بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آباد با شهر نیشابور)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ایکتایون علیزاده 1 , محمد حسن هجرتی 2 , محمد احمد آبادی 3
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، گروه جغرافیا، مشهد، ایران
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، گروه جغرافیا، مشهد، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران
کلید واژه: شهر, روستا, روابط متقابل فضایی, نیشابور, دهستان عشق آباد,
چکیده مقاله :
در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی (به کمک پرسش نامه) انجام گرفته است. تعیین حجم نمونه با استفاده ازروش کوکران انجام گرفت و 300 پرسش نامه در میان 5 روستای نمونه در دهستان عشق آباد تکمیل گردید و بدین وسیله فرضیه های ارایه شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل با نقطه نظرات مدل ارتباطات مکانی جغرافیدان معروف، ادوارد اولمن (Edward Ullman) بیشترین تطابق را نشان می دهد، بنابراین در این تحقیق نتایج با این مدل مقایسه شده است. یافته های بدست آمده تأییدی بر روابط جهانی مرکز - پیرامون در مقیاس ناحیه ای است و نشان می دهد که پیرامون (دهستان عشق آباد) از جوانب مختلف تحت سیطره و تسلط مرکز (شهر نیشابور) قرار گرفته است. کیفیت و شدت رابطه به گونه ای است که تسلط شهر نیشابور به دلایل مختلف از جمله: عدم وجود امکانات کافی در مرکز دهستان، نزدیکی فاصله، اختلاف فاحش سطح خدمات در دو مرکز جمعیتی مورد مطالعه و .... بر دهستان عشق آباد سایه افکنده است.
This research has considered the spatial interactions between Nishabour city and Eshaghabad rural district. District naturally has especial features and limitations, the research method is analytical-descriptive and collecting the information have been done by library method and field work (with questionnaire) .Determination of sample volume has been done by Cocran method. We examined hypothesis by distributing 300 questionnaires between 5 sample villages in Eshaghebad rural district. The results showed the greatest similarities with Edward Ullman’s spatial interaction model.Therefore they are compared with this model.The findings also are certifying the universal core-periphery relations in a regional range and also they show that periphery (Eshaghebad district) is surrounded from different aspects by center (Nishabour city). These relations are so great because of different versions such as the lack of facilities in district, short distance, the high difference of services in two mentioned parts, Eshghabad was surrounded by Nishabour.
1. آسایش، حسین، 1374، اقتصاد روستایی، انشارات پیام نور، تهران.
2. بررسیهای میدانی و محاسبات نگارندگان، 1391.
3. جهاد کشاورزی شهر عشقآباد، 1389، بخش آمار و اطلاعات.
4. رضوانی، علی اصغر، 1382، رابطه شهر و روستا، نشر ماکان، تهران.
5. سعیدی، عباس، 1386، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت، تهران.
6. سلطان زاده، حسین، 1367، مقدمهای بر تاریخ شهر نشینی در ایران، انتشارات امیرکبیر.
7. شایان، حمید، 1371، سیمای جمعیت روستایی شهرستان نیشابور، طرح و برنامه جهاد نیشابور.
8. صرامی، حسین، 1384، مرکز پیرامون و رابطه شهر و روستا، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 77، انتشارات آستان قدس رضوی.
9. طاهرخانی، مهدی و دیگران، 1383، مطالعه روابط متقابل شهر و روستا و نقش آن در تغییرات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی نواحی روستایی (نمونه: شهرستان هریس، مجله رشد، شماره 67.
10. فشار کی، پریدخت، 1375، جغرافیای روستایی (عمومی)، انتشارات پیام نور.
11. مارکزیک، جوفری و دیگران، 1386، اصول طرح تحقیق و روش شناسی، ترجمه مریم خسروی، انتشارات پژوهشگاه اطلاعات وزارت علوم.
12. مجد فر، فاطمه، 1383، جامعه شناسی عمومی، جلد اول، انتشارات شعاع.
13. معاونت برنامهریزی استانداری خراسان رضوی، 1391، سالنامه آماری (1390).
_||_