فهرست مقالات برحسب موضوع نقد ادبی و نظریه پردازی
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی اشعار شاملو به یاری نظریة زیبایی‌شناسی انتقادی
فریبا میرزامحمدنیا محمدعلی گذشتی(نویسنده مسئول) عالیه یوسف فامزیباییشناسی انتقادی مهمترین دستاورد مکتب فرانکفورت است. به اعتقاد زیباشناسان انتقادی هنر اصیل باید بتواند از قید شباهت‌ها و همسانی‌های القاء شده توسط سیستم حاکم خلاصی پیدا کند و در جهانی که ماهیت معنا در آن دست‌خوش ویرانی‌ست، آزادی معناسازی را محقق نماید. در این مقاله چکیده کاملزیباییشناسی انتقادی مهمترین دستاورد مکتب فرانکفورت است. به اعتقاد زیباشناسان انتقادی هنر اصیل باید بتواند از قید شباهت‌ها و همسانی‌های القاء شده توسط سیستم حاکم خلاصی پیدا کند و در جهانی که ماهیت معنا در آن دست‌خوش ویرانی‌ست، آزادی معناسازی را محقق نماید. در این مقاله هنر شاملو با چنین رویکردی، به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی بررسی شده؛ بدین ترتیب که ابتدا شواهد از متن استخراج و سپس به یاری نظریه تحلیل شده است. از آنجایی که اشعار او پیوندی تنگاتنگ با بافت موقعیتی برقرار می‌کنند بررسی آنها با رویکردی جامعه‌شناسانه ضروری می‌نماید. در این مختصر، نگاه متفاوت شاملو به هنجارهای معناشناختی مرسوم و نقص‌ها و کاستی‌های جامعة مدرن ذیل عناوینی دسته‌بندی و بررسی شده است. پربسامدترین هنجارشکنی‌های معناشناختی او در حوزة باورهای مرسوم ایدئولوژیک، تقابل‌های دوتایی و مظاهر جامعة مدرن رخ می‌دهد و پربسامدترین اعتراض‌های صریح او ارزش‌های حاکم بر جوامع مدرن را نشانه می‌گیرد. بدین ترتیب ساختار منسجم فکری شاملو که در پس اشعارش حضور مطلق دارد به تصویر کشیده می‌شود تا به کشف ایدئولوژی اثر و ترسیم جهان‌بینی شاعر یاری رساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تأثیر جنسیت بر به کارگیری تشبیه در آثار «فریبا وفی»
نسرین علی اکبری شادی احمدیعموم صاحبنظران فمنیست معتقدند همان طور که تفاوت های زبان زنانه و مردانه در گفتار افراد وجود دارد، در نوشتار آن ها نیز نمود پیدا میکند. هدف مقالۀ حاضر، بررسی تأثیر جنسیت بر زبان فریبا وفی به هنگام کاربرد تشبیه است. بنابراین شش مورد از آثار فریبا وفی، انتخاب و تأثیر جنسیت چکیده کاملعموم صاحبنظران فمنیست معتقدند همان طور که تفاوت های زبان زنانه و مردانه در گفتار افراد وجود دارد، در نوشتار آن ها نیز نمود پیدا میکند. هدف مقالۀ حاضر، بررسی تأثیر جنسیت بر زبان فریبا وفی به هنگام کاربرد تشبیه است. بنابراین شش مورد از آثار فریبا وفی، انتخاب و تأثیر جنسیت بر تشبیهات او کاویده شده است. این بررسی شامل انواع جنسیت زدگی زبانی در رکن مشبه و مشبه به، نوع و کیفیت تشبیهات نویسنده در مورد مردان داستان، و نمود بدن در این آثار است. یافته ها نشان می دهد که فریبا وفی یک نمونۀ مثالی خوب از تفسیر فمنیستی از جهان پیرامون خود است و با تأثیرپذیری از جنسیت، تلاش کرده به هنگام ساخت تشبیه، نقش خود را به عنوان راوی آگاهی دهنده در این زمینه به مخاطب بقبولاند. در واقع، ساخت تشبیه توسط فریبا وفی، یکی از شیوه‌های بیان است که توسط زبان زنانۀ او ایجاد شده است. این جنسیت گرایی در رکن مشبه به بیشتر از مشبه به چشم می خورد. وفی عموماً این تشبیهات جنسیتی را برای القای احساسات دنیای زنانه‌اش به کار برده است. تصویری که وی در این تشبیهات از مردان به دست می دهد؛ بیانگر فاصلۀ عاطفی خاص و روانی زنانِ داستان با مردانشان است. بدن زنانه، دلالت مستقیم و صریح ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی وجوه روایتی پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی و روایت های مشابه بر پایه الگوی تزوتان تودوروف
حسین صادقی محمّد امیر مشهدی عبدالعلی اویسیبررسی وجوه روایتی پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی و روایت های مشابه بر پایه الگوی تزوتان تودوروف چکیده روایت شاه و کنیزک، عطف توجه به مولفه های درون ساختاری و نظام فکری مولوی، بنیادی ترین روایت مثنوی محسوب می شود. بی تردید، مولوی این روایت را از روایت های مشابه دیگر در ادب ف چکیده کاملبررسی وجوه روایتی پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی و روایت های مشابه بر پایه الگوی تزوتان تودوروف چکیده روایت شاه و کنیزک، عطف توجه به مولفه های درون ساختاری و نظام فکری مولوی، بنیادی ترین روایت مثنوی محسوب می شود. بی تردید، مولوی این روایت را از روایت های مشابه دیگر در ادب فارسی از جمله روایت فردوس الحکمه، نظامی عروضی در چهار مقاله، عطّار در مصیبت نامه و نظامی گنجه ای در اقبال نامه اقتباس کرده و با دخل و تصرف های منحصر به فرد خود، با بن مایه ای کاملا عرفانی، به شیوه ای بسیار نظام مند، گیرا و مؤثر بازتولید کرده است. در این پژوهش سعی شده است وجوه روایتی این حکایت ها بر پایه ی نظریه تزوتان تودوروف بررسی گردد تا از این رهگذر، مولفه های درون ساختاری حکایت ها که موجب گسترش و حرکت منطقی داستان ها می شوند، نشان داده شوند و بدینوسیله عوامل بنیادین شکل گیری داستان ها مشخص گردند و در نهایت آشکار شود که بسامد هر یک از وجوه روایتی در داستان ها به چه میزان است که این مهم خود ساختار نهایی حکایت را نشان خواهد داد. کلیدواژه ها: روایت، روایت شناسی، وجوه روایتی، تزوتان تودوروف، مثنوی، شاه و کنیزک. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی و مقایسة موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های محمود دولت‌آبادی
راضیه فانی اسکی فیروز فاضلی محمود رنجبرمحمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها چکیده کاملمحمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها و مفاهیم است که می‌تواند آمیزه‌ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار باشد. در تحقیق حاضر تلاش می‌شود تا شگردهای ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های دولت‌آبادی با تکیه بر دو اثر داستانی و دو اثر نمایشی، بررسی و مقایسه شوند. با تفحص در موقعیت‌های موجود در چهار اثر می‌بینیم که عامل کلیدی ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در شبکه ارتباطی بین آنها آن-هاست که علاوه بر خنده‌انگیزی با ظرافت سیستم فرهنگی یا سیاسی جامعه را به سخره می‌گیرند. مهمترین موضوعاتی که نویسنده در قالب موقعیت‌های طنز‌آمیز به آنها توجه دارد عبارتنداز: معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بی-عدالتی و وجود فساد در بین ارگان‌های مختلف اداری. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ابرانسان از دیدگاه نیچه و تأثیر اساطیر یونان بر اندیشه‌های او
سیران شریعتی لطیفه سلامت باویل سید ایوب نقشبندیجایگاه اسطوره و نقش آن در شکل‌گیری ادیان، فرهنگ، تمدن و سنن هر ملتی انکارناپذیر است و در این حیطه، اساطیر یونان باستان به علت نقش محوری انسان و تأثیراتی که بعدها بر ادیان، فلاسفه، مکاتب ادبی و فلسفی از خود برجای گذاشته بسیار چشمگیر است. فردریش ویلهم نیچه در مقام یک فیلس چکیده کاملجایگاه اسطوره و نقش آن در شکل‌گیری ادیان، فرهنگ، تمدن و سنن هر ملتی انکارناپذیر است و در این حیطه، اساطیر یونان باستان به علت نقش محوری انسان و تأثیراتی که بعدها بر ادیان، فلاسفه، مکاتب ادبی و فلسفی از خود برجای گذاشته بسیار چشمگیر است. فردریش ویلهم نیچه در مقام یک فیلسوف همواره فرهنگ و اساطیر یونان را ستایش نموده و در بیشتر آثارش از اسطوره‌های یونان یاد کرده و ویژگی‌های آنان را ستوده است، همچنین ایده‌هایی همچون ابرانسان و بازگشت جاودان را مطرح کرده است. شاید کسانی که با نیچه آشنایی دارند، بیشتر او را با ایده‎ی ابرانسان بشناسند. با توجه به مطالعات انجام شده به نظر می‌رسد شباهت‌هایی میان اساطیر یونان باستان (نسل سوم اسطیر یونان یعنی پهلوانان)، اصول اومانیسم (طبیعت گرایی، نسبی بودن ارزش‌ها در انسان، خردگرایی) و مفهوم ابرانسان نیچه وجود دارد. این پژوهش برآن است تا به تعریفی جامع از ابرانسان نیچه و یا انسان کامل و برتر از دیدگاه او برسد، سپس با بهره‌گیری از اصول اومانیسم، تأثیرپذیری نیچه از اساطیر یونان را مورد بررسی قرار دهد. کلید واژه ها: اومانیسم، ابرانسان، اساطیر یونان، نیچه پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - پیوند فضای قدسی اساطیر ایران با مکان‌حماسی شاهنامه فردوسی
حامد بشیری زیرمانلو علیرضا مظفری تازه کندی عبدالناصر نظریانیمکان اساطیری یکی از ویژگی‌های تأثیرگذار اسطوره بر حماسه است. براساس متون فارسی‌میانه، خونیرس به عنوان مرکز مقدس اساطیر ایران شناخته می‌شود و به عنوان آفریدة خاص اورمزد که محمل آغازهاست، از آن یاد می‌شود. این مرکز مقدس مزدیسنا، بر اساس قانون انتقال عناصر اساطیری به حماسه چکیده کاملمکان اساطیری یکی از ویژگی‌های تأثیرگذار اسطوره بر حماسه است. براساس متون فارسی‌میانه، خونیرس به عنوان مرکز مقدس اساطیر ایران شناخته می‌شود و به عنوان آفریدة خاص اورمزد که محمل آغازهاست، از آن یاد می‌شود. این مرکز مقدس مزدیسنا، بر اساس قانون انتقال عناصر اساطیری به حماسه، وارد متن شاهنامه شده است و برخی ویژگی‌های خاص خود مانند: تقدس، پایداری، مورد رشک بودن و پاس‌داشته شدن از سوی بهدینان را به گونه‌های متفاوتی وارد متن حماسه کرده است. اثبات علمی این نکته که خونیرس همان مفهوم ایران در شاهنامه است؛ نیازمند معرفی مجموعة پیونددهنده‌های این دو مکان اساطیری و حماسی بود، بنابراین در این راستا برخی از پیونددهنده‌ها، مانند: پهلوانان و اخلاق پهلوانی، دشمنان ایران، جادو ستیزی، خردگرایی ایرانیان و فره و فرهمندی بررسی و بازشناسی شده‌اند. رویکرد مقالة حاضر در بحث اسطوره-شناسی برپایة مکتب پدیدارشناسی و نظریات میرچا الیاده بوده است و براساس اصول نظری این مکتب ارتباط مکانی اسطوره و حماسه تبیین شده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - «بررسی و تحلیل اختلال شخصیت «نارسیسیم» در جمشید با توجه به متن شاهنامه»
