-
حرية الوصول المقاله
1 - عنوان مقاله بررسی عوامل فرهنگی و اخلاقی افسردگی از منظر قرآن
حسین تاجآبادی اعظم تحری النجارقیسیر این مقاله نشان میدهد چطور میتوان از چیستی یک اختلال فرهنگی، اخلاقی و مفاهیم بنیادین آن به مرحله درمان آن رسید.مقدمه و هدف پژوهش:مقاله حاضر در حوزه مطالعات فرهنگی و اخلاقی روانشناسی اسلامی بیان میکند، روشهای مختلفی برای کشف معنا در این حوزه وجود دارد. موضوعات مور أکثرسیر این مقاله نشان میدهد چطور میتوان از چیستی یک اختلال فرهنگی، اخلاقی و مفاهیم بنیادین آن به مرحله درمان آن رسید.مقدمه و هدف پژوهش:مقاله حاضر در حوزه مطالعات فرهنگی و اخلاقی روانشناسی اسلامی بیان میکند، روشهای مختلفی برای کشف معنا در این حوزه وجود دارد. موضوعات مورد سوال مانند چیستی اختلال، شاکله، صفات و درمان افسردگی را به صورت مستقیم و روشمند از متن آیات قرآن و روایات به صورت خالص دست آورده و از بنیادها تا عملیات و کاربرد کشانده و از چیستی اختلال و افسردگی به روند درمان برسد.روش پژوهش: بررسی مفهوم اختلال از منظر قرآن کریم، واژگان مربوط به انواع اختلال در قرآن و بررسی نقش افسردگی به عنوان اختلالی که از ترکیب چندین اختلال پایه پدید آمده است.درمان قرآنی اختلالات با عنوان "درمان استعاذه - محور" و در مرحله بعدی درمان افسردگی تبیین میشود.یافتهها: طبق دست آوردهای این مقاله، قرآن کریم برای برون رفت از مشکلات از جمله بیماری افسردگی که ریشه در فرهنگ و اخلاق فرد دارد، راه حلی کاملا علمی و عملی دارد.نتیجهگیری:از آنجایی که، افسردگی به نوعی مادر اغلب اختلالهای فرهنگی و اخلاقی است، درمان آن موجب بهبودی نسبی در اختلالات دیگر میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - اکوتوریسم از منظر قرآنکریم
شیرین اقانجفی زادهتعاریف متعددی از دیدگاه های مختلف در ارتباط با مفهوم اکوتوریسم یا توریسم طبیعت در سطح جهانی وجود داردکه عمدتا بین کشورهای مختلف بحث برانگیز است. این تعاریف محورهای مختلفی از اکوتوریسم را در بر می گیرد . گرچه بسیاری از این تعاریف به نوع خود مفید و کاربردی هستند اما معرف أکثرتعاریف متعددی از دیدگاه های مختلف در ارتباط با مفهوم اکوتوریسم یا توریسم طبیعت در سطح جهانی وجود داردکه عمدتا بین کشورهای مختلف بحث برانگیز است. این تعاریف محورهای مختلفی از اکوتوریسم را در بر می گیرد . گرچه بسیاری از این تعاریف به نوع خود مفید و کاربردی هستند اما معرف جامعی از این مفهوم نمی باشند. امروزه این مفهوم با چالش های آموزشی ، فرهنگی و اجرایی مواجه شده است. با توجه به آن که در قرآن کریم در آیات متعددی به این مفهوم اشاره شده است بی شک کامل ترین معنای اکوتوریسم را می توان از قرآن کریم استنباط کرد. تامل درآیات قرآنی نشان می دهد دیدگاه قرآن مجید در این مورد یک دیدگاه همه جانبه نگر می باشد. در این مقاله سعی شده است پارادایم اکوتوریسم در جهان امروز از طریق معرفی مفهوم اکوتوریسم قرآنی مرتفع گردد و نگرش جدیدی را در متخصصان این رشته ایجاد کرده، کمک شایانی به عملکرد آن ها در این حیطه باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی معناشناسی واژه استکبار در قرآن کریم بر اساس محور همنشینی واژگان
فاروق نعمتی محمد مهدی روشن چسلییکی از حوزههایِ نسبتاً جدید در عرصة مطالعاتِ زبانشناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیلِ متون و فهم ساختارِ آن دارد. دانشِ معنیشناسی با مطالعة علمیِ معنی، میکوشد تا به روابطی که میان واحدهای معنایی، یعنی جفتهای لفظ- معنا و یا روابط معنا- معنا وجود د أکثریکی از حوزههایِ نسبتاً جدید در عرصة مطالعاتِ زبانشناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیلِ متون و فهم ساختارِ آن دارد. دانشِ معنیشناسی با مطالعة علمیِ معنی، میکوشد تا به روابطی که میان واحدهای معنایی، یعنی جفتهای لفظ- معنا و یا روابط معنا- معنا وجود دارد، دست یافته و توصیفی دقیق از این روابط ارائه کند. در این میان، قرآن کریم با توجّه به قُدسی بودنِ متن آن و منزّه بودنش از سهو و خطای بشری، از اعتبار بالاتری نسبت به سایر متون برخوردار است و از این رهگذر، بررسی ساختار متن و نحوة استعمال واژگان در این کتاب آسمانی، میتواند روش مناسبی در فهم هرچه دقیقتر معانی آن باشد. در این پژوهش با بهرهگیری از رویکردِ همزمانی (synchronic) و در راستای معاناشناسی توصیفی، در پیِ آن هستیم تا با تأمل صِرف در قرآن کریمِ عصر نزول، جدای از پیشفرضها، مفهوم استکبار را در کلام وحی بررسی نموده و در محورِ همنشینی، دلالتهای معنایی آن را مورد تحلیل زبانی و معناشناسی قرار دهیم. این واژة پُربسامدِ قرآنی، به شکل اسم و فعل و زمانهای مختلف، 47 بار در قرآن کریم استعمال شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در تبیین مفهوم استکبار، علل و عوامل بسیاری دخیل هستند. وجود ابلیس، طبقة مُترفین و سرمایهداران، کُفر و ... همگی به نوعی دایرة معنایی استکبار را در محور همنشینی آن کامل مینمایند. همچنین ابزار و اهداف استکبار در برخورد با نهضتهای الهی، متنوع و گوناگون است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - مبانی تفسیری مفسران مدرسه تفسیری اصفهان
احترام السادات موسوی زاده محسن خوش فر علیرضا زکیزاده رنانیاصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشهورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسهای تأثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصف أکثراصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشهورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسهای تأثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصفهانی سه دوره متقدم، صفویه و معاصر و به دو قسم عقلگراها و اخباریها تقسیم شده است. این پژوهش به روش کتابخانهای به تنقیح و تحلیل مبانی، تطبیق آنها با یکدیگر و شفافسازی زوایای پنهان آن پرداخته است. در بیان مبانی مدرسه تفسیری اصفهان؛ مبانی قرآنی، روایی، ادبی، اصولی، کلامی، فلسفی، عقلی و اخلاقی، عرفانی، انفرادی و گروهی آنان بیان شد. مبانی قرآنی مفسران اصفهانی مشترک بوده و در مبانی روایی، برخی بشدت اثباتگرا بودهاند و شدت و ضعف کاربرد روایات در تفاسیرشان موجب تفاوت مبانی روایی آنان شده است. برخی مفسران عقل گرا و اخباری، صبغه شهودی داشته و تفسیر آیات را براساس شهود باطنی و نگاه عرفانی بیان کردهاند و برعکس برخی نگاه عرفانی نداشته و این مبانی را رد مینمایند تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - «تحلیل پیامدها و آثار غفلت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه معطوف به مقتضیات زندگی معاصر»
