نسبت مفهومی قدرت و امنیت نرم در دولت ملی

محورهای موضوعی : دولت

محمد عباسی ¹

1 - استادیار روابط بین‌الملل دانشکده علوم و فنون فارابی

تاریخ دریافت : 1395/07/30 تاریخ پذیرش : 1395/09/27 تاریخ انتشار : 1395/11/01

کلید واژه: امنیت ملی, قدرت نرم, امنیت, قدرت, دولت ملی, امنیت نرم,

چکیده مقاله :

قدرت سخت در دوران کنونی تحت‌الشعاع قدرت نرم قرار گرفته است. کشورهای مداخله‌گر خلاف قرون 18 و 19 نمی‌توانند سیاست‌های مداخله‌گرانه خود را توجیه کنند، در عین حال رقابت فشرده بین فرهنگ‌های مختلف در جریان است و هر یک می‌کوشند تا ارزش‌های خود را برجسته و جهانی کنند.پرهزینه شدن جنگ، استفاده از ابزارهای نظامی و توسعه فناوری‌های جدید اطلاع‌رسانی از قبیل فیبر نوری، ماهواره و اینترنت،شبکه‌های مجازی بر مزیت استفاده از قدرت نرم افزوده است. به گفته جوزف نای افزایش تصاعدی بسیج اجتماعی و رشد حس ملی‌گرایی و نیز دسترسی گروه‌های غیردولتی به ابزارهای بازدارنده، حضور اشغالگرانه در یک کشور خارجی را بسیار پرهزینه ‌ساخته است. اگر به این موارد، دسترسی کشورهای جهان سوم به سلاح‌های کشتار جمعی (میکروبی، اتمی و شیمیایی) را اضافه شود، آنگاه کاربرد قدرت سخت، دشواری خود را بیشتر نمایان می‌سازد. با این روند می‌توان پیش‌بینی کرد که توان بازدارندگی کشورهای جهان سوم زیادتر و به همان اندازه استفاده از قدرت سخت دشوارتر می‌شود. تحول ماهیت مسائل بین‌المللی و دگرگونی منطق بازی و نظام تمهید ائتلاف و تشخیص دشمن از جمله موارد دیگری است که کاربرد قدرت سخت را دشوار و توجه به قدرت و امنیت نرم را ضروری ساخته است.این امر در حالی است که اجماع نخبگان ، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران هر واحد سیاسی درباره شناسایی،تعریف و تبیین امنیت نرم الزامی است به عبارت دیگر در فضای فهم مشترک می‌توان نتیجه‌ای واحد یا هم‌سو با هم‌پوشانی و هم‌افزایی لازم داشت. برای تبیین چنین فضایی نخستین پرسش اساسی این است که قدرت و امنیت نرم چیست؟ این مفاهیم با یکدیگر چه تشابه یا تفاوتی دارند؟ و اجزای تشکیل دهنده آن‌ها کدامند؟ نویسنده مقاله حاضر می‌کوشد با فرض اینکه قدرت، ضریب امنیت دولت ملی (توانایی برای حفظ و توسعه ارزش‌های حیاتی) را ارتقا می‌بخشد، پس در ابتدا معنا و مبانی نظری قدرت و امنیت نرم را توضیح داده و سپس مؤلفه‌های آن‌ها را تشریح نماید.

منابع و مأخذ:

منابع فارسی

- آذر، ادوارد و چونگ این مون (1379)، امنیت ملی در جهان سوم، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- افتخاری، اصغر (1382)، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، گردآوری و ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- افتخاری، اصغر (1384)، «ساختار اجتماعی امنیت: مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران»، در: مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، تهران، معاونت اجتماعی ناجا، شماره1.

- پرایس، وینست(1382)، افکار عمومی، ترجمه علی رستمی و الهام میرتهامی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- تاجیک، محمدرضا (1384)، روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران، انتشارات گفتمان.

- سریع‌القلم، محمود (1382)، عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، چاپ سوم.

- عبدالله خانی، علی(1383)، نظریه‌های امنیت، مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی، تهران، انتشارات ابرار معاصر تهران.

- فی، برایان (1383)، پارادایم‌شناسی علوم انسانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- قیومی، داود (1377)، مفهوم مشارکت سیاسی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 1، تابستان.

- کاستلز، استفان و آلیستر دیویدسون (1382)، مهاجرت و شهروندی، ترجمه فرامرز تقی‌لو، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات؛ قدرت و هویت، ترجمه حسن چاوشیان، جلد دوم، تهران، انتشارات طرح نو.

- لیتل، دانیل (1373)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.

- مارتین، لینور جیو (1383)، چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه قدیر نصری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی

- مورگنتا، هانس جی. (1374)، سیاست میان ملت‌ها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

- نصری، قدیر (1386)،  قدرت ملی؛ مبانی، انواع و شاخص‏ها، تهران، فارابی.

 

English Sourc

- http://en.wikipedia.org/wiki/soft-Security

- http://www.usemod.com/cgi-bin/mb.pl?softsecurity

- Nye, Joseph S. (2002), The Paradox of American Power: Why The World’s anly Saperpower Can’t Go It Alone, Oxford, Oxford University Press.

- Nye, Joseph S. (2004), "The Decline of American’s Soft Power", Foreign Affairs, Jun.