زینب باقری محمد علی داودابادیمطالعهی روانشناسی آثار ادبی، این امکان را به خواننده می‌دهد که از زاویه‌ای جدید به بررسی و بازبینی اثر ادبی بپردازد. شاهنامه مهمترین و معتبرترین سند اسطوره‌ای، حماسی، تاریخی ایرانی است. در این جستار نویسنده کوشیده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی یکی از شخصیت‌های چکیده کاملمطالعهی روانشناسی آثار ادبی، این امکان را به خواننده می‌دهد که از زاویه‌ای جدید به بررسی و بازبینی اثر ادبی بپردازد. شاهنامه مهمترین و معتبرترین سند اسطوره‌ای، حماسی، تاریخی ایرانی است. در این جستار نویسنده کوشیده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی یکی از شخصیت‌های این اثر بزرگ را از دیدگاه روانشناسی مورد ارزیابی قرار دهد. این مقاله مدعی است از دیدگاه روان‌شناختی جمشید، یکی از قهرمانان شاهنامه در نقش شاه - موبد به خاطر دغدغه‌ی تامین نیازهای زیستی و روانی محق است، او را باهوش‌ترین فرد شاهنامه بدانیم. هوش سرشار او در درک موقعیت، انطباق با محیط و رفتار هوشمندانه برای حل مساله، باعث تحول زندگی انسان بدوی شد. اما افزایش رفاه اجتماعی توام با احترام مردم، این توهّم را در او ایجاد کرد که بی‌نظیر است. باور خودکارآمدی بر انعطاف شخصی او تاثیر گذاشت. احساس خود ارزشی عظیم و اعتماد به نفس کاذب او را دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی کرد. مغرورانه به خودانگاره‌ی خود نگریست. با نخوت خود را فردی آرمانی دانست. تا اینکه به بادافره ناسپاسی بر یزدان، به فجیع‌ترین مرگ شاهنامه جان سپرد. با استناد به کتاب معتبر DSM-5 و تطبیق ویژگی‌های نه‌گانه‌ی بیان شده در مورد افراد دارای اختلال نارسیسم می‌توان اثبات نمود جمشید، شاه- موبد ایرانی، به این اختلال روانی دچار بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - مقایسۀ شخصیّت‌پردازی زن در داستان های چوبک و دانشور
محمود صادق زاده مریم شمسصادق چوبک(1295-1377) و سیمین دانشور(1300) جزو تکنیکی‌ترین داستان‌نویسان صاحب سبک از مکتب جنوب به شمار می‌ر‌وند که هرکدام به لحن و بیان خاصّی به شخصیّت، خصایص و مصائب زنان در داستان‌هایشان پرداخته اند. در این جستار، ضمن معرّفی کوتاه زندگی و آثار چوبک و دانشور و اشاره به چکیده کاملصادق چوبک(1295-1377) و سیمین دانشور(1300) جزو تکنیکی‌ترین داستان‌نویسان صاحب سبک از مکتب جنوب به شمار می‌ر‌وند که هرکدام به لحن و بیان خاصّی به شخصیّت، خصایص و مصائب زنان در داستان‌هایشان پرداخته اند. در این جستار، ضمن معرّفی کوتاه زندگی و آثار چوبک و دانشور و اشاره به انواع شخصیّت‌ها در داستان، از طریق بازخوانی، تجزیه و تحلیل آثار داستانی آنان کوشش می‌شود، وجوه تشابه و تفاوت شیوه‌های شخصیّت‌پردازی و خصیصه‌های مثبت و منفی زنان و مؤلّفه‌های اصلی آنها بررسی، مقایسه و ارزیابی و نتایج کمّی آن به شکل نمودارها و جدول‌هایی ارائه شود. دانشور به‌عنوان نویسندۀ زن پیشرو، بیش از شصت و پنج درصد از داستان‌هایش را به شخصیّت زنان اختصاص داده و چوبک، هفده درصد. دانشور در بازسازی شخصیّت‌های پویای زن، واقع بینانه‌تر عمل کرده، در حالی‌که چوبک با دیدگاه ناتورالیستی و با لحنی بی‌پروا، کریه‌ترین چهره را از شخصیّت‌های ایستا و خرافی زن نشان داده است. کلید واژه‌ها: ادبیّات داستانی، صادق چوبک، سیمین دانشور، شخصّیت پردازی زن، رئالیسم، ناتورالیسم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی سروده‌های پروین اعتصامی از منظر شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی
محمد ایرانی ناصر ملکیکلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحبنظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته‌اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای ان چکیده کاملکلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحبنظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته‌اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای انتزاعی می-پردازد. طبیعی است که این رویکرد جز با تحلیل متن میسّر نمی‌شود. تحلیل متن، خود نیز به زمینه‌های دیگری مرتبط می‌شود که به کنش‌های بیانی نویسنده یا شاعر و کنش‌های القایی در میان خوانندگان منتهی می‌گردد. درک این مفاهیم نیز به دو شکل سریع و مؤخّر روی می‌دهد که هرکدام نیز رویکردهای دیگری را برمی‌انگیزند که به خواننده مرتبط می‌شوند. از این روی می‌توان چنین ادّعا کرد که هر متن ادبی بازنمای عینیِ گفتمان‌های انتقادی‌ای است که در هر جامعه‌ای وجود دارد. جستار پیش رو با این پیش فرض که سروده‌های پروین اعتصامی می‌توانند باز‌خوردی از این ادّعا باشند، به بررسی شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی در برخی از سروده‌های این شاعر پرآوازه اختصاص یافته است. پژوهندگان این مقاله با ارائة نمونه‌هایی از این دو رویکرد، بر آن بوده‌اند تا نمودِ شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان را در سروده‌های پروین اعتصامی نشان دهند. دستاورد تحلیل‌های نگارندگان در این پژوهش بیانگر این واقعیّت است که عوامل بافتی و زبانی در سروده‌های پروین، روابط پنهان میان قدرت و سوءاستفاده از آن، سلطه و نابرابری‌های اجتماعی را آشکار می‌سازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تعامل هستی شناسانۀ زبان با مسئلۀ فهم از دیدگاه مولانا بر اساس نظریۀ گئورگ گادامر
آرزو برومندی رضا فهمی ملک محمد فرخزادزبان واسطه یا رسانه‌ای است که جهان به مدد آن خود را می‌گشاید، زبان فقط ابژه (ابزاری) در دست ما نیست، بلکه حافظ سنت و واسطه‌ای است که همراه با آن ما وجود داریم و خود را درک می‌کنیم. تأثیر زبان بر ما به گونه‌ای است که ما از تأثیر آن بر خود آگاه نیستیم. تفسیر ما از جهان، ا چکیده کاملزبان واسطه یا رسانه‌ای است که جهان به مدد آن خود را می‌گشاید، زبان فقط ابژه (ابزاری) در دست ما نیست، بلکه حافظ سنت و واسطه‌ای است که همراه با آن ما وجود داریم و خود را درک می‌کنیم. تأثیر زبان بر ما به گونه‌ای است که ما از تأثیر آن بر خود آگاه نیستیم. تفسیر ما از جهان، امری زبانی است. در واقع زبان نشانۀ واقعی محدودیت ماست. زبان همواره ما را احاطه کرده است؛ گادامر لحظۀ تکوین فهم را لحظۀ هم‌زبانی می‌نامد، لحظه‌ای که زبان مفسر با زبان اثر آمیخته و ممزوج شده و زبانی مشترک پدید می‌آید، از نظر گادامر در رویارویی با متن ما چنان محو معنا می‌شویم که نقش زبان را فراموش می‌کنیم. مولانا در مقام یک شاعر و عارف بلندپایه بیش از دیگران در باب زبان و کمّ و کیف فهم حاصل از آن سخن گفته است این امر تنها از آن‌رو نیست که او شاعر است بلکه از آن جهت است که وی در مقام یک عارف عاشق ناگزیر بوده است با سخنگویی و زبان آوری ، دریافت‌ها و تجارب خود را بیان کند. نتایج این پژوهش که به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و برپایۀ داده‌های کتابخانه‌ای و روش سند‌کاوی به دست آمده است نشان می‌دهد که مولانا همراستا با تئوری هرمنوتیکی فهم گئورگ گادامر زبان را امری نارسا در مسئلۀ فهم می‌داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - آواتار: همگرایی سینمایی علم، تکنولوژی و هنر
محمد هادی ثامنی مجید کوثری رحیم پندار فرانک شاهمرادیچکیده آواتار به کارگردانی جیمز کامرون روایتی از سفر جاه طلبانه انسان به سیاره ای به نام پاندورا است. منظور از این سفر به دست آوردن ماده معدنی نادری موسوم به آنابتنیم می باشد. این ماموریت تنها در صورت کوچ اجباری بومیان و تخریب درخت زندگی، بعنی اقامتگاهشان بر زمین معدن م چکیده کاملچکیده آواتار به کارگردانی جیمز کامرون روایتی از سفر جاه طلبانه انسان به سیاره ای به نام پاندورا است. منظور از این سفر به دست آوردن ماده معدنی نادری موسوم به آنابتنیم می باشد. این ماموریت تنها در صورت کوچ اجباری بومیان و تخریب درخت زندگی، بعنی اقامتگاهشان بر زمین معدن میسر می باشد. سربازان این مأموریت، توسط یک تیم علمی به رهبری دکتر گریس آگوستین همراهی می شوند. آنها در تلاشند جیک سالی سرباز معلول را از طریق آواتار که از ترکیب دی ان ای انسان و ناوی ساخته شده را به اجتماع بومی ها اعزام کنند تا ضمن مطالعه بر روی ساکنان این سیاره آن ها را متقاعد به تسلیم صلح آمیز نمایند. اما این امر محقق نمی شود؛ سرهنگ مایس کواریچ در فرماندهی تصمیم به توسل به نیروی نظامی می گیرد. جنگ بین مهاجمان و بومی ها منجر به آسیب های جدی زیست محیطی و سرکوب بومیان، به ویژه زنان می گردد. در اثنای جنگ، کامرون روایت عشقی جیک، سرباز زمینی و نیتیری از پاندورا را مطرح می سازد؛ عشقی که منجر به توهم زدایی از جیک در رویارویی با واقعیات زندگی در پاندورا می شود. از جمله مضامین آواتار بازسازی تاریخچه کشف و استعمار استرالیا، مشکلات زیست محیطی، مصرف بی رویه منابع طبیعی و نیز روابط زن و مرد می باشد. آواتار به عنوان محصولی از فناوری کامپیوتری در جهان مجازی، اشاره به اهمیت این تکنولوژی در آینده دارد ضمن آن که تلویحاً خیزش قدرت های سیاسی جدید از آسیا را برجسته می سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - نقد روانکاوانۀ رمان «ارمیا» از سری داستانهای دفاع مقدّس بر اساس نظریۀ ژاک لاکان
حسام ضیاییرمان ارمیا را می‌توان جزء رمان‌های ذهنگرا و پیچیدۀ دفاع مقدس به شمار آورد. در این رمان، شخصیت ارمیا، پس از بازگشت از جبهۀ جنگ، با دنیای پس از جنگ و شهر در تعارض شدید قرار می‌گیرد. این نکته‌ای است که می‌توان بر اساس نظریۀ روانکاوی ژاک لاکان به آن پرداخت. لاکان روان انسان چکیده کاملرمان ارمیا را می‌توان جزء رمان‌های ذهنگرا و پیچیدۀ دفاع مقدس به شمار آورد. در این رمان، شخصیت ارمیا، پس از بازگشت از جبهۀ جنگ، با دنیای پس از جنگ و شهر در تعارض شدید قرار می‌گیرد. این نکته‌ای است که می‌توان بر اساس نظریۀ روانکاوی ژاک لاکان به آن پرداخت. لاکان روان انسان را به دو ساحت خیالی و نمادین تقسیم میکند. ساحت خیالی مربوط به یک سال آغازین حیات است و ساحت نمادین از زمان زبان آموزی و ارتباط انسان با نمادها و هنجارهای اجتماعی آغاز می‌شود. اما گاهی اوقات انسان‌ها با محتویات ساحت نمادین نمی‌توانند کنار بیایند و بیشتر تمایل دارند در ساحت خیالی و ناخودآگاه سیر کنند. این نکته‌ای است که در مورد ارمیا صدق میکند. هدف از این مقاله بررسی شخصیت ارمیا بر اساس نظریۀ ژاک لاکان می‌باشد. جریان سیال ذهن، روان‌پریشی و رفت و آمد‌های مقطعی در دو ساحت خیالی و نمادین از جمله پیامد‌های عدم سازگاری ارمیا با ساحت نمادین در داستان مذکور به شمار می‌آیند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - رئالیسم سوسیالیستی در دو رمان همسایه ها و داستان یک شهر احمد محمود
پروین زینالیرئالیسم به عنوان یکی از مکاتب نقد ادبی در جهان است که از زمان های کهن فکر بشر رابه خود مشغول کرده است. پردازش به این فکر با ارسطو در زمان باستان، شروع شد و تا کنون ، این اندیشه با فراز و فرودهایی تداوم دارد . در دوره ی معاصر و در سده ی نوزدهم ابتدا در فرانسه و سپس در سا چکیده کاملرئالیسم به عنوان یکی از مکاتب نقد ادبی در جهان است که از زمان های کهن فکر بشر رابه خود مشغول کرده است. پردازش به این فکر با ارسطو در زمان باستان، شروع شد و تا کنون ، این اندیشه با فراز و فرودهایی تداوم دارد . در دوره ی معاصر و در سده ی نوزدهم ابتدا در فرانسه و سپس در سایر کشورها مکتب و جنبشی ایجاد شد که به دنبال تثبیت اصول و مبانی رئالیسم بود. رئالیسم سوسیالیستی یکی از مولفه های این مکتب است که در ایران بعد از نهضت مشروطه ،کانون توجه قرار گرفت و پایه ی شکل گیری آثاری ازجمله ادبیات داستانی با مضمون اجتماعی وسیاسی شد.احمد محمود یکی از نویسندگان برجسته ی رئالیسم سوسیالیستی در ایران است که در حیطه ی ادبیات داستانی ، همواره سعی داشت انگیزه های بیرونی و درونی شخصیت های داستان را در عرصه ی زندگی فردی و اجتماعی به تصویر کشد . نوشتار حاضر می خواهد دو مورد از رمان های احمد محمود با عناوین همسایه ها و داستان یک شهر را بر اساس رئالیسم سوسیالیستی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و موافقت الگوی ساختاری رئالیسم سوسیالیستی را با رمان های احمد محمود نشان دهد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - کاربرد الگوهای نشانه شناسی پیرس در اشعار نیما و الیوت
ناصر ملکی محمد ایرانیبخش درخور توجّهی از آفرینش شاعرانه در خلق تصویرهای مبتکرانه و نمادین نهفته است. شاعر با ایجاد پیوند نوینی بین دو عنصر، یا با قرار دادن یک شیئ در موقعیّت و فضایی دگرگون، دست به آفرینش هنری می‌زند و به سیستمی از نشانه‌ها دست می‌یابد؛ زیرا در این رابطه‌ی تازه، این دو عنصر، چکیده کاملبخش درخور توجّهی از آفرینش شاعرانه در خلق تصویرهای مبتکرانه و نمادین نهفته است. شاعر با ایجاد پیوند نوینی بین دو عنصر، یا با قرار دادن یک شیئ در موقعیّت و فضایی دگرگون، دست به آفرینش هنری می‌زند و به سیستمی از نشانه‌ها دست می‌یابد؛ زیرا در این رابطه‌ی تازه، این دو عنصر، دیگر معمولی نمی‌نمایند و موجودیّت هر یک در پیوند با دیگری نمود می‌یابد. پیش از این آفرینش شاعرانه به دست شاعر، این دو عنصر، هر کدام جدا و مستقل، هستی و موجودیّت طبیعی و معمولی خود را داشتند؛ ولی با پیدایش این رابطه‌ی تازه و قرار گرفتن در موقعیّتی دیگرگون، یکی بدون دیگری نمی‌تواند زندگی یابد؛ یعنی در پیوند معنوی ـ روانی این دو شیئ یا وجود در شعر است که موقعیّت نوینشان حقِّ بودن می‌یابد و جاودانه می‌شود. این وضعیّت در سیستم نشانه‌شناسی پیرس با نشانه‌های شمایلی، نمایه‌ای و نمادین مفهوم می‌یابد. از مطالعه‌ی آثار الیوت و نیما یوشیج بر‌می‌آید که هر‌یک از این دو، به نحوی از این عملکرد بهره جسته‌اند؛ لذا این پژوهش بر آن است تا به بررسی تطبیقی نشانه‌شناسی پیرس در برخی از اشعار الیوت و نیما یوشیج بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - واکاوی مؤلفه های ادبیات مهاجرت در رمان های همنوایی شبانه ارکستر چوبها و تماما مخصوص
نرگس اسکوییادبیات مهاجرت داستانی در ایران، به سبب مسائل معتنی‌به اجتماعی، پیوسته و با سرعت در حال گسترش است. این امر لزوم تحقیقات دامنه‌دار و چندبُعدی در حوزۀ ادبیات مهاجرت را مؤکدتر می‌سازد. تحقیق حاضر با رویکرد مطالعۀ تطبیقی، دو رمان مهم معاصر را از ادبیات مهاجرت، برای جستجوی مؤ چکیده کاملادبیات مهاجرت داستانی در ایران، به سبب مسائل معتنی‌به اجتماعی، پیوسته و با سرعت در حال گسترش است. این امر لزوم تحقیقات دامنه‌دار و چندبُعدی در حوزۀ ادبیات مهاجرت را مؤکدتر می‌سازد. تحقیق حاضر با رویکرد مطالعۀ تطبیقی، دو رمان مهم معاصر را از ادبیات مهاجرت، برای جستجوی مؤلفه‌های مشترک موجود در این آثار پی جسته است. هر دو رمان، بیان خاطره‌گونه از زندگی دو نویسندۀ مهاجر، معروفی و قاسمی، است. نتایج تحقیق گویای آن است که نوستالژی وطن پشت سر گذاشته شده و متعلقاتش و موضوعات متعددی از جهان فعلی پیرامون نویسنده (نظیر هویت، فرهنگ، ارتباطات، عواطف و...)، در کنار عواملی چون پریشانی ذهن و ترس دائمی (ناشی از جریانات متمرکز بر محور مهاجرت)، به‌شدت موجب پریشانی روحیِ راوی-نویسنده در هر دو رمان بوده است و این امر تاثیرگذار، سایر عوامل روایت‌ساز دو رمان، نظیر انتخاب زاویۀ دید، شخصیت‌پردازی، گسیختگی زمانی و مکانی روایت، طرح و پیرنگ و زبان روایت را در دو رمان، بسیار به‌هم نزدیک ساخته است. بهره‌مندی از تکنیک روایت‌گری جریان سیال ذهن، واگویه‌های ذهنی، وقفه‌های زمانی، زبان نمادین، تداعی‌های پیوسته، آشفتگی زمانی و مکانی با تکیه بر راوی غیرقابل اعتمادی که مخاطب باید وقایع داستان را از میان گفتار نامتعادل او -که آمیزه‌ای از واقعیت و رؤیا است- دریابد، و مهم‌تر از همه طرح اصلی دو داستان که بازگوکنندۀ حقایقی از وضعیت زندگی انسان مهاجر گریخته از وطن است، مؤلفه‌های مشترک مربوط به ادبیات مهاجرت و تبعید را در این دو رمان بسیار افزایش داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - روایت‌شناسی رمان اندکی سایه بر اساس نظریۀ رابرت مککی
فاطمه تسلیم جهرمی نسرین قاسمیرمان اندکی سایه، نوشتۀ احمد بیگدلی است که ماجرای مبارزات نفتی مردم جنوب را طی کودتای 28 مرداد 1332به صورت خاطره وار و فلاش بک بیان کرده است. از آنجا که بیگدلی خود دستی در فیلم‌نامه‌نویسی داشته و به دلیل ویژگی‌های روایات وی، این رمان بر اساس نظریۀ رابرت مککی دربارۀ ساختا چکیده کاملرمان اندکی سایه، نوشتۀ احمد بیگدلی است که ماجرای مبارزات نفتی مردم جنوب را طی کودتای 28 مرداد 1332به صورت خاطره وار و فلاش بک بیان کرده است. از آنجا که بیگدلی خود دستی در فیلم‌نامه‌نویسی داشته و به دلیل ویژگی‌های روایات وی، این رمان بر اساس نظریۀ رابرت مککی دربارۀ ساختار روایت، با روشی توصیفی ـ تحلیلی، بررسی شده است.رابرت مککی، نظریه‌پرداز آمریکایی، معتقد است همۀ روایت‌ها از ساختاری خاص و تقریباً یکسان پیروی می‌کنند. یکی از ساختارهایی که وی برای روایت برمی‌شمارد، خُرده‌پیرنگ است و در تحلیل این ساختار، ویژگی‌هایی چون: پایان باز، تعدد قهرمان، قهرمان منفعل، زمان خطی و کشمکش را معرفی میکند. با توجه به وجود چند روایت در رمان اندکی سایه، پس از تحلیل‌ها، ویژگی های خرده پیرنگ با رمان اندکی سایه، منطبق می‌شود؛ همچنین دو عنصر گفت‌وگو و توصیفات تصویری نیز به دلیل نقش آنها در روایت و ساختار رمان تشریح شده است. دستاوردهای این مقاله که ضمن بررسی عناصر ساختار داستان بر اساس نظریۀ مککی و تعیین مناسبات بین این عناصر به جست‌وجوی این ویژگی‌ها در متن اندکی سایه پرداخته، نشان می‌دهد طرحی مبتنی بر روابط علیّ، این متن را از آغاز تا پایان، استحکام و انسجام می‌بخشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تحلیل «سفر قهرمان» در منظومه فرامرزنامه بر اساس الگوی جوزف کمبل
خدیجه بهرامی رهنماجوزف کمبل تحت ﺗﺄثیر آرای یونگ، الگوی سفر قهرمان را در نقد ادبی مطرح ساخت. او معتقد است که اسطوره‌ها و قصّه‌های کهن دارای ساختاری واحد هستند که این ساختار، کم و بیش در داستان‌ها قابل سنجش است. او، در این ساختار سه مرحله جدایی، تشرّف و بازگشت را برای سفر نمادین قهرمان قای چکیده کاملجوزف کمبل تحت ﺗﺄثیر آرای یونگ، الگوی سفر قهرمان را در نقد ادبی مطرح ساخت. او معتقد است که اسطوره‌ها و قصّه‌های کهن دارای ساختاری واحد هستند که این ساختار، کم و بیش در داستان‌ها قابل سنجش است. او، در این ساختار سه مرحله جدایی، تشرّف و بازگشت را برای سفر نمادین قهرمان قایل گشته است که آن را می‌توان، در منظومه فرامرزنامه مورد بررسی قرار داد. جستار حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب نقد ادبی ضمن تحلیل ﻣﺴﺄله سفر قهرمان، به بررسی و تبیین نمادهای اسطوره‌یی و روانشناسی اجزای سازنده منظومه فرامرزنامه پرداخته است. این پژوهش، به لحاظ پرداخت به ضمیر انسان‌های دوران باستان و با بهره‌گیری کامل از نمادها، نمونه‌یی از الگوی سفر قهرمان کمبل را، با اندک تفاوتی در ساختار مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که فرامرز، کهن الگوی قهرمان است و با شنیدن ندای دعوت، داوطلبانه عازم هندوستان شد تا به خویشتن که غایت نهایی سلوک است، دست یابد. او در بخش عزیمت با نمایندگان نمادین یاریگری چون؛ رستم و بیژن مواجه گشت. سپس فرامرز در مرحله تشرّف با غلبه بر دو شیر، دو مار اژدهاسان و دیو دو سر به عنوان نگهبانان آستانه و دیدار با خدابانوان، گام در جاده آزمون-ها گذاشت. سپس، فرامرز با عبور از مناسک گذار و رهایی از سلطه مادر به خدایگانی دست یافت، و درنهایت توانست، برکت نهایی را برای مردم جادوستان به ارمغان آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - برخی ظرافتهای بلاغی در اشعار نظامی با رویکرد صورتگرایانه
زیبا اسماعیلی امید مجدزبان نظامی در منظومه‌هایش زبانی برجسته و منحصر به خود اوست. نظامی همواره تلاش میکند با دقت و ظرافت فراوان سخنانی تازه بیافریند و از تقلید شاعران دیگر بپرهیزد. او به اهمیت فرم و زبان شعری آگاه است به همین منظور در زمینه‌ی واژگان، آرایه‌های ادبی و دستورزبان به نوآوری و آ چکیده کاملزبان نظامی در منظومه‌هایش زبانی برجسته و منحصر به خود اوست. نظامی همواره تلاش میکند با دقت و ظرافت فراوان سخنانی تازه بیافریند و از تقلید شاعران دیگر بپرهیزد. او به اهمیت فرم و زبان شعری آگاه است به همین منظور در زمینه‌ی واژگان، آرایه‌های ادبی و دستورزبان به نوآوری و آشنایی‌زدایی می‌پردازد و همین مسأله برجستگی زبانی شعر او را سبب می‌شود. حوزه‌ی دستورزبان و نحو، یکی از زمینه‌های مورد توجه نظامی است. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به این مسأله پرداخته شد که نظامی با چه شگردها و تمهیداتی به تصرف در زمینه دستور زبان پرداخته و سال‌هایی بس طولانی پرچمدار خلاقیت زبانی در شعر فارسی شده‌است. نتیجه بررسی‌ها نشان داد که برخی از شگردهای نظامی در ایجاد ظرفیت‌های نحوی زبان و زایایی آن عبارتند از: ایجاد معانی متعدد در کلام با خوانش‌های متعدد، استفاده از ظرافتهای پنهان لغات، استفاده از شیوه‌ی همنشینی کلمات برای ایجاد زیبایی‌های دیداری و القای مفهوم، ایجاد هماهنگی‌های لفظی و افزایش موسیقی شعر، به هم‌ریختن اجزای جمله و جا‌به‌جاکردن کلمات و ضمایر برای تأکید و ایجاد هماهنگی، جا‌به‌جاکردن حرف نفی و ایجاد ایجاز. برای این مقاصد، از چگونگی همنشینی واژگان در محور افقی، سود می‌جوید. کلمات چند معنایی به کار می‌گیرد و با معانی ثانوی کلمات، معانی تودر تو ایجاد میکند از توازن آوایی کلمه‌ها برای زیبایی‌آفرینی و القای هر چه بیشتر مفاهیم بهره می برد. همه‌ی این‌ها، ظرافتهای بلاغی منحصر به خود او را به وجود آورده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - مدل پنج عامل شخصیّت رابرت مک کری و پل کوستا در کتاب تاریخ بیهقی
لیلا عدل پرور فرهاد فلاحت خواهابوالفضل بیهقی دبیر سرشناس عصر غزنوی کتابی بر جای گذاشته است که پس از گذشت قرن های متوالی از وجوه مختلف شایستۀ پژوهش و بازنگری است. وی ضمن بیان نکات تاریخ نویسی در تحلیل جزئیات و توصیف صفات حالات روانی شخصیّت ها، خواننده را شگفت زده می کند، از این رو این اثر برای یافتن چکیده کاملابوالفضل بیهقی دبیر سرشناس عصر غزنوی کتابی بر جای گذاشته است که پس از گذشت قرن های متوالی از وجوه مختلف شایستۀ پژوهش و بازنگری است. وی ضمن بیان نکات تاریخ نویسی در تحلیل جزئیات و توصیف صفات حالات روانی شخصیّت ها، خواننده را شگفت زده می کند، از این رو این اثر برای یافتن مصداق های عینی تیپ های شخصّیتی در روان شناسی بسیار مناسب است. در این مقاله صفات شخصیّت های تاریخ بیهقی براساس مدل پنج عامل شخصیّتی رابرت مک کری و پل کوستا مورد بررسی قرار گرفته است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر، کتاب تاریخ بیهقی است که پس از بررسی صفات شخصّیت های اصلی کتاب؛ نمونه هایی برای هر کدام از پنج تیپ شخصیّتی: روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، خوشایندی و وظیفه شناسی ارائه شده است. هر چند که این تطبیق نسبی است و بعضی از شخصیّت ها، مجموعه ای از ویژگی های چند تیپ شخصیّتی را به خود اختصاص می دهد و اعمال و رفتار و اندیشه های آن ها تحت تأثیر از شرایط محیطی تغییر می کند، امّا براساس نمودار ارائه شده، تیپ غالب شخصیّتی افراد، مشخص شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی وام‌واژگان فرانسوی و روسی در دیوان ایرج میرزا
وحید سجادی فر طاهره ایشانی مسعود باوان پوریزبان موجودی پویا و زنده است که همواره در حال دگرگونی، رشد و گسترش است. یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های پویایی زبان پذیرفتن وام واژه‌هایی است که تحت تأثیر روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و . . . از زبان‌های دیگر به آن زبان وارد می‌گردد. زبان فارسی نیز با وجود توان بالقو چکیده کاملزبان موجودی پویا و زنده است که همواره در حال دگرگونی، رشد و گسترش است. یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های پویایی زبان پذیرفتن وام واژه‌هایی است که تحت تأثیر روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و . . . از زبان‌های دیگر به آن زبان وارد می‌گردد. زبان فارسی نیز با وجود توان بالقوه در داشتن واژگان، از این امر مستثنی نبوده و شاهد حضور وام واژگان عربی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی و روسی و . . . در آن هستیم. ایرج میرزا، شاعر دوره قاجار، یکی از شاعرانی است که در شعر خویش از وام واژگان فراوانی بهره برده است. وی بیشتر از زبان و فرهنگ عربی تأثیر پذیرفته است . با مطالعه شعر وی می‌توان به وضوح وام واژگان فرانسوی و روسی را در شعر وی مشاهده نمود. وی از واژگان فرانسوی مانند آژان، ژاندارمری، تلفن، پودر و . . . و نیز وام واژگان روسی مانند: اسکناس، چمدان و اتو و . . .استفاده نموده است. پژوهش حاضر برآنست با روش توصیفی- اسنادی و با بهره‌گیری از فرهنگ لغت‌های مختلف و ریشه‌یابی کلمات، وام واژگان فرانسوی و روسی در شعر وی را برای خوانندگان تبیین و بررسی نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - نظریه روان‌شناختی هوش هیجانی و مهارت طنز و شوخ‌طبعی در بوستان
امین عزیزی هادی حیدری نیا(نویسنده مسئول) محمدحسین فلاحنوشتن مقالات علمی و طرح مباحث میان‌رشته‌ای در رابطه با آنها، از علائق پژوهشگران در سالهای اخیر است. یکی از این مباحث، انعکاس علم روانشناسی در آثار ادبی و انطباق آن با تئوری‌های نوین روانشناسی می‌باشد. در این مقاله، هوش هیجانی و مهارت طنز و شوخ‌طبعی در بوستان، بررسی و چکیده کاملنوشتن مقالات علمی و طرح مباحث میان‌رشته‌ای در رابطه با آنها، از علائق پژوهشگران در سالهای اخیر است. یکی از این مباحث، انعکاس علم روانشناسی در آثار ادبی و انطباق آن با تئوری‌های نوین روانشناسی می‌باشد. در این مقاله، هوش هیجانی و مهارت طنز و شوخ‌طبعی در بوستان، بررسی و با علم امروزی روانشناسی تطبیق داده شده است. در بوستان، سعدی روند زندگی را به سمت تکامل اخلاقی و انسانی دنبال میکند و از قالب حکایت برای بیان بهترین روش‌های زندگی بهره می‌گیرد و با استفاده از سبک تصویرپردازی، سعی دارد برای بهبود روابط و رفتارهای انسانی، راهکارهایی را ارائه کند. هدف سعدی در بوستان، آموزش بهتر زیستن به تمام افراد جامعه، در هر سن ، مقام و با هر طبقۀ اجتماعی ، برای دستیابی به شادکامی و زندگی سالم است. روش‌هایی که امروزه با گذشت قریب به هشت‌صد سال از تألیف بوستان، با اصطلاح هوش هیجانی(Emotional Intelligence)شناخته شده است؛ روش‌هایی شامل مهارت‌های کنارآمدن با پیچیدگی‌های اجتماعی و تصمیم‌گیری‌های شخصی که به نتیجة مثبت می‌انجامد و وضعیت مطلوب را به وجود می‌آورد. این پژوهش بیان میکند که سعدی از این مهارت آگاهی داشته و آنها را با تصویرپردازی عاطفی به مخاطب خود ارائه کرده که امروزه با نظریه‌ها و مهارت‌های ارائه شده از جانب روان شناسان عصر حاضر مطابقت دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - تحلیل «سفر قهرمان» در امیرارسلان نامدار بر پایۀ نظریۀ جوزف کمپبل
ندا ریحانیقهرمان از قدیمیترین کهن الگوها است و سایر کهن الگوها در ارتباط با معنا مییابند. بنابراین شناخت این کهن الگو راهنمای مناسبی برای دریافت و تحلیل نظریۀ تک اسطوره کمپبل است. در این پژوهش نگارنده در صدد است تا به بررسی و تحلیل رمان امیرارسلان نامدار بر اساس نظریۀ جوزف کمپبل چکیده کاملقهرمان از قدیمیترین کهن الگوها است و سایر کهن الگوها در ارتباط با معنا مییابند. بنابراین شناخت این کهن الگو راهنمای مناسبی برای دریافت و تحلیل نظریۀ تک اسطوره کمپبل است. در این پژوهش نگارنده در صدد است تا به بررسی و تحلیل رمان امیرارسلان نامدار بر اساس نظریۀ جوزف کمپبل بپردازد. کمپبل زندگی را به مثابۀ سفری می‌داند که قهرمان باید در این سفر، ضمن آگاهی به نقاط قوّت و ضعف خود و با شناسایی خواسته‌ها و رازهای درونی خویش، به سلوک فردی بپردازد. سه بخش اصلی نظریۀ سفر قهرمان عبارتند از: عزیمت (جدایی)، رهیافت (تشرف) و بازگشت. عنصر سفر و طی مراحل آن توسط قهرمان از عناصر مرکزی پیرنگ داستانی در رمان امیرارسلان است. امیرارسلان با ندای درونی خود برای وصال به معشوق، نبرد با شیر گویا، الهاک دیو، ریحانه جادو، فولادزره دیو و مادرش و ... را به جان می‌خرد و در این راه تنها به وصال معشوق اکتفا نمی‌کند بلکه هدفی والاتر که نابودی شر است پیشرو می‌گیرد و پیروز و سرفراز بر تخت پادشاهی تکیه می‌زند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - تحلیل گفتمان زنانه در رمان کولی کنار آتش اثر منیرو روانی‌پور با رویکرد گفتگومندی میخائیل باختین
ملیحه السادات کاشی زاده عبدالحسین فرزاد فرهاد طهماسبیگفتگومندی از ویژگی‌های یک متن بالغ و رسا محسوب می‌شود. در یک متن گفتگومند مخاطب آواهای گوناگون و آرای متناقض و متقابل را در کنار هم دریافت میکند و خود به عنوان عنصری فعال در کنار سایر عناصر سازنده متن وارد کنه متن می‌شود. در این نوع رمان نویسنده متکلم وحده نیست بلکه در چکیده کاملگفتگومندی از ویژگی‌های یک متن بالغ و رسا محسوب می‌شود. در یک متن گفتگومند مخاطب آواهای گوناگون و آرای متناقض و متقابل را در کنار هم دریافت میکند و خود به عنوان عنصری فعال در کنار سایر عناصر سازنده متن وارد کنه متن می‌شود. در این نوع رمان نویسنده متکلم وحده نیست بلکه در کنار سایر عناصر و خواننده سیر داستان را می سازد. این نظریه را میخاییل باختین از نظریه‌پردازان تاثیرگذار قرن بیستم در عرصه پژوهش‌های علمی ادبی، مطرح نمود. وی رمان را بستری مناسب برای تبلور یک متن گفتگومند می‌داند. در این پژوهش، رمان کولی کنار آتش اثر منیرو روانی‌پور، ضمن بررسی ساختار گفتمان زنانه در سبک نویسنده از منظر منطق گفتگویی میخاییل باختین بررسی شده‌است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و روش جمع‌آوری داده‌ها اسنادی - کتابخانه‌ای است. این پژوهش دریافت که نویسنده با قلمی زنانه به کمک شگردهای مختلف از جمله چرخش زاویه دید و بینامتنیت، دوصدایگی و چند زبانی، یک اثر گفت‌وگومند و چند آوا را آفریده‌است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - سفر حجمی درخط زمان؛ نقش حافظۀ رخدادی در شاعرانگی شاعران؛ بر اساس تقسیم بندی حافظه از دیدگاه برگسون
صدف محسنی علیرضا فرنامچکیده هدف این نوشتار که پژوهشی کتابخانه‌ای و اسنادی است، بررسی نقش حافظۀ رخدادی در اعتلای خودآگاهی با بهره بردن از غنای تصویری و احساسی موجود در آثار فروغ فرخزاد بر اساس نقد روان شناختی و بازنمود این دو در شعر است. در این راستا، ابتدا مقولۀ تفاوت روح وجسم از دیدگاه برگس چکیده کاملچکیده هدف این نوشتار که پژوهشی کتابخانه‌ای و اسنادی است، بررسی نقش حافظۀ رخدادی در اعتلای خودآگاهی با بهره بردن از غنای تصویری و احساسی موجود در آثار فروغ فرخزاد بر اساس نقد روان شناختی و بازنمود این دو در شعر است. در این راستا، ابتدا مقولۀ تفاوت روح وجسم از دیدگاه برگسون مطرح می‌شود؛ که از نظر وی "روح" و "جسم" تنها تفاوت زمانی دارند و روح و به تبع آن خودآگاهی به نوعی همواره در گذشته حضور دارند و به وقایع زمان حال از دید گذشته می‌نگرند. بنابراین تقویت "حافظۀ رخدادی" که یک حافظۀ سیال و سه بعدی است نقش مؤثری در اعتلای خودآگاهی خواهد داشت. در این مطالعه که توصیفی و از نوع تحلیل محتواست قصد داریم تا از طریق هدایت خواننده به سمت به کارگیری هر چه بیشتر حافظۀ رخدادی، سطح خودآگاهی او را ارتقا بخشیده تا به این ترتیب تأثیر چشمگیر آن را در سیر روان درمانی و رهایی از مشکلات روحی - روانی شاهد باشیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی مؤلفه‌های شخصیت زنان در آثار مصطفی مستور
محمود صادق زاده الهه محسنیمصطفی مستور نویسنده ای واقع گراست و آثارش از جنبه‌های گوناگون قابل توجه و بررسی است.کُنِش‌های رفتاری زنان از مشخصه‌های بارزِ داستان های وی به شمار می‌رود. در این جستار به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و کمی به انواع، شاخص‌ها و ویژگی‌های شخصیت زنان در داستانهای مستور پرداخته و با چکیده کاملمصطفی مستور نویسنده ای واقع گراست و آثارش از جنبه‌های گوناگون قابل توجه و بررسی است.کُنِش‌های رفتاری زنان از مشخصه‌های بارزِ داستان های وی به شمار می‌رود. در این جستار به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و کمی به انواع، شاخص‌ها و ویژگی‌های شخصیت زنان در داستانهای مستور پرداخته و بازتاب کُنِش‌های رفتاری زنان و کارکردهای عمدۀ آنان تحلیل و بررسی می‌شود. بدین منظور ابتدا داستانهای مستور بازخوانی و شخصیت های مختلف زن تجزیه و تحلیل و طبقه بندی و مؤلفه های اصلی آنها بررسی شده و سپس داده‌ها و نتیجه‌های تحقیق به صورت کمّی ارزیابی و در جدول ارائه شده است.اصلی‌ترین مؤلفه‌ها و شاخصه‌های شخصیت زنان در داستانهای مستور عبارتند از: جریان روسپی‌گری؛ زنان، زایمان و حسّ مادری؛ زنان بی‌هویت؛ زنان فعّال و مستقل؛ زنان ستم دیده ومظلوم؛ زنان شهدا و رزمندگان جنگ تحمیلی؛ زنان مقدس و معشوقه‌های خداگونه و پیرزن های مؤمن، ساده و چاره‌گشا.زنان، نقشِ اصلیِ را در شکل‌گیری بن‌مایۀ داستانهای مستور دارند و شخصیت آنها بیشتر پویاست و حتّی هنگامی‌که ایستا هستند، نقشی کلیدی در شکل‌گیری و پیش‌بردِ روایت داستانهای وی دارند. از این‌رو، کارکرد زنان در داستانهای مستور، برجسته‌تر از سایر شخصیت هاست و سرنوشت و روحیّات آنان در سنین مختلف از نوجوانی تا کهنسالی مورد توجه عمیق قرار گرفته و به وجودشان در کانون خانواده، اجتماع، پرورش فرزندان و دلبستگی و وابستگی مردان به آنان در موقعیت‌های مختلف مانند: مادری، همسری و حتی معشوق بودن اهمیت داده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - رئالیسم جادویی در داستان های غلامرضا رضایی
حسین خسروی آزیتا قولی گله امیر حسین همتیتخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستانهای اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور چکیده کاملتخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستانهای اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور می‌سازند. باورهای عجیب و غریب، فقر اقتصادی و فرهنگی مردم در مناطق دورافتاده و طبیعی که خشن و ترسناک است، رئالیسم جادویی را در آثار برخی نویسندگان رقم زده است. در این شیوه الگوهای واقع‌گرایی با خیال، وهم و عناصر سحرآمیز درهم می‌آمیزد. در این آمیزش در داستانهای رضایی ترکیبی به وجود آمده است که خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد و رویا و واقعیت چنان به هم جوش خورده‌اند که خیالی بودن این وقایع جنبه‌ای واقعی پیدا میکند.در چند اثر غلامرضا رضایی به داستان‌هایی برمی‌خوریم که وهم و حقیقت باهم درآمیخته به طوری که خواننده توالی زمان را جابه جا می‌یابد؛ اما همین خصوصیت، کیفیتی تازه و بدیع به وجود آورده است. در این مقاله، بازتاب رئالیسم جادویی در مجموعه داستانهای رضایی مورد بررسی قرار گرفته است. ازویژگی‌های مهم داستانهای رضایی می-توان: وهم و خیال‌پردازی، اعتقاد به باورهای عجیب، واگویی افسانه‌های بازمانده پشینیان، باورناپذیری رویدادها، ترس ناگهانی و هیجان، را نام برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - مناسبات بینامتنی میان حکایات مثنوی مولوی در دفتر اول با متون نظم و نثر فارسی (بر اساس نظریۀ ژارژ ژنت)
سیامک سعادتیبینامتنیت به بررسی روابط موجود در بین متون می‌پردازد. چراکه در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به‌بیان‌دیگر، متون جدید زاییدة متن‌های پیش از خود هستند. ازاین‌رو، می‌توان گفت که هیچ متن جدید و بکری وجود ندارد و هر نویسنده‌ای برای خلق اثر خود از آثار پیشینیان چکیده کاملبینامتنیت به بررسی روابط موجود در بین متون می‌پردازد. چراکه در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به‌بیان‌دیگر، متون جدید زاییدة متن‌های پیش از خود هستند. ازاین‌رو، می‌توان گفت که هیچ متن جدید و بکری وجود ندارد و هر نویسنده‌ای برای خلق اثر خود از آثار پیشینیان الهام می‌گیرد. در بینامتنیت دو متن باهم مقایسه می‌شوند: یک متن زیر و یک متن زبر. ژارژ ژنت نظریۀ بینامتنیت را به کمال خود رسانده است. ژنت، بینامتنیت را به سه دسته تقسیم میکند که در قالب: حضور صریح و اعلام‌شده، پنهان و ضمنیِ یک متن در متن دیگر، قابل‌بررسی است. نگارنده در این نوشتار، ابتدا ریشۀ حکایات و اندیشه‌های عرفانی مولوی را در دفتر اول مثنوی در آثار عرفانی، داستانی، تفسیری، دواوین شعر و کتب تاریخی فارسی کاویده، سپس این حکایات را بر اساس نظریۀ بینامتنیت ژنت به سه دسته تقسیم کرده است. در این مرحله، متن زیرین مثنوی مشخص شده است. این متن زیرین باید هم تقدم زمانی و تاریخی بر متون دیگر داشته و هم بیشترین شباهت را با روایت مثنوی داشته باشد. در نهایت شباهت‌ها و تفاوت‌های دو متن بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که مولوی بسیاری از کتب تاریخی، تفسیری، داستانی و عرفانی پیش از خود را خوانده و آنها را در لابه‌لای مثنوی آورده است. هرچند در همۀ موارد بررسی‌شده، وی اندیشه‌های عرفانی و حکایات پیشین را برای نیل به اهداف عرفانی، کلامی و اخلاقی خود با تغییراتی همراه ساخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - بررسی و تحلیل روابط بینامتنیت قرآنی دیوان ناصر خسرو بر اساس نظریه ژنت
سکینه پیرکدر سالهای اخیر در عرصه نقد ادبی و زبان شناسی، نظریه‌ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که به ارتباط و تعامل بین متون پرداخته و به بررسی وجوه تشابه ، تفارق و تاثیرپذیری یک متن از متون دیگر می‌پردازد. این نظریه معتقد است که متون و گویندگان آنها از یکدیگر متأثر چکیده کاملدر سالهای اخیر در عرصه نقد ادبی و زبان شناسی، نظریه‌ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که به ارتباط و تعامل بین متون پرداخته و به بررسی وجوه تشابه ، تفارق و تاثیرپذیری یک متن از متون دیگر می‌پردازد. این نظریه معتقد است که متون و گویندگان آنها از یکدیگر متأثر شده و آگاهانه یا ناآگاهانه، از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره مند می شوند. در گستره ادب فارسی، قرآن یکی از زیرمتن‌‌هایی است که از دیرباز نظرگاه‌های مختلف زیبایی‌شناسی صوری و معنایی آن، مرجع و منبع بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است که برای اعتبار و غنای سخن خویش، از مفاهیم و تعلیمات قرآنی بهره برده‌اند. یکی از این شاعران ناصرخسرو می‌باشد که اصلی‌ترین زیرمتن تشکیل دهنده اندیشه در دیوانش، قرآن کریم است. در این تحقیق سعی شده است تا با شیوه توصیفی- تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه‌ای، ابعاد تاثیر پذیری ناصر خسرو از آیات قرآنی بر اساس نظریه بینامتنی ژنت مورد بررسی قرار گیرد. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که از میان روابط سه گانه بینامتنی ژنت، بینامتنی صریح و شاخه‌های آن( واژه‌ها، عبارات و جمله‌های کوتاه، ترکیب‌های اضافی و وصفی) بیشترین نمود را در دیوان ناصر خسرو دارد و در بین شاخه‌های مختلف بینامتنی صریح، واژه‌ها، پرکاربردترین شیوه بینامتنی در این اشعار می‌باشند. بعد از بینامتنیت صریح، بینامتنیت ضمنی بر اساس بسامد، درمرتبه دوم قراردارد؛ و از بین شاخه‌های مختلف این بینامتنی، بینامتنیت مضمون، بیشتر و متنوع‌تر از نمونه‌های دیگر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - بازتاب بحران هویت زن امروزی در رمان احتمالاً گم‌شده‌ام (از منظر نشانه‌شناسی اجتماعی)
سپیده سیدفرجی فرهاد طهماسبی رقیه صدراییبرخی از زنان نویسنده معاصر ایرانی در مرحله‌ای از نویسندگی خود، به ماهیت و چیستی هویت زنان می‌پردازند. راوی رمان احتمالا گم‌شده‌ام نیز در پی خودآگاهی و کشف هویت فردی است و در این مسیر دچار بحران هویت شده و سعی در فائق آمدن بر این بحران دارد. نشانه‌شناسی یکی از روش‌های پژ چکیده کاملبرخی از زنان نویسنده معاصر ایرانی در مرحله‌ای از نویسندگی خود، به ماهیت و چیستی هویت زنان می‌پردازند. راوی رمان احتمالا گم‌شده‌ام نیز در پی خودآگاهی و کشف هویت فردی است و در این مسیر دچار بحران هویت شده و سعی در فائق آمدن بر این بحران دارد. نشانه‌شناسی یکی از روش‌های پژوهشی میان‌رشته‌ای است که به تحلیل نشانه‌ها می‌پردازد و در خوانش متون ادبی برای درک معانی نهفته در آنها کارگشاست. در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از رویکرد نشانه‌های اجتماعی، رمزگان‌های اجتماعی در رمان احتمالا گم‌شده‌ام اثر سارا سالار بررسی و تحلیل شود. بررسی رمان احتمالا گم‌شده‌ام از دیدگاه نشانه‌شناسی اجتماعی بیانگر آن است که نویسنده در بازنمایی و القای مفهوم مورد نظر خود یعنی بحران هویت موفق بوده است. سارا سالار حضور نشانه‌های اجتماعی را در رمزگان‌های هویتی مانند مکان، پوشاک، خوراک و نام به تصویر کشیده؛ بویژه از طریق تداعی مکان‌های گذشته و نیز بی‌نام بودن شخصیت اصلی، بر این مفهوم تاکید میکند. نشانه‌های آداب اجتماعی نیز در این رمان فراوان‌اند. نویسنده از روش‎های گوناگونِ ارتباط غیرکلامی (مانند لحن و اطوار) به عنوان بستری برای بازتاب مفهوم گم‌گشتگی هویت بهره برده است؛ به این صورت که لحن گفتاری توهین‌آمیز و غیر همدلانه در گفت‌وگوهای ذهنی راوی نیز در خدمت القای مفهوم بحران هویت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - ساختار سیاسی شاهنامه در اندیشه سیاسی مکتب فرانکفورت
ماندانا علیمی سارا جاویدمظفریبراساس چارچوب نظری هابرماس، از نسبت اندیشه و سیاست در سیر تاریخ اندیشۀ سیاسی غرب، اندیشه و سیاست در دوره کلاسیک و در سنت ارسطویی حول مفهوم سعادت با هم عجین می‌شوند؛ زیرا اندیشه، سعادت را تعریف میکند و سیاست در خدمت تحقق مفهوم سعادت، قرار می‌گیرد. حال آنکه در اندیشه سیا چکیده کاملبراساس چارچوب نظری هابرماس، از نسبت اندیشه و سیاست در سیر تاریخ اندیشۀ سیاسی غرب، اندیشه و سیاست در دوره کلاسیک و در سنت ارسطویی حول مفهوم سعادت با هم عجین می‌شوند؛ زیرا اندیشه، سعادت را تعریف میکند و سیاست در خدمت تحقق مفهوم سعادت، قرار می‌گیرد. حال آنکه در اندیشه سیاست مُدرن و در سنت هابزی، اخلاق و سیاست از هم جدا می‌شوند. در حقیقت هدف ساختار سیاسی شاهنامه، سعادتمند کردن شهروندان و همچنین زمینه‌ای برای ایجاد امنیت و تحقق رفاه می‌باشد؛ با این توصیف، طبق چارچوب نظریه هابرماس، مقاله حاضر بر این نظر است که در اندیشه متفکران مکتب فرانکفورت، اندیشه و سیاست همانند سنت کلاسیک، می‌تواند مفهوم رفاه در جهت مذهبی و علم سعادت، عدالت، امنیت و کمک به نیازمندان را به وجود آورد که همان اخلاق فضیلت است؛ اندیشه‌های سیاسی که مورد علاقه ماکیاولی و نظم اجتماعی که مورد نظر مور است، با توجه به زندگی فضیلت-مندانه شهروندان توضیح داده نمی‌شوند. مسئله این متفکران مدرن برخلاف متفکران کلاسیک، نه پرسش از شرایط اخلاقیِ زندگی خیر، بلکه پرسش دربارۀ شرایط واقعی بقاست که مورد نظر مور است. با این توضیح می‌توان حد فاصل میان عقلانیت ارتباطی در تقابل با عقلانیت ابزاری را طبق نظر فرانکفورت در ساختار سیاسی شاهنامه بررسی نمود که این مکتب ما را به وفاق اجتماعی می‌رساند و رسیدن به رهایی از تعلقات دنیایی را همان خرد عینی می‌داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - شناسایی مؤلفه‌های همبستگی ملی در شعر اجتماعی-سیاسی دوره مشروطه (مورد مطالعه: فرخی یزدی و میرزاده عشقی)
ابو طالب پاکباز محمدرضا قاری محسن ایزدیارادبیات مشروطه متعلق به زمانی است که گویندگان ایران ضمن آشنایی با مظاهر تمدن غربی، با فرهنگ و ادب کشورهای مختلف آشنا شده و دریافته اند که ادبیات می تواند گره گشای بسیاری از مسایل سیاسی و اجتماعی باشد. از این رو در ادبیات مشروطه شاهد مضامینی هستیم که گویندگان به واسطه آنه چکیده کاملادبیات مشروطه متعلق به زمانی است که گویندگان ایران ضمن آشنایی با مظاهر تمدن غربی، با فرهنگ و ادب کشورهای مختلف آشنا شده و دریافته اند که ادبیات می تواند گره گشای بسیاری از مسایل سیاسی و اجتماعی باشد. از این رو در ادبیات مشروطه شاهد مضامینی هستیم که گویندگان به واسطه آنها سعی در ایجاد همبستگی میان مردم کرده اند. در این پژوهش که به روش توصیفی –تحلیلی با هدف شناخت مولفه های همبستگی در شعر فرخی یزدی و میرزاده عشقی انجام شد. به این نتیجه رسیدیم که این دو شاعر با در نظر گرفتن عناصر مشترک میان همه ملت، در اشعار خود از این مضامین استفاده کرده اند تا مردم را ترغیب به اتحاد و وحدت کنند. این مضامین و مولفه های مشترک در ارتباط با هویت ملی، مذهبی قرار دارد که موجب تحریک حس ایران دوستی آنها می شود. این عاصر عبارتند از: سرزمین مشترک، تاریخ مشترک، دین مشترک. فرخی و عشقی با یادآوری ویژگی های تاریخ باستانی ایران و دلاوری های گذشته، اهمیت وطن به عنوان نمادی از مادر، لزوم حفظ زبان و فرهنگ فارسی، دین اسلام و لزوم حفظ آن از شر بیگانگان، کوشیده اند، تا ملت را برای همبستگی در برابر اجانب و حکام بی دین آماده مبارزه کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - تحلیل وبررسی روایت در «داستان جامع مصیبت نامۀ عطار با تاکید بر طرح وپیرنگ، راوی» با رویکردی به نظریۀ «چندآوایی یا پولیفونی» باختین
آمنه باطانی بتول فخر اسلام مهدی نوروز فرزاد عباسیچندآوایی به معنی تعددآهنگ و صداست و به گفتمانی اطلاق می‌شود که در آن چندین آوا هم‌زمان به صدا درمی‌آید. همانند نوای موسیقی که هرچند از ملودی های گوناگون ساخته شده‌اند، اما این ملودی ها در یک زمان نواخته می شوند تا آوا و نغمۀ نهایی خلق شود. منطق مکالمه ومفهوم گفتگو گوهرو چکیده کاملچندآوایی به معنی تعددآهنگ و صداست و به گفتمانی اطلاق می‌شود که در آن چندین آوا هم‌زمان به صدا درمی‌آید. همانند نوای موسیقی که هرچند از ملودی های گوناگون ساخته شده‌اند، اما این ملودی ها در یک زمان نواخته می شوند تا آوا و نغمۀ نهایی خلق شود. منطق مکالمه ومفهوم گفتگو گوهرو اصل اندیشۀ باختین در زمینۀ انسان‌شناسی فلسفی است. مسأله و هدف اصلی در این مقاله، بررسی و واکاوی گفتگو و منطق مکالمه با تاکید بر طرح و پیرنگ، راوی، شخصیت در روایت جامع مصیبت نامه و مراتبی است که سالک فکرت با آنها روبه‌رو می‌شود. سمفونی و منطق گفتگویی عطاردر چهل مقام نمود پیدا میکند. منطق مکالمه در روایت جامع، تلاشی است برای دانایی افراد ، نه فقط از طریق هم‌سخنی با دیگران، بلکه حضور هم‌دلانۀ آنان با خود و دیگران شکل می‌گیرد. دیدگاه و تفکر شخصیت‌ها که ممکن است به ایدئولوژی‌های متضادی تعلق داشته باشد، با دیدگاه نویسنده در یک سطح قرار گرفته و همه از اهمیت یکسانی برخوردار می‌شوند. در سمفونی آوایی عطار، بازیگران از هر صنف و طبقه و مقامی انتخاب شده ،تابتوانند ساز همنوایی خود را بنوازند و در نهایت، این آواها منجر به آگاهی و درک بهتری از نغمۀ هستی و رسیدن به مقام قرب الهی می شود.روایت جامع به وضوح توانسته مفهوم چندآوایی یا پولیفونی را به نمایش بگذارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - تحلیل سفرهمای به چین در منظومۀ همای و همایون خواجوی کرمانی بر اساس نظریۀ کهن الگوی «سفرقهرمان» جوزف کمبل
پروانه فریدونی مرتضی رزاقپورهنر و ادبیّات در اسطوره‌شناسی کمبل جایگاه ویژه‌ای دارند و از مهمترین پیکره‌های مطالعاتی محسوب می‌شوند. تک‌اسطوره از روش‌های اسطوره‌شناختی در حیطۀ ادبیّات و هنر است هم در ساحت خلق هم در ساحت درک. منتقدان برای درک آثاری که از این راه خلق شده‌اند به تک‌اسطوره روی‌می‌آورند چکیده کاملهنر و ادبیّات در اسطوره‌شناسی کمبل جایگاه ویژه‌ای دارند و از مهمترین پیکره‌های مطالعاتی محسوب می‌شوند. تک‌اسطوره از روش‌های اسطوره‌شناختی در حیطۀ ادبیّات و هنر است هم در ساحت خلق هم در ساحت درک. منتقدان برای درک آثاری که از این راه خلق شده‌اند به تک‌اسطوره روی‌می‌آورند. کمبل بیش از هر هنر دیگر با ادبیات درگیر بوده‌است. کهن الگوی سفر قهرمان کمبل بر سه خط کلّی روایتی جدایی، تشرّف و بازگشت همراه با هفده زیر مجموعه تبیین شده‌است که در پایان زمینه‌ساز تکامل روحی- روانی قهرمان است. این پژوهش به صورت تحلیلی – تطبیقی و در جامعۀ آماری منظومۀ همای وهمایون صورت پذیرفته‌است و به تحلیل سفر همای به چین بر اساس نظریۀ سفرقهرمان جوزف کمبل پرداخته‌است و برایند پژوهش این است که سفر همای تا حدّ زیادی مطابق بر سفر قهرمان کمبل بوده‌است و قهرمان در پایان سفر به تکامل روحی- روانی و خودشناسی و کسب هویّت رسیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - بررسی داستان شمسه و قهقهه براساس نطریه روایت شناسی ژنت
فراست دژداه داوود محمدیدر دهه‌های اخیر روایت و روایت‌شناسی، به بحث‌های نسبتا نوینی در نقد ادبی تبدیل شده است. کسانی مانند ولادیمیر پراپ، ای. جی گرماس و تزوتان تودورف پیشگامان رویکرد ساخت‌گرا هستند. بر نظریه-پردازانی مانند ژرار ژنت تاثیر گذاشته‌اند. نظریه ژنت بر پنج مفهوم محوری که شامل نظم، تد چکیده کاملدر دهه‌های اخیر روایت و روایت‌شناسی، به بحث‌های نسبتا نوینی در نقد ادبی تبدیل شده است. کسانی مانند ولادیمیر پراپ، ای. جی گرماس و تزوتان تودورف پیشگامان رویکرد ساخت‌گرا هستند. بر نظریه-پردازانی مانند ژرار ژنت تاثیر گذاشته‌اند. نظریه ژنت بر پنج مفهوم محوری که شامل نظم، تداوم ، بسامد، وجه و لحن استوار است. این پنج اصل ژنت را بر داستان شمسه و قهقهه- از کتاب محبوب القلوب - به عنوان یکی از متون داستانی قرن دهم، با شیوۀ کتابخانه‌ای و تحلیلی بررسی نمودیم. تا قابلیت و شگردهای روایی را با بررسی و تحلیل متن کشف نمائیم و به ساختار منسجم و دقیق روایت اثر پی ببریم.نتایج این پژوهش بعد از بررسی و تطبیق متن با نظریه ژنت، بدین شرح است که، این متن از نظر زمانی عدول از روال خطی را ندارد، روایت گذشته‌نگر است، حوادث با شخصیت‌ها پیش می‌رود. در بحث تداوم به علّت توجه نویسنده در همۀ قسمت‌های داستان به درنگ توصیفی و شرح وقایع با جزئیات، شتاب منفی است و این روند تا پایان داستان ادامه می‌یابد. بسامد نیز از نوع مکرر است که تاکیدی بر اهداف نویسنده در درون‌مایه داستان است. راوی دانای کل است، نوع کانونی‌شدگی آن متغیر و به شخصیت‌های داستان وابسته است. در ابتدا داستان ، لحن اول شخص دارد ، اما در حکایت‌های اپیزودی با روایت‌های سوم شخص ادامه می‌یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - خلاقیت ادبی در اشعار احمد شاملو
رویا پروین منصوره تدینی مسعود پاکدل سیما منصوری منصوریچکیدهاحمد شاملو،شاعر معاصر ایران با درک ظرفیت های موجود در زبان فارسی و اشراف بر ادبیات کلاسیک به ویژه متون نثر و خلاقیت منحصر به فرد خویش،با بهره گیری از انواع شگردهای زبانی و رسیدن به سویه‌های طبیعی کلام و موسیقی موجود در آن با تغییر در ساختار و محتوای شعر نیمایی توان چکیده کاملچکیدهاحمد شاملو،شاعر معاصر ایران با درک ظرفیت های موجود در زبان فارسی و اشراف بر ادبیات کلاسیک به ویژه متون نثر و خلاقیت منحصر به فرد خویش،با بهره گیری از انواع شگردهای زبانی و رسیدن به سویه‌های طبیعی کلام و موسیقی موجود در آن با تغییر در ساختار و محتوای شعر نیمایی توانست گونه‌ای دیگر از شعر را بنیان نهد که از آن به عنوان شعر سپید نام می بریم. بر همین اساس هدف از این پژوهش،نشان دادن خلاقیت ادبی،با بهره‌گیری از ترفندها و شگردهای زبانی و مفهوم سازی‌های نوین با تکیه بر مجموعه اشعار شاملو می‌باشد.داده‌های مورد نظر،با بهره‌گیری از منابع دست اول و دوم در محیط کتابخانه گردآوری گردیده است.سپس با تکیه بر اهداف و ابعاد مورد نظر جستار حاضر،داده‌های مورد نظر به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که بخش عمده‌ای از خلاقیت ادبی شاملو در شگردها و هنجار گریزی های زبانی،موسیقی طبیعی کلمه و نگاه سیاسی و اجتماعی توأم با فخامت و سنگینی کلام است که شعر وی را برجسته و متمایز کرده است.نگارنده در تلاش است که با کند و کاو در مجموعه اشعار شاملو و مطالعه منابع موجود در این زمینه،فرآیند خلاقیت ادبی را نشان دهد و بگوید که چگونه شاعر در ساختار و محتوای شعر معاصر ایران تغییر ایجاد کرده و سبک جدیدی از شعر را بنا نهاده است. کلیدواژه‌ها :احمد شاملو، خلاقیت ادبی، ،شعر سپید، موسیقی کلام،شگردهای‌های زبانی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - هشت کتاب سهراب سپهری و مثبت اندیشی از منظر سلیگمن
وجیهه ترکمانی باراندوزی فرناز ثامنی کیوانیمثبت اندیشی یکی از الگوهای رفتاری سالم در جامعه است، با توجه به اینکه آینده هر شخصی تا حد بالایی به نگرش او بستگی دارد مثبت اندیشیدن می‌تواند مقدمات موفقیت و کامیابی را برای او فراهم آورد. البته لازم به ذکر است که تنها مثبت اندیشی لازمه کار نیست بلکه به این معنی می‌باشد چکیده کاملمثبت اندیشی یکی از الگوهای رفتاری سالم در جامعه است، با توجه به اینکه آینده هر شخصی تا حد بالایی به نگرش او بستگی دارد مثبت اندیشیدن می‌تواند مقدمات موفقیت و کامیابی را برای او فراهم آورد. البته لازم به ذکر است که تنها مثبت اندیشی لازمه کار نیست بلکه به این معنی می‌باشد که نگرش مثبت در زندگی می‌تواند انسان را به سمت کامیابی سوق دهد.مارتین سلیگمن که بنیانگذار روانشناسی مثبت نگر می باشد، هیجانات مثبت انسان را در سه مسیر آینده، گذشته و حال مورد مطالعه قرار می‌دهد. وقتی انسان عواطف، تجارب و هیجان‌های خود در زمان حال را در مقایسه با گذشته و آینده بازبینی میکند، ضمن احساس آرامش، امنیت، لذت و شادکامی در زمان حال، در مقایسه با گذشته باید احساس رضایت و خشنودی و نسبت به آینده احساس امید و خوش بینی به او دست بدهد. از سویی دیگر سلیگمن برای مثبت اندیشی ملاک‌ها و معیارهایی چون: خرد و دانش، کنجکاوی، عشق به یادگیری، قضاوت، روشنفکری، دلیری، پشتکار، عشق، مهربانی و سخاوت، عدالت و رهبری و ... را در نظر گرفته است که در مقاله حاضر سعی شده است به بررسی همه این فضیلت‌ها و قابلیت‌ها به همراه استخراج شواهد از هشت کتاب سهراب سپهری پرداخته شود. بدین ترتیب ابتدا به بیان هیجانات انسان در سه مسیر آینده، گذشته و حال و سپس به بیان ملاک و معیارهای خوش بینی از دیدگاه سلیگمن پرداخته شده است و در انتها با تجزیه و تحلیل هشت کتاب، آماری مربوط به این موارد ذکر خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - تحلیل بینامتنی در داستانهای عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی با تأکید برگفتگومندی و چندصدایی باختینی
نعمت منصوری بدریه قوامی رضا برزویی جمال ادهمیپژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستانهای عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار چکیده کاملپژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستانهای عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار ادبی و فرهنگی جهان است. تا قبل از نظریات فردینان دوسوسور همه به مستقل بودن متن‌ها معتقد بودند، ولی نظریات سوسور از اعتبار این نظریه‌ها کاست. بر اساس این نظریه باختین معتقد است که متون و گویندگان آنها آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های فکری و ادبی یکدیگر بهره می‌برند. نویسندگان این مقاله برآنند که با شیوه تحلیل محتوا و با هدف شناخت بیشتر آثار این نویسنده بر اساس نظریه باختین و با روش کتابخانه‌ای این دو اثر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند؛ یافته‌های پژوهش نشان می دهد که نویسنده تحت تأثیر قرآن و عقاید اسلامی قرار گرفته است و همچنین در خلال داستان‌ها به بعضی از باورهای عامیانه اشاره کرده است. نمود ضرب‌المثل و اسطوره، کنایه و آوردن بخشی از دعا و مناجات از شاخص‌های دیگر این آثار است. ساعدی گاه به داستانهای دیگر در لابه‌لای آثارش اشاره کرده است و در عزاداران بیل ازلحاظ محتوا و درون‌مایه تحت تأثیر بوف کور صادق هدایت و مسخ کافکا قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - شیوه های شخصیت پردازی غیرمستقیم در رمان "روی ماه خداوند را ببوس"
صفورا مصلحیهر نویسنده مبتدی و یا متبحّر در حین نوشتن یک داستان، به منظور آفرینش شخصیت های داستانی خود و همچنین برای هویت بخشیدن به آنها، آگاهانه و یا ناآگاهانه به شخصیت پردازی روی می آورد و با مدد گرفتن از شیوه های گوناگون آن، ویژگی ها و خصوصیات درونی و بیرونی اشخاص داستان خود را چکیده کاملهر نویسنده مبتدی و یا متبحّر در حین نوشتن یک داستان، به منظور آفرینش شخصیت های داستانی خود و همچنین برای هویت بخشیدن به آنها، آگاهانه و یا ناآگاهانه به شخصیت پردازی روی می آورد و با مدد گرفتن از شیوه های گوناگون آن، ویژگی ها و خصوصیات درونی و بیرونی اشخاص داستان خود را به تصویر می‌کشد.رمان "روی ماه خداوند را ببوس" از جمله آثار برجسته ای است که در سالیان اخیر به رشته تحریر کشیده شده است. بررسی شیوه های شخصیت پردازی غیر مستقیم در رمان مذکور، هدف مقاله حاضر بوده است. شیوه انجام پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و داده ها با استفاده از شیوه‌ی تحلیل محتوا بررسی شده‌اند. یافته های این تحقیق بیانگر آن است که در این اثر عنصر گفت و گو و در رده‌های بعدی توصیف "رفتار و اعمال" و "قیافه‌ی ظاهری" ، "لحن و محیط" بیشترین نقش را در شخصیت پردازی غیرمستقیم ایفا میکند. واژگان کلیدی: شخصیت پردازی، رمان، روی ماه خداوند را ببوس...واژگان کلیدی: شخصیت پردازی، رمان، روی ماه خداوند را ببوس... پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - نقد و تحلیل گونۀ روایت در رمان « نخل‌های بی سر » اثر قاسمعلی فراست بر اساس نظریۀ ژپ لینت ولت و الگوی لباو و والتسکی
شهین قاسمیاین پژوهش به نقد و بررسی ساختارگونۀ روایت در رمان نخل‌های بی سر اثر قاسمعلی فراست بر اساس نظریۀ ژپ لینت ولت و الگوی لباو و والتسکی می پردازد. نخست، ضمن معرفیِ نظریه های ساختارگرایی به تاریخچۀ مختصری از این دو علم در ادبیات داستانی اشاره خواهد شد و دو الگوی ارتباطیِ در چکیده کاملاین پژوهش به نقد و بررسی ساختارگونۀ روایت در رمان نخل‌های بی سر اثر قاسمعلی فراست بر اساس نظریۀ ژپ لینت ولت و الگوی لباو و والتسکی می پردازد. نخست، ضمن معرفیِ نظریه های ساختارگرایی به تاریخچۀ مختصری از این دو علم در ادبیات داستانی اشاره خواهد شد و دو الگوی ارتباطیِ در ساختار پیرنگ مورد واکاوی و تحلیل قرار خواهد گرفت. بر این اساس می توان برای این داستان یک الگوی مشابه ترسیم کرد، زیرا در آنها یک شی ارزشی به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. بنابراین یک اصل مهم در داستان های دفاع مقدس همواره تکرار می شود و آن غیر شخصی بودن نیروی فرستنده در این داستان ها است. بر خلاف گونه های دیگر داستانی که همواره یک شخصیت باعث سوق دادن کنشگر به سمت شیء ارزشی می شود، در داستان های دفاع مقدس همواره یک نیروی درونی برخاسته از اعتقادات دینی باعث حرکت کنشگر و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست. شناخت ابعاد مختلف داستان‌ها ضروری می‌نماید؛ در پژوهش حاضر نگارنده با رویکردهای نوین به واکاوی در رمان دفاع مقدس با عنوان نخل های بی سرمی پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بازتاب ابزار و واژه‌های صنفی در سخن قصاب کاشانی
الهام غلام کلیسانی مهرداد چترایی عزیز آبادی مرتضی رشیدیدر بین شاعران ایرانی به‌ویژه بعد از دورة صفوی، گروهی از پیشه‌وران به تدریج حضور یافته و عدّه‌ای خوش درخشیده‌اند. کاربرد ابزار و مشاغل در شعر شاعران، قدمتی دیرینه دارد. این کاربرد ضمن اطّلاعات مفیدی که از مشاغل مختلف روزگار می‌دهد، در شناخت بهتر روزگار قدیم ایران در دوره چکیده کاملدر بین شاعران ایرانی به‌ویژه بعد از دورة صفوی، گروهی از پیشه‌وران به تدریج حضور یافته و عدّه‌ای خوش درخشیده‌اند. کاربرد ابزار و مشاغل در شعر شاعران، قدمتی دیرینه دارد. این کاربرد ضمن اطّلاعات مفیدی که از مشاغل مختلف روزگار می‌دهد، در شناخت بهتر روزگار قدیم ایران در دوره‌های متفاوت که چه نگرشی در ارتباط با حرفه‌های گوناگون وجود داشته است، هدایت‌گری می‌نماید. رویکرد ادبی این مشاغل در نوع ادبی شعر، که تنوّع و تعداد آنها هم قابل توجّه است در شهر آشوب‌ها دیده می‌شود. از مهمترین خصوصیّات شهرآشوب‌ها علاوه بر وصف معشوق، بیان پیشه‌هایی است که در زمان و مکان شاعر و اجتماع آن رواج داشته است. در این تحقیق از میان شاعران صاحب‌پیشه به قصّاب کاشانی پرداخته‌ایم. قصّاب از شاعران نیمة دوم قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است که توانسته است با توجّه به سطح آگاهی و دانش خود اشعاری قابل تحسین علاوه بر مضامین عرفانی و غنایی در مضمون آفرینی پیشة خود، ابتکاری داشته باشد و ابزار و واژه‌های صنفی را در سخن خود بیاورد. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و روش کتابخانه‌ای تنظیم شده است بر آن است، به بررسی چگونگی کاربرد ابزار و اصطلاحات شغلی ذی‌ربط در دیوان قصّاب کاشانی بپردازد و با تحلیل یافته‌ها، کاربرد ابزار در شعر قصّاب بیان نماید و توانایی شاعر در تلفیق پیشۀ خود با قریحة شاعری و ویژگی‌های اجتماعی روزگارش را نشان دهد و به این پرسش پاسخ دهد که بازتاب ابزار و واژه‌های مربوط به پیشۀ قصّابی در سخنان قصّاب کاشانی چگونه است؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - هستی شناسی شعر احمد شاملو با تأکید بر سه مفهوم «انسان»، «زندگی» و «مرگ».
هیوا نادری محمد علی خالدیان حسن علی عباس پور اسفدنمواجهه با اثر ادبی، مستلزم کنش‌های متعدد آگاهی است. آثار ادبی، به ویژه شعر، معمولا دارای ساختار پیچیده و چند لایه می باشد و این امر، موجب می شود برای درک یک متن ادبی، سطوح مختلف ادراکی با یکدیگر وارد تعامل شوند. یکی از این جنبه ها، بررسی مفاهیم برجسته در آثار ادبی است. چکیده کاملمواجهه با اثر ادبی، مستلزم کنش‌های متعدد آگاهی است. آثار ادبی، به ویژه شعر، معمولا دارای ساختار پیچیده و چند لایه می باشد و این امر، موجب می شود برای درک یک متن ادبی، سطوح مختلف ادراکی با یکدیگر وارد تعامل شوند. یکی از این جنبه ها، بررسی مفاهیم برجسته در آثار ادبی است. در این مطالعه به بررسی مفاهیم انسان، زندگی و مرگ در شعر شاملو از منظر هستی شناسی پرداخته شده است. بر اساس یافته های مطالعه حاضر، می توان چنین ادعا کرد که انسان پایه و اساس شعر شاملو است و سایر مفاهیم شعری در سروده های وی، حول مفهوم انسان می چرخند. شاملو خود را در برابر انسان مسئول می داند و نمی تواند رنج او را نادیده بگیرد. همچنین بر اساس یافته های حاضر، زندگی در شعر شاملو سرشار از امید است. وی معتقد است که زندگی در همه جا جریان دارد و در همه شرایط باید امید و دلخوشی انسان حفظ شود. در این پژوهش، مرگ به عنوان آخرین مفهوم، مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش، مرگ در شعر شاملو، تنها به معنای پایان یافتن زندگی مادی نیست، بلکه ناامیدی و تن دادن به ظلم و بسیاری موارد دیگر می توانند مصداق مرگ باشند.در نهایت چنین نتیجه‌گیری می شود که انسان در شعر شاملو نقش محوری دارد و از آنجا که زندگی در نزد وی بسیار بااهمیت تر و لذت بخش تر از مرگ است معتقد است که برای دست یافتن به یک زندگی شرافتمندانه و آرمانی باید تلاش کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - سوررئالیسم و عرفان عراقی
یدالله بهمنی علی اکبر افراسیاب پورفراواقعگرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب ن چکیده کاملفراواقعگرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب نقد ادبی جدید مورد مطالعه و مقایسه قرار نگرفته است. در این مقاله که از نوع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی است، پس از خوانشی جدید از رابطة عرفان با سوررئالیسم موارد اشتراک آنها در آثار عراقی ترسیم و دنبال می‌شود. او پیرو مکتب جمال است که به زیبایی و عشق اصالت می‌دهد و عنصر خیال را مرز فراواقعیت و زیبایی‌آفرین می‌داند، با گریز از عقل به کشف و شهود روی می‌آورد و از دنیای درون شبیه به ضمیر ناخودآگاه سخن می‌گوید و با شطح و الهام از دنیای خیال بهره می‌گیرد که در حقیقت تصویرهایی سوررئالیستی ارائه می‌دهد. در این پژوهش آموزه‌های عرفانی فخرالدین عراقی قابل مقایسه با این مکتب نشان داده می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - بررسی عشق و عرفان در یک دهه مقالات سعدی پژوهی
فاطمه مرتضوی اصغر دادبه بهرام پروین گنابادیسعدیشناسی حوزه‌ی پژوهشی گسترده‌ای است که به آثار و افکار سعدی در ساحت‌های مختلف می‌پردازد. عشق و عرفان یکی از برجسته‌ترین مفاهیم پژوهشی این حوزه است که با شورانگیزی و تأویل‌پذیری عاشقانه‌های سعدی ارتباط دارد مطالعه‌ی آثار تحلیلی و انتقادی در این زمینه، اختلاف نظر زیادی چکیده کاملسعدیشناسی حوزه‌ی پژوهشی گسترده‌ای است که به آثار و افکار سعدی در ساحت‌های مختلف می‌پردازد. عشق و عرفان یکی از برجسته‌ترین مفاهیم پژوهشی این حوزه است که با شورانگیزی و تأویل‌پذیری عاشقانه‌های سعدی ارتباط دارد مطالعه‌ی آثار تحلیلی و انتقادی در این زمینه، اختلاف نظر زیادی را نشان می‌دهد که قابل تأمل و بررسی است . در پژوهش حاضر تعداد 19 مقاله در یک دهه سعدی‌پژوهی بررسی و تحلیل می‌شوند تا ارزش و منطق دیدگاه‌های مختلف سنجیده و نیازهای پژوهشی تازه شناخته‌شود و به پرسش‌هایی چون اولویت با عشق مجازی است یا حقیقی و چیستی و چرایی اختلاف نظر پژوهندگان چنین پاسخ دهد که قائل شدن به هر یک از انواع عشق با دلایل و شواهد متقن، معتبر و پذیرفته است و با تکیه بر روش تحلیلی خواننده‌مدار می‌توان خواننده و پژوهشگر را در برداشت‌های قاعده‌مند و مستدل آزاد دانست بنابراین رسیدن به یک اجماع کلی و نظر واحد در این زمینه درست و شایسته نمی‌نماید . این پژوهش با رویکردی کیفی و روش تحلیلی-توصیفی با مطالعه مقالات مورد نظر و منابع کتابخانه‌ای مرتبط این نتیجه را نشان می‌دهد که پژوهش‌های انجام شده با همه اختلاف دیدگاهها ارزشمند و معتبر و منابع مطالعاتی خوبی برای علاقه‌مندان هستند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - تحلیل نشانه‌شناسی «مار» در شعر«من آن روز می‌گفتم...» سیمین بهبهانی با تأکید بر نظریۀ مایکل ریفاتر
مریم ارجمندی مهدی ظرافتکارهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان میکند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار میکند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آ چکیده کاملهر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان میکند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار میکند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آن روز... از این کارکردِ هنری بهره برده است؟ به نظر می‌رسد؛ برای رسیدن به پاسخ مناسب، بهره‌مندی از نظریۀ نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر بیش از هر نظریه‌ای مناسب است. با توجّه به این سنخیّت، مقالۀ حاضر بر مبنای نظریۀ نشانه‌شناسی این اندیشمند و با روش توصیفی- تحلیلی شعر سیمین را بررسی نموده است. پس از بررسیِ عناصر غیر‌دستوری نتایج بیانگر آن است که انباشت‌هایی با معنا‌بنِ مار، ضحّاک و ترس با بسامد بالادر شعر حضور دارند. پس از بررسی منظومه‌های توصیفی با رویکرد خوشه‌های استعاری و با هسته‌های جامعۀ سنتی، خوی اهریمنی و جامعۀ شبه‌مدرن هیپوگرام‌های شعر مشخص شد که مهمترین آنها عبارت بودند از: مار نماد خوی اهریمنی انسان‌هاست و در نظام‌های مرد‌سالار، بیشتر در وجود جنس مذکّر تجلّی می‌یابد. همچنین مقایسۀ انباشت‌ها، منظومه‌های توصیفی و هیپوگرام‌ها با رویکرد بینامتنیّت، ماتریس ساختاری زیر را در ذهن نویسندگان ایجاد کرد: خوی اهریمنی نظامِ مرد‌سالار در جوامع سنتی از طریق بازی‌های فولکلوریک، ستم‌پذیری را به دختران القا میکند. در جامعۀ شبه‌مدرن آموزشِ ستم‌پذیری با روش‌های مدرن ادامه می‌یابد. تا وقتی که این خوی اهریمنی در ذهنیت جامعه وجود داشته باشد، ترس زنان ادامه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - تحلیل راهبردهای معادل‌یابی (سازی) در ترجمه‌های متون بانکی با استفاده از رویکرد زبان‌شناختی معناشناسی ساختارگرا
محمد نصری حیدر نصرت زاد شهرام مدرس خیابانیاین مقاله سعی در تحلیل ترجمه‌های متون بانکی در حوزه‌ی اعتبار اسنادی (دستورالعمل‌ها) از بانکداری بین‌‌الملل با انتخاب پنج کتاب ترجمه‌شده و یکصد و هفتاد جمله‌‌ی منتخب تصادفی از میان این متون با نگاه تلفیقی ترجمه‌ای و زبان‌شناختی دارد و به همین دلیل با استفاده از دو دیدگاه چکیده کاملاین مقاله سعی در تحلیل ترجمه‌های متون بانکی در حوزه‌ی اعتبار اسنادی (دستورالعمل‌ها) از بانکداری بین‌‌الملل با انتخاب پنج کتاب ترجمه‌شده و یکصد و هفتاد جمله‌‌ی منتخب تصادفی از میان این متون با نگاه تلفیقی ترجمه‌ای و زبان‌شناختی دارد و به همین دلیل با استفاده از دو دیدگاه راهبردهای معادل‌یابی نیومارک و معناشناسی ساختارگرا و با روشی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای به تحلیل برخی معادل‌یابی (سازی)های صورت‌گرفته در این متون می‌پردازد تا به این طریق راهبردهای معادل‌یابی (سازی) که استفاده بیشتر و نقش بارزتری در ترجمه و انتقال صحیح معنا در این‌گونه از متون دارند را شناسایی نماید. یافته‌های پژوهش نشان می-دهد که در ترجمه‌های این‌گونه از متون راهبردهای انتقال و گرته‌برداری فراوانی بیشتری نسبت به سایر راهبردها دارند و دیگر راهبردها از امکان وقوع کمتری برخوردار هستند. همچنین از راهبردهای معادل‌یابی مقبول، موقت، جبران، تحلیل مؤلفه‌ای، یادداشت، اضافات و یا توضیحات و فرهنگی (در بخش متون تخصصی) استفاده‌ای نشده است. برخلاف میزان استفاده و بر اساس نمونه‌های یافت‌شده، راهبردهای کارکردی، توصیفی، تحلیل مؤلفه‌ای، یادداشت‌ها، اضافات و توضیحات و گرته‌برداری در معادل‌گزینی (سازی)های فارسی واژه‌ها و یا عبارات تخصصی با معنای صحیح و مناسب نقش بارزتری نسبت به سایر راهبردها در ترجمه‌های این متون دارند. البته این به آن معنا نیست که سایر راهبردها نقشی در معادل‌یابی (سازی) این‌گونه از متون ندارند، بلکه استفاده به‌جا و مناسب از راهبردهای دیگر نیز برای ترجمه و انتقال صحیح و دقیق معنا در این متون ضروری به نظر می‌رسند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - منشات خاقانی، نثری فراموش شده
سید ایوب نقشبندیچکیده: منشات خاقانی شروانی (520 - 595 هـق)، مجموعه نامه‌هایی است که خاقانی با نثری فنی و زیبا برای حاکمان، عالمان و نزدیکان خود نگاشته است، این نامه‌ها، از جنبه‌های ادبی، اجتماعی و هنری دارای اهمیت و شایان بررسی و توجه می‌باشد. همچنین آنها را می توان جزو منابع مهم در خ چکیده کاملچکیده: منشات خاقانی شروانی (520 - 595 هـق)، مجموعه نامه‌هایی است که خاقانی با نثری فنی و زیبا برای حاکمان، عالمان و نزدیکان خود نگاشته است، این نامه‌ها، از جنبه‌های ادبی، اجتماعی و هنری دارای اهمیت و شایان بررسی و توجه می‌باشد. همچنین آنها را می توان جزو منابع مهم در خاقانی شناسی و جامعه شناسی دوره شاعر، به حساب آورد. منشأت، جلوه‌های زیبایی از نثر فنی قرن ششم را برای ما ترسیم میکند که در نهایت پختگی و آراستگی، در قالب نامه، ارائه و تحریر یافته است. بعضی از نامه‌های خاقانی، دل نامه‌هایی هستند که اطلاعات قابل توجهی در مورد نویسنده و جامعه‌ای که در آن زندگی کرده است در اختیار ادب دوستان قرار می‌دهد. در این مقاله، اهمیت و ارزش منشأت، به عنوان نمونه‌ی برجسته و بارز هنر نثرنویسی شاعری توانا، بیان می‌گردد تا علاقه مندان، در زمینه خاقانی پژوهی، آن اثر را بیشتر مورد توجه و مدنظر خود قرار دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - شگردهای پست‌مدرنیسم در رمان سپیده‌دم‌ایرانی براساس نظریه برایان مک‌هیل
سحر علیکاهی لطیفه سلامت باویل علیرضا صالحیچکیده به طور کلی نظریه‌های پست‌مدرنیستی به دو گروه عمده تقسیم شده‌اند. گروه نخست نظریه‌های کسانی مانند بری لوئیس، پیتر والن و دیوید لاج را در برمی‌گیرد که فهرستی از مؤلفه‌های پسامدرنیستی (عدم‌قطعیت، پارانویا، بی‌نظمی‌زمانی و...)ارائه می‌کنند. درگروه‌دوم، شاخص‌ترین چکیده کاملچکیده به طور کلی نظریه‌های پست‌مدرنیستی به دو گروه عمده تقسیم شده‌اند. گروه نخست نظریه‌های کسانی مانند بری لوئیس، پیتر والن و دیوید لاج را در برمی‌گیرد که فهرستی از مؤلفه‌های پسامدرنیستی (عدم‌قطعیت، پارانویا، بی‌نظمی‌زمانی و...)ارائه می‌کنند. درگروه‌دوم، شاخص‌ترین نظریه را برایان مک‌هیل مطرح-کرده‌است که‌برای‌تبیین پسامدرنیسم از مفهوم "عنصرغالب" در فرمالیسم-روسی مددمی‌گیرد و مشخصه پسامدرنیسم را وجودشناسی(در تباین بودن با معرفت‌شناسی که عنصر غالب مدرنیسم است) می‌داند. در راستای تحقق این هدف،ابتدا شگردهاو مؤلفه‌هایی‌از رمان سپیده‌دم‌ایرانی استخراج‌و درسه-بخش عناصرداستان، مفهوم، شکل یاصورت موردبررسی قرارمی‌گیرد؛ سپس براساس نظریه غالب برایان مک‌هیل که در اصل ویژگی داستانهای پسامدرن را طرح مباحث هستی‌شناسانه می‌داند، مشخص می‌شود که این شگردها و مؤلفه‌ها تا چه حد در برجسته کردن عناصرهستی‌شناسانه اثر مورد نظر نقش دارند. نتیجه‌نشان-می‌دهد که‌دراین رمان، نویسنده به‌خوبی از تکنیک چندصدایی، عدم-قطعیّت،اتصال‌کوتاه،عدم‌انسجام‌ذهن‌وآشفتگی‌‌شخصیت‌هاو...به بهترین شکل بهره‌گرفته و رمان خود را در کنار آثار پست‌مدرن قرار داده است. واژگان کلیدی: سپیده‌دم‌ایرانی، پست‌مدرنیسم، مک‌هیل، مبانی وجودشناسی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - بحران¬های قومی - فرهنگی: ساخت و بازسازی هویت¬ها در دندان¬های سپید اثر زادی اسمیت
فرانک شاهمرادی بهمن زرین جویی لیلا برادران جمیلیتنوع فرهنگی جهانشهر لندن محصول تقابل فرهنگ¬های گوناگون از سراسر جهان و هژمونی فرهنگ بومی غالب است که مهاجر و خانواده¬اش با بحران مواجه می¬شوند. این پژوهش مطالعه‌ای نظری است که به شیوه پژوهش کتابخانه‌ای و با استفاده ازرویکرد تحلیلی ـ توصیفی انجام شده¬است. در انجام این وا چکیده کاملتنوع فرهنگی جهانشهر لندن محصول تقابل فرهنگ¬های گوناگون از سراسر جهان و هژمونی فرهنگ بومی غالب است که مهاجر و خانواده¬اش با بحران مواجه می¬شوند. این پژوهش مطالعه‌ای نظری است که به شیوه پژوهش کتابخانه‌ای و با استفاده ازرویکرد تحلیلی ـ توصیفی انجام شده¬است. در انجام این واکاوی، نقش فرهنگ‌ها در ساخت و بازسازی هویت افراد در بریتانیای چندفرهنگی در رمان دندان¬های سپید (2000) و تأثیرات چالش¬های مو¬جود میان فرهنگ¬ها وقومیت‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این نوشتار از نقد و دیدگاه مطالعات فرهنگی استوارت هال ، تفاسیر کریس بارکر از فرایند چندگانگی فرهنگی و مشکلات آن در دندان¬های سپید اثر برجسته زادی اسمیت، استفاده شده است. اسمیت در بیشتر آثار خود به مشکلات چندفرهنگی در لندن می¬پردازد که اغلب متأثر از تجربه¬های شخصی خود که فردی جامائیکایی-انگلیسی است، می¬باشند. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش¬های بنیادین است که این بحران¬ها کدام هستند، در چه حوزه هایی اتقاق افتاده¬اند و اسمیت چگونه این مشکلات و بحران¬های فرهنگی را در جامعه لندن به چالش کشیده است؟ پاسخ به این سوالات کمک شایانی به درک مشکلات قومی- فرهنگی در جوامع چند¬فرهنگی می¬¬کند. اسمیت چالش¬های درونی و بیرونی مهاجران را در دنیای مدرنیزه قرن بیست¬و¬یکم به تصویر کشیده¬است. خوانش آثار اسمیت نشان¬دهنده توانایی این نویسنده در لمس حساس-ترین موضوعات فرهنگی، مداقه در آن¬ها و به چالش کشیدن¬شان می¬باشد . پرونده مقاله