زهرا گودینی سیدحمید حسینی فاطمه شرعیاتیبدون شک یکی از مسائلی که همواره باید مدّ نظر آدمی باشد، پدیدهی غفلت است. این پدیده مصادیق مختلفی دارد و آدمی در هر موقعیتی که باشد، ممکن است در معرض غفلت قرار بگیرد و بسیاری از امور از دایره آگاهی وی خارج گردد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منا أکثربدون شک یکی از مسائلی که همواره باید مدّ نظر آدمی باشد، پدیدهی غفلت است. این پدیده مصادیق مختلفی دارد و آدمی در هر موقعیتی که باشد، ممکن است در معرض غفلت قرار بگیرد و بسیاری از امور از دایره آگاهی وی خارج گردد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منابع کتابخانهای صورت گرفته، تلاش شده است تا عواقب مختلف پدیدهی غفلت از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه با تکیه بر حوادث و مقتضیات زندگی معاصر مورد شناسایی و تحلیل گردد. در نهایت از خلال پژوهش پیش رو چنین استنتاج شد که پیامدهای پدیده غفلت در دنیای معاصر عبارتند از: 1) غفلت و تحریم اقتصادی، 2) عبرت نگرفتن از حوادث کرونا، سیل و زلزله، 3) خسارت و زایل کردن عمر، 4) خودباختگی و وابستگی به ابرقدرتهای جهان، 5) قساوت، 6) عدم توجّه به آخرت، 7) ضلالت، 8) دنیاگرایی و 9) مدگرایی و بی-حجابی تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - کاربستِ نمایههای تصویری در سورهی مبارکهی طه، بر اساس مؤلفههای هنری تشبیه، استعاره ومجاز
مالک عبدی زهره نور محمد نهالقرآن کریم شاهکاری بیبدیل و تکرار ناشدنی است که به دلیل دارا بودن مفاهیم والا که در ساختاری بینظیر در دسترس همگان قرار گرفته، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. همهی مفاهیم این کتاب مقدس در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارند و یکی از روشهای زیباسازی آن، تصویرپردازی هنری أکثرقرآن کریم شاهکاری بیبدیل و تکرار ناشدنی است که به دلیل دارا بودن مفاهیم والا که در ساختاری بینظیر در دسترس همگان قرار گرفته، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. همهی مفاهیم این کتاب مقدس در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارند و یکی از روشهای زیباسازی آن، تصویرپردازی هنری برای هر رویداد است تا بدین شیوه، مخاطب به درک و دریافتی بهتر از پیام قرآن برسد. بنابراین واکاوی تصویرپردازانهی محتواهای قرآنی و تبیین نحوهی کاربست این تصاویر در القای مفاهیم هدایتگرانه ضرورتی انکارناپذیر است. در ذیل بررسی بافتهای معنایی این کتاب آسمانی به جلوههای خاصی از پردازشگری تصویری در سوره مبارکه طه میرسیم که به مدد استفاده از شگردهای هنری در قالب سطوح تشبیهی، مجازی واستعاری به شکل خاصی نمود یافته است. پژوهش حاضر با رهیافتی توصیفی- تحلیلی پس از تبیین مفهوم کلی تصویر و بیان ویژگیهای تصاویر قرآنی درصدد بررسی ساز و کار بیانی تصویرهای هنری و عناصر ساختاری در سوره طه، بهعنوان یکی از ابزارهای بیان آموزههای انسانی و اخلاقی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که برجستهترین مؤلفه-های تصویرپردازی در این سوره که نقش بیبدیلی در چارچوبمندیِ مفاهیم سوره داشتهاند در قالب تصویرگریهای تشبیهی، استعاری و مجازی تبلور یافته است. همچنین قرآن کریم از طریق تصویرسازی ذهنی، مفاهیم انتزاعی را عینی میسازد تا وضوح آنها در ذهن مخاطب، بیشتر و درنتیجه تعامل مخاطب با متن بهتر گردد و در این راستا قرآن بر یک گونهی خاص از تصویرسازی تکیه نمی-کند؛ بلکه از گونههای متنوعی از تصاویری که در درون بافت با هم در تعاملند، بهره میجوید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - ایمان مبنای نظام اخلاقی قرآن
سوسن آل رسول فاطمه شیرزاد راد جلالینظام اخلاقی قرآن با سایر نظامهای اخلاقی متفاوت است. نظامی است که مبنایش ایمان به خدا، غایتش ذات الهی، وسیله رسیدن به آن حب و کسب رضایت او، و شیوه تخلّق به اخلاقیات در آن از بین بردن زمینه رذایل میباشد. وقتی انسان علم یقینی و ایمان به تعلیم قرآن کریم که عزت و قدرت را م أکثرنظام اخلاقی قرآن با سایر نظامهای اخلاقی متفاوت است. نظامی است که مبنایش ایمان به خدا، غایتش ذات الهی، وسیله رسیدن به آن حب و کسب رضایت او، و شیوه تخلّق به اخلاقیات در آن از بین بردن زمینه رذایل میباشد. وقتی انسان علم یقینی و ایمان به تعلیم قرآن کریم که عزت و قدرت را منحصر در خدای سبحان میداند داشته باشد، نهتنها دیگر در دلش جز خدا کسی را اراده نمیکند بلکه تمام پستیها و بدیها را از دل و جانش شسته و به زیور صفات الهی آراسته میکند. اخلاق قرآنی بر اساس حب الهی و تخلق به اخلاق الهی است. انسان از طریق خدادوستی به صفات خدا میرسد. معنای اینکه عملی به خاطر وجه الله انجام شود آن است که نتیجه آن عمل جلب خشنودی و رحمت خدا کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - بررسی حقگرایی و عوامل مؤثر بر آن در قرآن
محسن احتشامینیا حسین قلیجبیگیدر طول تاریخ همواره افراد در مواجهه با حق به دو دسته تقسیم شده اند؛ عده ای آن را پذیرفته وعده ای آن را انکار و رد می کردند. براساس آیات و روایات معصومین(علیهم السلام)، زمینه ها وعوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام می تواند در پذیرش حق و یا انک ار آن تأثیرگذار باشد .برای أکثردر طول تاریخ همواره افراد در مواجهه با حق به دو دسته تقسیم شده اند؛ عده ای آن را پذیرفته وعده ای آن را انکار و رد می کردند. براساس آیات و روایات معصومین(علیهم السلام)، زمینه ها وعوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام می تواند در پذیرش حق و یا انک ار آن تأثیرگذار باشد .برای بررسی دقیق تر و روشن ترشدن موضوع این زمینه ها و عوامل را به دو نوع درونی و بیرونینسبت به وجود انسان تقسیم شده، که در این مقاله عوامل بیرونی تأثیرگذار در پذیرش و انکارحق بررسی می شود. این عوامل گوناگون اند ولی در نهایت اگر انسان فطرت خود را سالم نگهدارد، و حجابی برای عقل خویش ایجاد نکند پذیرای حق است، ولی اگر به هر دلیلی از عقلسالم و فطرت الهی فاصله بگیرد، به همان اندازه از حق دور شده و زمینه را برای انکار حق آمادهساخته است. در این مقاله به بررسی این عوامل می پردازیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بازخوانی آرما نشهر از دیدگاه قرآن کریم
رؤیا آل عمران سیده فهیمه مداین شیشوان سیدسجاد آلعمرانهدف پژوهش حاضر بازخوانی آرمان شهر از دیدگاه قرآن کریم است. بر این اساس مطالعه حاضر با مطالعه روی 81 آیه از آن که شامل واژه های مرتبط با شهر هستند، و با استناد به تفسیر معیارهای شهر آرمانی از دیدگاه قرآن کریم را با استفاده از روش تحلیل محتوا به ، المیزان دست آورده است. أکثرهدف پژوهش حاضر بازخوانی آرمان شهر از دیدگاه قرآن کریم است. بر این اساس مطالعه حاضر با مطالعه روی 81 آیه از آن که شامل واژه های مرتبط با شهر هستند، و با استناد به تفسیر معیارهای شهر آرمانی از دیدگاه قرآن کریم را با استفاده از روش تحلیل محتوا به ، المیزان دست آورده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نظر قرآن، جامعه مطلوبی وجود دارد که در پناه پروردگار یگانه و با هدف مشخص شکل می گیرد. در این میان تمدن اسلامی به دلیل دارا بودن ویژگی های خاص و منحصر به فرد، چهره خاصی از آرمان شهر مطلوب ترسیم کرده، و در نگاهی کلی باید گفت که قرآن کریم آکنده از اصول و دستورات اخلاقی است که بر اساس آن می توان بهترین و دقیق ترین برنامه و سیستم را برای جامعه اخلاقی مطلوب پی ریزی کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - حکمرانی مطلوب از منظر قرآن و نهج البلاغه با تاکید بر پاسخگویی
حسین آل کجیبافچکیده پاسخگویی در دین اسلام اهمیت و جایگاهی بس والا دارد و خداوند متعال در آیات فراوانی در قرآن کریم اهمیت آن را به پیامبر و مردم گوشزد می نماید. رهبران جامعه اسلامی از جمله پیامبر بزرگ اسلام بعنوان اولین رهبر جامعه اسلامی همیشه خود را مقید به آن می دانست و همچنین گون أکثرچکیده پاسخگویی در دین اسلام اهمیت و جایگاهی بس والا دارد و خداوند متعال در آیات فراوانی در قرآن کریم اهمیت آن را به پیامبر و مردم گوشزد می نماید. رهبران جامعه اسلامی از جمله پیامبر بزرگ اسلام بعنوان اولین رهبر جامعه اسلامی همیشه خود را مقید به آن می دانست و همچنین گونه ها و جلوه های پاسخگویی در سخنان و سیره علی (ع) در حد اعلای آن قابل مشاهده است. امروزه این موضوع بعنوان یکی از اصول اصلی حکمرانی مطلوب در نظام بین الملل مطرح است که ما در این مقاله در پی اثبات این موضوع هستیم که آیا پاسخگویی که، به عنوان مولفه حکمرانی مطلوب از منظر نظام بین الملل مطرح میباشد در قرآن کریم و درسخنان امام علی (ع) و گزارش های تاریخی معطوف به شیوه کشور داری آن حضرت به شکلی صریح، قابل ردیابی است؟ تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - رابطه معنایی سوره مبارکه فجر با قیام عاشورا
روح الله افضلی گروه ایران اسدیسوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد، و همانند بسیاری دیگر از سورههایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پر محتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را "سوره حسین بن علی(ع)" نامیده اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریک أکثرسوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد، و همانند بسیاری دیگر از سورههایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پر محتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را "سوره حسین بن علی(ع)" نامیده اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع فجر، از نو منشأ حیات و حرکت گردیده است. در این پژوهش معنی فجر و تعبیر آن، فضیلت سوره فجر، معرفی آن به عنوان حسین(ع)، و ارتباط با شبهای دهگانه و چند قوم طغیان گر، و ارتباط آن با حسین(ع) بررسی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - اهداف و دستاورد بعثت پیامبران (علیهم السّلام) در قرآن و نهج البلاغه
تهمینه پارساییبعثت پیامبران سرآغاز فصل جدیدی از زندگی پرتلاطم بشر است و بعثت پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، به عنوان خاتم انبیا عالیترین موهبتی است که پروردگار عالمیان به بشر ارزانی داشته تا از رهاورد آن، جانها از پلیدی شرک و بتپرستی زدوده شود و با تربیت نفوس در پرتو تع أکثربعثت پیامبران سرآغاز فصل جدیدی از زندگی پرتلاطم بشر است و بعثت پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، به عنوان خاتم انبیا عالیترین موهبتی است که پروردگار عالمیان به بشر ارزانی داشته تا از رهاورد آن، جانها از پلیدی شرک و بتپرستی زدوده شود و با تربیت نفوس در پرتو تعالیم کتاب آسمانی و معارف دینی، قسط و عدل در جامعة انسانی حکفرما شود و آدمی به عروج بر فراز آسمان عبودیت و کمال نایل آید و بدین ترتیب حجت بر همة افراد بشر از مؤمن و کافر تمام شود و چشم آدمیان به روی نشانههای قدرت الهی گشوده شود تا انسانها در برابر عظمت حق سر تسلیم فرود آورند و به حق تن دهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بررسی تطبیقی سیاق از دیدگاه قرآنپژوهان معاصر
محمدرضا ستوده نیا سعید آخوندی یزدی سید مهدی سلطانی رنانیبحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزههای معارفی دیگر همچون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده اند و آن را مورد استناد قرار داده اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده أکثربحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزههای معارفی دیگر همچون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده اند و آن را مورد استناد قرار داده اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکردهاند و همچنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر میرسد این دو شرط باید مورد واکاوی دقیق قرار گیرد و همچنین حد و مرزهای قرائن قویتر در مواجهه با سیاق به عنوان شرطی دیگر مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله نویسنده تعاریف مطرحشده توسط دانشمندان معاصر در علوم قرآنی و اصول فقه را بیان کرده و مورد نقد و بررسی قرار خواهد داد، و دقیقترین تعریف را بر میگزیند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - عهد ألست از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین(ع)
مهدى ممتحن اختر سلطانى مریم خسروانىدربار هى عهدى که خدا با بندگان خود بسته نظرات مختلفى وجود دارد. روایاترا تأیید کرده؛ همچنین خروج ذری هى آدم در عالم ذر عهد ألست ،: معصومین و گرفتن پیمان از آنان توسط خداوند بر ربوبیت و نبوت و امامت مشخص شده است؛حتى مکان آن در روایت نیز معین شده است. با اتکا به روایات أکثردربار هى عهدى که خدا با بندگان خود بسته نظرات مختلفى وجود دارد. روایاترا تأیید کرده؛ همچنین خروج ذری هى آدم در عالم ذر عهد ألست ،: معصومین و گرفتن پیمان از آنان توسط خداوند بر ربوبیت و نبوت و امامت مشخص شده است؛حتى مکان آن در روایت نیز معین شده است. با اتکا به روایات متواتر و محکم به عنوان مسلمان تابع شریعت، هیچ شکی در صحت و اصالت عهد ألست وجود ندارد؛ اما گروهى براین عقیده اند که آیه ى ألست، جنبه ى تمثیل دارد. گروهى دیگر نیز قائل به اخذ پیمان از ارواح بشر در عالم مثال (عالم ذر) هستند. این مقاله به معناى واژگانی و اصطلاحی عهد،آیات و روایات مربوط به آن و بررسی و تحلیل دلایل هر دو گروه م ىپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه¬السّلام
محمدرضا ستوده نیا مجید خزاعی زهرا قاسم نژادسیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار میرود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جملهها، سیاق آیات و سیاق سورهها. امام رضا، علیهالسّلام، که از بزرگترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کرد أکثرسیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار میرود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جملهها، سیاق آیات و سیاق سورهها. امام رضا، علیهالسّلام، که از بزرگترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبانشناختی در تفسیر قرآن کریم دانسته و در موارد زیادی با توجه به بافت کلمات، جملات و آیات به شرح و بیان آیات قرآن کریم پرداختهاند. در این مقاله، نمونههایی از تأثیر و جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیهالسّلام، بررسی میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بررسی تطبیقی تأویل در تفسیر صافی و تفسیر القرآن الکریم
