فرکلاف

حرية الوصول المقاله

1 - شرایط سیاسی سینمای ایران در دهۀ هفتاد؛ تحلیل گفتمان شفاهی فیلم «موج مرده»
محمدحسن هاشم‌خانلو حسن بشیر

این مقاله قصد دارد با بهره‌گیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئ أکثر

این مقاله قصد دارد با بهره‌گیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیک ایران صورت گرفته است. این تحقیق پس از مرور جناح‌ها و گروه‌های سیاسی موجود در سال‌های منتهی به زمان تولید این متن، در جهت مشخص کردن موضع‌گیری فیلم در میان گفتمان‌های رقیب این گروه‌ها اقدام می‌کند. با کنار گذاشتن چند بعد فیلم از فرآیند تحلیل (مانند تصاویر، موسیقی و لحن گفتگوها) با توجه به محدودیت‌های عملی، پس از استخراج انواع گفتمان (و تفاسیر آنها از زمینه‌های موقعیتی و بینامتنی) از گفتگوهای شخصیت‌های موج مرده و کنش‌های آنها در داستان و سپس تبیین این انواع گفتمان با توجه به روابط قدرت در زمان تولید متن، ادعا شده است که این فیلم با یادآوری سابقۀ دخالت حکومت آمریکا در جنگ ایران و عراق و مخصوصا ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایرانی پرواز 655، ضمن انتقاد نسبت به اقدامات دولت وقت در سیاست خارجه و تغییر موضع نسبت به آن کشور و خرده‌فرهنگ و عملکرد جوانان ایرانی، از گفتمان انقلابی دهۀ شصت و ارزش‌های سنتی این کشور دفاع می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - رابطه میان قدرت و جرم انگاری بر پایه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف (مطالعه موردی جرم سب النبی)
رحمان صبوحی جلال الدین قیاسی

هدف از این پژوهش بررسی نقش قدرت و سلطه در شکل‌گیری گفتمان جرم سب النبی در فقه اسلامی است. به عقیده تحلیلگران گفتمان انتقادی همچون نورمن فرکلاف گفتمان رایج در جامعه محصول حفظ قدرت و سلطه طبقه حاکم است. به تعبیر دیگر فرکلاف معتقد است طبقه حاکم می‌کوشد تا با طبیعی سازی اید أکثر

هدف از این پژوهش بررسی نقش قدرت و سلطه در شکل‌گیری گفتمان جرم سب النبی در فقه اسلامی است. به عقیده تحلیلگران گفتمان انتقادی همچون نورمن فرکلاف گفتمان رایج در جامعه محصول حفظ قدرت و سلطه طبقه حاکم است. به تعبیر دیگر فرکلاف معتقد است طبقه حاکم می‌کوشد تا با طبیعی سازی ایدئولوژی مطلوب خود متن و گفتارِ (گفتمان) مورد نظر خود را به عنوان گفتمان مطلوب در جامعه مسلط کند. پرسش این پژوهش نیز آن است که آیا می‌توان جرم انگاری سب النبی و به تعبیر کلان‌تر شکل‌گیری گفتمان این جرم را بر پایه دیدگاه فرکلاف قرار داد؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان دو نظر را مطرح نمود؛ یک دیدگاه مبتنی بر دلایلی همچون قطعیت و شدت مجازات‌ها، وجود نظریه استیلا و امام قائم به سیف، سرکوبگرانه و عدول از اصل قضایی شدن مجازات‌ها در جرم سب النبی معتقد است که شکل‌گیری گفتمان جرم سب النبی بر مبنای همان دیدگاه فرکلاف در خصوص طبیعی‌سازی گفتمان مطلوب حاکمیت است و دیدگاه مقابل می‌توان با استناد به دلایلی همچون اهداف اصلاحی و تربیتی در مجازات سب‌النبی از طریق پذیرش توبه، اصل قانونی بودن جرم و مجازات در سب النبی و ... بیان کرد که شکل‌گیری گفتمان سب النبی در اسلام مبتنی بر حفظ قدرت شارع نبوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری و نظریه گفتمان انتقادی فرکلاف (مطالعه موردی بررسی سیتی‌سنتر و بازار هنر اصفهان)
عبدالرضا پورهمایون هوتن ایروانی

10.30495/sarzamin.2022.65371.2020

هدف این تحقیق بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌هایی که از مطالعه نقشه‌ها و تبدیل أکثر

هدف این تحقیق بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌هایی که از مطالعه نقشه‌ها و تبدیل آنها به سامانه‌های منطقی اولیه به‌دست‌آمده است و همچنین داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها و تهیه پرسشنامه، با استفاده از روش تحلیل گفتمان فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت مدل تحلیل گفتمانی برای بازتعریف مفهوم زنده واری در معماری تدوین می‌گردد. پس از بررسی گفتمان انتقادی و نظریه فرکلاف در این مورد و تطابق‌پذیری موارد این گفتمان با مباحث لایه‌های زنده واری که در آن یک نگاه سیستماتیک به بنای معماری داشته دارد به این نتیجه رسیدیم که الگوی سنتی و مدرن در شهر اصفهان مطرح نمی‌باشد و عملاً به علت این که در جای درست و تعادل و طبیعی سازی محقق گردیده عملاً هیچ یک از الگوهای سنتی و مدرن ملاک تعیین طرح معماری نمی‌باشد و مهم‌ترین مورد ،بحث کانتکست و زمینه و نهایتاً طبیعی سازی و تعادل بوده که هر دو بنا در زمینه شهر اصفهان جواب مثبت دادند و همین نشان دهنده درست بودن معادل‌سازی و تعادل و طبیعی سازی این نظریه‌ها است. به طوری که به این نتیجه رسیدیم که این دو می‌توانند بر هم منطبق باشند و ملاک تعیین طراح مجتمع تجاری قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - نقد تطبیقی سه سفرنامه معاصر ایران در سطح توصیف زبانی از الگوی فرکلاف
بهادر باقری مژگان دیباج

سفرنامه ها از جمله آثاری هستند که به دلیل جنبه های انتقادی، قابلیت تحلیل از دیدگاه گفتمان انتقادی را دارند. در الگوی سه سطحی تحلیل انتقادی گفتمان، متن در سه لایه بررسی می شود. سطح نخستین که به محور همنشینی و افقی کلام محدود است، واژگان و دستور زبان را در بر می گیرد و از أکثر

سفرنامه ها از جمله آثاری هستند که به دلیل جنبه های انتقادی، قابلیت تحلیل از دیدگاه گفتمان انتقادی را دارند. در الگوی سه سطحی تحلیل انتقادی گفتمان، متن در سه لایه بررسی می شود. سطح نخستین که به محور همنشینی و افقی کلام محدود است، واژگان و دستور زبان را در بر می گیرد و از طریق بررسی تکنیک های زبانی مد نظر فرکلاف می توان به ویژگی های سبکی و ایدئولوژیکی متن دست یافت. با توجه به این امر و در پاسخ به این پرسش که تکنیک های توصیفی زبان، کدامیک متأثر از ژانر اثر یا نماینده سبک شخصی و ایدئولوژی نویسنده است، پژوهش حاضر با بررسی سه سفرنامه معاصر به این نتایج مهم دست یافت که وجه فعل، فرایند فعلی و معلوم و مجهول بودن افعال، بیش از همه تحت تأثیر ژانر سفرنامه، کاربرد کمی و کیفی یافته و سایر ویژگی ها متأثر از سبک شخصی و در خدمت تبیین دیدگاه ایدئولوژیک نویسنده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - تحليل الخطاب النقدي في روایة "شیکاجو" لعلاء الأسواني بناء على نظریة نورمان فیركلاف
ولی بهاروند نعیم عموری پروین خلیلی

10.30495/cls.2022.1971859.1378

منهج تحلیل الخطاب النقدی هو أحد الاتجاهات الحدیثة التی تدرس البعد الاجتماعی للخطاب وتحلّل الخطاب فی إطار الوضع الاجتماعی الذی یحیط به فی النص ومن روّاده نورمان فیرکلاف کما أن اهتمامه بتحلیل الخطاب النقدی متساوٍ فی اللغة والمجتمع، وفی دراسات الخطاب یعتبر السلطة والأیدیول أکثر

