جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه¬السّلام
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنیمحمدرضا ستوده نیا 1 , مجید خزاعی 2 , زهرا قاسم نژاد 3
1 -
2 -
3 -
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
سیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار می‌رود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جمله‌ها، سیاق آیات و سیاق سوره‌ها. امام رضا، علیه‌السّلام، که از بزرگ‌ترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبان‌شناختی در تفسیر قرآن کریم دانسته و در موارد زیادی با توجه به بافت کلمات، جملات و آیات به شرح و بیان آیات قرآن کریم پرداخته‌اند. در این مقاله، نمونه‌هایی از تأثیر و جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه‌السّلام، بررسی می‌شود.
- قرآن کریم.
- ابن اثیر، مجدالدین. (1383). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق طاهر احمد الراوی و محمود محمد الطناحی، دار احیاء الکتب العربیه لعیسی البابی الحلبی.
- ابن دقیق العید، محمد بن علی. (بیتا). احکام الاحکام شرح عمده الأحکام، بیروت: دارالکتاب العلمیه.
- ابن فارس، احمد. (1420). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون، بیروت: دارالجیل.
- ابن قیم الجوزیه، محمد بن ابی بکر. (بیتا). التبیان فی اقسام القرآن، تحقیق: محمد حامد الفقی، بیروت: المعرفه.
- ابن منظور، محمد بن مکرم. (2005). لسان العرب، بیروت: صادر.
- ایزدی، کامران. (1376). شروط و آداب تفسیر و مفسّر، تهران: امیرکبیر.
- بابایی، علی اکبر و دیگران. (1381). مکاتب تفسیری، مکتب روایی محض و تفاسیر روایی محض، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
- بستانی، بطرس. (1993). محیط المحیط، بیروت: الکتب العلمیه.
- جوهری، اسماعیل بن حماد. (1990). الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: العلم للملایین.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
- حمیری، عبدالله بن جعفر. (بیتا). قرب الاسناد، تهران: کتابخانه نینوی.
- خوری شرتونی، سعید. (1403). اقرب الموارد، قم: مکتبه المرعشی.
- رجبی، محمود و دیگران. (1379). روششناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
- رشید رضا، محمد. (بیتا). تفسیر القرآن الحکیم، بیروت: المعرفه.
- زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله. (1410). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق مرعشی و دیگران، بیروت: المعرفه.
- زمخشری، محمود بن عمر. (بیتا). اساس البلاغه، تحقیق عبدالرحیم محمود، بیروت: المعرفه.
- شافعی، محمد بن ادریس. (بیتا). الرساله، تحقیق و شرح احمد محمد شاکر.
- صدر، سیدمحمد باقر. (1410). دروس فی علم الاصول، قم: نشر اسلامی.
- طبرسی، فضلبنحسن. (1372). مجمعالبیان فی علومالقرآن، تهران: ناصرخسرو.
- طریحی، فخرالدین محمد. (1408). مجمعالبحرین، تهران: مرتضوی.
- عبدالفتّاح محمود، المثنی. (2008). نظریه السیاق القرآنی دراسه تأصیلیه دلالیه نقدیه، اردن: وائل.
- عطار، حسن. (1420). حاشیه جمع الجوامع، بیروت: الکتب العلمیه.
- علّامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417). تفسیر المیزان، قم: اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
- فیومی، احمد بن محمد بن علی، (1912)، مصباح المنیر، مطبعه الامیریه.
- کنعانی، سیدحسین. (1384). «سیر تحول کاربرد سیاق در تفسیر»، فصلنامه مشکاة، ش 87.
- محدّث نوری. (1408). مستدرک الوسائل، قم: آل بیت.
- مهدوی راد، محمدعلی. (1382). آفاق تفسیر، تهران: هستینما.
- واقفزاده، شمسی. (1389)، «ولایت در قرآن کریم»، فصلنامه فدک. جیرفت. س1، ش4، 163-179.
- قرآن کریم.
- ابن اثیر، مجدالدین. (1383). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق طاهر احمد الراوی و محمود محمد الطناحی، دار احیاء الکتب العربیه لعیسی البابی الحلبی.
- ابن دقیق العید، محمد بن علی. (بیتا). احکام الاحکام شرح عمده الأحکام، بیروت: دارالکتاب العلمیه.
- ابن فارس، احمد. (1420). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون، بیروت: دارالجیل.
- ابن قیم الجوزیه، محمد بن ابی بکر. (بیتا). التبیان فی اقسام القرآن، تحقیق: محمد حامد الفقی، بیروت: المعرفه.
- ابن منظور، محمد بن مکرم. (2005). لسان العرب، بیروت: صادر.
- ایزدی، کامران. (1376). شروط و آداب تفسیر و مفسّر، تهران: امیرکبیر.
- بابایی، علی اکبر و دیگران. (1381). مکاتب تفسیری، مکتب روایی محض و تفاسیر روایی محض، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
- بستانی، بطرس. (1993). محیط المحیط، بیروت: الکتب العلمیه.
- جوهری، اسماعیل بن حماد. (1990). الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: العلم للملایین.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
- حمیری، عبدالله بن جعفر. (بیتا). قرب الاسناد، تهران: کتابخانه نینوی.
- خوری شرتونی، سعید. (1403). اقرب الموارد، قم: مکتبه المرعشی.
- رجبی، محمود و دیگران. (1379). روششناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
- رشید رضا، محمد. (بیتا). تفسیر القرآن الحکیم، بیروت: المعرفه.
- زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله. (1410). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق مرعشی و دیگران، بیروت: المعرفه.
- زمخشری، محمود بن عمر. (بیتا). اساس البلاغه، تحقیق عبدالرحیم محمود، بیروت: المعرفه.
- شافعی، محمد بن ادریس. (بیتا). الرساله، تحقیق و شرح احمد محمد شاکر.
- صدر، سیدمحمد باقر. (1410). دروس فی علم الاصول، قم: نشر اسلامی.
- طبرسی، فضلبنحسن. (1372). مجمعالبیان فی علومالقرآن، تهران: ناصرخسرو.
- طریحی، فخرالدین محمد. (1408). مجمعالبحرین، تهران: مرتضوی.
- عبدالفتّاح محمود، المثنی. (2008). نظریه السیاق القرآنی دراسه تأصیلیه دلالیه نقدیه، اردن: وائل.
- عطار، حسن. (1420). حاشیه جمع الجوامع، بیروت: الکتب العلمیه.
- علّامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417). تفسیر المیزان، قم: اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
- فیومی، احمد بن محمد بن علی، (1912)، مصباح المنیر، مطبعه الامیریه.
- کنعانی، سیدحسین. (1384). «سیر تحول کاربرد سیاق در تفسیر»، فصلنامه مشکاة، ش 87.
- محدّث نوری. (1408). مستدرک الوسائل، قم: آل بیت.
- مهدوی راد، محمدعلی. (1382). آفاق تفسیر، تهران: هستینما.
- واقفزاده، شمسی. (1389)، «ولایت در قرآن کریم»، فصلنامه فدک. جیرفت. س1، ش4، 163-179.
