مناسک و اعتبارات شریعت و نقش آن در تکامل انسان

الموضوعات :

مهرداد حسن بیگی ¹ ( دانشجوی دکتری، گروه فلسفه و کلام، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران )
محمد کاظم فرقانی ² ( دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران )

تاريخ الإرسال : 20 الأحد , شعبان, 1444 تاريخ التأكيد : 02 السبت , شوال, 1444 تاريخ الإصدار : 29 الثلاثاء , شعبان, 1444

الکلمات المفتاحية: اعتبارات شرعی, مناسک, تکامل انسان, شریعت,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عمل به شریعت در تکامل انسان است. در نزد حکیمان، اعمال و مناسک شرعی علاوه بر چهره ظاهری و اعتباری، از حقیقت باطنی برخوردار است. باطن اعتبارات شرعی، هویت روح انسانی را می‌سازند و موجب تکامل معنوی انسان می‌گردند. تمام اعتباراتی که در شریعت صورت گرفته‌ است، دارای تکیه گاهی حقیقی بوده و از آثار عینی برخوردار است. با روش تحلیلی- توصیفی نشان داده شد که عمل به شریعت، یگانه مسیر جهت وصول به کمالات معنوی است. مناسک شرعی، منفصل از حقیقت و معنویت نیست. پس، انسان می‌تواند در همین عالم باطن اعمال خود را مشاهد کند. به میزان پایبندی انسان به شریعت، اتصال او به حقایق ملکوتی معناپذیر است.

المصادر:

ابن سینا، حسین بن عبدالله (1387). الالهیات من کتاب الشفاء. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: بوستان کتاب.

ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق). الشفاء. قاهره:‌ چاپ‌ ابراهیم‌ مدکور، ج1.

اشعری، علی‌بن‌ اسماعیل (1955م). کتاب‌ اللّمع‌ فی‌ الرّدّ علی‌ اهل‌ الزیغ‌ و البدع‌. مصر: چاپ‌ حموده‌ غرابه‌.

جوادی آملی، عبدالله (1375). فلسفه حقوق بشر. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1384الف). حیات حقیقی انسان در قرآن. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1384ب). فطرت در قرآن. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1386 الف). سرچشمه اندیشه. قم: نشر اسراء، ج5.

جوادی آملی، عبدالله (1386ب). شریعت در آینه معرفت. قم: نشر اسراء، ج5.

جوادی آملی، عبدالله (1387 الف). دین‌شناسی. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1387ب). عین النضاخ. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1388الف). مبادی اخلاق در قرآن. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1389 الف). جامعه در قرآن. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1389ب). تفسیر تسنیم. قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1390). صورت و صیرت انسان در قرآن. قم: نشر اسراء.

خراسانی، محمدکاظم (1389). کفایة الاصول. قم: انتشارات جامعه مدرسین، ج1.

دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات روزنه، چاپ دوم، ج29.

سجادی، سید جعفر (1385). فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: انتشارات طهوری.

 سهروردی، یحیی ‌بن‌ حبش‌ (1380). مجموعه‌ مصنفات‌ شیخ‌ اشراق‌. تهران‌: حکمت و فلسفه ایران، ج2-3.

شریفی، حسام‌الدین (1395). رابطه اعتباریات و تکوین از منظر آیت‌الله جوادی آملی. حکمت اسرا، 8(2).

صدر، محمدباقر (1430ق). دروس فی علم الاصول. قم: انتشارات جامعه مدرسین، ج3.

طباطبایی. سید محمد حسین (1385). مجموعه رسائل العلامة الطباطبائی. قم: مکتبه فدک.

طباطبایی. سید محمدحسین (1420ق/ الف). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات جامعه مدرسین، ج8، 16.

 طباطبایی. سید محمدحسین (1420ق/ ب). نهایه الحکمه. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج1.

عامری، محمد بن‌ یوسف‌ (1376). الاعلام‌ بمناقب‌ الاسلام‌. ترجمة‌ احمد شریعتی‌ و حسین‌ منوچهری‌. تهران‌: زمرد.

علامه حلّی (1389). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

علم الهدی، علی‌ بن‌ حسین‌ (1415ق). الانتصار فی الانفرادت الامامیه. قم‌: جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج1.

غزالی، محمدبن‌ محمد (1409ق). کتاب‌ الاقتصاد فی‌ الاعتقاد. بیروت:‌ دارالکتب الاسلامی.

فارابی، محمد بن محمد (1364 الف). احصاء العلوم‌. ترجمة‌ حسین‌ خدیوجم‌. تهران:‌ امیرکبیر.

فارابی، محمد بن محمد (1364ب). فصول منتزعة. تهران: مکتبة الزهراء.

فارابی، محمد بن محمد (1982م). آراء اهل‌ المدینة‌ الفاضلة‌. بیروت: چاپ‌ البیر نصری‌ نادر.

فخر رازی، محمدبن‌ عمر (1404ق). المحصّل؛ و هو محصّل افکار المتقدمین و المتأخرین من الحکماء و المتکلمین. بیروت: چاپ‌ طه‌ عبدالرّؤوف‌ سعد.

مسکویه، احمدبن‌ محمد (1398). تهذیب‌ الاخلاق‌ و تطهیر الاعراق‌. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.

ملاصدرا (1354). المبدأ و المعاد. تصحیح جلال‌الدین‌ آشتیانی‌. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

ملاصدرا (1384). الشواهد الربوبیه فی مناهیج السلوکیه. تهران: بنیاد حکمت صدرا.

ملاصدرا (1385). شرح اصول کافی. تهران: بنیاد حکمت صدرا.

ملاصدرا (1981م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج1-3.

ملکی تبریزی، میرزا جوادآقا (1397). المراقبات. تصحیح محسن بیدارفر. قم: انتشارات بیدارفر.

وکیلی، محمدحسن (1399). علم دینی از چیستی تا چگونگی. مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، ج2-3.