سید مهدی لطفی سید خلیل کوهیواژه تأویل در تفاسیر عرفانی و اثری نقش پررنگی دارد. در بین تفاسیر اثری، تفسیر فیض کاشانی به دلیل اشتمال آن بر تأویلات ائمه(ع) و به طور محدود تأویلات خود فیض از جایگاه ویژهای برخوردار است. در بین تفاسیر عرفانی نیز تفسیر منسوب به ابن عربی مشتمل بر تأویلاتی است که منطبق ب أکثرواژه تأویل در تفاسیر عرفانی و اثری نقش پررنگی دارد. در بین تفاسیر اثری، تفسیر فیض کاشانی به دلیل اشتمال آن بر تأویلات ائمه(ع) و به طور محدود تأویلات خود فیض از جایگاه ویژهای برخوردار است. در بین تفاسیر عرفانی نیز تفسیر منسوب به ابن عربی مشتمل بر تأویلاتی است که منطبق بر معنا و مفهوم تأویل در حوزه عرفانی است. مقایسه این دو اثر از جنبه مفهومی و و روشی میتواند در روشنشدن مفهوم تأویل در این دو حوزه مؤثر باشد. در دو تفسیر مذکور گاه به دلیل وجود رویکردهای مشترک به مفهوم آیه، تأویلات مذکور در آنها اشتراک یافته است اما در غالب موارد اختلاف اساسی در گونه تأویلات وجود دارد. این مقاله با بررسی رویکرد ابن عربی و فیض به تأویل به مقایسه تأویلات این دو در تفاسیر خویش میپردازد و به بیان نقاط اشتراک و افتراق آنها میپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - مهارت موفقیت تحصیلی (علمی) در قرآن
عبدالعلی پاکزاد امیر عمرانیچکیده در اولین آیات نازله بر پیامبر اسلام سخن از خواندن و نوشتن به میان آمده است که نشان از اهمیت و ارزش علم و دانش آموزی است. براساس حس کنجکاوی، آدمی میل به کشف مجهولات وجود خود و اطرافش و پیشرفت علمی دارد. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی با تکیه بر آیات کریمه و رو أکثرچکیده در اولین آیات نازله بر پیامبر اسلام سخن از خواندن و نوشتن به میان آمده است که نشان از اهمیت و ارزش علم و دانش آموزی است. براساس حس کنجکاوی، آدمی میل به کشف مجهولات وجود خود و اطرافش و پیشرفت علمی دارد. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی با تکیه بر آیات کریمه و روش تفسیر موضوعی ومعنی شناسی وهدف ارائه مهارت های قرآنی در موفقیت تحصیلی بوده، که آدمی در پرتو آن می تواند در مسیر تحصیلی به موفقیت های چشم گیری دست یابد و بلکه در رشد خویش و جامعه بهره گیرد. قرآن کریم ازسه نوع مهارت شناختی، رفتاری و معنوی (که در مقاله مورد بررسی قرار گرفته است) در موفقیت تحصیلی بهره گرفته است که آدمی برای موفقیت تحصیلی ناگزیر از بهره گیری مهارت های مذکور می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی اعجاز نحوی در دو سوره بقره و آ لعمران
کرم سیاوشی کاظم خواجویدر این پژوهش مبحث جدیدی با عنوان عجاز نحویدر قرآن طرح گردیده است. مقصود از اعجاز نحوی وجود کلمات و عباراتی در قرآن کریم است، که از دیدگاه نحویون دارای دو یا چند وجه اعرابی و نحوی است؛ به گونه ای که اولاً همه این وجوه از نظر معنایی مورد پذیرش بوده و معقول و مقبول به نظر أکثردر این پژوهش مبحث جدیدی با عنوان عجاز نحویدر قرآن طرح گردیده است. مقصود از اعجاز نحوی وجود کلمات و عباراتی در قرآن کریم است، که از دیدگاه نحویون دارای دو یا چند وجه اعرابی و نحوی است؛ به گونه ای که اولاً همه این وجوه از نظر معنایی مورد پذیرش بوده و معقول و مقبول به نظر می رسند؛ ثانیاً در پرتو این وجوه، معانی متفاوت و متنوعی از آیات و عبارات و کلمات قرآن به دست م یآید، به گونه ای که با ت وجه به وجود چنین امتیازی در را مطرح کرد و در باب اعجاز نحوی قرآن بخش های گسترده ای از آیات قرآن، م یتوان وجه آن سخن گفت. در بخش اول این مقال، چگونگی اعجاز نحوی تبیین گردیده و در بخش دوم مصادیق آن در دو سوره بقره و آل عمران ارائه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - قرآن، رخ نمایی و بالندگی علوم بلاغی
زهرا سلیمانی مهدی ممتحنتأمّلی در ادبیات منثور و منظوم عرب، گاه اصحاب اثر را در قامت ساحرانی مینمایاند که استادانه قلوب را مسحور، لبها را ممهور، عقول را متحیّر و فحول کلام و ادب را متغیّرالحال میکردند؛ اما این ساحت پر نقش و نگار با آمدن قرآن قرار از کف بداد و زیبایی و دلربایی را در سایۀ کلا أکثرتأمّلی در ادبیات منثور و منظوم عرب، گاه اصحاب اثر را در قامت ساحرانی مینمایاند که استادانه قلوب را مسحور، لبها را ممهور، عقول را متحیّر و فحول کلام و ادب را متغیّرالحال میکردند؛ اما این ساحت پر نقش و نگار با آمدن قرآن قرار از کف بداد و زیبایی و دلربایی را در سایۀ کلام خدایی تجربتی نو نمود و شاید راز سر به مهر تأکید پیامبر صاحب مهر بر تمحّض بر کلام به عنوان مرام اعجاز خویش در همین مقوله قابل پیجویی باشد. چه آن که هم او (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در موارد عدیده اعجاز کلام وحی را در مقابل دیده منکران قرار میداد و بر آن بود تا به لسان قوم عرب و در پناه بیان شیوای ربّ (جلّ و علا) به شیوهای کلامی با آنان چالش کند و سریر نخوت ایشان را به سنگ اعجاز کلامی قرآن خُرد کند و حاصل این تحدّی و دعوت به چالش، پیدایش فرع شایسته ستایشی است که از آن با عنوان علم بلاغت یاد میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - گذری بر معنیشناسی اسلوب تمنی در قرآن کریم
مرضیه کهندل جهرمی محمود آبدانان مهدیزادهاز جنبههایی که در معنیشناسی قرآنی میتوان از آن مدد جست اسلوبهای ادبی میباشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوهگری مینمایند. قرآن کریم پیامهای والای خود را در قالب زیباترین اسلوبهای ادبی بیان میدارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنیبخش راه جامعه بشری گ أکثراز جنبههایی که در معنیشناسی قرآنی میتوان از آن مدد جست اسلوبهای ادبی میباشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوهگری مینمایند. قرآن کریم پیامهای والای خود را در قالب زیباترین اسلوبهای ادبی بیان میدارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنیبخش راه جامعه بشری گردد. از جمله این اسلوبها، اسلوب تمنی است. هدف از مقاله حاضر این است که به بررسی این اسلوب در قرآن کریم بپردازد، و اغراض بلاغی که در حروف تمنی یعنی لیتَ، لعلَّ، هَل و لو به کار رفته است را ذکر نماید. سپس این اغراض را در آیه های قرآنی مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - نقد آراء مستشرقان در تحریف زیادت بر قرآن
ابراهیم اقبال فرزاد دهقانی"تحریف" عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و هر کلامی را با آسیب همراه میکند. نسبت تحریف به قرآن مجید، خواسته یا ناخواسته در همین راستاست. نوعی از آن، تحریف به زیادت است که از سابقه چندانی برخوردار نیست و دانشمندان پیشین به سان دیگر انواع(نقصان و تغییر) به آن نپرداخته أکثر"تحریف" عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و هر کلامی را با آسیب همراه میکند. نسبت تحریف به قرآن مجید، خواسته یا ناخواسته در همین راستاست. نوعی از آن، تحریف به زیادت است که از سابقه چندانی برخوردار نیست و دانشمندان پیشین به سان دیگر انواع(نقصان و تغییر) به آن نپرداختهاند، اما در یکی دو سده کنونی، مستشرقان به این نوع تحریف دامن زدهاند. موارد ادعائی حدود ده آیه است. آنها با استناد به قرآن کریم و اسلوب و محتوای آن و مطالب برخی منابع روایی، تفسیری و تاریخی به طرح آراء خود مبادرت ورزیدهاند. آراء آنها با استفاده از همان منابع و روش خودشان، قابل بررسی و نقد جدی است. این مقاله در صدد طرح و نقد نیمی از نظریات در این راستا است(آیه 144 آل عمران و آیات مشابه؛ 1/اسراء؛ 38/شوری و 4/معارج) تا بدین وسیله مصون بودن قرآن کریم از این نوع تحریف نیز ثابت شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - تفاوت یا همسانی شیطان و ابلیس
مهدی ممتحن زینب ترابیشیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشریت برای رسیدن به کمال ، وموجودی است که در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامتدر پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد کرده که انسانها راگمراه کند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دا أکثرشیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشریت برای رسیدن به کمال ، وموجودی است که در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامتدر پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد کرده که انسانها راگمراه کند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دارد و هر موجود موذی ،سرکش و طغیانگر را شامل میشود، اما در متون متفاوت از این موجود با تعابیرکاربرد بیشتری داشته است . ابلیس مختلفی یاد شده که از از آن میان واژهموضوعی که در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی معناشناختی این دوواژه، و نیز تبیین یکسانبودن یا متفاوتبودن دو واژه شیطان و ابلیس از منظرآیات و روایات است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم
علی اوسط خانجانی محمد رضا شعبانی ورکیچکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با أکثرچکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با عنوان اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم کارکرد ایجاز را در سر سلسله اعجاز قولی یعنی قرآن کریم به کاوش نهاده است. نگارندگان در این مقاله پس از تبیین فلسفه ایجاز در آیات قرآن کریم و مفهوم شناسی آن، شواهد ایجاز را با استمداد از قواعد بلاغی مورد تحلیل قرار داده اند. بررسی ها حاکی از آن است که آیات مکی صبغه ایجازی دارد و فراوانی ایجاز قصر نیز در سراسر قرآن کریم بیشتر از ایجاز حذف می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - معناشناسی واژه جهل در قرآن کریم
علی رفیعی حسن عبدالهیدر این نوشتار ضمن ریشهشناسی واژه "جهل"، مشتقّات آن در قرآن بررسی شده و سیر تطوّر، وجوه معنایی و چگونگی استعمال آنها در مقابل حلم، عقل، اسلام و نیز حوزه معنایی آنها و ارتباطشان با واژگان مترادف، متقابل و مجاور با معنای اصلی، بر محور جانشینی یا همنشینی، تبیین و تشریح أکثردر این نوشتار ضمن ریشهشناسی واژه "جهل"، مشتقّات آن در قرآن بررسی شده و سیر تطوّر، وجوه معنایی و چگونگی استعمال آنها در مقابل حلم، عقل، اسلام و نیز حوزه معنایی آنها و ارتباطشان با واژگان مترادف، متقابل و مجاور با معنای اصلی، بر محور جانشینی یا همنشینی، تبیین و تشریح گردیده است. بدینمنظور، مطالب در دو قسمت معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بیان شده است. در قرآن کریم مشتقّات فعلی آن، به تعداد 24 بار و در هر دو معنا استفاده شده است؛ اما بیشتر مربوط به معنای اول میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - التزام به آموزههای قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی
محمد مهدی مشکاتیچکیده صلح و همزیستی در پناه امنیت، از بنیان های اصلی هر تمدن و ملّتی است و از دیرباز تئوری‌پردازان به عنوان یکی از آرمانی‌ترین شاخصه ها‌ی مدینه فاضله به آن پرداخته‌اند. امروز نیز آنچنان مورد توجه است که حقوق‌دانان و سیاستمداران را، در حیطة بین أکثرچکیده صلح و همزیستی در پناه امنیت، از بنیان های اصلی هر تمدن و ملّتی است و از دیرباز تئوری‌پردازان به عنوان یکی از آرمانی‌ترین شاخصه ها‌ی مدینه فاضله به آن پرداخته‌اند. امروز نیز آنچنان مورد توجه است که حقوق‌دانان و سیاستمداران را، در حیطة بین المللی یا منطقه‌ای، برانگیخته تا به لوازم قانونی و اجرایی آن بیاندیشند و راه‌کارهایی را جهت تحقق آن ارایه کنند. اما باید دانست که آنچه در این تلاش‌ها مغفول مانده، توجه به تعالیم وحیانی است. در وضع موجود جهانی، رویکرد منفی به اندیشة دینی، در هر دو گسترة روابط فردی و تعاملاتِ اجتماعی، حسّ‌هایِ نازل بشری را بر حسّ‌هایِ متعال او چیره کرده و اِعمال انگیزه‌های طبیعی نظیر: حبّ ذات، استخدام منافع دیگران در خدمت نفعِ خود و میل عبور از محدودیت‌ها را لجام گسیخته کرده است؛ در صورتی که اگر باور دینی در نخبگان حقوقی و سیاسی نهادینه بود، آثار فراوانی در تمام زمینه‌ها را به مثابه یک پیکر واحد به همراه داشت،‌ چیزی که اکنون چون حلقة مفقوده‌ای است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - دورنمای رستاخیز در آموزههای قرآن و ادیان غیر ابراهیمی
اکرم بندعلی شمشکیاز دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخهای متفاوت و حتی متضاد دادهاند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم میشود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جا أکثراز دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخهای متفاوت و حتی متضاد دادهاند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم میشود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه میدهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شدهاند جهانی دیگر را باور داشتهاند و به پاداش و مجازات نیکوکاران و بدکاران معتقد بودهاند. فلاسفه و حکما نیز بر حسب نحلهها و مذاهب و مذاقهای خود آراء و افکار گوناگونی در این زمینه اظهار کرده و به سخنان در قالب استدلال و بیان فلسفی یا عرفانی پرداختهاند، و آنانی که زندگانی را محدود و محصور به همین حیات دنیوی انگاشتهاند در حقیقت مردمان سطحینگر و عامی و طرفداران طرز فکر ماتریالیسم بوده و هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - قیمومیت مرد بر زن دلیل خشونت در برابر ناشزگی زن
معصومه بانو عظیمی مهرآبادی احمد مرادخانیاین پژوهش به بررسی دلایل قیومیت مردبر زن و شرایط و محدوده آن پرداخته است و بعد موارد ناشزگی زن را مطرح کرده و روش برخورد مرد نسبت به تمرد زن را با استفاده از منابع کتابخانه ای وروش توصیفی-تحلیلی از منظر قرآن تحلیل نموده است در ابتدا ، به مفهوم القوامّ و نُشوز در آیه 34 أکثراین پژوهش به بررسی دلایل قیومیت مردبر زن و شرایط و محدوده آن پرداخته است و بعد موارد ناشزگی زن را مطرح کرده و روش برخورد مرد نسبت به تمرد زن را با استفاده از منابع کتابخانه ای وروش توصیفی-تحلیلی از منظر قرآن تحلیل نموده است در ابتدا ، به مفهوم القوامّ و نُشوز در آیه 34 سوره نساء پرداخته است. و بعد دیدگاه مفسرین وفقهاء را مطرح نموده است . علامه طباطبائی قیومیت مرد را مختص امور منزل ندانسته و آن را به روابط اجتماعی نیز جریان داده است ولی از منظر آیت الله جوادی آملی فقط در محدوده خانواده مرد بر زن قیومیت دارد. در ادامه راه های علاج نشوز از دیدگاه علما با توجه به شبهات فراوانی که دشمنان اسلام میان مردم بهویژه زنان وجوانان پیرامون جقوق زن دردین اسلام مطرح کرده وشبکه های اجتماعی وفضای مجازی به آن دامن می زنند را مورد تدقیق قرار گرفته است. از منظر قرآن و حدیث ؛ اسلام اجازه نمی دهد که حقوق زن بهوسیله مردان خودکامه مورد تجاوز قرار گیرد و در عین حال اطاعت از شوهر در حوزه زناشوئی واجب بوده ولی این وجوب به طور مطلق نخواهد بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - آوای خوش و بازتاب آن در ادب فارسی
عسکری ابراهیمی جویباریبا توجّه به شواهد فراوان در متون منظوم و منثورادب فارسی، می توان گفت که تمامی پدید آوردندگان آثارادبی، جلوههایی زیبا وماندگاری از قرآن کریم ومعارف بلند آن را انعکاس دادهاند، و برخی ازآنان، عمرخود را وقف خدمت به مکتب قرآن کرده و در این راه ازهیچ کوششی دریغ نورزیدهاند. أکثربا توجّه به شواهد فراوان در متون منظوم و منثورادب فارسی، می توان گفت که تمامی پدید آوردندگان آثارادبی، جلوههایی زیبا وماندگاری از قرآن کریم ومعارف بلند آن را انعکاس دادهاند، و برخی ازآنان، عمرخود را وقف خدمت به مکتب قرآن کرده و در این راه ازهیچ کوششی دریغ نورزیدهاند. تأکید رسول اکرم (ص) در بارۀ فضیلت آوای خوش (صورت حَسَن) و احادیثی که از آن حضرت نقل شده، سبب گردید، تا توجّه برخی از شاعـران و نویسندگان ایران زمین ، به ویژه عرفا و صوفیه به این بخش معطوف گردد. در مجموع دو دیدگاه کلّی دربارۀ تلاوت قرآن کریم درادب فارسی شایع است: یکی آنکه تلاوت حَسَن در متون منظوم و منثور مورد ستایش قرار گرفت، و داستانها و روایات فراوانی در تأیید آن نقل گردید. دیگرآنکه برخی از شعرا و نویسندگان، نظیرسنایی، سعدی و جامی علاوه بر تأیید و تأکید دیدگاه نخستین، بیشتربا نظر انتقادی و اصلاحی، قاریان بی کردار و ناخوش آواز را مورد سرزنش و ملامت قرار دادهاند، و گاهی با چاشنی طنز و مطایبه، نکات ارزشمندی را جهت تعلیم و اندرز یادآور شدهاند. در این مقاله سعی شده تا هر دو دیدگاه مورد نقد و تجزیه وتحلیل قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - بینامتنیت قرآنی در مصنّفات باباافضل کاشانی(بر اساس نظریۀ ژرار ژنت)
مسروره مختاری مهسا کاظمپوربینامتنیّت یکی از نظریه های مهم ساختارگرایان است که بر اساس آن هیچ متنی بدون پیش متن نیست، یا تداوم است و تکرار، یا تقلید است و دگرگونی. بر این اساس در متون ادبی، هیچ نقطه آغازی وجود ندارد و نویسندگان به صورت اصیل اثر را خلق نمی کنند؛ بلکه بن مایه های آن را از متون قبل أکثربینامتنیّت یکی از نظریه های مهم ساختارگرایان است که بر اساس آن هیچ متنی بدون پیش متن نیست، یا تداوم است و تکرار، یا تقلید است و دگرگونی. بر این اساس در متون ادبی، هیچ نقطه آغازی وجود ندارد و نویسندگان به صورت اصیل اثر را خلق نمی کنند؛ بلکه بن مایه های آن را از متون قبل از خود می گیرند. عرفا و فلاسفة اسلامی بسیاری از بن مایه های فکری خود را از قرآن، سنّت و نهج البلاغه وام گرفته اند. در مصنّفات بابا افضل کاشانی، بینامتنیّت قرآنی مشهود است. جستار حاضر، به روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای بینامتنیّت قرآنی را در مدارج الکمال و جاودان نامه بابا افضل مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم در کلام این حکیم بزرگ، تأثیرات معنوی و لفظی بسیاری برجای نهاده و پیوند عمیقی بین اندیشه های قرآنی و اندیشه های ادبی، عرفانی و فلسفی وی به وجود آورده است. یکی از بارزترین وجوه اندیشه های وی، تفکر دربارة انسان و هستی شناسی است. با توجّه به تقسیم بندی ژرار ژنتُ بینامتنیّت قرآنی در دو رسالة مورد مطالعه، به صورت های صریح(آشکار)، غیرصریح(پنهانی و تعمدی) و ضمنی، وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - بررسی صفات مشترک زنان صالح در قرآن کریم و کتاب مقدس
ملیحه باقری نژاد یزدی رضا بنی اسدیهدف از پژوهش حاضر تبیین صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. جامعه مورد بررسی آیات قرآن کریم و کتاب مقدس میباشد. نمونه پژوهش آیات الهی قرآن کریم و کتاب مقدس در رابطه با صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و اط أکثرهدف از پژوهش حاضر تبیین صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. جامعه مورد بررسی آیات قرآن کریم و کتاب مقدس میباشد. نمونه پژوهش آیات الهی قرآن کریم و کتاب مقدس در رابطه با صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانهای حاصل شده است. تحلیل با استفاده از دادههای به دست آمده از آیات قرآن کریم و کتاب مقدس صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشانداد که در قرآن کریم و کتاب مقدس برای زنان صالحه در دو حوزه فردی و خانوادگی صفاتی بیان شده است. از منظر قرآن کریم و کتاب مقدس زنان صالحه در حوزه فردی دارای صفاتی مانند ایمان، عمل صالح، تقواپیشگی، پاکدامنی، راستگویی، حیا، حجاب، پرهیز از خودنمایی و چشم پاکی میباشند. همچنین در حوزه خانوادگی زنان صالحه را دارای صفاتی مانند شوهرداری، خانهداری و فرزندپروری معرفی شدهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - اصول وروش های تربیت اجتماعی ودینی ازمنظر قرآن کریم
مسلم شجاعی سعیده باطنی سید محمد حسینی نیکچکیدهاسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آن ها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. مراد و مقصود از تربیت، فراهم کردن زمینه ها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن استعدادهای بالقوه ا أکثرچکیدهاسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آن ها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. مراد و مقصود از تربیت، فراهم کردن زمینه ها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن استعدادهای بالقوه انسان می باشد. هدف پژوهش حاضر مروری بر مبانی، اصول و روشهای تربیت اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم است .در این راستا با استناد قرآن کریم در زمینه تربیت اجتماعی، آیات مرتبط استخراج گردید. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است و داده های تحقیق عودتا از آیات قرآنی به دست آمده اند. برای گرد آوری داده های این پژوهش از روش کتابخانه ای و برای تحلیل متن و تفسیر و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که پویایی نظام تربیت اجتماعی ودینی در این است که اصول، روش ها و کارکردهای خود را از حالت ایستا خارج کند و بتواند خواسته هایش را متناسب با تغییرات پیرامون، سرحال و زنده نگه دارد. سعی نگارنده در این مقاله آن است که پایه های تربیت اجتماعی را در قرآن از دیدگاه قرآن کریم بررسی کند. همین اساس باید به تربیت اجتماعی و دینی همچنین روش های کارآمد تربیت اجتماعی ودینی توجه کنیم که قرآن کریم وسیره ی معصومین معتبرترین و جامع ترین منبع برای این موضوع است. و روش هایی که برای این منظور از منابع دینی استخراج کردیم شامل تجربه تاریخی، الگوپذیری و ... می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - مطالعه تطبیقی اصول و ویژگی های عدالتِ ترمیمی در سند بینالملّلی ترمیمیِ سازمان ملّل با الگوی های سیاستِ ترمیمی در قرآن کریم
جهانشاه شکری اکبر وروایی مسعود قاسمیواقعیت مسلم آن است که در در اواخر سده ی بیستم میلادی و با کم رنگ شدن نقش تفکر مکاتب کیفرگرا در مقامِ فرآیند پاسخ دهی به جرم، زمینه های شکل گیری نوعی از عدالت به وسیله اصلاح طلبانِ حقوق کیفری پدیدار شد که منجر به مفهوم سازیِ علمی - حقوقی اندیشه ای بنام عدالت ترمیم أکثرواقعیت مسلم آن است که در در اواخر سده ی بیستم میلادی و با کم رنگ شدن نقش تفکر مکاتب کیفرگرا در مقامِ فرآیند پاسخ دهی به جرم، زمینه های شکل گیری نوعی از عدالت به وسیله اصلاح طلبانِ حقوق کیفری پدیدار شد که منجر به مفهوم سازیِ علمی - حقوقی اندیشه ای بنام عدالت ترمیمی گردید. این نوع از عدالت بر اساس عناصر اختصاصی خود، دارای یک سری اصول و ویژگی های متمایز می باشد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای، با روش مقایسه ای و با هدف تطبیق این اصول و ویژگی ها در مهمترین سند ترمیمی سازمان ملّل(UN)، تحت عنوان اصول بنیادین بکارگیری برنامه های عدالت ترمیمی در امور کیفری با آنچه در آیات الهی می باشد، پرداخته است. یافتههای پژوهش نشانگر آن است که این اصول و ویژگی ها بیشتر عنوان قرآنی دارند تا اینکه محصولی برآمده از یک سند بین المللی دانش جرم شناسی باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - Study of Vinay and Darbelnet’s Seven Translation Strategies in Four Translations of Divorce Surah of Quran
Zeinab Asadi Sadeghi AzarThis research study aimed to show what strategies the translators used in their translations ofDivorce Surah of the Holy Quran. The model adopted by the researcher is based on Vinay andDarbelnet’s (1958) and Munday’s (2008) concept of cohesion. To this end, أکثرThis research study aimed to show what strategies the translators used in their translations ofDivorce Surah of the Holy Quran. The model adopted by the researcher is based on Vinay andDarbelnet’s (1958) and Munday’s (2008) concept of cohesion. To this end, two Persian translationsby Elahi Ghomshei (2015) and Foladvand (2014) and two English translations by A. J. Arberry(2007) and Yusuf Ali (1934) were selected. Target texts were compared and contrasted against thesource text and each other according to the defined translation units. Concerning ‘loyalty’, findingsof the study showed that, Foladvand was the most loyal among the four translators with the highestfrequency of literal translation. While, Elahi Ghomshei’s translation was the least loyal with thehighest frequency of lexical expansion and syntactic amplification and the lowest number ofinstances of literal translation among the four translators. This study, first of all, makes use ofVinay and Darbelnet’s (1958) taxonomy of translation shifts. Moreover, Munday’s (2008) conceptof cohesion is used. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - Effect of Presenting the Holy Quran Verses on Grammar Achievement and Motivation Enhancement of Iranian High School EFL Learners
Muhammad Torki Omid TabatabaeiMuslims believe that the The Holy Quran is the message of God Almighty which has been transmitted to His messenger, Prophet Mohammad (PBUH), through revelation in the Arabic language. This Holy book has been translated into many languages, including English. Although th أکثرMuslims believe that the The Holy Quran is the message of God Almighty which has been transmitted to His messenger, Prophet Mohammad (PBUH), through revelation in the Arabic language. This Holy book has been translated into many languages, including English. Although the content of the The Holy Quran has been translated into the English language, few studies have been conducted to explore the beneficial effects of The Holy Quran verses on learning English. This study investigated whether using the The Holy Quran’s verses to teach English grammar improves the grammar learning and enhances motivation of high school EFL learners. To this end, 40 homogeneous participants were selected from a high school and then were assigned into two different groups (experimental vs. control). All the learners in the two groups took a grammar pretest, as well as a motivation questionnaire. The experimental group learners were exposed to Quranic verses in their English classes, while the control group learners attended their regular language classes. Finally, the participants took a grammar posttest as well as a motivation and an attitude questionnaire. The results of the one-way ANCOVA showed that the performance of the participants in the experimental group outweighed that of the control group. The statistical analysis of the attitude questionnaire showed that positive attitudes were formed in the students towards this technique of teaching grammar via The Holy Quran verses in English. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - نقش نهاد خویشاوندی در تأمین امنیت از منظر قرآن کریم با رویکرد انسانشناسی تاریخی
محمود کریمی محمدحسین شیرزاد محمدحسن شیرزادامنیت از ضروری ترین نیازهای آدمی در سرتاسر جهان است که شیوه تأمین آن، به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، فاصله های تاریخی و گفتمانی از بافت نزول موجب شده است که آموزه های امنیتیِ قرآن کریم غالباً منحصر به مفاهیمی چون جهاد یا آیاتی چون انفال/60 أکثرامنیت از ضروری ترین نیازهای آدمی در سرتاسر جهان است که شیوه تأمین آن، به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، فاصله های تاریخی و گفتمانی از بافت نزول موجب شده است که آموزه های امنیتیِ قرآن کریم غالباً منحصر به مفاهیمی چون جهاد یا آیاتی چون انفال/60 شود و ابعاد مهم دیگری از آن از نظرها دور بماند. به منظور جبران بخشی از این خلأ مطالعاتی، در نوشتار حاضر کوشش می شود با اتّخاذ رویکرد انسان شناسی تاریخی به امنیت، یکی از منابع اصلی اما مغفول و کم شناخته ی امنیت در بافت نزول ـ یعنی نهاد خویشاوندی ـ به مطالعه گذاشته شود و بخش مهمی از آموزه های قرآنی در این باره بازکاویده شود. این پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم برای بسط امنیت در جامعه، از ظرفیت این نهاد اجتماعی بهره برده و به طور ویژه از نقش خویشاوندی نَسَبی، خویشاوندی سَبَبی و خویشاوندی استعاره بنیاد در تأمین امنیت سخن گفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - بررسی تحلیلی سیر تاریخی «وقف لازم» در دانش وقف و ابتدا قرآن کریم
روح الله محمدعلی نژاد عمران محسن قاسم پور راوندی کریم پارچه باف دولتی محمد رسول تکبیریاز علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که ت أکثراز علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که تعداد زیادی از آیات دارای علامت وقف لازم، در آیات اعتقادی هستند. درصورت عدم رعایت وقف لازم، چه بسا فهمی خلاف مراد الهی از آیات قرآن کریم به دست آید. این کژفهمی میتواند تا حدی پیش رود که مراد الهی از آیات قرآن کریم برعکس جلوه نماید؛ مثلاً مفهومی توحیدی به کفرآمیز منجر گردد؛ خطاب به اشخاص، وارونه نمایان شود؛ گفتوگویی ناظر به شخصیتی خاص، منحرف به شخصیتی دیگر گردد. رعایت وقف لازم، اثرش را در قرائت و فهم قرآن به صورت محسوسی ایفا و از فهم ناقص آیات جلوگیری میکند. با بررسی تاریخی مشخص میشود از زمان سجاوندی تا زمان معاصر، تعداد 16 مورد از مواضع وقوف لازم، در همه دورهها لازم؛ 3 مورد ابتدا لازم، سپس غیرلازم و مجدّد لازم؛ 29 مورد در ابتدا لازم اما تا زمان معاصر غیرلازم؛ 3 مورد در ابتدا غیرلازم و تا زمان معاصر تبدیل به لازم؛ 3 مورد هم متغیر بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - بررسی و نقد شیوه تفسیرتاریخی قرآن
حدیثه سلیمانیدر دوران معاصر، برخی از قرآن پژوهان به شیوه تفسیر تاریخی روی آورده اند. اختلاف نظر میان موافقان و مخالفان این شیوه و نو ظهور بودن آن، ایجاب نمود تا این پژوهش با کمک منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی نقاط قوت و ضعف تفسیر تاریخی بپردازد. پیداست که هرچند بر أکثردر دوران معاصر، برخی از قرآن پژوهان به شیوه تفسیر تاریخی روی آورده اند. اختلاف نظر میان موافقان و مخالفان این شیوه و نو ظهور بودن آن، ایجاب نمود تا این پژوهش با کمک منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی نقاط قوت و ضعف تفسیر تاریخی بپردازد. پیداست که هرچند برخی از مبانی و اصول اولیه تفسیر تاریخی مانند روایات ترتیب نزول، از اتقان لازم و کافی برخوردار نیست، امّا در مجموع می توان از این شیوه با استناد به تاریخ نزول، تاریخ صدر اسلام و سیره نبوی به شکل تفسیر موضوعی و تحول آفرینی و فرهنگ سازی در جوامع تمسک جست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - ترسیم شبکه ی معنایی مفاهیم مرتبط با زنان در قرآن کریم
حمیده علی اکبری فهیمه باب الحوائجی ملوک السادات حسینی بهشتی زهرا اباذریهدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به منظور ترسیم شبکه ی معنایی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش أکثرهدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به منظور ترسیم شبکه ی معنایی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد دلفی انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر در بخش کمی، شامل تمام آیات قرآن کریم، و در بخش کیفی، 21 نفر از خبرگان حوزه ی علوم قرآنی و مطالعات زنان هستند. برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای MAXQDA، SPSS 20 و Protégé 5.5.0 استفاده شده است. یافته ها: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر المیزان و نمونه برابرند (10 مقوله)، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه (237 زیرمقوله) بیش تر از تفسیر المیزان (215 زیرمقوله) است. در هر دو تفسیر مقوله های هسته (پربسامد)، یکسان و مشترک است و مقوله ی "مسائل و ویژگی های مرتبط با زنان" با فراوانی 64 به صورت لفظی (33/30 درصد کل آیات لفظی استخراج شده) و 393 بار به صورت ضمنی (60/18 درصد کل آیات ضمنی استخراج شده)، بیش ترین میزان فراوانی را دارد. بعد از شناسایی تمام اصطلاحات مرتبط با زنان از تفاسیر المیزان و نمونه، مقوله ها به عنوان کلاس (10 کلاس) و زیرمقوله ها به عنوان ساب کلاس (237 ساب کلاس)، برای ترسیم شبکه ی معنایی، وارد نرم افزار پروتژ شد. نتیجه گیری: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر برابرند، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه بیش تر از تفسیر المیزان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - بررسی نمودهایی از صور خیال در سورۀ مبارکۀ یوسف(ع)
فروزان آزادبختمتن فاخر و ادیبانه ی قرآن کریم دربردارنده ی تمامی ویژگی های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال ترین مؤلفه ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه ی خاص قرآ أکثرمتن فاخر و ادیبانه ی قرآن کریم دربردارنده ی تمامی ویژگی های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال ترین مؤلفه ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه ی خاص قرآن در پردازش تصاویر و همچنین عدول از تخیّلات ساده و خَلق تصویرهای بدیع موجب شده است که این متن به لحاظ هنری، قرن ها از زمان نزول خود پیشرفته تر باشد. شناخت و درک مفاهیم موجود در تصاویر قرآن، راهی برای ورود به دنیای ذهنی این اثر و کشف زیبایی ها و حقایق قرآنی است.سوره ی مبارکه ی یوسف بارزترین نمونه ی ژانر غنایی در متن قرآن است که در قالب روایی شکل گرفته، لذا عرصه ای مناسب برای حدوث انواع صور خیال است. تصویرهای موجود در این سوره، غالباً مبتنی بر تداعی، تبادر و القاءِ مفاهیمی فراتر از درک روابط بلاغی عناصر تصویرساز است و همین امر علاوه بر خلق زیبایی، موجب غنای بیشتر و تعمیق و گسترش معنا و مفهوم متن شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم
معصومه مقدمی سید حسین واعظی مریم براتعلیاین پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته ش أکثراین پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته شده در زمینه معادباوری بود. در این تحقیق پس از جمعآوری دادههای مورد نیاز تحقیق از متون فوق، با استفاده از روش کدگذاری موضوعی ابتدا مفاهیم دسته بندی شد. سپس بر مبنای الگوی استنتاجی فرانکنا، اصول استنتاج گردید. جهت اطمینانپذیری و باورپذیری و به منظور اطمینان از نتایج حاصل، راههای دستیابی به نتایج مرتباً تحت نظر اساتید متخصص، مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش برخی از روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم عبارتند از: تقوا در رعایت حلال و حرام، رابطه ایمان به خدا با بهره مندی از هدایت الهی، تقوا در انجام واجبات و ترک محرمات، تعقل نمودن در سخنان قرآن و پیامبر(ص) عامل ایمان به خدا و معاد، معادباوری عامل حفظ نفس از گناه، وجود نشانه های معاد جهت ایمان آوردن افراد به معاد، ایمان به نشانه های معاد مخصوص مومنان، آمرزنده و مهربان بودن خداوند و باتقوایی در دوری از ظن و گمان بد. تفاصيل المقالة