تحلیل فضایی- مکانی نظام بانکی در کلان شهر رشت

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

محمد تقی رهنمایی ¹ , نصراله مولائی هشجین ² , حبیب اله رشید ارده ³

1 - دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، گروه جغرافیا،رشت، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1394/06/18 تاریخ پذیرش : 1394/06/18 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: شهر رشت, توزیع فضایی- مکانی, عدالت فضایی, نظام بانکی, ضوابط توزیع, ‌ استراتژیک,

چکیده مقاله :

یکی از مقوله های مهم دربرنامه ریزی شهری، تعیین مکان مناسب برای استقرار کاربری های شهری است. فعالیت های گوناگون شهری هرکدام نیازمند فضای مناسب خود می باشد و امکان استقرار آنها در هر ناحیه ای از شهر وجود ندارد. توزیع فضایی- مکانی شعب بانک ها یکی از مسائل مهم در برقراری عدالت فضایی است که از نظر رویکردهای توسعه پایدار در کانون توجه خدمات رسانی و توسعه قرار دارد. شهر رشت 274 واحد بانکی دارد، به نظر می رسد در نقاط مختلف این شهر به صورت نامطلوبی توزیع شده باشند در این خصوص سوال اصلی تحقیق کشف ضوابط توزیع فضایی واحدهای بانکی در شهر رشت است. جهت پاسخ گویی به آن از روش توصیفی- تحلیلی و تکنیک های تحلیل فضایی استفاده شده است. برای این منظور نخست بر اساس ادبیات تحقیق به استخراج شاخص ها مبادرت شد سپس ضوابط توزیع فضایی بانک ها را تعریف و بر اساس آن به سؤال های تحقیق پاسخ داده شده است. نتایج تحقیق نشانگر عدم کفایت و عدم تناسب در توزیع واحدهای بانکی در مناطق مختلف می باشد و اغلب بانک ها نقاط حساس و استراتژیک شهر را برای فعالیت های خود برگزیده اند.

چکیده انگلیسی:

Determining appropriate place for urban uses is one of the major categories in urban planning. Each of different urban activities requires its own proper space and it is impossible to establish them in every area of the city. Spatial-local distribution of banks branches is among the main issues in building spatial justice which is at the heart of serving and expansion regarding sustainable development trends. There are 274 bank units in Rasht city; it seems that they are unevenly distributed in various parts of the city. Accordingly, the main question of this study is to find out spatial distribution regulations of bank units in Rasht city. To answer the question, descriptive-analytic method and spatial analysis techniques are employed. Doing so, first, respective indices were extracted from research literature and then distribution regulations of banks were defined based on which research questions were answered. Results demonstrate inefficiency and inappropriateness of bank units' distribution in different areas and most banks have chosen very sensitive and strategic parts of the city for their activities.

منابع و مأخذ:

1. ابراهیم لواسانی پور، محسن، 1390، کتاب بانک اطلاعات شعب بانک­های ایران، چاپ چهارم.

2. اپنهایم، نوربرت، 1379، مدل­های کاربردی در تحلیل مسائل شهری و منطقه­ای، ترجمه منوچهر طبیبیان، دانشگاه تهران.

3. حبیبی، سید محسن و مسایلی، صدیقه، 1387، سرانه کاربری­های شهری، دفتر مطالعات زمینی و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.

4. خواجه ارزانی، مهدی، 1384، مکانیابی بهینه میادین میوه و تره بار محلی، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.

5. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا، بهزادنسب،‌ جانعلی، 1383، برنامه­ریزی ارتباطی، رویکردی انتقادی به نظریه برنامه­ریزی، فصل­نامه مدرس علوم انسانی،‌شماره 32.

6. رهنمایی، محمد تقی، 1388، دولت و شهرنشینی در ایران (مبانی و اصول کلی نظریه توسعه شهر و شهر نشینی در ایران، دانشگاه پیام نور، تهران.

7. شکوئی، حسین، 1388، اندیشه­های نو در فلسفه جغرافیا، جلد داول، مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتا شناسی، تهران.

8. شکوئی، حسین، 1380، دیدگاه های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، تهران.

9. شادکام، حامد، 1387، مجموعه مقالات نوزدهمین همایش بانکداری اسلامی، مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران، تهران.

10. کوهی، حسن و میرزایی، اسماعیل، 1385، بررسی عوامل مؤثر بر موقعیت مکانی شعب بانک های فعال، مؤسسه عالی آموزش بانکداری، بانک مرکزی جمهوری  اسلامی ایران، تهران.

11. ماکس درئو،  1374، ترجمه سیروس سهامی، جغرافیای انسانی، انتشارات رایزن.

12. مرادی­فر، امیر، 1390،  راهنمای کاربردی3، Arc GIS همراه با معرفی برنامه­های جانبی Extension، چاپ اول، انتشارات وارسته، رشت.

14محمودی، علی و همکاران، 1384، ‌تحلیل فضایی- مکانی فروشگاه­های زنجیره­ای شهر تهران ، طرح تحقیقاتی در مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، وزارت بازرگانی، تهران.

15. مهندسان مشاور طرح و برنامه پارس، 1387، طرح مکان­یابی اماکن فرهنگی شهر تهران، مرکز GIS شهرداری تهران.

16. وزارت امور اقتصاد و دارائی، 1383، مجموعه مقالات اولین همایش بررسی نقش و عملکرد نظام بانکی در تحقق اهداف توسعه اقتصادی،  اجتماعی و فرهنگی کشور.

17. Hallmark Gold Crown Stores, 2008, Hallmark site selection Criteria, http://www.newbiz.hallmark.com.

18. Hovee E.D.,2007,Company, LLC,Study of potential regional centers, Economic and Development Service, March.