مناسک

حرية الوصول المقاله

1 - چالش های رسانه‌های سنتی و دیجیتال در حوزۀ دین
ماندانا صنیعی رقیه جامع

رسانه های سنتی از جمله تلویزیون و همچنین رسانه های نوین مانند اینترنت (سایت‌ها و بلاگ‌ها) نه تنها منعکس کنندۀ اتفاقاتی هستند که در جهان پیرامون رخ ‌ می‌دهد بلکه در امور دینی نیز می‌توانند یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین رسانه‌ها باشند. گردانندگان یک رسانۀ دینی باید خودشان أکثر

رسانه های سنتی از جمله تلویزیون و همچنین رسانه های نوین مانند اینترنت (سایت‌ها و بلاگ‌ها) نه تنها منعکس کنندۀ اتفاقاتی هستند که در جهان پیرامون رخ ‌ می‌دهد بلکه در امور دینی نیز می‌توانند یکی از مهم‌ترین و اثربخش‌ترین رسانه‌ها باشند. گردانندگان یک رسانۀ دینی باید خودشان را در مقبل خداوند مسئول بدانند و رساندن پیام‌های او را- به عنوان یک پیامبر و پیام‌آور-وظیفۀ خود بدانند. مقالۀ حاضر تلاشی است پیرامون بررسی زسانه‌های سنتی و دیجیتال در حوزۀ دین و پیشرفت این وسایل بر اشاعۀ دین. برای رسیدن به این هدف در ابتدا به تعریف دین و رسانۀ دینی پرداخته شده و رسان. دینی در جامعۀ اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به رسانۀ سنتی مانند تلویزیون پرداخته شده است تلویزیون دینی، تأثیرات مثبت و منفی مناسک دینی از تلویزیون، برنامه‌های تلویزیون‌های دینی در کشورهای مسلمان، طروق مخاطب شناسی و در پایان این بخش تلویزیون از دیدگاه نظریه پردازان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش بعدی به رسانۀ نوینی مانند اینترنت توجه شده است: اینترنت دینی، محتوای وبلاگ‌ها و سایت‌های مذهبی در ایران مورد توجه قرار گرفته، فرق آنلاین دین و دین آنلاین ذکر شده، عبادت آتلاین مورد بررسی قرار گرفته و در پایان این بخش نیز برای به تحلیل دین انلاین از دیدگاه نظریه‌پردازان پرداخته شده است. در خاتمه پیشنهادهایی نیز برای پخش بهتر برنامه‌های دینی ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - «تحلیل جامعه شناختی رابطه بین اعتماد اجتماعی و پایبندی مذهبی دانشجویان» « مطالعه موردی؛ دانشجویان دانشگاه پیام نور استان سمنان»
منیره مرادی نسب حبیب الله کریمیان هوشنگ ظهیری

10.30495/jisds.2022.53484.11250

اعتماد اجتماعی و پایبندی مذهبی دو مفهوم اجتماعی و بسیار پرکابرد هستند که امروزه مورد توجه محققان قرار گرفته اند. در ارتباط این دو مفهوم خیلی از متغیرها و عوامل دیگر می توانند دخیل باشند. هدف از مقاله حاضر؛ بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و پایبندی مذهبی دانشجویان است. رو أکثر

اعتماد اجتماعی و پایبندی مذهبی دو مفهوم اجتماعی و بسیار پرکابرد هستند که امروزه مورد توجه محققان قرار گرفته اند. در ارتباط این دو مفهوم خیلی از متغیرها و عوامل دیگر می توانند دخیل باشند. هدف از مقاله حاضر؛ بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و پایبندی مذهبی دانشجویان است. روش تحقیق از نوع کمی و پیمایش با استفاده از تکنیک پرسشنامه با حجم نمونه 400 نفری در بین دانشجویان دانشگاه های پیام نور استان سمنان در سال تحصیلی 99-98 انجام گرفته و از شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبی استفاده شده است. جهت تحلیل داده‌ها تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون های همبستگی استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین پایبندی مذهبی و اعتماد اجتماعی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یعنی با افزایش اعتماد اجتماعی، پایبندی مذهبی نیز حاصل می شود و بالعکس. علاوه بر این، نتایج بیانگر وجود ارتباط مثبت و معنی داری بین ابعاد اعتماد اجتماعی (اعتماد نهاد، اعتماد بین شخصی و اعتماد تعمیم یافته) و ابعاد متغیر دینداری (اعتقادی، مناسکی، تجربی و پیامدی) بود. نتایج نشان داد که اعتماد اجتماعی بیشتر از همه با بعد مناسکی پایبندی مذهبی ارتباط معناداری دارد. و با بعد تجربی رابطه معناداری ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - پایگاه خانوادگی و کیفیت ارزش های مذهبی در ایران
تقی آزاد ارمکی سیّد مهدی اعتمادی فرد

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - سیر تحول مفهوم تطهیر در دین هندویی
نسرین بنی اسدی

در هند عصر ودایی، عمل تطهیر ابتدا به صورت مناسک و طی تشریفاتی آیینی انجام می گرفته است. رفته رفته با پیدایش بارقه هایی از درونگرایی در فرهنگ دینی هند، مفهوم پاکی در تفکر هندی به ساحت ذهن و نفس راه یافت و به عنوان یک فضیلت اخلاقی شناخته شد؛ به طوری که می بینیم در اوپَنیش أکثر

در هند عصر ودایی، عمل تطهیر ابتدا به صورت مناسک و طی تشریفاتی آیینی انجام می گرفته است. رفته رفته با پیدایش بارقه هایی از درونگرایی در فرهنگ دینی هند، مفهوم پاکی در تفکر هندی به ساحت ذهن و نفس راه یافت و به عنوان یک فضیلت اخلاقی شناخته شد؛ به طوری که می بینیم در اوپَنیشدها ضرورت اجرای مناسکِ تطهیر در درجۀ دوم اهمیت، و پاکی باطنی و صفای نفس در درجۀ نخست قرار می گیرد. با پیدایش نگرشی منفی نسبت به تن آدمی آن‌چنان که در اوپَنیشدهای متأخر مشهود است، می بینیم که از اهمیت مفهوم تطهیر نیز کاسته می شود. تا این‌که بار دیگر در متن قوانین منو جنبه های آیینی و جسمانیِ آن مورد تأکید قرار گرفت. بدین ترتیب، مفهوم پاکی درآیین هندویی نهایتاً بر یک امر وجودی که به هر دو ساحت جسم و روح آدمی نظر دارد، دلالت یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - مناسک دینی از دیدگاه کلیفورد گیرتز (با تأکید بر کارکرد آنها)
رستم شامجمدی فاطمه پاسالاری بهجانی

مناسک و آیین ها را می توان از ارکان بنیادین هر دین به شمار آورد که شخص به واسطۀ مشارکت در آنها قصد ارتباط با امر مقدس را دارد. فهم مناسک و نقش و کارکرد آنها، به ویژه در عرصۀ جمعی و فردی از جمله موضوعاتی است که توجه جامعه شناسان و انسان شناسان دین را به خود معطوف ساخته أکثر

مناسک و آیین ها را می توان از ارکان بنیادین هر دین به شمار آورد که شخص به واسطۀ مشارکت در آنها قصد ارتباط با امر مقدس را دارد. فهم مناسک و نقش و کارکرد آنها، به ویژه در عرصۀ جمعی و فردی از جمله موضوعاتی است که توجه جامعه شناسان و انسان شناسان دین را به خود معطوف ساخته است. در این میان کلیفورد گیرتز در مقام یکی از انسان شناسان دین معاصر، بر اساس رویکرد تفسیری خویش و با تکیه بر مشاهدات عینی، تحلیلی از مناسک عرضه کرده است که نقطۀ عطفی در انسان شناسی دینی به شمار می آید. در نظر گیرتز مناسک از یک‌ سو شرایطی را فراهم می کنند که موجب حفظ عقاید و باورهای دینی و نیز انسجام جامعه می شوند، و از دیگر سو زمینۀ تحول فرد و ایجاد لحظۀ مقدس برای او را فراهم می‌آورند. نوشتار حاضر با توجه به نکات فوق بر آن است تا به تحلیل دیدگاه گیرتز در باب مناسک بپردازد. در ابتدا به دین (به منزلۀ نظامی از نمادها) و باورهای دینی از دیدگاه گیرتز اشاره می شود تا زمینه برای جایگاه مناسک در نگرش او معلوم گردد. سپس به بررسی مناسک و کارکردهای آن از دیدگاه گیرتز، نقش آن در ایجاد لحظۀ مقدس و علت شرکت افراد در مناسک پرداخته می شود. در پایان، مناسک و آیین های جنگ خروسها و نبرد بارونگ- رنگدا به همراه تحلیل و بررسی آنها که گیرتز در آثار خود آورده است، ذکر می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - انسان شناسی دین و نمادهای قدسی در اندیشه کلیفورد گیرتس
جواد فیروزی

یکی از بنیادی ترین مباحث در مطالعات دینی، مبحث ادیان ابتدایی است . پژوهش دربارهادیان ابتدایی از سده نوزدهم آغاز شد . رشته ای که مطالعه در این زمینه را عهده دارشدنام گرفت . این رشته به تدریج از مسئله انسان شناسی دین و سپس انسان شناسی فراتر رفت و برای شناخت دین و ریشه أکثر

یکی از بنیادی ترین مباحث در مطالعات دینی، مبحث ادیان ابتدایی است . پژوهش دربارهادیان ابتدایی از سده نوزدهم آغاز شد . رشته ای که مطالعه در این زمینه را عهده دارشدنام گرفت . این رشته به تدریج از مسئله انسان شناسی دین و سپس انسان شناسی فراتر رفت و برای شناخت دین و ریشه های آن به مطالعه فرهنگ جوامع روی خاستگاه آورد و ازآنجا که نمادها مهم ترین اجزاء فرهنگ هر جامعه را تشکیل می دهند شناختننمادهای هر جامعه را لازمه شناخت فرهنگ و دین آن جامعه دانست . مهم ترین دغدغه اینمقاله پاسخ گفتن به این پرسش است که انسان شناسی نمادین و تفسیری چیست و دین راچگونه تعریف و ارزیابی می کند. محدوده این پژوهش هم اندیشه های کلیفورد گیرتساست. او که از برج سته ترین صاحب نظران این رشته است دین را به صورت میدانی، در دوسرزمین متفاوت مطالعه کرده است : مراکش و اندونزی و در مهم ترین کتاب خود که دربارهتفسیر فرهنگ ها نوشته به تفسیر نمادهای دینی این دو جامعه می پردازد و معتقد است که ازخلال نمادها و مناسک دینی می توان به شناخت دین آن جامعه نایل آمد . گفتار حاضر،پژوهشی است در آراء گیرتس و دیدگاه او در این باره. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - تحوّل در مناسک‌ زرتشتی‌ مربوط به »مرگ« با گذر به‌ دوره اسلامی‌
راضیه فرهی علیرضا ابراهیم فرزانه گشتاسب زهرا حسینی حمید

10.30495/jrs.2022.19944

آیین‌ها و مناسک‌، از نخستین‌ و مهم‌ترین‌ ابعاد یک‌ دین‌ به‌ شمار می‌روند که‌ در رویارویی‌ با فرهنگ‌ غالب‌، متحول می‌شوند. این‌ مقاله‌ که‌ به‌ روش توصیفی‌-تحلیلی‌ به‌ نگارش درآمده است‌، نشان می‌دهد که‌ از زمان ورود مسلمانان به‌ ایران تا عصر حاضر، چگونه‌ عوامل‌ درونی‌ (ما أکثر

