-
دسترسی آزاد مقاله
1 - هم بسته های عصبی ناهشیار جمعی یونگ
اسماعیل دهقاناین مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که آیا ناهشیار جمعی به معنی موسعی که یونگ در نظرمی گیرد و نقشی که برایش در روا نشناسی تحلیلی قائل می شود دارای همبستههای عصبی هست یاخیر. ضمناً نظریه ی ناهشیار یونگ بر مبنای علوم شناختی و بازخوانی هایی که متأخّران درروان شناسیِ شناخت چکیده کاملاین مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که آیا ناهشیار جمعی به معنی موسعی که یونگ در نظرمی گیرد و نقشی که برایش در روا نشناسی تحلیلی قائل می شود دارای همبستههای عصبی هست یاخیر. ضمناً نظریه ی ناهشیار یونگ بر مبنای علوم شناختی و بازخوانی هایی که متأخّران درروان شناسیِ شناخت از این نظریه کردهاند بررسی می شود. برای مثال، نشان داده م یشود که عواطفناهشیارانه انسان به نوعی مربوط به حافظه بلند مدت است که در روا نشناسی مبنای ژنتیکی دارد ومبتنی بر تغییر در ساختار ژنوتیپ است. در این نوشتار با رجوع به آرای افرادی چون یوان رودرر،پنکسپ و مک لنا خواهیم دید که چرا در طول رؤیاهای طبیعی و توهمات انسان، همیشه زمینه هایثابتی تکرار می شود، زمینه هایی که یونگ آنها را که ننمونه می نامد و معتقد است به ناهشیار جمعیانسان ها برم یگردد. نشان خواهیم داد که این امر به ساختار مغز، اعصاب و ژنتیک ساختار مغزمربوط است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - چالش کهنالگوی آنیما در داستان مرد اعرابی مولانا
آزاده ابراهیمی پور صابر امامی عبدالحسین فرزاداشعار مثنوی که آینه درون نما و رازآلود مولاناست، به دلیل پیچیدگی معنایی و هنر ورزیهای زبانی، همواره از متـون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و دربارۀ آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهنالگویی آثـار ادبـی از فـروع نقـدهای روانشناختی است که در دهههای اخیر همچون چکیده کاملاشعار مثنوی که آینه درون نما و رازآلود مولاناست، به دلیل پیچیدگی معنایی و هنر ورزیهای زبانی، همواره از متـون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و دربارۀ آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهنالگویی آثـار ادبـی از فـروع نقـدهای روانشناختی است که در دهههای اخیر همچون تحقیق میانرشتهای دیگر رونق و روایی یافته است. ایـن مقاله کـه بـه بررسـی مضامین و تصاویر کهنالگویی آنیما در نهاد انسانی مرد اعرابی میپردازد، راه را برای ژرف کاویهای بعدی آثار ادبـی میگشاید و نشاندهنده جهانی بودن پیام انسانی و احساسات شاعران هنروری همچون مولانا است. در این پژوهش با دید مکتـب روانکـاوی یونـگ و از منظر کهنالگویی به جهان شعری مولانا نگریسته شده و به شخصیت پررنگ و تکرارشونده آنیما در داستان مرد اعرابی او پرداختهشده اسـت؛ بررسی مقایسههای چهره مرد اعرابی با کهنالگوی آنیما یونگ، نشاندهنده شباهت بسیار و یا حتی انطباق کامل وی با آن تصویر کهن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی و تحلیل دو کهن الگوی آنیما و آنیموس، در داستان های خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی
خدیجه مرتضایی احمد حسنی رنجبر مهدیه صالحینقد کهن الگویی متون ادبی، از منظر انسانشناسی و معرفتشناسی از آن رو که عمق و ژرفای اندیشۀ شاعر یا نویسنده را نشان میدهد، نقدی ارزشمند به شمار میآید. نظامی، شاعر بزرگ ایرانی، جزو معدود داستان پردازانی است که بر ویژگیهای روانی شخصیتهای داستانش تأمل میکند و ایستایی چکیده کاملنقد کهن الگویی متون ادبی، از منظر انسانشناسی و معرفتشناسی از آن رو که عمق و ژرفای اندیشۀ شاعر یا نویسنده را نشان میدهد، نقدی ارزشمند به شمار میآید. نظامی، شاعر بزرگ ایرانی، جزو معدود داستان پردازانی است که بر ویژگیهای روانی شخصیتهای داستانش تأمل میکند و ایستایی و پویایی آنان را در پیوند با آنیما و آنیموس، توضیح میدهد. در این مقاله شخصیتهای اصلی دو داستان، خسرو و شیرین و لیلی و مجنون، با بهرهگیری از نظریۀ کهن الگویی یونگ، که خود بخشی از نظریۀ فردانیت اوست. برای بازنمود تأثیر طبیعت زنانۀ مردان و طبیعت مردانۀ زنان بر روان آنان، بررسی شده است. اطلاعات مربوط به موضوع با استفاده از روش کتابخانهای به دست آمده و سپس با بهره گیری از روش تحلیلی توصیف شده است. این دو داستان نشان میدهند که نظامی، بی آن که از نظریه های یونگ آگاهی داشته باشد، همسو با او، بر نقش زنان در ایجاد تحول در شخصیت مردان، تأکید ورزیده است. این پژوهش نشان میدهد که زنان داستان، شیرین و لیلی، البته با تفاوتهای چشمگیری که در آن ها دیده میشود، توانستهاند، مردان خود را چنان متحول نمایند که در انتهای داستان، به انسانهایی متفاوت با آن چه در آغاز بودهاند، تبدیل یابند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی خواستگاری زنان از مردان در شاهنامۀ فردوسی با رویکرد روان شناختی کارل گوستا یونگ
مریم سعید علی عشقی سردهی سیدعلی اکبر شریعتی فر سعید روزبهانیدر شاهنامۀ فردوسی در آن چه مربوط به دورۀ پهلوانی و اساطیری است به خواستگاری دختران از پسران یا زنان از مردان برمیخوریم که با فرهنگ و عُرف امروز ما سازگاری ندارد، اما حقیقتی است از روزگار پهلوانی و آغاز پیدایش حکومت های نخستین که بر مدار کشاورزی و گله داری ونیاز به زمین چکیده کاملدر شاهنامۀ فردوسی در آن چه مربوط به دورۀ پهلوانی و اساطیری است به خواستگاری دختران از پسران یا زنان از مردان برمیخوریم که با فرهنگ و عُرف امروز ما سازگاری ندارد، اما حقیقتی است از روزگار پهلوانی و آغاز پیدایش حکومت های نخستین که بر مدار کشاورزی و گله داری ونیاز به زمین های آباد شکل گرفته اند. پهلوانان که تنومندی و نیرومندی ویژه دارند در جنگ ها و حکومت های نخستین مقامی والا پس از شاهان و گاه حتی برتر از شاهان قرار می گیرند؛ بنابراین دختر بزرگان و شاهزاده خانم ها آرزو دارند با پهلوانان ازدواج کنند تا دارای فرزندان سالم و نیرومند شوند که بعدها ارج خانوادگی را پاس بدارند. پژوهندگان این گفتار بر آن هستند با رویکرد روان شناختی کارل گوستا یونگ، روان شناس نامدار غربی، که بر مبنای آنیما و آنیموس در ناخودآگاه روان زنان و مردان وجود دارند و به صورت انگیزۀ درونی و بیرونی در خود آگاه پدیدار می شوند بپردازند و عملکردها و حوادث ناشی از شکل گیری آنیما و آنیموس را به دو صورت مثبت و منفی واکاوی نمایند. این پژوهش که به روش (توصیفی _ تحلیلی_ تطبیقی) انجام می گیرد نشان می دهد که انتخاب همسر در شاهنامه در دورۀ پهلوانی در ناخودآگاه روان شخصیت های داستان جای دارد که زنان می توانند نماد آنیمای مثبت و منفی موجود در روان انسان بوده و در سرنوشت شاهزادگان و پهلوانان مؤثر باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل رمان «خانۀ پریان» اثر تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند فردیت یونگ
سیده مینا مصطفوی منتظری شهین اوجاق علیزاده تورج عقداییتحلیل رمان معاصر از رهگذر الگوی فرایند فردیت بر اساس آرای کارل گوستاو یونگ، از رویکردهای مهم نقد کهنالگویی است. این الگو دربارۀ جریان رشد، بالندگی و سازشی خودآگاهانه با خود درون سخن میگوید. رویکرد پژوهشی این مقاله تحلیل رمان خانۀ پریان تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند چکیده کاملتحلیل رمان معاصر از رهگذر الگوی فرایند فردیت بر اساس آرای کارل گوستاو یونگ، از رویکردهای مهم نقد کهنالگویی است. این الگو دربارۀ جریان رشد، بالندگی و سازشی خودآگاهانه با خود درون سخن میگوید. رویکرد پژوهشی این مقاله تحلیل رمان خانۀ پریان تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند فردیت یونگ است، زیرا کشف این مفاهیم و میزان استفادۀ آن در نقد ادبی نوین، کاربرد بسیاری دارد. هدف اصلی این تحقیق انطباق سلوک عرفانی شخصیت رضا رضوی با الگوی فرایند فردیت یونگ است که باعث می گردد قهرمان داستان با آنیمای درون خود به وحدت برسد، جنبه های منفی روح خود را تحت کنترل در آورد و با نجات آنیمای روان خویش تولّدی دوباره یابد. این جستار با روش تحلیلی- توصیفی در پی آن است که انسان برای دست یابی به خود درون باید با کهنالگوی نقاب، آنیما یا آنیموس و سایه آشنا وبا آن ها ادغام گردد تا سرانجام بتواند به فرایند فردیت دست یابد. یافته های پژوهش نشان می دهد رضا رضوی، شخصیت اصلی این رمان، به جست وجویی در دنیای درون برای دستیابی به کمال انسانی دعوت می شود. او برای درک خویشتن، تمامی مراحل سلوک آیینی را با شناخت آنیما، دریافت راهنماییهای پیرخرد و مبارزه با جنبههای گوناگون سایۀ خود طی میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل کهن الگوی آنیما در شخصیت پیران ویسه
مهری تلخابیشاهنامه، ریشه در اندیشه ها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهره مند است. در این مقاله، بر روی کهن الگوی آنیما تامل شده و شخصیت پیران ویسه، از این منظر، تحلیل شده است. سوال اصلی این مقاله، آن است که در اثر بزرگی چون شاهنامه، چگونه به کهن الگوی چکیده کاملشاهنامه، ریشه در اندیشه ها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهره مند است. در این مقاله، بر روی کهن الگوی آنیما تامل شده و شخصیت پیران ویسه، از این منظر، تحلیل شده است. سوال اصلی این مقاله، آن است که در اثر بزرگی چون شاهنامه، چگونه به کهن الگوی آنیما جان دمیده شده است؟ این مقاله، بر پایۀ نظریۀ یونگ ، بر آن است که نشان دهد ، مردان، هم زمان، واجد صفات زنانه نیز هستند اما اغلب اوقات، عوامل مختلفی که در جامعه پذیری مردان موثرند، مانع از بروز آنیما در روان مردان می گردد. با وجود این، در شاهنامه، در مواردی، زن درون یا آنیما در مردان، به صورت خلق و خو و رفتار های خاص زنانه ظاهر می شود و شخصیتی متعادل تر و کار آمدتر وتوانمندتر از خود به جا می گذارد. این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای به انجام رسیده است و در پایان، به این نتیجه می رسد که توجه به جنبه ها و نداهای درون، در زن و مرد، منجر به رشد و شکوفایی شخصیت آدمی می گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تفرد در آثار سعدی در پیوند با سایه، نقاب و آنیما
مهری تلخابی تورج عقداییآثار سعدی به عنوان پارهای از شاهکارهای ادب فارسی، ریشه در اندیشهها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهرهمند است. هدف این مقاله آن است که نشان دهد آثار سعدی از زاویه دید نقد کهن الگویی، مجموعهی گستردهای از مفاهیم نمادین و آرکی تایپهاست. در این چکیده کاملآثار سعدی به عنوان پارهای از شاهکارهای ادب فارسی، ریشه در اندیشهها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهرهمند است. هدف این مقاله آن است که نشان دهد آثار سعدی از زاویه دید نقد کهن الگویی، مجموعهی گستردهای از مفاهیم نمادین و آرکی تایپهاست. در این مقاله بر روی کهن الگوهایی چون سایه، نقاب و آنیما تامل شده است. این مقاله بر آن است که ابعاد متنوع و پیچیدهی بازتاب یافته از شخصیت سعدی، در آثارش، نتیجهی تفرد و بزرگ شدن روانی اوست؛ به واقع سعدی ، در آثارش نشان می دهد که چگونه در فرایند پختگی روانی خویش، جنبه های مثبت و منفی روان خود را شناسایی کرده و با آنها برخوردی منطقی داشته است. در پایان، این مقاله به این نتیجه میرسد که این خودشناسی در سعدی منجر به صداقت و شجاعت او ،در بیان ابعاد متنوع روانیاش گشته است. این مقاله با روش تحقیق تحلیلی-توصیفی به انجام رسیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - الآنیما معشوق "حافظ" المثالی
ماه نظریکثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه "المحب والمحبوب" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب چکیده کاملکثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه "المحب والمحبوب" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب عینیه اللاوعی الجماعی الذی یسبق التاریخ الشخصی مثله فی ذلک مثل یونغ ، إذ إن حافظاً یحاول خلق مصالحة بین الإنسان والقدر. تتمکن أبعاد الإنسان المتنوعة من التجلی عبر أشعار حافظ وتستوعب الذاکرة الجماعیة کمستودع للذکریات التاریخیة فی اللاوعی وبذلک تتجلی أزلیة الحب وأسبقیته علی الکون فی أشعاره المطالبة بالتلازم والعلاقة الأبدیة بین الرجل والمرأة إذ یبحث کل واحد منهما عن نصفه الآخر حائراً بین الآنیما والآنیموس ولا یتوقف هذا السعی والبحث حتی الوصال. یفترض هذا المقال أن حافظ الشیرازی یبحث عن محبوب مثالی "الآنیما" فی الرؤیا والخیال وفی ظواهر کاللیل والماء والنبات والریح وفی وجه مفعم بالأسرار أو الشیخ الباطنی وذلک بالإضافة إلی بحثه عن المحبوب الأرضی والأدبی والصوفی. وتتجلی الآنیما فی کل آن علی شکل جمیع القوی المولّدة فی الطبیعة حتی تدفعه من الأنا الواعیة إلی عالم اللاوعی أو بالأحری إلی ذاته. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - سنجش تأنیثِ خلاقِ محی الدین عربی با شاعران و نویسندگان معاصر
مهدی ممتحن مهدی رضا کمالی بانیانیدر روانشـناسی یونگ اصطلاحات مهمی چون ناخـود آگاهی ، درونگـرایی، برونگرایی، صور اساطیری ( آرکی تایپی )مطرح می باشد که همه در مباحث جدید نقد ادبی مخصوصا نقد روانشناسانه و نقد اسطوره گرا مطمح نظرند . نگرش و شخصیت بیرونی آن چیزی است که یونگ آنرا پرسونا یا نقاب م چکیده کاملدر روانشـناسی یونگ اصطلاحات مهمی چون ناخـود آگاهی ، درونگـرایی، برونگرایی، صور اساطیری ( آرکی تایپی )مطرح می باشد که همه در مباحث جدید نقد ادبی مخصوصا نقد روانشناسانه و نقد اسطوره گرا مطمح نظرند . نگرش و شخصیت بیرونی آن چیزی است که یونگ آنرا پرسونا یا نقاب می نامد ، اما او معتقد بود که همه آدمها نگرش و شخصیت درونی هم دارند که در صحبت دنیای نا خود آگاه است. در این مقاله لایه ای از این نگاره ها که شکل ژرف تر آن به عنوان خلاقیت فعال در سیر و سلوک محیی الدین ابن عربی اندلسی وجود داشته ، در آثار شاعران معاصر چون سهراب، شاملو، بوف کور هدایت و نیز احمد عزیزی به طور ویژه بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تحلیل داستان دقوقی بر پایة آرای روان شناختی یونگ
زیبا اسماعیلی خدیجه بهرامی رهنماNormal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt: چکیده کاملNormal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} >نظریه های یونگ،ﺗﺄثیر بسزایی در علوم روانشناسی و متون ادبی داشته و او را در زمرة یکی از اندیشمندان بزرگ قرن20م، قرار داده است، این پژوهش، از میان نظریه های متفاوت یونگ، به بررسی نظریه کهن الگوها و تطبیق آن با عناصر داستان دقوقی در مثنوی پرداخته است، کهن الگوها، در عمیق ترین لایه های ناخودآگاه جمعی انسان قرار گرفته است که بیانگر تصاویر ذهنی جهان شمولی است که در تعادل روانی شخص اهمیّت بسیاری دارد، این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی، ﻣﺴﺄلة انواع کهن الگوها را در این داستان مورد بررسی قرار داده است، نتایج تحقیق بیانگر آن است که دقوقی، کهن الگوی قهرمان و سمبل «خودآگاهیِ من» است و تلاش او در سراسر داستان، نشانگر تکامل و رشد روانی او است، کهن الگوی سفر، شامل 3 مرحله؛ جستوجو، پاگشایی و بلاگردانی است که دقوقی توانست با موفقیّت مراحل صعب و دشوار گذار را طی سازد،شکوفایی نفس او، در گرو شناخت سایه یا منبع عظیم نیروی غرایز است؛ مردم داخل کشتی، وجه منفی ضمیر دقوقی هستند که او توانست، بر سایة خویش تسلّط بیابد، قرار گرفتن کشتی بر روی آب، تجدید حیات یا نوزایی را برای او به همراه دارد، دیدار با مادینه منفی، در قالب شب که با اصل زنانه مرتبط است، بر او فرافکنی شده،دیدار با پیران خردمند، در سیر صعودی او موثّر واقع گشته وسیر آفاقی و انفسی او، در 3 ماندالا قابل ترسیم است، بدین ترتیب او توانست، از مرحله جهل و کودکی گسسته شود و به بلوغ و انکشاف خویشتن نایل گردد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - پیوستگی معنایی ابیات غزلی از حافظ بر بنیاد تحلیل روانکاوانه با رویکرد به عرفان اسلامی
زهره خلیلی اصغر دادبه احمد خیالی خطیبیاگر به شخصیت‎های دیوان حافظ از حوزه روانشناسی نگریسته شود، حضور کهن‎الگوها به ویژه آنیما در آن‎ها دیده می‎شود. در ابتدای غزل‎هایی که آنیما نمود دارد معشوق معمولاً زمینی و غزل عاشقانه است و به ابیات پایانی که نزدیک می شویم، حس روحانی و معنوی بر ابیات چکیده کاملاگر به شخصیت‎های دیوان حافظ از حوزه روانشناسی نگریسته شود، حضور کهن‎الگوها به ویژه آنیما در آن‎ها دیده می‎شود. در ابتدای غزل‎هایی که آنیما نمود دارد معشوق معمولاً زمینی و غزل عاشقانه است و به ابیات پایانی که نزدیک می شویم، حس روحانی و معنوی بر ابیات غالب می شود و معشوق جلوه‎های آسمانی پیدامی‎کند. غزل شماره 26 با مطلع (زلف آشفته وخوی کرده و خندان لب و مست ....) نیز چنین خصوصیتی دارد. اختلافات و تناقضات در ابیات این غزل برای مفسران مسئله چالش برانگیزی است و باعث سردرگمی در تفسیر اشعار شده و در نهایت شعر را دوگانه و ابیات را مستقل فرض می‎کنند. درحالی که علت این نوسانات و تحولات در تبدیل کهن الگو آنیما به کهن الگوی پیر فرزانه و همچنین خودشناسی و تفرد شاعر است و کل غزل فرآیند این گذار را روایت می‎کند. استفاده از تفسیر روانشناسی تحلیلی در غزل مورد بحث دریچه‎ای به دیدگاه مفسر بازمی‎کند و او را مجهز می‎کند فراتر از تفاسیر سنتی با دیدی عمیق‎تر به اشعار شاعر بنگرد و ارتباط بنیادی و مستحکم در محور عمودی کلام که در زیر غباری از پیش داوری‎های خودآگاه ذهن پوشیده شده را دریابد، ضمن آنکه این نگرش درونی محمل مناسبی برای برداشت‎های عرفانی از غزل مورد بحث حافظ نیز هست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - نقد و بررسی شعر شاملو بر اساس آرکیتایپ شب
زهرا خاتمی کاشانی محمدرضا قاریآرکی تایپ یا کهن الگو به انگارههایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه گفته میشود که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان میدهد. هنرمندان نیز برای آفرینش هنری از صور ذهنی و تخیّلاتی بهره میگیرند که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند. این تصاویر ذهنی در رو چکیده کاملآرکی تایپ یا کهن الگو به انگارههایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه گفته میشود که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان میدهد. هنرمندان نیز برای آفرینش هنری از صور ذهنی و تخیّلاتی بهره میگیرند که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند. این تصاویر ذهنی در روند آفرینش هنری به لایههای خودآگاه ذهن میرسند و اثری هنری خلق میشود. بخش خودآگاه، آرکیتایپ را به شکل نماد و سمبل درک میکند. بنابراین در ادبیات پرداختن به آثار سمبولیک و نقد کهن الگویی آن میتواند برخی ویژگیهای شخصیتی و روانی هنرمند را که برخاسته از اندیشه و احساس تبار اوست نشان دهد. یکی از رایجترین کهن الگوها، کهن الگوی شب است. تکرار واژه شب (بیش از 400 بار) در شعر شاملو، این واژه را به عنوان یک آرکیتایپ به ما معرّفی میکند. این واژه به عنوان نمادی از آنیما، مفاهیمی دیگر چون تاریکی، اندوه، تنهایی، سکوت، وحشت، ناامیدی و مرگ را نیز در شعر شاملو میرساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - «خمسه ی» نظامی نردبان صعود زن
فاطمه ممیزی یدالله بهمنی مطلقبا وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده چکیده کاملبا وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده باشد. حکیم نظامی از اولین شاعران زبان فارسی است که در دفاع از حقوق زن و بیان فضایل و کمالات او داد سخن داده و مظلومیتش را فرا یاد آورده است. شاید یکی از دلایل آن این باشد که در طول زندگی از چشمه زلال محبت مادر و عشق پاک همسر بهره مند بوده است .بنابراین آنیمای شاعر او را بر آن داشته تا در منظومه های خود نگرش مثبت و والایی نسبت به زن از خود نشان دهد. از دیدگاه او زن شخصیتی خردمند و مدبر دارد و می تواند راهنمای خوبی برای مرد باشد. این مقاله سیر تحول و اوج گرفتن نگاه نظامی به زن را از مخزن الاسرار تا اسکندرنامه بررسی می کند تا مقام ویژه ی او را با توجه به جامعه ی مردسالار آن روز نشان دهد. در اندیشه ی نظامی زن ضعیفه نیست بلکه بازتاب زیبایی های پروردگار است. تدابیر او راهنمای مردان بزرگ و حتی پادشاهان قدرتمند است و نشان می دهد که چه بسا زنانی با اعمال و کردار سنجیده، در کشورداری و پادشاهی عملکردی با شکوه تر از مردان روزگار به یادگار گذاشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - حضور زن به صورت آنیما در ابیات مولوی
صبا بیوک زاده حمید صمصاممولوی شاعر و عارف فرزانه در قرن هفتم در ادب ایران زمین است، که شاهکار ادبی آن، مثنوی را قرآن عجم نامیده اند، و کلیات شمس که تجلی روح مولاناست. مولانا در بخش هایی از این کتاب ها، به جلوه گری سیمای زن، از حلال حکایت های مختلف پرداخته است. در بین تمام شخصیت ها و زنانی که د چکیده کاملمولوی شاعر و عارف فرزانه در قرن هفتم در ادب ایران زمین است، که شاهکار ادبی آن، مثنوی را قرآن عجم نامیده اند، و کلیات شمس که تجلی روح مولاناست. مولانا در بخش هایی از این کتاب ها، به جلوه گری سیمای زن، از حلال حکایت های مختلف پرداخته است. در بین تمام شخصیت ها و زنانی که در مثنوی یا دیوان تأثیر دارند، آنیما، روان زنانه روح مرد، یکی از اصل های مهم اندیشه اوست. آنیما، در غزل های مولوی، ویژگی هایی مثل تسخیرکنندگی و فریبندگی، سرچشمه زندگی بودن، تقدس و میانجی گری بین خود آگاه و ناخود آگاه دارد، و با نمادهای پرندگانی چون طوطی و سیمرغ، و دیگر رموز همچون پری، آهو، هما، آب و باد و واژگانی مثل صنم وبت نمودار شده است. آنیما دو جنبه مثبت و منفی دارد، که البته جنبه منفی آن چندان در اشعار مولانا حضور ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تحلیل داستان وامق و عذرا بر اساس نقد کهنالگویی
پیمان نیکنامی دکترپوران یوسفی پور کرمانی دکتر فاطمه غفوری مهدی ابادنقد کهن الگویی از انواع نقد اسطوره ای است که بیشتر بر نظریات یونگ در مورد ناخودآگاه جمعی و صور ازلی تاکید دارد. در نظر یونگ، کهن الگوها آن دسته از صور ازلی ونوعی اند که در عمق ناخودآگاه جمعی انسان ها، به صورت بالقوّه وجود دارند و خفته اند. این صور کهن و اساطیری، می توان چکیده کاملنقد کهن الگویی از انواع نقد اسطوره ای است که بیشتر بر نظریات یونگ در مورد ناخودآگاه جمعی و صور ازلی تاکید دارد. در نظر یونگ، کهن الگوها آن دسته از صور ازلی ونوعی اند که در عمق ناخودآگاه جمعی انسان ها، به صورت بالقوّه وجود دارند و خفته اند. این صور کهن و اساطیری، می توانند در هنر و ادبیّات تجلّی یابند. منظومه های عاشقانه، یکی از عرصه هایی است که می تواند بستر ظهور کهن الگوها گردد. از آن جا که ادبیّات هر ملّت، ریشه در فرهنگ و باورهای آن سرزمین دارد و مطالعۀ داستان های کهن، نه تنها از جنبۀ ادبی، هنری یا سرگرمی، بلکه از نظر آشنایی با افکار و ارزش های فردی و اجتماعی مردم یک سرزمین حائز اهمیّت است؛ پژوهش حاضر، با تببین نمادها و کهن الگوهای داستان وامق و عذرا و نقش آن ها در تعالی عاشق، می کوشد جایگاه معشوق تعالی بخش را در منظومۀ مذکور مورد بررسی قرار دهد؛ تا آشکار شود که آیا در داستان عاشقانه، اتّحاد کهن الگوها می تواند نقش معشوق در تعالی عاشق را نشان دهد؟ مشاهده می شود؛ اتّحاد و ارتباط کهن الگوها در این منظومه در جهت رشد و شناخت و رسیدن به کمال انسانی عاشق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - معشوق تعالی بخش در گنبد سبز هفت پیکر
پیمان نیکنامی پوران یوسفی پور کرمانیعشق برجستهترین و نامکررترین مفهومی است که در هنر و ادبیّات بازتاب گسترده داشته است. عشق به مرد، زن، پدر، مادر، فرزند، طبیعت، دین و اندیشه، وطن، آزادی و... در جای جای ادبیّات فارسی قابل لمس است. آن چه همۀ عشقها را در سایۀ خود میگیرد، عشق به خدای یکتاست که موجب تکامل و چکیده کاملعشق برجستهترین و نامکررترین مفهومی است که در هنر و ادبیّات بازتاب گسترده داشته است. عشق به مرد، زن، پدر، مادر، فرزند، طبیعت، دین و اندیشه، وطن، آزادی و... در جای جای ادبیّات فارسی قابل لمس است. آن چه همۀ عشقها را در سایۀ خود میگیرد، عشق به خدای یکتاست که موجب تکامل و خویشتن شناسی انسان میشود. سراسر ادبیّات عرفانی، بیان عشق به خالق یکتاست. ادبیّات غنایی نیز یکی از عرصههایی است که عشق ورزیدن به انسانی دیگر، میتواند راهی برای رسیدن به رشد و کمال و شناخت خود باشد. هفت پیکر نظامی گنجوی، یکی از آثار غنایی است که در ظاهر، داستان عشق زمینی و دون است اما با تأمل در این داستانها و با تحلیل کهن الگویی و روانشناسی، مشاهده میشود معشوق زمینی میتواند قهرمان داستان را به کمال و تعالی برساند. در این جستار با معرفی اجمالی هفت پیکر و موضوع آن، داستان گنبد سبز با تأکید بر معشوق تعالی بخش، مورد بررسی قرار میگیرد. کلمات کلیدی: هفت پیکر، نظامی گنجوی، معشوق، آنیما، سایه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تحلیل داستان «ورقه و گلشاه» بر اساس نقد کهن الگویی
پیمان نیکنامی پوران یوسفی پور کرمانی فاطمه غفوری مهدی ابادچکیدهکهن الگوها یکی از مهمترین مباحث در روان شناسی یونگ به شمار می آید. از آنجا که کهن الگو ها مانند استخوان بندی ادبیات عمل می کنند منظومه های عاشقانه یکی از عرصه هایی است که می تواند بستر ظهور این کهن الگوها گردد. از آن جا که ادبیات هر ملت، ریشه در فرهنگ و باورهای آن چکیده کاملچکیدهکهن الگوها یکی از مهمترین مباحث در روان شناسی یونگ به شمار می آید. از آنجا که کهن الگو ها مانند استخوان بندی ادبیات عمل می کنند منظومه های عاشقانه یکی از عرصه هایی است که می تواند بستر ظهور این کهن الگوها گردد. از آن جا که ادبیات هر ملت، ریشه در فرهنگ و باورهای آن سرزمین دارد و مطالعه این داستان های کهن، نه تنها از جنبه ادبی، هنری یا سرگرمی، بلکه از نظر آشنایی با افکار و ارزش های فردی و اجتماعی مردم یک سرزمین حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، با تببین نمادها و کهن الگوهای داستان ورقه و گلشاه و نقش آن ها در تعالی عاشق، می کوشد جایگاه معشوق تعالی بخش را در منظومۀ ورقه و گلشاه مورد بررسی قرار دهد. مشاهده می شود اتحاد و ارتباط کهن الگوها در این منظومه در جهت رشد و شناخت و رسیدن به کمال انسانی عاشق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تحلیل روانشناختی منظومۀ ویس و رامین بر اساس نظریۀ لیبیدوی فروید و فردیّت یونگ
اسحاق طغیانی آزاده پودهمنظومۀ ویس و رامین، سرودۀ مشهور فخرالدّین اسعد گرگانی، که در حدود سال446 به نظم درآمده است، داستانی است با اصل کهن –عهد اشکانی– و به دلیل همین قدمت، میتوان نمودهایی از کهنالگوهای یونگ را در آن به نظّاره نشست. در پژوهش پیش رو، با نگاهی متفاوت به این منظوم چکیده کاملمنظومۀ ویس و رامین، سرودۀ مشهور فخرالدّین اسعد گرگانی، که در حدود سال446 به نظم درآمده است، داستانی است با اصل کهن –عهد اشکانی– و به دلیل همین قدمت، میتوان نمودهایی از کهنالگوهای یونگ را در آن به نظّاره نشست. در پژوهش پیش رو، با نگاهی متفاوت به این منظومه، داستان بر اساس نظریۀ لیبیدوی فروید یا سائقه جنسی1 او و فرایند فردیّت یونگ مورد تحقیق قرار گرفت که نتیجۀ حاصل آن، از تبدیل شدن یک عشق ابتدایی و زمینی به عشقی متعالی و والا حکایت دارد و این همان خودشناسی است که در ادیان مختلف به آن توصیه شده است. کهنالگوهای اصلی که یونگ در رسیدن به تعادل و تکامل روانی از آنها نام میبرد، در این داستان مورد بررسی قرار گرفت که از جمله آنها پرسونا، سایه، آنیما و خود است و در کنار این صور مثالی، اشارهای شده است به نماد ماندالا، که یونگ آن را رمزی از عدد هفت و نشانۀ به فردیّت رسیدن میداند. این داستان حکایت رسیدن رامین به آنیمای مثبت و پادشاهی است که این هر دو آغازی است برای فرایند فردیّت او. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - تعلیم مبانی تفرد در عرفان مولانا بر مبنای نظریه یونگ
مهری تلخابی -
دسترسی آزاد مقاله
20 - مطالعه و تحلیل کهنالگوهای آنیما و آنیموس در اسطوره ماه نزد ملل مختلف
عاطفه فندرسکی فاطمه اکبرینحلههای فکری گوناگون، راههای متفاوتی را برای مطالعة اساطیر پیشنهاد میکنند. یونگ از پیشگامان روانشناسی، اعماق مفاهیم ناخودآگاهی جمعی و کهنالگوها را پیش روی مینهد. آنیما نیمة زنانه در وجود مردان و آنیموس نیمة مردانه در وجود زنان، از کهنالگوهای شاخص یونگ در جستوج چکیده کاملنحلههای فکری گوناگون، راههای متفاوتی را برای مطالعة اساطیر پیشنهاد میکنند. یونگ از پیشگامان روانشناسی، اعماق مفاهیم ناخودآگاهی جمعی و کهنالگوها را پیش روی مینهد. آنیما نیمة زنانه در وجود مردان و آنیموس نیمة مردانه در وجود زنان، از کهنالگوهای شاخص یونگ در جستوجوی ناخودآگاه بشریت هستند که از ابعاد مثبت، منفی و مراحل انکشاف خاص خود برخوردار هستند. این نحلههای فکری قسمت عمدهای از ضمیر ناخودآگاه خود را از طریق اسطورهها جلوهگر میسازند؛ ماه به شکل نمادین و روایتهای اسطورهای آن نزد ملل مختلف، بستر مناسبی برای جستوجوی این بخش از ناخودآگاه و کهنالگوها است. در این پژوهش، بررسی روایتها و شناسایی روابط کهنالگویی، اشتراکات فراوان ملل را نشان میدهد و از سرشت دو گانة ماه رازگشایی میکند، همچنین اتحاد اضداد را ـ در این اسطوره ـ به اثبات میرساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - نقد و تحلیل حکایت شیخ صنعان براساس نظریه «فرآیند فردیت» یونگ
سعید بزرگ بیگدلی احسان پورابریشماز منظر نقد کهنالگویی، حکایت شیخ صنعان، داستان برخورد خودآگاه پیری زاهد و عناصر فراموششدهای از ضمیر ناخودآگاه اوست، که با نمادهایی از تابوشکنی آشکار میشود. چالشِ پیشآمده، با ایجاد دگرگونی در نگرش و زندگی پیر صنعان، سبب میشود که او به بازشناسی و پذیرش این جنبههای چکیده کاملاز منظر نقد کهنالگویی، حکایت شیخ صنعان، داستان برخورد خودآگاه پیری زاهد و عناصر فراموششدهای از ضمیر ناخودآگاه اوست، که با نمادهایی از تابوشکنی آشکار میشود. چالشِ پیشآمده، با ایجاد دگرگونی در نگرش و زندگی پیر صنعان، سبب میشود که او به بازشناسی و پذیرش این جنبههای واپسزده بپردازد. جلوة کهنالگوهای آنیما، پیر دانا، قهرمان، و نیز مفاهیم مرتبط با آن همچون سایه، سفر و ولادت مجدد، حکایت شیخ صنعان را از ظرفیت بالای تأویل بر مبنای نظریات روانکاوانة یونگ برخوردار نموده است.در پژوهشِ پیشرو براساس نظریة فرآیند فردیت ـ فرآیندی که به توصیف سیر تکامل شخصیت میپردازد ـ حوادث داستان بررسی و نشان داده میشود که چگونه پیر صنعان از این رهگذر، به بازشناسی بخشی از غرایز فراموششده و تمایلات پنهان در ضمیر ناخودآگاه میپردازد. گذشته از طرح این نظریه، تأویلهای متناسب با منظومه فکری عطار، بیان و به موارد تمایز و هماهنگی توجه میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - پدیدارشناسی زن جادو (با تکیه بر شاهنامه و شهریارنامه)
مهدی شریفیان بهزاد اتونیاز جمله موجودات اهریمنی که در اساطیر، افسانهها و حماسههای پارسی در تقابل با قهرمان داستان به ایفای نقش میپردازد و سعی در اغوای قهرمان و گاه کامگیری از او دارد، زن جادو است. در شاهنامه و شهریارنامه، دو اثر حماسی پارسی، نیز سه بار با این موجود اهریمنی روبهرو میشویم؛ چکیده کاملاز جمله موجودات اهریمنی که در اساطیر، افسانهها و حماسههای پارسی در تقابل با قهرمان داستان به ایفای نقش میپردازد و سعی در اغوای قهرمان و گاه کامگیری از او دارد، زن جادو است. در شاهنامه و شهریارنامه، دو اثر حماسی پارسی، نیز سه بار با این موجود اهریمنی روبهرو میشویم؛ در شاهنامه در خان چهارم رستم و خان چهارم اسفندیار، و در شهریارنامه در داستان مرجانة جادو با شهریار. در این مقاله پس از بحثی مختصر پیرامون پری، کوشیدهایم اثبات نماییم که زن جادو، همان پری است. آنگاه به بررسی تأثیر اعتقادات و افکار زرتشتی در شکلگیری این موجود اهریمنی با تکیه بر روانشناسی ژرفا پرداختهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - زن در اندیشه و زندگی مولانا
فاطمه مدرسی مهرویه رضییزن در عرصة جهان ما پیوسته زن بوده و در همه جای این جهان و از آغاز پیدایش بر زمین، فارغ از زمان و مکان و نژاد و رنگ، بار مسئولیتی ویژه را بر دوش داشته است: زادن و پروردن و به بلوغ رساندن! آفریدهای مقدّس که همواره وجودش عجین عشق بوده و هست. او در ادبیات امروز و گذشته همو چکیده کاملزن در عرصة جهان ما پیوسته زن بوده و در همه جای این جهان و از آغاز پیدایش بر زمین، فارغ از زمان و مکان و نژاد و رنگ، بار مسئولیتی ویژه را بر دوش داشته است: زادن و پروردن و به بلوغ رساندن! آفریدهای مقدّس که همواره وجودش عجین عشق بوده و هست. او در ادبیات امروز و گذشته همواره به عنوان موجودی سرشار از محبت معرفی شده و پیوند ژرفی با دلبستگیهای عاشقان، در دیوانها برقرار ساخته است.حقیقت زن در اشعار مولانا نیز با نگاه دوسویۀ او به زن همراه شده است، به این معنی که اگرچه در جایی زن را در جایگاه نفس قرار میدهد، امّا در جایی دیگر حالت مرآتیت و به قول علما جنبۀ ما به ینظر دارد نه جنبۀ ما فیه ینظر، یعنی جمال جمیل حق را در آیینۀ حسن صنع دیدن، چنانکه زن قنطرۀ رسیدن به عشق حقیقی معبود میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - تأثیر آنیما و تجلّی آن در هفتپیکر نظامی
علی فلاح مرضیه یوسفیبر پایه اندیشههای کارل گوستاو یونگ، روانشناس سوئیسی، ناخودآگاه جمعی میراثی است بازمانده از دورههای نخستین نیاکان بشر که در ذهن آنان وجود داشته است. در این ناخودآگاه جمعی، تصاویر ازلی و مفاهیم مشترک جهانی وجود دارند که یونگ آنها را کهنالگو مینامد. مهمترین کهنالگوه چکیده کاملبر پایه اندیشههای کارل گوستاو یونگ، روانشناس سوئیسی، ناخودآگاه جمعی میراثی است بازمانده از دورههای نخستین نیاکان بشر که در ذهن آنان وجود داشته است. در این ناخودآگاه جمعی، تصاویر ازلی و مفاهیم مشترک جهانی وجود دارند که یونگ آنها را کهنالگو مینامد. مهمترین کهنالگوها از نظر او عبارتند از: سایه، نقاب، خود، آنیما، آنیموس، پیر خرد و تولد دوباره. آنیما شاید مهمترین این کهنالگوها باشد که حضور آن را در بسیاری از آثار ادبی از جمله هفتپیکر نظامی که مجموعهای از افسانههای عاشقانه و خیالانگیز است، میتوان مشاهده کرد. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر کهنالگوی آنیما در افسانههای هفتپیکر پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که هفتپیکر بستر مناسبی برای تجلّی کهنالگوی آنیما است که در رؤیاهای شیرین و کابوسهای تلخ افسانههای آن به شیوهای نمادین حضور دارد. میتوان گفت که کاربرد ویژگیهای زنانه در شعر نظامی، یکی از تأثیرات مهم آنیما در شعر او است. آنیما همان واقعیت ژرفی است که در موقعیتهای گوناگون بر رفتار و حالات شاعر تأثیر میگذارد تا او را به پختگی و کمال برساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی نمودهای منفی آنیما در ادبیات و اسطورهها
عسگر صلاحی جعفر عشقیطبق نظریه کارل گوستاو یونگ، هر مردی در ناخودآگاه جمعی خود، تصویری ابدی از زن دارد که تهنشستِ همه تجارب از زن در میراث روانی یک مرد در طول اعصار به شمار میآید. یونگ این تصویر را آنیما مینامد. تنها صورت درک کهنالگو گونة نمادین آن است. کهنالگوی آنیما نیز به گونهای نم چکیده کاملطبق نظریه کارل گوستاو یونگ، هر مردی در ناخودآگاه جمعی خود، تصویری ابدی از زن دارد که تهنشستِ همه تجارب از زن در میراث روانی یک مرد در طول اعصار به شمار میآید. یونگ این تصویر را آنیما مینامد. تنها صورت درک کهنالگو گونة نمادین آن است. کهنالگوی آنیما نیز به گونهای نمادین، در خودآگاه انسان متجلّی میشود؛ این نماد جهانشمول، همانند سایر کهنالگوها، در هر آنچه با کاهش سطح خودآگاه ذهن همراه است، از جمله رؤیاها، خیالپردازیها، اسطورهها، ادبیات و... وارد خودآگاه میشود و نمود مییابد. آثار ادبی سرشار از تصویرهای کهنالگویی و از جمله تصویر آنیما هستند. قاتل عشّاق، تخیّلات شهوانی و زودرنجی مردان، که سه نمود از نمودهای منفی کهنالگوی آنیما در نظریة یونگ به شمار میروند، در ادبیّات، اسطورهها و فرهنگ ایران به صورتهای گوناگون تجلی یافتهاند و ما در این مقاله، این نمودها را با نمونههایی، تحلیل و ارزیابی میکنیم. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته و برای گردآوری اطّلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - بررسی و تحلیل داستان دژ هوشربا براساس نظریات یونگ
سهیلا نمازعلیزادهداستان دژ هوشربا یا قلعه‎ ذاتالصور آخرین حکایت بلند و ناتمام مثنوی معنوی است. موضوع این داستان تلاش سه شاهزاده‎ جوان‎ برای وصال با شاهزادهخانم چینی است. در این مقاله برآنیم تا با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای، برخی نمادهای کهنالگویی در این داستان را ب چکیده کاملداستان دژ هوشربا یا قلعه‎ ذاتالصور آخرین حکایت بلند و ناتمام مثنوی معنوی است. موضوع این داستان تلاش سه شاهزاده‎ جوان‎ برای وصال با شاهزادهخانم چینی است. در این مقاله برآنیم تا با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای، برخی نمادهای کهنالگویی در این داستان را براساس اندیشه های‎ کارل گوستاو یونگ درباره کهن الگو تفسیر کنیم. این پژوهش نشان می دهد که امر مقدس وصال در این داستان تعبیری عرفانی از خویشتنیابی برای نائل آمدن به جایگاه رفیع انسان کامل است. ﻣﻌﺸﻮق ﯾﺎ زن در این داستان ﺗﺼﻮﯾﺮی از آنیما یا ﮐﻬﻦالگوی ﻣﺎدﯾﻨﻪ روان اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪای رؤﯾﺎﯾﯽ ظاهر میشود تا در مراحل دشوار سفر، قهرمان وجوه تاریک خویشتن را بشناسد و جسم و جان را از هرگونه تعلقات مادی و خودخواهی تطهیر نماید؛ به عبارت دیگر، شاهزاده خانم چینی جنبه ناهشیار شخصیت شاعر و سه شاهزاده جوان است که در قالب زنی باوقار و نجیب ظاهر می‎شود تا آنها را برای یکی شدن با حقیقت ازلی و ابدی راهبری کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - بینش اساطیری در آثار منیرو روانیپور
فرزانه مونسان عباس خائفی علی تسلیمی محمد علی خزانه دارلواسطوره یکی از عناصر عمده ساماندهی زبان و معنای داستانهای معاصر استو در دنیای جدید و در عصر خردگرایی نیز مانند زمان گذشته در ذهن و زبان انسان حضوری تأثیرگذار دارد. روانیپور یکی از نویسندگان مطرح اقلیم جنوب کشور است که بنا بر زمینه ذوقی و اندیشگانی خود از اسطورهها است چکیده کاملاسطوره یکی از عناصر عمده ساماندهی زبان و معنای داستانهای معاصر استو در دنیای جدید و در عصر خردگرایی نیز مانند زمان گذشته در ذهن و زبان انسان حضوری تأثیرگذار دارد. روانیپور یکی از نویسندگان مطرح اقلیم جنوب کشور است که بنا بر زمینه ذوقی و اندیشگانی خود از اسطورهها استفاده کرده است. در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشها بودیم که آیا اسطورهپردازی جزو خصیصههای سبکی روانیپور محسوب میشود؟ و اسطورهها در آثار وی چه کارکردی دارند؟ این نتیجه به دست آمد که آثار منیرو روانیپور از لحاظ محتوایی دو حوزه متفاوت را در برمیگیرد و نوع و شکل اسطورههای به کار گرفته شده در این دو حوزه متفاوت است. در آثار نخستین که عناصر بومی و اعتقادات مردم جنوب کشور به تصویر کشیده شده است، اسطورهسازی از ابزار مهم نویسنده در فضاسازی و شخصیتپردازی است و ویژگی سبکی وی محسوب میشود. در هر دو دسته از آثار، مهمترین کارکرد اسطوره هویتسازی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - تحلیلی بر کهنالگوی آنیما در منظومة غنایی مهر و مشتری اثر عصار تبریزی
ویدا رکاب آرش مشفقی غلامحسین جوانمردچکیده از مهمّ ترین ویژگی های منظومه های غنایی، پرداختن به احوال درونی شخصیّت ها و نمودهای آن است. این احوال، با کهن الگوهای مطرح شده در علم روانشناسی رابطة تنگاتنگی دارد که نمونة آن، آنیما و آنیموس است. بر اساس نظریّة یونگ، کهن الگوهای آنیما، تجسّم روحیّات و گرایشه چکیده کاملچکیده از مهمّ ترین ویژگی های منظومه های غنایی، پرداختن به احوال درونی شخصیّت ها و نمودهای آن است. این احوال، با کهن الگوهای مطرح شده در علم روانشناسی رابطة تنگاتنگی دارد که نمونة آن، آنیما و آنیموس است. بر اساس نظریّة یونگ، کهن الگوهای آنیما، تجسّم روحیّات و گرایشهای زنانه در مرد، بر اساس تجارب نژادی در طول تاریخ است. در منظومة غنایی مهر و مشتری اثر عصار تبریزی، شاعر قرن هشتم، این گرایش به اشکال مختلف نمود یافته است. مهر، به عنوان معشوق کارکرد گسترده ای در پیشبرد داستان دارد؛ ولی در برخی از موارد، روحیة زنانه، او را از دیگر شخصیّت ها برجسته تر کرده است. همچنین، مشتری با ویژگی هایی از قبیل خلق و خوی مبهم و... به شخصیّت زنانه نزدیک می شود. در پژوهش حاضر که با بهره گیری از منابع کتابخانه و روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، به بررسی و تحلیل این نمودها پرداخته میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - کهن الگوی آنیما و نقش آن در بررسی روان شناختی شخصیّتهای فیروزشاه و عین الحیات داراب نامة بیغمی
سوسن بیگلری دلویی رضا اشرف زاده جواد کهربان قزل حصارچکیدهکهن الگوها به عنوان میراث مشترک جای گرفته در ناخودآگاه جمعی نوع بشر شناخته میشوند. این مقوله برای نخستین بار از سوی کارل گوستاو یونگ، روان شناس انسان گرا مطرح گردید. مهم ّترین سرنمون ازلی تشریح شده از سوی یونگ، آنیما (روح مؤنّث نرینه) است که جلوههایی مطلوب و مخرب چکیده کاملچکیدهکهن الگوها به عنوان میراث مشترک جای گرفته در ناخودآگاه جمعی نوع بشر شناخته میشوند. این مقوله برای نخستین بار از سوی کارل گوستاو یونگ، روان شناس انسان گرا مطرح گردید. مهم ّترین سرنمون ازلی تشریح شده از سوی یونگ، آنیما (روح مؤنّث نرینه) است که جلوههایی مطلوب و مخرب در نهاد جنس مذکر دارد. داراب نامۀ بیغمی اثری برجسته است که به تشریح ماجراهای عاشقانه و حماسی فیروزشاه، پسر داراب با عین الحیات، دختر شاه یمن می پردازد. کیفیت تجلّی عین الحیات در روایت های بیغمی به گونه ای است که می توان شخصیّت او و تأثیراتی را که بر فیروزشاه گذاشته است، با مؤلّفه های آنیمایی مورد نظر یونگ سنجید. نتایج این تحقیق که با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تطبیقی پرداخته شده است، نشان می دهد که رسیدن عاشق به فردیّت، ازلیّت معشوق، تجلّی معشوق در خواب و رؤیا و نمودهای منفی معشوقه، اصلی ترین نمودهای آنیمایی عشق در داراب نامه هستند. همچنین، اصلی ترین تأثیر آنیما بر شخصیّت فیروزشاه، رسیدن او به مقام وزارت و پادشاهی است که نمادی از فردیت و کمال شخصیّتی محسوب می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - بررسی نقش زن در رمان گرگ بیابان هسه با نگاهی به برخی از آثار دیگر وی
سید مسعود سلامی لیلی مسگر زاده اقدمهرمان هسه نویسندهای است که نماد نسل جوان (و البته سایر نسلهای) دهة بیست آلمان بشمار میرود. برخی از مضامین مهم در آثار وی نقد دنیای بورژوازی، تلاش در جهت آشکار ساختن وجوه گوناگون شخصیت انسان، بررسی ساختار رویا و تحول فرد در دل دنیای مدرن به کمک روایت داستانی است. به چکیده کاملهرمان هسه نویسندهای است که نماد نسل جوان (و البته سایر نسلهای) دهة بیست آلمان بشمار میرود. برخی از مضامین مهم در آثار وی نقد دنیای بورژوازی، تلاش در جهت آشکار ساختن وجوه گوناگون شخصیت انسان، بررسی ساختار رویا و تحول فرد در دل دنیای مدرن به کمک روایت داستانی است. به این فهرست میبایستی دلبستگی او را به شیوة گوته، همچنین رمانتیسم سدة 19 و علوم اجتماعی تحت تأثیر تحلیلگر مشهور اساطیر و افسانهها ـ کارل گوستاو یونگ ـ نیز اضافه کرد. 1 در اینجا نقش زن و نوع نگاه هسه به زن که یکی از مضامین پررنگ آثار اوست، به واکاوی پرداخته می شود. رویکرد هسه با توجه به روان شناسی شخصیت هایی که پرداخته، مستلزم مدد گرفتن از درون گرایی و رویارویی با عواطف و احساسات است. مطالبی که در این رمان حایز اهمیت است، تجربیات لحظه به لحظة من در مسیر خودشناسی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - نقد و بررسی دو کهن الگوی آنیما و آنیموس در منظومۀ بانوگشسبنامه
خدیجه بهرامی رهنما محمود طاووسی مهدی ماحوزیمنظومۀ بانوگشسب نامه، ریشه در ناخودآگاه جمعی ملّت ایران دارد. این اثر را می توان از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار داد. یکی از این دیدگاه ها، دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی یونگ است که از موضوعات عمده در نقد ادبی بشمار می رود. این پژوهش درصدد است تا دو عنصر آنیما و آنی چکیده کاملمنظومۀ بانوگشسب نامه، ریشه در ناخودآگاه جمعی ملّت ایران دارد. این اثر را می توان از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار داد. یکی از این دیدگاه ها، دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی یونگ است که از موضوعات عمده در نقد ادبی بشمار می رود. این پژوهش درصدد است تا دو عنصر آنیما و آنیموس را در روان شخصیّت های منظومه مورد تحلیل قرار دهد. این دو عامل، ﺗﺄثیری شگرف در ایجاد حوادث و روی‌دادهای داستان دارد و زمینه های کشمکش در میان شخصیّت های داستان را ایجاد کرده است. کهن الگوی آنیما در وجود فرامرز، شیده، تمرتاش، خواستگاران هندی و یلان ایرانی و کهن الگوی آنیموس در وجود بانوگشسب تبلور یافته است و این دو آرکی تایپ، شخصیّت های داستان را به کنش های مختلف برانگیخته است. این پژوهش درصدد است تا عوامل ایجاد کننده آنیما و آنیموس را بر اساس نظریات یونگ مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله