-
حرية الوصول المقاله
1 - Iranian Folklore, Proverbs and Aspiration for Development
Fariba Karami Seifollah Seifollahi Mehrdad NavabakhshSocial scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included أکثرSocial scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included in Dehkhoda's Amsal va Hekam (Proverbs and Parables) and their role in Iran's underdevelopment. This book was chosen because it is by far the most comprehensive book in this regard with more than fifty thousand proverbs. Through a content analysis of all these proverbs using the qualitative content analysis approach, the researcher concluded that 2510 proverbs were related to development, of which 894 proverbs (35%) conveyed development-consistent concepts and 1616 others (65%) conveyed anti-development concepts. In addition, using the field study method and interviews with 40 people with relatively good knowledge of proverbs, it was shown that 276 proverbs contained development-related concepts, of which 64 proverbs (23%) conveyed development-consistent and 212 others (77%) conveyed anti-development concepts.It was concluded that a considerable number of the proverbs conveyed concepts such as fatalism, a lack of innovativeness, death, misogyny, contentment, and so on. Obviously, such a culture in the community leads to passivity of its members. Given the unquestionable role of cultural factors in human activities and that of cultural components such as proverbs in Iran's underdevelopment process, cultural planners need to pay more attention to these factors and provide appropriate solutions to reduce the negative effects of the development-impeding proverbs as well as other similar cultural components in society. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی تطبیقی سیمای زن در اشعار نظامی و سعدی
خدیجه مرتضایی احمد حسنی رنجبراین مقاله به بررسی و مقایسه سیمای زن در اشعار دو شاعر بزرگ، نظامی و سعدی، از دیدگاه نقد سیمای زن میپردازد. این دیدگاهها در مورد مدح و ذمها درباره زن جایگاه بارزی پیدا میکند. در جستار حاضر تلاش بر آن است تا با بررسی صفات زن در اشعار این دو شاعر به سیمای حقیقی زن در آ أکثراین مقاله به بررسی و مقایسه سیمای زن در اشعار دو شاعر بزرگ، نظامی و سعدی، از دیدگاه نقد سیمای زن میپردازد. این دیدگاهها در مورد مدح و ذمها درباره زن جایگاه بارزی پیدا میکند. در جستار حاضر تلاش بر آن است تا با بررسی صفات زن در اشعار این دو شاعر به سیمای حقیقی زن در آن دوران پی ببریم و با اشاره به پارهای از اشعار به دیدگاه حقیقی آنها درباره زن عینیت بخشیم و نشان دهیم که در بسیاری از اوقات تنها تأثیر اوضاع اجتماعی نیست که موجب نگاه مردسالاری در نویسنده یا شاعر میشود، بلکه خصلتهای فردی، خانوادگی، محیط و باورهای سنتی بسیار مؤثر است. در این مقاله ابتدا نکات مثبت سپس جنبههای منفی زنان مورد بررسی قرار گرفته است. در نقد شخصیت زنان در آثار نظامی و سعدی میتوان گفت که شخصیتهای اصلی زنان شامل مهین بانو، شیرین، مریم، شکر، نوشابه بردعی و ماریه قبطی میباشند و در آثار سعدی از زن خاصی نام برده نشده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی تطبیقی جشن مهرگان با جشن ترکی بیربیری گُرلَک