منهج تحلیل الخطاب النقدی هو أحد الاتجاهات الحدیثة التی تدرس البعد الاجتماعی للخطاب وتحلّل الخطاب فی إطار الوضع الاجتماعی الذی یحیط به فی النص ومن روّاده نورمان فیرکلاف کما أن اهتمامه بتحلیل الخطاب النقدی متساوٍ فی اللغة والمجتمع، وفی دراسات الخطاب یعتبر السلطة والأیدیولوجیا مترابطین. یعتمد هذا المنهج على ثلاثة مستویات: الوصف؛ بما فی ذلک المفردات والتراکیب، والتفسیر؛ أی ما علاقة النص بالتفاعل الاجتماعی، والتبیین أو الفعل الاجتماعی؛ یعنی العلاقة بین التفاعل الاجتماعی والسیاق الاجتماعی. من ناحیة أخرى، تعد روایة شیکاجو واحدة من أشهر الروایات المصریة الحدیثة للکاتب المصری الشهیر علاء الأسوانی (1957)، والتی یناقش فیها القضایا المصریة فی سیاق ما قبل الحداثة. فی هذا المقال ندرس التحلیل النقدی لخطاب روایة "شیکاجو" لعلاء الأسوانی بناءً على ثلاثة مستویات من نظریة نورمان فیرکلاف متمسکا بالمنهج الوصفی- التحلیلی. تظهر النتائج أن المفردات والتراکیب مثل الضمائر وأدوات الربط واختیار الجمل الخبریة والانشائیة والتناقضات والسیاقات النصیة الخارجیة تلعب دورا مهما فی خطاب الروایة وأحداثها عند الراوی، ویوضح لنا مستوى التبیین کیفیة سیاق الخطاب ونوع الایدئولوجیا الموجود فی النص، وینتقد الأسوانی دولا استعماریة مثل الولایات المتحدة والنظام الدیکتاتوری فی مصر، مشیرا إلى أن مصر مرکز حضارة عظیمة. یعکس الراوی على مستوى التبیین نوع السلطة والأیدیولوجیا، أن الأیدیولوجیة الأهم فی هذه الروایة هی نقد التدخل الأمریکی فی الشرق الأوسط ومصر، وکذلک نظام حسنی مبارک الدیکتاتوری المدعوم من الولایات المتحدة. کما ینتقد الأسوانی قضایا مثل تغریب المثقفین والتمییز العنصری والحکم الدکتاتوری والفقر والاستبداد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - تحلیل گفتمان عرفانی سلوک مرید در مثنوی براساس الگوی فرکلاف
فرج الله نخعی سرو هادی حیدری نیا عزیزالله توکلی کافی آباد

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی درب أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی دربارۀ مراحل سیر و سلوک عرفانی بپردازد. این پژوهش در سطح توصیف، کاربرد واژگان هسته ای و روابط معنایی واژگانی و فرآیندها را در مثنوی بررسی کرد. در سطح تفسیر گفتمان های ترک تعلقات، برتری کشف و شهود، انکار عقل جزوی، تدریجی بودن سیر و سلوک و لزوم متابعت از پیر به عنوان گفتمان های غالب مشخص شد. در سطح تبیین نیز این نتیجه به دست آمد که مولوی گفتمان های مسلط عصر خود را در این باره باز تولید کرده و دیدگاه وی در این زمینه با ایدئولوژی غالب روزگار خود همسو است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بررسی آراء سید احمد خمینی و متن رنجنامه براساس تحلیل انتقادی گفتمان
منصور عنبرمو فاطمه طباطبایی

سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرف أکثر

سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - درآمدی بر گفتمان‌کاوی تاریخی: مطالعۀ موردی خطبۀ حضرت زینب (س) در شام
محمد نصراوی

کاربست روشهای زبان‌شناسی کاربردی در مطالعات تاریخی می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مسائل مطرح در این حوزه باشد. این میان، گاه توجه به کنشهای زبانی جامعه، شناسایی بافت یک رویداد، و استخراج گفتمانهای تولید شده در آن آگاهیهای تاریخی نوینی پدید می‌آورد. بر این اساس، در مطالعۀ پ أکثر

کاربست روشهای زبان‌شناسی کاربردی در مطالعات تاریخی می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مسائل مطرح در این حوزه باشد. این میان، گاه توجه به کنشهای زبانی جامعه، شناسایی بافت یک رویداد، و استخراج گفتمانهای تولید شده در آن آگاهیهای تاریخی نوینی پدید می‌آورد. بر این اساس، در مطالعۀ پیش رو با کاربست نگاه گفتمانی و بهره‌گیری از روش توصیفی فرکلاف و نظریۀ آوای متعارض باختین کوشش می‌کنیم روشی نوین در مطالعات متون تاریخی در قالب واکاوی کنشهای گفتاری پایه‌گذاری کنیم. بدین منظور، با کاربست روش پیشنهادی در مطالعۀ موردی خطبۀ حضرت زینب (س) در شام، کوشش خواهیم کرد بدانیم پس از واقعۀ عاشورا حضرت زینب (س) سعی در پدید آوردن چه گفتمانی داشته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - تحلیل‌گفتمان انتقادی فیلم "عصبانی نیستم" با رویکرد فرکلاف
اسما نامداری

تحلیل گفتمان انتقادی، به‌منزله رویکرد میان‌رشته‌ای، فراتر از صورت‌های زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتاب‌دهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، می‌پردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعه‌ای گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آث أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی، به‌منزله رویکرد میان‌رشته‌ای، فراتر از صورت‌های زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتاب‌دهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، می‌پردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعه‌ای گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلط بر جامعه را در سه لایه توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می‌کند. فرکلاف در آغاز، از منظر زبان‌شناختی به تحلیل متون پرداخته و سپس گفتمان‌هایی را که متن با آن‌ها در ارتباط است (که ممکن است دربردارنده فیلم، متن ادبی، نمایشنامه و ... باشد) ، شناسایی نموده و نحوه رابطه آن‌ها با نظریه‌های کلان اجتماعی را بیان می کند. هدف فرکلاف آگاه کردن مصرف‌کنندگان متون از ایدئولوژی های موجود در متن است. هر متنی خوانندگان را به سمت درک مشخصی از واقعیت سوق می دهد. دل‌مشغولی اصلی فرکلاف، شناسایی انتقادی و آگاهی‌بخشی به مخاطبین از گفتمان‌های پنهان در متن در هنگام خواندن متن است. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به بررسی فیلم "عصبانی نیستم" ساخته رضا درمیشیان می‌پردازیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان "خشونت"، گفتمان‌ اصلی در فیلم است وگفتمان‌های دیگری نظیر "عشق"، "نابرابری اجتماعی" و "بی‌عدالتی" حول محور آن شکل می‌گیرد که همگی براساس ایدئولوژی‌های حاکم بر جامعه در طول فیلم به وجود می‌آیند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف
مهدی نوروز فرنگیس فرهود

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام ک أکثر

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخی و اجتماعی آن روزگار، تعلیمات و اندرزهای خود را با کمک ابزار انذار به مخاطبان اعلام می کند و در مقابل روحیه انفعالی مردم عصر خویش، از موضع قدرت به پشتوانه دین و مقبولیت فرهنگی به وعظ می پردازد. برای اثبات این منظور با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی ابیات سعدی در بوستان می‌پردازیم. تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام می شود که در خلال آن به بررسی انتخاب های زبانی سعدی و هم چنین تبیین شرایط اجتماعی حاکم بر آن دوره می پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - بررسی تطبیقی حکایتی از مثنوی معنوی «داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود» با مآخذ روایی آن بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف
زهرا ایرانمنش

مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان أکثر

مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان احوال عارفانه پرداخته شده ‌است. گفتمان غالب در بستر عرفان در حکایت مثنوی، ولی و عارف واصل، در رسالۀ قشیریه مقام رضا و در تذکرةالاولیا تسلیم ‌است. در این حکایات بیش از هر چیز دغدغه‌های عارفانه روایت برجسته شده ‌است. در این بستر، موقعیت‌هایی قابل ردیابی است و تأثیر و نشانه‌های دوری از خویشتن، یقین، قدرت روحی ولی، عطوفت حقیقی، توجه به حق، قدرت و سلطه به خصوص در تبیین جایگاه عارف و نظام معنایی آن مورد تبیین قرار گرفته ‌است. مولوی، عطار نیشابوری و ابوالقاسم قشیری با ترکیب‌بندی ابعاد گفتمان‌های مسلط عرفان، در قالب ژانری از پیش موجود، روایتی روحانی‌ و معنوی‌ را از نو بازتولید کرده‌اند. سه اثر مذکور به منزلة رخدادی ارتباطی، فقط بازتابی از اندیشۀ شاعر نیستند بلکه با انتقاد از عملکردهای مادیگرایانه و دلبستگی‌های موقّتی و عاریتی، نظم گفتمانی ویژه‌ای را خلق می‌کنند. این آثار در ‌به‌ چالش ‌کشیدن ویژگی‌های عرفانی و تقویت گفتمان عارفانه موفق بوده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - تحلیل گفتمان انتقادی در حکایت «درآمدن حمزه در جنگ، بی‌زره» با تکیه بر نظریۀ نورمن فرکلاف
رقیه موسوی علی محمد پشت دار

تحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنش‌هایی است که به‌ وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی می‌پردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنش‌هایی است که به‌ وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی می‌پردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة نورمن فرکلاف و در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می‌شود. مقاله به روش توصیفی‌ ـ ‌تحلیلی فراهم شده و درصدد است به ساختار صوری و معنایی کلام راوی و مولد گفتمان دست یابد تا از این طریق میزان تسلط او به مخاطب و همچنین نوع تعامل گفتمانی در کنش‌های متقیدانه در قالب پند و موعظه معلوم شود. نتیجه قابل پیش‌بینی این است که مولوی با تکیه بر جمله‌های استوار و متأکد و استعانت از قرآن و آموزه‌های دینی و اخلاقی، در پی تشکیل دایرۀ گفتمانی خاصی است که ژرف‌ساخت آن از عنصر مهم مرگ اختیاری و بی‌ارزش بودن حیات جسمانی خبر می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - تحلیل گفتمان انتقادی در شعر «سفرنامه خیزران» سید حسن حسینی با تأکید بر نظریه تحلیل گفتمان فرکلاف
مرضیه حسینی رکن آبادی رضا فهیمی منیژه فلاحی

گفتمان نوعی کاربرد زبان در حوزه خاص و بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی اثرگذار بر ساختار زبان است. تحلیل گفتمان از نظر فرکلاف، تلفیق نمودن متن و اجتماع با ساختار زبان می باشد. گفتمان بازنمایی های مختلف زندگی اجتماعی هستند که کنش گران اجتماعی را به طور متفاوت در موقعیت هایی أکثر

گفتمان نوعی کاربرد زبان در حوزه خاص و بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی اثرگذار بر ساختار زبان است. تحلیل گفتمان از نظر فرکلاف، تلفیق نمودن متن و اجتماع با ساختار زبان می باشد. گفتمان بازنمایی های مختلف زندگی اجتماعی هستند که کنش گران اجتماعی را به طور متفاوت در موقعیت هایی قرار می دهند و زندگی اجتماعی را به شیوه های مختلف بازنمایی می کنند تا از طریق روش های روزمره به نحو خلاقانه ای، جهانی قاعده مند خلق نمایند. تحلیل هر گفتمان سه منظر دارد؛ تحلیل صورت ها و ساختارهای نشانه دار نحوی که معرف دیدگاه نویسنده است، کاربرد صناعات ادبی که گامی بزرگ در شخصی سازی زبان دارد و تحلیل ماهیت کلام ادیبانه که راه ارتباطی بزرگی در خدمت اجتماع است. حسینی کلام موزون را به نماد غیرت و ملت ظلم ستیز پیوند می زند و از این واقعه عظیم، پرده های عینی را برمی دارد. او در شعر عاشورایی سفرنامه خیزران شهادت مظلومانه علمدار کربلا را با لحنی حماسی و پر صلابت در قالب شعر نیمایی به تصویر می کشد. هدف پژوهش پیش رو بیان سبک تحلیل گفتمان مسلط حسینی در شعر سفرنامه خیزران به شیوه توصیفی ـ تحلیلی است و در پی پاسخ به این سوال است که کاربرد زبان و کردار گفتمانی در این شعر چگونه است؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - تحلیل جامعه شناختی گفتمان فولکلور آذربایجان بر اساس داستان قاچاق نبی و ضرب المثل‌های رایج از منظر گفتمان شناسی انتقادی
رسول بابازاده حبیب الله زنجانی سیف اله سیف الهی

چکیده در این مقاله پس از مروری بر چگونگی شکل گیری فولکلور آذربایجان و زمینه‌های ارتباط آن با مسائل ادبی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی، به علل و عوامل اثر گذار بر شکل گیری و تحوّل فولکلور اشاره شده است. برای تحلیل و تبیین از نظریه‌های تحلیل گفتمان لاکلا و موف، نظریة أکثر

چکیده در این مقاله پس از مروری بر چگونگی شکل گیری فولکلور آذربایجان و زمینه‌های ارتباط آن با مسائل ادبی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی، به علل و عوامل اثر گذار بر شکل گیری و تحوّل فولکلور اشاره شده است. برای تحلیل و تبیین از نظریه‌های تحلیل گفتمان لاکلا و موف، نظریة تحلیل انتقادی فرکلاف و نظریه تفسیر فرهنگ کلیفورد گیرتز به عنوان چارچوب نظری و مفهومی استفاده شده است و از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به عنوان روش تحقیق بهره گرفته شده است. داده‌های متنی تحقیق از منابع معتبر فولکلوریک آذربایجان انتخاب شده و نمونه‌های تحلیل به روش نمونه‌گیری هدفمند برگزیده شده است. نتایج تحلیلی این تحقیق نشان می‌دهد که فولکلور آذربایجان به عنوان زبان شفاهی مردمان این ملت، با توجّه به فضای اجتماعی و سیاسی زمان خود، دارای گفتمان‌های تقابلی مختلفی است که قاطبه مردم از آن برای بیان مقاصد، مطالبات و انتقادات خود از اوضاع و مناسبات اجتماعی، استفاده می کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - گفتمان انتقادی در داستان آبشوران علی درویشیان براساس نظریّة نورمن فرکلاف
عزیزه نجفی خداویردی عباس زاده لیلا عدل پرور

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، أکثر

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به بررسی متون پرداخت. در این مقاله داستان آبشوران از علی درویشیان، با روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی ـ تحلیلی، براساس نظریة فرکلاف بررسی شده است، درویشیان در این داستان وضعیّت نابه‌سامان حاصل از فقر را در محلّة فقیرنشین آبشوران روایت کرده است. نتایج بررسی نشان می دهد: در سطح توصیف با کاربرد زبان ادبی و عاطفی، زبان عامیانه و بومی، طنز، کاربرد واژگان به صورت شمول معنایی، دش واژه و جمله های معلوم و خبری کوتاه، ایدئولوژی خود را بازگو کرده است. در سطح تفسیر، با ایجاد پیش فرض در موقعیّت مشابه و بافت بینامتنی و طنز موقعیّت، گفتمان طیف‌های مختلف قابل تفسیر است. در سطح تبیین، مهم ّترین مسأله پدیده فقر، خشونت، جهل، بی سوادی، دورغ و بزهکاری و تضییع حقوق کودکان است که در کنار آن بحران های عاطفی، تقابل فقر و سرمایه داری، مبارزه و تسلیم با فقر، دینداری و خرافه پرستی، فضای داستان را در وضعیت اندوه بار قرار داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - واکاوی بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری و فارسی در ایران: از منظر تحلیل گفتمان انتقادی
سپیده محمدی رویا صدیق ضیابری

این مقاله در چارچوب تحلیل کفتمان انتقادی بر اساس الگوی فرکلاف به تحلیل و تفسیر جایگاه زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که هدف از آن دستیابی به چگونگی بازنمایی زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می باشد. جامعه آماری ا أکثر

این مقاله در چارچوب تحلیل کفتمان انتقادی بر اساس الگوی فرکلاف به تحلیل و تفسیر جایگاه زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که هدف از آن دستیابی به چگونگی بازنمایی زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می باشد. جامعه آماری این تحقیق ضرب المثل ترکی و ضرب المثل فارسی با موضوعیت زن است که به صورت هدفمند از کتب افشار (1396)، رحیمی‌نیا (1395) و حقیقت سمنانی (1400) جمع آوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نتایج نشان می‌دهند که بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری بیشتر از نوع خنثی می‌باشند و قدرت میان مردان و زنان تقریبا بصورت مساوی تقسیم شده است. ولی بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های فارسی در اکثر موارد منفی بوده است. همچنین بیشترین بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری با 63/44% مربوط به دختران و بیشترین بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های فارسی مربوط به زنان در نقش همسر (41/63%) می‌باشند. ضرب‌المثل‌های متعددی دربارة زن و جایگاه او در خانه و جامعه وجود دارد که با مطالعه و بررسی آنها می‌توان جایگاه فرهنگی و اجتماعی زنان در دیروز و امروز را شناخت. در این مقاله به طور کلی زن در ادبیات شفاهی زبان آذری و فارسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بازنمایی شده است. داده‌های مورد بررسی مجموعه‌ای است از ضرب‌المثل‌های این دو گونه زبانی که در کتب افشار (1396)، رحیمی‌نیا (1395) و حقیقت سمنانی (1400) منتشر شده است. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات فرکلاف

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية