بررسی عوامل مؤثر ژئوپلیتیک عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

سید مصطفی هاشمی ¹ (گروه جغرافیا دانشگاه آزا دسلامی واحد علوم تحقیقات تهران)
عبدالرضا فرجی راد ² (گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران)
رحیم سرور ³ (گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیاقت تهران)

تاریخ دریافت : 1395/04/09 تاریخ پذیرش : 1395/08/01 تاریخ انتشار : 1395/07/10

کلید واژه: عراق, جمهوری اسلامی ایران, امنیت ملی, ژئوپلیتیک, کد ژئوپلیتیک, وزن ژئوپلیتیک,

چکیده مقاله :

چکیده حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی‌ در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنشگران منطقه‌ای نداشته ‌است. گروه‌های قومی و مذهبی، هیدروپلیتیک، هویت ملی و هویت عربی، منابع نفتی و درآمدهای عظیم ناشی از آن و کیفیت دسترسی به خلیج‌فارسو ... در آمایش و روند تحولات عراق، باعث اتخاذ راهبردهای ژئوپلیتیک شده‌ که بسته به وضعیت عراق و نوع و ترکیب حکومت این کشور، بر امنیت ملی ایران اثر گذاشته، به دشمن، رقیب راهبردی و یا شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌شود. پژوهش ذیل با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته‌است و ضمن بررسی جغرافیای سیاسی، فضای درونی، تاریخی و ژئوپلیتیک عراق، به مجموعه الزامات فضایی، امنیتی و سیاسی می‌پردازد.

چکیده انگلیسی:

Abstract Geopolitical sphere of Iraq has integrative and disintegrative forces which act under certain circumstances. These forces are continuously in competition with each other. Iraq has undergone great upheavals in recent years and these developments have led to change in power structure and identity. As a result there has been change in geopolitics and change in the approach of actors and regional players. Ethnic and religious groups, hydro politics, national identity and Arab identity, oil resources and the huge revenue coming from them and access to Persian Gulf have deep impact on Iraq developments. These factors have led to adoption of different geopolitical strategy. Depending on the conditions of Iraq, the type and the composition of government in power, Iran's national security will be affected and Iraq can becomes an enemy, strategic rival, strategic partner. The present article by examining political geography, interior space, history and geopolitical factors of Iraq, using a descriptive-analytical method deals with set of spatial, political and security compulsions.