غلامرضا رحیمی ششده سجاد فرهمندادبیات عامیانه قسمتی از فرهنگ مردم می باشد که میراث معنوی و آداب و رسوم و سنن نسلی را به نسل دیگر منتقل میکند. با توجه به علاقهای که روستاییان به حفظ سنتها وآداب و رسوم خود دارند در این مقاله به بررسی رسم کهن جشن مهرگان که در روستای قصر یعقوب صفاشهر در زبان ترکی صفاش أکثرادبیات عامیانه قسمتی از فرهنگ مردم می باشد که میراث معنوی و آداب و رسوم و سنن نسلی را به نسل دیگر منتقل میکند. با توجه به علاقهای که روستاییان به حفظ سنتها وآداب و رسوم خود دارند در این مقاله به بررسی رسم کهن جشن مهرگان که در روستای قصر یعقوب صفاشهر در زبان ترکی صفاشهری بیربیری گُرلَک به معنای همدیگر را دیدن می باشد میپردازیم، و چگونگی این سنت عامیانه که در ابتدا با جشن مهرگان یکی بوده است اما به مرور دچار تحول گردیده است را در طول زمان تا به امروز واکاوی می کنیم تا از این راه بتوانیم میراث به جای مانده از ایران باستان را که تا به امروز با نامهای دیگری ساری و جاری است را زنده نگاه داریم و به این شکل در پاسداشت سنتها و آیینهای ایران کهن گامهای علمی و مؤثری برداریم و برای نسل آینده میراثی که از گذشتگان برای ما باقی مانده را به عنوان یک امانت به دست آنها برسانیم و به وظیفه خود در این باره عمل نماییم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - نمودهای فرهنگ عامه در خاوران نامه ابنحسام خوسفی
صدیقه کریمی محمدرضا امینیخاوران نامه ابن حسام منظومه ای که داستان های خیالی از سفرها، دلاوری و جنگآوریهای حضرتعلی (ع) با کفار را در قالب و زبانی شبیه به شاهنامه روایت می کند، غالبا اثری حماسی شمرده میشود، هرچند با بررسی بیشتر میتوان نشان داد که فزونییافتن ویژگی های ادبیات عامیانه د أکثرخاوران نامه ابن حسام منظومه ای که داستان های خیالی از سفرها، دلاوری و جنگآوریهای حضرتعلی (ع) با کفار را در قالب و زبانی شبیه به شاهنامه روایت می کند، غالبا اثری حماسی شمرده میشود، هرچند با بررسی بیشتر میتوان نشان داد که فزونییافتن ویژگی های ادبیات عامیانه در تار و پود این منظومه، آن را تا حد زیادی از تعریف حماسه رسمی دور و به ادبیات عامیانه نزدیک کرده است. مقالۀ حاضر میکوشد مهمترین نمودهای فرهنگ عامه در این اثر را مشخص و ریشهها و چگونگی کاربرد آنها را بیان نماید. برای رسیدن به این هدف، نخست باورهای برخاسته از تودۀ مردم و سپس برخی از ویژگی های عامیانه دیگر در زبان و شیوه روایت که در اشعار و مفاهیم خاوراننامه بازتاب یافته، استخراج شده است. این جستار به صورت توصیفی – تحلیلی انجام شده و در جستجوی آن است که چرا باید خاوران نامه را پدیده ای ادبی برخاسته از بطن زندگی مردم عادی دانست که به دلیل ارتباط مستقیم ابنحسام با تودههای مردم بهگستردگی با مظاهر گوناگون زندگی و ذهن و زبان توده مردم به شیوه های مختلف درآمیخته است. دستآوردهای این کاوش در علل و چگونگی حضور چشم گیر نمودهای فرهنگ عامه در خاوراننامه است و میتواند زمینه را برای تعیین دقیقتر جایگاه این حماسه دینی در ادبیات عامیانه فراهم آورد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - دراسة المونتاج السینمائی فی تشکیل صورة العدّودة المصریة
هاشم محمّد هاشم مریم جلائییمثّل "العدید" ممارسة من أهم ّالممارسات الشعبیة التی تمارَس فی مصر والمرتبطة بطقوس الموت والعزاء، ویُعدُّ الوجه الشعبی للمراثی فی الأدب الرسمی مع وجود بعض الفوارق بینهما، کما أنّه نوع مهمّ من أنواع الأغنیة الشعبیة المصریة. فقام هذا البحث بالمنهج الوصفی ـ التحلیلی بدراسة أکثریمثّل "العدید" ممارسة من أهم ّالممارسات الشعبیة التی تمارَس فی مصر والمرتبطة بطقوس الموت والعزاء، ویُعدُّ الوجه الشعبی للمراثی فی الأدب الرسمی مع وجود بعض الفوارق بینهما، کما أنّه نوع مهمّ من أنواع الأغنیة الشعبیة المصریة. فقام هذا البحث بالمنهج الوصفی ـ التحلیلی بدراسة نصوص من فنّ العدید برؤیة سینمائیة والبحث مکوَّن من جزءین؛ أوّلهما تطبیق أنواع المونتاج السینمائی حسب نظریة ایزنشتین علی فنّ العدید، وثانیهما دراسة العاملَین الأساسیَین الذین یؤثران فی توظیف تقنیة المونتاج داخل نصوص العدّودة وهما قالب العدید والتکرار. ولاحظنا عند دراسة نصوص فنّ العدید وجود بعد سینمائی واضح؛ بحیث برزت بعض التقنیات السینمائیة وعناصرها داخل نصوص الفنّ المدروس، تلک التقنیات التی تتوافق فی الوقت نفسه مع أغراض فنّ العدید من إبراز حالة الحزن وتعدید صفات المیت من خلال مشاهد تصویریة یحاول المبدع الشعبی باستخدام مفرداته فی تجسیدها فی مخیّلة المتلقی. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - بررسی چندمؤلفه عرفانی درمنظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی
نسرین روکش فرهاد کاکه رش مهری پاکزادمبانی عرفان وتصوف از مهم ترین درون مایه های فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان به ویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشته است. مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان به صورت فولکلوریک (ادبیات شفاهی)بیت کردیاست که به تأثیر از داستان شیخ ص أکثرمبانی عرفان وتصوف از مهم ترین درون مایه های فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان به ویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشته است. مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان به صورت فولکلوریک (ادبیات شفاهی)بیت کردیاست که به تأثیر از داستان شیخ صنعان عطار روایت کرده است اما به لحاظ مردم شناسی وجامعه شناختی، تلفیقی بین عرفان عطار و اعتقادات عرفانی دوره و جغرافیای راوی درآن نمایان است و دیدگاه های متفاوت عرفانی را ارائه داده است. این مقاله با هدف مؤلفه های عرفانی در منظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی باروش پژوهشی ، توصیفی ـ تحلیلی نگارش شده است.یافته های مقاله نشان می دهد که داستان کردی شیخ صنعان هرچند در کلیّات و مضمون و مفهوم آن مطابق با شیخ صنعان عطار است اما هم در قالب و فرم وهم در محتوا تفاوت هایی دارد که نشان از تأثیرات فرهنگی قوی و تحولات فرهنگ عرفانی در دوره های گوناگون است. تغییرات در شخصیت های مهم تأثیرگذار و حتی بعضی آداب عرفانی آشکار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی ارتباط آموزههای دینی با ساختار و مفهوم در قصۀ ضامن آهو
حجت اله حسنوند محمد خزایی غلامعلی حاتم محمد عارفضامن آهو ازجمله مضامین ارزشمند دارای پیام صریح اخلاقی-تربیتی در باور عامه است. قالب این مضمون، قصۀ عامیانه و شفاهی ضامن آهو است. بررسیهای اولیه حاکی از پیوند اینقصه با متون دینی و روایات مرتبط با رفتار پیامبر(ص) و برخی امامان معصوم (ع) در قبال حیوانات است. این در حالی أکثرضامن آهو ازجمله مضامین ارزشمند دارای پیام صریح اخلاقی-تربیتی در باور عامه است. قالب این مضمون، قصۀ عامیانه و شفاهی ضامن آهو است. بررسیهای اولیه حاکی از پیوند اینقصه با متون دینی و روایات مرتبط با رفتار پیامبر(ص) و برخی امامان معصوم (ع) در قبال حیوانات است. این در حالی است که؛ عدم وجود منابع و مطالعات کافی در این زمینه و درنتیجه نبود علم دقیقی نسبت به اشکال و کیفیتهای این پیوند، موجبات کمتوجهی به این مهم را فراهم ساخته است. ازاینرو هدف از انجام تحقیق حاضر، دستیابی به کیفیتهای ارتباط مفاهیم، متون و روایات دینی با اجزاء ساختار در قصه حاضر است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و همچنین مطالعات کتابخانهای و اسنادی به انجام رسیده است و به سؤالاتی ازجمله: چیستی و چگونگی رابطه متون و آموزههای دینی-اسلامی و شیعی با شکلگیری قصه ضامنآهو به تفکیک ساختار و مفهوم آن، پاسخ داده است. بررسیها نشان داده است که: به تفکیک، ساختار بیرونی قصه، دارای روابط مستقیم و تنگاتنگی با احادیث و روایات مرتبط با پیامبر(ص) و معصومین (ع) بوده و اشارات موردی را در برمیگیرد. همچنین مفاهیم و مضامین(اجزاء درونی) قصه، برگرفته و در پیوند با متون اولیه واصلی اسلامی (قران) و برخی روایات و احادیث است؛ که اشارات کلی (اخلاقی) را شامل میشود. ازاینرو قصه بستر و قالبی برای بیان محتوا و مضامین دینی- شیعی را فراهم آورده است، که با خیالپردازی و به یاری برخی از باورهای ملی و قومی شکل کنونی خود را یافته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل تطبیقی ساختاری، مفهومی و کاربردی مثلهای زبان لکی و فارسی
فرشاد اسکندری شرفی مهدی صادقی درویشیسرزمین ایران با فرهنگی غنی و دیرپای که حاصل پیوند فکری و پیوستگی فرهنگی قومیتهای ایرانی با زبانهای گوناگون است، همواره خاستگاه مثلهای نغز و پُرمغز بوده و مثلهای قوم لک، از کهنترین و نژادهترین مردمان ایرانی، مانند مثلهای دیگر اقوام بر غنای فرهنگ عامه و ادب شفاهی أکثرسرزمین ایران با فرهنگی غنی و دیرپای که حاصل پیوند فکری و پیوستگی فرهنگی قومیتهای ایرانی با زبانهای گوناگون است، همواره خاستگاه مثلهای نغز و پُرمغز بوده و مثلهای قوم لک، از کهنترین و نژادهترین مردمان ایرانی، مانند مثلهای دیگر اقوام بر غنای فرهنگ عامه و ادب شفاهی ایران افزودهاند. اشتراک ساختاری، مفهومی و کاربردی مثلهای ادب شفاهی در زبان لکی و فارسی نشانۀ داد و ستد فرهنگی این زبانهاست که نشان میدهد، زبان لکی و فارسی از دیرباز تعاملی دوطرفه داشتهاند. این جُستار مثلهای زبان لکی را با مثلهای زبان فارسی بر پایۀ رابطۀ تأثیر و تأثر مکتب ادبیات تطبیقی فرانسه در ساحتهای ساختاری، مفهومی و کاربردی با رویکردی توصیفی- تحلیلی کاویده و همانندی و ناهمانندی آنها را تبیین کرده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد که مثلهای زبان لکی و فارسی بر اساس همانندی و ناهمانندی در ساحتهای سهگانه در چهار دسته قابلیت دستهبندی دارند که عبارتند از 1. مثلهایی با ساختار، محتوا و کاربرد یکسان؛ 2. مثلهایی با محتوا و کاربردی یکسان و اندک تفاوتی در ساختار؛ 3. مثلهایی با محتوا و کاربردی یکسان و ساختاری کاملاً متفاوت و 4. مثلهایی که ساختار، مفهوم و کاربرد مشترکی با مثلهای زبان فارسی ندارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای ایران
نسرین جبارخلجی بناب عزیز حجاجی کهجوق آرش مشفقییکی از راه های دسترسی به ادبیات عامه در ایران ادبیات مکتب خانه ای است که بر مبنای ادبیات شفاهی بوده، به صورت مکتوب در آمده و در مکتب خانه های قدیم به محصلان آموزش داده می شد. از آن جا که زن یکی از مهم ترین موضوعات ادب و هنر سراسر گیتی است، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن أکثریکی از راه های دسترسی به ادبیات عامه در ایران ادبیات مکتب خانه ای است که بر مبنای ادبیات شفاهی بوده، به صورت مکتوب در آمده و در مکتب خانه های قدیم به محصلان آموزش داده می شد. از آن جا که زن یکی از مهم ترین موضوعات ادب و هنر سراسر گیتی است، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در آثار مکتب خانه ای از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانه ای و بر اساس رویکرد توصیفی- تحلیلی صورت گرفته، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای می باشد. بر این اساس 27 قصۀ مکتب خانه ای که سیمای غنایی زن در آن ها مشهود است، به عنوان جامعۀ آماری انتخاب گردیده و مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که پر بسامدترین جنبۀ غنایی سیمای زن در ادبیات مکتب خانه ای ستایش زیبایی های جسمانی اوست. عشق نیز اصلی ترین درون مایۀ غنایی سیمای زن در منظومه های عاشقانه می باشد. توبه، مرثیه سرایی، تفاخر، عشوه گری، شادخواری و نفرین از جنبه هایی هستند که با بسامد کم تر سیمای غنایی زن را تشکیل می دهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - متنپژوهی و قصهشناسی داستان ملکجمشید
حسن ذوالفقاری سیده زیبا بهروزداستان ملک جمشید، طلسم آصف و حمام بلور یکی از داستانهای عامیانة فارسی و رایج در عصر قاجار و کتابی از آخرین بازماندگان سنت افسانهسرایی ایرانی اثر نقیبالممالک است. ازجمله نوادر قصههای عامه است که مؤلف دارد. نویسندة این کتاب، همان پردازندة امیرارسلان معروف است که به دل أکثرداستان ملک جمشید، طلسم آصف و حمام بلور یکی از داستانهای عامیانة فارسی و رایج در عصر قاجار و کتابی از آخرین بازماندگان سنت افسانهسرایی ایرانی اثر نقیبالممالک است. ازجمله نوادر قصههای عامه است که مؤلف دارد. نویسندة این کتاب، همان پردازندة امیرارسلان معروف است که به دلیل شهرت امیرارسلان، داستان ملک جمشید کمتر شناخته شده است. هدف این مقاله آشنایی اهل ادب با این داستان کمتر شناخته شده و بررسی ابعاد ادبی و اجتماعی و متنشناسی اثر است؛ بنابراین کوشش میشود به روش توصیفی-تحلیلی ضمن معرفی قصه و پردازندۀ داستان، محمدعلی شیرازی معروف به نقیبالممالک، و معرفینسخهها و چاپها و گزارش داستان از سه منظر به قصهشناسی این اثر پرداخته شود: اول جنبههای زبانی و ادبی، دوم جنبههای داستانی و بنمایههای قصه و سوم جنبههای اجتماعی. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و دستاورد آن به لحاظ زبانی و ادبی بیانگر اینست که نثر کتاب روان، ساده، شیرین و نزدیک به زبان محاوره است و واژگان، کنایات و ترکیبات عامیانه به فراوانی کاربرد دارد. تشبیه ابزار اصلی نویسنده در توصیفات و بیان ادبی و اغلب برآمده از سنتهای ادبی و تکراریاند. حوادث اصلی داستان بر محور جنگ، عشق و بازگشت به سرزمین پدری شکل میگیرد. حوادث داستان همگی از بنمایههای رایج افسانههاست. برخی آداب و رسوم مربوط به جنبههای گوناگون زندگی، حکومت و جنگ را در خلال داستان میتوان یافت که بازتابندۀ آداب و رسوم زمانه است و برخی از پیشههای مورد اشاره در داستان، امروزه یا وجود ندارند یا تغییر نام دادهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی نقش و جایگاه جنس مؤنث در ضربالمثلهای مرودشت
میثم زارعیکی از موارد ادب عامه، ضرب المثل ها هستند، ضرب المثل ها ریشه در باورها و اعتقادات هر ملت و یا حتی هر منطقه دارند و در واقع منعکسکنندۀ فرهنگ هر جامعه ای هستند. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقش زنان و جنس مؤنث در ضرب المثل های مرودشت با رویکرد فمنیست لیبرالیست است. دا أکثریکی از موارد ادب عامه، ضرب المثل ها هستند، ضرب المثل ها ریشه در باورها و اعتقادات هر ملت و یا حتی هر منطقه دارند و در واقع منعکسکنندۀ فرهنگ هر جامعه ای هستند. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقش زنان و جنس مؤنث در ضرب المثل های مرودشت با رویکرد فمنیست لیبرالیست است. داده های این پژوهش، از طریق پژوهش میدانی و حضور در میدان مورد بررسی و مصاحبه با گویشورانی که سنّشان از چهل سال بیشتر بوده ، گردآوری شده است. دادهها پس از گردآوری، در چند دسته تقسیم بندی و بررسی شده اند. زنان در بیشتر این ضرب المثل ها نقش منفی دارند و به آنان به دید منفی نگریسته می شود تا جایی که وقتی از بی تعقلّی و ریاکاری سخن به میان میآید، از جنس زن سخن گفته می شود حتی اگر مورد خطاب، یک مرد باشد. هنگامی به زن با دید مثبت نگریسته می شود که زن در خانه بماند و نقش مادریش را ایفا کند یا قناعت کرده و از سرمایۀ مرد محافظت کند. همۀ این ها نشان از یک نظام مردسالار در جامعۀ مرودشت دارد که این مردسالاری برای زنان نیز مورد پذیرش قرار گرفته و برای آنان نهادینه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - نمادپردازی حیوانات در اصطلاحات و مثَلهای بلوچی
عبدالغفور جهاندیدهحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نم أکثرحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نمادها از جمله عناصر مهم در روابط اجتماعی و انتقال مفاهیم هستند. در این مقاله به بررسی ویژگی های نمادین 55 جانور در اصطلاحات و مثَل های بلوچی پرداخته ایم. این حیوانات شامل حیوانات اهلی (11مورد)، حیوانات وحشی (16مورد)، پرندگان (13مورد)، جانوران دریایی (5 مورد) و حشرات (10 مورد) هستند. تعداد مثل ها، اصطلاحات، واژه های مستقل بلوچیِ بهکاررفتۀ مرتبط با موضوع مقاله، به 290 مورد می رسد. هدف اصلی از این بررسی، نمایش چگونگی کارکرد نمادهای جانوران در اَمثال بلوچی است. بعضی از این نمادها قابل تطبیق با موارد مشابه در زبان و ادبیات فارسی است. این پژوهش برای نخستین بار است که با این عنوان و درون مایه در امثال بلوچی صورت می گیرد. در این تحقیق، از روش تحلیلی بهره برده شده است و برای گردآوری اَمثال، از شیوۀ تحقیق میدانی استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - ادب محلی در شعر محی الدین حق شناس
هادی یوسفی شراره اکبریادبیات عامیانه، ادبیات تودۀ مردم، بخشی از دانش مردمی و یا فرهنگ عامه و معادل واژۀ فولکلور است. در میان هر ملتی باورها و اعتقاداتی رایج است که آیینۀ تمامنمای اندیشه، فکر و ترجمان حال و احساسات ساده و صمیمی آنهاست. بسیاری از این باورها ریشه در تاریخ و فرهنگ یک ملّت دارن أکثرادبیات عامیانه، ادبیات تودۀ مردم، بخشی از دانش مردمی و یا فرهنگ عامه و معادل واژۀ فولکلور است. در میان هر ملتی باورها و اعتقاداتی رایج است که آیینۀ تمامنمای اندیشه، فکر و ترجمان حال و احساسات ساده و صمیمی آنهاست. بسیاری از این باورها ریشه در تاریخ و فرهنگ یک ملّت دارند که از نسلهای گذشته به آیندگان رسیده است و برخی دیگر بر اثر تلفیق و تأثیرپذیری از فرهنگ اقوام دیگر به وجود آمده اند. این نوشتار برآن است که ظهور و نمود این افکار و باورها را در کتاب محی الدین حق شناس به نام شاره که م سنه= شهر من سنندج پیرامون مسائل مختلف بررسی نماید. نتایج به دستآمده نشان می دهد که امروزه بخشی از این رسوم از جمله آتش شب نوروز، مراسم شب یلدا، سفرۀ هفتسین و سیزدهبهدر و... هنوز هم متداول هستند و برخی از آن ها از جمله آداب دعوتکردن به عروسی و نمایش های بومی محلی، فراموش گشته و یا در اثر تلفیق با فرهنگ سایر مناطق رو به ضعف نهاده است. حق شناس با درک این موضوع و حدس امکان فراموشی عناصر فرهنگی، در اثر خویش و با زبانی ساده و صمیمی به خلق دوبارۀ آنها پرداخته و آن را برای آیندگان فراموشکار به جای نهاده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تحلیل جایگاه نخل در کنایات و ضربالمثلهای جهرمی
فاطمه تسلیم جهرمیادبیات عامیانه در فرهنگ و سنتهای بومی و اقلیمی هر منطقه ریشه دارد. جهرم، شهری در جنوب شرقی فارس است و جهانگردان، این شهر را در گذشته جنگل نخل نامیدهاند که بیانگر انبوه نخلستانهای این شهر بوده است. نخل و امور وابسته به آن در ادبیات عامیانه و شفاهی این شهرستان، جایگاه أکثرادبیات عامیانه در فرهنگ و سنتهای بومی و اقلیمی هر منطقه ریشه دارد. جهرم، شهری در جنوب شرقی فارس است و جهانگردان، این شهر را در گذشته جنگل نخل نامیدهاند که بیانگر انبوه نخلستانهای این شهر بوده است. نخل و امور وابسته به آن در ادبیات عامیانه و شفاهی این شهرستان، جایگاه ویژهای دارد و در سنن، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مردم وارد شده است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و اهمیت این درخت در یکی از جنبههای ادبیات شفاهی مردم جهرم؛ یعنی کنایات و ضربالمثلها پرداخته و نمونههای مختلفی از آن را به دست داده است. کنایات، ضربالمثلها و تشبیهات مَثَلی که از نخل و اجزا و امور مربوط به آن یاد شده، از نظر اهداف معنایی، کاربردی، تفاوتی با سایر کاربردهای مثلها و کنایههای فارسی ندارند و علاوه بر جنبۀ اخلاقی و تربیتی، گاهی نیز مطایبهآمیزند. از نظر واژگانی معمولاً این زبانزدها به دلیل به کاررفتن الفاظ ویژۀ محلی، اختصاص به شهرستان جهرم دارند. تنوع واژگان محلی مربوط به نخل و نخلداری در این مثلها شایان توجه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی توصیفی، ساختاری و محتوایی افسانۀ دختر جولاه
اصغر شهبازیافسانههای عامّه یکی از گونههای ادب داستانی عامّهاند. در همین راستا، افسانۀ دختر جولاه، یکی از افسانههای مردم چهارمحالوبختیاری به زبان فارسی گفتاری رایج در روستای گیشنگان است که با این روایت تاکنون ثبت و تحلیل نشدهاست. نگارنده در این مقاله با معرفی و گزارش کامل افس أکثرافسانههای عامّه یکی از گونههای ادب داستانی عامّهاند. در همین راستا، افسانۀ دختر جولاه، یکی از افسانههای مردم چهارمحالوبختیاری به زبان فارسی گفتاری رایج در روستای گیشنگان است که با این روایت تاکنون ثبت و تحلیل نشدهاست. نگارنده در این مقاله با معرفی و گزارش کامل افسانه، آن را از منظر عناصر داستان و افسانه کاویده و در نهایت آن را بر اساس الگوی ریختشناسی قصهها (الگوی پراپ) بررسی کردهاست. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی (تحلیل محتوا) و روش گردآوری دادهها از نوع میدانی است و بهطور خلاصه مشخصشده که این روایت از افسانۀ دختر جولاه، روایتی متفاوت با روایتهای ذیل تیپ g879 است که مارزلف بررسی کردهاست. این افسانه، از منظر عناصر داستان، قوی است؛ کنشها همانند اغلب افسانهها، بیرونی، متنوع و گوناگوناند؛ زاویۀ دید، سوم شخص مفرد؛ و راوی، دانای کل است. شخصیتها متنوعاند، اما اغلب بینام و نشان؛ مقدمهچینی، گرهافکنی، اوج، گرهگشایی و فرود، در نهایت اختصار تنظیم شدهاند. زمینۀ خرق عادت در آن قوی است. تصادف و تقدیر بهخوبی نمایان است و یکی از مضامین اصلی آن، تقدیرباوری است. تقابلهای دوگانه در قالب شاه و فقیر، بدجنس و نیکاندیش، دروغگو و راستگو ترسیم شدهاند. حوادث در عین فشردگی، همانند بسیاری از افسانهها، استقلال دارند و تشابه بنمایهها در این افسانه در قالب وجود سیمرغ، دیو، خوابِ دیو، تبدیلشدن به سنگ، ناپدیدشدن، داروی شگفتانگیز و... رخ مینماید. این افسانه بر اساس الگوی پراپ هم بررسی و مشخصشده که اغلب خویشکاریها را دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بررسی بنمایههای اساطیری در افسانۀ سیستانی نهنگ بور و شهزاده
سید مهدی رحیمی علی اکبر سامخانیانی ابراهیم محمدی محمد فاطمی منشداستان نهنگ بور و شهزاده از لحاظ بنمایهها و ریشههای اساطیری غنی است و میتوان بسیاری از بازنمودهای اسطورهای، علیالخصوص اسطورههای سکایی، یونانی، چینی و هندی را در آن مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی بنمایههای اساطیری مطرح در این داستان همچو أکثرداستان نهنگ بور و شهزاده از لحاظ بنمایهها و ریشههای اساطیری غنی است و میتوان بسیاری از بازنمودهای اسطورهای، علیالخصوص اسطورههای سکایی، یونانی، چینی و هندی را در آن مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی بنمایههای اساطیری مطرح در این داستان همچون خونخوردن، اژدهاکشی، آفرودیت، بنمایة عدد سه، گذر قهرمان از آب به همراه اسب، آزار نرساندن آتش به پاکان و رسیدن به جاودانگی، بیمرگی و پیروزی مرگ بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که داستان نهنگ بور و شهزاده به عنوان یکی از داستانهای عامیانۀ سیستانی، از لحاظ بنمایههای اساطیری از غنای بسیاری برخوردار است و این امر به نوبۀ خود، لزوم توجه بیشتر به فرهنگ بومی و داستانهای عامیانۀ سرزمین سیستان را نشان میدهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تمایز شیوههای اجرایی ترانه و تصنیف دینی از عرفانی
محمد امین محمدپور علی اصغر بابا صفری غلامرضا ستودهدر ترانههای دینی و عرفانی باتوجه به ریشة باستانی و عامیانة ترانهها، قدیمیترین شعرهای فارسی یافته شده است. در این جستار به شیوة تحلیلی ـ توصیفی به تمایز ترانه و تصنیف دینی و ترانه و تصنیف عرفانی در شیوههای اجرایی پرداختهایم. مشخص کردن دقیق حوزههای ترانهها و تصنیف أکثردر ترانههای دینی و عرفانی باتوجه به ریشة باستانی و عامیانة ترانهها، قدیمیترین شعرهای فارسی یافته شده است. در این جستار به شیوة تحلیلی ـ توصیفی به تمایز ترانه و تصنیف دینی و ترانه و تصنیف عرفانی در شیوههای اجرایی پرداختهایم. مشخص کردن دقیق حوزههای ترانهها و تصنیفهای دینی و عرفانی یک از مسائل مهم مباحث سرایش و اجرای این ترانهها است. موضوع پژوهش بهصورت توصیف و تحلیل فرم، زبان و محتوا بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که درونمایههای دینی و عرفانی که در دو حوزة متفاوت هستند، بخش قابلتوجهی از ترانهها را شکل دادهاند و از ابتدا نیز تفاوت این دو گونه در محتوا و شکل اجرایی مشخص بوده است و سازندگان آنها نیز از ابتدا شناختی نسبت به این دو حوزة اندیشهای داشتهاند. سازندگان و اجراکنندگان ترانهها و تصنیفهای دینی، درویش، چاووشخوان، تعزیهخوان، نوحهخوان و شرخون هستند. سازندگان و اجراکنندگان ترانهها و تصنیفهای عرفانی، عاشیق، سوزخوان، بیتخوان و تصنیفخوان نامیده میشوند. زبان این ترانهها و تصنیفها صمیمی است و موسیقی بیشتر بر پایة کلام آنها ساخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی جنبههای نمایشی ادبیات عامیانه با تأکید بر داستان امیرارسلان نامدار
عاطفه نورپیشهداستان امیرارسلان نامدار یک نقالی شبانه در خوابگاه ناصرالدین شاه قاجار بود که توسط نقال باشی دربارش ، نقیب الممالک، پرداخته و به قلم دختر شاه به رشته تحریر درآمد و علیرغم فضای اشرافی شکل گیری خود، به سرعت تبدیل به محبوبترین و مشهورترین قصه عامیانه فارسی گردید. متاسفان أکثرداستان امیرارسلان نامدار یک نقالی شبانه در خوابگاه ناصرالدین شاه قاجار بود که توسط نقال باشی دربارش ، نقیب الممالک، پرداخته و به قلم دختر شاه به رشته تحریر درآمد و علیرغم فضای اشرافی شکل گیری خود، به سرعت تبدیل به محبوبترین و مشهورترین قصه عامیانه فارسی گردید. متاسفانه آثاری اینچنین به دلیل ویژگی عامیانه بودن خود، هرگز آن چنان که باید و شاید مورد مطالعات ادب پژوهانه و خصوصاَ نمایش پژوهانه قرار نگرفته است. در این مقاله ابتدا به معادل اروپایی اینگونه ادبیات که همان رمانس باشد پرداخته و سعی شده پاره ای از نظریات محقق بزرگ ادبی، نورتروپ فرای، در ساختار این داستانها بیان شود، سپس به داستان اصلی یعنی امیرارسلان نامدار پرداخته شده است و به لحاظ نقاط برجسته نمایشی و قابلیتهای تآتری مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - معرفی کتاب
زهرا حمیده عثماوندانیمعرفی کتابشناسی تحلیلی زبانها و گویشهای ایرانی نو از لودویگ پاولدر میان کتابهای ارزشمند حوزه زبانشناسی زبانهای ایرانی کتابشناسی تحلیلی زبانها و گویشهای ایرانی نو با گنجینهای شامل 3600 عنوان زبانشناسی و گویششناسی زبانهای ایرانی نو، قابل تقدیر و تأمل است.کتا أکثرمعرفی کتابشناسی تحلیلی زبانها و گویشهای ایرانی نو از لودویگ پاولدر میان کتابهای ارزشمند حوزه زبانشناسی زبانهای ایرانی کتابشناسی تحلیلی زبانها و گویشهای ایرانی نو با گنجینهای شامل 3600 عنوان زبانشناسی و گویششناسی زبانهای ایرانی نو، قابل تقدیر و تأمل است.کتابشناسی تحلیلی زبانها و گویشهای ایرانی نو که در سال 2022 توسط دکتر لودویک پاول (Ludwig Paul) و با همکاری پژمان فیروزبخش در آلمان به چاپ رسیده است، گنجینهای گرانبهاست که در 444 صفحه طراحی شده است. این کتاب دربرگیرندۀ 3600 اثر از نویسندگان ایرانی و غیرایرانی است که از سال 1980 تاکنون در قابل کتاب و مقاله به چاپ رسیده است. خود نویسنده معتقد است که این اثر اولین گزارش جامع از تحقیقات ایرانی در این زمینه بهشمار میآید و همچنین شامل آثاری است که به اصطلاحات محلی، همراه با مطالعات فولکلوریک درباره ادبیات گویشی نوشته شده است. وی همچنین بیان میکند که قابل توجهترین مسئله دربارۀ این کتاب، کمیتِ صِرف، کیفیت و جامعیت انتشارات فارسی در مورد زبانها و گویشهای ایرانی نو است که بهندرت کسی (از جمله نویسنده) انتظار وجود آن را داشت.دکتر پاول این کتاب را تقدیم میکند به یاد و خاطرۀ ایرج افشار که علاقه و دانشش به امور ایرانی، دایرهالمعارفگونه بود و برجستهترین و پرکارترین کتابشناس ایران بود. تفاصيل المقالة