حماسهها و اساطیر ایران و هند به دلیل ریشههای مشترک، همسانیهای بسیاری دارند. یکی از شخصیتهای حماسههای ایرانی که خویشکاریهای او در هند بسیار تکرار شده، ضحاک است. پژوهشگران ویشوهروپه را به دلیل سهسر بودن و وریتره را به دلیل ارتباط با خشکسالی همسان هندی ضحاک مید چکیده کامل
حماسهها و اساطیر ایران و هند به دلیل ریشههای مشترک، همسانیهای بسیاری دارند. یکی از شخصیتهای حماسههای ایرانی که خویشکاریهای او در هند بسیار تکرار شده، ضحاک است. پژوهشگران ویشوهروپه را به دلیل سهسر بودن و وریتره را به دلیل ارتباط با خشکسالی همسان هندی ضحاک میدانند، اما داستان گناه ایندرا و رسیدن حکومت او به نهوشه همسانیهای بسیاری با داستان گناه جمشید و رسیدن ضحاک به پادشاهی دارد. در روایتهای هند و ایرانی ایندرا و جمشید از نمونة گناهکارانی هستند که فرة خود را از دست میدهند، اما ضحاک و نهوشه به عنوان جانشینان ایشان، پس از انجام بزههایی همسان چون چشمداشت به همسران پادشاه پیشین، خوارداشت روحانیون و ایجاد بدعت در دین و اجتماع، خود از پادشاهی خلع شده و در مکانهایی که جهان زیرین هستند، اسیر میشوند. در این جستار به بررسی تحلیلی و تطبیقی اشتراکات این داستانها در شاهنامه، مهابهارت و دیگر روایتهای هند و ایرانی پرداخته شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بر خلاف نظر بسیاری از پژوهشگران که ضحاک را با ویشوهروپه یا وریتره تطبیق میدهند، در روایتهای هندی نهوشه تطابق بیشتری با ضحاک دارد.
پرونده مقاله