تحلیل داستان «ورقه و گلشاه» بر اساس نقد کهن الگویی

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

پیمان نیکنامی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران)
پوران یوسفی پور کرمانی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران)
فاطمه غفوری مهدی اباد ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/07/03 تاریخ پذیرش : 1398/10/07 تاریخ انتشار : 1398/11/15

کلید واژه: آنیما, سایه, کهن الگو, پیر خرد, ورقه و گلشاه,

چکیده مقاله :

چکیدهکهن الگوها یکی از مهمترین مباحث در روان شناسی یونگ به شمار می آید. از آنجا که کهن الگو ها مانند استخوان بندی ادبیات عمل می کنند منظومه های عاشقانه یکی از عرصه هایی است که می تواند بستر ظهور این کهن الگوها گردد. از آن جا که ادبیات هر ملت، ریشه در فرهنگ و باورهای آن سرزمین دارد و مطالعه این داستان های کهن، نه تنها از جنبه ادبی، هنری یا سرگرمی، بلکه از نظر آشنایی با افکار و ارزش های فردی و اجتماعی مردم یک سرزمین حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، با تببین نمادها و کهن الگوهای داستان ورقه و گلشاه و نقش آن ها در تعالی عاشق، می کوشد جایگاه معشوق تعالی بخش را در منظومۀ ورقه و گلشاه مورد بررسی قرار دهد. مشاهده می شود اتحاد و ارتباط کهن الگوها در این منظومه در جهت رشد و شناخت و رسیدن به کمال انسانی عاشق است.

چکیده انگلیسی:

AbstractArchetypes are one of the most important topics in Jung's psychology.Because archetypes act like the bone of literature romance poetry is one of the areas that can serve as the backdrop for the emergence of archetypes. Because the literature of every nation has its roots in the culture and beliefs of that land, and the study of ancient stories is important not only from the literary, artistic or entertainment point of view, but also from the point of view of people's personal and social thoughts and values. This study attempts to analyze the status of the transcendent lover in the context of Varaqe and Golshah by explaining the symbols and archetypes of the story of Varaqe and Golshah and the role of the Transcendent Lover. One can see unity and connection of the archetypes in this poem are in the direction of the growth and recognition and achieving human perfection of the lover.

منابع و مأخذ:

احمدنژاد، کامل، دهقانی، شهرزاد(1391)، «مقایسۀ ورقه و گلشاه عیوقی با لیلی و مجنون نظامی» حافظ، شماره 97، صص 36-40.

الیاده، میرچا (1376)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمة جلال ستاری، تهران: سروش.

-------- (1382)، اسطوره، رویا، راز، جلد سوم، ترجمه رؤیا منجم، تهران: نشر علم.

اوداینیک، ولادیمیر والتر، (1379)، یونگوسیاست: اندیشه­هایسیاسیواجتماعیکارلگوستاو یونگ، ترجمة  علیرضا طیب، تهران: نی.

خواجه، برات (1397)، داستان‌های منظوم فارسی (بررسی جایگاه اجتماعی عاشق و معشوق در منظومه‌های ادبیات فارسی)، تهران: آثار فکر.

بهار، مهرداد (1362)، ازاسطورهتاتاریخ، تهران: چشمه.

بیلسکر، ریچارد (1387)، اندیشهیونگ، ترجمة حسین پاینده، تهران: آشیان، چاپ دوم.

تبریزیان، غلامرضا (1373)، نگرشیبرروان‌شناسییونگ، مشهد: جاودان خرد.

جمشیدیان، همایون (1385)، «بانوی بادگون، بررسی و تحلیل آنیما در شعر سهراب سپهری»، پژوهش­های ادبی، شماره 12 و 13، ص 97-118.

ستاری، جلال (1377)، بازتاباسطورهدربوفکور، تهران: توس.

--------- (1372)، مدخلیبررمزشناسیعرفانی، تهران: مرکز.

شایگان­فر، حمیدرضا (1380)، نقد ادبی، تهران: دستان.

شوالیه، ژان و گربران، آلن (1385)، فرهنگنمادها، ترجمة سودابه فضایلی، تهران: جیحون.

شولتس، دوآن (1382)، روانشناسیکمال،الگوهایشخصیّتسالم، ترجمة گیتی خوشدل، تهران: پیکان، چاپ دهم.

صرفی، محمدرضا (1387)، «نمودهای مثبت آنیما در ادبیات فارسی»، نقد ادبی، سال 1، شماره 3، ص 59-86.

صفا، ذبیح الله (1351)، تاریخادبیاتدرایران،ازاوایلقرنهفتمتاپایانقرنهشتمهجری، تهران: دانشگاه تهران.

ضرونی، قدرت الله (1390)، بررسی تحول ماهیت معشوق شعر فارسی در سه دهۀ پس از انقلاب اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه لرستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

عیوقی (1362)، ورقه و گلشاه، به اهتمام ذبیح الله صفا، تهران: فردوسی، چاپ دوم.

علیزاده، ناصر، مهدی زاد فرید، مهناز (1396)،« بررسی عنصر «زمان» در قصه ورقه و گلشاه از دیدگاه ژرار ژنت»، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، سال بیست و پنجم، شماره 27 (پیاپی 82)، صص259-277.

غلامحسین زاده ، غلامحسین ، یحیی عبید، صالح عبید و همکاران (1390) «بررسی تطبیقی مضامین عاشقانه داستان ورقه و گلشاه عیوقی با اصل روایت عربی»، پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دوره 2، شماره1، صص 43-69.

غلامی، حمیده (1390)، سیمای معشوق در شعر زنان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، دانشکده تربیت دبیر کازرون.

فاضل، احمد (1381)، «آمیزه عشق و حماسه با نگاهی به ورقه و گلشاه عیوقی»، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ 13، شمارۀ 1، صص115-132.

فرای، نورتروپ (1387)، ادبیات و اسطوره، مجموعه مقالات اسطوره و رمز، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش.

فروزنده، مسعود (1387)، «تحلیل ساختاری طرح داستان ورقه و گلشاه عیوقی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، شماره 60، صص65-81.

فوردهام، فریدا (1356)، مقدمه‌ایبرروان‌شناسییونگ، ترجمة مسعود میربها، تهران: اشرفی، چاپ سوم.

فون، مری لوئیزه (1383)، فرایندفردیتدرافسانه‌هایپریان، ترجمة زهرا قاضی، تهران: شرکت سهامی انتشار.

کمبل، جوزف (1392)، قهرمان هزار چهره، ترجمۀ شادی خسرو پناه، مشهد: گل آفتاب.

کوپر، جیسی (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.

مالرب، میشل (1387)، نقشدیندرزندگیفردیواجتماعی، ترجمة مهران توکلی، تهران: نی.

مبارک، وحید (1393)، «مقایسه تطبیقی داستان عروه و عفرای عربی با منظومه فارسی ورقه و گلشاه عیوقی»، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، سال چهارم، شماره 14، صص 97-122.

منصوری، مهتاب (1388)، زن در منظومه‌های نظامی گنجوی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

موسوی، کاظم (1387)، «کشمکش سایه و خودآگاه در داستان خیر و شر نظامی»، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، شماره 62، ص 111-93.

وگلر، کریستوفر (1387)، ساختاراسطوره­ایدرداستانوفیلم­نامه، ترجمه عبّاس اکبری، تهران: نیلوفر.

یونگ، کارل گوستاو (1377)، روان‌شناسیضمیرناخودآگاه، ترجمة محمدعلی امیری، تهران: علمی و فرهنگی.

-------------  (1389)، انسان و سمبل­هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: دیبا، چاپ هفتم.

-------------  (1372)، جهان‌نگری، ترجمة جلال ستاری، تهران: توس.

------------ (1377)، روان‌شناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمة محمدعلی امیری، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ دوم

Ahmadnejad. Kamel, Dehqani Shahrzad (2012). Comparison between Varaqe & Golshah by Ayouqi and Leyli. &

Majnun by Nizami. Halez, No. 97. page 36-401

El-yade, Mircha (1997). Treatise on the History of Religions, translation: Jalal Satari, Tehran: Soroosh.

(2003). Legend,dream, secret, volume III translation:Roya Monajem, Theran: Nashr elm.

Owdainik, Vladimir Valter,(2000), Jung and Politics: Political and Social Thoughts of Carl Gustav Jung, translation:Alireza Tayeb, Tehran: Ney.

khaje , Barat (2018). Persian poem stories (studying the social place of lover and beloved in poems of persian

literature. Tehran : Asar Fekr.

Bahar, Mehrdad(1983), From Legend to History, Tehran: Cheshme.

Bilsker, Richard(2008). Jung's Thoughts, translation: Hossein Payande, Tehran: Ashian, volume II.

Tbrizian, Golamreza(1994). An Attitude Towards Jungian Psychology, Mashhad: Javdan Kherad, volume I.

Jamshidian, Homayoon(2006). Windy Lady,Investigation and analysis of anima in Sohrab Sepehri's poetry, Literary research, No. 12 and 13, Page:97-118.

Satari, Jalal(1998). Reflection of legend in the blind owl, Tehran:Toos.

Satari, Jalal(1993). An Introduction to Mystical Cryptography, Tehran:Markaz, volume I.

Shayganfar, Hamidreza(2001). Literary Criticism, Tehran:Dastan.

Knight, Jean and Gerbran, Allen(2006). Culture of symbols, translation:Soodabe Fazayeli, Tehran:Jeyhoon, volume I.

Schultz, Dwane(2003). Perfection Psychology, Healthy Personality Patterns, translation:Gitty Khoshdel, Tehran:Peykan, The tenth edition.

Sarfi, Mohamadreza(2008). Positive manifestations of anima in Persian literature, Literary Criticism, Year 1,NO. 3, pages 59-86.

Safa, Zabihollah(1972). History of Literature in Iran, From the beginning of the seventh century to the end of the eighth century AH, Tehran: University of Tehran.

Zaruni, Qodratollah (2011), studying the transformation of beloved nature of persian poem in the three decades after

Islamic revolution Master of science thesis of Lorestan university Faculty of literature & humanities.

Ayooghi(1983). Vargeh and Golshah, By the care of Zabihullah Safa, Tehran:Ferdosi, volume II.

Alizadeh, Naser Mahdizad Farid, Mahnaz (2017) .studying time element in varaqe & Golshah from Jarar jant's point of view. Persian literature university of kharazmi

the twenty fifth year. No 27. page. 259.277.

Qolamhoseinzadeh. Qolamhosein , Yahya Obeid, Saleh Obeid. and colleagues (2011) comparative study of the romantic theme of Varaqe & Golshah story by Ayouqi with  the mian Arabic narration studies of comparative literature. review 2 No 1. page 43.69

Golmi. Hamideh (2011) beloved mien in female Poems.Master of science thesis of shiraz university and Framing teacher’s faculty of Kazerun.

Fazel, Ahmad (2002) a mixture of love & epic with a view to Varaqe & Golshah by Ayouqi, studious Journal  of humanities of Isfahan university review 13. No 1. page 115.13

Fray, Nortrop(2008). Literature and Legend, Col‐ lection of myth and mystery articles, translation:Jalal Satari, Tehran:Soroosh.

Foruzandeh. Masoud (2008). structural analysis of Varaqe and Golshah story by Ayouqi literature & humanities faculty of training teacher's university. No 60: 65.81

Fordham, Freyda(1977). Introduction to Jungian Psychology, translation:Masood Mirbaha, Tehran: Ashrafi, volume III.

Phon, Mary louninse(2004). Processes of individuality in fairy tales, translation:Zahra Ghazi, Tehran:Publishing Joint Stock Company, volume I.

Campbel, Joseph(2013). The hero of a thousand faces, translation:Shadi Khosropanah, Mashhad:Gol Aftab

Cooper, Jessy(2000). Illustrated culture of traditional symbols, translation:Malihe Karbasian, Tehran:Farshd.

Malreb, Michelle(2009). The role of religion in individual and social life, translation:Mehran Tavakoli, Tehran:Ney.

Mobarak, Vahid (2014). Comparative comparison between the Arabic story of Orve & ofray and Varaqe & Golshah poems by Ayouqi . comparative literary research the fourth year. No. 14. Page 97. 122.

Mansouri, Mahtab (2009) female in Nizami Ganjavi.

Master of science thesis of Zanjan university Faculty of literature &.Humanities.

Moosavi, Kazem(2009). Shadow and conscious struggle in the story of good and evil by Nezami, Faculty of Literature and Humanities, NO. 62, pages: 93-111.

Vogler, Cristopher(2009). Mythical structure in story and screenplay, translation:Abas Akbari, Tehran:Niloofar.

Jung, Karl Gustav(1998). Psychology of the subconscious mind, translation:Mohamadali Amiri, Tehran:Elmy and Farhangi.

_______________(2011). Man and his symbols, translation:Mahmood Soltanie, Tehran:Diba, Seventh edition.

______________ (1992). Worldview, translation:Jalal Satari, Tehran:Toos, volume I.

_______________ (1998). Psychology of the subconscious mind, translation:Mohamadali Amiri, Tehran:Elmy and Farhangi