• فهرست مقالات water consumption

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - تحلیل مضامین مؤثر بر فرهنگ مصرف آب از دیدگاه اسلام (مطالعه کیفی)
        ندا رجاییان نرگس کشتی آرای محمدعلی نادی
        مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مسائل مهم در اسلام، محافظت ازآب است. تحقیق حاضر نیز به بررسی مؤلفه های فرهنگ اسلامی مؤثر بر مصرف آب پرداخت. روش پژوهش: این پژوهش کیفی و از روش تحلیل مضمون، سبک آتراید- استرلینگ[i]، به منظور تحلیل مضامینی که از مقالات داخلی و متون اسلامی مرتبط ب چکیده کامل
        مقدمه و هدف پژوهش: یکی از مسائل مهم در اسلام، محافظت ازآب است. تحقیق حاضر نیز به بررسی مؤلفه های فرهنگ اسلامی مؤثر بر مصرف آب پرداخت. روش پژوهش: این پژوهش کیفی و از روش تحلیل مضمون، سبک آتراید- استرلینگ[i]، به منظور تحلیل مضامینی که از مقالات داخلی و متون اسلامی مرتبط با آب و الگوی مصرف بدست آمده می باشد. مضامین در سه دسته پایه، سازمان دهنده و فراگیر، جهت دستیابی محقق به شبکه مضامین فرهنگ اسلامی مصرف آب دسته بندی شد. یافته‌ها: تحلیل ها نشان داد، 4 مضمون فراگیر شامل: باور، هنجار، ارزش و دانش به عنوان مؤلفه های اصلی شبکه، 8 مضمون سازمان دهنده شامل: ایمان به خدا، هنجار اجتماعی، هنجار اخلاقی، هنجار قانونی، هنجار رویه ای، ارتقاء فرهنگ اسلامی جامعه، آب نعمت و امانت الهی، به عنوان اصول فرعی، و در نهایت 34 کد مضمون پایه به عنوان عوامل جز که باید در مصرف آب با تکیه بر فرهنگ اسلامی مد نظر قرار گیرد بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آنند ترکیب این چهار مؤلفه، فرهنگ اسلامی مصرف آب جامعه مسلمانان را نشان می دهد. در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده، دراین بخش آموزش های ساده اما کاربردی (با محوریت اعتدال، قناعت، پرهیز از اسراف و صرفه جویی) که از طرف دین اسلام مطرح شده می تواند مسلمانان را به الگوی بهینه مصرف آب رهنمون سازد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان در مصرف بهینه آب «مطالعه موردی: مدارس ابتدایی استان قم
        عنایت اله آقائی محمد کربلایی ابراهیمی
        مقدمه و هدف پژوهش: هدف تحقیق "بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم در مصرف بهینه آب" می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری را دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم تشکیل می‌دهند. چکیده کامل
        مقدمه و هدف پژوهش: هدف تحقیق "بررسی نقش اقدامات فرهنگی ترویجی بر تغییر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم در مصرف بهینه آب" می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری را دانش‌آموزان مدارس ابتدایی استان قم تشکیل می‌دهند. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، از بین 139762 نفر، طبق فرمول کوکران 383 نفر انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی آن به صورت روایی صوری محتوایی توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 918/0 تأیید گردید. برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق از آزمون کلموگروف اسمیرنوف یک نمونه ای و برای آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش تحلیل رگرسیون خطی یک متغیره، آزمون تی یک نمونه‌ای، با نرم‌افزار SPSS25 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اقدامات فرهنگی ترویجی مصرف بهینه آب بر تغییر آگاهی و رفتار دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی استان قم تاثیرگذار است و دارای تاثیر مثبت معنی‌داری می‌باشد. هم‌چنین اقدامات فرهنگی ترویجی مصرف بهینه آب بر تغییر نگرش دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی استان قم تاثیرگذار است و دارای تاثیر منفی معنی‌داری می‌باشد. نتیجه‌گیری: از میان مولفه‌های اقدامات فرهنگی ترویجی، نمایش‌های آموزشی ترویجی، مهم‌ترین مولفه و برپایی جشنواره و همایش‌ها کم اهمیت‌ین مولفه می‌باشد. هم‌چنین متغیر رفتار گروهی مهم‌ترین و رفتار فردی کم اهمیت‌ترین مولفه می‌باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تحلیل رفتار کشاورزان در به‌کارگیری فناوری آبیاری کم فشار بر پایه توسعه تئوری تجزیه-یافته رفتار برنامه‌ریزی شده
        آرزو مختاری حصاری روح اله رضائی حسین شعبانعلی فمی علیرضا نعمتی
        این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کشاورزان در به کارگیری فناوری آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و جزو پژوهش های کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان استان آذربایجان شرقی به تعداد 112010 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، نم چکیده کامل
        این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کشاورزان در به کارگیری فناوری آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و جزو پژوهش های کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان استان آذربایجان شرقی به تعداد 112010 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، نمونه 393 نفری از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه پژوهشگرساخته بود که برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی شکلی و روایی همگرا استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که میانگین واریانس استخراج شده برای سازه های مورد بررسی قابل قبول بوده است (AVE≥0.522). همچنین، مقدار پایایی ترکیبی برای همه سازه ها مناسب بود (CR≥0.785). برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS20 و AMOS21 استفاده شد. به منظور درک بهتر عوامل اصلی تأثیرگذار بر رفتار بکارگیری سیستم آبیاری کم فشار، مدل تحقیق بر مبنای تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده پایه ریزی گردید. در این پژوهش، دو متغیر هنجار اخلاقی و هویت خود به مدل اولیه تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده اضافه شده است که آن را کامل تر و گسترده تر ساخته است. نتایج تجربی پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که توسعه تئوری تجزیه یافته رفتار برنامه ریزی شده از اثربخشی و کارایی مناسبی برای پیش بینی رفتار کشاورزان در بکارگیری فناوری آبیاری کم فشار برخوردار بوده و متغیرهای سازگاری، مزایا، تسهیل کننده ها، خودکارآمدی، هنجارهای اخلاقی، هویت خود، نگرش و واپایش رفتاری 72 درصد از واریانس آن را تبیین نمودند. همچنین، متغیرهای مزایا و سازگاری، 33 درصد از واریانس نگرش نسبت به کاربرد سیستم آبیاری کم فشار و متغیرهای خودکارآمدی و تسهیل کننده ها در حدود 21 درصد از واریانس واپایش رفتاری کشاورزان نسبت به کاربرد سیستم آبیاری کم فشار را تبیین کرده اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسی توزیع شوری در پروفیل خاک زراعی کشت شده تحت آبیاری قطره ای
        لیلا میرزایی الموتی بیژن نظری عباس ستوده نیا هادی رمضانی اعتدالی
        حفاظت از منابع آب و خاک در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک در گروه توجه جدی به مسئله‌ی شوری است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی به منظور بررسی تجمع نمک در خاک در آبیاری قطره‌ای انجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل آبیاری با سیستم نوار پلاکدارسطحی، نوار پلاکدار چکیده کامل
        حفاظت از منابع آب و خاک در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک در گروه توجه جدی به مسئله‌ی شوری است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی به منظور بررسی تجمع نمک در خاک در آبیاری قطره‌ای انجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل آبیاری با سیستم نوار پلاکدارسطحی، نوار پلاکدار نیمه زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتر از سطح خاک، نوار زیپدارسطحی، نوار زیپدار نیمه‌ زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتری از سطح خاک و نوار زیپدارسطحی با مالچ بود. شوری آب آبیاری 2 دسی‌زیمنس بر متر همراه با کشت گیاه ذرت علوفه‌ای صورت گرفت. نتایج بیانگر بیشترین تجمع نمک در عمق 15 تا 20 سانتیمتری و در فاصله عرضی 10 تا 15 سانتیمتری از گسیلنده‌ها بود. همچنین بین واریانس-های شوری در فاصله صفر، 15 و 30 سانتیمتری از گسیلنده‌ها و در عمق صفرتا 20 سانتیمتری از سطح خاک در هر پنج تیمار در سطح 05/0 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت ولی در بقیه اعماق که شامل 20 تا 40 و 40 تا 60 سانتیمتری بود اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. طبق نتایج در سیستم آبیاری قطره‌ای نواری در بافت سیلت لوم، تجمع نمک عمدتاً در فاصله صفر تا 15 سانتیمتری نوارها و عمق صفر تا 20 سانتیمتری از سطح خاک اتفاق می افتد و باید برای آبشویی آن اقدام نمود. در این تحقیق تیمار زیپدارسطحی با مالچ از نظر بالابودن عملکرد محصول و مصرف آب کمتر نسبت به سایر تیمارها برتری داشت و به طور میانگین نسبت به سایر تیمارها 39/10 درصد مقدار تجمع نمک را کاهش داد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - اثر روند کاربری اراضی بر میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه در 20 سال آتی با استفاده از زنجیره مارکوف
        کیومرث روشنگر محمدتقی اعلمی حسن گل‌محمدی
        زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده اس چکیده کامل
        زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده است. برهمین اساس هدف پژوهش حاضر شبیه‌سازی وضعیت آینده منابع آب حوضه دریاچه ارومیه، تحت تأثیر مساحت کاربری‌های کشاورزی جهت برنامه‌ریزی بهتر آینده منابع آب این حوضه می‌باشد.روش پژوهش: به این منظور، نخست داده‌های تصاویر ماهواره‌ای لندست در بازه زمانی سال 2000 الی 2020 به کمک الگورتیم SVM در نرم‌افزار ENVI5.3 طبقه‌بندی و صحت طبقه‌بندی با استفاده از الگوریتم Kappa Coefficient سنجیده شد. در ادامه آمارها و اطلاعات مربوط به تغییر الگوی کشت (از زراعی به باغی) و منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه محاسبه گردید. درگام بعد با استفاده از دو روش LCM, CA-MARKOV شبیه‌سازی تغییرات کاربری اراضی برای سال 2030 و 2040 انجام شد و در نهایت پس از مشخص نمودن میزان تغییرات هریک از کاربری‌ها، میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی در حوضه آبریز با استفاده از مدل NETWAT شبیه‌سازی شد.یافته ها: نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که مساحت دو کاربری کشاورزی آبی و باغ به ترتیب از 1450 و 395 کیلومترمربع در سال 2000 به بیش از 3600 و 1650 کیلومترمربع در سال 2040 افزایش خواهد یافت. همین امر باعث افزایش میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی از 1500 میلیون مترمکعب در سال 2000 به بیش از 4100 میلیون مترمکعب در سال 2040 خواهد شد.نتایج: به کاربری کشاورزی آبی از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 1253.05 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 2049.54 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 1 میلیارد و 473 میلیون مترمکعب افزایش می‫دهد. به کاربری باغات از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 688.02 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 1276.14 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 703 میلیون مترمکعب افزایش می‫ دهد. به کاربری دیم از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 367.06 افزوده شده که طبق پیش‫بینی بروش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 531 می‫رسد، که میزان مصرف آب را MCM 253 افزایش می‫دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - تأثیر سیلیکا ایروژل نانو ساختار بر کارایی مصرف آب گیاه ذرت تحت شرایط کم آبیاری
