مأخذشناسانِ مهمترین کتاب عرفانی فارسی قرن نهم هجری قمری یعنی نفحات الانس من حضرات القدس اثر عبدالرحمان جامی به دلیل عدم آگاهی بر وجود نسخة خطی فارسی منتشر نشده تحفة المرشدین من حکایات الصّالحین و یا عدم تطبیق محتوای این نسخه با محتوای نفحات الانس، سهم قابل ملاحظهای از چکیده کامل
مأخذشناسانِ مهمترین کتاب عرفانی فارسی قرن نهم هجری قمری یعنی نفحات الانس من حضرات القدس اثر عبدالرحمان جامی به دلیل عدم آگاهی بر وجود نسخة خطی فارسی منتشر نشده تحفة المرشدین من حکایات الصّالحین و یا عدم تطبیق محتوای این نسخه با محتوای نفحات الانس، سهم قابل ملاحظهای از این نسخة خطی را در نفحات الانس نادیده گرفته و یا سهم آن را به روض الریاحین من حکایات الصّالحین دادهاند. در واقع تحفة المرشدین، اثر جلال الدّین محمّد عبادی کازرونی، ترجمة کتاب مشهور عرفانیِ عربی روض الریاحین فی حکایات الصّالحین، اثر صوفی مشهور قرن هشتم هجری قمری، یعنی عبداللّه الیافعی الیمنی است. دو نسخة خطی فارسی یافت شده از این اثر یکی در شهر لاهور به سال 818 هـ .ق و دیگری در شهر ایاصوفیه به سال 838 هـ .ق تحت اختیار نگارندگان است. این مقاله کوشیده است تا با رویکردی تطبیقی و ارائه دلایلی همچون اشارة جامی به تحفة المرشدین در دستنوشتههای نفحات الانس، گزینش یکسان نفحات الانس و تحفة المرشدین از برخی حکایات، برداشتهای مشترک جامی و عبادی از متن روض الریاحین، علاقهمندی جامی به استفاده از منابع فارسی، چگونگی دسترسی جامی به تحفة المرشدین و سهم تحفة المرشدین را در نفحات الانس مشخص نماید.
پرونده مقاله
شیخ محمود شبستری، عارف شاعر و اندیشمند بزرگ سدة هشتم هجری در آثار خویش، راههای دستیابی به معرفت یقینی را عقل و نقل و ذوق (کشف و اشراق) میداند. وی میکوشد منقولات دینی را با استدلالهای اهل فلسفه و با ذوقیات اندیشمندان اشراقی درهم آمیزد و رسالت یک فیلسوف مسلمان و ع چکیده کامل
شیخ محمود شبستری، عارف شاعر و اندیشمند بزرگ سدة هشتم هجری در آثار خویش، راههای دستیابی به معرفت یقینی را عقل و نقل و ذوق (کشف و اشراق) میداند. وی میکوشد منقولات دینی را با استدلالهای اهل فلسفه و با ذوقیات اندیشمندان اشراقی درهم آمیزد و رسالت یک فیلسوف مسلمان و عارف و اندیشمند اشراقی را ایفا کند. شبستری همچون غزّالی معتقد است، ورای عقل نظری، انسان را طوری و طریقی دیگر هست که به آن طور، اسراری را که از عقل پنهان و محجوب است، میشناسد. او همچون همة شاعران عارف ایرانی مخالفت صریح خود را با فلسفه و عقل یونانی ابراز میدارد، اما خرد ستیز و فلسفه گریز نیست. از این رو در عین آنکه در مقام معرفت تمایل به اشراق دارد، در مقام علم، به حکمت و استدلال گرایش نشان میدهد. خرد مورد ستایش شیخ، خرد دینی است، همان خرد و اندیشهای که به قول او مبحث انبیاست و هزارواند آیه از آیات قرآن اختصاص بدان دارد. شیخ در عین حال، در طریق معرفت حق به داشتن پیر و انسانی کامل که واسطة هدایت حق باشد، معتقد است. از نظر او شاهراه معرفت حق تفکّر و سیر دوسویه (قوس صعودی و نزولی) است که در این سیر دیالکتیک و حرکت از کثرت به وحدت، از وحدت به کثرت، از بسیار به یک، از یک به بسیار، از نمود به بود، از بود به نمود، از قطره به دریا، از دریا به قطره، جان آدمی صفا مییابد و نقوش اغیار از لوح دل او محو میگردد و انسان کامل، به شناسایی حقیقی میرسد.
پرونده مقاله
اطلاعات و معارف علوم گوناگون همواره ادبیات فارسی را پربارتر و سرشار از اصطلاحات علمی و حکمی کرده است. از عوامل مهم این پدیده در شعر فارسی درگذشته، بویژه از قرن چهارم هجری قمری به بعد، گسترش علوم عقلی و شاخههای مختلف دانشها و توسعه دانشگاهها و مدرسههای علمیه چکیده کامل
اطلاعات و معارف علوم گوناگون همواره ادبیات فارسی را پربارتر و سرشار از اصطلاحات علمی و حکمی کرده است. از عوامل مهم این پدیده در شعر فارسی درگذشته، بویژه از قرن چهارم هجری قمری به بعد، گسترش علوم عقلی و شاخههای مختلف دانشها و توسعه دانشگاهها و مدرسههای علمیه و ظهور دانشمندان برجسته در ایران زمین است. در این راستا بسیاری از جواهرات و احجار کریمه که خواصی گوناگون برای آنها در نظر گرفته شده است، در شعر بعضی شاعران انعکاس یافته که گاهی به رنگ و شکل آنها در آوردن تشبیهات گوناگون نظر داشتهاند و گاهی به خاصیتهایی که این سنگها در طب و یا طالعشناسی از خود بروز میداده است. در این گفتار به معرفی و نقش نمادین آنها در ادبیات منظوم فارسی پرداخته میشود.
پرونده مقاله
سعدی را استاد سخن میخوانیم، چه صیت سخنش به همه جا ـ از دیر باز تا کنون ـ رسیده و شعر نغز و نثر بیبدیل وی در صحیفة روزگار مسطور و بر السنة احرار مقروء است. سخن وی به صفت سهل ممتنع آراسته است و به روانی و شیوایی معروف. شیوة سخنوری سعدی، همانطور که بیان شد، موجب گشته ا چکیده کامل
سعدی را استاد سخن میخوانیم، چه صیت سخنش به همه جا ـ از دیر باز تا کنون ـ رسیده و شعر نغز و نثر بیبدیل وی در صحیفة روزگار مسطور و بر السنة احرار مقروء است. سخن وی به صفت سهل ممتنع آراسته است و به روانی و شیوایی معروف. شیوة سخنوری سعدی، همانطور که بیان شد، موجب گشته است تا پژوهشگران و ادیبانی بسیار، جنبههای گوناگون هنر وی را تحت بررسی و پژوهش قرار دهند، تا جنبههای زیباییشناختی سخن سعدی بیشتر آشکار گردد. در این نوشتار سعی بر آن است که کاربرد هنری فعل در نثر گلستان بررسی گردد. با آنکه پژوهشهایی گوناگون در نثر گلستان بانجام رسیده است، لیکن بررسی کاربرد فعل و روشننمودن گوشهای دیگر از هنر سعدی خالی از فایده نیست. در این میان، با بررسی ویژگیهای نحوی، فرایندهای معنایی افعال و ... میتوان هنر زبانی آن بزرگ استاد سخن را تا حدودی نمایاند.
پرونده مقاله
مرصادالعباد اثری عرفانی است که از امهات آثار منثور زبان فارسی بشمار میرود و نظایر آن در میان کتب صوفیانه انگشتشمار است. به اعتراف خود نویسنده، او هنگام تحریر اول و دوم این اثر سی سال آوارگی در محیط آسیای صغیر و مصر و روم را پشت سر گذارده که این محیط به زعم تاریخنگارا چکیده کامل
مرصادالعباد اثری عرفانی است که از امهات آثار منثور زبان فارسی بشمار میرود و نظایر آن در میان کتب صوفیانه انگشتشمار است. به اعتراف خود نویسنده، او هنگام تحریر اول و دوم این اثر سی سال آوارگی در محیط آسیای صغیر و مصر و روم را پشت سر گذارده که این محیط به زعم تاریخنگاران و پژوهشگران مولد و پایگاه اندیشهها و اساطیر مانویان و گنوستیکها بوده که با توجه به آنچه در مرصادالعباد میبینیم، دور از ذهن نمینماید که نجمالدین رازی در این محیط با اساطیر ایشان آشنا گردیده باشد؛ چنان که خود بطور دایم در مرصادالعباد به آشنایی با تفکرات ایشان و فرقههای زیر مجموعة ایشان از جمله اسماعیلیه، اباحیه، ملاحده و تناسخیه اشاره میکند. برطبق همین امر، این مقاله در صدد برآمده که شباهت برخی چهارچوبهای داستانی مرصادالعباد را با اساطیر مانویان و گنوستیکها نشان دهد.
پرونده مقاله
بیتردید یکی از قدرتمندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ مینماید مرگ است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگارهای حکیمانه است. جدای از آنکه مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین میگردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تف چکیده کامل
بیتردید یکی از قدرتمندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ مینماید مرگ است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگارهای حکیمانه است. جدای از آنکه مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین میگردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تفکّر خیامی را پدید میآورد که در آن دعوت به شادخواری و خُردانگاشتن جهان و غمان، تم اصلی و تکرار شونده است. افزون بر آن تجلی مرگ در شعر تغزلی رودکی هم خلق تصویری از خود پس از مرگ شاعر در گفتمان با معشوق که در واقع نوعی استرحام از معشوق است و بعدها به شکلی بدیعتر و جدیتر در ادب غنایی پارسی موجودیت مییابد، از فرعیات موضوع مورد بحث خواهد بود.
پرونده مقاله
زنان نیمی از پیکرة هر اجتماع را در همة ادوار تشکیل میدهند که در مورد مقام آنان و جایگاه و پایگاه اجتماعی در همه حوزهها اعم از علوم مختلف روانشناسی، جامعهشناسی، مردمشناسی، ارتباطات و... از جمله حوزة ادبیات همچنان جای مطالعه و بررسی وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف شن چکیده کامل
زنان نیمی از پیکرة هر اجتماع را در همة ادوار تشکیل میدهند که در مورد مقام آنان و جایگاه و پایگاه اجتماعی در همه حوزهها اعم از علوم مختلف روانشناسی، جامعهشناسی، مردمشناسی، ارتباطات و... از جمله حوزة ادبیات همچنان جای مطالعه و بررسی وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت پایگاه اجتماعی زنان شاهنامه تلاشی آکادمیک است برای پاسخ به پرسشهای زیر: ـ زنان عصر ساسانی در اثر ماندگار شاهنامه چه پایگاه اجتماعی داشتهاند؟ ـ کدام زنان از پایگاه اجتماعیی بالاتر برخوردار بودهاند؟ ـ دیدگاه فردوسی (شاعر بنام عرصة ادبیات) به عنوان مرد جامعة مردسالارانة قرن 4 و 5 به مقام زن و جایگاه او چگونه بوده است؟ جامعة آماری در پژوهش حاضر شامل همه زنان شاهنامه، اعم از زنان بنام و نقشآفرین و اثرگذار، زنان کمتأثیر با نقشآفرینی اندک و کمرنگ، ایزدبانوها و نیز زنان جادوست. جهت دقت افزون تحقیق و نیز ارائة مطالعة علمی نو، از میان جمعیت آماری، دو گروه زنان ایرانی و غیرایرانی، به عنوان نمونة آماری انتخاب شدهاند. (تاکنون پژوهشی در حوزة ادبیات بویژه در زمینة موضوعات شاهنامه و جایگاه زن با این نمونة آماری، انجام نشده است.) مقولة پایگاه اجتماعی به عنوان تنها متغیر پژوهش با دو مؤلفة اعتبار اجتماعی ـ مشورتخواهی مورد مطالعه و بررسی در خصوص نمونة آماری، قرار گرفته است. پس از گردآوری مطالعات و دادهها از طریق اسنادی ـ کتابخانهای، یافتههای حاصل با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا مورد ارزیابی و تحلیل و تفسیر قرار گرفته است و در پایان، محقق به یک نتیجهگیری نهایی دست یافته است و آن اینکه: هر دو گروه زنان ایرانی و غیر ایرانی با وجود جامعة مردسالار عصر ساسانی در قرن 4 و 5 هجری دارای پایگاه اجتماعیی نسبتاً خوب و بالا بودهاند، با ذکر این نکته که: زنان با ملیتهای غیرایرانی در مقولة پایگاه اجتماعی در مرتبهای بالاتر نسبت به زنان ایرانی قرار داشتند و از پایگاه اجتماعیی بالاتر برخوردار بودهاند. کوتاه سخن آنکه؛ زنان شاهنامة فردوسی دارای پایگاه اجتماعیی بالا و مناسب بودهاند.
پرونده مقاله
یکی از شخصیتهایی که حضور او در شاهنامه، وقایعی دردناک را میآفریند، گشتاسب است. چهرة این شاه کیانی در شاهنامه، متفاوت از آن چیزی است که در متون دینی اعمّ از اوستا و پهلوی نقش شده است. او در شاهنامه پادشاهی کوتهاندیش، آزورز، پیمانشکن و خودپرست است؛ در حالی که در او چکیده کامل
یکی از شخصیتهایی که حضور او در شاهنامه، وقایعی دردناک را میآفریند، گشتاسب است. چهرة این شاه کیانی در شاهنامه، متفاوت از آن چیزی است که در متون دینی اعمّ از اوستا و پهلوی نقش شده است. او در شاهنامه پادشاهی کوتهاندیش، آزورز، پیمانشکن و خودپرست است؛ در حالی که در اوستا و متون پهلوی از تقدس بسیار برخوردار است. شاید در ذهن خوانندة شاهنامه این پرسش پیش آید: مگر نه این که فردوسی، بنابر تأکید بسیار خود در اثرش، به منابع مورد استفادهاش پایبند بوده، پس چگونه این چرخش شخصیتی در شاهنامه پدیدار شده است؟ این نوشتار بر آن است تا به علل و عوامل این دگرگونی پاسخ دهد. شاید بتوان چنین پنداشت که یکی از عوامل تغییر شخصیت گشتاسب، مبارزة فردوسی و دیگر ایراندوستانِ همفکر او، با حکام عصر، اعمّ از ترک و تازی باشد. به دیگر سخن، تغییر شخصیت گشتاسب، حاصل اهداف سیاسی شاعر و راویانی بوده است که روایتهایی را برخلاف متون دینی زردشتی انتشار داده بودند، چه با گردش شخصیت گشتاسب که ساسانیان خود را بدو منسوب میکردند، حکومت ساسانی و شیوة حکمرانی آنها مورد نقد قرار میگرفت؛ یعنی حکومتی که محمود غزنوی مدعی پیوند با آن بود؛ که البته در نوع شکلگیری و زمان سیطره شباهتهایی بسیار به شیوة حکمرانی ساسانیان دارد. بنابراین شاعر، چهرة حقیقی سلطنت ترکان و تازیان را که طریق حکومت ساسانی را میپیمودند و به استبداد دینی و تمرکز قدرت روی آورده بودند، آشکار میکند. فردوسی و راویان همفکر او با چرخش احوال گشتاسب، قصد مبارزه با همه کسانی را داشتند که همچون او میاندیشیدند و میگفتند و عمل میکردند
پرونده مقاله
یکی از مباحثی که در شعر معاصر، بویژه در این چند دهة اخیر، مورد توجه اهل تحقیق قرار گرفته و آثاری ارزشمند بدنبال داشته است، مبحث نقد ادبی است. در انواعی که برای نقد ادبی برشمردهاند، نوعی از نقد به نام نقد اجتماعی مطرح است که در آن منتقد با رویکردی اجتماعی و مسؤولانه، چکیده کامل
یکی از مباحثی که در شعر معاصر، بویژه در این چند دهة اخیر، مورد توجه اهل تحقیق قرار گرفته و آثاری ارزشمند بدنبال داشته است، مبحث نقد ادبی است. در انواعی که برای نقد ادبی برشمردهاند، نوعی از نقد به نام نقد اجتماعی مطرح است که در آن منتقد با رویکردی اجتماعی و مسؤولانه، بویژه از منظر ادبیات ملتزم یا متعهد، به آسیبشناسی جامعه میپردازد و بر آن است تا با بیان واقعیتهای تلخ جامعه و دردهای آن، مخاطبان را به تأمل وادارد و از این طریق آنها را در رسیدن به دوای این دردها یاری دهد. (فرزاد، 1378، 71) از موضوعاتی که در نقد اجتماعی جامعة ایرانی باید با حساسیت ویژهای بدان پرداخت، معضل رواج خرافات و جهل و نادانی در شعر معاصر ایران از آغاز مشروطیت تا سال 1357 است. معضلی دردناک که متأسفانه با تمام اهمیت آن چندان بطور جدی مورد توجه و تحقیق پژوهشگران ادب معاصر قرار نگرفته است. همین امر ما را بر آن داشت تا این موضوع را در شعر معاصر ـ شعر دورة مشروطه و دورة نیمایی ـ مورد تحقیق و بررسی قرار دهیم. دراین مجال کوتاه، برآنیم تا به عنوان پیش زمینة بحث، بطور اجمالی و گذرا به ریشهیابی این معضل بزرگ اجتماعی در تاریخ گذشته و معاصر این سرزمین بپردازیم، آنگاه با آوردن شواهد و نمونههایی از شعر معاصر، آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
پرونده مقاله
مثنوی کتابی عظیم مشحون از معانی متکثر و اندیشههایی متنوع است که خواننده را در تلاطم امواج پیدرپی خود غرقه و مبهوت میسازد. بهمین سبب و به دلیل درنگ مکرر مخاطب در پاگردهای ابیات مثنوی، معمولاً جهات اصلی اندیشه و اهداف کلّی کتاب مخفی مانده، خواننده از درک کلان فکرهای ای چکیده کامل
مثنوی کتابی عظیم مشحون از معانی متکثر و اندیشههایی متنوع است که خواننده را در تلاطم امواج پیدرپی خود غرقه و مبهوت میسازد. بهمین سبب و به دلیل درنگ مکرر مخاطب در پاگردهای ابیات مثنوی، معمولاً جهات اصلی اندیشه و اهداف کلّی کتاب مخفی مانده، خواننده از درک کلان فکرهای این کتاب مستطاب فرومیماند. در این مقاله تلاش شده است تا این کلان فکرها در دفتر سوم مثنوی با روش تحلیل بسامدی درونمایهها مشخص گشته، حکایتهایی که به شکل منظومههایی مرتبط با هم برای القای یک درونمایة مشترک توسط شاعر بکار گرفته شده به صورت شماتیک عرضه و نتایج آن تحلیل گردد.
پرونده مقاله
عصر حافظ، عصر انحطاط اخلاق و از میان رفتن ضوابط سالم در روابط طبقات مختلف مردم، بویژه حاکمان و فرمانروایان و صوفیان و زاهدان است و نابسامانی و هرج و مرج ناشی از ظلم و بیداد حاکم و فرمانروایان از یک طرف و رواج و ریاکاری و خدعه و نیرنگ فقیهان دینی و صوفیان مدعی از طرفی چکیده کامل
عصر حافظ، عصر انحطاط اخلاق و از میان رفتن ضوابط سالم در روابط طبقات مختلف مردم، بویژه حاکمان و فرمانروایان و صوفیان و زاهدان است و نابسامانی و هرج و مرج ناشی از ظلم و بیداد حاکم و فرمانروایان از یک طرف و رواج و ریاکاری و خدعه و نیرنگ فقیهان دینی و صوفیان مدعی از طرفی دیگر، سبب سقوط ارزشهای اخلاقی و مذهبی شده است و حافظ در بطن این منجلاب فساد و تباهی و نفاق و یأس و به قول خودش در شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل گرفتار شده است و به عنوان یک متفکر و مصلح اجتماعی به تمام دردها و فسادها و آفتها و آسیبهای زمانه اشراف دارد و جراحوار با نیشتر انتقاد و طنز میخواهد بیماریهای اجتماعی جامعه را بشکافد و با مهربانی بر زخمها مرهم نهد. برای وصول به این آمال بناچار میبایست زبانی را برمیگزید که از گیرایی و دلنشینی و تأثیرگذاریی بیشتر برخوردار باشد و به کالبد واژههای مرده و معتاد و بیروح زبان، جانی تازه ببخشد و با استفاده از ترفندها و هنرهای ادبی، رستاخیزی در عادتهای مألوف ذهنی و زبانی ایجاد کند از اینرو بهترین مسیر برای مبارزة قلمی با دو قشر حاکمان و صوفیان، چنگ زدن به هنرهایی چون آشناییزدایی و هنجارگریزی و باورشکنی و عقلستیزی و تصاویر متناقضنما و بالاخره خلاف عرف و عادت عامّه است و کاربرد هنرهای ادبی فوق به صورت گسترده، سبب شهرت و آوازة حافظ شده است که خود میفرماید: از خلاف آمد عادت بطلب کام که من کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم
پرونده مقاله
ابنیمین فریومدی یکی از شاعران دورة مغول بشمار میرود؛ دورهای که در آن اخلاق اجتماعی و پایههای فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط و فساد گذاشت. اگر چه آشفتگیهای سیاسی ـ اجتماعی و سقوط اخلاق اجتماعی و ارزشهای انسانی در سرزمینهای مغلوب شده در این دوره موجب بوجود آمدن رو چکیده کامل
ابنیمین فریومدی یکی از شاعران دورة مغول بشمار میرود؛ دورهای که در آن اخلاق اجتماعی و پایههای فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط و فساد گذاشت. اگر چه آشفتگیهای سیاسی ـ اجتماعی و سقوط اخلاق اجتماعی و ارزشهای انسانی در سرزمینهای مغلوب شده در این دوره موجب بوجود آمدن روحیة تسلیم و جبرگرایی در میان عامة مردم جامعه شد، اما در جوانمردان و برخی از شاعران آزادة پارسی زبان، موجب دمیده شدن روح ستمستیزی و قوت گرفتن ادبیات انتقادی شد. هر یک از شاعران آزاداندیش این دوره با توجه به جو حاکم در جامعه و عصر خویش، روشی خاص را برای مبارزه با رذایل اخلاقی و اجتماعی بوجود آمده در میان مردم، اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی و نیز بیعدالتیهای حاکمان و دستنشاندگان آنها برگزیدند. ابنیمین نیز با اینکه بهگونهای گسترده و افراطی به مدح و ستایش امیران و وزیران پرداخته است، از نقد عملکرد آنها و نیز نقد اخلاق اجتماعی و اوضاع جامعه غافل نمانده است. گرچه انتقادات او نسبت به برخی از شاعران و سخنپردازان همعصرش همچون سعدی و سیف فرغانی بسیار ملایمتر و دونپایهتر است، اما هر جا که فرصتی دست داده افراد مختلف جامعه، از جمله صاحبان مناصب و موقعیتهای اجتماعی و نیز مردم عامه را مورد نقد و نکوهش قرار داده است که در این مقال به آسیبشناسی اخلاقی و اجتماعی در دیوان اشعار ابنیمین پراخته میشود.
پرونده مقاله
در روایت یک قصّه، این موضوع که نویسنده کیست؟ چه تفاوتی با روایتگر قصّه دارد؟ قصّه با چه ضمیری روایت میشود؟ دیدگاه نویسنده چیست؟ سبک نوشتار او چگونه است؟ و پرسشهایی دیگر از این قبیل، از اهمیّتی اساسی برای موفقیت فنی قصّه، درک آن و ارتباطی که بطور مداوم با روند معنایی چکیده کامل
در روایت یک قصّه، این موضوع که نویسنده کیست؟ چه تفاوتی با روایتگر قصّه دارد؟ قصّه با چه ضمیری روایت میشود؟ دیدگاه نویسنده چیست؟ سبک نوشتار او چگونه است؟ و پرسشهایی دیگر از این قبیل، از اهمیّتی اساسی برای موفقیت فنی قصّه، درک آن و ارتباطی که بطور مداوم با روند معنایی حفظ میکند، برخوردار است. استاندل از نویسندگان بزرگ قرن نوزدهم میلادی در ادبیات فرانسه، صاحب رمانهای موفق به خاطر شیوۀ روایت ویژۀ خود است. در این مقاله سعی شده تا جایی که امکان دارد به بحث و بررسی دیدگاههای مختلف روایت قصّه پرداخته و در یک مقایسۀ ساده آثار این نابغۀ قرن با آثار بالزاک، ابرمرد رمان فرانسوی، دلیل موفقیت و محبوبیت قصّههای استاندل بازگو شود و ارزش کار نویسنده نیز مورد بررسی قرار گیرد؛ یعنی کسی که قصّه را امضا میکند و به عنوان روایتگر در اندرون قصّه آن را روایت میکند، مورد شناسایی قرار خواهد گرفت. تقریباً اکثر مطالب، به وسیلۀ علم نوین روایت شناسی (Narratologie) قابل توجیه و توضیح است.
پرونده مقاله
بی تردید ملت ها طی قرنهای متمادی به مقتضای وضع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی فراز و فرودهایی بسیار را تجربه کردهاند. قرآن کریم به سقوط و سر در نشیب آمدن ملل و اقوام گوناگون چنین اشاره کرده: و هنگامی که خواستیم ملتی را نابود کنیم به ثروتمندان و خوشگذرانشان فرمان مید چکیده کامل
بی تردید ملت ها طی قرنهای متمادی به مقتضای وضع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی فراز و فرودهایی بسیار را تجربه کردهاند. قرآن کریم به سقوط و سر در نشیب آمدن ملل و اقوام گوناگون چنین اشاره کرده: و هنگامی که خواستیم ملتی را نابود کنیم به ثروتمندان و خوشگذرانشان فرمان میدهیم (وقتی که آنها تمرّد کردند) و به فسق و فجور سرگرم شدند، حکم قطعی خداوند در حقشان نفوذ یافته، نابودشان خواهیم کرد. (اسراء / 16) با توجه به مفهوم این آیه، هنگامی که جامعه فاسد شد، فساد در تمامی طبقات، روابط و مناسبات اجتماعی رسوخ یافته، هیچ چیز از گزند آن در امان نخواهد بود. در چنین شرایطی، ناامنی در ساختار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دینی و اجتماعی پدید میآید و کلیة این ساختارها به جای تعامل و پیوند با یکدیگر در تقابل و تضاد با هم قرار گرفته، کارکردی مطلوب نخواهد داشت. اینجاست که وجود روشنگران و منتقدان اجتماعی، نمودی خاص مییابد که با آگاه کردن آحاد ملت از طریق نشان دادن و انتقاد از تباهیها و فسادها و نابکاریها نقشی مهم در واداشتن اقشار مختلف اجتماعی به تحرّک در برابر زشتیها و کاستیها و کجاندیشیها ایفا میکنند. نقد و تحلیل طبقات اجتماعی از دیدگاه ناصرخسرو و سنایی به عنوان شاعران روشنگر و منتقد از اهداف نگارش این مقاله بوده است.
پرونده مقاله
با پیروزی انقلاب مشروطه، روزنامهنگاری از انحصار دربار خارج شد و شیوة متکلف آن در انزوا قرار گرفت. به این ترتیب همزمان با خارج شدن زبان به عنوان ابزار قدرت از سلطة دربار، آزادی بیان نیز دوران کوتاه درخشش خود را آغاز کرد. دهخدا که از بزرگترین نویسندگان و ادبای عصر خود چکیده کامل
با پیروزی انقلاب مشروطه، روزنامهنگاری از انحصار دربار خارج شد و شیوة متکلف آن در انزوا قرار گرفت. به این ترتیب همزمان با خارج شدن زبان به عنوان ابزار قدرت از سلطة دربار، آزادی بیان نیز دوران کوتاه درخشش خود را آغاز کرد. دهخدا که از بزرگترین نویسندگان و ادبای عصر خود بشمار میرفت، در مبارزة سیاسی به ابزار زبان و قلم توسّل جست. او گونههای زبانی موجود در فضای جامعه را در نثر خود معرفی کرد و در مقابل زبان تک صدایی دربار قرار داد. وی با بهرهگیری از زبان محاورهای، فاصلهای را که قرنها میان زبان گفتار و نوشتار ایجاد شده بود، از میان برد و راه را برای سادهسازی سبک نگارش فارسی هموار ساخت. این نوشتار به بررسی سبک نثر روزنامهنگاری دهخدا پرداخته و شیوههایی که وی در مبارزة زبانی خویش از آنها استفاده نموده، نشان داده است.
پرونده مقاله
کتاب کیمیای سعادت خلاصه و ترجمه گونه ایست از احیاء علومالدین به زبان فارسی اثر ارجمند ابوحامد امام محمد غزالی. این کتاب چهار رکن دارد که هر یک در برگیرندة 10 اصل است. این چهار رکن عبارتند از: عبادات، معاملات، مهلکات و مُنجیات. غزالی، این اثر را با نثری قابل فهم برای ه چکیده کامل
کتاب کیمیای سعادت خلاصه و ترجمه گونه ایست از احیاء علومالدین به زبان فارسی اثر ارجمند ابوحامد امام محمد غزالی. این کتاب چهار رکن دارد که هر یک در برگیرندة 10 اصل است. این چهار رکن عبارتند از: عبادات، معاملات، مهلکات و مُنجیات. غزالی، این اثر را با نثری قابل فهم برای همگان فراهم آورده است، تا بدان وسیله راه و رسم زندگی آموزند و از مهالک برهند و به سعادت دوجهان نایل آیند.
پرونده مقاله