فهرست مقالات hadiths

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - عدم کفائت سن در تعیین بلوغ
  سید محمد کیکاوسی محمد جعفری هرندی
  10.30495/jijl.2022.63647.1478
  آن چه از بلوغ همواره به عنوان آغاز مسئولیت و محدودیت های انسان مکلف یاد می شود، رسیدن دختر و پسر به سنّ خاص است؛ اما صرف نظر از مبنای شرعی و قانونی آن، بلوغ پدیده ای است طبیعی با فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل؛ همین معیار و ضابطه در آیه 6 سوره مبارکه نساء (بل چکیده کامل

  آن چه از بلوغ همواره به عنوان آغاز مسئولیت و محدودیت های انسان مکلف یاد می شود، رسیدن دختر و پسر به سنّ خاص است؛ اما صرف نظر از مبنای شرعی و قانونی آن، بلوغ پدیده ای است طبیعی با فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل؛ همین معیار و ضابطه در آیه 6 سوره مبارکه نساء (بلغ النکاح) تصریح شده است. با این حال، در روایات و اخبار، نشانه های گوناگونی برای تفسیر این مرحله از توانایی جنسی بیان و سنین متعددی برای آن تعیین شده است. لذا عدم اتحاد مبنا و معیار در تعیین معیار بلوغ، موجب تعدد آرای فقیهان نسبت به مساله مزبور شده است؛ چنان چه غالب فقیهان امامیه با استناد به برخی احادیث که البته وجه دلالت شان کافی و وافی نیست، بلوغ پسران را در 15 سالگی و دختران را در نه سالگی قرار داده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در حوزه فهم روایات بلوغ، آن چه چندان مورد توجه قرار نگرفته، مخاطب شناسی در زمان صدور روایات و احادیث است. در حالی که پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) چنین توجهی را در سنّت و گفتار خود فرموده و در بیان احکام، ویژگی های مخاطب کلام را در نظر می گرفتند. از این رو، می توان دریافت که بلوغ جنسی به عنوان سرآغاز تکلیف های شرعی ملازمه با سنّ تعیین شده در کلام فقها را ندارد و در افراد تحت تاثیر شرایط اقلیمی و تنواع آب و هوایی متفاوت می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های دوره قاجار یزد از دیدگاه قرآن، احادیث و روایات اسلامی
  پانتئا بغدادی ابوالقاسم دادور مریم ثابتی
  10.30495/jisds.2022.68944.11782
  مقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده اس چکیده کامل

  مقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده است. این پژوهش به بررسی نقش ارزش‌های اجتماعی ساختار معماری خانه‌های سنتی قاجار در شهر یزد از نگاه قرآن پرداخته و هدف آن تحلیل نمود عینی این ویژگی‌ها در ساختار معماری این خانه‌ها است.روش‌پژوهش: نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که ابتدا از طریق شیوه‌های تحقیق کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با موضوع از کتب برخی صاحبنظران، اندیشمندان، آیات و روایات اسلامی استخراج شده، سپس نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های سنتی مورد بحث و تفسیر قرار گرفته است.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن در معماری خانه‌های سنتی مورد توجه بوده و مردم از آیات قرآنی و روایات اسلامی در این مورد الگو می گرفته‌اند و تاثیرات آن در قالب رعایت محرمیت، اهمیت مهمان نوازی، حقوق همسایگی، پرهیز از اسراف و رعایت قناعت، عدم اشراف ، نظم و رعایت بهداشت تجلی یافته است. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌ها و ارزش‌های اسلامی به خوبی در کالبد خانه‌های ایرانی اسلامی نشان داده و در کنار ویژگی‌های کاربردی، زیبایی و بوم‌آوردی مصالح بنا را نیز فراهم کرده‌است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - حدیث «خَلقَ اللهُ آدمَ عَلی صُورَتِه» در ادیان ابراهیمی
  علی دلشاد نداف شهرام پازوکی
  عرفا بر این باورند که حدیث نیز مانند کتاب الله دارای ظاهر و باطن است و تأکید آن‌ها بر درک و فهم حدیث به جای توجّه به سلسلة راویان می‌باشد. نکتة بسیار مهم نگرش فراتاریخی و تأویلی آن‌ها در مواجهه با احادیث حِکمی و عرفانی است که ناشی از نوع نگاه آن‌ها می‌باشد. آنان معتقدند چکیده کامل

  عرفا بر این باورند که حدیث نیز مانند کتاب الله دارای ظاهر و باطن است و تأکید آن‌ها بر درک و فهم حدیث به جای توجّه به سلسلة راویان می‌باشد. نکتة بسیار مهم نگرش فراتاریخی و تأویلی آن‌ها در مواجهه با احادیث حِکمی و عرفانی است که ناشی از نوع نگاه آن‌ها می‌باشد. آنان معتقدند روش محدّثین که بیشتر بر سند حدیث تکیه می‌کنند، چه بسا حدیث را از درک محتوایش باز ‌دارد. به عنوان مثال روایت آفرینش آدم بر صورت خداوند، نخستین بار در سفر پیدایش مطرح می‌شود و از جمله مستندات صوفیه و عرفا است که اکثر فقها و محدّثین با توجه به این‌که این آموزه نخستین بار در کتاب مقدّس یهودیان آمده، آن را اقتباسی از مواریث یهودی دانسته، عنوان اسرائیلیّات به آن داده و جزء احادیث موضوعه و مجعول و لذا مردود به شمار می‌آورند؛ در حالی‌که از دید عرفا در همة ادیان اعتقاد به این‌که خداوند آدم را به صورت یا حقیقت خویش آفریده، یک اصل و حقیقت معنوی است و این‌که در یکی (یهودیّت) به صراحت در تورات آمده و در دیگری (اسلام) در قرآن به همان عبارت نیامده ولی در روایات آمده، نمی‌تواند دلیلی بر بی‌اساس و موضوعه بودن آن باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
  حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیم‌پور نمین خسرو جلیلی کهنه‌شهری
  متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و چکیده کامل

  متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آن‌ها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیش‌تر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کم‌ترین بهره را برده اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - زمان ولوج روح در جنین با تأکید بر آیات و احادیث تفسیری
  احمد رضوانی مفرد انسیه نوراحمدی
  10.30495/qsf.2022.1964800.2915
  حکم تکلیفی مورد اتفاق نظر فقها برای سقط‌جنین با نظر به دلایل متقنی که در منابع اسلامیوجود دارد در دو فرض قبل و بعد از ولوج روح، حرمت است، و هرکسی که سبب سقط شده، مجرم محسوب گردیده و در نهایت، با نظر به مدتی که نطفه وارد رحم مادر گشته و مراحلی را طی کرده، دیه باید بدهد؛ چکیده کامل

  حکم تکلیفی مورد اتفاق نظر فقها برای سقط‌جنین با نظر به دلایل متقنی که در منابع اسلامیوجود دارد در دو فرض قبل و بعد از ولوج روح، حرمت است، و هرکسی که سبب سقط شده، مجرم محسوب گردیده و در نهایت، با نظر به مدتی که نطفه وارد رحم مادر گشته و مراحلی را طی کرده، دیه باید بدهد؛ اما فقها با بروز عناوین ثانویه موارد خاصی را قبل از ولوج روح از حکم حرمت استثنا نموده اند لذا تشخیص این زمان از اهمیت وافری برخوردار است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای اعم از حقیقی و سایبری، بدین ترتیب به نگارش درآمده، که ابتدا مفهوم حق حیات با توجه به آیات قرآن مورد مداقه قرار گرفته و آنگاه به روش تحلیلی سعی شده تا با استفاده از احادیث تفسیری و با بررسی واژه جنین در آن ها و همچنین طریقیت یا موضوعیت داشتن نحوه شکل گیری آن، زمان ولوج روح سنجیده شود.بررسی های صورت گرفته بیانگر آن است که عدم تفکیک میان روح حیوانی و روح انسانی در برخی روایات و احاله معنای روح به فهم عرفی، اقتضا می‌کند که از ولوج روح، معنای عرفی حیات و زنده شدن جنین برداشت شده، لذا به همین جهت در صورت شک و عدم حصول اطمینان به تحقق پدیده ولوج روح، قاعده احتیاط در دم اقتضاء می‌کند که در موارد مشکوک حکم به عدم جواز سقط بدهیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - احادیث انبیاء و اسرائیلیات
  منصور پهلوان ابراهیم اقبال اکبر توحیدلو
  احادیث انبیاء الهی عنوان بخشی از روایات معتبر در منابع حدیثی اسلام است ؛ که بازگوکنندهاعتقاد انبیاء الهی، و یا کتب آسمانی پیشین است. این احادیث، که حدوداً هزار حدیث است ، از34 پیامبر نقل شده و بیشتر آنها از دو پیامبر اولوالعزم موسی و عیسی(علیهم االسلام ) روایتنقلها و رو چکیده کامل

  احادیث انبیاء الهی عنوان بخشی از روایات معتبر در منابع حدیثی اسلام است ؛ که بازگوکنندهاعتقاد انبیاء الهی، و یا کتب آسمانی پیشین است. این احادیث، که حدوداً هزار حدیث است ، از34 پیامبر نقل شده و بیشتر آنها از دو پیامبر اولوالعزم موسی و عیسی(علیهم االسلام ) روایتنقلها و روایتهایی است که از منابع غیر اسلامی ، و اسرائیلیات شده است. از سوی دیگرغالباً یهودی و مسیحی به منابع اسلامی خصوصاً حدیث و تفسیر راه یافته است. در نگاه اول بهنظر میرسد احادیث انبیاء(علیهمالسلام) عرصه مناسبی برای بروز و ظهور اسرائیلیات باشد ، وتعداد زیادی از آنها به این بخش از منابع حدیثی اسلام راه یافته باشد ، اما با دقت بیش ترنمایان میشود که چنین نیست و تنها شماری محدود از آنها به این نوشت دچار شدهاند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - بررسی رابطه¬ بین شهادت و صداقت در قرآن و روایات معصومین علیهم السلام
  مهدی ممتحن اختر سلطانی مهرداد علی مرادیان
  چکیده شهادت و صداقت از جمله مفاهیم والای انسانی هستند که آیات و روایات بسیاری را به خود اختصاص داده اند. در فرهنگ دینی، صداقت یکی از سپرهای پولادین برای حفظ دین معرفی گردیده است. "شهید" در لغت دارای معانی بسیاری است از جمله "حضور"، "گواه"، "الگو" و.... در اصطلاح کسی ر چکیده کامل

  چکیده شهادت و صداقت از جمله مفاهیم والای انسانی هستند که آیات و روایات بسیاری را به خود اختصاص داده اند. در فرهنگ دینی، صداقت یکی از سپرهای پولادین برای حفظ دین معرفی گردیده است. "شهید" در لغت دارای معانی بسیاری است از جمله "حضور"، "گواه"، "الگو" و.... در اصطلاح کسی را شهید می گویند که در راه حق کشته شده، و همه چیز خود را در راه رضای الهی قربانی کرده است. قرآن کریم مقام و ارزش ویژه ای برای کسی که در این راه قدم گذاشته است قائل است. معصومین نیز سخنان فراوانی را در مورد فضیلت شهادت و مقام شهید گفته اند. در این مقاله، پس از اشاره به مفهوم شهادت و صداقت این دو واژه بلند در آیات قرآن و روایات معصومین مورد بررسی قرار گرفته و به بیان رابطه میان آن دو پرداخته است. نویسنده گان مقاله بر این اعتقاد اند که بهره گیری از فرهنگ شهادت و صداقت براساس آیات قرآن و سخنان معصومین علیهم السلام و کاربردی کردن دستاوردهای آن در تمامی زمینه های اجتماعی، عامل مهمی است که می تواند جامعه اسلامی ما را به سمت کمال خود سوق دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - حضانت فرزند نامشروع از دیدگاه فقه و حقوق در آیات و روایات
  مجید رضا کمالی بانیانی داوود نصیران سیدمحمدهادی مهدوی
  عمده و اساس مباحث فقهی و حقوقی، در باب حضانت اطفال، برخاسته از آیات و روایاتی است که به دست ما رسیده‌اند. حضانت اطفال نامشروع، بر پایه این آیات و روایات و آراء فقهای متقدم و به ویژه با استناد به حدیث نبوی الولد للفراش و للعاهر الحجر، به دلیل نفی نسب آنان(چه از لحاظ عرفی چکیده کامل

  عمده و اساس مباحث فقهی و حقوقی، در باب حضانت اطفال، برخاسته از آیات و روایاتی است که به دست ما رسیده‌اند. حضانت اطفال نامشروع، بر پایه این آیات و روایات و آراء فقهای متقدم و به ویژه با استناد به حدیث نبوی الولد للفراش و للعاهر الحجر، به دلیل نفی نسب آنان(چه از لحاظ عرفی و چه از لحاظ شرعی)، به همراه دیگر احکام وابسته به آن(چون ولایت، نفقه و...) نیز، منتفی بوده است. با عنایت به اینکه به دلائل تغییر در بافت موقعیتیِ ادوار مختلف و بنا به مصلحت طفل و جامعه، آراء فقها نیز، تغییراتی داشته اند و به موازات تغییرات محیطی- اجتماعی، پذیرای تحولاتی بوده اند؛ لذا ضروری است که نظرات فقها و حقوقدانان معاصر، با احکام مربوطه در آیات و روایات نقل شده در آراء فقهای متقدم، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش، نشان از آن دارند که اموری چون حضانت، ولایت، نفقه و...، نخست، بر عهده زانی نبوده اند؛ اما با دگرگونی هایی که در بافت پیرامونی جامعه رخ داده اند و با اتکا به آموزه های امام خمینی(ره) و به تبع آن، آراء وحدت رویه قضایی حال حاضر، غالب تکالیف ابوین(به جز ارث)، در باب فرزند مشروع، به فرزند نامشروع، تسری داده شده است و در باب بعضی از مباحث، ملاحظات جدیدتری نیز، صورت گرفته است. شیوه پژوهش به صورت تحلیلی- توصیفی بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات
  ابراهیم خراسانی محسن مرادی
  پژوهش حاضر در صدد بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات است. از ‌این منظر پس از بسط فضای مفهومی‌ موضوع، به بررسی بحث طلقا خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در ‌این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در ‌این پژوهش، کتابخانه ای می باشد.یاف چکیده کامل

  پژوهش حاضر در صدد بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات است. از ‌این منظر پس از بسط فضای مفهومی‌ موضوع، به بررسی بحث طلقا خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در ‌این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در ‌این پژوهش، کتابخانه ای می باشد.یافته‌های تحقیق حکایت از آن دارند که اولاً طلقا به کسانی مانند ابوسفیان، معاویه و عموماً اهل مکه گفته می‌شود که پس از فتح مکه، مسلمان شدند و سپس رسول اکرم(ص) آن‌ها را آزاد کرد، ثانیاً فتوحات ایران و اسلام عاملی شد بر نفوذ هرچه بیش‌تر گروه طلقا در سیاست و خلافت که گسترش این گروه پیامدهای فراونی در پی داشته است. آنچه ضرورت و اهمیت این مقاله را نشان می‌دهد این است که بررسی این موضوع سبب خواهد شد تا با مراجعه به منابع مختلف و دارای اعتبار علمی، دروغ‌ها و برخی برچسب‌های نامناسب که از سوی دشمنان به اسلام و پیروان آن نسبت داده می‌شود، آشکار گردد و تفاوت خالص و ناخالص مشخص گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - حکایت های تمثیلی با تکیه بر احادیث در حدیقه الحقیقه سنایی
  طاهره زینال پوراصل ماه نظری فاطمه حیدری زهرا دری
  10.30495/jpll.2023.1984426.1302
  عرفا برای اقناع مخاطبان یا برای بیان و انتقال مفاهیم عرفانی خویش، از ابزارهای زبانی و ادبی مختلفی بهــره برده اند، که یکی از شیوه های تاثیر گذار و همراه کردن مخاطبان ، بهره گیری از تمثیل است. از سوی دیگر اغلب شعرا برای تحکیم بخشیدن به سخنان خویش، ازآیات قرآنی،احادیث و س چکیده کامل

  عرفا برای اقناع مخاطبان یا برای بیان و انتقال مفاهیم عرفانی خویش، از ابزارهای زبانی و ادبی مختلفی بهــره برده اند، که یکی از شیوه های تاثیر گذار و همراه کردن مخاطبان ، بهره گیری از تمثیل است. از سوی دیگر اغلب شعرا برای تحکیم بخشیدن به سخنان خویش، ازآیات قرآنی،احادیث و سخنان بزرگان دینی غفلت نورزیده اند . سنایی به عنوان نخستین کسی که به طور رسمی عرفان را وارد شعر فارسی کرد، با مقبولیت قرآن و حدیث نزد مسلمانان، هر جا که لازم می بیند در موضوعات دینی و اخلاقی برای اثبات گفتار خویش و اقناع و تایید مخاطب خود، به آیات و احادیث متوسل می شود. و از این طریق به راحتی کلام خود را برای مخاطب قابل پذیرش می سازد. وی در داستان های تمثیلی با بهره گیری از احادیث به مفاهیمی چون، حرص وآز و اجتناب از دنیا دوستی ، رزق و روزی، صفا و اخلاص، نقص دنیا، فی سلوک الطریق الاخره، اندر چشم نگاه داشتن، پرداخته است. این جستار، با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. ضرورت این تحقیق ایجاب می کند که به چند پرسش بنیادین از جمله، جایگاه تمثیل در ادبیات عرفانی، و اینکه سنایی تا چه حد ازشیوه تمثیلی در انتقال و ادراک مفاهیم انتزاعی موفق بوده -است؟ پاسخ داده شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - بررسی قضا و قدر از منظر آیات و احادیث با دیدگاه مولانا در مثنوی
  احمد سلیمانی سید هاشم گلستانی
  پژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی به تشریح دیدگاه مولانا پیرامون جبر و اختیار و تبیین مواضع وفاق و اختلاف آن ها بدون رجحان یکی بر دیگری می پردازد که با هدف ایجاد بستری مناسب در قاب مقایسه و تحلیل، ذهن مخاطب را در این خصوص مشخصاً به سمت و سوی یک مطالعه منسجم و منطبق با م چکیده کامل

  پژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی به تشریح دیدگاه مولانا پیرامون جبر و اختیار و تبیین مواضع وفاق و اختلاف آن ها بدون رجحان یکی بر دیگری می پردازد که با هدف ایجاد بستری مناسب در قاب مقایسه و تحلیل، ذهن مخاطب را در این خصوص مشخصاً به سمت و سوی یک مطالعه منسجم و منطبق با مبانی دینی بین عرفان و آیات سوق می دهد. اعتقاد به قضا و قدر ناشی از اعتقاد به اصل علیّت عمومی در جهان است، براساس اعتقاد به این اصل، در عالم، هر پدیده‌ای علت و اندازه‌ای دارد و چیزی بدون علت و بدون اندازه‌گیری معیّن، به وجود نمی‌آید. هدف این تحقیق بررسی قضا و قدر در آیات و احادیث با دیدگاه مولوی است. در مثنوی معنوی مولانا، ارتباط عقل با قضا و قدر به شکلی زیبا و مناسب برجسته شده است. مولانا همانند گذشتگان خود تصوّر واحد و ملموسی از عقل و قضا و قدر ندارد، به همین خاطر در اثر معروف خود مثنوی معنوی به تشریح این موضوع می‌پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - وکالت طلاق به زوجه درشیوه استناد ائمه(ع) به قرآن دراحادیث فقهی وتطبیق آن با سند نکاحیه
  علی تهامی خلیل آباد حسین صابری رضا حق پناه
  10.3495/jiil.2023.707919
  یکی از شیوه های امامان معصوم علیهم السلام در استفاده از مفاهیم قرآنی، بیان روایات استنادی است که در میان این روایات، روایاتی در شکل استناد به قرآن به عنوانی دلیلی براثبات حکم فقهی است. در پژوهش حاضر، روایات استنادی و استدلالی در موضوع ، واگذاری و وکالت طلاق به غیرجمع آو چکیده کامل

  یکی از شیوه های امامان معصوم علیهم السلام در استفاده از مفاهیم قرآنی، بیان روایات استنادی است که در میان این روایات، روایاتی در شکل استناد به قرآن به عنوانی دلیلی براثبات حکم فقهی است. در پژوهش حاضر، روایات استنادی و استدلالی در موضوع ، واگذاری و وکالت طلاق به غیرجمع آوری و پس از بررسی و تحلیل به روش توصیفی تحلیلی و در تحلیل اطلاعات به صورت استقرائی، به شیوه هایی از نحوه استناد امامان (ع) به قرآن، مانند استناد به مفهوم، منطوق، تعمیم وتخصیص ، اطلاق و تقیید، دست می یابیم؛نتیجه این شیوه علاوه بر بیان حکم شرعی و الگوبرداری ازآن، فقهی پویا و منطبق بر قرآن را بدنبال خواهد داشت؛ و امکان واگذاری طلاق یا وکالت به زوجه و شروط ضمن عقد در سند نکاحیه را از نظر صحت آن با این روایات می توان تطبیق نمود؛ این شروط مذکور، توکیل زوج به زوجه درطلاق است نه تفویض آن، چراکه طلاق حکم است وقابل انتقال و واگذاری به غیر نیست و دستاورد آن ذکر نمونه ای از استناد امامان به قرآن در این خصوص است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - بررسی منهج ابوریه درتحلیل روایات ابو هریره
  موسی موسی زاده فیض اله اکبری دستک تهمینه پارسایی محمدحسین توانایی سره دینی
  نقد و پالایش حدیث سره از ناسره را می‌توان از مهم‌ترین کوشش‌های حدیث شناختی حدیث پژوهان فریقین در طول تاریخ حیات سنت اسلامی به شمار آورد. ابوهریره ، راوی بخش عظیمی از روایات کتب حدیثی اهل سنت است که به اذعان دانشمندان علم رجال و حدیث، بیش از همه صحابه از پیامبر(ص) خبر نق چکیده کامل

  نقد و پالایش حدیث سره از ناسره را می‌توان از مهم‌ترین کوشش‌های حدیث شناختی حدیث پژوهان فریقین در طول تاریخ حیات سنت اسلامی به شمار آورد. ابوهریره ، راوی بخش عظیمی از روایات کتب حدیثی اهل سنت است که به اذعان دانشمندان علم رجال و حدیث، بیش از همه صحابه از پیامبر(ص) خبر نقل نموده و احادیث منقول از وی بالغ‌بر پنج هزار و سیصد حدیث می‌باشد؛ در این میان محمود ابوریه ازجمله حدیث پژوهان نواندیش و معاصرمصری، با شواهد تاریخی اثبات نمود که ابوهریره چه ازلحاظ سبقت در اسلام و انگیزه وی از ایمان به پیامبر و چه ازلحاظ دنبال کردن اهداف پیامبر بعد از وفات ایشان مانند سایر صحابه نبوده است.او به ‌نقد سندی و متنی از روایات منتخب ابوهریره پرداخته و با استفاده از معیارهایی هچون عدم تطبیق روایات با قرآن و سنت مقطوعه، مخالفت روایت باعقل و آنچه علم آن را اثبات نموده تعارض باسنت های الهی، تعارض با حس و مشاهدات حسی بر جعلی بودن شماری از روایات وی تأکید نموده است و در ادامه به نتیجه‌ای که خود دست‌یافته است اذعان نماید که ان نقش ابوهریره در وضع و جعل حدیث است. این مقاله می‌کوشد تا با روش توصیف و تحلیل داده‌های علمی حدیث شناختی، جایگاه حدیثی ابوهریره و روایات وی را در ترازوی نقد محمود ابوریه مورد واکاوی و ارزیابی علمی قرار دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - تحلیل کمی و کیفی سیر تاریخی احادیث مورد توجه عارفان مسلمان
  جلال یوسفی عنایت علی حسین احتشامی محمد رضا فریدونی
  یکی از کاستی های موجود در مبحث حدیث و روایت، کمبود اطلاعات کافی از سیر تاریخی احادیث است. آگاهی بر شواهد تاریخی احادیث و این که حدیث در قرون اولیه در منابع اسلامی وجود داشته است یا خیر می تواند به ارزیابی اعتبار احادیث کمک کند. مسلک های مختلف اسلامی اهتمام ویژه ای به اح چکیده کامل

  یکی از کاستی های موجود در مبحث حدیث و روایت، کمبود اطلاعات کافی از سیر تاریخی احادیث است. آگاهی بر شواهد تاریخی احادیث و این که حدیث در قرون اولیه در منابع اسلامی وجود داشته است یا خیر می تواند به ارزیابی اعتبار احادیث کمک کند. مسلک های مختلف اسلامی اهتمام ویژه ای به احادیث معصومین (ع) نشان داده اند. از جمله اهل عرفان نیز به این مهم پرداخته اند و در آثار خود ضمن اشاره به احادیث معصومین (ع) مبانی خود را بر این پایه بنا نهاده اند. عارفان مسلمان در پرداختن به حدیث، مبانی خاص خود را دارند. اختلاف مبنای ایشان با سایر مسلک های اسلامی موجب گردیده است گاهی اهل عرفان به جعل و تحریف احادیث منسوب شوند. توجه به سیر تاریخی احادیث مورد اهتمام اهل عرفان با روش های علمی می تواند راهگشای فهم قواعد و مبانی ایشان در برخورد با احادیث باشد. این تحقیق به بررسی سیر تاریخی هفت حدیث مورد اهتمام عارفان مسلمان در یکصد و ده منبع عرفانی پرداخته است. تلاش شده است سیر تاریخی و فراوانی این احادیث با بهره گیری از روش های تحقیق نوین مورد تحلیل کمی و کیفی قرار گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد برخی احادیث عرفانی در قرون اولیه کم شمار و نادر بوده اند و در قرون اخیر مورد اقبال اهل عرفان قرار گرفته است. اما برخی از احادیث از صدر اسلام در آثار عرفانی ظهور داشته و دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - احادیث طوال در میراث مکتوب سدۀ نخست هجری
  محمد قندهاری علی راد
  متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم‌ اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آن‌ها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی چکیده کامل

  متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم‌ اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آن‌ها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیش‌‌تر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی هم‌چون کتاب سلیم بهره بگیریم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - واکاوی قواعد مشترک در شیوه‌های نقد حدیث‌ مسلمانان و روش‌های تاریخ‌گذاری روایات خاورشناسان
  مرجان شیری محمدآبادی نصرت نیل ساز
  از نظر مسلمانان حدیث یکی از مهم‌ترین منابع آموزه‌های دینی و احکام شرع به شمار می‌آید و اعتبار حدیث به‌معنای صحت انتساب آن به قائل اصلی‌اش است. بنابراین، عالمان مسلمان به بررسی صحت احادیث ‌پرداخته‌اند نه تعیین تاریخ پیدایش آنها. با این‌حال صحیح یا جعلی شمردن یک حدیث توسط چکیده کامل

  از نظر مسلمانان حدیث یکی از مهم‌ترین منابع آموزه‌های دینی و احکام شرع به شمار می‌آید و اعتبار حدیث به‌معنای صحت انتساب آن به قائل اصلی‌اش است. بنابراین، عالمان مسلمان به بررسی صحت احادیث ‌پرداخته‌اند نه تعیین تاریخ پیدایش آنها. با این‌حال صحیح یا جعلی شمردن یک حدیث توسط عالمان، تلویحاً با مسئلۀ تاریخ‌گذاری روایات ارتباط دارد. صحیح شمردن یعنی پذیرش صدور در زمان گویندۀ اصلی سخن؛ اما در حکم به جعلی بودن روایت دو احتمال وجود دارد: ساخته شدن توسط فردی در زمان گویندۀ اصلی؛ جعل در زمانی متأخر؛ اما برای پژوهشگران غربی حدیث صرفاً یک منبع تاریخی است و مسئلۀ مهم برای آنها، تعیین خاستگاه زمانی و مکانی پیدایش احادیث است. از این‌رو، حدیث‌پژوهان غربی شیوه‌هایی را بدین منظور ابداع کرده‌اند که در گذر زمان تحول و تکامل یافته است. در این پژوهش با این نگاه که چه شواهدی از توجه به مسئلۀ زمان و نیز خاستگاه جغرافیایی روایات در روش‌های نقد حدیث مسلمانان می‌توان یافت با واکاوی بخشی از میراث حدیثی این نتیجه به دست آمده که برخی از قواعد و نکات مورد توجه عالمان و محدثان مسلمان با قواعد و نکاتی که خاورشناسان در شیوه‌های گوناگون تاریخ‌گذاری از آن بهره برده‌اند، مشترک است. از جملۀ این موارد می‌توان به بررسی تحریرها و طرق مختلف یک حدیث، توجه به راوی مشترک، روایة الأقران و غیره اشاره کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - اعتبارسنجی منابع حدیثی در پرتو تحلیل مضامین فراگیر ‏ ‏(مطالعه موردی احادیث کتاب کفایة الأثر)‏
  محمد عترت دوست سید مصطفی قهاری
  احادیث پیامبر اسلام(ص) یکی از منابع گران‌بها و ارزشمند در بیان مبانی دین و تفسیر حقیقی آن است. در این میان، احادیثی که در بیان فضیلت و جایگاه اهل‌بیت(ع) صادرشده، از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و لازم است با تأمل بیشتری موردمطالعه و تحقیق و بررسی قرار گیرند. بخش چکیده کامل

  احادیث پیامبر اسلام(ص) یکی از منابع گران‌بها و ارزشمند در بیان مبانی دین و تفسیر حقیقی آن است. در این میان، احادیثی که در بیان فضیلت و جایگاه اهل‌بیت(ع) صادرشده، از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و لازم است با تأمل بیشتری موردمطالعه و تحقیق و بررسی قرار گیرند. بخش عمده‌ای از این احادیث در کتاب کفایة‌الاثر فی النصوص علی الائمة الاثنی عشر(ع) تألیف خزاز رازی جمع‌آوری‌شده که به دلایلی در طول تاریخ مغفول واقع‌شده و حتی برخی، احادیث آن را تضعیف کرده‌اند. در این مقاله تلاش شده به‌منظور اعتبارسنجی متنی و محتوایی احادیث این کتاب، با استفاده از روش تحلیل مضمون به استخراج مضامین و مقوله های کلیدی احادیث این کتاب پرداخته و ضمن استخراج شبکه مضامین آن‌ها، مؤیدات معتبری از منابع حدیثی شیعه و اهل سنت ارائه نماییم. نتایج تحقیق بیانگر استخراج 575 مضمون پایه از 125 حدیث نقل‌شده در این کتاب است که مجموعه آن‌ها را می‌توان در پنج دسته مضامین سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر تبیین جایگاه کلی اهل‌بیت(ع) و معرفی ائمه شاخص دسته‌بندی نمود. در بخش اول، نام و تعداد و ویژگی‌های کلی اهل‌بیت(ع) معرفی‌شده و در بخش دوم به‌صورت ویژه برخی از خصوصیات و ویژگی‌های ائمه شاخص مانند: امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام مهدی(ع) و به‌صورت خاص حضرت زهرا(س) معرفی‌شده است که به دلیل محدودیت حجم مقاله، تنها بخشی از آن‌ها گزارش می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - منابع مکتوب، طرق تحمل و نقش چندگانۀ راویان در اعتبارسنجی احادیث امامیه
  احسان سرخه ای
  بسیاری بر این باورند که تا سده ها، حافظۀ محدثان مخزن نگهداری احادیث امامیه، و زبان ها سبب انتقال و انتشار آنها بوده‌اند؛ اما بررسی شواهد تاریخی، گواه آن است که آثار مکتوب، وظیفۀ مهم حراست و انتقال این میراث حدیثی را بر عهده گرفته‌اند. محدثان برای حفظ این آثار و با درخوا چکیده کامل

  بسیاری بر این باورند که تا سده ها، حافظۀ محدثان مخزن نگهداری احادیث امامیه، و زبان ها سبب انتقال و انتشار آنها بوده‌اند؛ اما بررسی شواهد تاریخی، گواه آن است که آثار مکتوب، وظیفۀ مهم حراست و انتقال این میراث حدیثی را بر عهده گرفته‌اند. محدثان برای حفظ این آثار و با درخواست طالبان علم، آنها را در اختیار شاگردان و راویان دیگر قرار می دادند. این شیوه از نقل وانتقال، به دلایل گوناگون، مانند اطمینان از برابری نسخه‌های نوپدید با متن اصلی، نیازمند سماع و قرائت بود. در گذر زمان برخی طرق دیگر تحمل حدیث نیز به این دو روش افزوده شد. بیشتر محدثان متعهد بودند برای رعایت شیوۀ استناددهی، در ابتدای احادیثِ برگرفته از آثار حدیثی، راویان منابع، مؤلفان آنها و راویان احادیثِ مندرج در منبع را ذکر کنند. نقش‌های گونه‌گون افراد دخیل در نقل و انتقالِ احادیث، ایجاب می‌کند که در اعتبارسنجی اخبار به میزان نقش‌آفرینی آنها توجه درخور شود. این نوشتار تلاش می‌کند با بررسی علل پیدایش طرق تحمل احادیث و سیر تاریخی دگرگونی‌های رخ‌داده در این فرایند، نشان دهد ضروری است در اعتبارسنجی احادیث براساس نقش‌های متنوعِ هر یک از نقش‌آفرینان در نقل‌وانتقال اخبار، ارزش‌گذاری متفاوتی به ایشان داده شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - بررسی تاریخی-محتوایی منابع احادیث پزشکی
  الهام اوستادی
  برخی بر آنند که دین دخالت تام و انحصاری در عرصه طب دارد و تنها راه رسیدن به دانش پزشکی و درمان بیماران، وحی است و تنها مرجع و منبع، برای بنیان‌نهادن طبّ اسلامی آیات شریف قرآن و احادیث ائمّه هدی است. این نوشتار با روش اسنادی- کتابخانه‌ای ضمن بررسی برخی منابع مستفاد در طب چکیده کامل

  برخی بر آنند که دین دخالت تام و انحصاری در عرصه طب دارد و تنها راه رسیدن به دانش پزشکی و درمان بیماران، وحی است و تنها مرجع و منبع، برای بنیان‌نهادن طبّ اسلامی آیات شریف قرآن و احادیث ائمّه هدی است. این نوشتار با روش اسنادی- کتابخانه‌ای ضمن بررسی برخی منابع مستفاد در طب اسلامی؛ بر اساس سیر تاریخی آنها؛ بر آن است تا تحقّق نظریه ابتنای علم پزشکی صرفا بر مبنای روایات را واکاوی نماید. با تحلیل محتوایی-تاریخی منابع به نظر می‌رسد که اغلب منابع با ضعف سند و یا ضعف محتوا مواجه و از این رو فاقد اعتبارند. بنابراین هر چند استقرای منطقی خصوصاً اگر تام نباشد، قابل اعتماد نیست؛ لیکن این قضیه جزئیه صحیح می‌نماید که بنیان نهادن علمی با عنوان طبّ اسلامی با اتّکای صرف بر آیات و احادیث، امری شایسته و منطقی نبوده و چه بسا آفاتی همچون آسیبِ تفسیر علمی در قرآن را در پی داشته باشد. چرا که بنیان نهادن پایه‌های استوار و متقن دین بر مبنای احادیث ضعیف و موضوع؛ لاجرم به وهن و سستی در مبانی دینی منجر شده و عاملی می‌شود برای دین‌گریزی افرادی که به واسطه آموزه‌های دینی غلط و احادیث مجعول سلامتی نیافته‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - درآمدی بر دانش لایه شناسی متون حدیثی: گونه شناسی، زمینه ها و روش‌ها
  محدثه قادری احمد زارع زردینی یحیی میرحسینی
  محققان و پژوهشگران عرصه حدیث در کنار روش‌های سنتی برای بازیابی متون اصیل حدیثی و یافتن تحریفات و اضافات وارد شده در روایات، به شیوه های نوین و دقیق تری نیاز دارند. یکی از این روش‌ها، لایه شناسی متون است. در دهه های اخیر به این شیوه به صورت جدی تر نگریسته شده است. لیکن چکیده کامل

  محققان و پژوهشگران عرصه حدیث در کنار روش‌های سنتی برای بازیابی متون اصیل حدیثی و یافتن تحریفات و اضافات وارد شده در روایات، به شیوه های نوین و دقیق تری نیاز دارند. یکی از این روش‌ها، لایه شناسی متون است. در دهه های اخیر به این شیوه به صورت جدی تر نگریسته شده است. لیکن جای خالی لایه‌شناسی در حوزه ی علوم حدیث بسیار محسوس است. از این رو جستار حاضر به گونه‌شناسی و بررسی دلایل پیدایش لایه‌های مختلف بر متون روایی پرداخته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با نگاهی نو به بازخوانی متون روایی در قالب لایه شناسی می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دلایل مختلفی از قبیل شرح مزجی متن، دو مؤلفی بودن، مونتاژ شدن باعث ایجاد چندلایگی در متون می شود و توجه به زمان، زبان، مکان و اسلوب بیانی حاکم بر متن در شناسایی لایه های مختلف، می تواند مفید باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - شرح تسبیح ولی الله در قرآن و روایات
  فاطمه رحمانی
  از آنجا که ولی الله نه مانند دیگر موجودات عالم، مظهر یک اسم، بلکه مظهر همه اسماء الهی است، به همین خاطر بر موجوداتی که مظهر یک یا حتی چند اسم از اسماء الهی هستند احاطه وجودی دارد؛ در واقع ولی الله الاعظم حقیقتی است که تمامی اسماء الهی در آن متجلی شده است، او کل واحدی اس چکیده کامل

  از آنجا که ولی الله نه مانند دیگر موجودات عالم، مظهر یک اسم، بلکه مظهر همه اسماء الهی است، به همین خاطر بر موجوداتی که مظهر یک یا حتی چند اسم از اسماء الهی هستند احاطه وجودی دارد؛ در واقع ولی الله الاعظم حقیقتی است که تمامی اسماء الهی در آن متجلی شده است، او کل واحدی است با پتانسیل در بردارندگی تمامی اسماء و صفات الهی(درعالم وحدت و کثرت که در واقع وجه انالله یی متعلق به تجلیات وحدتی و وجه نحن تعلق دارد به تجلیات کثرتی این حقیقت)؛ لذا هر آنچه در این دو وجه تجلی نموده ازدایره این حقیقت خارج نیست؛ که این همان معنای ولایت ولی الله است که تجلی ولایت الله می باشد. امر تسبیح از اموری است که رشد و تعالی تمامی پدیده ها را بعهده دارد؛ به عبارت دیگر تمامی اسماء با تسبیحی که در آنها جاری و ساری است به سمت تعالی خویش سیر و صیرورت دارند؛ و همانطور که در بالا اشاره شد، ازآنجا که تمامی اسماء و صفات در حقیقتی به نام ولی الله متجلّی است، پس تسبیح نیز در همین چارچوب به وقوع می پیوندد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت با تجلّی ولایت الهی درعالم، امر تسبیح نیز رخ نموده است و تمامی اسماء الهی در چارچوب ولایت ولی الله الاعظم، با توانمندیی به نام تسبیح که در نهاد هر اسم تعبیه شده است، به سمت هدف غایی خویش سیر و صیر مینمایند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - گونه‌شناسی روایات عمربن‌اذینه در کتاب کافی و بررسی نسبت آنها با سلیم بن قیس
  کاظم استادی
  عمر بن اذینه، حداقل از دو منظر مهم است: اول به جهت روایات فقهی او، و دیگری از نظر ارتباط وی با احادیث سلیم. طبق پژوهش‌های جدید نسخه‌شناسی کتاب‌های سلیم، اسناد عمر بن اذینه بر نسخه‌های خطی سلیم، ساختگی هستند، و در دوره‌های متأخر، ایجاد شده‌اند. حال اگر فرض بگیریم که این چکیده کامل

  عمر بن اذینه، حداقل از دو منظر مهم است: اول به جهت روایات فقهی او، و دیگری از نظر ارتباط وی با احادیث سلیم. طبق پژوهش‌های جدید نسخه‌شناسی کتاب‌های سلیم، اسناد عمر بن اذینه بر نسخه‌های خطی سلیم، ساختگی هستند، و در دوره‌های متأخر، ایجاد شده‌اند. حال اگر فرض بگیریم که این پژوهش‌ها صحیح نیستند؛ لازم است تحقیق شود که: آیا نقل احادیث کتاب سلیم توسط عمربن اذینه قابل قبول است، یا به اشتباه، به وی نسبت داده شده است؟ بنابراین، لازم است گونه‌شناسی روایات عمر بن اذینة در منابع شیعی پژوهش شود. از طرفی، چون غالب روایات عمر بن اذینة در کتاب کافی کلینی موجود هستند، بررسی گونه‌شناسی روایات ابن‌اذینة در این کتاب، می‌تواند نمای کلی، گونه‌شناسی احادیث وی ‌باشد. نتایج پژوهش حاضر، نشان می‌دهد که، اگر نام عمر بن اذینه شامل یک شخصیت تاریخی باشد، گویای این مهم است که روایات او در حدود 93.5 درصد موارد، فقهی هستند، و ربطی به موضوعات کتاب‌های کنونی سلیم ندارند؛ و اگر نام وی، شامل دو شخصیتِ تاریخی باشند؛گویای این مطلب است که رویکرد روایی این دو شخصیت، با هم متفاوت بوده؛ و یکی رویکرد فقهی و دیگری رویکرد کلامی ـ تاریخی داشته است. با صحت این فرض، اگر اسناد برخی از نسخه‌های خطی کتاب‌های سلیم منقول از ابن‌اذینه، جعلی نباشند؛ خلطی میان دو شخصیت عمر بن اذینه رخ داده است؛ به این معنی که اسناد روایی شخص عمر بن اذینه معروف، به اشتباه بر روی نسخه‌های خطی کتاب سلیم درج شده‌اند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - نگاهی به چالش های فقهی فلسفه امر به معروف و نهی از منکر
  نرگس فولادی عباسعلی حیدری مهدی فلاح
  امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر یکی از احکام اجتماعی اسلام و فروع آن و از صفات فعلی حق‌تعالی و نیز از ویژگی‌های بارز پیامبر اکرم(ص) می‌باشد. در نگاه پیشوایان معصوم (ع) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد. این دو فریضه قوام شریعت و با فضیلت‌ترین اعمال بندگان خد چکیده کامل

  امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر یکی از احکام اجتماعی اسلام و فروع آن و از صفات فعلی حق‌تعالی و نیز از ویژگی‌های بارز پیامبر اکرم(ص) می‌باشد. در نگاه پیشوایان معصوم (ع) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد. این دو فریضه قوام شریعت و با فضیلت‌ترین اعمال بندگان خدا توصیف شده که حتی منزلتی بزرگتر از جهاد در راه خداوند دارد. این دو واجب، آثار و برکات مادی و معنوی فراوانی در جامعه به دنبال دارند و ترک آنها مستوجب نزول بلاها و خطرات و کیفرهای زیادی است. محققان در این مقاله روایات مربوط به وجوب و اهمیت و کیفیت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را از منظر دلالتی مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به تحلیل و بررسی فقهی هر دسته و طایفه از روایات مذکور و نتیجه‌ی آن‌ها پرداخته اند. روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، توصیفی - تحلیلی و به لحاظ روش کتابخانه ای است. نتایج بررسی ها حاکی از این است که وجوب و اهمیت دو فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر از روایات قابل استنباط است. همچنین از میان دو نظریه فقها بر اساس روایات، در زمینه کفایی یا عینی بودن، رأی وجوب کفایی قوی‌تر است. در بحث کیفیت وجوب امر به معروف و نهی از منکر احکامی که از روایات و تحلیل فقها استخراج شد دلالت بر این موضوع دارد که امر به معروف و نهی از منکر بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی‌تفاوت نباشند، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - جهان‌بینی مولوی و کارکرد آیات و احادیث در دفتر اولم ثنوی با تکیه بر نظام گذرایی
  اشرف شیبانی اقدم محمدعلی گذشتی راحله غلامی
  این مقاله بر ارتباط‌ میان گزینش‌ها، فرم‌های زبان شناختی اصلی، ایدئولوژی‌ها و قدرت روابط نهفته در هریک از فرم‌ها در مثنویمعنوی تمرکز دارد و در آن، برخورد مولوی با ارزش‌ها و اندیشه‌های محوری بیان شده در آیات قرآن کریم و احادیث براساس پیش‌فرض‌های تحلیل گفتمان انتقادی و چار چکیده کامل

  این مقاله بر ارتباط‌ میان گزینش‌ها، فرم‌های زبان شناختی اصلی، ایدئولوژی‌ها و قدرت روابط نهفته در هریک از فرم‌ها در مثنویمعنوی تمرکز دارد و در آن، برخورد مولوی با ارزش‌ها و اندیشه‌های محوری بیان شده در آیات قرآن کریم و احادیث براساس پیش‌فرض‌های تحلیل گفتمان انتقادی و چارچوب تحلیلی مایکل هلیدی در نظام گذرایی نقشگرا بررسی شده اند. بر این اساس، ابیاتی که به طور صریح یا ضمنی، به آیات کتاب آسمانی و احادیث اشاره دارند، با توجه به دستور نظام‌مند و کارکردی هلیدی طبقه‌بندی و تحلیل شده اند. با بررسی جهت‌یابی‌های ایدئولوژیکی ابیات و فرایندهای اصلی و فرعی این نتیجه حاصل شد که جهان‌بینی حاکم بر این بافت عرفانی تصرف مشیت الهی را در تمام امور القا می‌کند. هسته اصلی و مرکز معنایی فرایندهای به کار رفته در آیات و احادیث از نوع رابطه‌ای است. از طرف دیگر، آیات و احادیثی که شامل یک فرایند مشخص هستند، می‌توانند به چند فرایند افزایش یابند، یا برعکس چند فرایند نمودیافته در آیات و احادیث در کلام مولوی می‌تواند به یک فرایند تقلیل یابد و به این ترتیب، بر هدف تعلیمی و ارشادی یک نکته خاص تأکید شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - شناسایی معیارهای اجتماعی گزارشگری توسعه پایدار مبتنی بر متون اسلامی
  مرتضی یوسفی رسول برادران حسن زاده علیرضا رادبین سعید حسن زاده دلگشا
  10.30495/jscc.2023.1978038.2076
  امروزه رویکرد گزارشگری در حسابداری، صرفا به انتشار رویدادهای اقتصادی منتهی نمی شود. لذا شرکت های زیادی در جهان در پاسخ به تقاضای ذینفعان و افزایش پاسخ گویی به جوامع، اطلاعاتی را در مورد عملکرد اجتماعی خود منتشر می کنند. از طرفی توسعه پایدار در اسلام (رسیدن به اهداف متعا چکیده کامل

  امروزه رویکرد گزارشگری در حسابداری، صرفا به انتشار رویدادهای اقتصادی منتهی نمی شود. لذا شرکت های زیادی در جهان در پاسخ به تقاضای ذینفعان و افزایش پاسخ گویی به جوامع، اطلاعاتی را در مورد عملکرد اجتماعی خود منتشر می کنند. از طرفی توسعه پایدار در اسلام (رسیدن به اهداف متعالی انسان) دارای ابعاد مادی و معنوی می باشد و مفهوم کلی توسعه پایدار فقط رفاه و آسایش اقتصادی را جستجو نمی کند بلکه رفاه عموم از منظر اجتماعی را نیز در بر می گیرد. هدف از انجام این پژوهش استخراج مولفه های بعد اجتماعی گزارشگری توسعه پایدار از متون اسلامی (قرآن و احادیث) با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد نشانه شناختی می باشد. قرآن کریم و نیز 148 جلد کتب دینی با روش نمونه گیری غیر احتمالی به روش هدفمند به عنوان نمونه انتخاب گردیده است. یافته های پژوهش بیانگر این است که مولفه های بعد اجتماعی گزارشگری پایداری در قرآن و احادیث شامل 25 مولفه در ابعاد مختلف می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - نقد و بررسی ادله حفظ نظام اسلامی با تأمل بر رویکرد روایات
  علی رشیدی محمد جعفری هرندی احمد رضوانی مفرد
  یکی از موضوعات حائز اهمیت در باب مسائل سیاسی، بحث حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن اتخاذ می‌شود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که از جمله آن روایات متعددی است که از معصومین (ع) نقل ش چکیده کامل

  یکی از موضوعات حائز اهمیت در باب مسائل سیاسی، بحث حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن اتخاذ می‌شود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که از جمله آن روایات متعددی است که از معصومین (ع) نقل شده و مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات پرداخته و به این پرسش، پاسخ خواهیم داد که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد پرونده مقاله