        حمیده اسودی فیاض آقایاری لیلا سمیعی
        زمینه و هدف: به منظور بررسی اثر سیلیکا ایروژل نانو ساختار به عنوان یک جاذب رطوبت خاک بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت و مقایسه آن با سوپرجاذب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسل چکیده کامل
        زمینه و هدف: به منظور بررسی اثر سیلیکا ایروژل نانو ساختار به عنوان یک جاذب رطوبت خاک بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت و مقایسه آن با سوپرجاذب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام گرفت. مواد و روشها: کم آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و50 درصد نیاز آبی گیاه در کرتهای اصلی و مواد جاذب رطوبت در سه سطح شامل عدم مصرف ماده جاذب رطوبت، مصرف سوپرجاذب به میزان 30 کیلوگرم در هکتار و مصرف سیلیکا ایروژل به میزان 5 کیلوگرم در هکتار در کرتهای فرعی قرار گرفت.یافته ها: بیشترین مقدار عملکرد دانه (12684 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری با 100 درصد نیاز آبی و مصرف سیلیکا ایروژل به دست آمد. با مصرف سوپرجاذب و سیلیکا ایروژل عملکرد دانه افزایش یافت به نحوی که کاربرد سیلیکا ایروژل نسبت به سوپرجاذب برای افزایش عملکرد دانه، در سطح آبیاری 100 درصد نیاز آبی دارای برتری نسبی معنی داری بود اما در سطوح 75 و 50 درصد نیاز آبی در یک گروه آماری قرار گرفت. کاربرد سوپرجاذب و سیلیکا ایروژل به ترتیب منجر به افزایش 116/2 و 154/1 درصدی کارایی آب برای عملکرد دانه و افزایش 38/4 و 85/9 درصدی کارایی آب برای عملکرد بیولوژیک شد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، کاربرد سیلیکا ایروژل نانو ساختار، برای افزایش بهره وری آب و عملکرد ذرت پیشنهاد میگردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - تبیین الگوی جامعه‌شناختی مدیریت مصرف آب در حوضه آبریز مرکزی استان زنجان
        هادی یاسر مظفرالدین شهبازی میثم موسایی
        زمینه و هدف: در شرایط کنونی، به الگوی مصرف آب و شناخت آن در حوزه‌های مختلف تـوجه درخـور نمی‌شود و نیاز‌ شدید‌ به‌ شناخت میزان مصرف و عوامل مؤثر بر آن، کاملاً محسوس است، در حال حاضر حوضه آبریز مرکزی استان زنجان با بحران شدید آب رو به رو است و هدف این پژوهش تعیین عوامل اج چکیده کامل
        زمینه و هدف: در شرایط کنونی، به الگوی مصرف آب و شناخت آن در حوزه‌های مختلف تـوجه درخـور نمی‌شود و نیاز‌ شدید‌ به‌ شناخت میزان مصرف و عوامل مؤثر بر آن، کاملاً محسوس است، در حال حاضر حوضه آبریز مرکزی استان زنجان با بحران شدید آب رو به رو است و هدف این پژوهش تعیین عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت مصرف آب و ترسیم الگوی جامعه‌شناختی آن در حوضه مذکور و ارائه راهکارهای برون رفت از بحران آب در منطقه به مجریان و مدیران آب است. روش بررسی: این پژوهش، تلفیقی از روش کمی و کیفی با استفاده از طرح همسوسازی از نوع مدل چند سطحی است که بخش کمی با جامعه آماری 19125 بهره بردار کشاورزی و انتخاب 377 بهره بردار به عنوان نمونه از طریق فرمول کوکران با روش پیمایش و بخش کیفی با روش دلفی در سال 1401 اجرا شده است. در بخش کیفی 30 خبره از میان کارمندان سازمان جهاد کشاورزی، اداره آب منطقه ای و نخبگان کشاورزی استان زنجان به صورت هدفمند انتخاب شده اند. یافته ها: در این پژوهش بخش کمی و کیفی مکمل یکدیگر می باشد، بخش کمی بیانگر این است که متغیرهای سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی ارتباط مستقیمی با متغیر مدیریت مصرف آب دارند. از جمله مواردی که در سه مرحله روش دلفی توسط نخبگان جامعه مطرح گردید، وجود عادت های غلط، نقص قوانین، عافیت طلبی مسئولان و عدم توجه به مواردی از جمله یکپارچگی اراضی و عدم الگوی کشت صحیح در مدیریت مصرف آب است. بحث و نتیجه گیری: با بررسی متغیرهای مورد مطالعه در بخش کمی و یافته های حاصل از روش دلفی به این نتیجه رسیدیم که متغیرهای انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی60 درصد از تغییرات متغیر مدیریت مصرف آب را تبیین می‌کنند، همچنین مقوله‌ی رهبران محلی، قوانین مصوب، قواعد شکل‌گرفته، انگیزه اجتماعی، تعهد و تخصص در نیروی انسانی، موارد فنی و حکمرانی واحد، مقوله های حاصل از روش دلفی هستند که بر مدیریت مصرف آب تاثیر میگذارند. در پایان تحقیق الگوی جامعه‌شناختی مدیریت مصرف آب به کمک نتایج هر دو بخش کمی و کیفی ترسیم گردید. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - طراحی الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی با رویکرد اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار(مطالعه موردی: استان تهران)
        محمد یوسفی نژاد مریم لاریجانی سید محمد شبیری مهدیه رضایی
        زمینه و هدف: بحران آب یکی از مهمترین چالش های استان تهران است. مدیریت و آموزش آب مجازی در بسیاری از کشورها به عنوان یک اقدام برای غلبه بر کمبود آب خصوصاً در بخش کشاورزی است. در ایران سرانه مصرف آب مجازی بخش کشاورزی حدود 20 درصد بیشتر از حد متوسط جهانی است. این پژوهش با چکیده کامل
        زمینه و هدف: بحران آب یکی از مهمترین چالش های استان تهران است. مدیریت و آموزش آب مجازی در بسیاری از کشورها به عنوان یک اقدام برای غلبه بر کمبود آب خصوصاً در بخش کشاورزی است. در ایران سرانه مصرف آب مجازی بخش کشاورزی حدود 20 درصد بیشتر از حد متوسط جهانی است. این پژوهش با هدف طراحی الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی با رویکرد اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار به منظور آگاهی بهره برداران از آب مجازی و حفاظت از محیط زیست، منابع آبی و پایداری توسعه در سال 1400 انجام گردیده است.روش بررسی: روش مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی بود. در فاز کیفی پژوهش به منظور شناسایی مؤلفه های اصلی و فرعی الگو از تکنیک نظریه داده بنیان استفاده گردید. برای جمع آوری داده ها در این فاز از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. نمونه گیری در مرحله کیفی، روش هدفمند گلوله برفی بود. جامعه آماری بخش کمّی شامل اساتید دانشگاه های مرتبط و کارشناسان و مدیران سازمان های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی بود. بر اساس آمار و اطلاعات کسب شده تعداد مخاطبین در مجموع 360 تن بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 181 نفر تعیین گردید. پاسخ گویی از طریق پرسشنامه محقق ساخته طیف لیکرت 5 گزینه ای دو سویه بود.برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله کمّی از شاخص های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، واریانس و فراوانی و درصد) و در مرحله استنباطی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد.یافته ها: نتایج مقایسه میانگین مؤلفه های بدست آمده حاصل از آزمون (t-test) نشان داد که بین میانگین موجود و مطلوب در تمامی مؤلفه ها تفاوت معناداری در سطح 1 درصد وجود دارد و وضعیت موجود آموزش مدیریت آب مجازی از شرایط مطلوب برخوردار نیست. اعتبار سازه های پرسشنامه با استفاده از روش روایی همگرا درسطح 49/0 و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای ترتیبی در سطح81/0 محاسبه شد. یافته های کیفی پژوهش نشان داد که 11 مؤلفه و 37 زیر مؤلفه تشکیل دهنده اجزای الگوی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی بودند. بر اساس بارهای عاملی استاندارد qvh(γ) به ترتیب مؤلفه های محتوای آموزش آب مجازی (97/0)، روش های آموزش آب مجازی (96/0)، اصول آموزش آب مجازی (92/0) بیشترین اهمیت را در تبیین الگوی آموزش آب مجازی داشتند. تحلیل عاملی تأییدی مؤلفه ها نیز نشان داد که مؤلفه های شناسایی شده دارای بار عاملی کافی جهت پیش‌بینی آموزش آب مجازی در بخش کشاورزی بود.نتیجه گیری: شاخص های برازش الگوی آموزش دربخش کشاورزی نشان داد که الگوی تدوین شده دارای برازش مطلوبی است و این الگو می تواند علاوه بر آگاهی رسانی و تغییر رفتار، نقشه راهی برای متولیان و کارگزاران فعالیت های آموزشی به بهره برداران آب مجازی در بخش کشاورزی باشد. با اجرای آموزش آب مجازی از طریق الگوی تدوین شده می توان انتظار داشت تا حد زیادی از اتلاف منابع آبی در بخش کشاورزی جلوگیری و از منابع طبیعی حفاظت شود، همچنین بر مبنای اسناد فرادستی فرصتی برای رسیدن به کشاورزی نوین، اقتصاد مقاومتی، توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - Determining water productivity in canola cultivation in Lorestan province
        بهمن فریدونی مریم قربانی یداله یوسفی فرد
        Water scarcity as a limiting factor, vegetation growth and development for arid and semi-arid regions is considered as an inherent limitation for these climates. Due to heavy droughts in the last two decades in Lorestan province as well as excessive water consumption in چکیده کامل
        Water scarcity as a limiting factor, vegetation growth and development for arid and semi-arid regions is considered as an inherent limitation for these climates. Due to heavy droughts in the last two decades in Lorestan province as well as excessive water consumption in the agricultural sector caused The issue of water efficiency in the agricultural sector in this province is important and needs many studies. Water resources in the world are limited And due to population growth And the demand for food and water for agricultural production will increase. On the other hand due to the virtual water trade Which is intended as a new solution Dealing with water scarcity is important, producing products that are produced with high water demand, It does not make sense in areas facing a water crisis. One of the ways to increase water use efficiency in agriculture is to increase the physical productivity of crops. For this, a study in the 2016-2017 crop year in the cities of Khorramabad, Durachegni and Kuhdasht have been studied to study the physical productivity of water and the volume of water used in canola cultivation. The results of this study showed that the average rate of physical water productivity in the management conditions of the operators covered by the project, For canola, it is equal to a minimum of 0.5 and a maximum of 0.67 kg / m 3 and an average of 0.613 kg / m 3 . The average volume of water consumed during growing season in the cities of Khorramabad, Durachegni And Kuhdasht are equal to 3588, 2971 and 3428 cubic meters per hectare, respectively. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        10 - Physical productivity and volume of water Calculation used in sugar‌ beet cultivation and its effect on groundwater in drought conditions of Kuhdasht city of Iran
        منوجهر دانش زاد یداله یوسفی فرد مریم قربانی
        Water scarcity will face the world with a crisis of water resources management in the future. Water consumption in the agricultural, as the largest demand for water, has main roll in decision of many stakeholders in the economic, social and political fields. Nevertheles چکیده کامل
        Water scarcity will face the world with a crisis of water resources management in the future. Water consumption in the agricultural, as the largest demand for water, has main roll in decision of many stakeholders in the economic, social and political fields. Nevertheless, research on its efficiency and effectiveness were done. On the other hand, due to droughts in the last two decades in Lorestan province of Iran and also the excessive consumption of water in agriculture, the issue of water efficiency in the agricultural is important and needs several studies. For this reason, a study was conducted to investigate the physical productivity of water and the volume of water used in sugar beet cultivation in the 2018-19 years in the city of Kuhdasht. The results of this study showed that the average rate of physical water productivity in the management conditions of the beneficiaries covered by the project, for sugar beet crop is equal to 6.06 kg per cubic meter and the volume of water consumed during the growing season is equal to 14841 cubic meters. At the end of the project and according to the obtained results, detailed recommendations were provided to the users in order to improve productivity and reduce the volume of water consumed. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        11 - Providing practical solutions to reduce water consumption in Mashhad
        وحید یزدانی الهام یاری هادی نجف زاده سمانه توکلی امینیان سپیده یکه باش
        Population growth and redistribution and changing production and consumption patterns are two factors that define the vulnerability of an area, economic sector or population group to water resources. The present study offers suggestions for reducing water consumption ac چکیده کامل
        Population growth and redistribution and changing production and consumption patterns are two factors that define the vulnerability of an area, economic sector or population group to water resources. The present study offers suggestions for reducing water consumption according to Mashhad conditions and its effectiveness is presented. Also the necessary conditions for achieving a lasting coalition are provided based on game theory. Results show it is possible to prevent the loss of about 35 to 52 million cubic meters per year by repairing worn-out water supply lines. However, this solution requires extensive planning, costly and time consuming process. If it is possible to replace treated water with treated wastewater in 10 to 20% of urban consumption, it is finally possible to store about 17.5 to 35 million cubic meters of drinking water per year. The mentioned solutions such as educational and cultural solutions to reduce water consumption in the home sector are short-term and relatively less costly solutions if these solutions lead to a reduction in consumption on average. In the household sector, by 15 to 20 percent, we will eventually save 21 to 28 MCM per year in municipal water consumption. Currently, only 20% of the water needed in green space is supplied from drinking water sources, which is about four million cubic meters per year. Therefore, by replacing this amount with non-drinking water, it can store 4 million cubic meters of drinking water annually. If solutions are found to reduce consumption in the industrial and commercial sectors and lead to a 10 to 20 percent reduction in water consumption in these two sectors, it will ultimately lead to savings of 1.5 to 3 MCM Water will be in the year. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        12 - طراحی مدل علّی مدیریت مصرف آب با استفاده از رویکرد ترکیبی FDelphi-FDANP (مورد مطالعه شرکت آب و فاضلاب مازندران)
        habibollah dadashi ali Sorayaei seyed ali Nabavi Chashmi
        محدودیت های منابع آب آشامیدنی، خشک و کم آب بودن کشور، افزایش جمعیت و تقاضا، مصرف نادرست آب طی دهه های اخیر و توزیع نامتوازن زمانی و مکانی منابع آب موضوع بسیار حائز اهمیت است. نیاز به تغییر در شیوه های مدیریت تقاضای آب شرب و پیش بینی تقاضاهای جدید از طریق تحلیل عوامل موث چکیده کامل
        محدودیت های منابع آب آشامیدنی، خشک و کم آب بودن کشور، افزایش جمعیت و تقاضا، مصرف نادرست آب طی دهه های اخیر و توزیع نامتوازن زمانی و مکانی منابع آب موضوع بسیار حائز اهمیت است. نیاز به تغییر در شیوه های مدیریت تقاضای آب شرب و پیش بینی تقاضاهای جدید از طریق تحلیل عوامل موثر بر مصرف آب را بیشتر کرده است. هدف مقاله حاضر ارایه الگو جهت اولویت بندی راهبردهای مدیریت مصرف آب در بخش خانگی می باشد. اطلاعات از طریق مطالعه و بررسی کتابخانه ای در این حوزه و مصاحبه با خبرگان صنعت آب گردآوری شد. سپس با نمونه گیری گلوله برفی به تشکیل پانل دلفی با رویکردی فازی، عواملی که از جامعیت بیشتری برخوردار بودند شناسایی شد که در نهایت خبرگان بر 7 معیار اصلی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و مهندسی، قانونی و مدیریتی، مکانی و زمانی با 26 زیر معیار تاثیرگذار اتفاق نظر داشتند. برای بررسی درجه اهمیت و ارتباط بین عوامل و اولویت بندی زیرمعیارها با استفاده از تکنیک DANP فازی اقدام شد. نتایج نشان داد که عوامل اصلی فنی و مهندسی با درجه اهمیت (144/0)، زمان (790/0) و فرهنگی(040/0) به عنوان عامل اثرگذار تاثیر مهمی در مصرف آب داشته است و همچنین زیرمعیارهای اثرگذار شامل تنوع بخشی در عرضه، درآمد سرانه، جمعیت، علایق مصرف کننده، تعرفه و قیمت گذاری، مدت حضور در منزل، انگیزه مصرف، سطح زیر بنا، شاغل بودن زنان، فشار شبکه و برنامه های اصلاح الگوی مصرف می باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        13 - The Economic Productivity of Water Consumption in Damask Rose Cultivation Compared to Other Crops in Solan
        Jaswant Bhardwaj Prem Sunil Puri Shashank Prasad Jaswant Bhardwaj
        Water is an important factor in economic development and the agriculture sector is also regarded as the largest consumer of water in Iran. Hence, the present study aimed at exploring the economic productivity of water consumption in the Damask rose cultivation compared چکیده کامل
        Water is an important factor in economic development and the agriculture sector is also regarded as the largest consumer of water in Iran. Hence, the present study aimed at exploring the economic productivity of water consumption in the Damask rose cultivation compared to other farm crops in Solan. The field method was used in this study. The farms of wheat, barley, alfalfa, and Damask rose were managed in an optimal and standard way during the crop year. The amount of water consumption in each hectare of the four experimental farms was measured using the installed counter. Then, the minor costs of growing and harvesting each crop were specified. The indices of Cropper Drop (CPD), Benefit per Drop (BPD), and Net Benefit per Drop (NBPD) were used for calculating water productivity in different crops. The indices of BPD and NBPD indicated that in spite of low production and yield, Damask rose had the largest amounts of BPD and NBPD among the crops. Although the amount of water consumed by Damask rose was lower than that of alfalfa by 58 percent, the NBPD of Damask rose was 3 times more than that of alfalfa. The area under cultivation of alfalfa, one of the most water-intensive crops, in Solan is about 8000 hectares. If this area is diminished by 50 percent by changing the cultivation pattern, implementing promotional plans, and awakening the farmers, the other 50 percent can be devoted to the cultivation of Damask rose. Therefore, the production and employment are maintained and at least 29 million cubic meters of water can be saved per year. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        14 - بررسی نقش آموزش محیط‌ زیست جوامع محلی در عملکرد زیست‌ محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز
        شبنم رحمان‌پور محمدابراهیم رمضانی
        پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست جوامع محلی در عملکرد زیست محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد و به صورت میدانی به گردآوری داده های پژوهش پرداخته است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی ب چکیده کامل
        پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست جوامع محلی در عملکرد زیست محیطی شهروندان محدوده منطقه 5 شهرداری تبریز انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد و به صورت میدانی به گردآوری داده های پژوهش پرداخته است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شهروندان محدوده منطقه 5 می باشد. به لحاظ در دسترس بودن اطلاعات و منابع و نیز به خاطر سهل الوصول بودن، این منطقه جهت بررسی انتخاب گردید. جمعیت مورد مطالعه شامل 60 نفر از شهروندان محدوده منطقه 5 تبریز است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده است که به صورت تصادفی 30 نفر در گروه آزمایش و 30 نفر در گروه کنترل قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است که روایی آن توسط استاتید و متخصصان رشته تایید شده است و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است که 81/0 به دست آمده و از پایایی قابل قبولی برخوردار می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش زیست محیطی شهروندان منطقه 5 تبریز بر مدیریت پسماند، مصرف بهینه آب، کاهش آلودگی، فضای سبز، مصرف بهینه انرژی و حفاظت از محیط زیست تاثیر مثبت داشته است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        15 - اثر کاربرد خارجی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک، تبادلات گازی، کارایی مصرف آب گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. Munstead Organic) در پاسخ به تنش خشکی
        حسین گرگینی شبانکاره سارا خراسانی نژاد وحید شریعتی حسن سلطانلو
        به‌منظور بررسی اثر رژیم آبیاری و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک و تبادلات گازی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. MunsteadOrganic) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سا چکیده کامل
        به‌منظور بررسی اثر رژیم آبیاری و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر برخی عوامل فیزیولوژیک و تبادلات گازی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. MunsteadOrganic) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سال های زراعی 97-1396به‌اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح رژیم‌های آبیاری (شامل 100-90، 80-70، 60-50 و 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی) و سه سطح اسیدآبسیزیک (شامل صفر، 15 و 30 میکرومولار در لیتر) لحاظ گردید. نتایج نشان داد افزایش رژیم آبیاری سبب کاهش کلروفیل a، b و a+b، تبادلات گازی و محتوای آب نسبی برگ گردید. در حالی‌که کارایی مزوفیلی، کارآیی مصرف آب و کارآیی مصرف آب داخلی برگ افزایش یافت. اسیدآبسیزیک نیز بر تمامی صفات مورد بررسی به‌جز کاروتنوئیدها اثر معنی‌دار داشت و این اثر به جز برای صفات کارایی مصرف آب که در 15 میکرومولار بیشترین بودند برای سایر صفات در 30 میکرومولار در لیتر به‌ حداکثر خود رسید. همچنین اثر متقابل رژیم آبیاری و کاربرد اسیدآبسیزیک به‌جز برای صفت کلروفیلa+b برای سایر صفات مورد ‌بررسی معنی‌دار بود و بیشترین این صفات از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک مشاهده شد. محلول‌پاشی 15 میلی‌گرم در لیتر اسیدآبسیزیک در شرایط رژیم آبیاری 40-30 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب موجب افزایش 04/25 و 75/38 درصدی کارایی مصرف آب داخلی برگ و کارایی مصرف آب نسبت به عدم کاربرد اسیدآبسیزیک در این سطح خشکی گردید. به‌طورکلی نتایج این آزمایش، کاربرد 15 میکرومولار در لیتر اسیدآبسیزیک را در شرایط رژیم آبیاری 40-30 درصد ظرفیت‌ زراعی به‌عنوان بهترین تیمار جهت دریافت بیشترین کارایی مصرف آب معرفی می‌کند، زیرا با مصرف کمتر آب و کاربرد اسیدآبسیزیک در شرایط تنش، می‌توان به سطوح بالاتری از عملکرد اسیدآبسیزیک در القاء تحمل به خشکی دست یافت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        16 - تاثیر نوع بستر کشت و اسید هیومیک بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و مصرف آب گیاه سدوم دم عقربی(Carpobrotus edulis L.) روی یک سیستم بام سبز
        سیده ملیحه ربانی خیرخواه فاطمه کاظمی
        سلامت گیاهان درشرایط بام سبز آن تا حد زیادی وابسته به تامین آب مورد نیازگیاهان است. ترکیبات بستر کشت، در حفظ و در دسترس قرار گرفتن رطوبت برای گیاه موثرند و یکی از راهکارها جهت کاهش مصرف آب در بام سبز، اصلاح بستر کشت است. در این پژوهش، نیاز آبی و برخی صفات مورفوفیزیولوژی چکیده کامل
        سلامت گیاهان درشرایط بام سبز آن تا حد زیادی وابسته به تامین آب مورد نیازگیاهان است. ترکیبات بستر کشت، در حفظ و در دسترس قرار گرفتن رطوبت برای گیاه موثرند و یکی از راهکارها جهت کاهش مصرف آب در بام سبز، اصلاح بستر کشت است. در این پژوهش، نیاز آبی و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه سدوم دم عقربی (Carpobrotus edulis L.) تحت تیمارهای بستر کشت و مقدار اسید هیومیک بررسی گردید. این تحقیق درقالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار از اردیبهشت تا شهریور 1399 به صورت کشت در جعبه‌های کشت در شرایط بام سبز در شهر مشهد انجام شد. عامل اول بسترهای کشت (شامل بستر کشت حاوی خاک شامل بستر کشت 1 (خاک 20%+20% لیکا+20% پرلیت+ پوکه معدنی+20% خاکبرگ)، بستر کشت 2 (بستر کشت1+ 6% بنتونیت) و بستر کشت 3 (بستر کشت 1+ 12% وزنی بنتونیت) و بسترهای کشت بدون خاک شامل بستر کشت 4 (پوکه معدنی 27%+ 27% لیکا+ 27% پرلیت+ 20 درصد خاکبرگ)، بستر کشت 5 (بستر کشت4+ 6% بنتونیت) و بستر کشت 6 (بستر کشت 4+ 12% وزنی بنتونیت) و عامل دوم غلظت اسید هیومیک (شامل صفر ، 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر) بود و اسید هیومیک هر 15 روز به صورت کود آبیاری به گیاهان داده شد. نتایج نشان داد بسترهای حاوی خاک به طور قابل‌توجهی نسبت به بسترهای بدون خاک بهتر عمل کردند. بالاترین میزان پوشش‌دهی گیاهان و طول و حجم ریشه در بستر کشت 3 (حاوی خاک و 12% وزنی بنتونیت) رویت شد. بالاترین محتوی آب برگ و کلروفیل و کمترین کمبود اشباع نسبی، مقادیر کارتنوئید، فنول و کربوهیدرات برگ در بستر کشت 3 (حاوی خاک و 12% وزنی بنتونیت) مشاهده شد. تیمار 200 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک با بهترین عملکرد رشدی و فیزیولوژیکی گیاهان همراه بود. تیمار خاک 20%+20% لیکا+20% پرلیت+ پوکه معدنی+20% + 12% وزنی بنتونیت همراه با 200 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک، گیاهانی با مصرف بهینه آب حاصل آورد. وجود خاک و سوپرجاذب معدنی بنتونیت در بستر کشت بام سبز از نظر نگه داشت رطوبت اهمیت ویژه داشته و البته تغذیه تکمیلی گیاهان در بام سبز نیز موجب بهبود عملکرد گیاهان در بام سبز می‌گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        17 - Applying CVM for Economic Valuation of Drinking Water in Iran
        Morteza Tahami Pour Mohammad Kavoosi Kalashami
        Economic valuation of water is useful in the administration and management of water. Population growth and urbanization caused municipal water demand increase in Iran. Limited water resource supply and urban water network capacity raised complexity in water resources ma چکیده کامل
        Economic valuation of water is useful in the administration and management of water. Population growth and urbanization caused municipal water demand increase in Iran. Limited water resource supply and urban water network capacity raised complexity in water resources management. Present condition suggests using economic value of water as a criterion for allocating policies and feasibility study of urban water supply projects. This study use contingent valuation method for determining economic value of drinking water in Kohkiloye & Boyerahmad province. Required data set were obtained from 177 questionnaires by applying stratified random sampling in 2011 year. From 136 investigated urban households 111 ones are willing to pay more for qualified drinking water. Also, from 41 investigated rural households only 3 ones are willing to pay more for qualified drinking water. Results indicated that economic value of drinking water is 6877 Rial per cubic meter. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        18 - Application of adaptive fuzzy decision-making system for managing water consumption at smart house
        Reza Mohammadi Jahan Mohsen Daryani Mehdi Azarafza
        The purpose of this study is application of fuzzy-based decision-making system (FMCDM) method and a device for monitoring and controlling water consumption in a smart house used for water supply management (WSM) based on intelligent water management system (IWMS). This چکیده کامل
        The purpose of this study is application of fuzzy-based decision-making system (FMCDM) method and a device for monitoring and controlling water consumption in a smart house used for water supply management (WSM) based on intelligent water management system (IWMS). This paper presents an algorithm applied for water demand consumption (WDC) optimization in regular household and its capability to evaluate the WDC range and decision and controlled WSM in critical circumstances. For this purpose, the heuristic decision-making method are used to monitor and control the WCM as effective IWMS methods based on artificial intelligence technology (AIT) and smart-learning multi-sensor. To program the device software, the MATLAB fuzzy logic programming software has been used. In order to assess the device’s capability to respond to real conditions, a device is run to study sample-data for 24 hours a day for a month. In this study, four locations (kitchen, restroom, bathroom and garden balcony) are considered as the main WDC locations, then FMCDM algorithm are applied on these targets by main device. The results indicate that the first place (kitchen) has the greatest impact on WDC. However, the fourth place (garden balcony) has the lowest impact on WDC as well water consumption volume (WCV). Moreover, for analysis justification, the expert system (ES) is conducted as a comparison that shows the appropriate agreement with the FMCDM results. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        19 - تاثير قارچ مایکوریزا، تنش آب و سال بر عملکرد گل و برخی خصوصیات گیاه دارویی گاوزبان (Borago officinalis L.) در منطقه یاسوج
        علی رحیمی
        شناسايي زمان بحراني و زمانبندي آبیاری گياه بر مبناي يك برنامه دقيق و اساسي، كليدي براي نگهداري آب، بهبود عمليات آبياري و قابليت تحمل گياه به كمبود آب در كشاورزي است. در سال‌هاي اخیر براي مقابله با کم‌آبی و تنش خشکی قارچ‌هاي مایکوریزاي وزیکولار آربوسکولار در بسیاري از گی چکیده کامل
        شناسايي زمان بحراني و زمانبندي آبیاری گياه بر مبناي يك برنامه دقيق و اساسي، كليدي براي نگهداري آب، بهبود عمليات آبياري و قابليت تحمل گياه به كمبود آب در كشاورزي است. در سال‌هاي اخیر براي مقابله با کم‌آبی و تنش خشکی قارچ‌هاي مایکوریزاي وزیکولار آربوسکولار در بسیاري از گیاهان مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا، آزمایشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تکرار، در سال¬های¬ 1394 و 1395 در منطقه یاسوج اجرا ¬گردید. تنش آب به‌عنوان عامل اصلی بصورت آبياري پس از 30، 60، 90، 120 و 150 ميلي¬متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A و قارچ مایكوريزا به‌عنوان عامل فرعی بصورت عدم کاربرد، کاربرد Glomus mosseae و کاربرد Glomus intraradices در نظر گرفته شد. نتایج نشان¬ داد که برهمکنش آبیاری و قارچ مایکوریزا بر فسفر گل، عملکرد گل¬، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گاوزبان معنی¬دار بود. در سطوح آبیاری پس از 60، 90، 120 و 150 میلی¬متر تبخیر آب از تشتک تبخیر، کاربرد قارچ¬¬¬های مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices نسبت به عدم وجود قارچ به ترتیب موجب افزایش عملکرد گل گیاه (04/30 و 35/27 درصد)، (2/92 و 98/90 درصد)، (1/94 و 21/93 درصد) و (73/81 و 86/78 درصد) شدند، همچنین در این سطوح از آبیاری، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گل گاوزبان در شرایط حضور قارچ مایکوریزا نسبت به عدم کاربرد قارچ افزایشی معنی¬دار حاصل نمودند. کاربرد هر دو سویه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices در سطوح آبیاری پس از 90، 120 و 150 میلی¬متر تبخیر آب از تشتک تبخیر نسبت به عدم کاربرد قارچ مایکوریزا به ترتیب موجب افزایش معنی¬دار شاخص برداشت گل گاوزبان (55/44 و 36/43 درصد)، (21/13 و 96/15 درصد) و (6/5 و 41/5 درصد) و فسفر گل (69/44 و 45/20 درصد)، (150 و 125 درصد) و (74/267 و 48/235 درصد) شدند. قارچ مایکوریزا توانست باعث تعدیل اثرات منفی تنش کم‌آبی و موجب افزایش صفات فوق در آن سطوح آبیاری گردد و بر اساس نتایج این بررسی، تیمار آبیاری پس از 90 میلی‌متر تبخیر آب از تشتک تبخیر + کاربرد قارچ‌ مایکوریزای Glomus mosseae توصیه می‌شود. پرونده مقاله