خدایی که در عرفان، توسط عارفان مسلمان معرفی و تبیین شده است، دارای وجود و وحدت شخصی است. کشفالاسرار روزبهان بقلی شیرزای، دربارة بیان مکاشفات او از تجلیّات و تمثلات حقّ در هدایت و کشش سالکان به سوی خویش است. روزبهان در این اثر، ظهورات و جلوات حقّ را بیان نموده است. هدف چکیده کامل
خدایی که در عرفان، توسط عارفان مسلمان معرفی و تبیین شده است، دارای وجود و وحدت شخصی است. کشفالاسرار روزبهان بقلی شیرزای، دربارة بیان مکاشفات او از تجلیّات و تمثلات حقّ در هدایت و کشش سالکان به سوی خویش است. روزبهان در این اثر، ظهورات و جلوات حقّ را بیان نموده است. هدف این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشهاست که روزبهان تا چه اندازه از اندیشة عرفا در خدای متشخّص پیروی کرده است؟ پیشینة معرفتی روزبهان در حوزة عرفان اسلامی، و آشنایی او با آیات و روایات، تا چه اندازه در شکلگیری مکاشفات او از خدای متشخّص مؤثر بوده است؟ اندیشه خدای متشخّص در کشفالاسرار، از نگاه معرفتشناختی چگونه قابل تحلیل است؟ نوشتار حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی به نگرش این عارف، در رابطه با تجلّی خداوند و نحوة حضور او در جهان پرداخته است. خداوند برای هدایت و کشش روزبهان به سوی خویش به شکل خدای متشخّص و در قالب پیر و شیخ، چوپان، نوازنده، ترکان زیبارو، رقصنده، ساقی، مؤذن، قصاب، شیر، گل سرخ، نور، سنگهای قیمتی و خاص، تجلّی کرده است. نتایج به دست آمده، گویای آن است که روزبهان از اندیشه خدای متشخّص در سنت عرفا پیروی کرده و این تشخّص را در نمودها و گونههای مختلف بیان نموده است و قرآن کریم، روایات و عرفای گذشته در شکلگیری اندیشة او مؤثر بوده و از منظر معرفتشناختی، این اندیشه قابل توجیه است.
پرونده مقاله
منظومههای رمزی و تمثیلی، که از شاهکارهای ادبی ایران زمین محسوب میشوند، نمونههایی در سرزمینهای دیگر، نظیر دو اثر از مشرق زمین به نامهای ئیچینگ و فنگشنینآی دارند. پژوهش حاضر به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی در نظر دارد به مقایسه و مطابقت منطقالطیر با این دو کتاب بپردازد چکیده کامل
منظومههای رمزی و تمثیلی، که از شاهکارهای ادبی ایران زمین محسوب میشوند، نمونههایی در سرزمینهای دیگر، نظیر دو اثر از مشرق زمین به نامهای ئیچینگ و فنگشنینآی دارند. پژوهش حاضر به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی در نظر دارد به مقایسه و مطابقت منطقالطیر با این دو کتاب بپردازد. در هر سه اثر از پرندگانی چون سیمرغ، بط، خروس، غاز و درنا در حوزة سیروسلوک عرفانی سخن به میان آمده است. با توجه به قدمت این دو کتاب و تحقیقات انجام شده میتوان گفت که چینیان در حوزة مذهب و برخی صنایع، متأثر از ایران پیش از اسلام بودهاند، اما پس از اسلام در حوزة فرهنگی و تجاری، هنر، نمادپردازی، داستانهای ادبی و عرفانی، سبکهای نگارش در متون نظم و نثر شباهتهای زیادی میان آنان وجود دارد و در این میان، عطار مستثنی از این امر نبوده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شباهتهایی میان الگوها، کنشها و تناسبهای (توجه به سیروسلوک، طهارت، تهذیب باطنی، دوری از خودفریفتگی، توجه به غایتالغایات و تحمل مشکلات و مصائب سلوک با اشراف اندیشه ابدیّت و جاودانگی) میان پرندگان یادشده در هر دو فرهنگ و ادب عرفانی وجود دارد.
پرونده مقاله
آینه در میان آثار عارفان مسلمان نمودی فراوان داشته است. براساس مستندات تاریخی، سابقه استفاده نمادین از آینه، در تبیین مسأله توحید عرفانی، به حضرت علی بن موسی الرضا(ع) میرسد. این واژه درآراء و متون منظوم و منثور عرفای اسلامی، برای بیان تجلّی و ظهور حضرت حقّ و توضیح مسأل چکیده کامل
آینه در میان آثار عارفان مسلمان نمودی فراوان داشته است. براساس مستندات تاریخی، سابقه استفاده نمادین از آینه، در تبیین مسأله توحید عرفانی، به حضرت علی بن موسی الرضا(ع) میرسد. این واژه درآراء و متون منظوم و منثور عرفای اسلامی، برای بیان تجلّی و ظهور حضرت حقّ و توضیح مسأله مهم وحدت وجود به کار رفته است. آینه به عنوان یک نماد عرفانی، در آثار عینالقضات همدانی و مولوی نیز بسیار مورد توجّه واقع شده است. بهطور کلی میتوان کاربرد آینه در آثار این دو عارف را، در سه بخش وجودشناسی عرفانی، جهانشناسی عرفانی و انسانشناسی عرفانی، تحلیل و بررسی کرد. توجه عینالقضات به آینه، بیشتر برای بیان ناتوانی عقل درشناخت حقّ، وابستگی اشیاء به حقّ، جایگاه انسان کامل و صفت آینگی انسان است؛ اما مولوی به نحو بسیار گستردهتری از این مفهوم، بهره برده و نحوه بیان متفاوتی نیز نسبت به عینالقضات داشته است. او علاوه بر تأکید بر نقش انسان کامل و آینگی او، به مباحثی درحوزه عرفان نظری از اسماء و صفات حق، وحدت وجود و تجلی حقّ در اشیاء، به عوالم وجود نیز اشاره کرده است و از نور و رنگ نیز سخن گفته است که مرتبط با نماد آینه است.
پرونده مقاله