تمایز شیوه‌های اجرایی ترانه و تصنیف دینی از عرفانی
الموضوعات : Mythoمحمد امین محمدپور 1 , علی اصغر بابا صفری 2 , غلامرضا ستوده 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: ترانه, ادبیات عامه, شیوه‌های اجرایی, تصنیف دینی, تصنیف عرفانی,
ملخص المقالة :
در ترانه‌های دینی و عرفانی با‌توجه به ریشة باستانی و عامیانة ترانهها، قدیمی‌ترین شعرهای فارسی یافته شده است. در این جستار به شیوة تحلیلی ـ توصیفی به تمایز ترانه و تصنیف دینی و ترانه و تصنیف عرفانی در شیوه‌های اجرایی پرداخته‌ایم. مشخص کردن دقیق حوزه‌های ترانهها و تصنیف‌های دینی و عرفانی یک از مسائل مهم مباحث سرایش و اجرای این ترانهها است. موضوع پژوهش به‌صورت توصیف و تحلیل فرم، زبان و محتوا بررسی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که درون‌مایه‌های دینی و عرفانی که در دو حوزة متفاوت هستند، بخش قابل‌توجهی از ترانهها را شکل داده‌اند و از ابتدا نیز تفاوت این دو گونه در محتوا و شکل اجرایی مشخص بوده است و سازندگان آنها نیز از ابتدا شناختی نسبت به این دو حوزة اندیشه‌ای داشته‌اند. سازندگان و اجراکنندگان ترانهها و تصنیف‌های دینی، درویش، چاووش‌خوان، تعزیه‌خوان، نوحه‌خوان و شرخون هستند. سازندگان و اجراکنندگان ترانهها و تصنیف‌های عرفانی، عاشیق، سوزخوان، بیت‌خوان و تصنیف‌خوان نامیده می‌شوند. زبان این ترانهها و تصنیف‌ها صمیمی است و موسیقی بیشتر بر پایة کلام آنها ساخته شده است.
