تاب آوری شهری

دسترسی آزاد مقاله

1 - ساخت مدل مفهومی تاب‌آوری کاربری اراضی شهری در برابر بلایا با رویکرد توسعه پایدار
یاسر معرب اسماعیل صالحی محمدجواد امیری جهانبخش بالیست

10.22034/jest.2019.14549

زمینه و هدف: شهر، با شکل و شمایل کنونی اش، با توجه به تاریخ سکونت گاهی انسان (حداقل ده هزار سال)، موجودیتی نو- زاده- شده است. این موجود نو ظهور، اگر چه وسعت اندکی از کل سرزمین را اشغال کرده است، اما اکثریت جمعیت انسانی را درون خویش بلعیده است. از سوی دیگر انسان همواره چکیده کامل

زمینه و هدف: شهر، با شکل و شمایل کنونی اش، با توجه به تاریخ سکونت گاهی انسان (حداقل ده هزار سال)، موجودیتی نو- زاده- شده است. این موجود نو ظهور، اگر چه وسعت اندکی از کل سرزمین را اشغال کرده است، اما اکثریت جمعیت انسانی را درون خویش بلعیده است. از سوی دیگر انسان همواره با بلایا و بحران های طبیعی و انسان ساخت روبه رو است. هر چند اجتناب از بحران ممکن نیست اما با طراحی مناسب می توان از صدمات این بحران ها کاست. لذا بررسی تاب آوری شهری یکی از موارد حیاتی برای آمادگی شهر در برابر بلایای طبیعی و انسان ساخت است. با افزایش میزان تاب آوری شهرها می توان خسارات ناشی از مخاطرات را به حداقل ممکن رساند. اهمیت این موضوع تا جایی است که، برخی از آن به عنوان الگوی جدیدی در تحولات شهرسازی یاد می کنند. روش بررسی: در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا از روش قیاسی همراه با نگرش سیستمی استفاده شود. یافته‌ها: به منظور تعیین ابعاد و مولفه های پیشنهادی تاب آوری کاربری اراضی شهری، مطالعات فراوان و متعددی در این زمینه صورت گرفته است. تا در نهایت ابعاد و معیارهای که از لحاظ کارشناسان(خبرگان متخصص در حوزه برنامه ریزی محیط زیست، شهرسازی، جغرافیا و برنامه ریزی شهری) شاخص تر بوده اندبرای تاب آوری کاربری زمین پیشنهاد شده اند. بحث و نتیجه‌گیری: ابعاد و معیارهای تاب آوری کاربری اراضی شهری با رویکرد توسعه پایدار شناخته و تعیین شد و مدل مفهومی آن ترسیم گردید تا بتوان در راستای کاهش آسیب پذیری و تقویت تا ب آوری شهرها و ساماندهی آن ها گام های موثری برداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - ارزیابی تاب آوری بافت تاریخی شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) (مطالعه موردی: شهر یزد)
محبوبه محمودی نیا حسین صرامی محمد حسین رامشت مسعود تقوایی

پژوهش‌های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی‌ها و یافتن بهترین سیاست‌ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه‌های افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح ط چکیده کامل

پژوهش‌های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی‌ها و یافتن بهترین سیاست‌ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه‌های افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح طبیعی هستند در طرح‌های توسعه شهری ضرورت دارد. لذا برنامه‌ریزی برای تاب‌آوری در بحران جز مهمی از آینده‌نگری جوامع و سازمان‌ها شده است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان تاب‌آوری بافت تاریخی شهر یزد در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده‌ها اسنادی و میدانی و از نظر نحوه اجرا به صورت فضایی است. با استفاده از مدل AHP به تلفیق لایه‌های کاربری در محیط GIS مبادرت شد و در نهایت، محلات بافت تاریخی شهر از لحاظ میزان تاب‌آوری مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که بخش‌های جنوبی و غربی از نظر تاب‌آوری در برابر مخاطرات در وضعیت نامناسبی قرار داشته (38/8 هکتار) و در مقابل واحدهای ساختمانی واقع در بخش‌های مرکزی و شرقی این منطقه از نظر تاب‌آوری در شرایط مساعدتری قرار دارد (26/90 هکتار). با توجه به ارزیابی صورت گرفته می‌توان اینگونه بیان داشت که محلات فهادان، زردتشتی، پشت باغ و گنبد سبز دارای بالاترین میزان تاب-آوری در برابر مخاطرات بوده و در مقابل محلات شیخداد، دولت‌آباد، گودال مصلی، گازرگاه و شش بادگیری دارای کمترین میزان تاب‌آوری هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - ارزیابی سطح کارآیی شبکه معابر شهری تهران هنگام بروز حوادث غیرمترقبه (‌مطالعه موردی منطقه‌ 9)
محمد شعبانی محمد رضا زندمقدم سعید کامیابی

چکیده ایران یکی از ده کانون حادثه‌خیز در جهان است که از چهل و سه نوع حادثه شناخته ‌شده در جهان، سی و سه نوع آن را در ایران شاهد بوده یا خواهیم بود. شبکه معابر در مناطق مسکونی نـقش تـعیین کننده‌ای در تأمین فضای باز و مناسب جهت گریز از عوامل‌ خطرزا و دسترسی به نقاط امـن چکیده کامل

چکیده ایران یکی از ده کانون حادثه‌خیز در جهان است که از چهل و سه نوع حادثه شناخته ‌شده در جهان، سی و سه نوع آن را در ایران شاهد بوده یا خواهیم بود. شبکه معابر در مناطق مسکونی نـقش تـعیین کننده‌ای در تأمین فضای باز و مناسب جهت گریز از عوامل‌ خطرزا و دسترسی به نقاط امـن ، تـسهیل عـملیات امداد و نجات پس از بحران و تسریع عملیات آواربرداری، پاک‌سازی و بازسازی دارند. شبکه معابر شـهری بـه صورت سلسله مراتبی ایجاد می‌شوند‌ تا‌ بافت‌های مسکونی از نظر سرعت خـودروهای عـبوری در امـنیت قرار گیرند و همچنین کاربری های عمومی شهری جهت حمل و نقل و تردد از سرعت‌ مناسب‌ اسـتفاده کـنند . سؤال اصلی مقاله حاضر این است که آیا در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه شبکه معابر شهری منطقه 9 تهران می‌توانند به مدیریت بحران پیش آمده کمک کنند؟ فرضیه مقاله حاضر این است که با وجود توسعه کمی معابر شهری در منطقه 9 تهران اما به دلیل این که فاقد عرض مناسب بوده و خود می‌توانند باعث ایجاد حوادث غیرمترقبه شوند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که در راسـتای اهداف مقابله با حوادث غیرمترقبه که‌ هـمانا کـاهش آسیب‌پذیری است، مـلاحظات مـربوط به شبکه ارتباطی بـه‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر در افزایش و کاهش آسیب‌پذیری، اهمیتی دو چندان دارد. در این خصوص اساسی‌ترین معیار در زمینه‌ کـارایی‌ شـبکه‌های ارتباطی در برابر حوادث مختلف، به عـرض آن ها ارتـباط پیـدا مـی‌کند به ‌طوری که هـرچه عـرض معبر بیشتر باشد، ظرفیت معبر افزایش یافته و بنابراین توانایی مانور بیشتری جهت امدادرسانی‌ و حضور‌ وسایل نـقلیه امـدادی مـهیا می‌گردد. در این زمینه بوسیله روش‌های محاسباتی مـختلف مـی‌توان مـیزان پراکـندگی و انـباشت مـصالح ساختمانی ناشی از تخریب حوادث غیرمترقبه را در معابر برآورد نمود. با توجه به این مقدمه در این مقاله با استفاده از آمارهای رسمی و نیز نقشه‌های مختلف و نیز استفاده از منابع کتابخانه‌های و نیز مقالات علمی و پژوهشی به ارزیابی سطح کارآیی شبکه معابر شهری تهران هنگام بروز حوادث غیرمترقبه با تأکید بر منطقه 9 پرداخته می شود Abstract Iran is one of the top ten hot spots in the world of the forty-three types of incidents in the world, we have seen or will be thirty-three types of incidents in Iran. Transit networks in residential areas play a decisive role in providing open and suitable space to escape risk factors and access to safe areas, facilitate relief operations and post-crisis relief operations, and accelerate debris operations, clean up and restoration. Urban network networks are created hierarchically so that residential buildings can be considered in terms of the speed of passing vehicles and also use public utilities for transportation and traffic of the appropriate speed. The main question of the present article is that whether in the event of unexpected events Tehran metropolitan area 9 can help manage the crisis? The hypothesis of this paper is that despite the development of a few urban streets in the 9th district of Tehran but due to the lack of appropriate widths, this are not capable of managing unexpected events and can also cause unexpected incidents. The results of the paper also show that in line with the objectives of dealing with unexpected events That is, reducing the vulnerability, communications related considerations as one of the most important elements is important to double the vulnerability. In this regard, the most basic measure in terms of the efficiency of communication networks in managing various events is their relevance. So thatthe higher the width of the tunnel, the increased capacity and so the ability to maneuver more to help and the presence of relief vehicles is provided. In this regard, by means of different computational methods, the amount of dispersion and accumulation of building materials caused by the destruction of unexpected events in roads can be estimated. Given this introduction in this paper, using official statistics as well as different maps and using library resources as well as scientific and research articles, we will evaluate the level of efficiency of Tehran's public transit network in the event of unexpected accidents with regard to the 9th district. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بررسی اثرات شاخص های تاب آوری و تدوین راهبردهای موثر بر مبنای پایداری بوم محور(مورد مطالعه: محله فیض آباد شهر کرمانشاه)
میرسالار حبیبی سیدعلی نوری سیدجمال الدین دریاباری

10.30495/juepd.2023.1982515.1163

شهرها همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی هستند که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطرات را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری، رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق شهری و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک نماید. ارزیابی شهرها از نظر شاخص های مختلف و وضعیت آنها می تواند چکیده کامل

شهرها همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی هستند که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطرات را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری، رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق شهری و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک نماید. ارزیابی شهرها از نظر شاخص های مختلف و وضعیت آنها می تواند یک چارچوب مناسب در اختیار مدیران قرار دهد. هدف این تحقیق، بررسی تاثیرات شاخص های تاب آوری و تدوین راهبردهای موثر در راستای اصلاح آنها بر مبنای پایداری بوم محور است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری را ساکنان محله فیض آباد به تعداد 4830 نفر تشکیل داده اند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 356 نفر تعیین شد. همچنین برای تدوین راهبرد نیز از 50 کارشناس مرتبط استفاده شد. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه تایید و همچنین پایایی نیز با آلفای کرونباخ بالای 70/0 تایید شد. نتایج نشان می دهد که بیشترین تاثیرگذاری شاخص ها در بهبود تاب آوری مربوط به شاخص بهداشت محیط با مقدار 95/0 است. همچنین شاخص تعلق اجتماعی توان تبیین 85/0 ، تهدیدات زیست محیطی و مکانی 85/0، زیرساخت اقتصادی 82/0، مشارکت اجتماعی 80/0 و رفاه اقتصادی نیز 78/0 را در زمینه بهبود تاب آوری محله فیض آباد دارد. نتایج نشان داد که 7 راهبرد شامل راهبرد حمایت و تسهیل در رونق بسترهای اقتصادی محله، ارتقاء سرمایه اجتماعی و آموزش، برنامه ریزی توسعه گردشگری محله، بازسازی، توسعه و ایجاد فضاهای کالبدی، تسهیلات نوسازی و طرح های تشویقی، بهداشت محیط محله، اصلاح و بازنگری در تعامل نهادها با مردم، در راستای اصلاح تاب آوری شهری بر مبنای رویکرد بوم محور قابل تاکید است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - ارزیابی مولفه های تاب آوری شهری در شهرهای پیرامون کلانشهر تهران (مطالعه موردی شهر اسلامشهر)
صمد علائی علی توکلان رحیم سرور

نظر به توسعه شهرگرایی و شهرنشینی طبق مدلهای آینده پژوهی مفاهیم تاب آوری در مقیاس‌های شهری و منطقه‌ای نگرش خاصی بین متفکرین یافته لیکن تاب آوری بایستی در یک سیستم و سلسله مراتب مطالعه شود این مسئله در توجه به حریم و حوزه نفوذ کلانشهری خود را نشان می‌دهد در جایی که بدون ت چکیده کامل

نظر به توسعه شهرگرایی و شهرنشینی طبق مدلهای آینده پژوهی مفاهیم تاب آوری در مقیاس‌های شهری و منطقه‌ای نگرش خاصی بین متفکرین یافته لیکن تاب آوری بایستی در یک سیستم و سلسله مراتب مطالعه شود این مسئله در توجه به حریم و حوزه نفوذ کلانشهری خود را نشان می‌دهد در جایی که بدون توجه به مفهوم انعکاسی بودن مشکلات بحرانزا نمی‌توان مفاهیم تاب آوری را بسط بویژه در ایران با وجود برخی مطالعات در زمینه متون نظری در مقیاس شهری هنوز مطالعه جامعی برای تاب آوری حوزه نفوذ کلان شهرها صورت نپذیرفته است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت‌های تاب آوری شهری در شهرهای پیرامون کلانشهر تهران (مطالعه موردی شهر اسلامشهر)صورت پذیرفته است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از شهروندان ساکن در مناطق 1 و 2 و 3 و 6 شهر اسلامشهر می‌باشند. حجم نمونه مورد بررسی نیز با استفاده از فرمول کوکران برابر 384 نفر محاسبه گردیده است. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص ها و عوامل مؤثر بر تاب آوری اقتصادی و نهادی شناسایی و تعریف عملیاتی شدند، سپس با استفاده از پرسشنامه ای در قالب فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، وزن نهایی شاخص ها به وسیله کارشناسان داخلی و خارجی تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی آزمون T-Test تک نمونه ای و Friedman Test استفاده شده است. براساس آزمون T تک نمونه‌ای و بررسی تاب‌آوری اجتماعی ،اقتصادی ، نهادی تاب آوری زیرساختی تاب آوری شهری با میانگین 3786/2 بوده در نتیجه تاب آوری شهری و مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری در شهرستان اسلامشهر در سطح پایینی بوده و فاصله معناداری از حدود نرمال دارد که در زمان پس از بحران می‌تواند تعادل در حوزه کلانشهری را تحت تأثیر قرار داده و جامعه را ناپایدار سازد. لذا برنامه ریزی و ارتقاء یکسان و هم سنگ مجموعه مرکز - پیرامون بایستی مورد برنامه ریزی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری نمونه موردی: شهر ایذه
سعید ملکی ساره رضایی اسحق وندی

تاب آوری شهری به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها مطرح می‌شود و تعاریف،رویکردها، شاخص‌ها و الگوهای سنجشی متفاوتی درباره آن شکل گرفته است. بر این اساس به علت رشد شتابان شهرنشینی و متقابلاً آسیب‌های ناشی از آن لازم است با این پدیده برخوردی سیستمات چکیده کامل

تاب آوری شهری به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها مطرح می‌شود و تعاریف،رویکردها، شاخص‌ها و الگوهای سنجشی متفاوتی درباره آن شکل گرفته است. بر این اساس به علت رشد شتابان شهرنشینی و متقابلاً آسیب‌های ناشی از آن لازم است با این پدیده برخوردی سیستماتیک داشت. هـدف عمـده ایـن پـژوهش، سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه های تاب‌آوری شهری شهر ایذه از لحاظ کالبدی است. در این راستا پژوهش حاضر پس از شناسایی اصول تاب آوری در شهر ، به بررسی وضعیت سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه های تاب‌آوری شهر ایذه با استفاده از FAHP در سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) پرداخته است. برای رسیدن به این مهم مطابق باهدف پژوهش، از لایه اطلاعاتی با عنوان مصالح (شامل: آجر و چوب-بلوک سیمانی-خشت و چوب-تمام آجر یا سنگ و آجر-تمام چوب-آجر و آهن-خشت و گل) نوع اسکلت (شامل: فلزی و بتونی) و نوع ساختمان (شامل: آپارتمانی- غیر آپارتمانی و چادر، کپر، آلونک، زاغه و..) استفاده شده است. نوع پژوهش حاضر کاربردی – توسعه ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی به انجام رسیده است. نتایج حاکی از آن است که اکثر مساحت در تاب آوری بسیار کم قرار گرفته اند که با معیارهای مورد نظر برنامه ریزی شهری مطابقت ندارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - تحلیلی بر شبکه تهدید و حلقه مخاطره سیل در آسیب پذیری کاربری اراضی با رویکردی بر پدافند غیر عامل و تاب آوری شهری (مطالعه موردی: شهر روانسر)
کیومرث ملکی عباس ملک حسینی اقبال پاهکیده یونس ملکی

در هر بحرانی مجموعه‌ای از عوامل در افزایش آثار بحرانی مخاطره عمل می‌نمایند و مهار بحران را با مشکل مواجه می‌سازند، به حقیقت پدافند غیر عامل به عنوان یک بینش منطقی و ابزاری مهم درجهت پیشگیری از تهدیدات احتمالی و فراهم کردن امنیت فردی وگروهی، امنیت مراکز جمعیتی و تجهیزات- چکیده کامل

در هر بحرانی مجموعه‌ای از عوامل در افزایش آثار بحرانی مخاطره عمل می‌نمایند و مهار بحران را با مشکل مواجه می‌سازند، به حقیقت پدافند غیر عامل به عنوان یک بینش منطقی و ابزاری مهم درجهت پیشگیری از تهدیدات احتمالی و فراهم کردن امنیت فردی وگروهی، امنیت مراکز جمعیتی و تجهیزات-تاسیسات حساس و کاهش آسیب پذیری بحران بکار می‌رود. پژوهش حاضرکه تحلیلی بر شبکه تهدید و حلقه مخاطره سیل در آسیب پذیری کاربری اراضی با رویکردی بر پدافند غیر عامل و تاب آوری شهری در شهر روانسر است به تاثیر استقرار و بهینه سازی کاربری‌ها و نقش راهبردی پدافند غیر عامل در تاب آوری شهری می پردازد. نوع تحقیق در این مفاله با توجه به ماهیت موضوع توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل نشان در صورت وقوع سیل در شهر روانسر بیشترین آسیب پذیری در محله گل سفید خواهد بود. شکل گیری بخشی از محله در بستر طغیانی رودخانه و خصوصیاتی نظیر بافت روستایی با تراکم بالای جمعیت، نفوذناپذیر، ریزدانه و عدم پیروی از هرگونه اصول ساخت‌وساز شهری بر دامنه آسیب‌پذیری این محل افزوده است. همچنین محله‌های بهار، بهداری و بلوار به دلیل شیب پایین و بالا بودن سطح ایستابی آب و قرارگیری در مسیر سرچشمه سراب روانسر و محل اتصال رودخانه‌های عاصم آباد از ضلع غربی وخشکه رود از ضلع شمال شرقی قابلیت بالای سیل‌خیزی برخوردارند و تاب آوری کمتری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ارزیابی تاب آوری بافت تاریخی شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) (مطالعه موردی: شهر یزد)
محبوبه محمودی نیا حسین صرامی محمد حسین رامشت مسعود تقوایی

پژوهش‌های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی‌ها و یافتن بهترین سیاست‌ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه‌های افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح ط چکیده کامل

پژوهش‌های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی‌ها و یافتن بهترین سیاست‌ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه‌های افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح طبیعی هستند در طرح‌های توسعه شهری ضرورت دارد. لذا برنامه‌ریزی برای تاب‌آوری در بحران جز مهمی از آینده‌نگری جوامع و سازمان‌ها شده است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان تاب‌آوری بافت تاریخی شهر یزد در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده‌ها اسنادی و میدانی و از نظر نحوه اجرا به صورت فضایی است. با استفاده از مدل AHP به تلفیق لایه‌های کاربری در محیط GIS مبادرت شد و در نهایت، محلات بافت تاریخی شهر از لحاظ میزان تاب‌آوری مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که بخش‌های جنوبی و غربی از نظر تاب‌آوری در برابر مخاطرات در وضعیت نامناسبی قرار داشته (38/8 هکتار) و در مقابل واحدهای ساختمانی واقع در بخش‌های مرکزی و شرقی این منطقه از نظر تاب‌آوری در شرایط مساعدتری قرار دارد (26/90 هکتار). با توجه به ارزیابی صورت گرفته می‌توان اینگونه بیان داشت که محلات فهادان، زردتشتی، پشت باغ و گنبد سبز دارای بالاترین میزان تاب-آوری در برابر مخاطرات بوده و در مقابل محلات شیخداد، دولت‌آباد، گودال مصلی، گازرگاه و شش بادگیری دارای کمترین میزان تاب‌آوری هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - ارزیابی سطح کارآیی شبکه معابر شهری تهران هنگام بروز حوادث غیرمترقبه (‌مطالعه موردی منطقه‌ 9)
محمد شعبانی محمد رضا زندمقدم سعید کامیابی

چکیده ایران یکی از ده کانون حادثه‌خیز در جهان است که از چهل و سه نوع حادثه شناخته ‌شده در جهان، سی و سه نوع آن را در ایران شاهد بوده یا خواهیم بود. شبکه معابر در مناطق مسکونی نـقش تـعیین کننده‌ای در تأمین فضای باز و مناسب جهت گریز از عوامل‌ خطرزا و دسترسی به نقاط امـن چکیده کامل

چکیده ایران یکی از ده کانون حادثه‌خیز در جهان است که از چهل و سه نوع حادثه شناخته ‌شده در جهان، سی و سه نوع آن را در ایران شاهد بوده یا خواهیم بود. شبکه معابر در مناطق مسکونی نـقش تـعیین کننده‌ای در تأمین فضای باز و مناسب جهت گریز از عوامل‌ خطرزا و دسترسی به نقاط امـن ، تـسهیل عـملیات امداد و نجات پس از بحران و تسریع عملیات آواربرداری، پاک‌سازی و بازسازی دارند. شبکه معابر شـهری بـه صورت سلسله مراتبی ایجاد می‌شوند‌ تا‌ بافت‌های مسکونی از نظر سرعت خـودروهای عـبوری در امـنیت قرار گیرند و همچنین کاربری های عمومی شهری جهت حمل و نقل و تردد از سرعت‌ مناسب‌ اسـتفاده کـنند . سؤال اصلی مقاله حاضر این است که آیا در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه شبکه معابر شهری منطقه 9 تهران می‌توانند به مدیریت بحران پیش آمده کمک کنند؟ فرضیه مقاله حاضر این است که با وجود توسعه کمی معابر شهری در منطقه 9 تهران اما به دلیل این که فاقد عرض مناسب بوده و خود می‌توانند باعث ایجاد حوادث غیرمترقبه شوند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که در راسـتای اهداف مقابله با حوادث غیرمترقبه که‌ هـمانا کـاهش آسیب‌پذیری است، مـلاحظات مـربوط به شبکه ارتباطی بـه‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر در افزایش و کاهش آسیب‌پذیری، اهمیتی دو چندان دارد. در این خصوص اساسی‌ترین معیار در زمینه‌ کـارایی‌ شـبکه‌های ارتباطی در برابر حوادث مختلف، به عـرض آن ها ارتـباط پیـدا مـی‌کند به ‌طوری که هـرچه عـرض معبر بیشتر باشد، ظرفیت معبر افزایش یافته و بنابراین توانایی مانور بیشتری جهت امدادرسانی‌ و حضور‌ وسایل نـقلیه امـدادی مـهیا می‌گردد. در این زمینه بوسیله روش‌های محاسباتی مـختلف مـی‌توان مـیزان پراکـندگی و انـباشت مـصالح ساختمانی ناشی از تخریب حوادث غیرمترقبه را در معابر برآورد نمود. با توجه به این مقدمه در این مقاله با استفاده از آمارهای رسمی و نیز نقشه‌های مختلف و نیز استفاده از منابع کتابخانه‌های و نیز مقالات علمی و پژوهشی به ارزیابی سطح کارآیی شبکه معابر شهری تهران هنگام بروز حوادث غیرمترقبه با تأکید بر منطقه 9 پرداخته می شود Abstract Iran is one of the top ten hot spots in the world of the forty-three types of incidents in the world, we have seen or will be thirty-three types of incidents in Iran. Transit networks in residential areas play a decisive role in providing open and suitable space to escape risk factors and access to safe areas, facilitate relief operations and post-crisis relief operations, and accelerate debris operations, clean up and restoration. Urban network networks are created hierarchically so that residential buildings can be considered in terms of the speed of passing vehicles and also use public utilities for transportation and traffic of the appropriate speed. The main question of the present article is that whether in the event of unexpected events Tehran metropolitan area 9 can help manage the crisis? The hypothesis of this paper is that despite the development of a few urban streets in the 9th district of Tehran but due to the lack of appropriate widths, this are not capable of managing unexpected events and can also cause unexpected incidents. The results of the paper also show that in line with the objectives of dealing with unexpected events That is, reducing the vulnerability, communications related considerations as one of the most important elements is important to double the vulnerability. In this regard, the most basic measure in terms of the efficiency of communication networks in managing various events is their relevance. So thatthe higher the width of the tunnel, the increased capacity and so the ability to maneuver more to help and the presence of relief vehicles is provided. In this regard, by means of different computational methods, the amount of dispersion and accumulation of building materials caused by the destruction of unexpected events in roads can be estimated. Given this introduction in this paper, using official statistics as well as different maps and using library resources as well as scientific and research articles, we will evaluate the level of efficiency of Tehran's public transit network in the event of unexpected accidents with regard to the 9th district. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - سنجش میزان تاب آوری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهر بابل)
پری شکری فیروزجاه

در حال حاضر به دنبال رشد شهرنشینی و افزایش سوانح طبیعی، بررسی و سنجش تاب آوری سیستم های انسانی و طبیعی در دستیابی به توسعه پایدار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر بابل جهت کاهش خطرپذیری در برابر مخاطرات طبیعی می باشد. روش چکیده کامل

در حال حاضر به دنبال رشد شهرنشینی و افزایش سوانح طبیعی، بررسی و سنجش تاب آوری سیستم های انسانی و طبیعی در دستیابی به توسعه پایدار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر بابل جهت کاهش خطرپذیری در برابر مخاطرات طبیعی می باشد. روش مورد استفاده در تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و میدانی(پرسش نامه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل کارشناسان و مسئولان نظام مدیریت شهری و دولت محلی شهر بابل می باشد که تعداد 26 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. به منظور سنجش میزان تاب آوری شهری در محدوده مورد مطالعه از اصول دهگانه کمپین ساخت شهرهای تاب آور در غالب 39 متغیر استفاده شد. برای تحلیل داده های تحقیق از آزمون های T یک طرفه و مجموع وزن ها، میانگین رتبه ای و وزن نسبی آن ها استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده از یافته های پژوهش، مدیران محلی میزان تاب آوری شهر بابل را در اصول دهگانه مورد مطالعه با میانگین 52/2 (پایین تر از 3) کاملاً نامطلوب ارزیابی نمودند. در این راستا، اصل پنجم با میانگین وزنی 3 بالاترین رتبه را در تاب آوری شهر بابل دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - ارزیابی شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده در برابر زلزله (مطالعه موردی: محله قلعه شهرستان دزفول)
سارا توتونچی حسین بحرینی منوچهر طبیبیان

مقدمه: شهرها به‌عنوان گسترده‌ترین ساخته دست‌بشر، همواره در معرض بلایا و سوانح طبیعی و انسانی بسیاری بوده‌اند. در این میان، زلزله اغلب تلفات جبران‌ناپذیری را بر این سکونتگاه‌ها و به ویژه بافت‌های فرسوده آن تحمیل کرده که لازم است تا مفهوم تاب‌آوری برای کاهش آثار زیانبار ز چکیده کامل

مقدمه: شهرها به‌عنوان گسترده‌ترین ساخته دست‌بشر، همواره در معرض بلایا و سوانح طبیعی و انسانی بسیاری بوده‌اند. در این میان، زلزله اغلب تلفات جبران‌ناپذیری را بر این سکونتگاه‌ها و به ویژه بافت‌های فرسوده آن تحمیل کرده که لازم است تا مفهوم تاب‌آوری برای کاهش آثار زیانبار زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. هدف: در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ‌شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده در برابر زلزله‌های احتمالی صورت گرفته است.روش‌شناسی پژوهش: روش این پژوهش آمیخته و در دو فاز کیفی و کمی است . فاز کیفی، با استفاده از روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با24 نفر از خبرگان انجام شده است. در فاز کمی از آزمون t تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن استفاده شده است. در انتها نیز به منظور شناخت بیشتر از وضعیت شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی، از طریق برداشت میدانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه‌های مربوط به شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی ارائه شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه پژوهش محله قلعه در شهرستان دزفول واقع در شمال استان خوزستان بوده است.یافته‌ها: تحلیل داده‌ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام پذیرفت و به ظهور 97 کد باز، 18 مفهوم در قالب 4 مقوله اصلی منجر گردید. نتایج نشان داد تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده در برابر زلزله در محله قلعه شامل چهار مؤلفه افزونگی، تنوع، اتصال و استحکام می‌باشد.نتایج: بررسی وضعیت شاخص‌ها و مؤلفه‌های تاب‌آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول در برابر زلزله از دیدگاه کارشناسان، حاکی از این بود که تاب‌آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول و مولفه‌های آن در سطح نامناسبی قرار دارند و از نظر سطح تاب‌آوری، مولفه اتصال در رتبه اول، مولفه تنوع در رتبه دوم، مولفه افزونگی در رتبه سوم و مولفه استحکام در رتبه چهارم قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی روشهای افزایش تاب آوری شهری دربرابر زلزله براساس سناریو لزره ای (نمونه موردی منطقه 11 شهرداری تهران)
مهدی نیری

پایداری وایمنی سکونتگاه ها در مقابل خطرات ناشی از عارضه های طبیعی همواره ازنگرانیهای جوامع بوده است.زلزله یکی از این عارضه هایطبیعی است که درصورت عدم برنامه ریزی صحیح و اصولی سکونتگاه های بشر وجان انسانها را تهدید میکند.درواقع آنچه از این پدیده فاجعهمیسازد،عدم پیشگیری ا چکیده کامل

پایداری وایمنی سکونتگاه ها در مقابل خطرات ناشی از عارضه های طبیعی همواره ازنگرانیهای جوامع بوده است.زلزله یکی از این عارضه هایطبیعی است که درصورت عدم برنامه ریزی صحیح و اصولی سکونتگاه های بشر وجان انسانها را تهدید میکند.درواقع آنچه از این پدیده فاجعهمیسازد،عدم پیشگیری از تاثیروعدم آمادگی جهت مقابله با آن است.به منظور کاهش خسارات لرزه ای وارتقای ایمنی شهرها لازم است در تدوین برنامه های توسعه پایدارشهری ومنطقه ای به مخاطرات ناشیاززلزله وبرآورد اثرهای آنها توجه ویژه ای شود.بدین منظورلازم است میزان خطرپذیری وخسارات بر اساس انجام مطالعات مختلف برآورد گردد.در این راستا امکان ارزیابی اثر سوانح براساساستفاده از روشهای پیشرفته وتهیه سناریوی زلزله میتواند اهمیت زیادی درمدیریت بهینه خطر پذیری وبحران ایفاکند.باتوجه به اهمیت شهرتهران ازجنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی ازیک سو ولرزه خیزی زیاد آن از سوی دیگر لازم است نحوه مقابله با زلزلهاحتمالی آینده معرفی ، تشریح ونهایتا راهکارهای کوتاه و بلند مدت مقابله با زلزله ازدیدگاه شهرسازی شامل مسائل جمعیتی، کمبود امکاناتزیربنایی، توسعه نامناسب،توزیع ناهمگون مراکز خدمات شهری و عدم تناسب بافت ساختمانها باشرایط ساختگاهی ارائه گردد. درواقع اقداماتکافی و اساسی به منظورکاهش تلفات وخسارات ناشی از زلزله در طی سالیان گذشته صورت نپذیرفته است و رشدناهمگون وغیراصولیشهرتهران بویژه در چند دهه اخیر، ساخت وساز در حریم گسلها و مناطق مستعد ناپایداریهای زمین ساختی، طراحی واجرای ساختمانها وتاسیساتحیاتی نامتناسب باشدت لرزه خیزی تهران ،نبود توانمندیهای عملیاتی کافی مدیریت بحران درمرحله پاسخ ومقابله با تبعات زلزله، وجودبافتهایآسیب پذیر وفرسوده وپراکنده درسطح شهرنشان میدهد درصورت وقوع زلزله شدید در تهران تلفات وصدمات جبران ناپذیرزیادی واردخواهدشد.بدین منظور دراین مقاله منطقه 11 شهرداری تهران به عنوان نمونه جهت ارزیابی خطرپذیری لرزه ای مورد بررسی قرارگرفته است.همچنین در این مقاله سعی بر آن است تا با استفاده از سناریوی زلزله افزایش تاب آوری شهری موردبررسی قرارگیرد.بدین منظورلازم است میزان خطرپذیری وخسارات بر اساس انجام مطالعات مختلف برآورد گردد. در این راستا امکان ارزیابی اثر سوانح براساساستفاده از روشهای پیشرفته وتهیه سناریوی زلزله میتواند اهمیت زیادی تاب آوری لرزه ای شهرتهران داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی و ارزیابی تاب آوری شهری در برابر خطرات سیلاب(مطالعه موردی منطقه 3 شهر شیراز)
محمدرسول پروری مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفی

هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت تاب آوری در برابر مخاطرات سیلاب در منطقه 3 شهر شیراز می باشد. تحقیق حاضر با ترکیب داده های عینی برگرفته از اسناد آماری و گزارشات مکتوب و نیز داده های پرسشنامه حاصل از بررسی های پیمایشی انجام شده است.نمونه آماری پژوهش 30 نفر از متخصصان چکیده کامل

هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت تاب آوری در برابر مخاطرات سیلاب در منطقه 3 شهر شیراز می باشد. تحقیق حاضر با ترکیب داده های عینی برگرفته از اسناد آماری و گزارشات مکتوب و نیز داده های پرسشنامه حاصل از بررسی های پیمایشی انجام شده است.نمونه آماری پژوهش 30 نفر از متخصصان درگیر مدیریت بحران و تاب آوری ناحیه 3 شهرداری شیراز می باشد.حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری تعیین و برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است.به منظور تعیین وزن شاخص ها و اهمیت آنها در تاب آوری از روش آنتروپی شانون و همچنین به منظور ارزیابی تاب آوری ناحیه های محدوده مورد مطالعه از روش کوپراس استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که در ابعاد چهارگانه ( کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی) مورد بررسی ناحیه های 6 و 5 دارای عملکرد بهتری از منظر تاب آوری می باشند و ناحیه های7 و 2 دارای عملکرد ضعیف در متغیرهای تاب آوری در برابر سیلاب می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی محیط های شهری در برابر زلزله(نمونه موردی کلانشهر تبریز)
شهریور روستایی وحید حسین حقی امیر جداری

کشفباستان شناسینشان می دهدکهپیشینیانمابسیاریازخطرات و بلایای طبیعی و انسان ساختیکهامروزهوجوددارندراتجربه کردهاندواینخطراتدرگذشتهنیزوجودداشتهاند. مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی‌های دقیق، برنامه‌ریزی و سپس ارائه راهکارهای مناسب می‌باشد.تبریز بر روی یک سا چکیده کامل

کشفباستان شناسینشان می دهدکهپیشینیانمابسیاریازخطرات و بلایای طبیعی و انسان ساختیکهامروزهوجوددارندراتجربه کردهاندواینخطراتدرگذشتهنیزوجودداشتهاند. مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی‌های دقیق، برنامه‌ریزی و سپس ارائه راهکارهای مناسب می‌باشد.تبریز بر روی یک سامانهگسلی فعال در شمالغرب ایران واقع شده است که نشان از امکان وقوع مجدد زلزله در این شهر را دارد؛ همچنین مطالعة آماری داده ها، اسناد موجود و تحلیل دوره بازگشت زلزله بیانگر رویداد زمین‌لرزه در آینده این گسل است. لذا تاب آور نمودن این شهر در برابر زلزله دارای اهمیت خاصی می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با طرح این پرسش که وضعیت کالبدی تبریز در برابر زلزله به چه صورت می‌باشد، به دنبال سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی محیط های شهری تبریز در برابر زلزله می باشد. پژوهش حاضر جزو تحقیقات کاربردی و روش به کار گرفته شده در آن توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج نشان می دهد 20% از اراضی شهر تبریز با آسیب پذیری بسیار کم و 80% درصد آسیب پذیری بسیار زیادی در برابر زلزله را دارا می باشند. بنابراین می توان بیان کرد که شهر تبریز در برابر بحران از جمله زلزله به لحاظ کالبدی به شدت آسیب پذیر می باشد. پرونده مقاله

فهرست مقالات تاب آوری شهری

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی