-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی کتیبه های توغ های عزاداری در ایران عصر صفوی
محمد مشهدی نوش آبادیتوغ از جمله علَم های مذهبی است که از جنبه های مختلف آیینی، دینی، مرد مشناختی و هنری درخورپژوهش است. به ویژه کتیبه های توغ ها که به طور عمده دربرگیرنده سوره ها، آیات قرآنی، اسماءالحسنی،اسامی چهارده معصوم، صلوات کبیره و دیگر ادعیه است، می تواند جهت گیری های کلی آنها را که أکثرتوغ از جمله علَم های مذهبی است که از جنبه های مختلف آیینی، دینی، مرد مشناختی و هنری درخورپژوهش است. به ویژه کتیبه های توغ ها که به طور عمده دربرگیرنده سوره ها، آیات قرآنی، اسماءالحسنی،اسامی چهارده معصوم، صلوات کبیره و دیگر ادعیه است، می تواند جهت گیری های کلی آنها را که بیشترمبتنی بر حاج تخواهی، تسبیح و ذکر خداوند و یادکرد از معصومین و استمد اد و نصر ت خواهی وآرمان های تشیع است، عرضه کند. این توغ ها به طور عمده یادگار اواخر دوره صفوی تا اوایل قاجاریاست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - نقش موسیقی کردی در آیینهای بومی – محلی کرمانشاهان
روناک احمدی پور عبدالحسین مختاباد مجتبی مقصودیمقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که آیا موسیقی و سازهای کردی در آیینهای بومی محلی کرمانشاهان نقش داشته اند؟ یافتن پاسخ این پرسش در پرتو دانش و مبانی نظری و بررسی نظریات و دیدگاههای اندیشمندان و صاحبنظران علوم انسانی و نیز نقطه نظرات اساتید أکثرمقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که آیا موسیقی و سازهای کردی در آیینهای بومی محلی کرمانشاهان نقش داشته اند؟ یافتن پاسخ این پرسش در پرتو دانش و مبانی نظری و بررسی نظریات و دیدگاههای اندیشمندان و صاحبنظران علوم انسانی و نیز نقطه نظرات اساتید موسیقی میسر خواهد شد. روش پژوهش: جامعه مورد مطالعه این تحقیق شامل 220 تن از هنرمندان و موسیقیدانان شهر کرمانشاه میباشد که از بین آنها به روش نمونهگیری تصادفی ساده و فرمول کوکران 140 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. این پژ‍وهش برمبنای هدف، تحقیقی کاربردی میباشد و از نوع درجه و اهمیت میزان کنترل متغیرها میدانی، از نظر گردآوری دادهها پیمایشی و از لحاظ شیوه تحلیل دادهها از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی خواهد بود. در قالب روش اسنادی با استفاده از روشهای کتابخانهای و بررسی اسناد و، ابعاد مفهومی و نظری متغیرهای تحقیق از حیث نظری مورد کاوش قرار گرفته که حاصل آن دسترسی به چارچوب مفهومی میباشد. جامعهی آماری شامل چند تن از موسیقی دانان منطقه کرد میباشد و ابزار مورد استفاده پرسشنامه است انجام خواهد گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که هریک از آلات موسیقی رایج در منطقه کرمانشاهان که شامل دف، دهل، طبل، دوطبل، تنبور، سرنا، دونی، شمشال است و همچنین نجوهای آیینی از جمله هووره، موویه در آینهای جشن، عزا و عروسی نقش بسزایی را دارا هستند. نتیجه گیری: با توجه به یافتههای تحقیق بطور واضح میتوان گفت موسیقی کردی در آینهای بومی محلی کرمانشاهان نقش بسیاری را داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - انسان شناسی دین و نمادهای قدسی در اندیشه کلیفورد گیرتس
جواد فیروزییکی از بنیادی ترین مباحث در مطالعات دینی، مبحث ادیان ابتدایی است . پژوهش دربارهادیان ابتدایی از سده نوزدهم آغاز شد . رشته ای که مطالعه در این زمینه را عهده دارشدنام گرفت . این رشته به تدریج از مسئله انسان شناسی دین و سپس انسان شناسی فراتر رفت و برای شناخت دین و ریشه أکثریکی از بنیادی ترین مباحث در مطالعات دینی، مبحث ادیان ابتدایی است . پژوهش دربارهادیان ابتدایی از سده نوزدهم آغاز شد . رشته ای که مطالعه در این زمینه را عهده دارشدنام گرفت . این رشته به تدریج از مسئله انسان شناسی دین و سپس انسان شناسی فراتر رفت و برای شناخت دین و ریشه های آن به مطالعه فرهنگ جوامع روی خاستگاه آورد و ازآنجا که نمادها مهم ترین اجزاء فرهنگ هر جامعه را تشکیل می دهند شناختننمادهای هر جامعه را لازمه شناخت فرهنگ و دین آن جامعه دانست . مهم ترین دغدغه اینمقاله پاسخ گفتن به این پرسش است که انسان شناسی نمادین و تفسیری چیست و دین راچگونه تعریف و ارزیابی می کند. محدوده این پژوهش هم اندیشه های کلیفورد گیرتساست. او که از برج سته ترین صاحب نظران این رشته است دین را به صورت میدانی، در دوسرزمین متفاوت مطالعه کرده است : مراکش و اندونزی و در مهم ترین کتاب خود که دربارهتفسیر فرهنگ ها نوشته به تفسیر نمادهای دینی این دو جامعه می پردازد و معتقد است که ازخلال نمادها و مناسک دینی می توان به شناخت دین آن جامعه نایل آمد . گفتار حاضر،پژوهشی است در آراء گیرتس و دیدگاه او در این باره. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - تحوّل در مناسک زرتشتی مربوط به »مرگ« با گذر به دوره اسلامی
راضیه فرهی علیرضا ابراهیم فرزانه گشتاسب زهرا حسینی حمیدآیینها و مناسک، از نخستین و مهمترین ابعاد یک دین به شمار میروند که در رویارویی با فرهنگ غالب، متحول میشوند. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است، نشان میدهد که از زمان ورود مسلمانان به ایران تا عصر حاضر، چگونه عوامل درونی (ما أکثرآیینها و مناسک، از نخستین و مهمترین ابعاد یک دین به شمار میروند که در رویارویی با فرهنگ غالب، متحول میشوند. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است، نشان میدهد که از زمان ورود مسلمانان به ایران تا عصر حاضر، چگونه عوامل درونی (مانند: کاهش موبدان) یا بیرونی (همچون: عرف اکثریت) بر مناسک زرتشتیِ مربوط به مرگ تأثیر نهادند. این تأثیرات که در سه جهت فروکاهشی، ثابت و افزایشی جریان یافته، منجر به حذف، تبدیل، تغییر، توجیه، تثبیت، تحکیم، تقلید و تحمیل در بعضی از آیینهای درگذشتگان بوده است. نتایج عینی تحولات را میتوان در امور گوناگونی مشاهده کرد، از جمله: حفظ اعتبار مناسک به عنوان ابزاری برای پشتیبانی درگذشتگان و تسکین بازماندگان، تقویت بنیان های اعتقادی زرتشتی با توجیحات جدید، انطباق صور آیینی کهن با شرایط نوین، بهره گیری از مناسک مرگ به عنوان عامل بازیابی هویت تاریخی و دینی، همگامی با جامعه میزبان و کاهش فشارهای انتقادی، حفظ جایگاه انحصاری دینیاران در اجرای برخی مناسک و احاله بعضی مناسک دیگر به عموم دینداران، و البته، از میان رفتن شماری از ابنیه مرتبط با مرگ که گواه حضور تاریخی زرتشتیان بودهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - تأملی در آداب و رسوم زرتشتیان ایران
فرزانه گشتاسببرخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده ان أکثربرخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهنبازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتشتیان کنونی به جایمی آورند، با آنچه که در نوشته های فارسی میانه و فارسی زرتشتی آمده است، تفاوت هایی را نشانمی دهد. آدابی که در کرمان و روستاهای مختلف زرتشتی نشین یزد رایج است نیز با یکدیگرمتفاوت اند. در این مقاله مهمترین ارکان مشترک در آیین های زرتشتیان کنونی، معرفی و بررسیمی شود. این ارکان و خرده رسم ها در بیشتر آیین ها ثابت است و به کمک آنها مقایسة آیین ها وبررسی دگرگونی و تفاوت آنها امکا نپذیر می گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - مناسک و اعتبارات شریعت و نقش آن در تکامل انسان
مهرداد حسن بیگی محمد کاظم فرقانیهدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عمل به شریعت در تکامل انسان است. در نزد حکیمان، اعمال و مناسک شرعی علاوه بر چهره ظاهری و اعتباری، از حقیقت باطنی برخوردار است. باطن اعتبارات شرعی، هویت روح انسانی را میسازند و موجب تکامل معنوی انسان میگردند. تمام اعتباراتی که در شریعت صورت گ أکثرهدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عمل به شریعت در تکامل انسان است. در نزد حکیمان، اعمال و مناسک شرعی علاوه بر چهره ظاهری و اعتباری، از حقیقت باطنی برخوردار است. باطن اعتبارات شرعی، هویت روح انسانی را میسازند و موجب تکامل معنوی انسان میگردند. تمام اعتباراتی که در شریعت صورت گرفته است، دارای تکیه گاهی حقیقی بوده و از آثار عینی برخوردار است. با روش تحلیلی- توصیفی نشان داده شد که عمل به شریعت، یگانه مسیر جهت وصول به کمالات معنوی است. مناسک شرعی، منفصل از حقیقت و معنویت نیست. پس، انسان میتواند در همین عالم باطن اعمال خود را مشاهد کند. به میزان پایبندی انسان به شریعت، اتصال او به حقایق ملکوتی معناپذیر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی «گرمابه» به عنوان آستانۀ گذر در حکایت «پسر بازرگان و شهر خاموشان» هشت بهشت امیر خسرو
محبوبه پورآقا رامین صادقی نژاد مریم محمدزادهراویان افسانه های عامیانه برای رازآلود کردن حکایت های خود، نیاز به فضاهای ناشناخته و مرموز دارند. فضایی که بتواند قهرمان را از دنیای واقعی، جدا ساخته به دنیایی جادویی و اساطیری روانه کند که از این فضا به آستانۀ گذر تعبیر می شود. بدون تردید یکی از به ترین مکان ها برا أکثرراویان افسانه های عامیانه برای رازآلود کردن حکایت های خود، نیاز به فضاهای ناشناخته و مرموز دارند. فضایی که بتواند قهرمان را از دنیای واقعی، جدا ساخته به دنیایی جادویی و اساطیری روانه کند که از این فضا به آستانۀ گذر تعبیر می شود. بدون تردید یکی از به ترین مکان ها برای درگیر ساختن قهرمان با موضوعات و مسائل ناشناخته، گرمابه ها می باشند. شناخت و تحلیل این فضای راز آلود، شرط اساسی رمزگشایی افسانه ها و دست یافتن به پیام پنهان در آنهاست. یکی از ابزارهای کار آمد برای رمز گشایی این دست از افسانه ها، نظریّۀ تک اسطورۀ سفر قهرمان جوزف کمبل (Campbell, Joseph)، می باشد. هدف اصلی این نوشته، تأکید بر اهمیّت گرمابه به عنوان آستانۀ گذار است. در این پژوهش، گرمابه به عنوان آستانۀ گذر در حکایت پسر بازرگان روم و شهر خاموشان، اثر امیر خسرو دهلوی، تحلیل شده است. نتیجۀ بررسی نشان می دهد، امیر خسرو در استفاده از فضای رازآلود گرمابه به عنوان آستانۀ گذر و همچنین تطبیق آن با مناسک گذر و بخش های سه گانۀ گرمابه های سنّتی بسیار هوشمندانه و مؤفّق عمل کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل اصطلاح «بخت» در منظومه های «اقبال نامه» و «مخزن الاسرار» از منظر تقدیرگرایی زروانی، با نگاهی به تحلیل گفتمان
مرمر حسامی بهرام پروین گنابادی اصغر دادبهتقدیرگرایی از موضوعات مهم در فلسفه و کلام است که به تبع آن در حوزۀ ادبیات نیز راه یافته است. انسان در انجام بسیاری از اعمال خود، وجود اراده آزاد را آگاهانه و ناآگاهانه میپذیرد امّا هنگامی که ناکام میشود، به تقدیر متوسل شده و به نیرویی مافوق ارادۀ خود که در نهایت او را أکثرتقدیرگرایی از موضوعات مهم در فلسفه و کلام است که به تبع آن در حوزۀ ادبیات نیز راه یافته است. انسان در انجام بسیاری از اعمال خود، وجود اراده آزاد را آگاهانه و ناآگاهانه میپذیرد امّا هنگامی که ناکام میشود، به تقدیر متوسل شده و به نیرویی مافوق ارادۀ خود که در نهایت او را مقهور ساخته باور پیدا میکند و از آن سخن میگوید. از آن جا که برمبنای نظرات فرضیه پردازانی چون فرکلاف تحلیل گفتمان تجزیه و تحلیل زبان در کاربرد است و نمیتواند منحصر به توصیف صورتهای زبانی مستقل از اهداف و کارکردهایی باشد که این صورتها برای پرداختن به آنها در امور انسانی به وجود آمدهاند، با توجه به بسامد بالای واژه هایی نظیربخت یا زمانه در آثار بسیاری از شعرا و نویسندگان این واژه ها باید به عنوان واژه هایی نشان دار در نظر گرفته شود که حامل بار فرا معنایی و فرامتنی هستند و ریشه در ناخودآگاه و ایدئولوژی گویندگان آن ها دارد. در این مقاله ارتباط این اصطلاحات در منظومه های اقبال نامه و مخزن الاسرار نظامی با تفکّر تقدیرگرایی زروانی بررسی شده و شیوۀ تحلیل با توجّه به نظریه نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان، بررسی موقعیت فرامتنی این اصطلاحات قرار داده شده و سرانجام ضمن بررسی این اصطلاحات پیرامون سیر، تداوم و تأثیر تقدیرگرایی زروانی–مهری بر افکار و آثار نویسندگان و شاعران و نیز انتقال این تفکّر به دورههای بعد بحث شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی آئین های مذهبی شیعه و عوامل مؤثّر بر گسترش آن در عصر صفویه با تکیه بر شعر صائب تبریزی
مریم آسرایی ایرج مهرکی آذر دانشگرحکومت صفویّه توانست با رسمی کردن مذهب شیعه و ایجاد زمینههای مساعد اجتماعی و فرهنگی در قلمرو خویش، هویّتی مستقل برای خود ایجاد کند که نقش قابل توجّهی در گسترش تشیّع و آیینهای مذهبی شیعه داشت. پادشاهان صفوی برای مشروعیّت بخشیدن به حکومت خود به حفظ ظواهر شرع و انجام آیین أکثرحکومت صفویّه توانست با رسمی کردن مذهب شیعه و ایجاد زمینههای مساعد اجتماعی و فرهنگی در قلمرو خویش، هویّتی مستقل برای خود ایجاد کند که نقش قابل توجّهی در گسترش تشیّع و آیینهای مذهبی شیعه داشت. پادشاهان صفوی برای مشروعیّت بخشیدن به حکومت خود به حفظ ظواهر شرع و انجام آیینها و مراسم مذهبی پرداختند و مردم نیز از این روش پیروی میکردند. در این دوره شیعیان فرصت یافتند آزادانه و به دور از بیمِ مخالفان، به برگزاری آیینهای مذهبی شیعه اقدام کنند. این باورها و آیین ها در دیوان صائب که بزرگترین شاعر عصر صفوی است به خوبی انعکاس یافته است. صائب تحت تأثیر آیینها و باورهای شیعی زمان خود، ابیات زیادی را به موضوع آیین های مذهبی شیعه در قالب گذار و تقویت اختصاص داده است. در این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگاشته میشود، به بررسی نمود انواع آیینهای مذهبی شیعه در عصر صفوی در شعر صائب پرداخته خواهد شد و بازتاب آیینهای مذهبِ تشیّع را با توجّه به تقسیم بندی آیینهای مذهبی در انسانشناسی فرهنگی، به دو گروه آیینهای گذار و آیینهای تقویت دسته بندی میکند. یافتههای تحقیق نشان میدهد بازتاب این آیینهای مذهبی در شعر صائب بر پایة تعالیم و باورهای شیعی متأثّر از سیاستهای مذهبی صفویان و شرایط اجتماعی مردم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - تحلیل و تفسیر مناسک زردشتی در منظومۀ ویس و رامین
فرهاد اصلانی کلثوم غضنفریمنظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانیالاصل عربیگوی، در قرن دوم هجری، حاکی أکثرمنظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانیالاصل عربیگوی، در قرن دوم هجری، حاکی از اشتهار داستان پیش از عهد گرگانی میباشد. صورت کنونی داستان، همانند عموم داستان های بازمانده از عهد باستان، شامل اشاراتی به مناسک و باورهای کهن باستانی میباشد، اما تاکنون آنگونه که باید موردتوجه محققان قرار نگرفته است. برخی از محققان تاکنون تحت تاثیر اشارات پررنگ زردشتی در منظومه، به بررسی کلی این موارد پرداختهاند و باورهای زروانی، البته بدون سخن از اصالت زروانی آن ها، در این منظومه نیز نخستین بار حدود نیم قرن پیش مورد اشارۀ رینگرن قرار گرفته است. در این جستار با روش توصیفی تحلیلی در پی بازنمودن موارد مرتبط با مناسک زردشتی در این منظومه هستیم، و با توجه به منابع زردشتی، تواریخ عهد اسلامی و نیز تحقیقات جدید به برشمردن موارد مذکور و بررسی آنها میپردازیم. نتایج حاصله از این پژوهش نشان میدهد که در این منظومه مناسک زردشتی به استثنای بعضی جزئیات، مطابق و همسو با روایات کهن باقیمانده بیان شدهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - آیین های مشترک سمک عیّار با فتوّتنامة سلطانی
علی زرینی رقیه کاردل ایلواریذخیرهها و میراث فرهنگی جوامع متمدن، قوای دفاعی معنوی در مقابل هجوم بیماریهای فرهنگی و معنوی است. اعتقادات و آیینهای هر ملتی در صورت بروز بحران، میتوانند جامعه را از آسیبها و بیماریهای اجتماعی و فرهنگی مصون بدارند. بویژه در شرایطی که مجموع نظام ارزشی کهن در حال بی أکثرذخیرهها و میراث فرهنگی جوامع متمدن، قوای دفاعی معنوی در مقابل هجوم بیماریهای فرهنگی و معنوی است. اعتقادات و آیینهای هر ملتی در صورت بروز بحران، میتوانند جامعه را از آسیبها و بیماریهای اجتماعی و فرهنگی مصون بدارند. بویژه در شرایطی که مجموع نظام ارزشی کهن در حال بیاعتبار شدن و نظام ارزشی جدید بیگانه در حال استقرار و جایگزینی میباشد. این ذخائر فرهنگی و اخلاقی که به صورت رسوم عرفی و آداب قدیمی در بَطن جامعه و لایههای درونی آن وجود دارد با تجلی خود و بهوسیلة افزایش قدرت اعتقادی و باورهای معنوی و اخلاقی افراد جامعه میتواند ضایعات اخلاقی و اجتماعی را کاهش دهد. از جمله آثاری که در رابطه با آیین فتوّت و جوانمردی نوشته شده، دو اثر (سمک عیّار و فتوّت نامة سلطانی) سراسر سرشار از اندیشهی فتوّت و آیین جوانمردی است. در این پژوهش سعی شد تا به پنجاه و یک آیین مشترک بین دو اثر پرداخته شود و مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - آیین های سوگواری در حماسه با تأکید بر سوگواری زنان (بر اساس شاهنامه)
صبا بیوک زادهمطالعه و بررسی آئین های سوگ در شاهنامه نشان می دهد که میان روایات داستانی شاهنامه و واقعیت های تاریخی درباره سوگ شباهت های بسیاری هست و آن رسوم هنوز هم در قسمت هایی از کشور باقی مانده است. در این مقاله سعی شده تا آئین های سوگ در حماسه را مطرح کرده و نشان داده شود که تا أکثرمطالعه و بررسی آئین های سوگ در شاهنامه نشان می دهد که میان روایات داستانی شاهنامه و واقعیت های تاریخی درباره سوگ شباهت های بسیاری هست و آن رسوم هنوز هم در قسمت هایی از کشور باقی مانده است. در این مقاله سعی شده تا آئین های سوگ در حماسه را مطرح کرده و نشان داده شود که تا چه میزان این رسوم ها را بانوان اجرا می کردند، اساس کار بر پایه شاهنامه است که منبع اصلی در این موارد به شمار می رود. در بررسی آئین ها، مطلبی که مستقلاً به آن پرداخت شده مراسم سیاوشان و مرگ سیاوش است، چرا که بسیاری از آئین های سوگواری از بعد مرگ سیاوش، چون اصلی در تمام مراسم ها پذیرفته و اجرا شده و حتی تاکنون بیشتر این رسم ها اجرا می شود، به این جهت قبل از توضیح آئین ها، مسأله سیاوشان و اصول عزاداری سیاوش بررسی شده، آنگاه به تک تک آئین ها پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - Symbolic Role of Color in Determination of Ethnic Identity of Wedding Dresses of the Caspian Regions of Iran
Javad Nouri Fatemeh Aghajani Abolghasem Dadvar peiman valipour Alireza Hoseinpour Kasgarithe color has a special representation in customs and rituals. Clothing is the most obvious cultural symbol and the most important and specific aspect of ethnicity and tribe, which is quickly affected by acculturation phenomena among different societies. The wedding dre أکثرthe color has a special representation in customs and rituals. Clothing is the most obvious cultural symbol and the most important and specific aspect of ethnicity and tribe, which is quickly affected by acculturation phenomena among different societies. The wedding dress has also been one of the important characteristics and dominated by this cultural element. which has been conducted in a descriptive-analytical way. Field and library methods have been used to collect information to study the symbolic role of the color of the wedding ceremony dress of the girls of the Caspian region of Iran and how it is influenced by its ethnic-tribal identity. The results of the research indicate that the application of color in the marriage ritual of the Caspian regions of Iran has symbolic meanings in addition to aesthetic aspects and is related to the theme of the intended ritual. For example, the presence of the green color in the wedding dress of the northern regions of Iran is a symbol of the greenery and freshness of these regions and indicative of the fertility and greenness of the couple. White color is a symbol of honesty and purity and the beginning of life based on intimacy. which is often seen in the headscarves of the brides in these regions.The symbolic role of red in these rituals is love, life, and happiness. As a result of the flexibility, the green color and red power are good complements for any beginning, including the beginning of a marital life, تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تبیین و رتبه بندی معیارهای معماری مراکز فرهنگی در روانشناسی محیطی، جهت برگزاری مراسم آیینی براساس تداعی خاطر
رضوانه منصوری فرح حبیب آزاده شاهچراغیتاریخ هر کشور موجب شکل گیری ویژگی های روانی افراد و در پی آن فرهنگ آن جامعه میشود. فرهنگ هر جامعه نیز بر روانشناسی محیطی معماری تأثیر مستقیم و بسزایی دارد. لذا ایجاد مرکزی برای شناسایی و نمایش این آیین ها و سنت ها مورد توجه عموم شهرها با فرهنگ های متنوع و گوناگون قرار د أکثرتاریخ هر کشور موجب شکل گیری ویژگی های روانی افراد و در پی آن فرهنگ آن جامعه میشود. فرهنگ هر جامعه نیز بر روانشناسی محیطی معماری تأثیر مستقیم و بسزایی دارد. لذا ایجاد مرکزی برای شناسایی و نمایش این آیین ها و سنت ها مورد توجه عموم شهرها با فرهنگ های متنوع و گوناگون قرار دارد. در واقع ایجاد مکانی که هنرمندان در آن دغدغه های ذهنی خود را از مسائل گوناگون در قالب هنر و فرهنگ جهت تأثیرگذاری روی افراد جامعه عرضه نماید مورد نیاز است. مکانی به عنوان مرکز فرهنگی که مخاطبان در آن می توانند با توجه به فرهنگ و آیین های آن شهر در گسترش تعاملات اجتماعی و تشکیل لوح روحی-ذهنی خلاقانه کوشا باشد. روش پژوهش آمیخته ی کمی-کیفی و به صورت کاربردی و با رویکرد توصیفی-پیمایشی است. روش عملیاتی کمی پژوهش به صورت پیمایشی است. که پرسشنامه ای با استفاده از طیف پنجگانه لیکرت ارزش گذاری و تهیه شد، و بر اساس نمونه گیری هدفمند توسط 5000 مراجعه کننده، 320 نفر از واجدین شرایط به صورت میدانی برگردید. روش نمونه گیری تصادفی بوده است و جامعه آماری پس از جمع آوری داده به تفکیک خصوصیات دسته بندی گردید. در نهایت با جمع آوری و تحلیل داده های حاصل در نرم افزار SPSS و با استفاده از واریانس آزمون فریدمن ، وزن هر یک از شاخص ها تعیین شد و سپس اولویت بندی گردید. نتایج پژوهش نشان داد شاخص های میزان حفظ سنت ها و رسوم جامعه در راستای تقویت غرور ملی، برخورداری از فضای باز و ارتباط با آسمان، دارای بالاترین اولویت هستند و با توجه به وزن دهی صورت گرفته، بالاترین میزان اهمیت را دارا میباشند. و در جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی می تواند راهگشا واقع گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - سوگ سیاوش و شباهت آن به سوگ آیین های محلی
نجم الدین گیلانی آذرنوش گیلانیکشتهشدن مظلومانۀ سیاوش، بهدست تورانیان، باعث ایجاد نوعی سنت عزاداری در ایران شد که به سوگ سیاوش یا سیاوشان معروف است. در مناطق کرد و لرنشین آیین سوگ بهنام چَمَر خوانده میشود و نحوۀ برگزاری این آیین در این مناطق یکسان است. این آیین با سوگواری برای سیاوش، شاهزادۀ مح أکثرکشتهشدن مظلومانۀ سیاوش، بهدست تورانیان، باعث ایجاد نوعی سنت عزاداری در ایران شد که به سوگ سیاوش یا سیاوشان معروف است. در مناطق کرد و لرنشین آیین سوگ بهنام چَمَر خوانده میشود و نحوۀ برگزاری این آیین در این مناطق یکسان است. این آیین با سوگواری برای سیاوش، شاهزادۀ محبوب ایرانیان، شباهتهای فراوانی دارد. مقالۀ حاضر با هدف بررسی و توصیف آیین سیاوشان و شناخت وجوه تشابه این رسم و آیین با سوگآیینهای کردی و لری، با استناد به منابع و همچنین تحقیقات میدانی و بهشیوۀ تطبیقی و تحلیلی نگاشته شده است. برخی آداب عزاداری، مضامین شعرها، اسبآرایی و... از این شباهتها است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بخت در مخزنالاسرار از منظرتقدیرگرایی (رویکردی ساختارشناختی)
مرمر حسامی بهرام پروین گنابادی اصغر دادبهتقدیرگرایی از موضوعات حوزۀ فلسفه است که به ادبیّات راه یافته. برمبنای نظریات فرضیهپردازان، ساختارگرایی تحلیل زبان در کاربرد واژههاست. در این روش، عناصر یک زبان، نشانهها هستند و نظام زبان نمیتواند منحصر به توصیف صورتهای زبانی مستقل از کارکردهای فرامعنایی باشد. با تو أکثرتقدیرگرایی از موضوعات حوزۀ فلسفه است که به ادبیّات راه یافته. برمبنای نظریات فرضیهپردازان، ساختارگرایی تحلیل زبان در کاربرد واژههاست. در این روش، عناصر یک زبان، نشانهها هستند و نظام زبان نمیتواند منحصر به توصیف صورتهای زبانی مستقل از کارکردهای فرامعنایی باشد. با توجّه به بسامد بالای واژۀ بخت در آثار شعرا، این واژهها باید به عنوان واژههایی نشاندار در نظر گرفته شود که ریشه در ناخودآگاه گویندگان آنها دارد. در این مقاله ارتباط این گونه واژهها در مخزن الاسرار با تقدیرگرایی زروانی بررسی شده و شیوۀ تحلیل با توجّه به نظریۀ ساختارگرایی، بررسی واژهها در سطح فرامعناییست. ضمن بررسی این واژهها، پیرامون تأثیر تقدیرگرایی بر افکار شاعران و انتقالش به دورههای بعد بحث شده و در پایان با ارائۀ شواهد، نتیجه گرفته شده که اگرچه نظامی آرای کلامی اشعری را بیان میکند، ولی هنگام استفاده از واژههایی نظیر بخت؛ از الگوی تفکّر زروانی پیروی میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بررسی و تحلیل آیینهای سنتی سیستان و چند مضمون اساطیری آنها
محمد فاطمی منشآیین ها بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ و گذشتۀ اقوام مختلف ایرانی بهویژه اهالی سرزمین سیستان به شمار می آیند که با توجه به مذهب، باورها و عقاید قومی و قبیله ای، به شکلی خاص، نمودار گردیده است. درواقع، مردمان سیستان، با توجه به ویژگی های اسطوره شناختی، مردم شناختی، تاریخی و أکثرآیین ها بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ و گذشتۀ اقوام مختلف ایرانی بهویژه اهالی سرزمین سیستان به شمار می آیند که با توجه به مذهب، باورها و عقاید قومی و قبیله ای، به شکلی خاص، نمودار گردیده است. درواقع، مردمان سیستان، با توجه به ویژگی های اسطوره شناختی، مردم شناختی، تاریخی و روان شناختی که دارند، دارای آیین هایی هستند که آنها را نسبت به سایر اقوام دیگر ایرانی متمایز می کند.آیین هایی که با توجه به صبغۀ کهنی که این مردمان دارند، در داستان های این سرزمین نیز نمایان گردیده و زمینه را برای بررسی و تحلیل های گوناگون ادبی فراهم کرده است. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به امکاناتی که نقد اسطوره ای در اختیار ما قرار می دهد، به بررسی و پژوهش در آیین های موجود در داستان های حوزۀ فرهنگی سیستان و تحلیل مضامین آنها بپردازد. بررسی ها نشان می دهد که داستانهای سیستانی، حاوی آیین های مختلفی است که از مهم ترین آنها آیین خونخوردن، اوشیدر، ازدواج با خویشان، جادوگری و سوگواری است که بسیاری از آنها تحتتأثیر فرهنگ باستانی ایرانی و زرتشتی و همچنین آداب و مناسک اقوام کهنی همچون سکاها در داستان ها ایجاد شده و در میان مردمان ناحیۀ سیستان رواج یافته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - تحلیل ساختار «آزمونِ» پهلوان بر مبنای نظریۀ اسطوره ـ آیین
سلمان رحیمی فاطمه حاجی رحیمینظریۀ اسطوره ـ آیین، نظریهای است مبتنی بر زمینۀ انسانشناختی که حیاتِ اسطوره را معطوف به وجود آیین میداند. مطابق برداشت این مکتب، هر اسطوره‎ای تفسیر یک مناسکِ مذهبی و روایت شفاهی یک آیین پنداشته می‎شود. این آیین‎ها در گذر زمان و با انتقال به متون حماسی، کا أکثرنظریۀ اسطوره ـ آیین، نظریهای است مبتنی بر زمینۀ انسانشناختی که حیاتِ اسطوره را معطوف به وجود آیین میداند. مطابق برداشت این مکتب، هر اسطوره‎ای تفسیر یک مناسکِ مذهبی و روایت شفاهی یک آیین پنداشته می‎شود. این آیین‎ها در گذر زمان و با انتقال به متون حماسی، کارکرد تکرار ارزش‎های کهنالگویی را نمایندگی میکنند. ضرورت انجام این پژوهش بیان این نکته است: آزمون پهلوان که از نمونه‎های بارز بازنمایی و تکرار اساطیر است و راهی را برای بازگشت دوبارۀ بشر به زمان و مکان ازلی باز میکند؛ حجم بسیاری از حماسه‎های جهان را می‎سازد و پهلوان با شناخت اصل و منشأ در آیین‎های رازآموزی، توانا می‎شود. پژوهش حاضر برپایۀ نظریة اسطوره ـ آیین و با روش تحلیلی ـ تطبیقی انجام شده است. تبلور آیینِ آزمودنِ پهلوان در منظومه‎های حماسی پس از اسلام، توجیه و گزارش یک آیین دینی است که چگونگی بنیان نهادن آن آیین را که در زمان دیرین توسط خدایان و پهلوانان معمول شده بود، بازگو می کند. بررسی نمونه‎های حماسی این آزمون افزون‎ بر آشکار کردن چند و چون برگزاری و گونه‎های مختلف آن، قابلیّت طبقه‎بندی آزمون‎ها را نیز فراهم می‎آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - بررسی تطبیقی عناصر فرهنگی مؤثر بر توسعهی اقتصادی- اجتماعی ایران و کره-ی جنوبی با تاکید بر ادیان رایج در این دو کشور
زهرا حضرتی صومعه مژگان قاسمعلیآیین ها و ادیان موجود در هر کشور، مملو از تعالیم و عناصر فرهنگی در خصوص عرصه های گوناگون زندگی از جمله کار و فعالیت اقتصادی برای گذران معیشت پیروان خود هستند. از آنجا که با توجه به داده های آماری، پیروان آیین های مسیحیت، بودایی و کنفسیونیسم در کره ی جنوبی و آیین اسلام د أکثرآیین ها و ادیان موجود در هر کشور، مملو از تعالیم و عناصر فرهنگی در خصوص عرصه های گوناگون زندگی از جمله کار و فعالیت اقتصادی برای گذران معیشت پیروان خود هستند. از آنجا که با توجه به داده های آماری، پیروان آیین های مسیحیت، بودایی و کنفسیونیسم در کره ی جنوبی و آیین اسلام در ایران، بیشترین شمار افراد را به خود اختصاص داده اند، در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی و بهره گیری از نظریات ماکس وبر سعی بر آن بوده است تا عناصر فرهنگی مرتبط با توسعه ی اقتصادی و اجتماعی که در این ادیان مستتر است مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که در کره ی جنوبی عناصر فرهنگی مرتبط با توسعه ی اقتصادی از جمله: انضباط،عقلگرایی، مشارکت، عدم تقدیرگرایی،علمگرایی، قانون گرایی، وجدان کاری، احساس توانایی مسئولین و مردم در نیل به توسعه، روحیه ی انباشت سرمایه و... از طریق آموزه های آیین ها و مذاهب گوناگون در افراد درونی شده و دستیابی به توسعه ی اقتصادی را میسر نموده است. درحالی که در ایران با وجود تأکیدهای دین اسلام، به دلیل شرایط تاریخی و اجتماعی حاکم بر این کشور، عناصر فرهنگی مناسب توسعه در افراد درونی نشده است و بدین سبب شاهد کندی پیشرفت اقتصادی می باشیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - بررسی نقش دین بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران
حسنعلی تاتار سروش فتحیچکیده همبستگی اجتماعی دلالت بر توافق جمعی میان اعضای یک جامعه دارد و آن عامل پذیرش و درونی کردن نظام ارزش و هنجارهای یک جامعه وجود تعلق به جمع (احساس ما کردن) و تعامل میان افراد جامعه است در این مسان عوامل مختلفی در ایجاد و یا ارتقاء همبستگی بنا به وزن خود نقش دارند یکی أکثرچکیده همبستگی اجتماعی دلالت بر توافق جمعی میان اعضای یک جامعه دارد و آن عامل پذیرش و درونی کردن نظام ارزش و هنجارهای یک جامعه وجود تعلق به جمع (احساس ما کردن) و تعامل میان افراد جامعه است در این مسان عوامل مختلفی در ایجاد و یا ارتقاء همبستگی بنا به وزن خود نقش دارند یکی از عوامل اساسی دین باشد می دانیم دین امری است دارای خصلتی اجتماعی که جمع بسیاری با آن زندگی میکند و در بردارنده اعتقادات مشخصی است، مناسکی آشکار دارد، از کیش بیرونی و مشهود برخوردار است و افراد جامعه را به یک جمع اجتماعی فرامی خواند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دین بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران می باشد. روش تحقیق توصیفی و پیمایشی می باشد حجم نمونه 400 نفر از شهروندان به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیده اند. ابزار گردآوری، آزمون دینداری از پرسشنامه استاندارد گلاک و استارک و همبستگی اجتماعی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافته ها نشان داد میزان دینداری و ابعاد آن و همبستگی اجتماعی در بین شهروندان مورد مطالعه متوسط به بالا می باشد. نتایج به دست آمده موید این واقعیت است که دینداری نقش اساسی بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان دارد همچنین بین ابعاد دینداری با همبستگی اجتماعی رابطه معنی دار بدست آمد. تفاصيل المقالة