مرکز تـخصصی و عالی جهت ایجاد وحدت رویه و ا چکیده کامل

فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از گفتگوهای مربوط به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و آتش‌بس با عراق از پیچیده‌ترین و سرنوشت‌سازترین بحران‌های بین‌المللی ایران محسوب می‌شود. هدف قانونگذار اساسی از تأسیس‌ شورای‌ عالی‌ امنیت‌ ملی‌ در‌ حقیقت ایجاد مرکز تـخصصی و عالی جهت ایجاد وحدت رویه و اتخاذ سیاست های کلان امنیتی همه جانبه بوده است. در واقع سوال اصلی این است؛ سازوکار ماهیت و صلاحیت-های شورای عالی امنیت ملی در تصمیمات هسته ای مبتنی بر چه مکانیزمی هست؟ بر اساس نتایج می توان گفت در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای عالی امنیت ملی در شمار مراجع سیاستگذار قرار دارد و نیز با عنایت به اینکه ماهیت لفظی و اصطلاحی سیاست گذاری ناظر بر تعیین خط مشی و محورهای کلی موجود در خصوص موضوعی معین می باشد می توان نتیجه گرفت که بخش مهمی از مصوبات شورای عالی امنیت ملی از مصادیق اعمال صلاحیت مقرر در بند 1 اصل یکصد و هفتاد و ششم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - بررسی جامعه شناختی تعریف امنیت ملی دولت ها در عصرجهانی شدن
پرویز احدی

10.30495/jss.2021.1926080.1318

ازآنجایی که جهانی شدن فرآیند اقتصادی سیاسی و اجتماعی بوده وحاصل فشرده شدن زمان و مکان میباشد بطوری که گفتمان ارتباطات را تحلیل برده و فاصله ها را به هم نزدیکتر و حاکمیت و امنیت ملی دولتها را تحت تاثیر قرارداده است و تاثیرات حاصل از آن منجر به کاهش یا تغییر ظرفیت و توانا چکیده کامل

ازآنجایی که جهانی شدن فرآیند اقتصادی سیاسی و اجتماعی بوده وحاصل فشرده شدن زمان و مکان میباشد بطوری که گفتمان ارتباطات را تحلیل برده و فاصله ها را به هم نزدیکتر و حاکمیت و امنیت ملی دولتها را تحت تاثیر قرارداده است و تاثیرات حاصل از آن منجر به کاهش یا تغییر ظرفیت و توانایی دولت در برابر فشار ریسک بین الملل و منطق های شده است افزایش یاکاهش قدرت دولتها تغییر ظرفیت آنها توانمندی یا عدم توانمندی و تغییر محورهای تعارضات و کشمکش بین المللی و منطق های،گفتمان های مطرح در امنیت ملی دولتها که متشکل از گفتمان سنتی مدرن و پست مدرنیستی بوده و شاخص های آن یعنی مشروعیت سیاسی،امنیت سیاسی و یکپارچگی سیاسی را تحت تاثیر و منجر به باز تعریف امنیت ملی فوق دولتها در نهایت براساس باز تعریف فوق،دولتها را به چهار گروه 1- قدرتهای بزرگ 2- کشورهای موجود در مناطق باثبات 3- کشورهای موجود درمناطق بحران خیز مداوم 4- کشورهای ضعیف و شکست خورده مقوله بندی نمودهاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - نابرابری‌های قومی و امنیت ملی
محمد یوسفی‌جویباری یاسر صیدی‌محمدی علیرضا فتاحی

قومیت و قوم گرایی همواره مولفه مهمی در بررسی ها و تحقیقات اجتماعی و سیاسی محسوب می شود که از تفاوت های نژادی ناشی می شود. نابرابری قومی وتنوع قومی فی نفسه یک تهدید محسوب نمی شود و در صورتی که دریک جامعه عادی تلقی گردد و خودمبنای تشکیل دهنده آن جامعه شمرده شود می تواند چکیده کامل

قومیت و قوم گرایی همواره مولفه مهمی در بررسی ها و تحقیقات اجتماعی و سیاسی محسوب می شود که از تفاوت های نژادی ناشی می شود. نابرابری قومی وتنوع قومی فی نفسه یک تهدید محسوب نمی شود و در صورتی که دریک جامعه عادی تلقی گردد و خودمبنای تشکیل دهنده آن جامعه شمرده شود می تواند فرصت شکوفایی اجتماعی را نیز فراهم نماید. امنیت ملی و مشارکت سیاسی در جوامع و رابطه آن با قومیت ها بسیار مهم تلقی می گردد. هرچه احساس خودی بودن در قومیت ها بیشتر باشد مشارکت سیاسی آنان بیشتر و ضریب امنیت ملی بالاتر خواهد بود و عکس آن نیز می تواند صادق باشد. فرایند جهانی شدن و گسترش ارتباطات نیز این وضعیت را دگرگون و پیچیده ساخته است و آن هم نیز بر احساسات قوم گرایانه و امنیت ملی جوامع تأثیر بسزایی گذاشته است. این پژوهش، در صدد پاسخگویی به این پرسش اصلی می باشد که نابرابری های قومی چه نقشی در امنیت ملی کشورها دارد؟ فرضیه ایکه مطرح می گردد این است که نابرابری های قومی تأثیر بسیاری در کاهش مشارکت سیاسی اقوام و ضریب امنیت ملی کشورها دارد. مشارکت سیاسی اقوام باعث افزایش درک سیاسی، مسئولیت پذیری و تقویت حس تعهد آنان نسبت به حکومت می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - فیلترینگ تلگرام از بایستگی امنیت ملّی تا نقض آزادی بیان
مختار بیداروند بابک پورقهرمانی جمال بیگی

10.3495/jiil.2022.692550

پیشرفت شتابان فناوری اطلاعات در سالهای اخیر دستاوردها و دگرگونی‌های بی‌شماری را در ابعاد گوناگون زندگی بشر به وجود آورده است. و دسترسی سریع و آسان به شبکه‌های اجتماعی مجازی و افزایش تصاعدی ضریب نفوذ آن در جامعه به دلیل تأثیرپذیری افکارعمومی از آن و بیان بی پروای اطلاعات چکیده کامل

پیشرفت شتابان فناوری اطلاعات در سالهای اخیر دستاوردها و دگرگونی‌های بی‌شماری را در ابعاد گوناگون زندگی بشر به وجود آورده است. و دسترسی سریع و آسان به شبکه‌های اجتماعی مجازی و افزایش تصاعدی ضریب نفوذ آن در جامعه به دلیل تأثیرپذیری افکارعمومی از آن و بیان بی پروای اطلاعات، فارغ از صحت وعدم صحت آن، به مقوله ای حساس در بحث امنیت ملّی تبدیل شده است. همچنین ضرورت حفظ آزادی بیان به عنوان یکی از مهم ترین حقوق اساسی انسان ها در اسناد حقوق بشری، جهت انتقال پیام و اطلاعات در محیطی آزاد، جوامع را با چالش های جدی، در ضرورت حفظ امنیت ملی و مقوله آزادی بیان رو به رو کرده است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای به دست آمده است. نتیجه اصلی: با توجه به اولویت اهم در حوزه مقررات حقوق بشر، مبنی بر تجویز اعمال محدودیت قانونی دولت ها بر فضای مجازی و لزوم اعمال فیلترینگ شبکه های اجتماعی، بر اساس قوانین موجود داخلی وخارجی که در مصوبات شورای حقوق بشر نیز به تصویب رسیده، در موارد امنیتی جهت حفظ امنیت ملّی را مجاز می باشد. در مقاله حاضر بر امر مکاشفه اولویت مفهوم آزادی بیان با بایستگی امنیت ملّی تلاش گردیده تا لزوم یا عدم لزوم فیلترینگ شبکه مجازی تلگرام به عنوان گامی در حفظ، تامین و ثبات امنیت ملی یا ناقض آزادی بیان، از ابعاد مشعر پژوهش حاضر استنباط گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی تاثیر جرایم زیست‌محیطی در امنیت ملی با رویکردی فقهی، حقوقی و جرم‌شناختی
سارا زیاد خانی صادق سلیمی سید عبدالعلی قوام

10.3495/jiil.2023.707927

تهدید نسبت به امنیت ملی عبارت از یک عمل یا یک سلسله حوادث است که طی زمان کم یا بیش کوتاه کیفیت زندگی ساکنان یک کشور را به صورت جدی تهدید می‌کند یا دامـنه اختیار یک حکـومت یا کـشور یا واحدهای خصوصی متعلق به یک کشور را در انتخاب سیاست مقتضی به شدت به مخاطره می‌اندازد. امن چکیده کامل

تهدید نسبت به امنیت ملی عبارت از یک عمل یا یک سلسله حوادث است که طی زمان کم یا بیش کوتاه کیفیت زندگی ساکنان یک کشور را به صورت جدی تهدید می‌کند یا دامـنه اختیار یک حکـومت یا کـشور یا واحدهای خصوصی متعلق به یک کشور را در انتخاب سیاست مقتضی به شدت به مخاطره می‌اندازد. امنیت ملی به عنوان پدیده‌ای بسیار مهم قابل بحث و بررسی است که یکی از این حوزه‌ها، محیط زیست است که باعث شکل گیری مباحثی نوین تحت عنوان امنیت زیست‌محیطی شده است. خصیصه‌های متعدد بزه زیست‌محیطی که دارای آثار غیر قابل جبرانی است سبب شده است که این مقوله تاثیر بسزایی در به خطر افتادن امنیت ملی و بین المللی داشته باشد و توسعه پایدار را با خطر جدی مواجه سازد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا به توصیف مفاهیم مهم پژوهش پرداخته و سپس از لحاظ حقوقی، فقهی و جرم‌شناختی به بررسی تاثیرگذاری بزه سبز بر امنیت ملی و امنیت زیست‌محیطی خواهد پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - تبیین حقوقی کنترل امنیت تنگه هرمز در حقوق بین الملل
مهدی صالحی

امنیت ایران و منطقه به یکدیگر وابسته است و حقوق بین الملل دریاها هم جز در مواقع خاصی در هنگام منازعات مسلحانه و آن هم به طور محدود از طریق بازرسی کشتی ها، این امر را نمی پذیرد. یافته ها نشان می دهد که مساله حاکمیت دولتها بر دریاهای مجاور سرزمین آنها از دیرباز فکر حقوقدا چکیده کامل

امنیت ایران و منطقه به یکدیگر وابسته است و حقوق بین الملل دریاها هم جز در مواقع خاصی در هنگام منازعات مسلحانه و آن هم به طور محدود از طریق بازرسی کشتی ها، این امر را نمی پذیرد. یافته ها نشان می دهد که مساله حاکمیت دولتها بر دریاهای مجاور سرزمین آنها از دیرباز فکر حقوقدانان و سیاستمداران را به خود معطوف کرده نظریه ها و دکترین های مختلفی دراین زمینه ارائه شده است.تنگه هرمز از اهمیت‌ خاص‌ امنیتی‌ در سطح بین المللی برخوردار است و این تنگه مهم ترین گلوگاه حمل ونقل جهان است و کشورهای منطقه‌ و ‌‌جـهان‌ از حـیث صادرات و واردات به آن وابسته اند. مهم ترین دلیل برتری آن‌ نسبت‌ به‌ دیگر تنگه ها قرار داشتن در منطقه ی استراتژیکی خلیج فارس میباشد که به عنوان منطقه‌ ای که بیش ترین ذخایر اثـبات شـده ی انرژی را در خود جای داده‌ است بر اهمیت این‌ تنگه‌ می افزاید. متغیر مستقل در‌ این‌ تحقیق ،تـنگه هـرمز بوده و امنیت ملی‌ کشور‌ نیز متغیر وابسته به‌ آن مـی باشد، هدف ، شناسایی نقش تنگه هرمز در تأمین امنیت‌ جمهوری‌ اسلامی ایران است . روش تحقیق در این مـقاله ، تـوصیفی - تحلیلی بوده و بـا اسـتفاده از اسـناد و منـابع کتابخانه ای و بهره مندی از کتب و مقالات در دسترس تـهیه شـده است .کلید واژگان:تنگه هرمز- امنیت ملی- حقوق بین الملل- خلیج فارس-جمهوری اسلامی ایران پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - تحقق امنیت انسانی از رهگذر امنیت در اقتصاد سیاسی بین الملل
هادی مسعودی فر علیرضا آرش پور مسعود راعی دهقی

چکیدهبا توجه به تحولات روابط بین المللی درجهان مدرن و به ویژه، با توسعه نیازهای متقابل جامعه بشری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و همچنین توسعه مفهوم امنیت ملی از رویکردی صرفا نظامی به رویکرد زیست محیطی و اقتصادی، و با توجه به ورود جوامع بشری به عرصه رقابت چکیده کامل

چکیدهبا توجه به تحولات روابط بین المللی درجهان مدرن و به ویژه، با توسعه نیازهای متقابل جامعه بشری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و همچنین توسعه مفهوم امنیت ملی از رویکردی صرفا نظامی به رویکرد زیست محیطی و اقتصادی، و با توجه به ورود جوامع بشری به عرصه رقابت های تجاری و فن اورانه، به نظر می رسد که لازم است طبقه بندی جدیدی از مفهوم امنیت انسانی که با واقعیات موجود در توسعه تجارت بین الملل سازگار تر است، ارائه شود. بر همین اساس لازم است ابتدا گذر از مفهوم امنیت ملی به سمت مفهوم امنیت اقتصادی را مورد بررسی قرارداد و سپس مفاهیم نوین در حوزه امنیت انسانی را پیشنهاد و تشریح نمود. بر همین اساس در این تحقیق، مفهوم امنیت انسانی از ضروریات صرفا نظامی و زیست محیطی عبور کرده و با رویکردی نوین در قالب مفهوم امنیت تجاری با هدف محافظت از داده های تجاری مطرح می گردد. همچنین در این نوشتار که مبتنی بر روش استقرایی و مطالعات کتابخانه ای تدوین شده است، اصل پیشگری به عنوان روشی نوین جهت جلوگیری از درز داده های اطلاعت تجاری و مالکیت معنوی با هدف تحقق امنیت تجاری مطرح شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ج. ا. ایران
زهرا توکلی کیهان برزگر مجید توسلی رکن آبادی

این مقاله به بررسی خطر نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می پردازد. دولت‌های فرومانده و دولت‌های شکننده در آسیای مرکزی توانایی ایجاد رفاه، امنیت، آموزش و آگاهی‌های لازم را برای مردم خود ندارند؛ درنتیجه، شرایط برای گرایش مردم این مناطق به افراط‌گرایی چکیده کامل

این مقاله به بررسی خطر نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می پردازد. دولت‌های فرومانده و دولت‌های شکننده در آسیای مرکزی توانایی ایجاد رفاه، امنیت، آموزش و آگاهی‌های لازم را برای مردم خود ندارند؛ درنتیجه، شرایط برای گرایش مردم این مناطق به افراط‌گرایی فراهم می‌شود. در راستای خطر وجود و افزایش افراط‌گرایی تکفیری در مرزهای غربی ایران (عراق و سوریه)، خطر رشد این جریان در مرزهای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز جدی است. به‌رغم وجود برتری ژئوپلتیک روسیه و ایران و همکاری این دو کشور برای جلوگیری از تلاش و موفقیت این جریانات در این مناطق، درصورت متصل شدن این جریان افراط‌گرایی در دو سوی مرزهای ایران به یکدیگر، امنیت ملی ایران از سه جهت عمده با خطر و چالشی جدی مواجه خواهد شد: نخست، ازلحاظ گسترده شدن ناامنی در طول مرزهای شمالی، شرقی و غربی ایران به‌تبع گسترش افراط‌گرایی؛ دوم، استفاده ابزاری بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از جریان‌های افراط‌گرای تکفیری در راستای رقابت استراتژیک؛ و سوم، حادتر شدن مسئله افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران. ازاین‌رو، تمرکز بر همگرایی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌تواند مهم‌ترین استراتژی ایران برای مقابله با این پدیده باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - چالش ها و فرصت های حضور اتباع افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بعد از طالبان
یدالله محمدی حسن خداوردی گارینه کشیشیان سیرکی مسعود مطلبی

پدیده مهاجرت در ایران، در کنار ایجاد فرصت در حوزه تبادلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، مشکلاتی از قبیل عدم توازن جمعیتی، افزایش بیکاری و بروز ناامنی را نیز بدنبال داشته است. ایران از سال 1358 تاکنون، تقریباً به طور دائم میزبان حداقل دو میلیون اتباع خارجی و در دوره‌هایی حت چکیده کامل

پدیده مهاجرت در ایران، در کنار ایجاد فرصت در حوزه تبادلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، مشکلاتی از قبیل عدم توازن جمعیتی، افزایش بیکاری و بروز ناامنی را نیز بدنبال داشته است. ایران از سال 1358 تاکنون، تقریباً به طور دائم میزبان حداقل دو میلیون اتباع خارجی و در دوره‌هایی حتی بیش از چهار میلیون نفر، که غالب آن ها از افغانستان هستند، بوده است. در راستای دستیابی به هدف پژوهش سئوال اصلی تحقیق اینست که حضور اتباع افغانستان چه فرصت‌ها و چالش‌هایی را در حوزه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته است؟ در این خصوص، این فرضیه را می‌توان مطرح نمود که حضور اتباع افغانستان بدون مدرک در ایران چالش‌هایی در حوزه‌های مختلف از جمله گسترش قاچاق مواد مخدر و بزهکاری و افزایش آسیب‌های اجتماعی بدنبال داشته است که همگی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر امنیت ملی اثرگذار بوده‌اند. اما حضور نظام‌مند اتباع افغانستان فرصت‌های گوناگونی در بخش‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی از قبیل ایجاد شرایط نفوذ و تأثیر در نخبگان و ساختار قدرت سیاسی افغانستان، ارتقاء قدرت چانه‌زنی ایران در سطح بین‌المللی، و استفاده از کارگر ارزان قیمت در بُعد اقتصادی را درپی داشته است. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد قوانین موجود و تشکیلات اداری فعلی آن چنان که باید نتوانسته است پاسخ‌گوی خیل عظیم اتباع افغانستانی در کشور بوده و تعدد مراکز قدرت باعث شده از پتانسیل‌های مثبت حضور این اتباع نتوان آنچنان که شایسته است بهره‌مند شده و چالش‌های گوناگونی را در عرصه امنیتی بدنبال داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - روابط اسرائیل و آذربایجان و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
قربانعلی محبوبی سید محمدرضا موسوی سید علیرضا عزیز موسوی

اسرائیل از سال 1992 با به رسمیت شناختن کشور آذربایجان و همکاری در زمینه های مختلف سیاسی- اقتصادی و امنیتی سعی نموده تا به اهداف مختلف خود دست یابد. در این پژوهش با بررسی حضور اسرائیل در مرزهای ایران به خصوص نفوذ آن در جمهوری آذربایجان به دیدگاه های مختلف در مورد علل و ز چکیده کامل

اسرائیل از سال 1992 با به رسمیت شناختن کشور آذربایجان و همکاری در زمینه های مختلف سیاسی- اقتصادی و امنیتی سعی نموده تا به اهداف مختلف خود دست یابد. در این پژوهش با بررسی حضور اسرائیل در مرزهای ایران به خصوص نفوذ آن در جمهوری آذربایجان به دیدگاه های مختلف در مورد علل و زمینه های این تهدید اشاره شده است. اسرائیل از طریق برقراری روابط با کشورهی دیگر سعی دارد بر روابط ایران با آن کشورها تاثیر گذاشته و خود را از انزوای سیاسی مجود در منطقه برهاند. بنابراین سوالاتی که در این تحقیق مطرح می شود عبارت است از این که عوامل موثر در افزایش روابط آذربایجان- اسرائیل کدامند؟ و این روابط چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟ در این پژوهش سعی شده است با رویکردی واقع گرایانه و نگرشی تحلیلی و توصیفی ریشه های همکاری ها و مناسبات دو کشور آذربایجان و اسرائیل مطالعه و پیامدهای آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران سنجیده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - کارکرد امنیتی پلیس در عصر جهانی شدن
حسن شمسینی غیاثوند احسان امجدیان

پلیس در هر دوره ای همانند سایر نهادها تحت تاثیر عناصر و مولفه های مختلفی است. گرچه پلیس یک وظیفه و هدف خاص یعنی امنیت و نظم را بر عهده دارد ولی تحقق این مسؤولیت و ابزارهای آن و حتی شاخص های امنیت در هر عصری متفاوت است. در دوره جهانی شدن مفهوم امنیت متحول شده است و امنیت چکیده کامل

پلیس در هر دوره ای همانند سایر نهادها تحت تاثیر عناصر و مولفه های مختلفی است. گرچه پلیس یک وظیفه و هدف خاص یعنی امنیت و نظم را بر عهده دارد ولی تحقق این مسؤولیت و ابزارهای آن و حتی شاخص های امنیت در هر عصری متفاوت است. در دوره جهانی شدن مفهوم امنیت متحول شده است و امنیت از شاخص های روانی، اقتصادی و نرم افزاری برخوردار شده است. همچنین نگرش انسان ها به سبک زندگی و تعامل با دیگران متفاوت از گذشته شده است. در عصر جهانی شدن علاوه بر افزایش احساس نامنی و ترس، کارکرد دولت ها دچار دگردیسی شده است. در این شرایط پلیس نیز برای تحقق فلسفه وجودی خود یعنی امنیت با تحولات ساختاری (همانند پلیس فتا، مشارکت شهروندان)، رفتاری (جامعه محور، قانون مداری)، ابزاری (نرم افزاری شدن)، تعامل بیشتر با رسانه ها و افزایش رضایت شهروندان برخودار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - بررسی سند استراتژی امنیت ملی آمریکا (2015) و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
دکتر احمد جالینوسی سید محمود هاشمی محسن باقری

چکیده آخرین سند استراتژی امنیت ملی آمریکا که در فوریه 2015 منتشر شد حاوی نکات مهمی است که سیاست‌های راهبردی این کشور را در چند سال آینده روشن می سازد. موضوعات مطرح شده در این سند تأثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد. از جمله این نکات تأث چکیده کامل

چکیده آخرین سند استراتژی امنیت ملی آمریکا که در فوریه 2015 منتشر شد حاوی نکات مهمی است که سیاست‌های راهبردی این کشور را در چند سال آینده روشن می سازد. موضوعات مطرح شده در این سند تأثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد. از جمله این نکات تأثیرگذار عبارتند از: تأکید بر نقش رهبری آمریکا در مسائل جهانی، برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها، مسئله تروریسم و مبارزه با آن، امنیت در فضای سایبر و نظم بین الملل. این مقاله با بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و در چارچوب رهیافت سازه‌انگاری می‌کوشد به این سؤال پاسخ دهد که: استراتژی امنیت ملی آمریکا (2015)چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می‌گذارد؟ در پاسخ به این سوال، فرضیه این مقاله این است که: استراتژی مطرح شده در سند امنیت ملی آمریکا (2015) منجر به کاهشضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می‌گردد. نتایج بررسی این استراتژی در این مقاله حاکی از آن است کهاگر چه این سند در مواردی چون مسئله هسته‌ای ایران بر استفاده از دیپلماسی تاکید شده و حمله نظامی را آخرین گزینه می‌داند یعنی فشار و مذاکره توأمان، ولیتأثیرات این سند بر امنیت ملی ایران یعنی مواردی از قبیلادامه روند امنیتی سازی برنامه هسته‌ای ایران، محدودسازی راهبردی ایران، کاهش ضریب امنیت سیاسی، نظامی و امنیت فرهنگی ایران، چالش ایران با آمریکا در خصوص هژمونی ایالات متحده و نظم بین‌المللی و با توجه به رویکردهای اساساً متفاوت جمهوری اسلامی ایران به مسائل مطروحه در این سند که ناشی از دیدگاه‌های فرهنگی و ارزشی کاملاً متفاوت با دیدگاه‌های آمریکا است، سیاست‌های اعلام شده در این سند برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تهدید‌ است تا فرصت. واژگان کلیدی: استراتژی امنیت ملی آمریکا، امنیت ملی، مسأله‌ی هسته‌ای، سازه انگاری، هویت، جمهوری اسلامی ایران پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - جایگاه گردشگری در امنیت ملی و روند توسعه کشورها (مطالعه موردی: کشور ایران)
علی موقرپاک فاطمه قربانی

طبق آمار سازمان جهانی جهانگردی، کشور ایران در رتبه پنجم جاذبه های طبیعی، و در رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی قرار دارد.بنابراین، بررسی سطوح عملکردی گردشگران در ارتباط با مکان های گردشگری، از نظر مدیریت صحیح و کنترل رفتار آنان و ارتقاء آگاهی های عمومی در سطوح مختلف، چکیده کامل

طبق آمار سازمان جهانی جهانگردی، کشور ایران در رتبه پنجم جاذبه های طبیعی، و در رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی قرار دارد.بنابراین، بررسی سطوح عملکردی گردشگران در ارتباط با مکان های گردشگری، از نظر مدیریت صحیح و کنترل رفتار آنان و ارتقاء آگاهی های عمومی در سطوح مختلف، در مهار تروریسم گردشگر و ارتقاء امنیت ملی نقش به سزایی دارد و این امر،توسعه کشوررا درابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و کالبَدی فراهم می سازد. هیچ گردشگری علاقه‌مند به حضور در شرایط بحرانی یا ناامن مقصد سفر خود نیست. بنابراین لازم است بدانیم امنیت گردشگری تنها حفاظت گردشگران از دزدان و آدم‌‌رباها نیست؛ بلکه امنیت جاده‌ای، ایمنی پرواز، تشریفات اداری، دریافت ویزا، پوشش کامل بیمه‌های سفر، برخورد نیروی انتظامی، فعالیت کسبه و محدودیت‌های آمد و شد همه از مقوله امنیت گردشگری هستند که تک‌تک‌ آنها در موفقیت یا عدم موفقیت صنعت گردشگری در چهار گوشه دهکده جهانی تاثیرگذار است. و در نهایت با مدیریت و برنامه ریزی صحیح در زمینه امنیت گردشگری باعث جذب گردشگر در کشور شده، به طوری که اگر این توسعه باعث تقویت جنبه‌های مثبت گردشگری در ابعاد (اجتماعی – اقتصادی و زیست محیطی) شود، زمینه‌ساز توسعه پایدار مناطق نیز می‌گردد و تعاملاتی که بر اثر آن در طول زمان مناطق گردشگری ، از نظر زیست محیطی قابل سکونت، از نظر اقتصادی بادوام، از نظر اجتماعی همبسته و از نظر کالبدی زیبا و دیدنی می‌گردد. پژوهش حاضر، به جایگاه گردشگری در امنیت ملی و روند توسعه کشورها نمونه موردی ایران پرداخته است.این تحقیق، مبتنی بر استدلال و به روش تحلیلی- توصیفی و به طور کلی، مبتنی بر منابع کتابخانه ای، اسنادی و داده های آماری مراکز مختلف و وب سایت های علمی انجام شده است ودرجمع آوری اطلاعات از روش های گوناگونی استفاده شده است. نتیجه حاصل از تحلیل یافته ها تایید می کند که امنیت ملی کشورها از جمله ایران رابطه مستقیمی با توسعه و گردشگری آنها دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - تحولات کردستان عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
اصغر بیات محمد رضا اقارب پرست علیرضا گلشنی

تاریخ پذیرش: 29. 08. 1397 چکیـده منطقه کردستان عراق به دلیل موقعیت منحصر به فرد ژئوپلتیک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق خاورمیانه شناخته می‌شود. این منطقه پس از صدام (2003) و تشکیل حکومت خودمختار، آبستن حوادث و رخدادهایی بوده که بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثی چکیده کامل

تاریخ پذیرش: 29. 08. 1397 چکیـده منطقه کردستان عراق به دلیل موقعیت منحصر به فرد ژئوپلتیک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق خاورمیانه شناخته می‌شود. این منطقه پس از صدام (2003) و تشکیل حکومت خودمختار، آبستن حوادث و رخدادهایی بوده که بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیر داشته است. این پژوهش تحولات کردستان عراق را به دو دلیل مورد توجه قرار داده است: نخست به دلیل حضور و فعالیت دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در کردستان عراق پس از صدام و دوم، تقویت ناسیونالیسم کردی در مناطق کردنشین ایران. پیامد این رویداد، گسترش خواسته‌های قومی کردهای ایران از دولت مرکزی و احتمال واگرایی از حکومت مرکزی با هدایت بیگانگان است. از این رو، این پژوهش با روش آینده پژوهی در پی پاسخگویی به این پرسش است که تحولات اخیر کردستان عراق چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت؟ بر اساس فرضیه تحقیق، تحولات کردستان عراق؛ به‌ویژه حضور قدرت‌‌های منطقه‌ای در آن ناحیه و هم مرزی با ایران و نیز حضور نیروهای معارض کردی، می‌تواند بسترهای مناسبی را برای اقدام علیه امنیت ملی ایران فراهم آورد. در نهایت، چهار سناریو برای بررسی آینده این موضوع در خاورمیانه ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - لوله‌های فرامرزی گاز و امنیت انرژی جمهوری اسلامی ایران
حجت سلیمی ترکمانی

چکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولت هاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بین المللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالش هایی است که ایران برای تامین ام چکیده کامل

چکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولت هاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بین المللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالش هایی است که ایران برای تامین امنیت انرژی خود از طریق لوله های فرامرزی با آنها روبه روست. مسأله اساسی این است که مهم ترین چالش‌های ایران در زمینه تجارت گاز از طریق لوله های فرامرزی چیستند و چه راهکارهایی برای حل آنها قابل ارائه است؟ بررسی توصیفی– تحلیلی موضوع نشان می دهد که ایران در هر سه حوزه امنیت عرضه، تقاضا و ترانزیت با چالش مواجه است. ایران به عنوان کشور صادرکننده، با مقوله امنیت عرضه و به عنوان کشور ترانزیت نیز با مقوله امنیت ترانزیت مواجه است؛ ولی مهم ترین چالش ایران، امنیت تقاضاست. در راستای حفظ تقاضای موجود و ایجاد تنوع در تقاضا، راهکارهای مطلوب ایران، افزایش جذب سرمایه گذاری و انتقال دانش فنی، ارتقای میزان آمادگی عرضه در شرایط فوری و کاهش اختلافات بین المللی در زمینه عرضه گاز است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - بررسی عوامل مؤثر ژئوپلیتیک عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
سید مصطفی هاشمی عبدالرضا فرجی راد رحیم سرور

چکیده حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی‌ در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنش چکیده کامل

چکیده حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی‌ در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنشگران منطقه‌ای نداشته ‌است. گروه‌های قومی و مذهبی، هیدروپلیتیک، هویت ملی و هویت عربی، منابع نفتی و درآمدهای عظیم ناشی از آن و کیفیت دسترسی به خلیج‌فارسو ... در آمایش و روند تحولات عراق، باعث اتخاذ راهبردهای ژئوپلیتیک شده‌ که بسته به وضعیت عراق و نوع و ترکیب حکومت این کشور، بر امنیت ملی ایران اثر گذاشته، به دشمن، رقیب راهبردی و یا شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌شود. پژوهش ذیل با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته‌است و ضمن بررسی جغرافیای سیاسی، فضای درونی، تاریخی و ژئوپلیتیک عراق، به مجموعه الزامات فضایی، امنیتی و سیاسی می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - بحران سوریه و امنیت ملی ایران
حسین ربیعی جعفر نقدی سجاد نجفی

چکیده بحران سوریه یکی از مهم ترین رویدادهایی است که سیاست خارجی و به دنبال آن، امنیت ملی ایران را تحت تأثیر قرار داده است؛ به‌طوری که وضعیت سوریه برای ایران به‌عنوان بازی با حاصل جمع جبری صفر درآمده، هرگونه تحول در ساختار سیاسی این کشور، ضریب امنیتی ایران را به‌شدت کاهش چکیده کامل

چکیده بحران سوریه یکی از مهم ترین رویدادهایی است که سیاست خارجی و به دنبال آن، امنیت ملی ایران را تحت تأثیر قرار داده است؛ به‌طوری که وضعیت سوریه برای ایران به‌عنوان بازی با حاصل جمع جبری صفر درآمده، هرگونه تحول در ساختار سیاسی این کشور، ضریب امنیتی ایران را به‌شدت کاهش می دهد (مفروض). با این مقدمه، این پژوهش چند هدف را پیگیری کرده است: 1- تبیین دلایل اهمیت راهبردی سوریه برای ایران؛ 2- تشریح نحوه تأثیرگذاری بحران سوریه بر امنیت ملی ایران در حوزه های مختلف؛ 3- تبیین نحوه رقابت ایران با قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در سوریه و 4- تبیین راهبرد امنیتی ایران در قبال بحران سوریه. همچنین، مقاله این فرضیه را بررسی می کند که امنیت ملی ایران در صورت تداوم بحران در سوریه، با توجه به افزایش تهدیدها از سوی رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای کاهش می یابد. برای ارزیابی فرضیه، از نظریه موازنه تهدید استفاده شده که می تواند تهدیدات پیش روی ایران در سوریه را به درستی تحلیل کند. روش تحقیق نیز برای بررسی موضوع بر مبنای روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. یافته های تحقیق نشان داد که به علت برهم خوردن توازن تهدید علیه ایران در نتیجه تداوم بحران سوریه، این کشور می‌کوشد به موازنه سازی قدرت مبادرت ورزد. درنتیجه، راهبرد امنیتی ایران برای برون رفت از بحران، حمایت همه جانبه از اسد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - تأثیر تبلیغات رسانه‌های غربی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق بحران هویت
مسعود کاوه یوسف خانمحمدی

10.30495/pir.2019.668892

در این پژوهش به بررسی تأثیر تبلیغات رسانه‌های غربی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق بحران هویت پرداخته شده و تأکید پژوهش قلمرو زمانی 1388 تا 1396 است. روش پژوهش، روشی کیفی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه&lrm;ای و تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش توصیفی تحلیلی انجام چکیده کامل

در این پژوهش به بررسی تأثیر تبلیغات رسانه‌های غربی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق بحران هویت پرداخته شده و تأکید پژوهش قلمرو زمانی 1388 تا 1396 است. روش پژوهش، روشی کیفی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه&lrm;ای و تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. سؤال اصلی پژوهش این است که تأثیر رسانه&lrm;های بیگانه بر امنیت ملی ایران در طی سالهای 1388 تا 1396 چگونه بوده است؟ برای این پرسش فرضیه این گونه طراحی شد که رسانه های خارجی با هدف قرار دادن ارزش‌ها و باورهای مردمی به عنوان مهمترین مؤلفه های هویتی، امنیت ملی را در معرض آسیب قرار داده اند. یافته&lrm;های پژوهش حاکی از آن است که رسانه های غربی با القای ارزش‌هایی مغایر با ارزش&lrm;های اسلامی و انقلابی باعث بحران هویت در سه سطح فردی، اجتماعی و سطح ساختار قدرت شده و از این طریق امنیت ملی ایران را مورد تهدید قرار داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - ارزیابی مقایسه‌ای سیاست امنیت ملی امریکا در دوران باراک اوباما و دونالد ترامپ در جنوب غرب آسیا .
حسن اسفندیاری ابراهیم متقی

10.30495/pir.2021.686842

اوباما معتقد بود دنبال کردن سطحیِ منافع آمریکا در گذشته و توجه ‌نکردن به شرایط داخلی کشورهای این منطقه به بروز نارضایتی‌های مردمی در این کشورها انجامیده است و این مسئله به‌صورت بالقوه تهدیداتی برای اهداف بلندمدت آمریکا در منطقه به شمار می‌رود. رﻫﯿﺎﻓﺖ دوﻧﺎﻟﺪ ﺗﺮاﻣﭗ و ﺗﯿﻢ چکیده کامل

اوباما معتقد بود دنبال کردن سطحیِ منافع آمریکا در گذشته و توجه ‌نکردن به شرایط داخلی کشورهای این منطقه به بروز نارضایتی‌های مردمی در این کشورها انجامیده است و این مسئله به‌صورت بالقوه تهدیداتی برای اهداف بلندمدت آمریکا در منطقه به شمار می‌رود. رﻫﯿﺎﻓﺖ دوﻧﺎﻟﺪ ﺗﺮاﻣﭗ و ﺗﯿﻢ محافظه‌کار ﺳﯿﺎﺳﺖ اﻣﻨﯿﺘﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﻣﻌﻄﻮف است که برنامه‌رﯾﺰی دﻓﺎﻋﯽ، راهبردی و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ در امتداد محدود کردن و تقابل با چنین ﺑﺎزﯾﮕﺮاﻧﯽ به شمار می‌آید. ارزیابی سیاست امنیت ملی و الگوی کنش راهبردی آمریکا نیازمند شناخت تفاوت‌های ادراکی رؤسای جمهور نیز خواهد بود. هدف از این پژوهش ارزیابی مقایسه‌ای سیاست امنیت ملی آمریکا در دوران باراک اوباما و دونالد ترامپ در جنوب غرب آسیاست. روش این تحقیق کیفی است و در پایان این نتیجه حاصل شد که ساختار سیاست امنیت ملی آمریکا مبتنی‌بر شناخت چالش امنیت ملی اقتدار‌های بزرگ، تهدیدات ناشی از نقش بازیگران منطقه‌ای، تجدیدنظرطلبی بازیگران نوظهور و چگونگی مقابله با تهدیدات است؛ سیاست امنیت ملی اوباما و ترامپ، مخاطرات امنیتی برای آمریکا در سطح جهانی را تقریباً یکسان می‌داند؛ همانند شناختن کشورهای ایران و کرة شمالی به‌عنوان حکومت‌های عصیان‌گر. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - بررسی گسترش فعالیت‌های فناورانه و دانش‌بنیان بر ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ( با تاکید بر بخش آب و نهاده‌های کشاورزی)
علی انصاری محمد علی بصیری پیام نجفی

10.30495/pir.2021.686432

مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امن چکیده کامل

مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امنیت ملی پرداخته است. روش پژوهش، روش پیمایشی مقطعی با دو هدف توصیف و تبیین می‌باشد. جامعه مورد مطالعه، مدیران و صاحب‌نظران شرکت های دانش بنیان و فناور در حوزه مورد تاکید می‌باشد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر انتخاب شد. ابزار اندازه‌گیری در این تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش شکل‌گیری متغیرهای تحقیق بوده است. نتایج فرضیات نشان داد که رفع تبعات امنیتی ناشی از بحران آب در ایران با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. و هم چنین، خودکفایی در کشاورزی و افزایش ضریب امنیت غذایی با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - راهبردهای امنیتی ایالات‌متحده آمریکا در خصوص چین و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (2001-2021)
حسین مذنب محمدرضا قائدی رضا سیمبر

10.30495/pir.2023.1975798.3588

تأثیر راهبردهای امنیت ملی آمریکا بر سایر کشورها، همواره موردتوجه پژوهشگران روابط بین‌الملل بوده است. برخی نظریه‌پردازان معتقدند، توسعه همه‌جانبه چین در بیست سال گذشته، منافع بسیاری از کشورها، علی‌الخصوص آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این س چکیده کامل

تأثیر راهبردهای امنیت ملی آمریکا بر سایر کشورها، همواره موردتوجه پژوهشگران روابط بین‌الملل بوده است. برخی نظریه‌پردازان معتقدند، توسعه همه‌جانبه چین در بیست سال گذشته، منافع بسیاری از کشورها، علی‌الخصوص آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که راهبردهای امنیتی ایالات‌متحده آمریکا در خصوص چین، چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(۲۰۰۱-۲۰۲۱) داشته است؟ در پاسخ فرضیه مطرح‌شده آن است که با توجه به تهدیدات راهبردی امنیتی آمریکا علیه چین، این کشور به دنبال اتحادهای جدید میان بازیگران مهم منطقه‌ای بوده، که این امر منجر به اتحاد راهبردی میان چین و ایران گردیده است. پس از بررسی منابع شاخص دسته اول(اقتصادی و راهبردهای امنیتی) با روش توصیفی-تحلیلی، نتایج نشان داد: راهبردهای امنیت ملی ایالات‌متحده آمریکا، از سال 2001 تا 2021 همواره از چین و ایران به‌عنوان یک تهدید بین‌المللی یادکرده است، به شکلی که نقش چین پررنگ‌تر و نقش ایران در مراحل بعدی در این راهبرد‌ها قرار داشته‌اند. به نظر استفان والت هنگامی‌که دو یا چند دولت با تهدید مشترک قریب‌الوقوع مواجه شوند، برای حفاظت از خود در شکل یک ائتلاف به یکدیگر می‌پیوندند. بدین‌جهت کشور چین و ایران در برابر تهدیدات کشور آمریکا قرارداد همکاری 25ساله به امضا رساندند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (مورد مطالعاتی: کانال تلگرام آمدنیوز)
سید سعید صفوی احمد بخشایش اردستانی اکبر اشرفی محمد توحیدفام

10.30495/pir.2024.2000680.3690

شبکه‌های اجتماعی، به‌دلایل گوناگون،بسیار بر امنیت ملی تأثیرگذارند. این پژوهش، به‌دنبال شناختِ تأثیرِ یکی از این شبکه‌ها، یعنی آمدنیوز، بر امنیت ملی است که با روش کیفی، داده‌های برگرفته از تحقیقات میدانی (مصاحبه) در زمینه شبکه تلگرام آمدنیوز را تحلیل می‌کند.با طرح این پر چکیده کامل

شبکه‌های اجتماعی، به‌دلایل گوناگون،بسیار بر امنیت ملی تأثیرگذارند. این پژوهش، به‌دنبال شناختِ تأثیرِ یکی از این شبکه‌ها، یعنی آمدنیوز، بر امنیت ملی است که با روش کیفی، داده‌های برگرفته از تحقیقات میدانی (مصاحبه) در زمینه شبکه تلگرام آمدنیوز را تحلیل می‌کند.با طرح این پرسش که شبکه‌های اجتماعی، در این‌جا به‌صورت مشخص کانال تلگرامی آمدنیوز، چه اثراتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی، در زمان فعالیت خود داشته است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد، آمدنیوز، در بُعد ملی با جهت‌دهی و انحراف افکار عمومی و ایجاد دوگانگی و در سطح فردی در دو بُعد تشویق به نافرمانی مدنی و خروج فرد علیه نظام تحت تاثیر القائات این شبکه، در سطح ساختار حکومت نیز به‌صورت گسترده مکانیسم‌هایی مانند تخریب قدرت داخل و منطقه‌ای نظام، ایجاد فرسایش و هزینه برای نظام، جدایی مردم و نظام و انقلاب و القا فساد در تمامی ارکان نظام، را برایِ ضربه زدن به موجودیتِ جمهوریِ اسلامی به‌کار می‌برد و از این طریق، اقتدار ملی را با چالش مواجه کرده و با تشدیدِ اختلافات و ناامنی، به‌وضوح بر امنیتِ ملی در بُعد داخلی تأثیرِ منفی و مخرّب می‌گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - دیپلماسی دفاعی نوین انگلستان و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
سید احمد میرزایی کاظم غریب ابادی محمدهادی رضاییان پور

چکیده بر اساس سند راهبردی تعامل بین المللی 2013 وزارت دفاع انگلستان، این کشور قصد دارد از پتانسیل‌های نرم خود در حوزه دیپلماسی دفاعی برای رسیدن به اهداف و منافع ملی استفاده نماید، که از آن جمله می‌توان به مشارکت وزارت دفاع در فرایندهای انتخاباتی، تشکیل مجالس قانون‌گذار چکیده کامل

چکیده بر اساس سند راهبردی تعامل بین المللی 2013 وزارت دفاع انگلستان، این کشور قصد دارد از پتانسیل‌های نرم خود در حوزه دیپلماسی دفاعی برای رسیدن به اهداف و منافع ملی استفاده نماید، که از آن جمله می‌توان به مشارکت وزارت دفاع در فرایندهای انتخاباتی، تشکیل مجالس قانون‌گذاری، ساختارسازی دولتی و قضایی در کشورهای در حال گذار به دموکراسی، و همکاری‌های دفاعی در عرصه‌های سایبری، فرهنگی و آموزشی، اشاره نمود. مقاله حاضر به دنبال این است تا با روش توصیفی- تحلیلی نشان دهد که دیپلماسی دفاعی جدید انگلستان شامل چه برنامه‌هایی بوده و پیامدهای منفی آن بر امنیت ملی ایران چیست. همچنین، فرض این مقاله بر این است که انگلستان به دنبال افزایش حضور و نفوذ خود در خاورمیانه؛ بویژه محیط امنیتی پیرامونی ایران بوده و دیپلماسی دفاعی این کشور امنیت ملی ایران را تهدید می‌کند. لذا با بررسی و واکاوی استراتژی و سیاست‌های انگلستان طبق سند 2013 و همچنین، جایگاه ایران در اسناد راهبردی انگلستان و تبیین و تشریح محیط امنیتی پیرامونی ایران، به این نتیجه رسیده‌ایم که راهبرد دیپلماسی دفاعی انگلستان، تهدیدی جدی برای امنیت ملی جهموری اسلامی ایران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - خیزش اقتصادی- نظامی جمهوری خلق چین و پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران
محمدعلی بصیری معصومه رشید

چکیده جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را می‌توان دولت‌هایی تجدیدنظرطلب در نظام بین‌الملل کنونی دانست. مبادلات اقتصادی و تجاری میان دو کشور زمینه‌ی بروز روابط مناسب را ایجاد کرده است و در مسائلی هم چون پرونده هسته‌ای ایران و بحران سوریه، مواضع آن‌ها هم‌راستا بوده ا چکیده کامل

چکیده جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را می‌توان دولت‌هایی تجدیدنظرطلب در نظام بین‌الملل کنونی دانست. مبادلات اقتصادی و تجاری میان دو کشور زمینه‌ی بروز روابط مناسب را ایجاد کرده است و در مسائلی هم چون پرونده هسته‌ای ایران و بحران سوریه، مواضع آن‌ها هم‌راستا بوده است. حال، ظهور چین به‌عنوان قدرتی بالاتر از ایالات‌متحده در سال‌های آینده، چه تأثیرات امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران در پی خواهد داشت؟ این مقاله با توجه به روی کرد امنیتی بری بوزان در پی پاسخ است و فرض بر آن است که پس از ظهور چین به‌عنوان یک قدرت بالاتر یا در حد ایالات‌متحده، نظام بین‌الملل دست‌خوش تغییر می‌شود و دیگر آمریکا نخواهد توانست بر جمهوری اسلامی ایران فشار وارد کند و امنیت آن را به مخاطره اندازد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - تأثیر نابرابری قومی بر امنیت ملی
جعفر هزارجریبی نادر مروتی

منظور از مسأله ی قومی وضعیتی است که در آن کل اقوام یا بخشی از اقوام کشور در احساس گرایش یا عمل نسبت به ملت، کشور و احساس تعلق به آن دچار بی تفاوتی یا مخالفت شده اند و در عوض بر ویژگی های خود تأکید گذارده اند و خواهان درجاتی از واگرایی هستند. در بسیاری از موارد، ناسیونال چکیده کامل

منظور از مسأله ی قومی وضعیتی است که در آن کل اقوام یا بخشی از اقوام کشور در احساس گرایش یا عمل نسبت به ملت، کشور و احساس تعلق به آن دچار بی تفاوتی یا مخالفت شده اند و در عوض بر ویژگی های خود تأکید گذارده اند و خواهان درجاتی از واگرایی هستند. در بسیاری از موارد، ناسیونالیسم ملی و ناسیونالیسم قومی در تعارض با یکدیگر قرار می گیرند. در این تحقیق درصدد بررسی تأثیر نابرابری های قومی بر امنیت ملی هستیم؛ دو استان اصفهان و کردستان به نمایندگی از قومیت های مختلف انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای (اسنادی) و تحلیل ثانویه استفاده گردیده است. برای مقایسه و بررسی نابرابری بین این دو استان از شاخص های اقتصادی و اجتماعی استفاده شده است. همچنین برای بررسی متغیر امنیت ملی و وضعیت این متغیردر دو استان مورد مطالعه از داده های گردآوری شده در پیمایش (ارزش ها و نگرش های ایرانیان) که در تابستان 1381 و توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است، استفاده نمودیم؛ در نهایت نتایج زیر به دست آمد: از نظر شاخص های اقتصادی و اجتماعی استان کردستان نسبت به استان اصفهان در وضعیت بسیار پایین تری قرار داشت. همچنین در رابطه با بررسی شاخص های مطرح شده برای سنجش متغیر امنیت ملی، اختلاف و تفاوت در نظرات و عقاید شهروندان اصفهانی و کردستانی کاملا محسوس می باشد که این تفاوت زیاد میان شاخص های این دو استان (به عنوان دو قومیت) می تواند موجب مشکلاتی در همبستگی ملی بوده و پایین آمدن ضریب امنیت ملی را به دنبال داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - جایگاه حزب اله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران
علیرضا گلشنی محسن باقری

هدف این مقاله شناسایی و تحلیل جایگاه حزب الله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است. اقدامات حزب الله لبنان در مجاور مرزهای اسراییل (به عنوان تهدید اصلی علیه جمهوری اسلامی ایران) ضمن دادن موقعیت مهم به این جنبش منجر به افزایش توان بازدارندگی جمهوری اسلامی چکیده کامل

هدف این مقاله شناسایی و تحلیل جایگاه حزب الله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است. اقدامات حزب الله لبنان در مجاور مرزهای اسراییل (به عنوان تهدید اصلی علیه جمهوری اسلامی ایران) ضمن دادن موقعیت مهم به این جنبش منجر به افزایش توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران گردیده است. بنابراین سوال اصلی مقاله حاضر این است که: حمایت جمهوری اسلامی ایران از حزب الله لبنان چه تاثیراتی بر توان بازدارندگی ایران دارد؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه تحقیق آن است که: حمایت جمهوری اسلامی ایران از حزب الله موجب افزایش قدرت بازدارندگی ایران می گردد. در راستای آزمون فرضیه فوق، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی متغیرهایی مانند افزایش عمق استراتژیک ایران، شکست استراتژی بازدارندگی و کاهش ضریب امنیت نظامی اسراییل و کاهش احتمال حمله ی نظامی به ایران مورد بحث قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از این است که: حمایت جمهوری اسلامی ایران از حزب الله در مسیر مواجهه با رژیم اسراییل از یک سو، موجب شکست بازدارندگی و کاهش امنیت ملی اسراییل گردیده و از سوی دیگر، ضمن افزایش عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران منجر به کاهش احتمال هر گونه تهاجم نظامی علیه ایران شده است. این وضعیت، در نهایت باعث افزایش قدرت بازدارندگی غیرمستقیم منطقه ای و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - فدرالیزم عراق و امنیت ملی ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
مهدی دهنوی حسین تاج‌آبادی

حمله نیروهای ائتلاف و امریکا به خاک عراق به بهانه تسلیحات کشتار‌جمعی، تحولات این کشور را به یکی از موضوعات اصلی مورد بحث کارشناسان مسائل سیاسی و بین‌المللی تبدیل کرد. بر اساس قانون ‌اساسی جدید عراق که به تصویب نمایندگان مجلس و تأیید اکثریت ملت عراق رسید، نظام حکومتی آن چکیده کامل

حمله نیروهای ائتلاف و امریکا به خاک عراق به بهانه تسلیحات کشتار‌جمعی، تحولات این کشور را به یکی از موضوعات اصلی مورد بحث کارشناسان مسائل سیاسی و بین‌المللی تبدیل کرد. بر اساس قانون ‌اساسی جدید عراق که به تصویب نمایندگان مجلس و تأیید اکثریت ملت عراق رسید، نظام حکومتی آن جمهوری پارلمانی دموکراتیک و فدرال تعیین شد .مسأله ی اصلی در این مقاله بر یافتن پاسخ به این پرسش ابتناء یافته است که تاثیر نظام فدرال در عراق بر امنیت‌ ملی ایران چیست؟ برای پاسخ به این پرسش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. به نظر می‌رسد سیستم فدرال برای عراق نوین، فارغ از چالش‌هایی که ممکن است برای همسایگان از جمله ایران داشته باشد، در مقایسه با عراق یک پارچه که همواره ساحت امنیت ایران را مخدوش می ساخت و نمود بارز آن را می‌توان در افروختن شعله‌های جنگی خانمان‌سوز علیه ایران دید و یا عراق تجزیه شده که می‌تواند مأوایی برای نفوذ قدرت‌های فرامنطقه‌ای در تقابل با جایگاه منطقه‌ای ایران باشد، می‌توان مطلوب ترین مدل برای امنیت ملی ایران باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - جایگاه دیپلماسی عمومی در رقابت جدید ایالات متحده ی آمریکا و فدراسیون روسیه (بازتولید جنگ سرد در عرصه ی دیپلماسی عمومی)
عباسقلی عسگریان

چکیده دیپلماسی‌عمومی ابزار قدرت نرم است. این واقعیت مدت‌ها پیش مطرح بوده و در سال‌های اخیر در عملکرد کشورها نمود عینی داشته‌است. آمریکا و روسیه دو کشور قدرتمند، سابقه رقابت با یکدیگر دارند. روسیه در سال‌های اخیر به‌دلیل ضعف قوای نظامی و اقتصادی نسبت به رقیب، رقابت خود چکیده کامل

چکیده دیپلماسی‌عمومی ابزار قدرت نرم است. این واقعیت مدت‌ها پیش مطرح بوده و در سال‌های اخیر در عملکرد کشورها نمود عینی داشته‌است. آمریکا و روسیه دو کشور قدرتمند، سابقه رقابت با یکدیگر دارند. روسیه در سال‌های اخیر به‌دلیل ضعف قوای نظامی و اقتصادی نسبت به رقیب، رقابت خود را در دیپلماسی عمومی قرار داده که علی‌رغم فراهم بودن زمینه‌هایی از قبیل زبان مشترک و شناخت فرهنگ یک دیگر در رقابت با آمریکا دچار چالش‌هایی است. در این مقاله تلاش خواهدشد تا به پرسش دیپلماسی‌عمومی چه جایگاهی در سیاست خارجی متقابل دو کشور داشته است، چگونه و در چه حوزه‌هایی مورداستفاده قرار گرفته‌است پاسخ داده‌شود. پاسخ احتمالی به این پرسش این است که هر دو کشور به کارکردهای دیپلماسی عمومی در دنیای امروز واقفند اما به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته طی سال‌های اخیر، روسیه پیروزی زیادی در حوزه ی دیپلماسی عمومی نداشته است. یکی از موانع مهم در پیش برد دیپلماسی عمومی در روسیه، ذهنیت هم چنان سخت‌انگار دولت‌مردان کرملین است. از دیگر سو آمریکا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازی گران سیاسی عرصه ی نظام بین‌الملل همواره از ابزارهای گوناگون برای انتقال پیام خود به مردم و سایر دولت‌ها استفاده و توفیقات بیشتری کسب کرده‌است. این جستار به‌روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنتی و الکترونیکی انجام‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - شاخص‌های اقتصادی و امنیت ملی ایران
زریر نگین‌تاجی هومان حسینی آذین کیانی

با پایان جنگ سرد و طرح مسایل مربوط به جهانی شدن در نظام اقتصاد سیاسی جهان، منابع نرم افزاری سیاست‌های امنیتی، با وجود تداوم اهمیت ابعاد سخت افزاری امنیت، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. در این دوران امنیت به شکل بسیط، مطرح و بیش از پیش مسائل اقتصادی و توسعه اقتصادی مبنای چکیده کامل

با پایان جنگ سرد و طرح مسایل مربوط به جهانی شدن در نظام اقتصاد سیاسی جهان، منابع نرم افزاری سیاست‌های امنیتی، با وجود تداوم اهمیت ابعاد سخت افزاری امنیت، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. در این دوران امنیت به شکل بسیط، مطرح و بیش از پیش مسائل اقتصادی و توسعه اقتصادی مبنای اقتدار دولت‌‌ها قرار گرفت و امنیت ملی در این راستا مفهوم‌سازی شد. یعنی امنیت علاوه بر بعد نظامی آن، در جنبه‌های اقتصادی، محیط زیستی، فرهنگی و غیره نیز تبلور یافته است. در این پژوهش سعی شده است امنیت از نگاهی موسع بررسی و جنبه های اقتصادی امنیت و تاثیر شاخص های اقتصادی بر روی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به همین منظور از مکتب کپنهاک که امنیت را از جنبه‌های گوناگون مورد مطالعه قرار می دهد و نگاهی موسع و ایجابی به امنیت دارد، استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - تحلیلی بر رابطه ژئوپلیتیک قوم کرد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر نظریه هارتشورن
داریوش جهانی عزت اله عزتی محمد حسن نامی

چکیده ایران کشوری چند قومی است و این تنوع قومی فرصت ها و تهدیداتی را متوجه امنیت آن نموده است. واضح است که استقرار گروه های قومی در فضای سرزمینی کشورهایی که ازتنوع قومی در ساختار جمعیتی خود برخوردارند موجب اتخاذ تصمیمات راهبردی دولت ها برای مدیریت اقوام می گردد. قوم کرد چکیده کامل

چکیده ایران کشوری چند قومی است و این تنوع قومی فرصت ها و تهدیداتی را متوجه امنیت آن نموده است. واضح است که استقرار گروه های قومی در فضای سرزمینی کشورهایی که ازتنوع قومی در ساختار جمعیتی خود برخوردارند موجب اتخاذ تصمیمات راهبردی دولت ها برای مدیریت اقوام می گردد. قوم کرد به عنوان یکی از اقوام اصیل و با قدمت بسیار دیرینه در ایران سکونت داشته و همین سابقه تاریخی موجب گردیده تا حس دلبستگی و تعلق خاطر ویژه ای به این سرزمین داشته باشند و حتی برخی از کردها خود را اصیل تر از سایر اقوام ساکن در ایران بدانند.از وجود برخی عوامل و مولفه ها مانند نژاد، دین، فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم مشترک به عنوان مولفه های همگرا و تقویت کننده امنیت ملی و برخی مولفه ها مانند مذهب، زبان، احساس تبعیض و محرومیت، نخبگان غیرهمسو، ضعف دولت مرکزی، عدم توسعه یافتگی، موقعیت حاشیه ای و مرزی، وجود گروه های قومی مشابه در آنسوی مرز به عنوان مولفه های واگرا و تهدیدکننده امنیت ملی می توان اشاره نمود. در این تحقیق بر اساس نظریه نیروهای مرکزگرا و مرکزگریز ریچارد هارتشورن، مولفه های ژئوپلیتیکی واگرا و همگرای قوم کرد مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که بین مولفه های ژئوپلیتیکی قوم کرد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران رابطه معناداری وجود دارد و در صورت عدم توجه به عوامل واگرایی قوم کرد، در بلند مدت امنیت ملی، تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران در معرض خطر قرار خواهد گرفت. در پایان برای تقویت مولفه های همگرایی قوم کرد و تامین امنیت ملی جمهوری اسلامیایران چند پیشنهاد راهبردی ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - بحران مناطق شرق و تحلیل ژئوپلیتیکی برای مدیریت برون رفت از آن
محمدحسن نامی وحید بارانی پسیان غلامرضا سعیدی

چکیده به جرأت می‌توان قرن بیست و یک را قرن تحولات غیر قا بل پیش بینی نامید، تحولاتی که باعث بحرانهای زیادی در جهان شده است. در این بین، قرار گرفتن ایران در مرکزیت و محوریت حوزه های ژئوپولیتیک خلیج فارس و دریای عمان، اقیانوس هند، آسیای مرکزی، قفقاز و تسلط بر کانون های چکیده کامل

چکیده به جرأت می‌توان قرن بیست و یک را قرن تحولات غیر قا بل پیش بینی نامید، تحولاتی که باعث بحرانهای زیادی در جهان شده است. در این بین، قرار گرفتن ایران در مرکزیت و محوریت حوزه های ژئوپولیتیک خلیج فارس و دریای عمان، اقیانوس هند، آسیای مرکزی، قفقاز و تسلط بر کانون های استراتژیک انرژی خاورمیانه، نقش بنیادی و اساسی دراستراتژی های ژئوپولیتیکی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ایفا می کند. فضاهای ژئوپولیتیک شمال، جنوب و شرق همچنین غرب کشور و اهمیت آن در برقراری و حفظ امنیت جمهوری اسلامی ایران بر همگان آشکار است. ضرورت شناخت این نواحی و کارکردهای آن می تواند نقش مهمی در ایجاد امنیت ملی و بین المللی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از روش کتابخانه ای، با اشاره به نقاط ژئوپولیتیک جمهوری اسلامی ایران و کارکردها و اهمیت ملی و بین المللی آن، ضرورت شناخت صحیح و دقیق یکی از این نواحی بحران زا (نواحی شرقی ایران) را یادآورشده، و به راهکارهایی در خصوص مدیریت این بحرانها پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - تأثیر هیدروپلیتیک رودخانه مرزی هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی‌ایران
سید عباس فروغی نعمت الهی مهدی حسنی باقری محمود شیخ اویسی

چکیده اهمیت هیدروپلیتیک درعلوم سیاسی در سده اخیر به دلیل بحران کم آبی هر روز بیشتر مشخص می‌گردد. آب به تدریج در حال تبدیل شدن به کالایی استراتژیک است. این روند در مناطق کم آب، از شدت و حدّت فراوانتری برخوردار می‌باشد. اختلاف بر سر کمیت منابع آب و مساله کاهش منابع آب، ب چکیده کامل

چکیده اهمیت هیدروپلیتیک درعلوم سیاسی در سده اخیر به دلیل بحران کم آبی هر روز بیشتر مشخص می‌گردد. آب به تدریج در حال تبدیل شدن به کالایی استراتژیک است. این روند در مناطق کم آب، از شدت و حدّت فراوانتری برخوردار می‌باشد. اختلاف بر سر کمیت منابع آب و مساله کاهش منابع آب، برخلاف مشکلات مربوط به کیفیت آب به دشواری قابل حل است و در بسیاری از موارد، عاملی برای درگیری ومنازعه میان کشورها می‌باشد. همچنین عدم وجود قوانین و مقرارت بین‌المللی و سازمانی برای تقسیم منابع آب رودهای بین‌المللی نیز احتمال درگیری و منازعه میان کشورها را بیشتر افزایش داده است. اهمیت آب‌های منطقه شرق کشور خاصه رودخانه هیرمند از نظر هیدروپلیتیک از جایگاه بسیار حساسی برخوردار بوده است. در واقع، ادامه حیات این قسمت از منطقه مرزی و شرق کشور با این رود ارتباط مستقیم دارد که بخش مهمی‌از اختلافات، منازعات، معاهدات، حکمیت‌ها، مذاکرات و جریانات مربوط به مرزهای خاوری ایران و افغانستان را به خود اختصاص داده است. هر چند مرزهای بین‌المللی میان ایران و افغانستان در میانه شاخه اصلی هیرمند در شرایط کنونی مورد پذیرش دو کشور است، ولی نحوه تقسیم آب هیرمند، بهره برداری از آن در منطقه دلتا و سایر حقوق مربوط به این رودخانه همچنان لاینحل باقی مانده است. این پژوهش به بررسی نقش و جایگاه هیدروپلیتیکی رودخانه هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - تحلیلی بر نقش و جایگاه چین در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
عبداله جلالی نسب سید یحیی صفوی عزت اله عزتی

چکیده : کشور چین با دو دیدگاه اقتصادی و امنیتی تعاملات خود با افغانستان را ادامه می دهد و در بعد اقتصادی سرمایه گذاری در بخش معادن و انرژی است و در بعد امنیتی یکی از عمده نگرانی های چین خطر توسعه گروههای تکفیری و افراطی از افغانستان به چین است و تلاش می نماید با هماهنگی چکیده کامل

چکیده : کشور چین با دو دیدگاه اقتصادی و امنیتی تعاملات خود با افغانستان را ادامه می دهد و در بعد اقتصادی سرمایه گذاری در بخش معادن و انرژی است و در بعد امنیتی یکی از عمده نگرانی های چین خطر توسعه گروههای تکفیری و افراطی از افغانستان به چین است و تلاش می نماید با هماهنگی و توافق با گروههای افراطی محلی تامین طرح های اقتصادی خود را تامین و همچنین به دنبال واسطه گری جهت انجام مذاکرات صلح بین دولت افغانستان و طالبان می باشد . نتیجه این تحقیق بیانگر آن است که حضور چین در افغانستان و طرح های این کشور برای ج .ا .ا در وحله اول فرصت است و در صورت غفلت ، فضای مانور ج .ا. ا در افغانستان محدود خواهد شد ، و لذا لازم است ایران در دو بعد اقتصادی و امنیتی در صحنه افغانستان با چین همکاری نماید .علاوه بر موارد فوق لازم است با اقدامات اعتماد ساز نسبت به تغییر نگرش نه چندان مثبت سیاسیون افغانستان نسبت به ایران تلاش گردد . در مجموع می توان گفت که مکمل این اقدامات بنابر نظر مثبت تعداد 86 درصد از پرسش شوندگان ، انعقاد پیمان راهبردی بین ایران و افغانستان است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - نقش کشور عربستان در گسترش تروریسم و تاثیر ان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محراب هداوند میرزایی

چکیده تروریسم پدیده ای جهانیست که در حال حاضر به صورت منطقه ای عمل می کند و شدت کشتار و تخریب ان در جهان اسلام بیشتر از مناطق دیگر است . قدرت های جهانی و منطقه ای در محور غربی عربی از ابزار تروریسم وگروههای تروریستی به عنوان پیشقراولان خود برای تقسیم دوباره جهان در قرن چکیده کامل

چکیده تروریسم پدیده ای جهانیست که در حال حاضر به صورت منطقه ای عمل می کند و شدت کشتار و تخریب ان در جهان اسلام بیشتر از مناطق دیگر است . قدرت های جهانی و منطقه ای در محور غربی عربی از ابزار تروریسم وگروههای تروریستی به عنوان پیشقراولان خود برای تقسیم دوباره جهان در قرن 21 استفاده می نمایند . اغاز تشکیل گروههای تروریستی سلفی به سال 1984 وشکل گیری القاعده با هدف مبارزه مجاهدین با شوروی در افغانستان و از سال 2010 با شروع انقلابات مردمی برای مقابله با انقلابات و نفوذ ایران در جنوب ،جنوب غرب و افریقا از شدت زیادی برخوردار بوده است .به کارگیری تروریسم ،بستگی به شرایط بین المللی و رقابت کشورهای منطقه داردکه این گروهها را کنترل یا ازاد بگذارند. کشورهای عرب حوزه خلیج فارس باپنج نقش کلی مالی ، نظامی ، بستر سازی عقیدتی ، مکانی و رسانه ای در حال رقابت با ایران به شکل گیری و گسترش تروریسم کمک می کنند. ما در این مقاله درپی پاسخ به این سوال هستیم که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس چه نقشی در گسترش و پیشروی تروریسم منطقه ای دارند؟ تاثیر گسترش تروریسم منطقه ای بر امنیت ملی ایران چیست؟ نتایج تحقیق نشان می دهد کمک های مالی کشورهای عربی موثرترین عامل گسترش تروریسم بوده است به طوری که 40/. اشخاص مهم و سرشناس حامی مالی تروریسم از شهروندان عربستان، 43/ از شهروندان دیگر کشورها مرتبط با عربستان،9/ کویت، 6/ قطرو2/ بحرین بوده اندبا توجه به موارد فوق تروریسم در سه سطح ملی، منطقه ای و جهانی بر امنیت ملی ایران تاثیر خواهد گذاشت .این پژوهش به روش مصاحبه،مشاهده و کتابخانه ای تهیه وبرای تهیه نقشه ها از GIS استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - تبیین ژئوپلیتیک رشد جمعیت و امنیت ملی ایران
علیرضا محرابی روح الله نیکزاد محمد ساسانی‌پور

چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود را چکیده کامل

چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود رابطه معنادار بین افزایش نرخ رشد جمعیت و تنزل ضریب پایداری امنیت ملی، مورد ارزیابی واقع شده که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و آزمون‌های آماری صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش در ارتباط شاخص‌های جمعیتی ایران از قبیل بالابودن نرخ بیکاری و افزایش آن، افزایش تحصیل کردگان دانشگاهی و ضعف یا نبود زمینه‌های اشتغال و بیکاری در این مورد، فرضیه مزبور را تایید کرد. فرضیه مذکور در مناطق بحران‌خیز کشور نیز ارزیابی و نتیجه حاصله به تشدید ارتباط فرضیه در این مناطق انجامید. با تکیه بر تئوری گشتاور رشد جمعیت در ایران، کشور ما به خودی خود یک دوره افزایش نرخ رشد حدود 2 درصد، به دلیل ازدیاد تعداد دخترانی که به سن باروری می رسند را تجربه خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش پرهیز از هرگونه آرمان‌گرایی درباره رشد جمعیت ایران توصیه شده و توجه به واقع‌بینی و توسعه شاخص‌های جمعیت حاضر پیشنهاد شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - استراتژی جدید ایالات متحده آمریکا و امنیت ملی افغانستان
عبدالرضا فرجی راد بهنام شهبازی سیدهادی ساداتی محمد درخور

چکیده ایالات متحده در اکتبر2001به افغانستان حمله نمود و طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا آغاز شد. بعد از10سال در22ژوئن2011باراک اوباما اعلام کرد که نیروهای افغانستان در آینده نزدیک شروع به خروج از افغانستان می‌کنند و نهایتاً تا2014 کلیه نیروهای عملیاتی آمریکا از افغانستا چکیده کامل

چکیده ایالات متحده در اکتبر2001به افغانستان حمله نمود و طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا آغاز شد. بعد از10سال در22ژوئن2011باراک اوباما اعلام کرد که نیروهای افغانستان در آینده نزدیک شروع به خروج از افغانستان می‌کنند و نهایتاً تا2014 کلیه نیروهای عملیاتی آمریکا از افغانستان خارج می‌شوند. درحالی که ویژگی دولت در افغانستان شکست تداوم یافته است و طالبان هنوز درحال فعالیت هستند و اقدامات تروریستی آن‌ها مخل امنیت افغانستان است. افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکا، هم با چالش و هم با فرصت‌هایی روبه‌رو است که این وابسته به توانایی مدیریت بحران آمریکا قرار دارد. در این مقاله به تحلیل وضعیت جدید افغانستان که با خروج نیروهای آمریکا شکل می‌گیرد پرداخته خواهد شد. سؤال اصلی تحقیق این است که: استراتژی جدید آمریکا چه تأثیری بر امنیت ملی افغانستان خواهد گذاشت؟ این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات علمی معتبر و با روش توصیفی همراه با تحلیل داده‌ها تهیه و تدوین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - بررسى نقش موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکى در رابطه با امنیت ایران
سیاوش مرادی پور عزت اله عزتی حیدر لطفی

چکیده به‌ نظر می‌رسد که بعد جغرافیایی با‌ وجود‌ فرایند‌ جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران‌ نوین‌، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به‌ عقیده‌ برخی‌ از پژوهشگران‌ و تحلیلگران‌ سیاسی‌ سرنوشت‌ سازمان‌های‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ بشر در گرو یک‌ سلسله‌ عوامل‌ طبیعی‌ ث چکیده کامل

چکیده به‌ نظر می‌رسد که بعد جغرافیایی با‌ وجود‌ فرایند‌ جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران‌ نوین‌، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به‌ عقیده‌ برخی‌ از پژوهشگران‌ و تحلیلگران‌ سیاسی‌ سرنوشت‌ سازمان‌های‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و اجتماعی‌ بشر در گرو یک‌ سلسله‌ عوامل‌ طبیعی‌ ثابت‌ و متغیر است‌ که‌ همه‌ آن‌ها از جبر جغرافیایی‌ ریشه‌ می‌گیرند. هر نوع‌ تصمیم‌گیری‌ سیاسی‌ و نظامی‌ باید در چارچوب‌ عوامل‌ ثابت‌ و متغیر یاد شده‌ صورت‌ گیرد. در این چارچوب است که نقش واحدهای استانی در چارچوب امنیت دولت – ملت‌ها مهم و برجسته می‌شود. با توجه به این مقدمه سؤال اصلی مقاله این است که اهمیت موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکى در رابطه با امنیت ایران از چه ابعادی قابل بررسی است؟ فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال مذکور این است که به نظر می رسد که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مولفه های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سوآت و برای سنجش وزن سنجه‌ها نیز از روش AHP استفاده شده است. جامعه آماری این مقاله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار و حجم نمونه نیز 50 نفر تعیین شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که از تما می جنبه های علم ژ ئو پلیتیکی یعنی موقعیت جغرافیایی ، اقتصادی ، فرهنگی و قومیتی، مذهبی و نیز جمعیتی لرستان حائز نقشی کانونی و مهم در امنیت ایران است و این که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مؤلفه‌های جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. از طرف دیگر شناخت تاریخچه و پیشینه تحولات سیاسی، جغرافیایی و قومی غرب کشور و به ویژه استان لرستان به درک اهمیت ژئوپلیتیکی آن ها منجر خواهد شد و نهایتاً فرصت ها و تهدیدات و نیز قوت ها و ضعف های جغرافیایی و سیاسی موجود در منطقه مورد مطالعه نیازمند توجه و برنامه ریزی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - آینده پژوهی چالش های حقوقی سرزمینی قومیت گرایی در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
حسین ترکی محدعلی خسروی علی قربان پور

10.30495/alr.2022.1951023.2270

فرصت‌ها و چالش‌های حقوقی سرزمینی در قومیت‌های مختلف به خصوص در مناطق جنوبی و به ویژه مناطق عرب نشین استان خوزستان، ایجاب می‌کند که به مسائل و تحولات این منطقه بیشتر توجه شود و تاثیرات آن‌ها بر امنیت ملی سنجیده شود. بر این اساس، برای پیش‌بینی وضعیت امنیتی کشور در سال‌های چکیده کامل

فرصت‌ها و چالش‌های حقوقی سرزمینی در قومیت‌های مختلف به خصوص در مناطق جنوبی و به ویژه مناطق عرب نشین استان خوزستان، ایجاب می‌کند که به مسائل و تحولات این منطقه بیشتر توجه شود و تاثیرات آن‌ها بر امنیت ملی سنجیده شود. بر این اساس، برای پیش‌بینی وضعیت امنیتی کشور در سال‌های آتی توجه به وضعیت قومی، فرصت‌ها و فرصت‌ها و چالش‌های حقوقی سرزمینی قومی کاملا ضروری به نظر می‌رسد. این تحقیق از نظر ماهیت و هدف، کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی- پیمایشی و با توجه به آینده پژوهانه بودن پژوهش، اکتشافی نیز می‌باشد. در پژوهش حاضر برای شناسایی متغیرهای کلیدی و تشکیل گویه‌های پرسشنامه از روش پایش محیطی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش با توجه به رویکرد آینده پژوهی به شکل پنل خبرگان است. شناسایی متغیرهای کلیدی این تحقیق به روش ماتریس متقاطع و با استفاده از نرم‌افزار میک مک صورت گرفت. برای شناسایی سناریوهای محتمل از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده گردید. یافته‌های حاصل از این تحقیق نشان داد هفت متغیر: ذخایر عظیم نفت و گاز، توسعه نیافتگی، حمایت‌های عربستان و امارات از مخالفین، جنگ هشت ساله تحمیلی، فعالیت جریان وهابی، وجود ریزگردها و رقابت‌های منطقه‌ای به عنوان متغیرهای کلیدی مستخرجه از نرم‌افزار میک مک، عوامل فصت زا و فرصت‌ها و چالش‌های زای آینده حقوقی سرزمینی قوم‌گرایی عربی در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. نتایج نشان می‌دهد، 6 سناریوی فرصت‌ها و چالش‌هایی با سازگاری و امتیاز بالا، پیش روی آینده جمهوری اسلامی ایران است که از میان آن‌ها 1 سناریو بسیار قوی و محتمل و 5 سناریو ضعیف به دست آمدند. سناریوی بسیار قوی به دست آمده، سناریوی ادامه روند موجود می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - محدودیت حق آزادی بیان در منشور آفریقایی حقوق بشر و مردم
رضا کرمی محمد قنبری

10.30495/alr.2021.1937833.2144

زمینه و هدف: آزادی بیان به‌عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر به‌شمار می‌آید، آزادی بیان یکی از پیش‌فرض‌های ضروری برای تحقق یک جامعه دموکراتیک است، ولی به علت اینکه ممکن است با سایر حقوق تعارض داشته باشد به یک حقی مناقشه‌پذیر تبدیل شده است، پس نمی‌توان آن را به‌عنوان یک حق م چکیده کامل

زمینه و هدف: آزادی بیان به‌عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر به‌شمار می‌آید، آزادی بیان یکی از پیش‌فرض‌های ضروری برای تحقق یک جامعه دموکراتیک است، ولی به علت اینکه ممکن است با سایر حقوق تعارض داشته باشد به یک حقی مناقشه‌پذیر تبدیل شده است، پس نمی‌توان آن را به‌عنوان یک حق مطلق قلمداد نمود، پس محدودیت‌هایی برای اعمال آن اجرا شده است.روش: در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب هنجارها، ساختارها و نهادهای حقوق عمومی و تحلیل محدودیت حق آزادی بیان در منشور آفریقایی حقوق بشر و مردم پرداخته ‌شده است.یافته‌ها و نتایج: امروزه حق آزادی بیان در اسناد بین‌المللی و منطقه‌ای حقوق بشر به رسمیت شناخته ‌شده و با محدودیت‌هایی همچون امنیت ملی، نظم عمومی، منافع عمومی، حفظ آبرو و حیثیت دیگران و غیره نیز مواجه می‌باشد. سؤال ما در این تحقیق این است که حق آزادی بیان حقی مطلق است یا خیر؟ در پاسخ به مقید بودن این حق علاوه بر رعایت ملاحظات مربوط به منافع عمومی با رعایت موازین حقوق بشری قابل اعمال می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - آزادی رسانه در وضعیت اضطراری در کنوانسیون حقوق بشر آمریکا
رضا کرمی پری چهر عالیپور

آزادی بیان به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر به شمار می آید، آزادی رسانه یکی از پیش فرض های ضروری برای تحقق یک جامعه دموکراتیک است ولی به علت اینکه ممکن است با سایر حقوق تعارض داشته باشد به یک حقی مناقشه پذیر تبدیل شده است، پس نمی توان آن را به عنوان یک حق مطلق قلمداد نم چکیده کامل

آزادی بیان به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر به شمار می آید، آزادی رسانه یکی از پیش فرض های ضروری برای تحقق یک جامعه دموکراتیک است ولی به علت اینکه ممکن است با سایر حقوق تعارض داشته باشد به یک حقی مناقشه پذیر تبدیل شده است، پس نمی توان آن را به عنوان یک حق مطلق قلمداد نمود پس محدودیت هایی برای اعمال آن اجراء شده است. در این مقاله با روش تحلیلی – توصیفی در چارچوب هنجارها، ساختارها و نهادهای حقوق عمومی و تحلیل آزادی رسانه در وضعیت اضطراری در کنوانسیون حقوق بشر آمریکاپرداخته شده است. امروزه حق آزادی بیان در اسناد بین المللی و منطقه ای حقوق بشر به رسمیت شناخته شده و با محدودیت هایی همچون امنیت ملی، نظم عمومی، منافع عمومی، حفظ آبرو و حیثیت دیگران و غیره نیز مواجه می باشدسئوال ما در این تحقیق این است که حق آزادی رسانه در وضعیت اضطراری حقی مطلق است یا خیر؟ در پاسخ به مقید بودن این حق علاوه بر رعایت ملاحظات مربوط به منافع عمومی با رعایت موازین حقوق بشری قابل اعمال می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - ائتلاف راهبردی چین و روسیه در مقابل یک‌جانبه‌گرایی آمریکا و تأثیرآن بر امنیت ملی ایران: 2021-2009
طاهره نظافتی گارینه کشیشیان سیرکی

ساختار نظام بین‌الملل پس از فروپاشی شوروی شکل تک‌قطبی به خود گرفت که مشخصه اصلی آن، اتخاذ رویکرد یک‌جانبه‌ی آمریکا به عنوان ابرقدرت حاکم بود. اما در طول دو دهه بعد از قرن 21، روسیه و چین در جایگاه قدرت بزرگ موفق به رقابت و ایجاد چالش برای آمریکا شده‌اند. این روند رقابتی چکیده کامل

ساختار نظام بین‌الملل پس از فروپاشی شوروی شکل تک‌قطبی به خود گرفت که مشخصه اصلی آن، اتخاذ رویکرد یک‌جانبه‌ی آمریکا به عنوان ابرقدرت حاکم بود. اما در طول دو دهه بعد از قرن 21، روسیه و چین در جایگاه قدرت بزرگ موفق به رقابت و ایجاد چالش برای آمریکا شده‌اند. این روند رقابتی بر امنیت ملی کشورهای دیگر نیز تأثیرگذار بوده است. سوال اصلی پژوهش این است که ائتلاف روسیه و چین در مقابل یکجانبه‌گرایی ایالات متحده چه تأثیری بر امنیت ملی ایران در سال‌های 2021-2009 داشته است؟ به نظر می‌رسد ائتلاف راهبردی چین و روسیه در مقابل آمریکا بر مبنای رقابت و مهار هژمونی واشنگتن در راستای تقویت امنیت ملی ایران بوده است. نتایج نشان می‌دهد که ائتلاف چین و روسیه علیه آمریکا امنیت ملی ایران را در بعد سیاسی تأکید ایران بر نقش سازمان ملل، عضویت ایران در سازمان شانگهای، جستجوی افق‌های نو در بریکس؛ در بعد نظامی مقابله با تحریم‌های غرب و ارتقاء همکاری‌ نظامی با چین و روسیه؛ در بعد اقتصادی ارتقاء همکاری اقتصادی، خرید نفت و گاز ایران و در بعد زیست‌ محیطی همکاری دو طرف با ایران را، تحت تأثیر قرار داده است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی به موضوع پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - شیوه‌های تقابل روسیه با گسترش ناتو به شرق
محمدجواد حق شناسی امین باویر

چکیده پس از فروپاشی شوروی در سال 1990 یکی از مسائلی که به دغدغه ای برای کشورهای اروپای غربی و آمریکا تبدیل شد، کشورهای اروپای شرقی بودند که تا آن زمان عضو پیمان ورشو بودند. بنابراین نیاز بود که این کشورها به اردوگاه غرب آورده شوند؛ بطوریکه تحت هیچ شرایطی در آینده مجددا چکیده کامل

چکیده پس از فروپاشی شوروی در سال 1990 یکی از مسائلی که به دغدغه ای برای کشورهای اروپای غربی و آمریکا تبدیل شد، کشورهای اروپای شرقی بودند که تا آن زمان عضو پیمان ورشو بودند. بنابراین نیاز بود که این کشورها به اردوگاه غرب آورده شوند؛ بطوریکه تحت هیچ شرایطی در آینده مجدداً نتوانند هم پیمان روسیه شوند. بنابراین مسأله گسترش ناتو به شرق از همان زمان دنبال می شود. روسیه نیز همیشه گسترش ناتو به شرق را غیر ضروری دانسته و آنرا تهدیدی برای امنیت ملی خود می داند. این دو نگرش درحدود دودهه است که رودرروی هم قرار دارند و البته کفه ترازو به سود غربیهاست، زیرا تا کنون 9 کشور از اروپای شرقی و3 کشور که زمانی بخشی از خاک شوروی بودند (لیتوانی، لتونی و استونی) به عضویت ناتو درآمده اند. پژوهشگر بدنبال آن است تا شیوه های تقابل روسیه با گسترش ناتو به شرق و همچنین راههای همکاری بین روسیه و ناتو را بررسی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - تهاجم نظامی آمریکا به عراق و ﺗﺄثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محمد سهرابی

چکیده تجاوز نظامی آمریکا به عراق و اشغال آن در مارس 2003 که منجر به سقوط رژیم بعثی شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با عراق گردید. فروپاشی حکومت صدام، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. اگرچه این اشغال باع چکیده کامل

چکیده تجاوز نظامی آمریکا به عراق و اشغال آن در مارس 2003 که منجر به سقوط رژیم بعثی شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با عراق گردید. فروپاشی حکومت صدام، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. اگرچه این اشغال باعث تضعیف عراق و رفع تهدید مستقیم و جدّی از امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شد ولی تداوم حضور قدرت های فرامنطقه ای، بی ثباتی داخلی در عراق، آینده مبهم شمال عراق و افزایش نقش منطقه ای ترکیه، عربستان، قطر و سایر کشورهای منطقه و مهم تر از تمامی این موارد تداوم سیاست پر فراز و نشیب دستگاه سیاست گذاری خارجی ما نسبت به سایر رقبای منطقه ای، تهدید علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را افزایش داد به طوری که با افزایش نقش منطقه ای عربستان، ترکیه و اسرائیل و پیمان نظامی مشترک دو کشور اخیر، اسراییل این امکان را یافته است که خود را از نظر جغرافیایی به ایران نزدیک کرده و با حضور در شمال عراق به اهداف خود در مقابله با ایران نزدیک تر شود. در این مقاله عوامل و عناصر ﺗﺄثیرگذار بر امنیت ملی ایران بعد از اشغال عراق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - داعش و پدیداری موازنه تهدید در روابط ایران و عراق
عبدالمجید سیفی ناصر پورحسن

چکیده روابط ایران و همسایه غربی آن را می توان یکی از غیر عادی ترین و استثنایی ترین روابط خارجی در دنیا تلقی کرد. روابط ایران و عثمانی و سپس عراق طی قرون اخیر شامل چرخه ای از تعارض های بلندمدت، جنگ ها و دوره های کوتاه مدت اتحاد، صلح سرد و همزیستی بوده است. از به قدرت رس چکیده کامل

چکیده روابط ایران و همسایه غربی آن را می توان یکی از غیر عادی ترین و استثنایی ترین روابط خارجی در دنیا تلقی کرد. روابط ایران و عثمانی و سپس عراق طی قرون اخیر شامل چرخه ای از تعارض های بلندمدت، جنگ ها و دوره های کوتاه مدت اتحاد، صلح سرد و همزیستی بوده است. از به قدرت رسیدن عبدالکریم قاسم در سال 1958 تا سرنگونی صدام در سال 2003، پرتعارض ترین دوره در روابط دو کشور محسوب می شود به گونه ای که طولانی ترین جنگ قرن بیستم بین ایران وعراق رخ داد. با پیدایش داعش، روابط دو کشور وارد مرحله ای شد که با ادوار گذشته تفاوت ماهوی دارد. دراین مقاله، براساس چهارچوب نظری موازنه تهدید چگونگی این دگردیسی بنیادین در روابط ایران وعراق تحلیل شده است. فرضیه نویسندگان این بوده که شکل گیری داعش به مثابه یک تهدید امنیتی مشترک، موجب گذار روابط ایران وعراق جدید از تعارض به تعاون راهبردی شده است. این تهدید از همجواری دو کشور و ادراک مشترک آنها از میزان جدی بودن خطر هویتی داعش ناشی می شود. با توجه به جایگاه حیاتی عراق در محیط امنیتی جمهوری اسلامی و عدم وجود پژوهش‌هایی که موازنه تهدید مبنای نظری آنها باشد، این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی دگردیسی در روابط ایران و عراق را تحلیل کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - قدرت نرم و جایگاه آن در امنیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران
محمد علی خسروی سید نوراالله میراشرفی

قدرت نرم یکی از اصلی ترین شاخص های سیاست خارجی و امنیتیجمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. هر نظام سیاسی انقلابی همواره از شاخص های قدرت نرم برای ارتقای موقعیت منطقه ای و بین المللی خود بهره می گیرند. آنچه به عنوان بیداری اسلامی یا ایدئولوژی هویت گرا در جهان اسلام محسوب م چکیده کامل

قدرت نرم یکی از اصلی ترین شاخص های سیاست خارجی و امنیتیجمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. هر نظام سیاسی انقلابی همواره از شاخص های قدرت نرم برای ارتقای موقعیت منطقه ای و بین المللی خود بهره می گیرند. آنچه به عنوان بیداری اسلامی یا ایدئولوژی هویت گرا در جهان اسلام محسوب می شود را می توان بخشی از قدرت نرم جمهوری اسلامی دانست که در قالب رهیافت های نئولیبرالی و پیوند آن با هنجاره های سازه انگاران منعکس نمود. قالب های سازه انگارانه با رویکرد کاربرد قدرت نرم در اندیشه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همگونی بیشتری دارد. این شاخص ها و نشانه ها را می توان در ارتباط با رویکرد معنا گرا به موضوع قدرت، بیگانه ستیزی و نفی سبیل در سیاست خارجی، آزادی عمل و کنش گرایی فعال در سیاست بین الملل، تعامل بر اساس برابری نقش ها و کنش گرایی هویتی در سیاست خارجی مورد توجه قرارداد. به این ترتیب مؤلفه هایی همانند عمل گرایی و بیگانه ستیزی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را می توان نشانه هایی از کاربرد قدرت نرم دانست. جمهوری اسلامی با بهرهمندی از قدرت نرم، به جهان اسلام هویتی تازه بخشیده و با عرضة دکترین مردم سالاری دینی به کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای، گرایش به اسلام را در جهان به ویژه در خاورمیانه و آفریقا شدت میبخشد. در پرتو قدرت نرم جمهوری اسلامی که عاملی اساسی در ایجاد تنش زدایی و تعامل گرایی منطقهای و بینالمللی است پرچم جمهوری مبارزات اعتقادی و رهایی بخش حول محور اسلام به اهتزاز درمیآید، و زمینههای مناسبی برای استقلال عمل کشورهای جهان در قبال آمریکا و ارتقاء نقش جنبشهای آزادیبخش به عنوان بازیگران نوین در نظام بینالمللی ایجاد نموده است. در این میان صهیونیسم ستیزی بر اساس جنبة اسلامی و ایدئولوژیکی به مبارزات مردم فلسطین و جهانی کردن مبارزه با رژیم صهیونیستی از اولویت های اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر میباشد.از دیگر اولویتهای جمهوری اسلامی ایران که در قالب قدرت نرم معنا یافته است مبارزه همه جانبه با تروریسم و استعمار فرانو و نظام سلطهجو کنونی است که در قالب همکاریهای متعدد از جمله با کشورهای مستقل و غیرمتعهد جهان به ویژه کشورهای اسلامی است که این اولویتها، از طریق تقویت چندجانبهگرایی در مقابل یک جانبهگرایی حاصل میگردد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن برامنیت ملی ایران
محمد توحیدفام فرهاد پایدار

چکیده ایران کشوری پر اهمیت در خاورمیانه می باشد. اهمیت استراتژیک تنگه هرمز، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، همسایگی با پاکستان و عراق و از همه مهمتر داشتن مرزهای طولانی با افغانستان از جمله عواملی است که استراتژی آمریکا را تحت تأثیر قرار می دهد. از سوی دیگر مسئله تروریس چکیده کامل

چکیده ایران کشوری پر اهمیت در خاورمیانه می باشد. اهمیت استراتژیک تنگه هرمز، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، همسایگی با پاکستان و عراق و از همه مهمتر داشتن مرزهای طولانی با افغانستان از جمله عواملی است که استراتژی آمریکا را تحت تأثیر قرار می دهد. از سوی دیگر مسئله تروریسم، مواد مخدر و سایر عوامل، روابط بین این دو کشور را با اهمیت تر می سازد و هرگونه اقدام آمریکا در کشورهای همسایه ایران ، خصوصاً در افغانستان متوجه امنیت ملی ایران می باشد. پس از 11 سپتامبر، مبارزه با تروریسم موجب همگرایی اکثر کشورها با آمریکا شده است. مسائل مهمی در منطقه وجود دارد که باعث می شود ایالات متحده در سیاست دراز مدت خود به آن توجه کند. جمعیت ایران و افغانستان به اضافه سهم عمده ای که این کشورها در اقتصاد جهانی به خود اختصاص داده اند و نیز هسته ای شدن منطقه (که ایران هم اخیراً به آن پیوسته است) همه دلایلی است که موجب شده است عمق استراتژیک ایران و افغانستان در اختیار ایالات متحده باشد تا از این طریق تحولات و تأثیرگذاری این دو کشور را در معادلات سیاسی، اقتصادی و نظامی جهانی تحت نظر داشته باشد. تعامل یا تقابل با قدرتهای رقیب می تواند تا اندازه قابل توجهی در تدوین سیاست خارجی آمریکا تأثیر بگذارد. این بهترین فرصت برای ایالات متحده است تا با حضور خویش در این منطقه استراتژیک، منافع دراز مدت خویش را پیگیری و با مبارزه ریشه ای با تروریسم و کشت و قاچاق مواد مخدر در جهت اجرای طرح خاورمیانه بزرگ و دموکراتیزه کردن منطقه، رویای حکومت جهانی لیبرال دموکراسی را به حقیقت نزدیکتر کند. این مقاله به بررسی و تحلیل استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - تحلیل محتوای استراتژی امنیت ملی ایالات‌متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران (2021-2001)
حسین مذنب محمدرضا قائدی رضا سیمبر

PRB-2303-2429(R1)

ایالات ‌متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، به خصوص پس از فروپاشی شوروی، همواره داعیه سلطه برتر در نظام بین‌الملل را داشته و سیاست‌گذاری‌های خارجی خود را بر اساس استراتژی امنیت ملی در هر دوره ریاست‌جمهوری تبیین کرده است. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک ابرقدرت چکیده کامل

ایالات ‌متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، به خصوص پس از فروپاشی شوروی، همواره داعیه سلطه برتر در نظام بین‌الملل را داشته و سیاست‌گذاری‌های خارجی خود را بر اساس استراتژی امنیت ملی در هر دوره ریاست‌جمهوری تبیین کرده است. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک ابرقدرت منطقه‌ای توانسته است با نفوذ مادی و معنوی در کشورهای غرب آسیا، شکل جدیدی از نظم منطقه‌ای به وجود آورد. تضاد منافع آمریکا و ایران، این سؤال را مطرح می‌کند که استراتژی های امنیت ملی ایالات ‌متحده آمریکا طی سال های 2001-2021 در عمل به چه راهبردهایی در قبال ایران تبدیل شده اند؟ در پاسخ فرضیه مطرح شده آن است که ایالات ‌متحده آمریکا با اتخاذ استراتژی های امنیت ملی تهاجمی خود در قبال ایران، به دنبال محدود کردن منافع ایران از نظام بین‌ الملل است تا بتواند منافع خود را افزایش و در نهایت دوباره به هژمون برتر در نظام بین‌ الملل تبدیل گردد. پس از بررسی منابع شاخص دسته اول (اقتصادی و راهبردهای امنیتی) با روش تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی)، نتایج نشان داد: آمریکا در ابتدا سیاست تغییر رفتار و مهار ایران را دنبال می‌کرده و پس از آن به سیاست تعامل و فشار و در نهایت به مهار و تغییر رفتار تبدیل شده و برای اجرای این استراتژی‌ها طی این مدت، هرسال تحریم‌های بیشتر و متنوع‌تری را علیه ایران اعمال کرده است؛ این در حالی است تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی ایران با وجود انعقاد برجام در دوران باراک اوباما، به طور کامل حذف نشد و در دوران ترامپ نه تنها آمریکا از برجام خارج شد بلکه تحریم‌های جدیدتر و متنوع‌تری علیه ایران اعمال شد. در دولت بایدن نیز سیاست های قبلی دولت های آمریکا به شیوه متفاوت در حال دنبال شدن است. آمریکا به دنبال آن است که منافع و امنیت ایران دچار محدودیت کرده تا به دنبال آن به هژمون برتر تبدیل گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - بازتاب هویت ملی و هویت قومی در مطبوعات محلی
مهدی روحانی علی جعفری اکبر حیدری

امروزه امنیت ملی به عنوان یکی از عمدهترین اولویتهای فراروی دولت ها مطرح میباشد. عوامل تهدیدزا علیه امنیت ملی کشورها را میتوان در طیف وسیعی از عوامل سختافزاری و نرم افزاری دستهبندی کرد. در میان عواملی که به روش نرمافزارا نه بر امنیت م لی تأثیر می گذارد عمل کرد رسانهها به چکیده کامل

امروزه امنیت ملی به عنوان یکی از عمدهترین اولویتهای فراروی دولت ها مطرح میباشد. عوامل تهدیدزا علیه امنیت ملی کشورها را میتوان در طیف وسیعی از عوامل سختافزاری و نرم افزاری دستهبندی کرد. در میان عواملی که به روش نرمافزارا نه بر امنیت م لی تأثیر می گذارد عمل کرد رسانهها به طور اعم و مطبوعات به طور اخص از برجستگی خاصی برخوردار ا ست. تحق یق حا ضر باز تاب هو یت م لی و هو یت قومی در مطبو عات مح لی ا ستانهای ا یالم، کرد ستان و کرمان شاه و تأثیر آن بر امن یت م لی را مورد پژوهش قرار میدهد. سئوال اساسی تحقیق حاضر این است که: آیا مطبوعات محلی به واسطه کارکرد هویت سازی میتوانند بر امنیت م لی تأثیر بگذار ند؟ روش به کار رف ته در ا ین پژوهش روش تحل یل محتوا ست. چارچوب ن ظری تحق یق با ا ستفاده از تلف یق نظر یات گ یدنز و کاستلز در حوزه تاثیرات رسانه های جمعی بر هویت صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان میدهد که مطبوعات محلی استانهای مورد بررسی میتوان ند بر هو یت م لی و هو یت قومی تأثیر گذار با شند و ب نابراین میتوان ند در ج هت تقو یت امن یت م لی گام بردار ند. یع نی اخ بار و گزارشات نشریات محلی متناظر با امنیت و هویت ملی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - تأثیر و تقابل شبکه‌های اجتماعی مجازی بر ابعاد امنیت ملی گفتمان انقلاب اسلامی (مورد مطالعاتی: کانال تلگرام آمدنیوز)
سید سعید صفوی احمد بخشایش اردستانی محمد توحیدفام

انقلاب اسلامی، به‌مثابه یک گفتمان، همواره در معرضِ تعارضات گفتمانیِ مختلفی بوده است که از سوی گفتمان‌های رقیب و متخاصم صورت می‌گیرد. در این پژوهش، یکی از مهم‌ترین موضوعات در این زمینه، یعنی امنیتِ ملی در گفتمان انقلاب اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد و اثراتِ شبکه‌های اجتم چکیده کامل

انقلاب اسلامی، به‌مثابه یک گفتمان، همواره در معرضِ تعارضات گفتمانیِ مختلفی بوده است که از سوی گفتمان‌های رقیب و متخاصم صورت می‌گیرد. در این پژوهش، یکی از مهم‌ترین موضوعات در این زمینه، یعنی امنیتِ ملی در گفتمان انقلاب اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد و اثراتِ شبکه‌های اجتماعی بر آن موردِ بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، کانال تلگرام آمدنیوز، با استفاده از روش کیفی و داده‌های برگرفته از تحقیقات میدانی (مصاحبه) بررسی و تحلیل شده است. پرسش اصلیِ این پژوهش آن است که این کانال در زمان فعالیت خود، چه اثراتی بر ابعاد امنیت ملی گفتمان انقلاب اسلامی داشته است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد، آمدنیوز، در بُعد ملی با جهت‌دهی و انحراف افکار عمومی و ایجاد دوگانگی و در سطح فردی در دو بُعد تشویق به نافرمانی مدنی و خروج فرد علیه نظام تحت تاثیر القائات این شبکه، در سطح ساختار حکومت نیز به‌صورت گسترده مکانیسم‌هایی مانند تخریب قدرت داخل و منطقه‌ای نظام، ایجاد فرسایش و هزینه برای نظام، جدایی مردم و نظام و انقلاب و القا فساد در تمامی ارکان نظام، را برایِ تقابل با گفتمان انقلاب اسلامی به‌کار می‌بُرد و از این طریق، امنیت ملی را با چالش مواجه کرده و با تشدیدِ اختلافات و ناامنی، به‌وضوح بر امنیتِ ملی در بُعد داخلی تأثیرِ منفی و مخرّب گذاشته و در مجموع کلیتِ گفتمان انقلاب اسلامی را زیر سؤال می‌بُرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - بررسی نقش گفتمان پان ترکیسم در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
سجاد ابراهیمی

مسأله امنیت ملی، مهم ترین و حیاتی ترین عامل ثبات و قوام یک حکومت است و قومیت گرایی همواره یکی از عوامل تأثیرگذار بر امنیت ملی تلقی می گردد. در این میان تحولات قوم گرایی مربوط به قوم آذری به عنوان بزرگ ترین اقلیت قومی در ایران رابطه و جایگاه آن در امنیت ملی جمهوری اسلامی چکیده کامل

مسأله امنیت ملی، مهم ترین و حیاتی ترین عامل ثبات و قوام یک حکومت است و قومیت گرایی همواره یکی از عوامل تأثیرگذار بر امنیت ملی تلقی می گردد. در این میان تحولات قوم گرایی مربوط به قوم آذری به عنوان بزرگ ترین اقلیت قومی در ایران رابطه و جایگاه آن در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این مقاله سعی شده است با نگاه گفتمانی، افراطی ترین شکل قوم گرای آذری(پان ترکیسم) تبیین و تشریح شود و رابطه آن با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ترسیم گردد، که طی این مقاله نشان داده می شود: گفتمان پان ترکیسم برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تهدید می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - نقش جمهوری اسلامی ایران در روند دولت -ملت سازی افغانستان و تاثیر آن بر امنیت ملی ج.ا. ایران
سید حسن قریشی کرین ناصر مولایی عارف بیژن

افغانستان از نظر اجتماعی دارای بافت موزائیکی و متشکل از گروه‌های قومی ـ فرقه‌ای متعدد است. ماهیت سه&lrm;گانه جمعیتی و سیاسی کشور افغانستان، همواره زمینه&lrm;های بالقوه تنش و جدایی را در بردارد. تحولات داخلی افغانستان و ظهور طالبان و حضور کشورهای فرا منطقه ای در این کشور چکیده کامل

افغانستان از نظر اجتماعی دارای بافت موزائیکی و متشکل از گروه‌های قومی ـ فرقه‌ای متعدد است. ماهیت سه&lrm;گانه جمعیتی و سیاسی کشور افغانستان، همواره زمینه&lrm;های بالقوه تنش و جدایی را در بردارد. تحولات داخلی افغانستان و ظهور طالبان و حضور کشورهای فرا منطقه ای در این کشور باعث شده تحولات افغانستان با منافع و ملاحظات ج.ا. ایران پیوند بخورد. بر این اساس هرگونه موفقیت یا شکست در پیشبرد روند دولت ـ ملت‌سازی در این کشور، مستلزم توجه به تهدیدات ناشی از این تحولات است که ممکن است در آینده امنیت ملی ج.ا.ایران را با مخاطرات ویژه ای مواجه سازد. لذا به دنبال تحولات معطوف به تغییر ساختار و کارگزار در افغانستان و شکل بندی تدریجی نظام سیاسی نوظهور، روند دگردیسی های محیط پیرامونی افغانستان تشدید شده است و تاثیرات چندگانه ای در همه سطوح(داخلی، منطقه ای و بین المللی) و حوزه ها(نرم و سخت) ایجاد کرده است. با به کارگیری چارچوب نظری دولت – ملت سازی، هدف در این پژوهش بررسی نقش ایران در فرایند دولت ـ ملت‌سازی کشور افغانستان و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران و ارائه راهبردهای مناسب در این حوزه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - بررسی تأثیر هیدروپلیتیک هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
فرهاد گرگیج ضیاء خزایی

آب شیرین سطح زمین تنها سه درصد مجموع آبکره را تشکیل می‌دهد.دشواری شرایط هنگامی آشکار می-شود که بدانیم پراکنش آب در نواحی مختلف نابرابر است و رشد فزاینده جمعیت و مصرف روزافزون آب در امور مختلف زمینه‌ساز پیدایش شرایط حساسی شده است که بسیاری از صاحب‌نظران از قرن بیست و یکم چکیده کامل

آب شیرین سطح زمین تنها سه درصد مجموع آبکره را تشکیل می‌دهد.دشواری شرایط هنگامی آشکار می-شود که بدانیم پراکنش آب در نواحی مختلف نابرابر است و رشد فزاینده جمعیت و مصرف روزافزون آب در امور مختلف زمینه‌ساز پیدایش شرایط حساسی شده است که بسیاری از صاحب‌نظران از قرن بیست و یکم به عنوان سده هیدروپلیتیک یاد میکنند. بنابراین در مناسبات واحدهای سیاسی در مناطقی که میزان بارش اندک است، آب زمینه ساز پیدایش تنش‌های آینده خواهد شد. هدف از این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است بررسی تأثیر هیدروپلیتیک رودخانه هیرمند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می-باشد و به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم هیدروپولیتیک رودخانه هیرمند چه تأثیراتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ به نظر می رسد که هیدروپولتیک هیرمند در ابعاد مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و به‌ویژه زیست محیطی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار باشد و همکاری در حوزه مشترک هیرمند مستلزم توجه به رویکرد امنیت زیست محیطی و جستجوی راهکارهایی برای همکاری مشترک در چارچوب این رویکرد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - تداوم نفوذ ناتو به رهبری آمریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران
مهرداد خادمی امیرهوشنگ میرکوشش احمد اشرفی

سازمان ناتو به عنوان یک اتحادیه نظامی – سیاسی و امنیتی پس از حملات یازده سپتامبر با حضور در طولانی ترین بحران سازمان در افغانستان،به منظور مدیریت چالش های ضد هژمونیک در حوزه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی خاورمیانه ، و در تطبیق و تغییر خود در طی این تحولات شتاب بیشتری چکیده کامل

سازمان ناتو به عنوان یک اتحادیه نظامی – سیاسی و امنیتی پس از حملات یازده سپتامبر با حضور در طولانی ترین بحران سازمان در افغانستان،به منظور مدیریت چالش های ضد هژمونیک در حوزه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی خاورمیانه ، و در تطبیق و تغییر خود در طی این تحولات شتاب بیشتری داده است.اتحادیه قدیمی و منسجم ناتو همواره در خدمت هژمون جهانی آمریکا و تقویت جایگاه تک قطب یک جانبه گرا ایالات متحده در بحران های متعدد وارد شده اسست. ایالات متحده با فرصت سازی و بیشینه‌سازی قدرت و نفوذ خود در ناتو و با گسترش این نهاد در مدیریت بحران ها در پی تداوم پرستیژ جهانی خود می‌باشد.مقاله پیش رو، با بهره‌گیری از متدولوژی تحلیلی – تبیینی و بر پایه نظریه ثبات هژمونیک در صدد پاسخگویی به چرایی حضور و نفوذ ناتو و آمریکا در مدیریت بحران افغانستان پس از یازده سپتامبر و ارزیابی پیامدهای آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران است. فرضیه مورد آزمون: نگرانی های امنیتی، مبارزه با تروریسم بین الملل، برقراری ثبات نسبی در افغانستان و جلوگیری از شکل گیری هژمون رقیب در منطقه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - نگرشی بر تحولات حقوق بشری و آثارآن بر حاکمیت ملی کشورها
میثم اسلام پناه سید باقر میرعباسی ابومحمد عسگرخانی مریم مرادی

در عصر حاضر موضوع حقوق بشر از جمله موضوعات تأثیرگذار در عرصه بین المللی محسوب می‌گردد. به شکلی که در طول سالیان گذشته نظاره‌گر تحولات بین المللی و ایجاد چالش‌هایی ناشی از مسئله حقوق بشر بر حاکمیت و امنیت ملی کشورها بوده‌ایم. آنچه مسلم است؛ فعالیت‌ نهادهای بین المللی و د چکیده کامل

در عصر حاضر موضوع حقوق بشر از جمله موضوعات تأثیرگذار در عرصه بین المللی محسوب می‌گردد. به شکلی که در طول سالیان گذشته نظاره‌گر تحولات بین المللی و ایجاد چالش‌هایی ناشی از مسئله حقوق بشر بر حاکمیت و امنیت ملی کشورها بوده‌ایم. آنچه مسلم است؛ فعالیت‌ نهادهای بین المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد در حوزه‌های گوناگون از جمله حقوق بشر، حاکمیت دولت‌ها را تأثیرپذیر از پیش ساخته است. بدین لحاظ به نظر می‌رسد که دیگر برداشت‌های سنتی از مفهوم حاکمیت در دوره کنونی در حوزه حقوق بین الملل قابل پذیرش نیست. زیرا چنین برداشت‌هایی تحت تأثیر تحولات حقوق بین الملل اعتبار خود را از دست داده و شواهد موجود نشان می‌دهد که به مرور اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها دچار تعدیل گشته است. در این نوشتار به بررسی آثار وضعی ساز و کارهای حقوق بشری از زوایای مختلف بر حاکمیت و امنیت ملی کشورها پرداخته شده و ارتباط فیمابین حقوق بشر و امنیت ملی کشورها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - رابطه شبکه‌های اجتماعی و نظم ملی در جمهوری اسلامی ایران
امیرحسین ابراهیم یزدی محمد علی سمیعی سیدزکریا محمودی رجا

همزمانی ورود شبکه‌های اجتماعی در حکمرانی جمهوری اسلامی ایران با رخداد‌ هایی مانند برخی بی‌نظمی‌ها و اعتراضات این نکته را به اذهان متبادر می‌کند که شبکه‌های اجتماعی در ایران نیز در حال به چالش کشیدن نظم و ثبات است. در این تحقیق تلاش شده‌است به این سوال پاسخ داده‌ شود که چکیده کامل

همزمانی ورود شبکه‌های اجتماعی در حکمرانی جمهوری اسلامی ایران با رخداد‌ هایی مانند برخی بی‌نظمی‌ها و اعتراضات این نکته را به اذهان متبادر می‌کند که شبکه‌های اجتماعی در ایران نیز در حال به چالش کشیدن نظم و ثبات است. در این تحقیق تلاش شده‌است به این سوال پاسخ داده‌ شود که چه رابطه میان شبکه‌های اجتماعی و نظم ملی در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟. به همین منظور چارچوب مفهومی از نوع ارتباط میان شبکه‌های اجتماعی و نظم ملی ترسیم شد و سپس در نظر نخبگان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق جمع‌آوری داده‌ها به صورت اسنادی است که از طریق مصاحبه با نخبگان به صورت نیمه ساختمند مورد تحلیل قرار می‌گیرد و نتایج آن به صورت توصیفی-تحلیلی نگارش یافته است. فرضیه این تحقیق آن بود شبکه‌های اجتماعی عامل بی‌نظمی‌ها بوده‌است. این تحقیق روشن می‌سازد که شبکه‌های اجتماعی عاملیت مستقل در ایجاد نظم یا بی‌نظمی نداشته‌، بلکه ویژگی‌ها و کارکردهای شبکه‌های اجتماعی سبب تشدید،‌ گسترش و تداوم زمانی انواع مختلف محتوای نظام بخش یا مبتنی بر بی‌نظمی می‌شود. بنابراین شبکه‌های اجتماعی در قالب ابزار می‌تواند به صورت مثبت و منفی نظم ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - ترسیم سناریوهای پیش روی فرصت ها و تهدیدهای قوم گرایی عربی در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
حسین ترکی محمدعلی خسروی علی قربانپور

امنیت ملی شرط اولیه و البته مهم ترین شرط حفظ، بقا، پیشرفت و ترقی هر کشور در همه ی زمینه هاست. برای پیش بینی وضعیت امنیتی کشور در سال های آتی توجه به وضعیت قومی و چالش های قومی کاملا ضروری است. هدف از انجام این تحقیق ترسیم سناریوهای پیش روی فرصت ها و تهدیدات قوم گرایی عر چکیده کامل

امنیت ملی شرط اولیه و البته مهم ترین شرط حفظ، بقا، پیشرفت و ترقی هر کشور در همه ی زمینه هاست. برای پیش بینی وضعیت امنیتی کشور در سال های آتی توجه به وضعیت قومی و چالش های قومی کاملا ضروری است. هدف از انجام این تحقیق ترسیم سناریوهای پیش روی فرصت ها و تهدیدات قوم گرایی عربی در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است.این تحقیق از نظر ماهیت و هدف، کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی-پیمایشی و با توجه به آینده پژوهانه بودن پژوهش، اکتشافی نیز می باشد. بدین منظور عوامل موثر در حوزه قوم گرایی عربی با استفاده از روش پایش محیطی و مرور مطالعات تخصصی این حوزه شناسایی و در قالب پرسشنامه ماتریس در اختیار 15 نفر از خبرگان قرار گرفت. متغیرهای به دست آمده به روش ماتریس متقاطع و با استفاده از نرم افزار میک مک، طیف بندی گردیده و ضمن اخذ نظرات خبرگان با استفاده از نرم افزار سناریوویزارد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته بود و در نهایت سناریوهای محتمل و سازگار شناسایی و استخراج گردید. یافته های حاصل از این تحقیق نشان داد سناریوی شماره یک قوی ترین و محتمل ترین سناریوی به دست آمده از نرم افزار سناریو ویزارد است.سناریوی شماره یک از 7 وضعیت تشکیل شده که 6 وضعیت از وضعیت های محتمل وضعیت میانه و ادامه روند موجود و 1 وضعیت یعنی(کاهش ریزگردها) وضعیت مطلوب می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - شناسایی پیشران های مولد اندیشه پان کردیسم در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
رضا پارسای علی مرتضویان محمد رحیم عیوضی

10.30495/psq.2021.684546

زمینه و هدف: آینده نامعلوم است و سناریوها به ما می آموزند که درباره نامعلومی ها بیندیشیم و فرض های دست و پاگیر امروزی را از دست و پای ذهن باز کنیم و بتوانیم گسست هایی را که ممکن است جهان ما را دگرگون سازند، شناسایی کنیم. بر این اساس، برای پیش بینی وضعیت امنیتی کشور در س چکیده کامل

زمینه و هدف: آینده نامعلوم است و سناریوها به ما می آموزند که درباره نامعلومی ها بیندیشیم و فرض های دست و پاگیر امروزی را از دست و پای ذهن باز کنیم و بتوانیم گسست هایی را که ممکن است جهان ما را دگرگون سازند، شناسایی کنیم. بر این اساس، برای پیش بینی وضعیت امنیتی کشور در سال های آتی و طراحی سناریوهای امنیتی مناسب توجه به وضعیت قومی و چالش های قومی کاملا ضروری است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی پیشران های مولد اندیشه پان کردیسم در ارتباط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است.روش: این تحقیق از نظر ماهیت و هدف، کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری آن با توجه به رویکرد آینده پژوهی به شکل پنل خبرگان است. شناسایی پیشران های این تحقیق به روش ماتریس متقاطع و با استفاده از نرم افزار میک مک صورت گرفت.یافته ها: یافته های حاصل از این تحقیق نشان داد هفت متغیر: دخالت عوامل بیگانه، فعالیت های شبکه های ماهواره ای کردزبان، توسعه شبکه های مجازی، توسعه نیافتگی، جایگزینی زبان فارسی به جای زبان بومی، رقابت های منطقه ای و تاثیرات کردستان عراق به عنوان متغیرهای کلیدی مستخرجه از نرم افزار میک مک، در قالب سه پیشران اقتصادی، سیاسی و فرهنگی شناسایی گردیدند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نیز مبین این مطلب هستند که هر هفت متغیر شناسایی شده توسط نرم افزار میک مک با واقعیت ها و وضعیت پان کردیسم در منطقه منطبق هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - تهدیدهای جنگ سایبری وامنیت ملی ایران
بهروز نصیری قاسم ترابی علیرضا رضایی

10.30495/psq.2023.1984579.2198

فضای سایبربستراصلی اطلاعات محسوب می شود.ضرورت توجه به امنیت فضای سایبرنگاه ویژه ای رامی طلبد.بدون شک امروزه زیرساخت های اصلی کشوراعم ازاقتصادی،صنعتی،اطلاعاتی،امنیتی و...دراین فضاقرارگرفته اندوگریزی ازآن نیست وهرروزه شاهدافزایش کاربردنرم افزارهادربستراین فضا هستیم.بنابرا چکیده کامل

فضای سایبربستراصلی اطلاعات محسوب می شود.ضرورت توجه به امنیت فضای سایبرنگاه ویژه ای رامی طلبد.بدون شک امروزه زیرساخت های اصلی کشوراعم ازاقتصادی،صنعتی،اطلاعاتی،امنیتی و...دراین فضاقرارگرفته اندوگریزی ازآن نیست وهرروزه شاهدافزایش کاربردنرم افزارهادربستراین فضا هستیم.بنابراین هر گونه مشکل امنیتی دراین فضاباعث تهدیدجدی درامنیت ملی کشور خواهدشد.جنگ های پیش رو،درفضای مجازی شکل می گیرد.فضای مجازی رابه عنوان پنجمین میدان جنگ پس ازدریا،زمین، هواوفضانامیده اند.برخی معتقدندجنگ درفضای مجازی می تواندبه سمتی پیش برودکه درعرض یک لحظه سامانه‌های کنترلی یک کشوریاچندکشورازدست دولت‌های آن کشورهاخارج شده ودنیای مدرن امروزی درکمترازچندثانیه ازحرکت وپویایی بازایستدوفاجعه ای بسیارمصیبت بارتراز فاجعه اتمی پیش آورد.درهرجنگی،شرط اولیه شناخت صحنه نبرداست.ابتداصحنه وفضای سایبررابایدبه درستی بشناسیم تابتوانیم درآن صحنه قدرت مانور،جنگ ودفاع داشته باشیم.هدف ازاین پژوهش،بررسی تاثیرات فضای سایبری برامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران درحوزه های مختلف بویژه حوزه های سیاسی-امنیتی می باشد.همچنین کشف نقاط ضعف ویاکاستی‌های موجوددرحوزه امنیت سایبری باتوجه به تهدیدات موجوددرفضای مجازی ازدیگراهداف پژوهش حاضرمی باشدکه بصورت روش تحلیلی-توصیفی به این پرسش اساسی میخواهدپاسخ دهدکه تهدیدات سایبری چگونه برامنیت جمهوری اسلامی ایران تأثیر می گذارد؟امری که یافته های تحقیق بیانگر ان است که جمهوری اسلامی ایران یکی ازمهمترین کشورهای هدف حملات سایبری درحوزه های مختلف بوده وازاین نظرتسریع درتجهیززیرساختهاوسرمایه گذاری درحوزه مقابله باتهدیدات سایبری ازجمله رویکردهای راهبردی ایران دراین حوزه بشمارمی رودکه دراین پژوهش به واکاوی ابعادبیشترآن پرداخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - نقش دیپلماسی پارلمانی مجلس شورای اسلامی درتامین منافع ملی جمهوری اسلامی
سیدحسین حسینی رضا شیرزادی

10.30495/psq.2023.1990555.2216

کشورها با رویکرد مزیتسازی حداکثری از فرصتها و تقلیل آسیبها به سمت ترسیم نقشه راه دیپلماسی پارلمانی متناسب با ظرفیتهای داخلی و الزامات منطقهای و جهانی گام برمیدارند. دیپلماسی پارلمانی از طریق همافزایی ظرفیتهای فکری و فیزیکی نقش قابل توجهی در تحقق اولویتهای سیاست خارجی ای چکیده کامل

کشورها با رویکرد مزیتسازی حداکثری از فرصتها و تقلیل آسیبها به سمت ترسیم نقشه راه دیپلماسی پارلمانی متناسب با ظرفیتهای داخلی و الزامات منطقهای و جهانی گام برمیدارند. دیپلماسی پارلمانی از طریق همافزایی ظرفیتهای فکری و فیزیکی نقش قابل توجهی در تحقق اولویتهای سیاست خارجی ایفا میکند. با هدف بررسی این مهم چنین پرسشی مطرح میشود که مهمترین ابزار و روشهای پارلمان برای تأمین منافع ملی و دستیابی به اولویت-های سیاست خارجی کدامند؟ با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای بیان شد که گروههای دوستی پارلمانی و سازمانهای بینالمجالس پارلمانی ابزاری کارآمد در دیپلماسی پارلمانی بوده و مهمترین شاخصهای یک دیپلماسی پارلمانی موفق و موانع و خلاءهای فراروی مدیریت استراتژیک دیپلماسی پارلمانی برای دستیابی به منافع ملی بررسی شد. نتایج بیانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام مبتنی بر مردمسالاری دینی با تجربه گرانسنگ پارلمانی در یک محیط امنیتی بیثبات قرار گرفته و بخشی از ظرفیتهای تهاجمی آمریکا و اتحادیه اروپا با تمرکز بر نهادهای پارلمانی ملی و منطقهای سازماندهی میشود که این امر ضرورت همافزایی ظرفیتهای دیپلماتیک مجلس شورای اسلامی با نهادهای اجرایی مرتبط با عرصه سیاستگذاری خارجی و بهره گیری از ظرفیتهای دیپلماسی عمومی و پارلمانی را افزایش میدهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - نسبت مفهومی قدرت و امنیت نرم در دولت ملی
محمد عباسی

قدرت سخت در دوران کنونی تحت‌الشعاع قدرت نرم قرار گرفته است. کشورهای مداخله‌گر خلاف قرون 18 و 19 نمی‌توانند سیاست‌های مداخله‌گرانه خود را توجیه کنند، در عین حال رقابت فشرده بین فرهنگ‌های مختلف در جریان است و هر یک می‌کوشند تا ارزش‌های خود را برجسته و جهانی کنند.پرهزینه ش چکیده کامل

قدرت سخت در دوران کنونی تحت‌الشعاع قدرت نرم قرار گرفته است. کشورهای مداخله‌گر خلاف قرون 18 و 19 نمی‌توانند سیاست‌های مداخله‌گرانه خود را توجیه کنند، در عین حال رقابت فشرده بین فرهنگ‌های مختلف در جریان است و هر یک می‌کوشند تا ارزش‌های خود را برجسته و جهانی کنند.پرهزینه شدن جنگ، استفاده از ابزارهای نظامی و توسعه فناوری‌های جدید اطلاع‌رسانی از قبیل فیبر نوری، ماهواره و اینترنت،شبکه‌های مجازی بر مزیت استفاده از قدرت نرم افزوده است. به گفته جوزف نای افزایش تصاعدی بسیج اجتماعی و رشد حس ملی‌گرایی و نیز دسترسی گروه‌های غیردولتی به ابزارهای بازدارنده، حضور اشغالگرانه در یک کشور خارجی را بسیار پرهزینه ‌ساخته است. اگر به این موارد، دسترسی کشورهای جهان سوم به سلاح‌های کشتار جمعی (میکروبی، اتمی و شیمیایی) را اضافه شود، آنگاه کاربرد قدرت سخت، دشواری خود را بیشتر نمایان می‌سازد. با این روند می‌توان پیش‌بینی کرد که توان بازدارندگی کشورهای جهان سوم زیادتر و به همان اندازه استفاده از قدرت سخت دشوارتر می‌شود. تحول ماهیت مسائل بین‌المللی و دگرگونی منطق بازی و نظام تمهید ائتلاف و تشخیص دشمن از جمله موارد دیگری است که کاربرد قدرت سخت را دشوار و توجه به قدرت و امنیت نرم را ضروری ساخته است.این امر در حالی است که اجماع نخبگان ، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران هر واحد سیاسی درباره شناسایی،تعریف و تبیین امنیت نرم الزامی است به عبارت دیگر در فضای فهم مشترک می‌توان نتیجه‌ای واحد یا هم‌سو با هم‌پوشانی و هم‌افزایی لازم داشت. برای تبیین چنین فضایی نخستین پرسش اساسی این است که قدرت و امنیت نرم چیست؟ این مفاهیم با یکدیگر چه تشابه یا تفاوتی دارند؟ و اجزای تشکیل دهنده آن‌ها کدامند؟ نویسنده مقاله حاضر می‌کوشد با فرض اینکه قدرت، ضریب امنیت دولت ملی (توانایی برای حفظ و توسعه ارزش‌های حیاتی) را ارتقا می‌بخشد، پس در ابتدا معنا و مبانی نظری قدرت و امنیت نرم را توضیح داده و سپس مؤلفه‌های آن‌ها را تشریح نماید. پرونده مقاله

فهرست مقالات امنیت ملی

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی