ترسیم شبکه‏ ی معنایی مفاهیم مرتبط با زنان در قرآن کریم

الموضوعات : دانش شناسی

حمیده علی اکبری ¹ , فهیمه باب الحوائجی ² , ملوک السادات حسینی بهشتی ³ , زهرا اباذری ⁴

1 - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبانشناسی همگانی، پژوهشگاه علوم و فناوروی اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , جمادى الأولى, 1442 تاريخ التأكيد : 26 السبت , رمضان, 1442 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , جمادى الثانية, 1442

الکلمات المفتاحية: قرآن کریم, زنان, تفسیر المیزان, تفسیر نمونه, شبکه‏ی معنایی,

ملخص المقالة :

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به منظور ترسیم شبکه ی معنایی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد دلفی انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر در بخش کمی، شامل تمام آیات قرآن کریم، و در بخش کیفی، 21 نفر از خبرگان حوزه ی علوم قرآنی و مطالعات زنان هستند. برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای MAXQDA، SPSS 20 و Protégé 5.5.0 استفاده شده است. یافته ‌ها: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر المیزان و نمونه برابرند (10 مقوله)، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه (237 زیرمقوله) بیش تر از تفسیر المیزان (215 زیرمقوله) است. در هر دو تفسیر مقوله های هسته (پربسامد)، یکسان و مشترک است و مقوله ی "مسائل و ویژگی های مرتبط با زنان" با فراوانی 64 به صورت لفظی (33/30 درصد کل آیات لفظی استخراج شده) و 393 بار به صورت ضمنی (60/18 درصد کل آیات ضمنی استخراج شده)، بیش ترین میزان فراوانی را دارد. بعد از شناسایی تمام اصطلاحات مرتبط با زنان از تفاسیر المیزان و نمونه، مقوله ها به عنوان کلاس (10 کلاس) و زیرمقوله ها به عنوان ساب کلاس (237 ساب کلاس)، برای ترسیم شبکه ی معنایی، وارد نرم افزار پروتژ شد. نتیجه گیری: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر برابرند، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه بیش تر از تفسیر المیزان است.