نقش شهرک‌های صنعتی در توسعه اجتماعی و فرهنگی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: شهرک صنعتی گرگان 2)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ایخدیجه بوذرجمهری 1 , نسیم یوسفی 2
1 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کلید واژه: شهرک‌های صنعتی, توسعه اجتماعی و فرهنگی, شهرک صنعتی گرگان 2,
چکیده مقاله :
صنعتی شدن به عنوان یک تصمیم سرنوشت ساز برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال رشد ضروری محسوب می‌شود. ایجاد شهرک های صنعتی در نواحی روستایی می‌تواند در تثبیت و نگه داشت جمعیت،تأمین اشتغال و افزایش درآمد برای روستاییان مؤثر باشد. براین اساس در دو دهه اخیر، استقرار صنایع در نواحی روستایی در قالب شهرک ها و نواحی صنعتی با هدف دستیابی به توسعه روستایی مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. به طوری که تا پایان سال 1389 تعداد نواحی صنعتی مصوب در کشور ما برابر با 335 ناحیه بوده است که این روند منجر به تغییرات عمده ای در مناطق روستایی شده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان اثرگذاری ایجاد شهرک های صنعتی بر توسعه اجتماعی و فرهنگی روستاییان است که در این پژوهش کارگران روستای حیدرآباد و روستاهای همجوار به صورت نمونه انتخاب شده اند. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کاربردی و از نظرماهیت توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ایی و میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل 113 نفر از کارگران روستایی شاغل در 12 واحد تولیدی (50 درصد واحدها) شهرک صنعتی گرگان 2 و شامل دوگروه است، گروه اول (A ) 45 نفر ازکارگران ساکن در روستاهای اطراف حیدر آباد که روزانه به شهرک ایاب وذهاب می کنند و گروه دوم (B ) که 68 نفر کارگران ساکن در خود روستای حیدرآباد هستند که مورد پرسشگری قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد تأسیسات شهرک صنعتی باعث افزایش اشتغال و کاهش مهاجرت روستایی بویژه در روستای حیدرآباد شده است.
For economic and social development in developing countries, industrialization is a fateful decision. In rural areas, the establishment of industrial cities makes populations stabilize, creating jobs and increasing incomes for the villagers. Accordingly, in the past two decades, planners have established industrial town in rural towns to achieve rural development. As of the end of 1389, District 335 was passed in the country. This trend has created a major change in villages. The purpose of this research, assess the impact of the creation of industrial estates in rural social and cultural development. To achieve this objective, the village workers Hyderabad and neighboring villages were selected randomly. The method used in this research is applied, and the method used is descriptive- analytic in nature. Data were obtained through library research and field studies. Statistical community was 113 inquiry rural workers employed in 12 manufacturing units (50 percent) in the second industrial city of Gorgan city. The population of the study consisted of two groups: the first group included 45 workers living in villages around Hyderabad, and daily come to the town. The second group are 68 workers residing in Hyderabad. Both groups were questioned. The results showed that the established industrial estate led to increase employment and reduce rural migration in the region.
1. ایروانی، هوشنگ، 1381، مدل‌های منظم توسعه پایدار کشاورزی و ترویج و آموزش و پرورش، وزارت جهاد کشاورزی
2. حیدری، ایوب، 1381، توسعه و موانع توسعه در ایران، گفتمان.
3. طاهرخانی،مهدی (1379)،نقش نواحی صنعتی در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: نواحی صنعتی روستایی استان مرکزی) رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس
4. طاهرخانی، مهدی، 1380، نقش نواحی صنعتی در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: نواحی صنعتی در استان مرکزی) فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، سال سی و سوم، شماره 40، صص 46-33.
5. کلانتری، خلیل، 1380، برنامهریزی توسعه منطقهای،تئوری‌ها و تکنیک‌ها، انتشارات خوش‌بین و انوار دانش.
6.کاسترو، فیدل، 1365، بحران اقتصادی و اجتماعی جهان، ترجمه دکترغلامرضا نصیر زاده، نشر امیر کبیر
7. مطیعی لنگرودی، سید حسن، 1382، برنامهریزی روستایی با تأکید بر ایران، انتشارات جهاددانشگاهی مشهد.
8. مطیعی لنگرودی، سید حسن، 1380، اثرات اقتصادی، اجتماعی شهرک‌های صنعتی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرک صنعتی مشهد)،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 61، صص 38-21.
9. مطیعی لنگرودی، سیدحسن، و نجفیکانی، علی اکبر، 1386، بررسی و ارزیابی اثرات شهرکها و نواحی صنعتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی (نمونه موردی: شهرستان بابل)، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 58، صص 165-147.
10. مهندسین مشاور ورزبوم، 1382، مطالعه و ارزیابی نقد عملکرد 170 ناحیه صنعتی کشور، جلد اول، مباحث نظری نواحی روستایی در جهان و ایران، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی.
11. بنیاد مسکن استان گلستان، سرشماری روستاهای کشور.
12. شرکت شهرک‌های صنعتی گلستان، دفتر آمار و اطلاعات.
13.Hag.m.T., 1979, industrialization in relation to integrated rural development with reference to Bangladesh:industry and development, No 4.
14. misra؛R.P and achyuta:RN., 1990, micro-level rural planning:principle:methods and case stady concept, publishing company:newdelhi.
15.Nayak.U.S., 1994, rural industrialization M.D –publication pvt-new delhi.
16.Unido., 1991, industry and development.Global report.
17. Ezeala-Harrison, F., 1996, Economic Development: Theory and Policy Applications,Praeger Publishers, Westport, CT.
_||_