آیین‌ها و مناسک‌، از نخستین‌ و مهم‌ترین‌ ابعاد یک‌ دین‌ به‌ شمار می‌روند که‌ در رویارویی‌ با فرهنگ‌ غالب‌، متحول می‌شوند. این‌ مقاله‌ که‌ به‌ روش توصیفی‌-تحلیلی‌ به‌ نگارش درآمده است‌، نشان می‌دهد که‌ از زمان ورود مسلمانان به‌ ایران تا عصر حاضر، چگونه‌ عوامل‌ درونی‌ (مانند: کاهش‌ موبدان) یا بیرونی‌ (همچون: عرف اکثریت‌) بر مناسک‌ زرتشتی‌ِ مربوط به‌ مرگ تأثیر نهادند. این‌ تأثیرات که‌ در سه‌ جهت‌ فروکاهشی‌، ثابت‌ و افزایشی‌ جریان یافته‌، منجر به‌ حذف، تبدیل‌، تغییر، توجیه‌، تثبیت‌، تحکیم‌، تقلید و تحمیل‌ در بعضی‌ از آیین‌های‌ درگذشتگان بوده است‌. نتایج‌ عینی‌ تحولات را می‌توان در امور گوناگونی‌ مشاهده کرد، از جمله: حفظ‌ اعتبار مناسک‌ به‌ عنوان ابزاری‌ برای‌ پشتیبانی‌ درگذشتگان و تسکین‌ بازماندگان، تقویت‌ بنیان های‌ اعتقادی‌ زرتشتی‌ با توجیحات جدید، انطباق صور آیینی‌ کهن‌ با شرایط‌ نوین‌، بهره گیری‌ از مناسک‌ مرگ به‌ عنوان عامل‌ بازیابی‌ هویت‌ تاریخی‌ و دینی‌، همگامی‌ با جامعه‌ میزبان و کاهش‌ فشارهای‌ انتقادی‌، حفظ‌ جایگاه انحصاری‌ دینیاران در اجرای‌ برخی‌ مناسک‌ و احاله‌ بعضی‌ مناسک‌ دیگر به‌ عموم دینداران، و البته‌، از میان رفتن‌ شماری‌ از ابنیه‌ مرتبط‌ با مرگ که‌ گواه حضور تاریخی‌ زرتشتیان بوده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - تأملی در آداب و رسوم زرتشتیان ایران
فرزانه گشتاسب

برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده ان أکثر

برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهنبازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتشتیان کنونی به جایمی آورند، با آنچه که در نوشته های فارسی میانه و فارسی زرتشتی آمده است، تفاوت هایی را نشانمی دهد. آدابی که در کرمان و روستاهای مختلف زرتشتی نشین یزد رایج است نیز با یکدیگرمتفاوت اند. در این مقاله مهمترین ارکان مشترک در آیین های زرتشتیان کنونی، معرفی و بررسیمی شود. این ارکان و خرده رسم ها در بیشتر آیین ها ثابت است و به کمک آنها مقایسة آیین ها وبررسی دگرگونی و تفاوت آنها امکا نپذیر می گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - مناسک و اعتبارات شریعت و نقش آن در تکامل انسان
مهرداد حسن بیگی محمد کاظم فرقانی

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عمل به شریعت در تکامل انسان است. در نزد حکیمان، اعمال و مناسک شرعی علاوه بر چهره ظاهری و اعتباری، از حقیقت باطنی برخوردار است. باطن اعتبارات شرعی، هویت روح انسانی را می‌سازند و موجب تکامل معنوی انسان می‌گردند. تمام اعتباراتی که در شریعت صورت گ أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عمل به شریعت در تکامل انسان است. در نزد حکیمان، اعمال و مناسک شرعی علاوه بر چهره ظاهری و اعتباری، از حقیقت باطنی برخوردار است. باطن اعتبارات شرعی، هویت روح انسانی را می‌سازند و موجب تکامل معنوی انسان می‌گردند. تمام اعتباراتی که در شریعت صورت گرفته‌ است، دارای تکیه گاهی حقیقی بوده و از آثار عینی برخوردار است. با روش تحلیلی- توصیفی نشان داده شد که عمل به شریعت، یگانه مسیر جهت وصول به کمالات معنوی است. مناسک شرعی، منفصل از حقیقت و معنویت نیست. پس، انسان می‌تواند در همین عالم باطن اعمال خود را مشاهد کند. به میزان پایبندی انسان به شریعت، اتصال او به حقایق ملکوتی معناپذیر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - بررسی «گرمابه» به عنوان آستانۀ گذر در حکایت «پسر بازرگان و شهر خاموشان» هشت بهشت امیر خسرو
محبوبه پورآقا رامین صادقی نژاد مریم محمدزاده

10.30495/dk.2022.694810

راویان افسانه های عامیانه برای رازآلود کردن حکایت های خود، نیاز به فضاهای ناشناخته و مرموز دارند. فضایی که بتواند قهرمان را از دنیای واقعی، جدا ساخته به دنیایی جادویی و اساطیری روانه کند که از این فضا به آستانۀ گذر تعبیر می شود. بدون تردید یکی از به ترین مکان ها برا أکثر

راویان افسانه های عامیانه برای رازآلود کردن حکایت های خود، نیاز به فضاهای ناشناخته و مرموز دارند. فضایی که بتواند قهرمان را از دنیای واقعی، جدا ساخته به دنیایی جادویی و اساطیری روانه کند که از این فضا به آستانۀ گذر تعبیر می شود. بدون تردید یکی از به ترین مکان ها برای درگیر ساختن قهرمان با موضوعات و مسائل ناشناخته، گرمابه ها می باشند. شناخت و تحلیل این فضای راز آلود، شرط اساسی رمزگشایی افسانه ها و دست یافتن به پیام پنهان در آنهاست. یکی از ابزارهای کار آمد برای رمز گشایی این دست از افسانه ها، نظریّۀ تک اسطورۀ سفر قهرمان جوزف کمبل (Campbell, Joseph)، می باشد. هدف اصلی این نوشته، تأکید بر اهمیّت گرمابه به عنوان آستانۀ گذار است. در این پژوهش، گرمابه به عنوان آستانۀ گذر در حکایت پسر بازرگان روم و شهر خاموشان، اثر امیر خسرو دهلوی، تحلیل شده است. نتیجۀ بررسی نشان می دهد، امیر خسرو در استفاده از فضای رازآلود گرمابه به عنوان آستانۀ گذر و همچنین تطبیق آن با مناسک گذر و بخش های سه گانۀ گرمابه های سنّتی بسیار هوشمندانه و مؤفّق عمل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - تحلیل و تفسیر مناسک زردشتی در منظومۀ ویس و رامین
فرهاد اصلانی کلثوم غضنفری

منظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانی‌الاصل عربی‌گوی، در قرن دوم هجری، حاکی أکثر

منظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانی‌الاصل عربی‌گوی، در قرن دوم هجری، حاکی از اشتهار داستان پیش از عهد گرگانی می‌باشد. صورت کنونی داستان، همانند عموم داستان های بازمانده از عهد باستان، شامل اشاراتی به مناسک و باورهای کهن باستانی می‌باشد، اما تاکنون آنگونه که باید موردتوجه محققان قرار نگرفته است. برخی از محققان تاکنون تحت تاثیر اشارات پررنگ زردشتی در منظومه، به بررسی کلی این موارد پرداخته‌اند و باورهای زروانی، البته بدون سخن از اصالت زروانی آن ها، در این منظومه نیز نخستین بار حدود نیم قرن پیش مورد اشارۀ رینگرن قرار گرفته است. در این جستار با روش توصیفی تحلیلی در پی بازنمودن موارد مرتبط با مناسک زردشتی در این منظومه هستیم، و با توجه به منابع زردشتی، تواریخ عهد اسلامی و نیز تحقیقات جدید به برشمردن موارد مذکور و بررسی آنها می‌پردازیم. نتایج حاصله از این پژوهش نشان می‌دهد که در این منظومه مناسک زردشتی به استثنای بعضی جزئیات، مطابق و همسو با روایات کهن باقیمانده بیان شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - بررسی رابطه بین میزان دین‌داری با میزان مدارای اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه‌های شهر کلاله
نازمحمد اونق ناصر حقی عبدالخلیل صوفی‌خجسته

10.30495/jss.2019.666673

تحقیق حاضر به مطالعه رابطه بین میزان دین داری و مدارای اجتماعی در بین دانشجویان شهر کلاله پرداخته است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر از نوع پیمایش بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد و پیام نور در شهر کلاله بود. نمونه آماری 306 نفر بود. ابزارهای اندازه گی أکثر

تحقیق حاضر به مطالعه رابطه بین میزان دین داری و مدارای اجتماعی در بین دانشجویان شهر کلاله پرداخته است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر از نوع پیمایش بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد و پیام نور در شهر کلاله بود. نمونه آماری 306 نفر بود. ابزارهای اندازه گیری دو پرسشنامه بودکه عبارتند از: اقتباسی از پرسشنامه دین داری گلارک و استاک و پرسشنامه مدارای اجتماعی بر گرفته شده از وگت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از نتایج تحقیق حاضر می توان به این موارد اشاره کرد که رابطه معناداری بین دین داری با مدارای اجتماعی وجود دارد (002/0sig=)، و هم چنین بیشترین میزان تأثیر بر مدارای اجتماعی مربوط به بعد شناختی دین داری می باشد (296/0Beta=)، در ادامه بیش از 19% از واریانس مدارای اجتماعی توسط مؤلفه های دین داری تبیین می گردد (197/0R2=) و بیشترین میزان تأثیر بر مدارای اجتماعی مربوط به مؤلفه مناسکی دین داری می باشد (405/0Beta=) و در ادامه مؤلفه اعتقادی با کنترل سایر مؤلفه ها بیش از 4% از نوسانات موجود در مدارای اجتماعی در بین دانشجویان را تبیین نموده و هم چنین مؤلفه عاطفی تأثیر ناچیزی گذاشته، مؤلفه مناسکی بیش از 10 درصد، مؤلفه عاطفی بیش از 3 درصد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - بررسی رابطه بین دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یزد)
مسعود حاجی زاده میمندی میثم غلامی

آگاهی&lrm;بخشی به عنوان یکی از کارکرد های دین شناخته شده است. از طرف دیگر دین یک نهاد سنتی است که با نهاد ها و ارزش های مدرن دارای چالش و شهر جایگاه اصلی ایفای حقوق شهروندی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی در بین دانشجویان است که برای رس أکثر

آگاهی&lrm;بخشی به عنوان یکی از کارکرد های دین شناخته شده است. از طرف دیگر دین یک نهاد سنتی است که با نهاد ها و ارزش های مدرن دارای چالش و شهر جایگاه اصلی ایفای حقوق شهروندی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی در بین دانشجویان است که برای رسیدن به اهداف پژوهش، از نظریه‌ی لاکمن استفاده شده است. پژوهش به روش پیمایشی انجام شده و داده&lrm;ها با ابزار پرسشنامه که از پایایی و روایی مناسب برخوردار بوده و با استفاده از شیوه‌ی نمونه&lrm;گیری طبقه&lrm;ای تصادفی ساده از 384 نفر از دانشجویان دانشگاه یزد در سال 1396 جمع&lrm;آوری شده است. برای تحلیل داده های آماری، از تکنیک هایی همچون تحلیل واریانس و پیرسون در نرم افزارSPSS و طراحی مدل از Amos استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میزان دینداری دانشجویان بالا و میزان آگاهی از حقوق شهروندی آن ها متوسط است. یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه‌ی معنا داری بین دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی وجود دارد. با توجه به مدل رگرسیون، دینداری 7/19 درصد از واریانس حقوق شهروندی را تبیین می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - بررسی ارتباط بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت اجتماعی دانش‌آموزان (نمونه مورد مطالعه دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر دهاقان)
زهرا علی زاده زینب اکبری الهام صالحی مبارکه افسانه واحدی دهکردی

پژوهش حاضر که با هدف بررسی ارتباط دینداری و سلامت اجتماعی در بین دانش آموزان دبیرستان‌های دهاقان است، یک پژوهش میدانی با تکنیک پیمایش است و برای جمع آوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانش اموزان دبیرستان‌های شهر دهاقان است که ت أکثر

پژوهش حاضر که با هدف بررسی ارتباط دینداری و سلامت اجتماعی در بین دانش آموزان دبیرستان‌های دهاقان است، یک پژوهش میدانی با تکنیک پیمایش است و برای جمع آوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانش اموزان دبیرستان‌های شهر دهاقان است که تعداد 367 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. در این پژوهش بر اساس نظریه‌های گلاک و استارک و کییز به بررسی ارتباط بین ابعاد مختلف دینداری یعنی دینداری اعتقادی، پیامدی، مناسکی، تجربی و عاطفی با سلامت اجتماعی دانش آموزان پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از ارتباط بین تمامی ابعاد دینداری و سلامت اجتماعی دانش آموزان است. در این میان قویترین متغیر بعد مناسکی (42/0) و ضعیف ترین متغیر بعد پیامدی (18/0) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - بررسی ارتباط بین دینداری و احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان (نمونه مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر کرمانشاه)
شهرام فتاحی طیبه زارعی جعفر احمدپور پرویزیان پروانه امیری

احساس امنیت اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد، یکی از مهمترین پیش فرض‌های توسعه و پیشرفت جوامع محسوب می‌گردد، به نحوی که می‌توان پیامدهای آن را در تمامی حوزه‌ها و سطوح مختلف، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع به صورت کاملا شفاف مشاهده نمود. پژوهش حاضر که با ه أکثر

احساس امنیت اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد، یکی از مهمترین پیش فرض‌های توسعه و پیشرفت جوامع محسوب می‌گردد، به نحوی که می‌توان پیامدهای آن را در تمامی حوزه‌ها و سطوح مختلف، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع به صورت کاملا شفاف مشاهده نمود. پژوهش حاضر که با هدف بررسی تأثیر دینداری بر احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان شهر کرمانشاه است، از نظر نوع هدف یک بررسی کاربردی، از نظر وسعت پهنانگر، از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش تحقیق در این پژوهش روش میدانی با استفاده از تکنیک پیمایش، و ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی جوانان 18 تا 29 سال شهر کرمانشاه است که تعداد 384 نفر از آنان به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. پژوهش حاضر بر اساس تئوری‌های کنت، دورکیم، توکویل، مالینوفسکی، گیدنز و گلاک و استارک به دنبال ارتباط بین میزان کل دینداری و همچنین ابعاد مختلف آن یعنی پیامدی، اعتقادی، مناسکی و تجربی به عنوان متغیرهای مستقل و احساس امنیت اجتماعی به عنوان متغیر وابسته است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که بین تمامی متغیرهای مستقل با متغیر وابسته ارتباط مثبت، مستقیم و معنادار وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - نمادپردازی در تعنیت (روزه) یهودیان
زهرا حسینی حمید بتول نیکان

بخشی از فرهنگ یهودیان با نمادها شکل گرفته و این نمادها، در حقیقت تاریخ یهودیت را ساخته اند. یکی از این نمادها تعنیت (روزه) است. تعنیت به معنی رنج دادن استو در فرهنگ دینی به خودداری و پرهیز از چیزهای خاص در زمان معین و به دست آوردن بخشش الهی اشاره دارد. اهداف روزه شامل ت أکثر

بخشی از فرهنگ یهودیان با نمادها شکل گرفته و این نمادها، در حقیقت تاریخ یهودیت را ساخته اند. یکی از این نمادها تعنیت (روزه) است. تعنیت به معنی رنج دادن استو در فرهنگ دینی به خودداری و پرهیز از چیزهای خاص در زمان معین و به دست آوردن بخشش الهی اشاره دارد. اهداف روزه شامل توبه و طلب بخشش، یادآوری یک مناسبت یا سوگواری و استجابت حاجت هستند. اولین و معروف ترین تعنیت یهودیان، تعنیت یوم کیپور نام دارد. این تعنیت با هدف بخشش گناهان (میان انسان و خداوند) انجام می شود.تعنیت های کوچکتر عبارتند از: تعنیت نهم ماه آو (آب)، سوگ‌ناک ترین روز در سال یهودی و سالروز تخریب معابد اول و دوم در اورشلیم. تعنیت هفدهم ماه تموز برای قحطی در شهر اورشلیم در اثر سه سال محاصره‌ی نبوکد نصّر و شکاف در دیوارهای شهر. تعنیت دهم ماه طِوِت به مناسبت آغاز محاصره‌ی اورشلیم توسط پادشاه بابل. تعنیت گِدَلیا، به مناسبت کشته شدن گدلیا به عنوان شهردار یهودیه بعد از تصرف اورشلیم وتعنیت استر. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - اسطورۀ قربانی در آثار «بهرام بیضایی»
رقیه وهابی دریاکناری مریم حسینی

آیین قربانی از کهن‌ترین آیین‌هایی‌ است که در میان ادیان و ملل مختلف مورد توجه بوده ‌است. انسان‌ها در تمامی اعصار تلاش کرده‌اند تا با دادن هدیه و قربانی به پیشگاه خدایان، خشنودی‌شان را جلب نموده، از خشم‌شان در امان باشند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل اسطورۀ قربانی در فیلم‌نامه‌ أکثر

آیین قربانی از کهن‌ترین آیین‌هایی‌ است که در میان ادیان و ملل مختلف مورد توجه بوده ‌است. انسان‌ها در تمامی اعصار تلاش کرده‌اند تا با دادن هدیه و قربانی به پیشگاه خدایان، خشنودی‌شان را جلب نموده، از خشم‌شان در امان باشند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل اسطورۀ قربانی در فیلم‌نامه‌ها و نمایشنامه‌های بهرام بیضایی است. وی با شناخت گسترده‌ای که از اسطوره‌ها دارد، در نگارش آثار ادبی خود از انواع آن‌ها بهره می‌برد. او در نگاشته‌هایش، به دو شیوه از اسطورۀ قربانی استفاده می‌کند. نخست، در خلال داستان به شکل صریح به اجرای این آیین، آن هم به اشکال گوناگون و برای اهداف مختلف پرداخته ‌است. دوم، نمایشنامه‌ها یا فیلم‌نامه‌هایی آفریده که در دل روایت، قهرمان ـ قربانی را جای داده‌اند. البته این نویسندۀ خلاق گاهی از هر دو شیوه، استفاده می‌کند. در این بررسی، نمایشنامۀ فتح‌نامۀ کلات و فیلم‌نامه‌های قصه‌های میرکفن‌پوش، زمین، طلحک و دیگران و طومار شیخ شرزین تحلیل شده‌اند. نتیجة این بررسی نشان می‌دهد بیضایی از انواع قربانی، در بخشِ مناسک قربانی استفاده کرده ‌است: پیشکش‌های خونی ـ انسانی؛ پیشکش‌های خونی ـ حیوانی و پیشکش‌های غیرخونی، از نوع آشامیدنی‌ها. بیضایی از سه نوع هدف قربانی در روایت‌هایش بهره برده ‌است: کفاره‌ای، توسلی و شکرگزاری. شیوۀ دوم یعنی قهرمان ـ قربانی نیز در آثار او چشمگیر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - نقد اسطوره‌شناختی حکایت شیخ صنعان در منطق‌الطیر عطار نیشابوری بر مبنای نظریه مناسک‌گذار
مسعود حسنی فرهاد درودگریان علی پدرام میرزایی ایوب مرادی

مناسک‌گذار به آیین‌هایی نظیر تولد، بلوغ، تشرّف، مرگ و... در جوامع کهن اطلاق می‌شود که ساختاری اسطوره‌ای دارند. نظریه‌پردازان مناسک‌گذار بر این باورند که ساختار اسطوره‌ای این مناسک از الگویی واحد پیروی می‌کند. هدف این پژوهش بررسی میزان مطابقت ساختار اسطوره‌ای مناسک‌گذار أکثر

مناسک‌گذار به آیین‌هایی نظیر تولد، بلوغ، تشرّف، مرگ و... در جوامع کهن اطلاق می‌شود که ساختاری اسطوره‌ای دارند. نظریه‌پردازان مناسک‌گذار بر این باورند که ساختار اسطوره‌ای این مناسک از الگویی واحد پیروی می‌کند. هدف این پژوهش بررسی میزان مطابقت ساختار اسطوره‌ای مناسک‌گذار با سیر و سلوک صوفیانة شیخ صنعان در منطق‌الطیر عطار با روش تحلیلی ـ توصیفی است. پژوهش حاضر با تأکید بر ماهیت آئینی تصوف، ضمن تأویل روان‌کاوانة هر یک از مراحل گذار عرفانی شیخ صنعان، نشان می‌دهد ساختار روایی حکایت با الگوی چهار مرحله‌ای نظریة مناسک‌گذار (گسست، بحران، جبران و پیوند دوباره) همخوانی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - بازنمایی گذار عرفانی ابوسعید ابوالخیر در چارچوب نظریه مناسک‌گذار
مسعود حسنی فرهاد درودگریان

10.30495/mmlq.2021.1938786.2852

پژوهش‌های مناسکی، گفتمان میان‌رشته‌ای و گسترده‌ای است که شاخه‌های مختلف و متنوعی از علوم انسانی را دربرمی‌گیرد. بر اساس نظریه مناسک‌گذار، ساختار نمادین این آیین‌های کهن و اسطوره‌ای در فرهنگ‌های مختلف، دارای الگویی مشخص است. هدف از پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی، پاسخ أکثر

پژوهش‌های مناسکی، گفتمان میان‌رشته‌ای و گسترده‌ای است که شاخه‌های مختلف و متنوعی از علوم انسانی را دربرمی‌گیرد. بر اساس نظریه مناسک‌گذار، ساختار نمادین این آیین‌های کهن و اسطوره‌ای در فرهنگ‌های مختلف، دارای الگویی مشخص است. هدف از پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی، پاسخگویی به این پرسش است که گذار عرفانی ابوسعید ابوالخیر که در متن‌های کهنی همچون تذکرةالاولیاء عطار و اسرارالتوحید محمّدبن منوّر بازتاب یافته است، تا چه اندازه با الگوی نظریة مناسک‌گذار همخوانی دارد؟ گذار عرفانی ابوسعید ابوالخیر با الگوی سه‌ مرحله‌ای وَن‌جَنِپ (گسست، گذار، پیوند دوباره) همخوانی دارد و ساختار عرفانی سلوک‌ وی که طی گذاری سخت و منسک‌گونه و بر اساس ویژگی‌های اعتقادی و عملی منحصر به فردی شکل گرفته است، در نهایت به یک ضدّ ساختار در تصوف آن روزگار تبدیل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - تحلیل ساختار «آزمونِ» پهلوان بر مبنای نظریۀ اسطوره‏ ـ آیین
سلمان رحیمی فاطمه حاجی رحیمی

10.30495/mmlq.2023.698399

نظریۀ اسطوره ـ آیین، نظریه‌ای است مبتنی بر زمینۀ انسان‌شناختی که حیاتِ اسطوره را معطوف به وجود آیین می‌داند. مطابق برداشت این مکتب، هر اسطوره&lrm;ای تفسیر یک مناسکِ مذهبی و روایت شفاهی یک آیین پنداشته می&lrm;شود. این آیین&lrm;ها در گذر زمان و با انتقال به متون حماسی، کا أکثر

نظریۀ اسطوره ـ آیین، نظریه‌ای است مبتنی بر زمینۀ انسان‌شناختی که حیاتِ اسطوره را معطوف به وجود آیین می‌داند. مطابق برداشت این مکتب، هر اسطوره&lrm;ای تفسیر یک مناسکِ مذهبی و روایت شفاهی یک آیین پنداشته می&lrm;شود. این آیین&lrm;ها در گذر زمان و با انتقال به متون حماسی، کارکرد تکرار ارزش&lrm;های کهن‌الگویی را نمایندگی می‌کنند. ضرورت انجام این پژوهش بیان این نکته است: آزمون پهلوان که از نمونه&lrm;های بارز بازنمایی و تکرار اساطیر است و راهی را برای بازگشت دوبارۀ بشر به زمان و مکان ازلی باز می‌کند؛ حجم بسیاری از حماسه&lrm;های جهان را می&lrm;سازد و پهلوان با شناخت اصل و منشأ در آیین&lrm;های رازآموزی، توانا می&lrm;شود. پژوهش حاضر برپایۀ نظریة اسطوره ـ آیین و با روش تحلیلی ـ تطبیقی انجام شده است. تبلور آیینِ آزمودنِ پهلوان در منظومه&lrm;های حماسی پس از اسلام، توجیه و گزارش یک آیین دینی است که چگونگی بنیان نهادن آن آیین را که در زمان دیرین توسط خدایان و پهلوانان معمول شده بود، بازگو می کند. بررسی نمونه&lrm;های حماسی این آزمون افزون&lrm; بر آشکار کردن چند و چون برگزاری و گونه&lrm;های مختلف آن، قابلیّت طبقه&lrm;بندی آزمون&lrm;ها را نیز فراهم می&lrm;آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - بررسی و تحلیل کیفیّت پوشاک در آیین‌های اساطیری و عرفانی
سیّد محسن حسینی مؤخر حجّت گودرزی کورش گودرزی

اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، تجلی یافته و در آن اثر نهاده است. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر اسطوره و آیین‌های اساطیری و عرفانی، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّپاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین‌ها یعنی پوشاک، در البسة عرف أکثر

اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، تجلی یافته و در آن اثر نهاده است. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر اسطوره و آیین‌های اساطیری و عرفانی، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّپاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین‌ها یعنی پوشاک، در البسة عرفانی مندرج در برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. در این پژوهش، پوشاک به عنوان یکی از تجلّی‌های آیینی بررسی شده است که در اسطوره و متون عرفانی، کارکردی تقریباً مشترک یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر رفتار دینی دانش‌آموزان
دکتر فیض لله نوروزی رقیه دیو سالار

چکیدهدین یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نهادهای اجتماعی است. گاهی ادعاهایی مبنی بر کاهش دینداری در بین افراد جامعه، بخصوص نوجوانان و جوانان به گوش می‌رسد. با توجه به نقش دین در وفاق و انسجام اجتماعی، ضعف پایبندی به رفتارهای دینی می‌تواند آثار سوئی به دنبال داشته باشد. مقا أکثر

چکیدهدین یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نهادهای اجتماعی است. گاهی ادعاهایی مبنی بر کاهش دینداری در بین افراد جامعه، بخصوص نوجوانان و جوانان به گوش می‌رسد. با توجه به نقش دین در وفاق و انسجام اجتماعی، ضعف پایبندی به رفتارهای دینی می‌تواند آثار سوئی به دنبال داشته باشد. مقاله‌ی حاضر برگرفته از پژوهشی با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی عوامل موثر بر رفتار دینی دانش‌آموزان» است، که قصد دارد به سنجش دینداری و عوامل موثر برآن در بین دانش آموزان شهر چالوس بپردازد.جامعه ی آماری پژوهشی این مقاله عبارت است از کلیه‌ی دانش‌آموزان سوم دبیرستان شهرستان چالوس(1697 نفر) که از بین آنها 234 نفر با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. براساس یافته‌های تحقیق، میانگین دینداری (رفتار‌های دینی) در بین دانش آموزان برابر با 37/3 که نمره این میانگین از 5 بوده است و تحت تأثیر متغیرهای زیر است:دیدگاه دانش‌آموزان درمورد مذهبی بودن والدین‌شان، بیشترین تأثیر مثبت را بر رفتارهای دینی دانش‌آموزان دارد. همچنین میان متغیرهای «درمعرض آموزش‌های مذهبی قرار گرفتن» و «پاداش گرفتن در قبال انجام اعمال دینی»، «تعلّق به گروه» با رفتار دینی دانش‌آموزان رابطه‌ی معناداری و مثبتی وجود دارد. این متغیر ها در مجموع 57 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبین نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین دینداری با آشنایی به حقوق شهروندی(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال
حسن شیرعلیزاده صمد رسول زاده اقدم لیلا عظیمی

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین دینداری با آشنایی به حقوق شهروندی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال انجام شده است. چهارچوب نظری و مدل تحلیلی با استفاده از نظریه نظریه‌پردازانی همچون برایان اس ترنر، تی. اچ. مارشال، یورگن هابرماس، تالکوت پارسو أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین دینداری با آشنایی به حقوق شهروندی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال انجام شده است. چهارچوب نظری و مدل تحلیلی با استفاده از نظریه نظریه‌پردازانی همچون برایان اس ترنر، تی. اچ. مارشال، یورگن هابرماس، تالکوت پارسونز و . . . ارائه شد. همچنین در تشریح مفهوم دینداری در این تحقیق ما از مدل چند بعدی گلاک و استارک استفاده کرده‌ایم. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و در جهت ارتقا روایی سنجه‌های پرسشنامه از تکنیک تحلیل عامل استفاده شده است که نتیجه تکنیک تحلیل عامل 87/0 به دست آمد و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ که برای متغیر وابسته 75/0 و متغیر مستقل 82/0 به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی 2427 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال بودند که از بین آن‌ها با استفاده از فرمول کوکران تعداد 331 نفر به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی ساده متناسب با حجم به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و با بهره‌گیری از نرم‌افزار spss، پس از تهیه جدول ماتریس، اطلاعات در قالب جداول یک‌بعدی و دوبعدی تنظیم شد. یافته‌های پژوهش نشانگر این بودند که آشنایی از حقوق شهروندی (متغیر وابسته) با ابعاد دینداری که شامل بعد اعتقادی، مناسکی، عاطفی و پیامدی بودند رابطه معنی‌داری دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان داد متغیرهای مستقل وارد شده در معادله جمعاً 58 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - بررسی نشانه‌شناسی مناسک گذر در داستان گل و نوروز خواجوی کرمانی
علی هاشم زاده حمیدرضا فرضی علی دهقان

چکیده مناسک گذر که – مجموعۀ آداب ‌و رسوم در مراحل گذر زندگی است – شامل مراحل مختلف زندگی انسان ازجمله: تولّد، بلوغ، ازدواج، مرگ و... است. در ساختار مناسک ملّت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، رسوم مشترکی وجود دارد که ریشه در باورها و اعتقادات وجهان بینی باستانی ملّت‌ أکثر

چکیده مناسک گذر که – مجموعۀ آداب ‌و رسوم در مراحل گذر زندگی است – شامل مراحل مختلف زندگی انسان ازجمله: تولّد، بلوغ، ازدواج، مرگ و... است. در ساختار مناسک ملّت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، رسوم مشترکی وجود دارد که ریشه در باورها و اعتقادات وجهان بینی باستانی ملّت‌ها و اقوام، نسبت به خلقت آغازین جهان و انسان دارد؛ که شناخت آن می‌تواند، عامل وحدت ملّت‌ها بشود. پژوهنده در این پژوهش با بهره‌گیری و الگوسازی، نظریه وان ژنب (Van Gennep) و پژوهش‌های انجام‌یافته، خانم‌ها، مینو امیر قاسمی و حاجیلو، نیز آثار میرچا الیاده و شاخه زرّین جیمز فریزر، نشانه‌های مناسک گذر دوران زندگانی فرد (تولّد، بلوغ، ازدواج و مرگ) و انزوا و جدایی، عبور و بازگشت، موجود در داستان گل و نوروز خواجوی کرمانی را مورد بررسی و فحص قرار داده و برخی تشابهات و مشترکاتی که با آیین سایر ملّت‌ها، مخصوصاً با مناسک اقوام کشورهای آفریقایی، امریکای شمالی و استرالیایی مطرح‌شده، دارد؛ بیان کرده است. قصد پژوهنده، علاوه بر تشریح تلفیق اندیشه و رفتار، تعیّن بخشی به تفکّر انتزاعی بشر، ایجاد فهم تازه‌ای از ساختار درونی مناسک است؛ که شناخت این امر می‌تواند به عامل وحدت و گفتگوی فرهنگی و تمدّن‌ها بینجامد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - مردم نگاری مناسک تاسوعا و عاشورا در روستای دلویی بر اساس نظریه تحلیل نمایشی گافمن
فاطمه صدرنبوی منیره مهدی‌زاده حسین محمدیان‌دلویی

مطالعه حاضر به تحلیل مناسک تاسوعا و عاشورا در روستای دلویی پرداخته است. هدف از این پژوهش درک معانی کنش‌های کنشگران در مناسک مذهبی بوده و هم چنین سعی برآن بوده تا واقعیت‌های پنهان ورای نمودهای ظاهری کنشگران کشف شود. همچنین با رویکردی اتنومتدلوژی و در سطحی خرد به تحلیل پد أکثر

مطالعه حاضر به تحلیل مناسک تاسوعا و عاشورا در روستای دلویی پرداخته است. هدف از این پژوهش درک معانی کنش‌های کنشگران در مناسک مذهبی بوده و هم چنین سعی برآن بوده تا واقعیت‌های پنهان ورای نمودهای ظاهری کنشگران کشف شود. همچنین با رویکردی اتنومتدلوژی و در سطحی خرد به تحلیل پدیده محرم پرداخته شده است. تکنیک جمع‌آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه‌های عمیق و مشاهده همراه با مشارکت بوده. نمونه‌گیری هدفمند انجام شده و بمنظور پایایی و روایی برای هر یک از مقوله‌ها و تعابیری که مفهوم سازی شده‌اند شواهدی از مصاحبه‌ها، عکس، فیلم و... نمایش داده شده است. یافته‌ها پس از بررسی کنش‌های کنشگران در چارچوب صحنه نمایش در دو بخش روی صحنه و پشت صحنه نشان می‌دهد بسیاری از افراد در مناسک محرم بیشتر به بعد اجتماعی و عرفی آن توجه دارند تا بعد مذهبی مناسک. هرچند در ظاهر، همه کنشگران انگیزه‌های خود را مذهبی می‌دانند. نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری مناسک محرم و به ویژه عاشورا مبیّن این امر است که حمایت یا عدم حمایت حکومت‌ها از این مناسک موجب اوج و یا افول آنها در جامعه ما شده است. این مناسک متاثر از نظام اجتماعی در سطح کلان است و در بعد فردی نیز بر عواطف و احساسات تاکید می‌شود و جنبه‌های شناختی اهمیت کمتری دارد. درنهایت؛ در بعد اقتصادی بیشتر بر وقف و نذر تاکید می‌شود. هر چند واقفین و نذرکنندگان انگیزه خود را مذهبی بیان می‌کنند ولی در پاره‌ای از موارد از طریق آزمایش‌های نقض‌کننده می‌توان به ورای کنش‌های ظاهری کنشگران پی برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - بررسی مردم‌شناختیِ پوشاک زنان و دختران در قوم بختیاری(براساس دیدگاه ون جنپ «مناسک گذار»)
ولی الله نصیری

هدف از این پژوهش، بازتاب منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک قبل از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج می باشد. در این جستار بر اساس دیدگاه ون جنپ مردم شناس و تحلیل این دیدگاه به پوشاک زنان بختیاری می پردازیم. در مناسک گذار، آداب گذر از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت أکثر

هدف از این پژوهش، بازتاب منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک قبل از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج می باشد. در این جستار بر اساس دیدگاه ون جنپ مردم شناس و تحلیل این دیدگاه به پوشاک زنان بختیاری می پردازیم. در مناسک گذار، آداب گذر از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت دیگر است که به تناسب اقوام و فرهنگ های مختلف ممکن است متفاوت باشد. در ایران، اقوام مختلفی وجود دارد که مناسک گذار در هر یک از آنها، آداب متفاوتی دارد. این مقاله با تمرکز بر آداب و رسوم مردمان بختیاری (یکی از اقوام ایران)، کوشیده است تا نوع پوشش دختران بختیاری را در سه مرحله ی قبل از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج بررسی و تحلیل کند. جستار حاضر به روش تلفیقی میدانی و کتابخانه ای، اسنادی و تحلیل محتوایی است. نتایج جستار نشان می دهد زنان در فرهنگ بختیاری پوشاک خود را بر اساس جایگاه و منزلت خود انتخاب کرده و به رنگ، تزیین پوشاک و متناسب با فصل های سال اهمیت می دهند و زنان و دختران بختیاری با تغییر دادن نوع پوشش خود در هر مرحله از زندگی، موقعیت تازه ای در روند اجتماع پذیری شان می یابند. رنگ لباس و نوع پوشش دختران و زنان بختیاری در هر مرحله از زندگی، بیانگر مسئولیت ها و انتظاراتی است که آنها در هر دوره از زندگی، مطابق با شرایط زیستی و طبیعی با آن مواجه می شوند. نوع پوشش دختران بختیاری و معنای متفاوت رنگ این لباس ها، فرهنگ آنها را متفاوت با دیگر اقوام ایرانی جلوه داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - بررسی نقش دین بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران
حسنعلی تاتار سروش فتحی

چکیده همبستگی اجتماعی دلالت بر توافق جمعی میان اعضای یک جامعه دارد و آن عامل پذیرش و درونی کردن نظام ارزش و هنجارهای یک جامعه وجود تعلق به جمع (احساس ما کردن) و تعامل میان افراد جامعه است در این مسان عوامل مختلفی در ایجاد و یا ارتقاء همبستگی بنا به وزن خود نقش دارند یکی أکثر

چکیده همبستگی اجتماعی دلالت بر توافق جمعی میان اعضای یک جامعه دارد و آن عامل پذیرش و درونی کردن نظام ارزش و هنجارهای یک جامعه وجود تعلق به جمع (احساس ما کردن) و تعامل میان افراد جامعه است در این مسان عوامل مختلفی در ایجاد و یا ارتقاء همبستگی بنا به وزن خود نقش دارند یکی از عوامل اساسی دین باشد می دانیم دین امری است دارای خصلتی اجتماعی که جمع بسیاری با آن زندگی می‌کند و در بردارنده اعتقادات مشخصی است، مناسکی آشکار دارد، از کیش بیرونی و مشهود برخوردار است و افراد جامعه را به یک جمع اجتماعی فرامی خواند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دین بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران می باشد. روش تحقیق توصیفی و پیمایشی می باشد حجم نمونه 400 نفر از شهروندان به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیده اند. ابزار گردآوری، آزمون دینداری از پرسشنامه استاندارد گلاک و استارک و همبستگی اجتماعی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافته ها نشان داد میزان دینداری و ابعاد آن و همبستگی اجتماعی در بین شهروندان مورد مطالعه متوسط به بالا می باشد. نتایج به دست آمده موید این واقعیت است که دینداری نقش اساسی بر همبستگی اجتماعی در بین شهروندان دارد همچنین بین ابعاد دینداری با همبستگی اجتماعی رابطه معنی دار بدست آمد. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات مناسک

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية