Resurrection

حرية الوصول المقاله

1 - معاد جسمانی از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
مهدی نجفی افرا

مسئله معاد خصوصا معاد جسمانی در تفکرات فلسفی جایگاه ویژه ای داشته است، التزام بهعقل و نقل، حکما را به موضع گیری های مختلف سوق داده است . در این میان ابن سینا و ملاصدراجایگاه ویژه ای دارند، در این مقاله تقابل ظاهری میان این دو فیلسوف به بوته نقد گذاشته شده وقرابت تفکر آن أکثر

مسئله معاد خصوصا معاد جسمانی در تفکرات فلسفی جایگاه ویژه ای داشته است، التزام بهعقل و نقل، حکما را به موضع گیری های مختلف سوق داده است . در این میان ابن سینا و ملاصدراجایگاه ویژه ای دارند، در این مقاله تقابل ظاهری میان این دو فیلسوف به بوته نقد گذاشته شده وقرابت تفکر آن دو به تصویر کشیده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - آخرالزمان در کلام عیسای ناصری و بازتاب آن در انجیلها
طاهره حاج ابراهیمی محمدرضا عدلی

به راستی می توان عیسی را منادی آخرالزمان نامید . او پیامبری بود که تمام تعالیمش درراستای مفاهیم فرجام شناسانه قرار داشت . آراء عیسی در انجیلها بیشتر از سایر بخشه ایعهد جدید انعکاس یافته است . علاوه بر این، راویان انجیلها خود بخشهای دیگری را نیزبدان افزودند که همۀ اینها أکثر

به راستی می توان عیسی را منادی آخرالزمان نامید . او پیامبری بود که تمام تعالیمش درراستای مفاهیم فرجام شناسانه قرار داشت . آراء عیسی در انجیلها بیشتر از سایر بخشه ایعهد جدید انعکاس یافته است . علاوه بر این، راویان انجیلها خود بخشهای دیگری را نیزبدان افزودند که همۀ اینها بازتابی از سنت عیسوی اولیه می باشد . در این مقاله کوشش برآن است که جنبه های مختلف تعالیم عیسی با تأکید بر آموزه های فرجام شناسانه آن موردبررسی قر ار گیرد، ضمن آنکه به پیشینۀ این مفاهیم در سنت یهودی نیز اشاره می شود .نتیجه ای که در پایان حاصل می شود بر محوریت موضوع آخرالزمان در تعالیم عیسیصحه می گذرد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - بررسی تطبیقی اسطوره در رمان‌های منتخب آلخو کارپانتیه و محمود دولت‌آبادی
اکرم رجبی رقیه صدرایی عبدالحسین فرزاد

10.30495/clq.2021.685275

اسطوره‌ها در خلق آثار ادبی، به‌ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می‌کنند. رمان‌های قلمرو این‌ عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت‌آبادی، از جمله رمان‌هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجا أکثر

اسطوره‌ها در خلق آثار ادبی، به‌ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می‌کنند. رمان‌های قلمرو این‌ عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت‌آبادی، از جمله رمان‌هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجاد کرده است. در زیر لایه واقع‌گرا و تاریخی این رمان‌ها، ژرف‌ساخت دنیای اساطیری، حضوری جدی و مداوم دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی اسطوره‌ها در سه رمان مذکور است. آلخو کارپانتیه و محمود دولت‌آبادی نویسندگانی از دو ملت متفاوت با دو زبان متفاوت‌اند که روابط تاریخی میان آن‌ها برقرار نبوده است. در دوران معاصر هم این دو نویسنده شناخت و آگاهی از یکدیگر نداشتند که از آثار، اندیشه‌ها، جریانات و گونه‌ها، سبک و ساختار داستان‌نویسی یکدیگر تأثیر و تأثری گرفته باشند. به همین دلیل، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب رویکرد ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی کنش‌ها و مفاهیم بنیادین اسطوره‌ها در لایه‌های پنهان این سه رمان‌ بررسی و تحلیل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - مقایسة نمود هاى جنگ در رمان سووشون سیمین دانشور و رمان اسیر خشک ىها اثر دوریس لسینگ درپرتو نقد زنانة شوالتر
لیلى جمالى راضیه جوانمرد

رمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور ک أکثر

رمان اسیر خشک ىها، چهارمین جلد از سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت لسینگ است.طبق آنچه کلین به نقد از لسینگ نوشته، در نگارش سرى رمان هاى بچ ههاى وحشت، لسینگ بیش از پیش مصاحبه های زندگى اجتماعى و شخصیتى خود را شرح دادهاست( 15 ). از سویى دیگر، طبق مصاحبه های انجام شده با دانشور که نمونه اى از آن در کتاب شناخت و تحسین هنر او به چاپ رسیده وی در نگارش سووشون، از حقایقزندگى خود و پیرامون اجتماعى اش الهام گرفته است ( 467 ). باتوجه به تفاوت تجربة شخصى و اجتماعى دانشور و لسینگ از جنگ، در مقالة حاضر برآنیم تا با استفاده ازتئورى نقد زنانة شوالتر، نمود هاى جنگ را در دو رمان اسیر خشک ىها و سووشون مقایسه کنیم. به نظر شوالتر، زنان نویسنده، هرچند ازنظر جغرافیایى از هم دور باشند، در واکنشبه یک واقعیت اجتماعى مشترک (نظیر جنگ)، سبک نوشتارى مشترکى به کار مى گیرند و از رفتار نوشتارى مشابهى پیروى مى کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - بازتاب شادی و جلوه‌های غم گریزی در غزلیات مولوی و حافظ
مژگان زارع کهن ملک محمد فرخ زاد

10.30495/clq.2021.681908

با بررسی عوامل شادی در غزلیات مولانا به این نکته می‌رسیم که طلب و کشف حقیقت و کسب رضایت حق تعالی است که بر کمال طلبی و بندگی انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحانی را در او پدید می‌آورد. نوع شادی مولانا انفسی و درونی است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی مو أکثر

با بررسی عوامل شادی در غزلیات مولانا به این نکته می‌رسیم که طلب و کشف حقیقت و کسب رضایت حق تعالی است که بر کمال طلبی و بندگی انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحانی را در او پدید می‌آورد. نوع شادی مولانا انفسی و درونی است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی مولانا با جلوه‌های موسیقایی و صور خیال پویا برای بیان مستی و شعف و شادی روحانی مولانا است که او را از عالم آفاق به انفس می‌رساند. می‌توان رویکرد مولوی را در وادی معرفت الهی، به ویژه در دیوان کبیر، مبتنی بر شور و نشاط، عنوان کرد؛ و در اثبات چنین مدعایی، ابیات قابل توجهی، در این اثر ارزشمند عرفانی، خودنمایی می‌کند. از طرفی غم و شادی در غزلیات حافظ نیز نقش پررنگی دارد؛ حافظ غم و شادی را دو روی زندگی می‌داند و نقش آن‌ها را در زندگی مورد تأکید قرار می‌دهد. مقاله حاضر، حاصل تأمل و تعمّق در برجسته‌ترین مضامین مربوط به شادابی در کلّیات شمس و دیوان حافظ است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - بررسی تطبیقی تراژدی سیاوش در ایران و آراگِقِتسیک و شامیرام در ارمنستان
آسیه ذبیح نیا عمران نجمه کریمی نژاد

دین‌داری، ‌در بسیاری از ملت‌ها،‌ با پرستش طبیعت آغاز شد. بعدها گرایش به پرستش طبیعت با آیین‌ها و مراسم نمادینی همراه گردید. آیین مرگ و رستاخیز گیاهی نیز از این گونه آیین‌هاست که در دوره مادرسالاری و فرهنگ کشاورزی شکل گرفت. انسان کشاورز اعتقاد داشت با برپایی هر ساله این أکثر

دین‌داری، ‌در بسیاری از ملت‌ها،‌ با پرستش طبیعت آغاز شد. بعدها گرایش به پرستش طبیعت با آیین‌ها و مراسم نمادینی همراه گردید. آیین مرگ و رستاخیز گیاهی نیز از این گونه آیین‌هاست که در دوره مادرسالاری و فرهنگ کشاورزی شکل گرفت. انسان کشاورز اعتقاد داشت با برپایی هر ساله این آیین، ‌محصولات‌اش فراوان و پربرکت می‌شوند. ‌این پژوهش مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای،‌ آیین مرگ و رستاخیز گیاهی را در ایران و ارمنستان بررسی می‌کند و وجوه اشتراک و تفاوت‌های آن را در هر دو کشور با توجه ‌به خویشکاری‌های ایزدان و ایزدبانوان تجزیه و تحلیل می‌کند. با توجه‌ به اینکه ایران و ارمنستان از همسایگان دیرین یکدیگر در طول تاریخ بوده‌اند اشتراکات فرهنگی بسیاری دارند؛‌ علاوه ‌بر آن،‌ پس از سقوط دولت آشور،‌ بخش‌هایی از ارمنستان، از زمان حکومت مادها تا زمان حکومت قاجاریه،‌ تحت سلطه ایران بوده و این سلطه طولانی ‌مدت باعث شده است ارمنی‌ها به اساطیر ایرانی گرایش یابند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بررسی اضطراب در قرآن و عهدین بر مبنای رویکرد روان‌شناسی فرهنگی- اجتماعی
معصومه جوادیان علی حسین احتشامی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی چیستی، علل و درمان اضطراب از دیدگاه قرآن و عهدین و با رهیافت تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده و به نتایج زیر دست یافته است: قرآن و عهدین در بیان چیستی و راهکار درمانی اضطراب با یکدیگر مشابه بوده‌اند اما در مورد علل، اندکی با هم تفاوت أکثر

پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی چیستی، علل و درمان اضطراب از دیدگاه قرآن و عهدین و با رهیافت تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده و به نتایج زیر دست یافته است: قرآن و عهدین در بیان چیستی و راهکار درمانی اضطراب با یکدیگر مشابه بوده‌اند اما در مورد علل، اندکی با هم تفاوت دارند. هر دو، دو نوع اضطراب را در زندگی انسان شناسایی کرده اند: اضطراب ممدوح و مذموم. قرآن و عهد جدید در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، طوفان و بلایای طبیعی، شرک و گناه، گرفتاری و مشکلات امور روزمره توافق دارند و قرآن و عهد عتیق در مورد جنگ، قیامت، شرک و گناه و عهد عتیق و عهد جدید نیز در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، شرک و گناه، مرگ، بلایای طبیعی، از دست دادن پست و مقام و منزلت با یکدیگر توافق دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - جاودانگی نفس در اسلام با تأکید بر آیات قرآنی
عفیفه حامدی

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشری در طول حیاتش مسأله جاودانگی و فناناپذیری وی بوده است، جاودانگی نفس یکی از مسائل اساسی در اسلام می‌باشد، که رویکردهای مختلف فلسفی و کلامی را به دنبال داشته است؛ و با تجرد نفس و بحث معاد ارتباط تنگاتنگی دارد. در قر‌آن کریم نیز آیات زیادی دلا أکثر

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشری در طول حیاتش مسأله جاودانگی و فناناپذیری وی بوده است، جاودانگی نفس یکی از مسائل اساسی در اسلام می‌باشد، که رویکردهای مختلف فلسفی و کلامی را به دنبال داشته است؛ و با تجرد نفس و بحث معاد ارتباط تنگاتنگی دارد. در قر‌آن کریم نیز آیات زیادی دلالت براین مسأله دارد، یعنی هم به معانی مختلف نفس و تجرد آن اشاره کرده، و هم به بحث جاودانگی و معاد، چه جسمانی وچه روحانی، پرداخته، وآن را امری فطری دانسته است. هدف این مقاله تأکید بر این موضوع است که میل به جاودانگی فطری و طبیعی است، و همه ادیان به این قضیه اذعان دارند اما در شکل‌های مختلف. این مقاله موضوع را از نگاه فلسفه و کلام اسلامی و با تأکید بر آیات و روایات مورد بررسی قرار می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - نگرشی به معاد جسمانی در قرآن کریم و عهد جدید
اکبر فایدئی

پیروان ادیان آسمانی همگی معتقد به زندگی بعد از مرگ بوده ، و آن را یکی از اساسی ترینمسائل مذهبی به شمار می آورند. عموم پیامبران همراه دعوت به توحید، از معاد و حیات پس ازمرگ نیز سخن گفته، و ایمان به جهان آخرت را سرلوحه برنامه خود قرار داده اند . معاد وسرنوشت نهایی جهان بش أکثر

پیروان ادیان آسمانی همگی معتقد به زندگی بعد از مرگ بوده ، و آن را یکی از اساسی ترینمسائل مذهبی به شمار می آورند. عموم پیامبران همراه دعوت به توحید، از معاد و حیات پس ازمرگ نیز سخن گفته، و ایمان به جهان آخرت را سرلوحه برنامه خود قرار داده اند . معاد وسرنوشت نهایی جهان بشریت از آموزه هاى مهم، حیاتى و مشترک ادیان آسمانی است که از رهاورد تطبیق آن، دستاوردهاى عظیم فکرى و کاربردى نصیب آدمیان می شود. از این رو نوشتارحاضر بر آن است که معاد را در بستر تفکر اسلامى و مسیحى، به صورت تطبیقى مورد کاوشقرار دهد که معاد جسمانی و روحانی، تلازم نفس و بدن، و ثواب و عقاب، محور موضوعات موردبحث آن را تشکیل می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - دورنمای رستاخیز در آموزه‌های قرآن و ادیان غیر ابراهیمی
اکرم بندعلی شمشکی

از دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخ‌های متفاوت و حتی متضاد داده‌اند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم می‌شود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جا أکثر

از دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخ‌های متفاوت و حتی متضاد داده‌اند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم می‌شود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه می‌دهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شده‌اند جهانی دیگر را باور داشته‌اند و به پاداش و مجازات نیکوکاران و بدکاران معتقد بوده‌اند. فلاسفه و حکما نیز بر حسب نحله‌ها و مذاهب و مذاق‌های خود آراء و افکار گوناگونی در این زمینه اظهار کرده و به سخنان در قالب استدلال و بیان فلسفی یا عرفانی پرداخته‌اند، و آنانی که زندگانی را محدود و محصور به همین حیات دنیوی انگاشته‌اند در حقیقت مردمان سطحی‌نگر و عامی و طرفداران طرز فکر ماتریالیسم بوده و هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - بررسی ارتباط وجود ذهنی با معاد جسمانی و روحانی از دیدگاه ملاصدرا
فاطمه اسدی عین الله خادمی

مسأله نفس و اهمیت آن در باب معاد از دیر باز مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. به ویژه توجه صدرالمتألهین به این امر از زاویه وجود، صبغه نوینی به این موضوع در فضای فلسفه بخشیده است. وی با پذیرش وجود ذهنی در کنار وجود عینی، می خواهد وجودی را در فلسفه عرضه کند که مخلوق ن أکثر

مسأله نفس و اهمیت آن در باب معاد از دیر باز مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. به ویژه توجه صدرالمتألهین به این امر از زاویه وجود، صبغه نوینی به این موضوع در فضای فلسفه بخشیده است. وی با پذیرش وجود ذهنی در کنار وجود عینی، می خواهد وجودی را در فلسفه عرضه کند که مخلوق نفس انسانی و فاقد اثر و منشأ خارجی است؛ مسأله وجود ذهنی در فلسفه ملاصدرا کارکردهای متفاوتی دارد که یکی از جدی ترین آنها، پیوند آن با مسأله معاد است. وی با پذیرش دو نحوه معاد روحانی و جسمانی، تحقق آن را به عملکرد نفس در دنیا نسبت می دهد؛ به این بیان که متناسب با اعمال نفس، لذّات و آلام جسمانی و روحانی در آخرت با خلاّقیت نفس در ساحت قوه خیال صورت می گیرد. صدرالمتألهین با استناد به قدرت خیال بر این اعتقاد اصرار دارد هر کس کیفیت قدرت الهی را در خیال خویش بپذیرد، باور می کند که نیات صورت خارجی می یابند. گر چه ملاصدرا با عدم بیان مسائل وجود ذهنی می تواند قائل به پذیرش خلاّقیت نفس شود اما کار برجسته وی استفاده از راهکاری به نام تجرّد خیال است و مهمتر از همه بیان اصول متمایز در معاد جسمانی کمک شایانی به اثبات ارتباط وجود ذهنی با معاد داشته. آنچه کار وی را از سایر فلاسفه چون بوعلی ممتاز می کند پذیرش تجرّد خیال به معنی ارتقای صورت و خروج از نقص به سوی کمال است نه تقشیر صورت از ماده. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - حشر موجودات از منظر ملاصدرا
هادی واسعی

حشر موجودات و چگونگى آن، از مسائل کلامى- فلسفی است که متکلّمان و فلاسفه مسلمان بدان مى پردازند و بیان مى کنند که خداوند درقیامت کبرى، انسان ها را زنده مى سازد و جزاى هر کس را مى دهد. جریان شناختی حشر موجودات و زندگی پس از مرگ آن چنان پیچیده ودشوار است که آراء متفکران در أکثر

حشر موجودات و چگونگى آن، از مسائل کلامى- فلسفی است که متکلّمان و فلاسفه مسلمان بدان مى پردازند و بیان مى کنند که خداوند درقیامت کبرى، انسان ها را زنده مى سازد و جزاى هر کس را مى دهد. جریان شناختی حشر موجودات و زندگی پس از مرگ آن چنان پیچیده ودشوار است که آراء متفکران درباره آن، بیش از آن چه که درباره آغاز جهان و مبدأ عالم دچار دشواری باشد، به ابهام، نابسامانی و پریشانیبرخورد کرده است؛ زیرا نه تنها مادیون و منکران مبدأ عالم، پایانی برای جهان قائل نبوده و منکر معادند، بلکه برخی از معتقدان به مبدأ عالم ودر قیامت تردید داشته و آن را نامقبول قلمداد کرده اند. ملاصدرا فیلسوف مسلمان، ازجمله حشر مؤمنان به آفریدگار جهان نیز، دربارهاندیشمندانی است که در این عرصه قلم زده و بر اساس مشرب فلسفی خویش به تبیین و تحلیل حشر موجودات پرداخته است. پژوهش حاضردر صدد بررسی حشر موجودات از دیدگاه ملاصدرا می باشد. به همین منظور بعد از بیان چارچوب مفهومی موضوع تحقیق، هستی شناسی،چیستی و حقیقت نفس، تناسخ و اقسام آن از دیدگاه ملاصدرا و همچنین اصول هفت گانه ایشان برای اثبات معاد روحانی- جسمانی، موردجستجو قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - تحلیل مرگ و معاد در اسکندرنامه نظامی
محمدرضا سلیمانی دلارستاقی عباس ماهیار

اعتقاد به روز رستاخیز ، شالودة فکری نظامی را تشکیل می‌دهد . نگرش حکیم گنجه دربارة دنیا و آخرت و پیوستگی این دو با هم ، او را از دیگر شاعران پیش از خود متمایز ساخته است . این نوشتار می‌کوشد تا سیمای مرگ را در کتاب اسکندرنامه، بر اساس آیات و قرآن و احادیث و دیگر کتب دینی أکثر

اعتقاد به روز رستاخیز ، شالودة فکری نظامی را تشکیل می‌دهد . نگرش حکیم گنجه دربارة دنیا و آخرت و پیوستگی این دو با هم ، او را از دیگر شاعران پیش از خود متمایز ساخته است . این نوشتار می‌کوشد تا سیمای مرگ را در کتاب اسکندرنامه، بر اساس آیات و قرآن و احادیث و دیگر کتب دینی بررسی کند و ارتباط آن را با مقولاتی چون دین ، دنیا و معاد دریابد .نظامـی ضمن اشراف بر فلسفة اسلاف و عقایـد آن‌ها ، سعـی دارد به تبییـن مباحثـی بپردازد که با اندیشه‌های اسلامی پیوندی دیرینه دارد. ضرورت وجود عالم دیگر، میل به بقا و جاودانگی ، نامیرایی روح ، ناپایداری دنیا، بازگشت به اصل ، معاد جسمانی و امثال آن، از جمله مسائلی است که در این جستار مورد ارزیابی قرار گرفته است . در این مقاله، ابتدا مباحث یاد شده به شیوه کتابخانه‌ای بررسی شده و سپس به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش در آمده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - تحلیل محتوای باور به معاد در شعرهای آزاد مهدی اخوان ثالث
معصومه سادات میرجعفری علیرضا فولادی

10.30495/dk.2021.682095

مهدی اخوان ثالث، شاعر نوگرای معاصر، در بحبوحة نفوذ فرهنگ غربی، کوشید به فرهنگ ایرانی توجه نشان دهد و برای این منظور، آیین التقاطی و مبهم و خیالی مزدشتی را از تلفیق گرایش فردی و خیرخواهانة زردشت و گرایش اجتماعی و عدالت‌خواهانة مزدک پدید آورد. مقالة حاضر سعی داشته است با أکثر

مهدی اخوان ثالث، شاعر نوگرای معاصر، در بحبوحة نفوذ فرهنگ غربی، کوشید به فرهنگ ایرانی توجه نشان دهد و برای این منظور، آیین التقاطی و مبهم و خیالی مزدشتی را از تلفیق گرایش فردی و خیرخواهانة زردشت و گرایش اجتماعی و عدالت‌خواهانة مزدک پدید آورد. مقالة حاضر سعی داشته است با کاربرد روش توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوا به این پرسش پاسخ گوید که آیا اخوان در باور به معاد، تا حد معادباوری ایرانیان باستان پیش رفته است؟ بر پایة دیدگاه پژوهشگران، مزدک از جهت اصول دین، پیرو آیین زردشت بوده است و در این آیین، برزخ و داوری فردی و چینودپل یا همان صراط و بهشت و دوزخ و داوری جمعی و کیفر نهایی گناهکاران برای رهایی آنان از کدورت گناه و سرانجام، فرشکرد، طرحی روشن دارد. این مقاله، سرانجام نتیجه می‌گیرد که ضمن 153 شعر نیمایی و 5 شعر سپید و جمعاً 158 شعر آزاد اخوان، 59 بار در 50 جزء شعر و 4 بار در 4 کل شعر و جمعا 63 بار در 33 شعر به موضوع معاد برمی‌خوریم و درصد شعرهای دارای موضوع معاد به نسبت شعرهای آزاد این شاعر، 88/20 است. با این‌حال، نگاه او به معاد، ضمن شعرهای آزاد وی، بیشتر نگاه دنیوی و گاه تشکیک‌آمیز و حتی تکذیب‌آمیز است و بنابراین با معادباوری ایرانیان باستان میانه ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - لغزش‌های فلسفی شیخ الرئیس در تعالیم امام خمینی (ره)
عبدالرضا جمال زاده

ابن‌سیناحکیم برجسته و مسلمانی است که به دلیل هوش و نبوغ سرشاری که داشته در علوم مختلف زبانزد خاص و عام گشته و او را مؤسس و مبتکری می‌دانند که لااقل در عصر خود همتایی نداشته است. شیخ‌الرئیس صاحب و رئیس مکتب مشاء در عصر اسلامی است که تأثیرات فراوانی در مکاتب و فیلسوفان پس أکثر

ابن‌سیناحکیم برجسته و مسلمانی است که به دلیل هوش و نبوغ سرشاری که داشته در علوم مختلف زبانزد خاص و عام گشته و او را مؤسس و مبتکری می‌دانند که لااقل در عصر خود همتایی نداشته است. شیخ‌الرئیس صاحب و رئیس مکتب مشاء در عصر اسلامی است که تأثیرات فراوانی در مکاتب و فیلسوفان پس از خود داشت، از جمله کسانی که از او به نیکی یاد می‌کند اما او را به نقد و انتقاد می‌کشاند حکیم نامدار حضرت امام خمینی(ره) است که از او به عنوان بزرگ‌ترین نابغه و شگفتی یاد می&lrm;کند که از نظر تیز فهمی و قریحه همتایی نداشته است اما با همه این‌ها دچار لغزش‌ها و خطاهای فراوانی شده است. در این مقاله بر آنیم تا برخی مسایل فلسفی ابن‌سینا از جمله معاد جسمانی، حرکت جوهریه، اتحاد عاقل و معقول و ... را درمنظر امام خمینی(ره) به نقد و بررسی بنشانیم و گاهی نیز از آرای دیگران مانند صدرالحکمای شیرازی بهره ببریم، گرچه هدف، اثبات و ارائه برهان بر مطالب نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی
امیدوار مالملی

مقالة حاضر با هدف مطالعة "مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی" است. مثنوی مولوی، شعری تعلیمی است و مولویه عقیده دارند که نفوس جملة آدمیان در عالم علوی موجودند، هریک به وقت خود به این عالم سفلی نزول می‌کنند، بر مرکب جسم سوار می شوند و کمال خود را حاصل می‌نمایند. أکثر

مقالة حاضر با هدف مطالعة "مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی" است. مثنوی مولوی، شعری تعلیمی است و مولویه عقیده دارند که نفوس جملة آدمیان در عالم علوی موجودند، هریک به وقت خود به این عالم سفلی نزول می‌کنند، بر مرکب جسم سوار می شوند و کمال خود را حاصل می‌نمایند. و باز عروج کرده و به عالم علوی باز می گردند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با مرور بر مثنوی مولوی این مسألة مورد توافق عرفا و فلاسفه، مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - بررسی تطبیقی رویکردهای اندیشه اسلامی به قیامت و بازتاب آن در مثنوی مولوی و گلشن راز شبستری
پروین گلی زاده

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-pare أکثر

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} >نزدیک بودن عرفان با دین اسلام و ارتباط گسترده آموزههای عرفانی با مسائل شرعی و اصول خاصّ این دین و تأثیرپذیری شاعران، نویسندگان و به ویژه عرفا از مکاتب اسلامی و مبانی اعتقادی آن در طول تاریخ شعر و ادب پارسی همواره منجر به پیدایش آثاری جامع در حوزه عرفان ایرانی- اسلامی شده است. توانمندی خاصّ عرفا و بزرگان علم فلسفه و کلام سبب تلفیق این دو حوزه (عرفان و آموزه‌های اسلامی) با یکدیگر شده و بر شمول کلّی این آثار نیز افزوده است. در این میان، مولانا و شبستری، صرف نظر از وجوه مشترک اعتقادی در ایدئولوژی و سبک شخصی خویش، با بهرهگیری از مشرب عرفانی و اسلامی، توانستهاند در آثار برجای مانده از خویش، سیمایی کامل از اصول اعتقادی خود را ارائه دهند که اعتقاد به معاد جسمانی و روحانی، از موضوعات مشترک در جهان‌بینی این دو عارف است. اگرچه میزان توجّه به مسائل اعتقادی و نگرش فکری در مثنوی معنوی (به دلیل حجم بالای مطالب) بیشتر و در گلشن راز (به دلیل حجم محدود مطالب) بسیار کمتر از سایر موضوعات و مسائل متشابه است؛ امّا می‌تواند پژوهش‌های تازه و بینظیری را به خود اختصاص دهد که نگارندگان در این جستار، مسأله قیامت را در اندیشه مولانا و شبستری با استناد به اصول و آموزههای اسلامی به طور تطبیقی بررسی میکنند تا از این رهگذر برخی از اعتقادات و شالودههای فکری این قبیل شاعران عارف مشرب، بر مخاطبان آشکار شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - بازتاب معاد در شعر عرفانی عطار
عنایت الله شریف پور احمد امیری خراسانی اسماعیل حسن زاده

معاد و زندگی پس از مرگ، همیشه رمزآلود و ناشناخته بوده و همین ناشناختگی، باعث ترس بیشتر از مرگ شده است، لذا برای روشن شدن جریان معاد و قیامت به عنوان یکی از مهم‌ترین بن‌مایه‌های شعر فارسی، ضروری است که علاوه بر کتب دینی به شناخت تفکر و اندیشۀ عارفان نیز پی ببریم. عطّار ن أکثر

معاد و زندگی پس از مرگ، همیشه رمزآلود و ناشناخته بوده و همین ناشناختگی، باعث ترس بیشتر از مرگ شده است، لذا برای روشن شدن جریان معاد و قیامت به عنوان یکی از مهم‌ترین بن‌مایه‌های شعر فارسی، ضروری است که علاوه بر کتب دینی به شناخت تفکر و اندیشۀ عارفان نیز پی ببریم. عطّار نیشابوری شاعر و عارف توانای ایرانی، تأمّلاتی بسیار عمیق دربارۀ معاد داشته که به شکل گسترده ای در اشعار وی جلوه نموده است. پژوهشگر در این مقاله، پس از ارائۀ مقدّماتی در زمینۀ عرفان به عنوان راهی برای کشف حقایق به جایگاه و معانی معاد در فرهنگ ها و واژه نامه های فارسی و عربی اشاره نموده و سپس به بازتاب معاد در شعر عطّار به عنوان یکی از چهره های برجستۀ عرفانی پرداخته‌است و ضمن معرفی دیدگاه وی دربارۀ معاد و قیامت به عوامل کامیابی یا ناکامی در آخرت پرداخته و مشخص نموده که قرآن کریم سرچشمۀ افکار دینی و مذهبی عطّار بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - بررسی تطبیقی مراتب قیامت ازدیدگاه سیدحیدرآملی و میرسیدعلی همدانی
سیروس مرادی محمد ابراهیم مالمیر اسماعیل منصوری‌لاریجانی

معاد و قیامت از موضوعات اساسی ومهم مورد توجه عرفای اسلامی است؛ در ادوار مختلف، عارفان محقق هریک به نحوی درباب حقیقت، انواع، مراتب، وچیستی آن سخن گفته اند. بر این اساس این پژوهش که به روش اسنادی صورت گرفته است به بررسی تطبیقی مراتب قیامت از منظر سی حیدر آملی و میرسیدعلی أکثر

معاد و قیامت از موضوعات اساسی ومهم مورد توجه عرفای اسلامی است؛ در ادوار مختلف، عارفان محقق هریک به نحوی درباب حقیقت، انواع، مراتب، وچیستی آن سخن گفته اند. بر این اساس این پژوهش که به روش اسنادی صورت گرفته است به بررسی تطبیقی مراتب قیامت از منظر سی حیدر آملی و میرسیدعلی همدانی دو عارف بزرگ شیعی- قرن هشتم ه. ق- پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که سیدحیدر برمبنای معرفت‌شناسی تثلیثی و مبانی هستی شناسی و انسان شناختی عرفانی، از دو منظر مراتب قیامت را مورد توجه، تحلیل وبررسی قرارداده و دو گونه تقسیم کرده و برای هر قسم، دوازده مرتبه ترسیم نموده است. میرسیدعلی نیز در ابتدا بر مبنای معرفت شناسی مربعی اسرار نقطه و عدد چهار، چهارمرتبه قیامت را ترسیم وتبیین می کند سپس بر مبنای معرفت شناسی تثلیثی واطوار باطنی انسان سه قسم قیامت راتقسیم، تحلیل و بررسی می نماید.سیدحیدر آملی به عنوان یک نظریه پرداز بزرگ عرفان شیعی در تحلیل مراتب قیامت، رویکرد نظری ایشان بر رویکرد عملی و سلوکی، غلبه مشهود دارد ولی رویکرد میرسیدعلی همدانی با توجه به پیر و مرشد بودن، بیشتر جنبه سلوکی، تربیتی و کاربردی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - پژوهشی در ساختار هنجارگریزی شعر احمد عزیزی
محمدرضا یوسفی رقیه ابراهیمی شهرآباد

شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می کند. گاه أکثر

شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می کند. گاهی نیز از طریق ساخت واژگان جدید، برجستگی خاصی به ابیاتش می دهد. با بهره گیری از این خصیصه زبان، شعر او از یک سو ریشه در تاریخ و پیشینه زبانی و فرهنگی دارد و از سوی دیگر به طبیعت و جهان بیرونی متصل است. هنجارگریزی‌های معنایی او در نتیجۀ کاربرد آرایه‌های مختلف ادبی است. شاعر کلمات را به عنوان اجزای کلام به گونه ای به کارمی برد که نه تنها با سایر اجزای بیت در ارتباط است، بلکه با کل اثر نیز رابطۀ معنوی برقرار می نماید. در هنجارگریزی زمانی از صورت زمانی زبان هنجار خارج شده صورت‌هایی را به کار می برد که امروز مرده اند. این نوع هنجارگریزی او تا حدودی پر بسامد و بیشتر در به کار بردن واژگان کهن در قافیه جلوه گر است. در هنجارگریزی سبکی عبارات و تعبیرهایی به کار می برد که در زبان عامه و گفتار کاربرد دارد. در هنجارشکنی نحوی که یکی از مهم‌ترین عوامل رستاخیز واژه‌های اوست واژه را خلاف انتظار خواننده به کار می برد. هنجارشکنی نحوی وی بیشتر در زمینه های کاربرد نابجای حروف و افعال است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - بررسی تأثیرجاودانگی درشکست ترس از مرگ
فایزه مصطفایی دهنوی اسماعیل آذر جلیل تجلیل

هدف این تحقیق بیان ماهیت مرگ و کاهش مفهوم پیچیدة ترس از آنست، چراکه هر چه آگاهی فرد نسبت به مرگ بیشتر باشد ترس او از مرگ کمتر است. در این مقاله ابتدا به روش کتابخانه ای مطالب گردآوری شده، نظر فلاسفه و دانشمندان اسلامی و غیراسلامی در خصوص مرگ بیان شده است. سپس با روش تحل أکثر

هدف این تحقیق بیان ماهیت مرگ و کاهش مفهوم پیچیدة ترس از آنست، چراکه هر چه آگاهی فرد نسبت به مرگ بیشتر باشد ترس او از مرگ کمتر است. در این مقاله ابتدا به روش کتابخانه ای مطالب گردآوری شده، نظر فلاسفه و دانشمندان اسلامی و غیراسلامی در خصوص مرگ بیان شده است. سپس با روش تحلیل محتوا و تطبیق این نظریه‌ها با قرآن و روایات معلوم گردیده که ترس از مرگ موجب تمایل انسان به جاودانگی است و به همین جهت واکنش های افراد در مواجهه با مرگ با توجه به اعتقاد یا عدم اعتقاد آنها به حیات پس از مرگ متفاوت است. میل به جاودانگی در نهاد انسان وجود حیات ابدی را تداعی می‌نماید و نشان می‌دهد که یک زندگی جاوید و مصون از مرگ در جهان آفرینش وجود دارد. کتب آسمانی و در رأس آنها قرآن، روایات؛ داستانهای معراج، آثار فیلسوفان و عارفان، شاعران و نویسندگان، در متون اسلامی و غیراسلامی هر کدام به شکلی بیان کنندة این جاودانگی است. مرگ امری وجودی و انتقال از عالمی به عالم دیگر می‌باشد. عدم ترس از مرگ به این معنا نیست که این ترس هرگز وجود نداشته باشد. این ترس اگر در حد اعتدال باشد، ضامن سلامتی فرد و دورکننده از خطراتی است که روزانه با آن مواجه می‌گردد. کاهش دادن تعلقات دنیایی و پذیرش جاودانگی و جهان های پس از مرگ از سوی دانشمندان و الهام از قرآن، مسأله ترس از مرگ را تا حدود زیادی حل نموده، به اصلاح نگرش انسان در مورد مرگ کمک شایانی می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - بررسی رویکرد کلامی و عرفانی حقیقت معاد در اندیشۀ مولانا و غزالی
عاشور حسن زاده عرب فریدون طهماسبی فرزانه سرخی علی محمد گیتی فروز

10.30495/farsij.2023.1973525.1676

معاد،ایمان به روز واپسین و حیات اخروی انسانها پس از مرگ و جزا و پاداش اعمال آنهاست و یکی از اصول جهان&lrm;بینی الهی و مهم&lrm;ترین اصل پس از توحید است که پیامبران الهی مردم را به آن دعوت کرده&lrm;اند و تقریبا یک سوم آیات قرآن مربوط به آن است. معاد اولین بار در گسترۀ ذهن أکثر

معاد،ایمان به روز واپسین و حیات اخروی انسانها پس از مرگ و جزا و پاداش اعمال آنهاست و یکی از اصول جهان&lrm;بینی الهی و مهم&lrm;ترین اصل پس از توحید است که پیامبران الهی مردم را به آن دعوت کرده&lrm;اند و تقریبا یک سوم آیات قرآن مربوط به آن است. معاد اولین بار در گسترۀ ذهن بشری از منابع درون دینی نشأت گرفته است.در این پژوهش ضمن تأکید بر مسئله معاد ،به عنوان زمینۀ اصلی بحث با بهره ‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به جنبه های کلامی و عرفانی آن در مثنوی مولانا و آثار غزالی پرداخته ‌شده سپس دیدگاه و رویکرد کلامی،عرفانی حقیقت معاد و تعابیر مختلف و مرتبط با آن که عمده ترین آنها معاد روحانی و جسمانی، مرگ، رجوع و...است مورد بررسی قرار گرفته.نتیجه حاصل آنکه از دیدگاه غزالی با وجود گواه شرع بر معاد جسمانی عقل‌ از اثبات‌ و درک آن ناتوان‌ است‌ و صرفاً امکان‌ آن را تصدیق‌می‌کند.در مثنوی آنچه مربوط به معاد است–روحانی و جسمانی- غالبا با طرز تلقى صوفیانه و با تفسیر عرفانى همراه است.در اندیشه غزالی و مولانا غایت و حکمت همه علوم وصول انسان به سعادت اخروی از طریق معرفت الهی است؛این دو عارف متأثر از تمایلات عارفانه خود، تنها نگاه عرفانی را کاشف معانی حقیقی کلام وحیانی و معاد می‌دانند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - تجلّی رستاخیز در پنج گنج نظامی‌
اسحاق طغیانی اسفراینی زینب رضاپور

معاد در کنار توحید و عمل صالح، پایه های فکری نظامی‌را تشکیل می‌دهند. در تاریخ شعر فارسی، هر یک از شاعران به تناسب نگرش و جهان بینی خود، به گونه ای دنیا و جهان مادی عصر خود را شناخته و به توجیه آن در شعرهایشان پرداخته اند، اما دید نظامی‌و نگرش و جهان بینی وی، درباره‌ی دن أکثر

معاد در کنار توحید و عمل صالح، پایه های فکری نظامی‌را تشکیل می‌دهند. در تاریخ شعر فارسی، هر یک از شاعران به تناسب نگرش و جهان بینی خود، به گونه ای دنیا و جهان مادی عصر خود را شناخته و به توجیه آن در شعرهایشان پرداخته اند، اما دید نظامی‌و نگرش و جهان بینی وی، درباره‌ی دنیا و آخرت، به طور کلی گسترده‌تر و کامل‌تر به نظر می‌رسد. گسستن از دنیا و تلاش برای دستیابی به حیات اخرویِ سعادتمندانه، مغز کلام و شعر نظامی‌است. او هر جا که از دنیای حاضر و اکنونِ آدمی‌سخن گفته، به آن دنیا و روز قیامت و مکافات هم اشارتی نموده است و همواره بازگشت آدمی‌ان به اصل و مبدأ آفرینش و معاد جسمانی آنها را متذکّر می‌شود؛ در حقیقت، نظامی‌نه تنها واقعیّت های دنیای مادی را می‌بیند و از نیک و بد آن سخن می‌گوید، بلکه فراتر از آن، چشم به دنیایی برتر و افقی روشن‌تر دارد. در این مقاله سعی شده است تا سیمای معاد در آثار نظامی‌و به ویژه مخزن الاسرار، بر اساس آیات قرآن و احادیث، تجزیه و تحلیل گردد و ارتباط آن با مقولاتی چون دین، دنیا، مرگ، عدل و مغفرت تبیین شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - اقتباس مولوی از نهج‌البلاغه در مبحث قیامت
دکتر علی حسین زاده لیلا زارعی شهامت

همان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسول‌الله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج أکثر

همان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسول‌الله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج البلاغه بارزترین نمونه است. مولوی در اشعارش بیشترین تأثیر را بعد از قرآن و کلام پیامبر اکرم (ص) از نهج البلاغه پذیرفته است. به نظر می رسد او در بیان احادیث معصوم از سخنان حضرت علی(ع) بیشترین بهره را برده باشد. تأثیرپذیری فراوان او از این کتاب گران سنگ در ابعاد مختلف مبحث معاد، زمینه مناسب برای انجام پژوهش پیش رو در زمینه ی قیامت و رستاخیز است. این مقاله در پی آن است که با روش تحلیلی– توصیفی اقتباس مولوی در باب قیامت را، از کتاب شریف نهج البلاغه در مثنوی معنوی و دیوان شمس تبریزی تبیین نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد مولوی در زمینه اثبات معاد از طریق ادله فطری و اقناعی، نقد منکران معاد، گواهان رستاخیز، حقیقت مرگ، عظمت و سختی روز حساب از کتاب گران سنگ نهج البلاغه امیر بیان اقتباس کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - شهید از گواه محکمه تا کشتۀ راه دین: زمینه‌های قرآنی شکل‌گیری انگاره
اشرف منتظری حامد خانی (فرهنگ مهروش)

شکل‌گیری دین اسلام همچون همۀ دیگر جنبش‌های بزرگ و تاریخ‌سازْ مرهون ازجان‌گذشتگی‌های فراوان بود. این‌گونه، از نخستین روز‌های آنْ مرگِ ایثارگرانه برای پیش‌بُردِ آرمان مقدسْ ارزشی مهم تلقی شد. برای اشاره به این مرگ در قرآن استعارۀ مرگ در راه خدا کاربرد یافت؛ استعار‌ه‌ای که أکثر

شکل‌گیری دین اسلام همچون همۀ دیگر جنبش‌های بزرگ و تاریخ‌سازْ مرهون ازجان‌گذشتگی‌های فراوان بود. این‌گونه، از نخستین روز‌های آنْ مرگِ ایثارگرانه برای پیش‌بُردِ آرمان مقدسْ ارزشی مهم تلقی شد. برای اشاره به این مرگ در قرآن استعارۀ مرگ در راه خدا کاربرد یافت؛ استعار‌ه‌ای که کاربرد گستردۀ خود را برای دلالت بر این معنا به نفع تعبیر دیگری از دست داد و از گذشتۀ دوری که زمان دقیقش را هنوز نمی‌دانیم، تعبیر شهادت جای آن را گرفت؛ اصطلاحی که در زبان عربی پساقرآنی به معنای گواهی دادن در مَحاکم است و غالب کاربرد‌های قرآنی‌اش نیز بر همین معنا بازگردانده می‌شود. نمی‌توان به‌سادگی دریافت چه تشابهی میان مرگ ایثارگرانه با چُنین گواهی دادنی زمینه‌ساز کاربرد این استعاره شد، برقراری چُنین ارتباطی در چه دور‌ه‌ای و متأثر از چه عواملی روی داد، و این تعبیر تا دلالت بر مرگ قِدّیسانه چه مراحلی را طی کرد. پی‌جویی کاربرد‌های تعبیر شهید و هم‌خانواده‌های آن در قرآن از نگاه انتقادی و بازفهم معنای شهادت قرآنی برای تحلیل اسباب و علل و زمینه‌‌های برقراری پیوند یادشده موضوع این مطالعه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - بـررسی سیر تطور تاریخی "انشقاق قمر" در تفاسیر
طاهره عبدالحسینی حسین آبادی سوسن آل رسول محمد حسین توانایی

یکی از مناقشه برانگیزترین آراء در بین مفسرین قرآن، درباره تفسیر آیات ابتدایی سوره قمر و استناد آن به وقوع شق‌القمر در زمان حیات رسول‌اکرم(ص) یا یکی از علائم قیامت می‌باشد. از آنجایی که یکی از راه‌های پردازش متون، توجه به سیر تاریخی و فراوانی آن‌ها در منابع اسلامی است مق أکثر

یکی از مناقشه برانگیزترین آراء در بین مفسرین قرآن، درباره تفسیر آیات ابتدایی سوره قمر و استناد آن به وقوع شق‌القمر در زمان حیات رسول‌اکرم(ص) یا یکی از علائم قیامت می‌باشد. از آنجایی که یکی از راه‌های پردازش متون، توجه به سیر تاریخی و فراوانی آن‌ها در منابع اسلامی است مقاله حاضر به تحلیل ریشه‌ها و روند تاریخی ورود و رشد این نظریه‌ها می‌پردازد. اطلاعات این تحقیق از منابع مکتوب روایی و تفسیری، جمع‌آوری و سپس با روش توصیفی– تاریخی تحلیل شده است. بر اساس مطالعات انجام‌ شده از عصر صحابه و تابعین تا قرن پانزدهم نتایج نشان می‌دهد نظریه انشقاق‌قمر در آینده تا اواسط قرن چهارم در کتاب‌های تفسیری وجود نداشته است. روایات مورد استناد این دسته همه با فاصله زیاد از عصر نزول بوده، چنانچه فریقین در صحت سندی آن‌ها تشکیک کرده‌اند. سایر دلایل مطرح شده توسط این دسته نیز متناسب با ورود اندیشه‌های تازه در جامعه به مرور رشد کرده تا بدان‌جا که در عصر حاضر استبعاد وقوع این معجزه با علم روز بیشتر مورد توجه بوده است. البته در مقابل این تفسیر، اکثریت مفسرین قائل به صحت و گاه تواتر در احادیث دال بر وقوع شق‌القمر به‌عنوان معجزه رسول‌اکرم(ص) شده و به تناسب زمانه به مقابله اجمالی یا تفصیلی با ادله مخالفین پرداخته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - نگاه جامعه شناختی به فلسفۀ صدرایی در فهم اصول اعتقادی
زیبا زلقی فرج الله براتی گودرز شاطری

تعاملات رابطۀ جامعه، دین و فلسفه از مسائل مهم اندیشمندان بوده است. هدف اصلی مقالۀ حاضر نگاه جامعه شناختی به فلسفۀ صدرایی در فهم اصول اعتقادی است. ملاصدرا با مبانی و اصول هستی شناختی خود از جمع افراد، صورت نوعی جامعه را بر محور افق های معنوی و معرفتی پدید می‌آورد؛ چون ان أکثر

تعاملات رابطۀ جامعه، دین و فلسفه از مسائل مهم اندیشمندان بوده است. هدف اصلی مقالۀ حاضر نگاه جامعه شناختی به فلسفۀ صدرایی در فهم اصول اعتقادی است. ملاصدرا با مبانی و اصول هستی شناختی خود از جمع افراد، صورت نوعی جامعه را بر محور افق های معنوی و معرفتی پدید می‌آورد؛ چون انسان در افق تعامل دیالکتیک وجودی با ساختارها و عناصر ساختاری جامعه ارتباط دارد. عوامل انسانی و کنش های او کلیت جامعه را به سوی کمال یا انحطاط رهنمون می‌کند. جامعه مانند سایر امور وجودی جهان، حاوی حرکت جوهری است و به سوی کمال یا انحطاط سوق می‌یابد. در این نوشتار با روش تحلیلی، عقلی ضمن واکاوی این مسئله که از نظر صدرا فلسفه بر مبنای حکمت نظری در فرایند فهم اصول اعتقادی انسان نقش محوری داشته، با بررسی و اثبات این اصول بر اساس مبانی هستی شناسی و نقش آن در فهم و معرفت جامعه معاصر، راه رسیدن به معرفت و شناخت را در جامعه امروز هموار کرده و در ارائۀ نظریه‌های اجتماعی اسلامی کمک شایانی خواهد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - A Comparative Study of the Metaphysical Basis of Ancient Iran-China Political Approach
Dal yu

Considering the cosmology with mythological form of consciousness era as the primary base of metaphysical form and the basis of development toward an integrated cosmology, political ideas has been placed in an organic link with a metaphysical system in the ancient Per أکثر

Considering the cosmology with mythological form of consciousness era as the primary base of metaphysical form and the basis of development toward an integrated cosmology, political ideas has been placed in an organic link with a metaphysical system in the ancient Persians as well as Chinese political thought. Based on considerable similarities among cosmological systems in civilizations e.g. the Chinese, Indian, Egyptian, and Persian nations a comparison of the metaphysical base of the ancient civilizations’ political ideas could be an interesting subject in the field of political thought. This article has a brief comparative glance at the metaphysical basis of the political thought in the Persian as well as Chinese cosmology. The research questions include: 1- In the two ancient civilizations – Persia and China – how was political thought related to their metaphysical bases. And; 2- In comparison, how could the relation conceptualized? This study enables us to understand the nature of political thought in the first days of human civilization. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - بررسی برخی مضامین پدیدآورندۀ میلِ جاودانگی با رویکردی اسطوره‌شناختی
مجید منصوری حمید غلامی

نامیرایی و سیالیّت اسطوره‌ها باعث شده است که آنها همواره در ناخودآگاه انسان‌ها در طول اعصار تداوم یابند ویکی از اجزای جدایی‌ناپذیر زندگی آدمی محسوب شوند؛ به گونه‌ای که تداوم زندگی بشر از لحاظ معناشناختی بدون حضور اسطوره‌ها غیرممکن به نظر می‌رسد؛ زیرا اسطوره‌ها همواره پا أکثر

نامیرایی و سیالیّت اسطوره‌ها باعث شده است که آنها همواره در ناخودآگاه انسان‌ها در طول اعصار تداوم یابند ویکی از اجزای جدایی‌ناپذیر زندگی آدمی محسوب شوند؛ به گونه‌ای که تداوم زندگی بشر از لحاظ معناشناختی بدون حضور اسطوره‌ها غیرممکن به نظر می‌رسد؛ زیرا اسطوره‌ها همواره پاسخی شگرف، برای یکی از بنیادی‌ترین بحران‌های انسان در تمام ادوار، یعنی میل به جاودانگی بوده‌اند. این پژوهش مضامین اصلی پدیدآورندة میل به جاودانگی و دلیل تقارن و استفاده از ساختارهای یکسان در آیین‌ها و اقوام مختلف، برای رهایی از زمان و مکان و نیل به جاودانگی را با روشی تحلیلی- استنادی بررسی می‌کند. اسطوره‌هایی همچون بازگشت ازلی، اسطورۀ باروری، رستاخیز، بازگشت به دوران کودکی، بازگشت به وحدت و اسطورۀ نویسنده شدن، از جمله بن‌مایه‌های اسطوره‌ای هستند که گریزگاهی به جاودانگی در بطن آنها وجود دارد و به دلیل کارکرد مشترک ذهن اسطوره‌ای (ناخودآگاه جمعی) ساختار شکل‌گیری مضامین نام‌برده تقریباً یکسان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - تعریف ابن‌سینا از مادی و مجرد و پیامدهای آن بر معاد جسمانی او
فاطمه ستارزاده محمدعلی اخگر عباس احمدی سعدی

در میان فلاسفه مسلمان، ابن‌سینا نگاه مهمی به مسالۀ مادی و مجرد داشته است. او طبق نظریۀ فیض خود که اعتقاد به قوس نزول و صعود دارد، قائل به فیاضیت واجب‌&lrm;الوجود به همۀ موجودات اعم از مادی و مجرد می‌باشد. اندیشۀ وی در نوع ارتباط مادی و مجرد و نحوۀ تاثیرگذاری و تاثیرپذیر أکثر

در میان فلاسفه مسلمان، ابن‌سینا نگاه مهمی به مسالۀ مادی و مجرد داشته است. او طبق نظریۀ فیض خود که اعتقاد به قوس نزول و صعود دارد، قائل به فیاضیت واجب‌&lrm;الوجود به همۀ موجودات اعم از مادی و مجرد می‌باشد. اندیشۀ وی در نوع ارتباط مادی و مجرد و نحوۀ تاثیرگذاری و تاثیرپذیری این دو مفهوم از یکدیگر به‌گونه‌ای است که او به عجز در اثبات معاد جسمانی رسیده و آن را به شریعت واگذار کرده است. وی براساس جهان‌شناسی مشایی خود که موجودات را به مجرد و مادی تقسیم می‌کند، به این نتیجه می‌رسد که معاد جسمانی برهان‌پذیر نیست و باید به قول نبی اعتماد کرد. سوال اصلی این است که مفهوم مادی و مجرد در فلسفۀ ابن‌سینا چه پیامدهایی بر نفس‌شناسی و معادشناسی او دارد. پژوهش حاضر درصدد آن است تا با بررسی تعریف این دو مفهوم پیامدهای آن‌ها را در فلسفۀ ابن‌سینا روشن سازد و در پی آن شیخ الرئیس با این دو مفهوم معاد جسمانی را غیرقابل اثبات برهانی می‌داند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - رابطه دنیا و عقبی از منظر مولوی (بر اساس مثنوی)
احمد منیری

چکیده یکی از پر دامنه‌ترین و بحث انگیزترین مباحثی که از دیرباز در میان جوامع بشری مطرح بوده این است که آیا جهان محدود در دنیاست، یا در پس این عالم، عالم دیگری نیز وجود دارد، و اگر چنین عالمی وجود دارد رابطه این دو با هم چگونه است؟ گروهی باورمند به وجود جهانی در پس این أکثر

چکیده یکی از پر دامنه‌ترین و بحث انگیزترین مباحثی که از دیرباز در میان جوامع بشری مطرح بوده این است که آیا جهان محدود در دنیاست، یا در پس این عالم، عالم دیگری نیز وجود دارد، و اگر چنین عالمی وجود دارد رابطه این دو با هم چگونه است؟ گروهی باورمند به وجود جهانی در پس این عالم‌اند و به‌ تبع آن، میان این دو رابطه&lrm;ای قائل&lrm;اند، و جمعی منکر عالمی در پس این جهان هستند. مولوی در مثنوی معنوی به مناسبت‌های گوناگون در باب دنیا و قیامت و مسائل تابع آن سخن گفته است. وی خواب و بیداری را پلی به سوی عقبی می‌داند و بر این باور است که با موت اختیاری و غلبه بر هوا می‌توان عالم عقبی را در این دنیا دید، او ضمن این که عقبی را برتر از دنیا می‌داند بر این باور است که باید در توجّه به دنیا و عقبی توازن قائل بود، زیرا هر یک اهمّیّت و جایگاه خود را دارد و نباید توجّه به یکی سبب بی‌توجّهی به دیگری گردد. هر چند که بسیاری بر این باورند که وی حنفی مذهب است و از مشرب کلامی اشعری پیروی می‌کند، امّا از بررسی دقیق افکار وی در موارد گوناگون از جمله در باب دنیا و عقبی می‌توان دریافت که وی در مباحث کلامی وسعت نظر دارد و تابع مذهب کلامی خاص نیست. مولوی بر این باور است که بین دنیا و آخرت رابطة عمیقی وجود دارد. این پژوهش مبتنی بر راهبرد مورد کاوی هست و با ابزار گردآوری از اسناد ثانوی و جستجوی کتابخانه‌ای و فیش‌برداری به انجام رسیده است. روش تحلیل نیز تحلیل محتوای کیفی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم
معصومه مقدمی سید حسین واعظی مریم براتعلی

این پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته ش أکثر

این پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته شده در زمینه معادباوری بود. در این تحقیق پس از جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز تحقیق از متون فوق، با استفاده از روش کدگذاری موضوعی ابتدا مفاهیم دسته بندی شد. سپس بر مبنای الگوی استنتاجی فرانکنا، اصول استنتاج گردید. جهت اطمینان‌پذیری و باورپذیری و به منظور اطمینان از نتایج حاصل، راه‌های دستیابی به نتایج مرتباً تحت نظر اساتید متخصص، مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش برخی از روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم عبارتند از: تقوا در رعایت حلال و حرام، رابطه ایمان به خدا با بهره مندی از هدایت الهی، تقوا در انجام واجبات و ترک محرمات، تعقل نمودن در سخنان قرآن و پیامبر(ص) عامل ایمان به خدا و معاد، معادباوری عامل حفظ نفس از گناه، وجود نشانه های معاد جهت ایمان آوردن افراد به معاد، ایمان به نشانه های معاد مخصوص مومنان، آمرزنده و مهربان بودن خداوند و باتقوایی در دوری از ظن و گمان بد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - از مولانا بیاموزیم
سید علی محمد سجادی

گرچه سالی را در بزرگداشت مقام مولانا جلال الدین محمّد بلخی و آثار گران سنگ او کوشیدند و ملل مختلف جهان هر یک فراخور توان و انتظار خویش از این خوان گسترده بهره ای بردند امّا این در رحمت تا ابد به روی مشتاقان صاحبدل گشوده است، در این مقاله سعی برآنست تا نکته ای چند نه بر أکثر

گرچه سالی را در بزرگداشت مقام مولانا جلال الدین محمّد بلخی و آثار گران سنگ او کوشیدند و ملل مختلف جهان هر یک فراخور توان و انتظار خویش از این خوان گسترده بهره ای بردند امّا این در رحمت تا ابد به روی مشتاقان صاحبدل گشوده است، در این مقاله سعی برآنست تا نکته ای چند نه براساس انتخاب بلکه بر سبیل تصادف برگزیده و ارائه گردد. وجه مشترک این گزینش ها کاربردی بودن آنها در زندگی روزمرّة مردم فارغ از هر زمان و هر مکانی است. سه مسألة ابن الوقت، خلوت گاه حق و ارمغان دوستی نکاتی است که در تبیین و تشریح هر یک براساس کتاب شریف مثنوی معنوی در حدّ توان بدان پرداخته شده است و بسط کلام هم در این موضوع ها و هم در زمینه های دیگر به خواست خداوند و زمانی دیگر موکول شده است. he Race and Religion on Literature and Culture of the époque. In narrating Dr Forozanfar's words attempt is made to remain true to his multi dimentional references. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - تبیین رابطة «عمل و پاداش» در مثنوی معنوی مولوی
ایرج شهبازی

عمل، در کنار اعتقاد قلبی و اقرار زبانی، یکی از سه پایة دین‌ورزی را تشکیل می‌دهد و در واقع بدون آن همة سلوک دینی و معنوی انسان مختل می‌شود. مولانا ازجمله عارفانی اندیش‌مند است که در سرتاسر کتاب ارج‌مند خود، مثنوی معنوی، توجهی فراوان به مسألة عمل کرده است. سخنان او در این أکثر

عمل، در کنار اعتقاد قلبی و اقرار زبانی، یکی از سه پایة دین‌ورزی را تشکیل می‌دهد و در واقع بدون آن همة سلوک دینی و معنوی انسان مختل می‌شود. مولانا ازجمله عارفانی اندیش‌مند است که در سرتاسر کتاب ارج‌مند خود، مثنوی معنوی، توجهی فراوان به مسألة عمل کرده است. سخنان او در این باره آن قدر گسترده و ژرف است که طرح همة آن‌ها در حوصلة یک مقالة مختصر نمی‌گنجد و از آن‌جا که بخشی عظیم از سخنان مولانا در این مورد، به پاداش عمل اختصاص دارد و او از زوایای مختلف این مسأله را بررسی کرده است، در مقالة حاضر مسألة رابطة عمل و پاداش آن را در مرکز توجه خود قرار داده و کوشیده‌ایم سخنان او در این زمینه را گردآوری، دسته‌بندی و تحلیل کنیم. بطور کلی می‌توان گفت که مولانا در مورد رابطة عمل و پاداش آن، مسایل زیر را مطرح کرده است: فناناپذیری اعمال، بی‌پاسخ نماندن اعمال، یگانگی پاداش و عمل، پیوند رنج‌ها و قبض‌های روحی با کارهای ناپسند، تجسم اعمال، حبط اعمال، کافی نبودن عمل برای دستیابی به حقیقت (ترک عمل)، گسترش مهارناپذیر آثار عمل و بالاخره عمل بلاعوض. پیش‌گفتار مقاله هم به بحثی آسیب‌شناسنانه در مورد نگاه جامعة ایرانی به مسألة عمل و پاداش اختصاص یافته و سه آسیب اساسی در این زمینه را معرفی کرده است: جداسازی عمل از پاداش آن، اعتقاد به ملازمت ایمان و بدبختی در دنیا و بالاخره بی‌توجهی به فرهنگ کسب و کار. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات Resurrection

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية